Sri Karongron, Purbadipura, 1913–4, 1916, #1184 (Jilid 4/2)

96. Dhandhanggula

1. nahan gantya caritaning tulis | ri Salasa kaping dwi dasastha | wulan Mulud maksih Ehe | catur dadyèsthi tuhu |[1] kawuwusa sri narapati | sampun ngrasuk busana | ing dintên puniku | têdhak marang Madusita | inggih dhusun Ngampèl bawah Bayalali | lèr kilèn saking praja ||

2. wanci jam 1/2 7 enjing | nitih motor kang anunggil lênggah | Bandara Radyan Ayune | Yudanagara iku | lan priyantun dalêm kêkalih | Rahadèn Ayu Rêtna | Purnama tan kantun | ngampil sabêt Jêng Jabardas | Dyan Sumarnarukmi ngampil tungkat nami | Jêng Kyai Sapujagad ||

3. ing kusiran Rahadèn Ngabèi | Purbadipura ampilanira | agêm dalêm songsong jêne | prada sinêkar suruh | mawi kênèk juga kang nyupir | Walandi Tuwan Isman | samana wus laju | motorira lumaksana |

--- 4: 101 ---

maksih alon miyos sakilèn sitinggil | ing wingking sinambêtan ||

4. motor malih ingkang anitihi | Dyan Ayu Dipati Sêdhahmirah | Dyan Asmararukmi manèh | nênggih katiganipun | sira Radèn Trangganarukmi | tuwin Radèn Sudama- | rukmi dadya catur | Radèn Mas Ngabèi Purwa- | dipura ngampil sabêt dene kang nyupir | Pangran Arya Mataram ||

5. nuli motor malih kang numpaki | Nyai Arjawinangun kalawan | kênya puspita namane | Radèn Sriyati tumut | ing bak ngarsa sira Ngabèi | Sastraukara nunggal | palinggihanipun | Ngabèi Atmakesawa | lan Ngabèi Atmasukatga kang nyupir | motor malih kang numpak ||

6. pangran arya kolonèl prajurit | Purbanagara lawan Radèn Mas | Arya Yudanagarane | malih kang nunggal lungguh | kliwon gandhèk Radyan Mas Bèi | Jayadarsana lawan | radèn mas puniku | Ngabèi Patmadipura | motor malih tanpa kanthi Dyan Ngabèi | Mangkudipura wuntat ||

7. minăngka ri sèrêb bokmanawi | kênèng sambekala anèng marga | kareta anjêblos bane | marma ijèn puniku | pakewuhe dèn prayitnani | wus laju lampahira | salomprètan têrus | mangulon praptèng Nglawiyan | kaondêran ing Pajang maksih lumaris |

--- 4: 102 ---

rawuh ing Kartasura ||

8. nuli menggok mangidul tan aris | saya bangêt lakuning kareta | rikat lir sinawatake | nêmpuh angin tanpa wus | sumaribit ing kanan kering | ngênani kang anunggang | nora rasa sumuk | malah sêgêr mring sarira | anglêr saking waradinanira wradin | kadya tan ngambah lêmah ||

9. lampahing kareta wus nglangkungi | pasanggrahan dalêm Têgalgănda | mangidul ngilèn lampahe | kareta ngayun pungkur | gêgodhage tan pati têbih | katon saking mandrawa | urut runtung-runtung | motor ingkang lumaksana | wêwah malih sajuga nyambungi wuri | nênggih tumpakanira ||

10. nama Tuwan pan Sèndhên puniki | atministratur ing Têgalgănda | wus antuk dhawuh andhèrèk | marma gya atut pungkur | lampah dalêm kangjêng sang aji | rawuh ing Klathèn kutha | Rahadèn Tumênggung | Mangunnagara kasêsa | pandhèrèke sigra dènira nututi | numpak motor rikatan ||

11. yèku pangkat bupati pulisi | atut wuntat titihan narendra | rawuh ing Srowot lampahe | nyimpang saking marga gung | nêkak-nêkuk wradinan alit | ondêrnèmêng ingaran | nênggih Candhisèwu | lèpèn Opak Parambanan | anglangkungi karêtêg tambêlan awit | krêtêg gêng sawêg risak ||

12. dèn dandani mangkya durung dadi | marma nora kêna [kê...]

--- 4: 103 ---

[...na] liniwatan | nênunggang dharat tan pae | lampahing motor laju | sampun ngambah margi gêng malih | talatah ing Ngayogya | lumastari têrus | sakuloning Ngambarukma | menggok ngidul sawatara rada rindhik | nglangkungi Lêmpuyangan ||

13. enggaling carita jêng sang aji | karsa mampir mring Pakualaman | sampun mandhap sadayane | saking titihanipun | Kangjêng Gusti Pangran Dipati | Prabu Suryadilaga | sagarwane mêthuk | rawuh dalêm sri narendra | gya malêbêt ing dalêm miwah pra putri | kakung kang nèng pandhapa ||

14. sinugata minuman mawarni | miwah dhaharan enjing-enjingan | wrata kongsi mring pandhèrèk | udut sigarèt srutu | kang alênggah sami miyarsi | swaraning motor prapta | katingal kang nusul | wadananing Kartipraja | Tuwan Radhêmakêr uga dèn dhawuhi | andhèrèk jêng sang nata ||

15. wontên malih motor ingkang prapti | tinitihan dening Jêng Pangeran | Arya Cakraningrat jèjèr | lawan sang narpasunu | jêng pangeran sinambat ing sih | Arya Kusumayuda | sakalihanipun | wus mandhap saking kareta | sarêng lawan Tuwan Radhêmakêr sami | minggah marang pandhapa ||

16. rêraosan mila sami kèri | dhawuh têdhak dalêm pukul sapta | satêngah pitu wiyose | ya ta kangjêng sang prabu | wusnya panggih mantu lan siwi |

--- 4: 104 ---

alon andikanira | kulup Arya Prabu | Suryadilaga wruhanta | dina iki ingsun arsa têdhak maring | ing Ngampèl Madusita ||

17. mêtu ing Kêdhu Munthilan tuwin | Magêlang Bahrawa Salatiga | prapta Madusita Ngampèl | nêmbah kang antuk dhawuh | ingkang putri Dyan Ayu Gusti | Prabu Suryadilaga | gumujêng wotsantun | matur marang ingkang garwa | dadi mubêng lampah dalêm jêng ramaji | gunung loro kèdêran ||

18. ing Marbabu lawan ing Marapi | gèk pirang pal saka Surakarta | datan mangsuli garwane | ngandika sang aprabu | ngiras ngenggar-enggar ing ati | wuwuh wêruh jajahan | ngampiri omahmu | wis kulup sun arsa mangkat | kangjêng gusti sasmita marang kang rayi | pêthuk pangguting tingal ||

19. alon munjuk saha mangastuti | bilih parêng ing karsa narendra | ulun lan dhiajêng dhèrèk | ananging botên laju | ing alampah amung dumugi | inggih kitha Magêlang | ulun nyuwun wangsul | rêna kangjêng sri narendra | dhawuh iya mara dandana dèn aglis | nêmbah matur sandika ||

20. wus lumèngsèr tan adangu prapti | ngarsa dalêm wus sami busana | miranti [mira...]

--- 4: 105 ---

[...nti] satitihane | miyos kangjêng sang prabu | saking dalêm tumuli nitih | motor ingkang cumêpak | nèng taritisipun | pandhapa sapangiringnya | kadya wau duk rawuh kang sami nitih | wus rampung nuli bidhal ||

21. jam 1/2 10 lumaris | ing margi agêng Pakualaman | karêtêg Code mangilèn | praptèng galadhag nêkuk | menggok ngalèr sangajêng loji | residhenan Pacinan | têrus rawuh Tugu | menggok mangilèn sadaya | sawatara nuli menggok ngalèr malih | lakune saya rikat ||

22. amangsuli duk kangjêng sang aji | têdhak saking ing Pakualaman | bupati pulisi Klathèn | dipun dhawuhi wangsul | marang Klathèn anambutkardi | marma mangke kareta | motor kang tut pungkur | ing kangjêng sri naranata | kathahipun sangang kreta otomobil | kalêbêt sri narendra ||

23. urut-urutan dènnya lumaris | ngarsa wuri lêtira tan têbah | katingal kadya ginandhèng | swara têngara gakug | myang tot tit tot kang sami myarsi | sujanma padhusunan | ambarubul mêtu | tarap sapinggiring marga | samya miyat angungun sajroning ati | dene kalangkung kathah ||

24. kang wus samya karungu pawarti | lamun iku titihan narendra | padha andhodhok andhèngèk | nyêmbah sirah tumungkul | thêklak-thêkluk [thê...]

