Sastra Gendhing, Sutji Rahajoe, 1936, #825

Regi F 5,25

Serat Sastra Gending

Iyasan dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Soeltan Agoeng Anjakra Koesoema
Ingkang angadaton wontên ing nagari Karta Mataram

Ingkang Ngêdalakên Pakêmpalan
Sutji Rahajoe
Ing Poerwokêrta
Lair Taoen 1936

Cap-Capan Ingkang I
De Boer, Poerwokêrto 50482

--- [0] ---

[iklan]

Serat Sastra Gending

Iyasan dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Soeltan Agoeng Anyakra Koesoema
Ingkang angadaton wontên ing nagari Karta Mataram

Ingkang Ngêdalakên Pakêmpalan
Sutji Rahajoe
Ing Poerwokêrta
Lair Taoen 1936

Cap-Capan Ingkang I
De Boer, Poerwokêrto 50482

--- [1] ---

1. Sinom

1. Sri Nata Dipèng rat Jawa | Jêng Sultan Agung Matawis | kang ngadhaton nagri Karta | ing jaman saolah mulki | ngrat Jawa nyakra wati | Sabrang Pasisir sumuyut | amirul mukminina | Sayidin Panata Gami | mahambara sinukmèng basa ambara ||

2. Jinunjung kadigbyanira | ing jaman amir rokhimin | tuhu ratu pinandhita | kamantyan kalifah suci | kasub tinêngèng bumi | malikal waliyul lahu | rinilan gêng mangonah | iku kang nruskên sastra di | ngantya nêbda marang trah wuri prasapa ||

3. Yêkti tan ing ngaku[1] darah | yèn tan wignya têmbang kawi | jêr kamot sandining sastra | akathah lohating tulis | kang dhihin basa kawi | tata trap silaning[2] wuwus | tumrap ing niti praja | kasusilan trusing ngèlmi | lawan kawi kang tumrap sandining sastra ||

4. Kayata caraka basa | dasa nama kerata di | bêbasan amangku rasa | rasa karêp marang pamrih | myat tuduh pinangkèngwit | kaya ngran kawi puniku | KA karêping panêdya | WI lêpasing pangèsti |[3] munggèng sastra karêp lêpasing kerata ||

5. Tumrap sandining sasmita | karêp lêpasing sêmèdi | ngèsthi kabèh ing papunggal | linang sukma sarira nir | pranata wus lir jati | marma sugêng trah Matarum | dèn putus olah raras | sasmita sandining kawi | yêkti anggèr satriya mangulah sastra ||

--- 2 ---

6. Wus dene kang sastra Arab | yogya trang lungi ding[4] kawi | wilêt lukitaning lafal | kirkat myang pasekat tarki | bya jalal isim fingil | miwah ing saliyanipun | jêr wêwacaning lafal | dadi mikraji wong arif | gêng bêbaya lafal salin maknanira ||

7. Tan pae rarasing jawa | rênggan wiramaning gêndhing | kinarya ngimpuni basa | mêmanise dèn rêksani | lamun bubrah kang gêndhing | sastra ngalih raosipun | kang tumrap ing pradangga | swara pinatut ngrêsêpi | manrus kongas ruming langên kalênglêngan ||

8. Kalêngkanirèng swarèndah[5] | sarancak pinêta[6] ngèsthi | kèsthi rêjasing wirama | tuduh pamudyaning dasih | mring Hywang[7] ingkang asung sih | sih muji kaananipun | tan lyan kang janma ngaja | kang pinudyèng swara jati | nyamlêng ingkang gêndhing kaananing tunggal ||

9. Pramila yèn gêndhing bubrah | gugur sêmbahe mring Widhi | batal wisesaning salad | tanpa gawe olah gêndhing | dene ngran têmbang gêndhing | trusirèng swara linuhung | pamuji asmaning Dad | swara saking osik jati | osik mulya wêntaring cipta surasa ||

10. Surasèng ngèskining[8] kayat | kayat ingkang basa kadim | pramila wong olah têmbang | sêdene pradangga gêndhing | dèn yitna tanduk manis | wirama wilêtirèng rum | myang nyamlêngirèng raras | swara nrus pinrêsing ngèsthi | lamun bubrah tar mot pamuji iradat ||

--- 3 ---

11. Marma sagung trah Mataram | kinèn wignya têmbang kawi | jêr wajib ugêring gêsang | ngawruhi titining ngèlmi | kang tumrap ing prajadi | têmbang kawi asalipun | tan lyan titising sastra | paugêraning dumadi | nora ana kang liyan tuduhing sastra ||

2. Asmaradana

1. Gêng branta mangoswèng gêndhing | kang satêngah rêrêbutan | kang ahli gêndhing padudon | lawan ingkang ahli sastra | arêbut kaluhuran | iku wong tuna ing ngelmu[9] | tan ana gêlêm kasoran ||

2. Yêkti kêkandhangan kibir | rêbut luhur ing kagunan | dadya luput ing karone | sêjatine wong ngagêsang | apa ingkang binisan | iku kang kinarya luhur | têmah êndi kang mufakat ||

3. Luhuring sastra myang gêndhing | takokna kang wus ngulama | trusing lan dalil khadise | kang ngrani gêndhing luhurnya | pinèt saking ckakekat[10] | ing ngakal mèting tumuwuh | ananing Hyang saking ngakal ||

4. Wite osikirèng ngèlmi | gêndhing akal ingkang marna | myang swarèng gong sacêngklinge | tan kahanan wujudira | muhung kapyarsèng karna | uga trus suwarèng luhung | lafal Allah kang toyibah ||

--- 4 ---

5. Mangrèh nrus swarèng dumadi | lan runtutirèng wirama | tuduh ing katunggalane | de sastra ing ngaran[11] andhap | rèh kawêngku ing akal | lan kawayang warnanipun | sastra kang gumêlaring papan |[12]|

6. Tanbuh kang yakin ing ngèsti | dene wong kang ahli sastra | ing ngaran luhur sastrane | layak yèn mangsi lan kêrtas | pantês ngran luhur ngakal | nging sastra suraosipun | luhur sêjatining sastra ||

7. Padha lair pan wus kèri | gamêlan pan dadi bandha | amot ing praja karyane | tulis praboting nagara | lumaku sabên dina | myang nigas pradata khukum | sênajan ta kanthi akal ||

8. Dudu akal trusing gêndhing | akal lungiding susastra | akaling gêndhing yêktine | babaring jatine sastra | kênyataning aksara | sawiji alif kang tuduh | mêngku gaibul huwiyah ||

9. Dad muntlak[13] dipun arani | myang latakyun ing ngaranan[14] | durung kaanan salire | mêksih wang-uwung kewala | iku jatining sastra | ananing gêndhing saèstu | dupi alif wus kanyatan ||

10. Kêtandhaning roh ilafi | nggoning akal karijiyah | iku wit ngakal arane | dènira wit wruh dad mutlak | saking kono kang marga | iku kawruhana sagung | êndi ingkang luhur andhap ||

11. Dad lawan sifat upami | sayêkti dhingin Dadira | dupi wus ana sifate | mula jamah kêhanannya[15] | awal myang akhirira | kang sifat tansah kawêngku | marang Dad kajatènira ||

--- 5 ---

12. Rasa pêngrasa upami | yêkti dhingin rasanira | pêngrasa tingkah anane | kang cipta kêlawan ripta | sayêkti dhingin cipta | kang ripta panggêndhingipun | kang nêmbah lan kang sinêmbah ||

13. Èstu dhingin kang pinuji | kaananing kang manêmbah | saking kodrating Suksmane | apan kinarya lantaran | saèstuning panêmbah | wisesèng Dad mrih rahayu | amuji mring dhèwèkira ||

14. Upamane wong nggarbini | rare sajroning wêtêngan | yèn durung prapta laire | durung kababaring akal | mêksih gaib sadaya | tanbuh èstri tanbuh jalu | kawêngku asaling sastra ||