--- 4: 106 ---

[...klak-thêkluk] sire ngurmati | marang sang lumaksana | sênêng kang tut pungkur | miyat solahe wong desa | kau kidhung trakadhang kandhongan sisip | sasabing tatakrama ||

25. saya rikat ingkang otomobil | lamun nuju ngambah lêmah dhahas | sumawur muwêr lêbune | kênèng rodha gumulung | mubal-mubal kasêmpyok angin | balêdug ngampak-ampak | nampêg marang pungkur | kang numpak ngunus sap sêta | pan kinarya nutupi grana myang lathi | uthi ngusapi netra ||

26. lêbu suda barêng rada rindhik | rawuh ing pos kabupatèn Sleman | supir kinon ngêndhêgake | wus kèndêl sang aprabu | aningali manêngên kèksi | urmat nèng pinggir marga | nênggih sang nindya nung | Jêng Pangran Arya Dipatya | Danurêja ingawe laju mangarsi | cêlak ngiringan kreta ||

27. angandika kangjêng narapati | Adipati Danurêja sira | apa wus suwe nèng kene | ingkang dinangu munjuk | sêmu sumèh sarwi wotsari | kula nuwun praptamba | inggih dèrèng dangu | lan rawuh dalêm narendra | sri ngandika priye Ngayogya nagari | apa padha raharja ||

28. alon matur kangjêng nindyamantri | pangèstu dalêm sri naranata | karaharjan sadayane | malih ngandika prabu | ingsun bangêt tarima [ta...]

--- 4: 107 ---

[...rima] kasih | ênggonira sung urmat | mêthukake ingsun | nèng kene sakancanira | pra pulisi uwis kariya basuki | sun laju lumaksana ||

29. maturnuwun kalangkung kapundhi | nuli mangkat titihan narendra | motor lumampah mangalèr | ing wuri nora kantun | sumêbut lir sêpur sênèltrin | ngarsa wuri tan beda | anggêrêng gumrubug | saya adoh swara suda | suwe-suwe wus tan katon kapiyarsi | kăntha-kanthining kreta ||

97. Kinanthi

1. enggaling carita rawuh | ing kitha Magêlang wanci | siyang satêngah satunggal | wau ta kangjêng sang aji | wus tumêdhak saking kreta | lêrêm nèng hotèl miranti ||

2. sapandhèrèk datan kantun | sadaya sami umiring | ana ingkang tata-tata | ngrukti pasudhiyan bukti | rampung ngunjuki uninga | gya dhahar kangjêng sang aji ||

3. kang andhèrèk èstri jalu | uga kaparingan bukti | myang ngunjuk sasênêngira | tan ana kacuwan siji | wus dumugi dènnya dhahar | mlampah-mlampah jroning galdri ||

4. nênggih tan pantara dangu | lênggah ing kursi sang aji | wontên cundakaning jendral | ing Magêlang tur upaksi | lamun kaparêng karsendra | tuwan jendral nyuwun panggih ||

5. dhawuh dalêm sang aprabu | kalilan dèn anti-anti | nênggih ing wanci punika | enggaling crita wus prapti | tuwan jendral mayor nama | pan dhêr Matên ngumêndhani ||

--- 4: 108 ---

6. prajurit Magêlang sagung | mêngkoni twidhê apdhèling | sawusira têtabean | ingancaran lênggah kursi | bage-binage raharja | katon pirênaning galih ||

7. tuwan jendral alon matur | mring sri nata asung warti | wus kalilan dènirarsa | pêrlop mring nagri Walandi | tan awit saking punapa | namung sarèhne wus lami ||

8. nèng nungswa Jawi dêdunung | samangke arsa nuwèni | ing nagri kamulanira | anglêrêmakên panggalih | sampun lami nambutkarya | dadya militèr pinilih ||

9. ngandika dalêm sang prabu | tan lyan mung angsung basuki | benjing bidhaling alampah | myang sasana kang kinapti | mugi manggiha raharja | antuka sênênging galih ||

10. atur wêwangsulanipun | inggih kamantyan kapundhi | nuwun kang mugi kabula | makatên malih sang aji | sagarwa putra santana | sami kantuna basuki ||

11. sri nata mangsuli atur | sakalangkung trima kasih | ya ta dènnya pêpanggihan | samana sampun dumugi | nyuwun pamit tuwan jendral | sri narendra anglilani ||

12. wusnya tabean gya mundur | nêngna wau ta sang aji | dhawuh ngajêngkên kareta | motor sadaya cumawis | Jêng Gusti Pangran Dipatya | Suryadilaga lan swami ||

13. pamit nyuwun wangsul kondur | Tuwan pan Sèndhên [Sèndhê...]

--- 4: 109 ---

[...n] pan ugi | wangsul marang Têgalgănda | sami sinabda basuki | nuli bidhal sri narendra | sapandhèrèk nora kari ||

14. wus sami numpak ngalumpuk | panunggilanira nguni | lêpas lampahing kareta | nora pati rikat awit | minggah mandhap ingkang marga | bêngkuk nêkak-nêkuk singkik ||

15. ngati-ati supiripun | anglangkungi dhusun Pingit | sampyuh anjulêg marginya | ngambah ing Bahrawa tuwin | Gêtas Ngasinan gya Tuntang | nglintangi karêtêg alit ||

16. Salatiga maksih têrus | Têngaran mangidul ngancik | bawah Ngampèl pasar gladhag | menggok mangetan mring loji | pasanggrahan Madusita | wus mas mandhap kangjêng sang aji |[2]|

17. saking kareta pinêthuk | Walandi kang têngga nami | Tuwan Suldhèsênce lawan | nyonyahnya nyêlak sang aji | lênggah ing galdri ngajêngan | Tuwan Sul ngabyantaraji ||

18. kang sami andhèrèk kumpul | kapering kilèn sumiwi | cakêt ing ngarsa narendra | dene sagung para putri | malêbèng dalêm alênggah | ngaso sami ngaring-aring ||

19. rawuh dalêm sang aprabu | nèng Ngampèl puniku wanci | jam tiga siyang Hyang Surya | sadangunira lumaris | sadina dhêg tan katingal | kalingan mêndhung garimis ||

20. lênggah dalêm nora dangu | nuli jumênêng sang aji | saha paring dhawuh marang | Tuwan Radhêmakêr tuwin |

--- 4: 110 ---

Dyan Bèi Purbadipura | klilan mulih mring nagari ||

21. sandika kang tampi dhawuh | mangkat numpak otomobil | kang mulih nora winarna | mangsuli kangjêng sang aji | kang lêrêm nèng pasanggrahan | ing Madusita miranti ||

22. tan kacuwan kang kinayun | pêpak sadaya cumawis | padatanirèng narendra | lênggah dalêm rina wêngi | tan pae anèng jro pura | para dasih kang sumiwi ||

23. samana kangjêng sang prabu | sampun sipêng kalih ratri | wuwusên ing enjangira | maksih Mulud Kêmis Lêgi | tanggal kaping 30 | anunggal warsa ing nginggil ||

24. ing wanci jam 9 esuk | wus pêpak ingkang sumiwi | tuwin titihan kareta | miranti kênèk lan supir | jibêg anèng palataran | agêm dalêm myang pangiring ||

25. Tuwan Sul sanyonyahipun | wus seba ana ing galdri | ya ta wau sri narendra | sampun busana rêspati | miyos saking pasanggrahan | para putri nora kari ||

26. laju kewala sang prabu | nitih kreta otomobil | têdhak marang dhusun Kêmbang | ampilan dalêm umiring | andhèrèk sadhèrèk putra | kadya kang sampun winarni ||

27. lampahing kareta laju | ngilèn nurut margi alit | anyêngkrèk minggah sumêngka | ing kanan kering ambambing | saka ing Ngampèl tigang pal | kumpuling petung lumaris ||

--- 4: 111 ---

28. 30 mênut rawuh | ing Kêmbang sampun miranti | găngsa saniyaganira | carabalèn lawan musik | wismaning pabrik rinêngga | palisir wastra tri warni ||

29. angubêngi têpi têpung | watês wêwêngkoning pabrik | pinalêngkung ombak toya | sêsuwiran janur kuning | jêjênêng dêling tugêlan | akukuh dèn usar putih ||

30. tinancêban ing lêlayu | wastra tri warna sinêling | bandera gula kalapa | sumawana pinggir margi | kiwa têngên nora beda | praptèng sangajênging pabrik ||

31. anjênggarang gapura krun | kaestha makutha aji | rinobyong patra mandera | andong girang pandhanwangi | ginantung kang kupat luwar | lan kêrisan janur kuning ||

32. duk rawuh kangjêng sang prabu | găngsa myang musik ngurmati | munya rame sêsarêngan | swaraning janma ningali | jalu èstri rêbut ngarsa | mrih papan dipun alangi ||

33. sêsak-sêsak maksa ngêsuk | dene punggawaning pabrik | sami urmat ngapurancang | upsihtêr ngadêg pusisi | gya lênggah kangjêng sang nata | munggyèng samadyaning panti ||

34. ingkang wus tinata bagus | kursi baludru kêtangi | kanan kering kênap kêmbar | kapering kursi pangiring | sangandhape ginêlaran | babut wilis tulis kuning ||

35. lênggah dalêm sang aprabu | sumiwi pangagêng pabrik | yèku Tuwan Sul minăngka | atminisêtratur dadi | pangagêngirèng pakaryan | puniku [pu...]

--- 4: 112 ---

[...niku] kang mandhegani ||

36. sri narendra paring dhawuh | hèh Suldhèsênce saiki | pabrik tèh ingkang binabar | samêngko ingsun paringi | jênênga ing Tarumulya | lawan dhawuhana wiwit ||

37. nambutkarya mupung esuk | kang ngati-ati dèn bêcik | muga tulusa raharja | kabèh kang anambutkardi | sandika kang tampi dhawah | gya mundur saking ngarsaji ||

38. Tuwan Sul anulya dhawuh | mring upsihtêr kinèn wiwit | bêbaunira tumandang | myang sêtum-sêtum piranti | wus sami obah sadaya | rame suwaraning pabrik ||

39. pating jêglèg pating jêglug | glag glug glêg glêg thêg thêg thing thing | dhang dhong dhung dhung galondhangan | dhug dhug bag bêg kumarincing | karêngês griyèt kumêncrang | ngêsês kadya andamoni ||

40. kajaba swaraning sêtum | ramening wong nambutkardi | kamituwane parentah | pating jarêlèh mrayogi | enggal pikantuking lampah | ayya kasuwèn nèng margi ||

41. jalu èstri usung-usung | godhong tèh kang saka têgil | dèn êlum supaya lêsah | binobot banjur giniling | dipun dhêma mrih ayêma | nuli pinanggang ing gêni ||

42. sawuse garing jêngkêrut | sinaring mêtu pribadi | pilah dadya nomêr tiga | nomêr loro nomêr siji |

--- 4: 113 ---

pilahan dèn usung janma | pinasrahakên parèstri ||

43. perangan cilik binungkus | barukut ing krêtas putih | ana ingkang winadhahan | bumbung marakas pinatri | wênèh dèn wadhahi kothak | ing jro linapis sèng putih ||

44. tinata pamanggonipun | kang mriksa upsihtêr kalih | Tuwan L.T. Dhulong nama | kang satunggalira malih | Tuwan K.M. pan Gèn samya | marang pakaryan satiti ||

45. bêbau jalu 24 | 30 bau èstri | kajaba kuli kang bêkta | godhong tèh saka ing uwit | têgal kang wus tinanduran | 600 bau winilis ||

46. ananging pabrik puniku | kêkuwataning panggiling | 1000 bau takêrannya | dadya ing samêngko iki | bêbasane luwih wadhah | anjêlgodhag kurang isi ||

47. nadyan mung 600 bau | suprandene angêmohi | pêpayone wus lumayan | wêgdal pangêdole laris | juragan kang sami kilak | kasmaran amêling malih ||

98. Asmaradana

1. kabèh bêbauning pabrik | lanang wadon nora beda | dènira tumandang gawe | nastiti talatèn tata | wêkêl mungkul tan dhangkal | ngajab kawajibanipun | enggal tan ninggal tugêlan ||

2. ya ta wau jêng sang aji | jumênêng saking plênggahan | sadayanira andhèrèk | kakung putri tansèng wuntat | mubêng-mubêng mariksa |

--- 4: 114 ---

sajroning pabrik kinêmput | tan ana kang kaliwatan ||

3. Tuwan Sul tansah tut wuri | dinangu dènira ngrantam | prentah wiwit lan bubare | tinamtokake jam pira | iku kang nambutkarya | alon umatur Tuwan Sul | wiwitipun pukul sapta ||

4. bilih mangke sampun wanci | pukul kalih wêlas siyang | kèndêl sadaya angaso | wiwit malih jam satunggal | sontên wanci jam 5 | bêbau bibaran mantuk | makatên salajêngira ||

5. ingkang sami nambutkardi | manawi ing dintên Akat | sadaya kaliburake | amung kantun ingkang jaga | duk myarsa sri narendra | mring aturira Tuwan Sul | sakalangkung rênèng driya ||

6. sampun wangsul lênggah malih | dhawuh ngajêngakên kreta | wus nyêlak titihan motor | alon nitih nuli bidhal | kondur mring pasanggrahan | para pandhèrèk tan kantun | sampun rawuh Madusita ||

7. dalune nora winarni | enjange dina Jumungah | tanggal sapisan wulane | Rabinguakir măngsastha | maksih anunggil warsa | sri narendra dhawuh kondur | saking Ngampèl Madusita ||

8. nanging karsa dalêm mampir | marang ing Pracimaharja |

--- 4: 115 ---

lêrêm tri ratri lamine | malêm Saptu malêm Ngahat | malêm Sênèn enjangnya | kang andhèrèk wus ngalumpuk | ing wanci pukul sadasa ||

9. sampun busana sang aji | para putri marak pêpak | miyos nuli nitih motor | miwah kang dhèrèk sadaya | wus kamot munggyèng kreta | bidhal kangjêng sang aprabu | saking Paras Pracimarja ||

10. kondur marang ing nagari | datan kawarna ing marga | sampun rawuh ing kadhaton | ingkang andhèrèk bibaran | gya mantuk sowang-sowang | ing lampah sêmu kasusu | wismane katon sarkara ||

99. Dhandhanggula

1. kunêng gantya wau kang winarni | kawuwusa malih jroning pura | nuju dina Kêmis Wage | tanggal ping 28 | wulan kăntha Rabinguakir | maksih anunggil warsa | nênggih ri puniku | wanci jam sawêlas siyang | sri narendra miyos alênggah pandhapi | ing sasana sewaka ||

2. andhèr sagung kang para sumiwi | putra santana myang kawulendra | ing jawi lêbêt tan pae | sampun pêpak supênuh | kadya sabên pradăngga tuwin | sêtrik orkès musikan | lan nyai tumênggung | nyai lurah sapangandhap | bêkêl miji jajar kasinoman èstri | ngalêmpak sami marak ||

3. ing paningrat wetan dèn tatani | tenong kuningan ginêbêg gilap | tan bênjar lumajar jèjèr | kathahe 80 | jrone [jro...]

--- 4: 116 ---

[...ne] isi awarni-warni | sêkul ulam dhaharan | lah-olahanipun | ulam toya myang ibêran | kang rumangkang kang gumêrmêt anèng bumi | tanapi palawija ||

4. wowohan kang kapêndhêm mêpêki | pala gumantung pala kasimpar | karowodan sasamine | pinèt sapantêsipun | kang kinukus myang matêng ing wit | dawêgan ijo papat | dèn parasi alus | lan sajêng badhèg waragang | nèng hèrgêlèk sagêlase nora kari | sêkar konyoh lan dupa ||

5. iku wus adat ing nguni-uni | para nata Jawi wilujêngan | ing nagara saisine | aran maesalawung | wiyosing kang ajat amilih | dina Rêspati Soma | salah siji iku | ingkang ambênêri tiba | pêpungkasan ing wulan Rabinguakir | yèku wêtuning ajat ||

6. marma ing dintên Kêmis puniki | ngandhar-andhar gumêlare kadya | kang wus dèn caritakake | ya ta nyai tumênggung | sawusira munjuk sang aji | ngaturkên palapuran | kadya adatipun | lamun miyos siniwaka | nyi tumênggung nyêlak nuli dèn dhawuhi | amiyosakên ajat ||

7. munjuk sandika mijil angirit | sakancane umangkat angangkat | dèn karoni satenonge | lumaku jèjèr urut | sapraptane ing srimanganti | sinèlèh anèng têngah |

--- 4: 117 ---

sawusira rampung | wau kang sami ambêkta | bêkêl miji jajar kasinoman èstri | sumingkir sami mandhap ||

8. nyai tumênggung sampun alinggih | nunggil para bupati kang sowan | nuli alon dhawuhake | marang wadana tungguk | pan mangkana dènira angling | Radèn Mas Arya Yuda- | nagara sirèku | tămpa timbalan narendra | pakênira dhawuhna mring Radèn Adi- | pati Sasradiningrat ||

9. kapatêdhan ajad dalêm nami | maesalawung wilujêngannya | karaton dalêm lan manèh | nagri saisinipun | kalamun wus dipun dongani | wilujêng dalêm nata | lan wilujêngipun | kraton dalêm myang nagara | saisine nuli dèn bagea maring | abdi dalêm kang wrata ||