3. Dhandhanggula

1. Artatining wong tan wrining gaib | sapa kang wruh tan lyan Hywang Wisesa | dupi lair ing gaibe | kênyatan ananipun | kadya sangkêp ran akyan sangit | jalu èstri wus nyata | parêng gêndhing barung | laillaha myang illollah | kang swara trus mentarnya jatining alif | karsèng tangising jabang ||

2. Gêndhingira mung mobah lan nangis | dupi agêng akalnya binabar | kuwajiban sakalire | pênggawe kang mrih ayu | krahayoning pêrtamèng urip | urip praptèng antaka | sangkan paranipun | lah ta kaki kawruhana | tan lyan awit sarengat pêrnatèng bumi | tumimbang glaring jagad ||

--- 6 ---

3. Minggah tarekat pangwruh ing ngèsthi | nginjên-injên trusing kasampurnan | khakekat wus nunggalake | makrifat trusing pangwruh | jalma ingkang ngluhurakên gêndhing |[16] pangèsthining jro tekad | cangkring tuwuh blêndhung | têgêse anak lan bapa | dhingin anak bapa ginawe ing siwi | yèn lamun mangkonoa ||

4. Sayêktine jagad tan dumadi | sabab khadim kadhinginan anyar | kasungsang nyimpang dadine | nadyan kang ngrani luhur | gêndhing têmah tan dadi bayi | pêsthi têtêp kewala | nèng ngiski kayatun | lafal wa ana bur hana | wujud dullah amma khudusul ngalami | tuhya gumlaring jagad ||

5. Pêrtandhane wujuding Hyang Widi | tuduh kinèn muji kang akarya | de sastra alif jatine | kadya gêgêring punglu | tanpa pucuk tan ngarsa wuri | tan gatra tan satmata | tan arah gon dunung | nora akhir nora awal | datan mêsthi doh pêrak kabèh nrambahi | nging wajib ananira ||

6. Dene khakekat asaling gêndhing | wus kanyatan èsmuning Pangeran | munggèn[17] pêngrasa tuduhe | lir rasaning kumumu | kang pêngarsa anêrtandhani | tuhu tunggal pinangka | jinatèn puniku | paworing rasa-pêngrasa | pilih kang wruh ana ing nganakkên[18] yêkti | awimbuh-kawimbuhan ||

7. Amuji tan pêgat kang pinuji | yèn ta aja urip anèng dunya | tambuh yèn luhur gêndhinge | rèh tan ana winuwus | lawan mêksih kauban

--- 7 ---

langit | kasangga ing bantala | mijil saking babu | dadining sahwating bapa | yêkti têtêp luhur kajatining alif | lawan jatining akal ||

8. Upamane jalu lawan èstri | lamun sahwat jroning mata pada | pranata ingkang tandhane | tuhya tuhuning kawruh | ing pawore anyar lan kadim | Dad lawan sifatira | sastra gêndhingipun | kang rasa lawan pêngrasa | èstri-priya pawornya pinurba êning | atêtêp-tinêtêpan ||

9. Mujalamah loro-loro tunggil | tunggal rasa-rasèng kawisesan | nging lamun dadi tuwuhe | pan wajib priyanipun | kadya akal kapurbèng alif | lir warna jro paèsan[19] | ing upaminipun | kang ngilo jatine sastra | kang wayangan gêndhing sirnanirèng cêrmin | manjing jatining sastra ||

4. Pangkur

1. Kawuri pangèsthining byat | tuduhirèng sastra kalawan gêndhing | sukur lamun samya rujuk | mufakat ing ngakathah | sastra Arab Jawa luhur asalipun | gêndhing wit purbaning akal | kadya kang wus kocap ngarsi ||

2. Nadyan sastra kalih dasa | wit saèstu tuduh karêping puji | puji asaling tumuwuh | mirid sing akhadiyat | ponang HA NA CA RA KA pituduhipun | dene kang DA TA SA WA LA | kagêntyaning kang pamuji ||

--- 8 ---

3. Wahdad jati kang rinasan | ponang PA DHA JA YA NYA angyêktèni | kang tuduh lan kang tinuduh | sami santosanira | kahanannya wakadiyat pambilipun | dene kang MA GA BA THA NGA | wus kênyatan jatining sir ||