10. matur sandika kang dèn dhawuhi | nyi tumênggung wangsul malbèng pura | ngabyantara ngaturake | sampun dènnya kautus | wusnya myarsa kangjêng sang aji | tan dangu nuli jêngkar | siniwakèng wadu | malêbêt mring prabayasa | upacara dalêm sadaya umiring | pra sowan ngapurancang ||

11. orkès musik pradăngga ngurmati | sri narendra sampun tan katingal | kang sowan jro pura kabèh | bibaran mantuk kondur | srimanganti winarna malih | ajat binêkta mêdal |

--- 4: 118 ---

marang sitiluhur | dening pra jajar kaparak | tinata nèng bangsal sewayana munggwing | iring lor jèjèr mapat ||

12. sakidule sampun dèn tatani | meja andhap ambêng kawan dasa | malang mawi pang mangalèr | sakiwa têngênipun | radi godhag kapara têbih | malih sinungan meja | ngalèr ujuripun | kang iring wetan tinatan | cacah ambêng puniku suwidak kalih | godhage saplinggihan ||

13. ingkang iring kilèn ugi sami | sinung meja ambênge tinata | suwidak nêm mujur ngalèr | ing bangsal angun-angun | dèn tatani kameja malih | salarik nanging panjang | ujure mangidul | isi ambêng pitung dasa | langkung kalih sadaya dipun sasabi | ing taplak dhamas seta ||

14. sampe-sampêt pirantining bukti | sendhok lading cukit sêrbèt tangan | pakobokan gêlas gêdhe | kacèk kang têngah sinung | gêlas anggur myang platon jinggring | ajug-ajug salaka | anyonthong ing dhuwur | minăngka sasananira | bukèt sêkar biru wungu dadu kuning | seta bang saronira ||

15. panatane meja ing sitinggil | lamun nuju dina wilujêngan | maesalawung gunggunge | sadaya kalih atus | kawan dasa ambêng sumaji | wus rampung panatanya | myang pangusungipun | pra wadana sapangandhap | praptèng mantri kang nèng srimanganti mijil | marang ing sitibêntar ||

--- 4: 119 ---

16. malbèng sewayana gya sumiwi | sisih wetan sangarêping bangsal | manguntur nêkuk mangalèr | sapangkat undha-usuk | manut anom tuwaning kardi | panèwu mantri mapan | dènnya sami lungguh | anèng taritising bangsal | sewayana kêbake lumèbèr maring | sor wrêksa palataran ||

17. wadana bêkêl jêro lon angling | mring panèwu kabayan nagara | Ngabèi Agnyaprajane | apa ta uwis rampung | panataning ajat puniki | matur ingkang tinanya | nuwun sampun rampung | malih bêkêl jêro nabda | mara nuli angaturana udani | marang kiyai lurah ||

18. matur sandika ingkang tinuding | sapraptane ing bangsal sumewa | anjujug linggih wingkinge | kangjêng sang anindya nung | alon nêmbah umatur aris | kawula nuwun amba | mangke dipun utus | Kyai Lurah Dyan Mas Arya | Jayaningrat nênggih ngaturi udani | panatanipun dhahar ||

19. sampun rampung wontên ing sitinggil | piniarsa aturing kabayan | sang mantrimuka anolèh | anganan ngering manggut | sung sasmita angancarani | bupati ingkang sowan | rèh jawi sadarum | wus ngagêm pasikonira | kangjêng nindyamantri minggah mring sitinggil | tut wuri pra wadana ||

20. tuwin [tu...]

--- 4: 120 ---

[...win] kaliwon panèwu mantri | golongan jaba kang padha seba | sadayanira andhèrèk | nênggih sarawuhipun | nuli lênggah sang nindyamantri | anèng sakidul meja | ngajênging manguntur | majêng mangalèr ing têngah | kiwa para bupati kang atut wuri | lawan panêkarira ||

21. têngên bupati jêro nimbangi | kadya kang wus winursitèng ngarsa | akêpung kupêng linggihe | wetan kulon supênuh | pra panèwu lan para mantri | ngalela sang anindya- | mantri tunggulipun | lan wadana kaliwonnya | ingkang parêg sadunung dènira linggih | lumajur urut wrêda ||

22. ya ta wontên utusaning gusti | Kangjêng Ratu Pambayun minulya | paring kintunan wedang tèh | mring kangjêng sang nindya nung | myang wadana kliwon kang sami | sumewa kaparingan | iku kang dèn utus | panèwu rêcaci lawan | sakancane ngladèni sawusnya wradin | mundur mring palataran ||

23. tan adangu malih kang sumiwi | mêdal kilèning bangsal witana | saking ing kidul mangalèr | gumrêdêg wurinipun | anoraga dènnya lumaris | kaliwon suranata | sakancane juru | laku dhodhok ngabyantara | iring kilèn jroning sewayana linggih | andhêku mangastawa ||

24. saya rêgêng kêbak ing sitinggil | kang sumewa sawusira tata | sadayarsa myarsakake | ngungun kang durung wêruh | sapa ingkang dadi duta di |

--- 4: 121 ---

ya ta Radèn Mas Arya | Yudanagara wus | maju watara sahasta | ngajêngakên ing kangjêng radèn dipati | alon ing aturira ||

25. kadya gandhèk asmane winuni | pakênira kapatêdhan ajat | maesalawung wiyose | nênggih salajêngipun | lir dhawuhe wadana èstri | duk anèng srimangantya | tan siwah ing wuwus | sawusira piniyarsa | wosing dhawuh kangjêng radèn adipati | manggut sumèh ing netya ||

26. kang dhawuh wus mundur wangsul linggih | tan adangu gya madal pasilan | wangsul mring pasaosane | ing srimanganti sampun | mêlingakên wadana èstri | kapanggih tata lênggah | wadanane lapur | dènnya dinuta katampan | nyi tumênggung wangsul malêbèng jro puri | munjuk kangjêng sang nata ||

27. amangsuli kang anèng sitinggil | sira kangjêng sang mantri wasesa | alon amengo mangilèn | dhawuh mring kliwon juru | suranata sabdanira ris | Radèn Ngabèi Puja- | dipura mabukuh | pakênira donganana | ajad dalêm maesalawung puniki | wilujêngan nagara ||

28. saisine ingkang dèn dhawuhi | santak ature nuwun sandika | dhèhèm ririh andêngèngèk | maca tangawut laju | bismilahir rahman nirakim | nênggih salajêngira | pandongane galur | ămba dawa

--- 4: 122 ---

warna-warna | donga kraton lan donga tulak bilai | slamêt donga kabula ||

29. donga têpak lan mangkuratsari | donga akik donga ciptarasa | donga jêjêg lan dongane | lungguh myang tulak tanggul | tawil ngumur rubung lan bumi | rajuk donga nurbuwat | Suleman lan rasul | tan kaliru sabda cêtha | sabên ayat myang sagatra dèn amini | gumrênggêng sêsarêngan ||

30. yèn pinetung baya sèwu amin | siji-sijine priyayi seba | pangathunge tangan suwe | kongsi ana kang ngantuk | kapenakên dera miyarsi | saka dawaning donga | samana wus tutug | wêwacan subêkanallah- | hi walkamdulillahi robil ngalamin | asta ngraup wadana ||

31. kèndêl kang andonga myang kang amin | ya ta wau juru suranata | sakancane mundur kabèh | ingkang majibi maju | panèwu kabayan nagari | prentah mring kănca jajar | ajat kinèn ngusung | warata dèn êdum marang | para sowan sanadyan amung sathithik | nom tuwa kapanduman ||

100. Sinom

1. wuse rampung pambagenya | ya ta Jêng Radyan Dipati | Sasradiningrat mangarsa | dènira lênggah nyêlaki | ambêng kang wus rinukti | kanan kering pra tumênggung | maju prasami mapan | kaliwon dènira linggih | anèng meja êpang kang mujur nguntara ||

2. jêro mapan anèng wetan | kang kulon kaliwon [kaliwo...]

--- 4: 123 ---

[...n] jawi | pra panèwu mantrinira | jêro dènira alinggih | nèng meja wetan tuwin | jroning bangsal angun-angun | dene prikănca jaba | panèwu tanapi mantri | linggih anèng meja kang kulon wus tata ||

3. pra kaliwon lan wadana | nunggil jêng radèn dipati | nèng meja nomêr satunggal | kănca wibawa ngladèni | sop sirah pêdhèt gajih | kapindho lumadi sêkul | lan ulam warna-warna | tri lidhah saos ragut swir | sêrikpin asêpèrgês lan tigan wajar ||

4. nuli lumadi kaping pat | ragu-ragu jago biri | sêtup pinêdho pèrtêna | kênthang mawur dèn saosi | cuwèr martega sapi | kaping lima kang umaju | sladhah galantin mawa | wor agar-agar salatin | kang kaping nêm tar sirop lasuple enak ||

5. pitu podhêng abrikusnya | tuwin mawi bètêr kokis | kaping wolu kang mangarsa | buwah kunpotê mawarni | sanga mandhêl lan kismis | gula-gula pitas campur | pungkasan ping sadaya | wowoh-wowohan matêng wit | pêlêm manggis jêruk kêprok gêdhang raja ||

6. kang kaunjuk banyu Lănda | myang wedang tèh dèn aèsi | mawi anggur abang pronsak | dene pra panèwu mantri | paladèn kawan warni | dinok nèng ngarêpe lungguh | sop lan sêga pêrcita | panganan roti sairis | lan wowohan kabèh dadi

--- 4: 124 ---

matang wadhah ||

7. pangombene anèng gêlas | gêlas gêdhe dèn isèni | wedang tèh aès prongkolan | nutug ingkang sami bukti | baya tan mindho kardi | kang akèh karasa tuwuk | wuwuh tuwuh ing cipta | ya iki barkahing gusti | matabare ambèr lubèr ambalabar ||

8. tandhane sajroning meja | nomêr siji dèn dokoki | paring dalêm bêbêrkatan | cêlak lan ambêng tan têbih | rupa panganan roti | rêrêmikan lêgi arum | wadhahe rinarêngga | ing daluwang măncawarni | mawi garan malêngkung sabongkot sada ||

9. wus dumugi dènnya dhahar | kangjêng radèn adipati | myang wadana sapangandhap | wangsul tata kadya nguni | kèndêl angaring-aring | ana mucang ana udud | sinambi rêraosan | kangjêng nindyamantri nolih | tanggap maju utusan ing pambayunan ||

10. dèn dhawuhi angundurna | wedang paring dalêm gusti | matura nuwun sakănca | sêmbahku aturna gusti | sandika gya ingambil | pangunjukanira sampun | binakta mundur samya | kangjêng radèn adipati | asasmita bibar saking pasewakan ||

11. wadana myang kaliwonnya | lan para panèwu mantri | kabèh andhèrèk bibaran | sêsowangan sami mulih | watawis pukul kalih | undure kang seba iku | parabdi arêrasan | kula

--- 4: 125 ---

èngêt duk rumiyin | ngêpung ajat maesalawung punika ||

12. abdi dalêm ingkang sowan | wiwit jêng radyan dipati | sapangandhap sangu ancak | isi sêkul ulam tuwin | dhaharan warni-warni | miwah pangunjukanipun | binakta ing kapêdhak | reyong-reyong mring sitinggil | yèn wus rampung dènira dongani ajat ||

13. tumuli sakèhing ancak | ginotong dèn usung maring | ngarsane bandaranira | tutupe dipun ungkabi | gya mundur kang ngusungi | kang badhe ngladosi kantun | tumuli sami lêkas | dhahar sangune pribadi | kalamun wus dumugi dhahar dhaharan ||

14. apan sami kaparingan | roti kunêng krun nyairis | saking sang nayaka waktra | makotên kang sampun nguni | langkung rèbyèg ing kardi | yèn ngêpung maesalawung | rêkasa mawi wragad | amila kathah kang pamit | pra wadana kliwon sêkêdhik kang sowan ||

15. botên kados sapunika | jumênêng dalêm sang aji | kaping sadasa tinata | wêdaling ajat ginalih | wragade anyêkapi |

--- 4: 126 ---

maesalawung puniku | marmane pinaringan | meja dèn tatani bukti | nèng sitinggil kang dhahar sêpirang-pirang ||

16. priyantun kang sami sowan | rumaos mayar sayakti | botên songa-sangu ancak | sowan ngêpung lajêng bukti | pantês sêmuwa bêcik | mangsuli rowange muwus | turene yèn malêman | salikur tri likur sami | kalih niki ngêpung maesalawungan ||

17. mangsuli rowangira jar | inggih makotên sakniki | mung beda papaning dhahar | yèn malêman èntên masjid | lan wanci bakda mahrib | dènira pista puniku | tata-tataning dhahar | kewala mèh sami ugi | para sowan lir tan pêgat sukèng driya ||

101. Mêgatruh

1. kunêng gantya wau ta ingkang winuwus | sadaya wus antuk warti | têrang samangke kalamun | residhèn Surakartadi | Jêng Tuwan pan Wig kacriyos ||

2. arsa sèlèh saking pandamêlanipun | awit saking sampun wanci | dumugi watêsanipun | nênggih dènira dumadi | residhèn jagi wêwêngkon ||

3. tan winuwus kang sampun lèrèh puniku | ingkang gumantos winarni | pakabaran kang wus tamtu | gumanti residhèn nagri |

--- 4: 127 ---

Surakarta ing samêngko ||

4. yèku tuwan asistèn residhèn Nganjuk | asma F.P. Solêwèin | hèlêpkê dènira rawuh | ing Surakarta nagari | pranatan kasêbut ngisor ||

5. bab sapisan Sênèn kaping 27 | April angkanirèng warsi | sèwu sangang atus langkung | patbêlas dèn sangkalani | caturing wong trus gumolong |[3]|

6. rinangkêpan tanggal sapisan anuju | ing wulan Jumadilakir | warsa Ehe ăngka sèwu | wolung atus lawan malih | patang puluh papat mangko ||

7. sangkalane kawarna dadyèsthi tuhu |[4] ing wanci jam 9 enjing | langkung 58 mênut | kang badhe jumênêng prapti | saking Nganjuk kacariyos ||

8. wus mangagêm agêng mangke rawuhipun | nèng sêtatsiun miranti | ing Balapan kang winuwus | kang arsa mêthuk ngurmati | sadaya sami kemawon ||

9. amangangge agêng nèng Balapan ngumpul | asistèn rasidhèn tuwin | para pangeran kang sêpuh | sadhèrèk dalêm sang aji | kalih pangeran ing kraton ||

10. pangeran ing Mangkunagaran kèhipun | pan ugi sami kêkalih | pêpatih dalêm sang prabu | lan bupati sawatawis | Patih Mangkunagaran wor ||

11. bupati pulisi ing Surakartèku | myang wadana gunung rèhing | Mangkunagaran tan kantun | mayor Cina tuwin malih | kapitan Arab saênggon ||

--- 4: 128 ---

12. tuwan asistèn residhèn yèn wus rawuh | mangke ingkang dèn urmati | andhèrèkakên puniku | mring dalêm resdhenan nunggil | sakareta lênggah awor ||

13. ing bab kalih saking sêtatsiun sêpur | prapta residhenan maksih | kareta titihanipun | jêng tuwan kang nêmbe prapti | kadhèrèkakên sagolong ||

14. tut wuri satunggal dhetasêmènipun | lèipwah ing kapalêri | cacahing dragudêr wolu | sarta bragêdhir satunggil | andhèrèk tan kêna adoh ||

15. yèn kareta titihanira wus rawuh | natar residhenan nuli | dèn urmati ungêlipun | mriyêm bètèng rambah kaping | tiga wêlas wus rumantos ||

16. tumuli bab kaping tiga rawuhipun | jê[5] tuwan residhèn munggwing | dalêm residhenan iku | musik ngungêlakên gêndhing | winêr lan sêblut kang alon ||

17. sarta kangjêng tuwan residhèn kang rawuh | lajêng kaaturan puji | wilujêng sadayanipun | dene kang minăngka wakil | residhèn nalika lowong ||

18. lawan para tuwan amtênar tan kantun | Jêng Pangeran Adipati | Arya Mangkunagarèku | kaping nêm lan para upsir | lèsiyun sami rumojong ||

19. tuwin tuwan militèr kumêndhan ngumpul | ritmèstêr kaptin upisir | gêgolonganing garnisun | lan para pangeran sami | putra

--- 4: 129 ---

santanèng karaton ||

20. sumawana malih sanès-sanèsipun | kumêndhaning sèkêtrèi | kanthi para upsiripun | tuwin kang majêgi siti | kabudidayan sagolong ||

21. sarta malih sanggya pra tuwan puniku | ing Surakarta nagari | bupati nayaka kumpul | lawan bupati pulisi | sadayanira kemawon ||

22. tuwin ingkang wus nama pangagêng sagung | băngsa sabrang kang pêpanti | ing Surakarta ngalumpuk | sadaya mangangge kustim | kang darbe wajib mangkono ||

23. saliyane iku pra tuwan ngalumpuk | padha amanganggo roki | irêng sacalananipun | kamejan myang dhasi putih | bab kaping pat kacariyos ||

24. sawusira jêng tuwan residhèn rawuh | jumênêng laju nampèni | pasrah paprentahanipun | nuli kaurmatan malih | ungêling mriyêm tan anggop ||

25. saking bètèng pastênburêh rambahipun | kaping tiga wêlas ugi | wau ing sadèrèngipun | anampèni pamasrahing | paprentahaning wawêngkon ||

26. tuwan sèkrêtaris Surakarta maju | mantêngah maos kintaki | nênggih kêkancinganipun | Jêng Tuwan F.P. Alêwin | kinarsakakên samêngko ||