4. Kêtandhaning Manikmaya | wus kahana arahing kawruh yêkti | iku wus akhiring tuduh | Manik tejèng ngamaya | kumpuling byat ngalam arwah pambilipun | iku wite ana akal | akhiring Hyang maha Manik ||

5. Awaling Hyang Manikmaya | Gaib datan kêna winarnèng tulis | tan arah gon tanpa dunung | tan pêsthi akhir awal | manrambahi manukmèng rasa pandulu | tajêm lir mandaya rêtna | awêning trus tanpa têpi ||

6. Iku têlênging paningal | surasane kang sastra kalih dèsi | lan mirid sipat rong puluh | liding isim jallalah | ponang akal durung mantra ananipun | kêbabaring gêndhing akal | Manikmaya wus kangèlmi ||

7. Kawêdhar cipta pangrasa | Hyang Nurcahya Nurasa wus kawingking | kamantyaning Sang Hyang Wisnu | Bathara Caturboja | winahyèng Dad guru ratuning tumuwuh | awaling Hyang Manikmaya | tumyèng Hyang Kaneka rêsi ||

--- 9 ---

8. Sêpuh minăngka taruna | kang taruna minangka anyêpuhi | pracihna samaring pangwruh | kaananing Wisesa | pinêrsid sing Dad kênyatan Sang Hyang Wisnu | winênang kamot nugraha | mangrèh arjaning dumadi ||

9. Dewa watak nawa sanga | wus kênyatan gumlaring bumi langit | iku kawruhana sagung | êndi kang luhur andhap | upamane papan lawan tulisipun | kênyataning kang panêmbah | kêlawan ingkang pamuji ||

10. Papan moting kawisesan | Manikmaya purbaning papan wêning | tulising mangsi Hyang Guru | sastra upama papan | gêndhing akal upama mangsi wus dhawuh | yèn dhingina mangsinira | ngêndi nggone tibèng tulis ||

11. Sayêkti dhingin kang papan | nging kang nêbut papan saking ing tulis | lan malih upamanipun | dhalang kêlawan wayang | dhalang sastra wayang anak jatinipun | yêkti dhingin dhalangira | amurba solahing ringgit ||

12. Tuhu risang pinandhita | kêkasihe Sang Hyang Wisesa jati | winênang andum nugrahyu | mayu rahayuning rat | yèn mbêk krodha triwikrama warna diyu | jlêg lir angganing saptarga | gênjot bumi gonjang-ganjing ||

--- 10 ---

13. Orêg rug kambah kabrêbah | lir Bathara Kalarsa nglêbur bumi | Sri Krêsna datan kadulu | sirna manungsanira | kaprabawèng triwikramanya Hyang Wisnu | anging datan sabên dina | dènnyambêg triwikramangrik ||

14. Sayêktine nganggo mangsa | yèn manggunga wikramanira dadi | èstu Krêsna tan winuwus | tan anèng marca-pada | lan têmahe kang jagad brastha linêbur | dening kridhaning Jawata | tan pedah gumlaring bumi ||

15. Hyang Wisnu nuksmèng Sri Krêsna | pinrih mulya gumlaring bumi langit | mayu rahayuning tuwuh | anjaga jêjêging rat | Prabu Krêsna sapa ngrèh[20] nuksmèng ngaluhur | luhur wisesèng panyipta | cipta nrus waspadèng gaib ||

5. Durma

1. Durmaning kang ngluhurakên gêndhing akal | pangèsthinirèng tokhid | Hyang Wisnu lan Krêsna | muhung Wisnu kewala | Sri Krêsna datan praduli | nadyan luhura | kang jagad tan ing ngèsthi ||

2. Yèn mêksiha nyipta karo-karonira | yêkti guguring tokhid | têmah tundha bema | anane Dad Wisesa | sungsun-sungsun kalih-kalih | lan siya-siya | mring kaanan sayêkti ||

--- 11 ---

3. Saking dening wit samar kaananing Hyang | rêmpit sulit binudi | gaib wus tan kêna | lamun kinarya ngapa | elok tan kêna pinikir | wênanging gêsang | ngrêjasèng nugra Widi ||