27. winisudha jumênêng residhènipun | ing Surakarta nagari | têmbung Walandi wus rampung | tumuli dipun rangkêpi | tuwan juru basa maos ||

--- 4: 130 ---

28. têmbung Jawi sêrat kêkancinganipun | bab kaping gangsal winarni | manawi wus wanci pukul | sawêlas tri dasa mênit | jêng tuwan residhèn bodhol ||

29. tindak marang kadhaton panggih sang prabu | sadaya andhèrèk sami | kang kasêbut nginggigil wau |[6] parlunipun angaturi | uninga ing jêng sang katong ||

30. bilih sampun nampèni pasrahanipun | paprentahaning nagari | de kreta titihanipun | jêng tuwan residhèn tuwin | militèr kumêndhan amor ||

31. atut wuri lèipwah kaplêri wolu | tuwin brigadhir satunggil | tindaknya jêng tuwan wau | mandhap saking kreta prapti | srimanganti wus mirantos ||

32. ingkang mêthuk pra pangeran narpasunu | tuwin santananing aji | makatên malih yèn kondur | dipun dhèrèkakên malih | para pangeran karaton ||

33. sawusira lênggah lawan sang aprabu | munggwèng sajroning pandhapi | sasana sewaka laju | tan dangu dipun ladosi | pangunjukan majêng alon ||

34. gya kundhisi wilujêng dalêm sang prabu | kang mahyakakên puniki | kangjêng tuwan residhèn wus | dumugi asmaning aji | sadaya sinabda alon ||

35. sawusira dèn unjuk binakta mundur | majêng ingkang kaping kalih | angunjuk wilujêngingipun |[7] Jêng Tuwan Resdhèn Alêwin | ingkang ngandika sang katong ||

36. ngunjuk ping

--- 4: 131 ---

tri wilujêngnya Kangjêng Ratu | Pakubuwana garwaji | ingkang ngandika puniku | jêng tuwan residhèn malih | sawusnya rampung mangkono ||

37. kangjêng tuwan residhèn lan sang aprabu | têdhak mring prabayasadi | pêpanggihan lan Jêng Ratu | Pakubuwana ngurmati | kang dhèrèk nèng wuri ngrompol ||

38. tuwan militèr kumêndhaning gornisun | pra asistèn resdhèn tuwin | presidhèn landrad tan kantun | tuwin tuwan sèkrêtaris | ing Surakarta tan adoh ||

39. lawan malih ingkang andhèrèk puniku | kontrolir binên lan bêstir | Surakarta atut pungkur | tuwan juru basa Jawi | wusnya têtabean miyos ||

40. wangsul lênggah malih mring pandhapi agung | tumuntên dipun ladosi | pangunjukan wedang sampun | waradin sami ngrahabi | bab kang kaping nêm winaos ||

41. botên dangu jêng tuwin residhèn kondur | saking sajêroning puri | tindak dhatêng dalêmipun | Kangjêng Pangeran Dipati | Mangkunagara wus bodhol ||

42. ngrumiyini marang dalêmira kondur | supados sagêd nampèni | jêng tuwan kang badhe rawuh | sawusnya jêng tuwan saking | Mangkunagaran kacriyos ||

43. datan owah puniku kang atut pungkur | kongsi andhèrèkkên maring | residhenan wusnya rawuh | para pangiring gya pamit | kalilan sadaya bodhol ||

44. ing bab kaping pitu tindak [tinda...]

--- 4: 132 ---

[...k] konduripun | jêng tuwan residhèn saking | kadhaton saha kalamun | kondur saking tindak maring | Mangkunagaran tan seyos ||

45. kaurmatan ungêling mariyêmipun | bètèng pastênbèrêh malih | angaping tri wêlas sampun | titi Surakarta kaping | sawêlas April pancorong ||

46. ingkang taun ăngka sèwu sangang atus | kawan wêlas kang nandhani | asistèn residhènipun | nama Tuwan W.W. Songkir | agêng inggil maksih anom ||

102. Sinom

1. gantya ingkang winursita | kocapa sajroning puri | Sênèn tanggal ping patbêlas | wulan Rêjêb nunggil warsi | maksih Ehe lumaris | karsa dalêm sang aprabu | anyupitakên putra | Radèn Mas Rohkyalun tuwin | Radèn Mas Subêkti Radèn Mas Sujana ||

2. pakurmatan kadya adat | sri narendra lênggah munggwing | sajroning sana sewaka | majêng mangetan siniwi | pangeran narpasiwi | santana myang riya dhuwur | riya ngandhap kalawan | panji wayah buyut sami | amanganggo lir sowan Sênèn Kêmisan ||

3. Radèn Mas Tumênggung Wirya- | diningrat sampun sumiwi | kaliwon urdênas lurah | sapangandhap datan kari | miwah kaliwon carik | sakalerehane kumpul | kaliwon kadipatyan | rèh jêro tan ana pamit | panji gindês ranan Wiryan [Wirya...]

--- 4: 133 ---

[...n] myang Pandayan ||

4. panèwu mantri pêthilan | ngulami pamijèn niti | pambêlah myang kêbondharat | para dènmasan gêng alit | kalawija lan malih | sakawan nyai tumênggung | sarèhe nyai lurah | anglarag miwah kang tampi | sinomane anom tuwa padha marak ||

5. sêtrik orkès myang musikan | pradăngga sami cumawis | saniyagane wus pêpak | wiraswara jalu èstri | talèdhèk badhut nunggil | sapanggonan sami lungguh | cêlak kalawan găngsa | para sumewa kaèksi | apêpanthan cêtha ing sapăntha-păntha ||

6. kadya udyana puspita | kang sowan nèng srimanganti | sira sang mantri wasesa | wadana kaliwon nunggil | jawi lêbêt sumiwi | sapanèwu mantrinipun | ing srimanganti wetan | kolonèl kumêndhan tuwin | litnan kolnèl mayor kaptin upsir pêpak ||

7. tan pantara dangu ingkang | lumêbêt marang jro puri | jêng tuwan residhèn lawan | tuwan-tuwan sawatawis | lir adat dèn urmati | têtabean lan sang prabu | nuli satata lênggah | kang sowan nèng srimanganti | wetan kilèn wus sami malêbèng pura ||

8. laku dhodhok ngabyantara | sumewa mastutyèng gusti | mapan priyangga-priyangga | anèng bênêring palinggih | anom tuwaning kardi | pasewakan nora worsuh | wau ta sri narendra | pangandikanira [pangandi...]

--- 4: 134 ---

[...kanira] aris | mring sang nindyamantri apa wus samêkta ||

9. kang dinangu aturira | kula nuwun sampun gusti | kang arsa têtak ajokna | matur sandika anuding | kang supit wus mangarsi | nuli têdhak sang aprabu | marang gyan pasupitan | ing wanci jam pitu enjing | narpaputra tri pisan wus sinupitan ||

10. sumawana ingkang bela | rampung pangirise sami | binêkta marang pandhapa | ing langên katong miranti | para dhoktêr nênggani | ngarêm-arêm mrih rahayu | êmban myang punakawan | ngadhêp nyêlaki kang supit | ngampil-ampil nyudhiyani pêpundhutan ||

11. mangsuli sana sewaka | tumuli dipun ladosi | pangunjukan dalêm wedang | tèh bubuk pêrêsan sapi | sawusnya ngunjuk sami | paladèm[8] binakta mundur | lênggahan sawatara | jêng tuwan residhèn pamit | têtabean wus mêdal saking jro pura ||

12. kangjêng sri narendra jêngkar | kondur marang kênyapuri | enggaling crita bibaran | wau kang sami sumiwi | wêngine kang winarni | alêlangên gambar idhup | ing wanci pukul sanga | putra santana myang abdi | pêpêthilan kang sowan nora sadaya ||

13. sampun lênggah sri narendra | munggwèng èmpèring pandhapi | sana sewaka kang wetan | kangjêng ratu para putri | andhèrèk lênggah kursi | priyantun dalêm nèm sêpuh | nèng wingking dalêm [da...]

--- 4: 135 ---

[...lêm] nata | lênggah ing babut sinari | sawingkinge malih sanggya pra wanita ||

14. wanita sajroning pura | santana badhaya srimpi | ngêbaki sana sewaka | marak marêp ngetan sami | malih kang lênggah kursi | sadhèrèk dalêm kang sêpuh | mawi nimbali tuwan | militèr kumêndhan tuwin | kaptin upsir ing bètèng sanyonyahira ||

15. pangeran putra kang mudha | nunggil lan kang mêntas supit | nèng kering dalêm sang nata | paningrat wetan pra upsir | kaptin mayor lan malih | litênan kolonèlipun | kolonèl Pangran Arya | Purbanagara nindhihi | ing paningrat sisih kidul kang sumewa ||

16. abdi dalêm pra wadana | mantu ipe dalêm aji | nunggil kaliwon pêthilan | sabojone dèn dhawuhi | marak marang jro puri | ing bangsal găngsa tinabuh | sisihan lan musikan | paningrat wetan pandhapi | andrawina dèn tatani pangrantunan ||

17. punakawan drawisana | iku ingkang amajibi | akanthi rêksa sugata | rampung dènira angrukti | gambar idhup puniki | kang darbe ngiras dhirèktur | anama Tuwan Makar | sabêbaune miranti | tusêtèle anèng palataran wetan ||

18. marêp mangulon prabanya | tumiba têngahing kêlir | putih kêncênge pinênthang | munggwèng malige barêsih | tumuli dèn wiwiti | katingal sorot sumunu |

--- 4: 136 ---

gambarnya sang minulya | kangjêng maharaja putri | Wihèlminah narendra gung ing Nèdêrlan ||

19. garwa saha rajaputra | katon cêtha lir sayêkti | dipun urmati musikan | gêndhing wihèlmis ngrêrangin | kang miyat anèng wuri | pating dangongok anginguk | katon lir mawa cahya | cihnaning narendra luwih | santya budyambêg mêmayu ayuningrat ||

20. sawusnya kang miyat tamat | wêtune salin-sumalin | gambar idhup warna-warna | ingkang gumêlar ing kêlir | wong cilik lan priyayi | praja desa miwah gunung | tlaga kali samodra | prau kapal lan sêkoci | sato wana ibêran myang buron toya ||

21. sabarang kang katingalan | nèng kêlir kadya sayêkti | mung beda tanpa wacana | solah tingkahe ngêplêki | gambar idhup nglam-lami | sakèh suka kang andulu | sri nata myang kang lênggah | sadaya dipun ladosi | pangunjukan mêminuman warna-warna ||

22. tan kari ès parongkolan | sumêla dhaharan tarcis | para kakung linadosan | sigarèt sarutu lincip | myang odhir toya wangi | palonyo wus sami mundhut | cinurkên ing sap asta | ngarsa dalêm kang ngladèni | abdi dalêm panèwu mantri pêthilan ||

23. dene kang lênggah ing ngandhap | kănca sewaka ngladèni | tan ana kang kaliwatan | sarutu minuman tarcis |

--- 4: 137 ---

samana sampun wanci | pukul kalih wêlas dalu | sri nata ngênyapura | andhèrèk sagung pra putri | tuwan nyonyah wusnya têtabean mêdal ||

24. kang sowan sigra bibaran | gambar idhup dèn kukudi | kênap kursi palênggahan | babut pakêcohan barlin | sampun sumimpên sami | ing gêdhong panggonanipun | kang sami nambutkarya | sawusnya rampung gya mulih | praptèng wisma kasmaran mring gambar gêsang ||

103. Asmaradana

1. kunêng gantya kang tinulis | carita nalika tanggal | kaping 17 ri Sênèn | Ruwah maksih Ehe warsa | sangkala kang winarna | dadine salira kumpul |[9] nênggih ing dintên punika ||

2. karsa dalêm jêng sang aji | ngramakakên putra tiga | sakawan ingkang sadhèrèk | Jêng Pangran Mlayakusuma | dhaup lan ingkang asma | Dyan Ajêng Sukanti iku | putra têtilaranira ||

3. swargi Jêng Pangran Dipati | Ariya Mangkunagara | kang kaping gangsal lajênge | putri dalêm ingkang nama | Radèn Ajêng Kusiyah | tinarimakakên dhaup | lan sira Radèn Mas Arya ||

4. Patmanagara Bupati | wadananirèng galadhag | malih kang dadya pangantèn | nama Dyan Ajêng Kusinah | dèn trimakakên marang | mayor jayèngastra iku | anama Radèn Mas Arya ||

5. Adiwinata lan malih | Radèn Ajêng Kustantinah | dhaup dèn tarimakake |

--- 4: 138 ---

mring sira Radèn Mas Arya | Wuryaningrat wadana | gêdhong têngên lênggahipun | pangantèn sakawan pisan ||

6. paningkahe nèng jro puri | lir adat wiyosing nata | mawi jêng tuwan residhèn | tuwan-tuwan sawatara | para putra santana | abdi dalêm èstri jalu | sumewa mring dhatulaya ||

7. sorene dènira panggih | mêdal marang kapatihan | anitih joli putrine | kang kakung nitih turangga | ginarbyêg upacara | mampir residhenan iku | têtabean lang jêng tuwan ||

8. wusnya lênggah sawatawis | gya mangkat mring kapatihan | tata ngadating pangantèn | mawi wiwaha pahargyan | kongsi sapasar pisan | laku-lakune miturut | dhawuh kasêbut pranatan ||

9. putra putri dalêm aji | kang saking garwa ampeyan | tinamtokakên panggihe | anèng dalêm kapatihan | kangjêng sang mantrimuka | ingkang ambawahi iku | mangkono kang wus kalakyan ||

10. sapasare malbèng puri | ngabêkti marang sang nata | lan jêng ratu sêsamine | wau mampir residhenan | tabean lan jêng tuwan | lir duk nalikarsa têmu | kaot wancinira siyang ||

11. panganggo miwah pangiring | busananirèng pangantyan | kabèh tan ana bedane | undure saking jro pura | pangantèn papat pisan | sadaya kalilan [ka...]

--- 4: 139 ---

[...lilan] mundur | marang dalême priyangga ||

12. ing wêgdal kraman puniki | mawi tamu saking praja | Ngayogyakarta asmane | Jêng Pangeran Adipatya | Prabu Suryadilaga | sarimbit lan garwanipun | lan Gusti Pangeran Arya ||

13. Mangkukusuma utawi | Bandara Pangeran Arya | Suryadiningrat malihe | Bandara Pangeran Arya | Adi Suryabandara | Pangran Jayakusumèku | rawuhe nèng Surakarta ||

14. dina Saptu tanggal kaping | 17 Kêmis kondurnya | kaping 22 tanggale | Rêbo ping dwi dasa juga | tiba malêm Rêspatya | sampeyan dalêm sang prabu | tuwi pangantèn sakawan ||

15. marang kapatihan nênggih | pahargyan wiyosing nata | badhayan miwah sarimpèn | agêng pakurmatanira | ngungkuli duk panggihnya | bêdhug têlu lagya kondur | mijil saking kapatihan ||

104. Mijil

1. ya ta wulan Siyam tanggal kaping | 20 ri Rêbo | uga maksih jroning warsa Ehe | sore satêngah nêm ngawiyati | adoh katon rêsik | biru nom ngêlangut ||

2. riyêm-riyêm Hyang Raditya lirip | lumarap mangulon | alon kaling-kalingan ubênge | buwanarsa salin wanci wêngi | Hyang Rawi lir ngancik | nèng pucaking gunung ||

3. sakèh janma jalu lawan èstri | gêng alit tuwa nom | girang tyase lamun wayah

--- 4: 140 ---

sore | ngenggar-enggar mrih rênaning ati | kulintong palêsir | marang alun-alun ||

4. kawuwusa sajroning surambi | masjid Gêdhe katon | pandam-pandam sinulêdan kabèh | eliksêtrit prabane mratani | jawi jroning masjid | tan ana kang lindhuk ||

5. ing gapura marganira katri | panjutane abyor | anarithik gathik thèrèk-thèrèk | kang tinurut wêwanguning kori | têngah mancut lincip | sumundhul mandhuwur ||

6. mustakaning masjid dèn sinungi | buhlam amancorong | cêtha saking mandrawa sunare | nure kadya lintang bimasêkti | rèhne cêlak maksih | luwih padhang iku ||

7. wong lumaku ana ngidul tuwin | ngetan ngulon ngalor | ting saliri ngalun-alun byuke | sumawana sanggyaning priyayi | gêdhe sarta cilik | anglur tumaruntun ||

8. busana lir seba dina Kêmis | wadana kaliwon | myang panèwu tumêka mantrine | jaba jêro wus padha sumiwi | ingkang jêro munggwing | srimanganti kumpul ||

9. golongan jawi dènnya sumiwi | sadaya kemawon | anjujug nèng srambi masjid Gêdhe | tan adangu jêng radyan dipati | sumewa ing masjid | upacara pungkur ||

10. laju lênggah sang anindyamantri | surambi iring lor | majêng ngidul agodhag ngarsane | kiwa têngên kapara ing wingking | sagung pra bupati | sakaliwonipun ||

--- 4: 141 ---

11. linggih wuri pra panèwu mantri | miwah anon-anon | jèjèr urut nom tuwaning gawe | sambung-sumambung anggêlar lampit | sangune pribadi | kang kinarya lungguh ||