4. Wadi wêdakanirèng mulyaning deya | dene wong kang ngarani | luhur sastranira | tangèh lamun nyiptaa | sungsun-sungsun kalih-kalih | nora mêngkana | pangèsthinirèng tokhid ||

5. Ana iku marganira saking ora | ora sing angyêktèni | rasèng ana ora | mantêp Dading Wisesa | iku jatining sastradi | tan lawan-lawan | tan sungsung kalih-kalih ||

6. Dene ing ran mbalèni mêntahkên lampah | iku mokal sayêkti | tan mangkono lirnya | rèh musthinirèng ana | mot Suksmèng gumlaring bumi | tinrusing puja | murjajèng dhiri wêning ||

7. Ya winênang wujudira rum-ruming rat | trusing ngakal kalingling | languting kalêngkan | nalika liding tulad | lukita lungiding ngèlmi | lêng-lênging alam | nglela langkung kalingling ||

8. Mula ngèlmi mulêt patraping saringat | mong arjaning dumadi | dadya trus rumasa | tinuduh mring utama | tumamèng cipta pamuji | lamun mêksiha | salah panranging ngèsthi ||

--- 12 ---

9. Satêmahe Sri Krêsna durung trus mulya | ngran Prabu Harimurti | sarira Bathara | tan kewran salirira | kasambaganing pamusthi | rèh ngariloka | madya pada kadêling ||

10. Pan wus dene pra Nabi kang mursalina | tuwin kang para Wali | myang para Suhada | pra Himan kang minulya | kang raliyalahi nganhi | kang tuk nugraha | tan seda sabên hari ||

11. Yèn sedaha[21] pra nabi salawasira | tan kocap anèng bumi | nadyan kang triloka | sayêkti tan dumadya | dènira mangsah sêmèdi | pan kala-kala | têkdir myang aprang sabil ||

12. Ing ngadina tan pêgat ngrakêti Sukma | tan kewran liring pamrih | pangèsthining cipta | kaya lafal kang kocap | fakayun fida raèni | murading makna | urip nèng desa kalih ||

13. Desa lair desa batin wus kawawas | pangingkêting pamusti | rêjasèng sucipta | trus kayating wisesa | sarambut datan salisir | lah kawruhana | sagung kang rêbut pikir ||

14. Eling-eling kang samya mangudi nalar | aywa nganti nêmahi | kadrojoging tekad | tuduh ugêring gêsang | sayêkti ambêbayani | pan luwih gawat | wat gatèng[22] tranging urip ||

--- 13 ---

15. Lawan aja asring padudoning[23] karsa | iku siriking ngèlmi | yèn durung kaduga | luhung mèndêl kewala | nanging tamsilna dèn titi | marang Ulama | myang pra Sujanèng budi ||

16. Aja nganggo ing manah isin watir was | ywa dumèh yèn wus wasis | tan dadi nisthanya | minta patyèng Ulama | malah tumibèng Ulami | yèn wus mufakat | tiga sêkawan Ngalim ||

17. Salah siji jatining gêndhing myang sastra | êndi ingkang ngrah inggil | iku titènana | aja was kaya-kaya | tăndha wus rinilan Widi | kontung bêbaya | asab lêlabuh ngalim ||

6. Kinanthi

1. Kinanthi kanthinirèng kung | kalêngkan astuning puji | pamuji nrussing[24] nugraha | sigra lukitaning tokhid | mung lailla haillollah | kalimah ingkang tabiyi[25] ||

2. Muktamat pra Ngalim jamhur | dhirèng têbyating pamusthi | kang dhikir dêdaturira | catur babaganing murid | sagung makhluking Hyang Sukma | tan padha drajading urip ||

3. Dhingin muktadi ranipun | pindho murid muntawasid | tri murid kamil mukhamad | ing dêdaburira sami | kang muktadi sèsthining byat | maksih gêng mamanging tokhid ||

--- 14 ---

4. Barang panranging krahayun | kalinganing wutawatir | kabar yakin ngèlmunira | sih arah pracayèng ngèsthi | tyas alim gaib kang iman | ama nating[26] dalil khadis ||

5. Ngibadah sêmbahing èstu | dhikire ing ran muktadi | kang lailla haillollah | dêdaburirèng pamuji | lailloha tan na Pangran | illollah amung Hyang Widi ||

6. Pana jasad alam nasud | makam paran dèn wastani | iku wong ahlul sarengat | murid ingkang kaping kalih | mutawasid drajadira | iku wus bêrsihing ati ||

7. Saking muta watiripun[27] | tuwajuh araning ati | ngenal yakin ngèlmu nira[28] | kang iman khalir linuwih | sêmbahing ran ngudu karyah | ponang dhikir mukta wasit[29] ||

8. Laillaha illollahu | dêdaburira pangèsthi | tan lyan sung sih amung Allah | alam malakut nêtêpi | makam zamak pana sipat | iku wong tarekat yêkti ||

9. Kang murid kamil winuwus | murid ingkang luwih bêrsih | saking kuwatirèng manah | amung mandêng ing Suksmadi | mungkur dumadining titah | dhikire ing ran muktadi ||

--- 15 ---

10. Laillaha illolahu | dêdaburira jro ati | tan lyan maujud muallah | pana panguswèng silarji | anane lawan subkhana | mênêng molah winoring sih ||

11. Bangsa kasbiyat wus mungkur | panane mring Dad kang suci | makamnya zamingul zamak | iku wong khakekat yêkti | murid kaping caturira | kang ing ran kamil mukamil ||

12. Iku kang wus luwih suhud | kandrêm Dade Maha Suci | ati robani ing ngaran | kang ngèlmu ak malul yakin | kamil mukamil kang iman | kapênuhan gêng nugra sih ||

13. Ing sasolah munanipun | tinarima manjing puji | sêdene wêdharing lesan | laillaha illollahi | myang hu hu miwah i ha ha | a a a a i i i i ||

14. A a i i u u u u | nadyan ngucap barang bering | yêkti dadi dhikirira | jêr wis mula jamah ing sir | lir praga têmpur samudra | jumbuh wantah lawan asin ||

15. Deya purna tan winuwus | anrus ing kahanan jati | dhikire panahul pana | makam baka dèn arani | kang alam lahut minulya | iku wong makripat yêkti ||

--- 16 ---

7. Mêgatruh

1. Mêgat cipta sumêdya pamlêngirèng kung | prandene wong jaman mangkin | gumampang mangrèh krahayun | durung paja dèn lakoni | ngaku wus limpat ingkang woh ||

2. Tur khakiki ing sasolah bawanipun | yêktine lagya birahi | nular gunême wong luhung | lumaku ing ngaran bangkit | kang satêngah apadudon ||

3. Rèh murade dhikir pandênge pangèstu | wênèh mangèsthi lan napi | lyan ngranilah rêjasèng kung | iku udur tanpa kardi | kandhangan têkabur kang wong ||

4. Krana rêbut luhur pamusthining kawruh | kajarah ing nêpsu drêngki | dahwèn wong manrang puja kung | kalêngkaning nugraha di | suda sihira Hyang Manon ||

5. Yêkti sami lêrês sami lêpatipun | kang magèsthi[30] ing lanapi | napèkkên kirdaning ngèstu | èstu kang suwung nglimputi | pulêd Dadira Suksma non ||

6. Nadyan iku yèn slisir napi isbat kung | sayêkti ambêbayani | tan trus mulyaning nugra yu | krahayon langgênging urip | urip kanikmating ngêndon ||

--- 17 ---

7. De kang ngrani lafalah wêkasing ngèlmu | kang lafal Allah pinêsih | alif witing panukma nrus | lan tuduh sukcining Nabi | Adam lan mukmin purna wor ||

8. Ponang Ehe wêkas-wêkasing pangawruh | panukmane Dad kang khadim | napi isbat wus ginêlung | pamlênging nugraha ling ling | kolêngkanirèng Suksmo[31] non ||

9. Yèn ta muhung isbat kandhangan sêkutu | yèn namung napi kalingling | linang byat sidaning ngèstu | têmah nglangut tanpa dadi | kandangan munapèk kang wong ||

8. Pocung

1. Bapak pucung paran dadining tumuwuh | kang samya bèr nalar | tan wus sliringaning budi | uga saking kodrat rohmating Pangeran ||

2. Pamayange makluk insanku kuluhus | asnapun kulakal | sêjati-jatine ngèlmi | awit dening rêmpit gaibing Pangeran ||

3. Datan kêna kinira-kira ing pasmun | liwat saking gawat | watgata gati nirèng ning | nora kêna sinrang lan cipta kaworan ||

--- 18 ---

4. Ing luhamah[32] kadrêngkèn arêbut kawruh | amêmurung lampah | yogyaning wong olah ngèlmi | kudu sukur ing sakalir suka rêna ||

5. Ing witira ywa wigih ngunjara nêpsu | amanjing sarira | dèn trang pamusthinig tokhid | kang waspada rêncana nukmèng tyas harja ||

6. Luwih samar godhaning eblis pawor kung | kongkaling kalêngkan | ngaku luhur ngaku wêgig | gêng takabur wênèh mlaku ginuronan ||

7. Nayakèng rat Jêng Rasul Nabi panutup | marma punyaning rat | sabab Nabiyil umiyi | ponang lokat Nabi langkung bodhonira ||

8. Jêr sak pangrèh lumembak purbèng Suksma Gung | tan mantra dabyarkat | gung umat yogyamangirib | yèn wus jêmur ing rasa ingkang sinêdya ||

9. Dipun wingit rêmpit anyêngkêr pamuwus | ngobahakên iman | yèn mêdhar karya rêbut ngling | tanpa tuwas kang wus mêsthi kalong longan ||

10. Tinokil kitab madatul makanu |[33] sasmita rinasa | winuryan ruming pangèsthi | ngentha-entha ing têmah walahu alam ||

 

---

1	ingaku. (kembali) ingaku.
2	trapsilaning. (kembali) trapsilaning.
3	Kurang satu suku kata: WI lêpasing ing pangèsthi. (kembali) Kurang satu suku kata: WI lêpasing ing pangèsthi.
4	lungiding. (kembali) lungiding.
5	swarendah. (kembali) swarendah.
6	pinèta. (kembali) pinèta.
7	Hyang (dan di tempat lain). (kembali) Hyang (dan di tempat lain).
8	ngèsthining. (kembali) ngèsthining.
9	ngèlmu. (kembali) ngèlmu.
10	khakekat. (kembali) khakekat.
11	ingaran (dan di tempat lain). (kembali) ingaran (dan di tempat lain).
12	Lebih satu suku kata: sastra kang gumlaring papan. (kembali) Lebih satu suku kata: sastra kang gumlaring papan.
13	mutlak. (kembali) mutlak.
14	ingaranan. (kembali) ingaranan.
15	kahanannya. (kembali) kahanannya.
16	Lebih satu suku kata: jalma ingkang ngluhurkên gêndhing. (kembali) Lebih satu suku kata: jalma ingkang ngluhurkên gêndhing.
17	mung gèn. (kembali) mung gèn.
18	inganakkên. (kembali) inganakkên.
19	paesan. (kembali) paesan.
20	sapangrèh. (kembali) sapangrèh.
21	sedaa. (kembali) sedaa.
22	watgatèng. (kembali) watgatèng.
23	padudon ing. (kembali) padudon ing.
24	nrusing. (kembali) nrusing.
25	tayibi. (kembali) tayibi.
26	amanating. (kembali) amanating.
27	mutawatiripun. (kembali) mutawatiripun.
28	ngèlmunira. (kembali) ngèlmunira.
29	muktawasit. (kembali) muktawasit.
30	mangèsthi. (kembali) mangèsthi.
31	Suksma. (kembali) Suksma.
32	luamah. (kembali) luamah.
33	Kurang satu suku kata: Tinokil ing kitab madatul makanu. (kembali) Kurang satu suku kata: Tinokil ing kitab madatul makanu.