12. kawuwusa malih srimanganti | surya saya ngayom | rêpêt-rêpêt mèh ilang rinane | pra sumewa angêbaki panti | tan adangu mijil | sira nyi tumênggung ||

13. saking jroning pura mawi kanthi | nyai lurah loro | prapta nabda kănca kliwon gandhèk | kang dèn uwuh alon anauri | nuwun kula nuli | laku dhodhok maju ||

14. nyi tumênggung linggih andhawuhi | sabdanira alon | wosing dhawuh sira kliwon gandhèk | andhawuhna mring sang nindyamantri | wilujêngan aji | ing malêm salikur ||

15. sarta dinongakakên basuki | kangjêng sang akatong | lamun wus dèn dongani ajate | nuli dèn bagea kang waradin | sandika umijil | marang masjid Agung ||

16. kalung samir myang panyupit kalih | nèng wuri tan adoh | lajur mujur bênjar jèjèr-jèjèr | ajat-ajat pinikul ing kuli | bau gladhag sami | klambi kathok kêthu ||

17. radi têbih sawingkinge malih | wadana kaliwon | panèwu mantri anon-anone | gumarubyug samya atut wuri | mijil ing sitinggil | tumuli tumurun ||

--- 4: 142 ---

18. ngambah bangsal sumewa gya prapti | ing alun-alun lor | nratas têngah anêkuk mangilèn | kang dèn ênêr gapurane masjid | tataning lumaris | gandhèk kang nèng ngayun ||

19. sampun prapta têngahing surambi | ngadêg marêp ngalor | uluk-uluk banjur dhawuhake | kadya adat cundakaning aji | jêng radyan dipati | wus mangsuli dhawuh ||

20. gandhèk wangsul marang srimanganti | linggih sapatêmon | lawan nyai tumênggung ature | kula sampun dhawuhakên maring | risang nindyamantri | sandika turipun ||

21. sawusira rampung nuli bali | kliwon gandhèk loro | nusul marang srambi masjid Gêdhe | wadana kliwon panèwu mantri | sampun sami linggih | srambi iring kidul ||

22. marêp ngalor bupatine ngarsi | nyambungi kaliwon | kiwa têngên anêkuk mangalèr | wuri para panèwu lan mantri | ing sabilik-bilik | solahe kadulu ||

23. ana brêgas ana nyingkruk wêdi | wênèh amalongo | ana antêng ana ingkang rongèh | bingar girang solahe pinardi | warna-warna kèksi | sajaking pilungguh ||

24. dyan pangulu tapsir anom tuwin | katib sapangisor | sami manganggo basahan kabèh | sawusira salat waktu mahrib | nuli sami mijil | marang srambi lungguh ||

25. marêp ngetan dènira sumiwi | saka guru kulon | wuri para

--- 4: 143 ---

ngulama nèng ngèmpèr | sarêbanan irêng putih kuning | wusnya sawatawis | dènnya sami lungguh ||

26. ya ta kangjêng radèn adipati | angandika alon | marang radèn pangulu wiyose | ajad dalêm kinon andongani | pamalêmiraji | tanggal ping salikur ||

27. matur sandika kang dèn dhawuhi | nuli ngadêg alon | majêng ngetan amaos dongane | dèn amini sagung kang sumiwi | wus rampung tumuli | dyan pangulu mundur ||

28. wangsul marang sajêroning masjid | sakancane bodhol | atut wuri pra ngulama kabèh | ana ingkang ngambil toyastuti | nyêlak sami linggih | pangimamanipun ||

29. gya muadim caos dèn dhawuhi | adan tumalawong | manjing salat ngisa nuli trawèh | sapiturute yèn nuju sasi | Ramêlan nèng masjid | barjamangah kumpul ||

30. kang nèng srambi jêng radyan dipati | gya jumênêng alon | têdhak dhahar angêpung ajate | paring dalêm kangjêng narapati | panataning bukti | meja mujur ngidul ||

31. dènnya lênggah sang anindyamantri | kapala meja lor | majêng ngidul gya kanan keringe | jawi lêbêt sanggyaning bupati | kaliwon nyambungi | anunggal sadunung ||

32. dene para panèwu lan mantri | kang golongan jêro | pangêpunge nèng kidul prênahe | ana ing lor kang golongan jawi | mujur ngetan sami |

--- 4: 144 ---

dènnya linggih urut ||

33. kabèh iku panataning bukti | nganggo bangku dhepok | têngah têmbing kulon mujur ngalèr | tata ambêng kawan dasa iji | pasudhiyan bukti- | nira sang nindya nung ||

34. nuli malih ingkang dèn tatani | ing srambi iring lor | kalih lajur ujure mangilèn | isi nyèkêt dadi satus piring | ajange pra mantri | jaba myang panèwu ||

35. ingkang iring kidul animbangi | nanging patang kêthok | uga isi nyètêt[10] salajure | dadi rongatus ajang winilis | gèn panèwu mantri | rèh jêro ngalumpuk ||

36. gunggung kabèh têlung atus luwih | patang puluh katon | dèn gêlari taplak putih kènjèn | ambêng rangkêp pakobokan bêling | sendhok lading cukit | srêbèt gêlas banyu ||

37. sêkul ulam dhaharan mawarni | maju sapisan sop | inpêriyalê kaping pindhone | dhahar sêkul ulam cara Jawi | myang cara Walandi | ingkang kaping têlu ||

38. saos pikan lapis daging krêndhi | sêtup wortêl winor | kênthang pire kaping pat ajune | sladhah lan pragêdèl daging pitik | ping lima lumadi | pangunjukanipun ||

39. iman adhêm adu lima lêgi | malih namane pos | sipolatah ingkang kaping nême | kaping pitu kunpotên lumadi | ping wolu mungkasi | wowohan umaju ||

--- 4: 145 ---

40. kănca wibawa ingkang ngladèni | dene kang lumados | marang para panèwu mantrine | patang warna dèn adhêp nèng ngarsi | jangan sop sapiring | kang sapiring sêkul ||

41. sêkul pêrcita têlunge piring | roti nora atos | papat piring isi wowohane | dadi nora susah dèn ladèni | mung kari ambukti | amangsuli wuwus ||

42. meja têngah mawi toya Wlandi | kêmbang kinang rokok | rêrêmikan sêkar gêndhis bangkèt | mandhêl kismis buwah ès arbèi | têngah meja mawi | palaton sêkar rum ||

43. nutug datan kacuwan kang bukti | nikmate karaos | waktu iku kang dhahar gunggunge | têlung atus patang puluh pyayi | dènnya sami bukti | linggih adu dhêngkul ||

44. wus luwaran jêng radyan dipati | kondur saka kono | nora kari sadaya andhèrèk | bubar kabèh kang mêntas kêndhuri | sowang-sowang mulih | praptèng wisma cucul ||

45. tanggalira rorikur nujwari | Jumungah Kaliwon | miyosake ajad dalêm manèh | wanci miwah kang sami sumiwi | nora beda kadi | duk malêm salikur ||

46. mung kaote dènnya andhawuhi | marang gandhèk loro | iki pa malêm ing kadipatèn | dhawuhêna mring radèn dipati | sandika umijil | marang masjid Agung ||

47. nalika wêtuning

--- 4: 146 ---

ajat saking | sajroning kadhaton | dèn jajari kănca kadipatèn | atut wuri cundakaning aji | wingking jodhang wilis | pirang-pirang pikul ||

48. ing surambi panataning bukti | tan ana kang kalong | meja-meja kabèh padha bae | dyan pangulu ingkang andongani | tamat nuli bukti | lir malêm salikur ||

49. tan pinanjang caritèng surambi | cinêkak samono | gya bubaran kang sumewa kabèh | praptèng wisma kang nom banjur salin | busana tumuli | ngenggar-enggar kayun ||

50. lunga marang taman sriwadari | kêbonraja manggon | sabên malêman dèn anakake | pasar toko Cina Jawa Êncik | nyumêt main api | nganggo gambar idhup ||

51. para janma jalu lawan èstri | gêng alit tuwa nom | para tuwan-tuwan nyonyah akèh | ingkang prapta sami amirsani | para luhur Jawi | kathah ingkang rawuh ||

52. tan wus lamun winarna ing tulis | rêngganing kalangon | sriwadari tuhu nyênêngake | rina wêngi wus mèh tanpa sêpi | salin têmbang slisir | gantya kang winuwus ||

105. Salisir

1. Rêbo tanggal ping 11 | wulan Sawal nunggil warsa | Kangjêng Radèn Adipatya | Sasradiningrat lan garwa ||

2. nyuwun pamit mring sang nata | tindak marang Batawiyah | parlu mêthuk jêng pangeran | ngabèi saking Eropa ||

3. dhawuh dalêm wus kalilan | ing dintên [di...]

--- 4: 147 ---

[...ntên] punika bidhal | nitih sêpur nèng Balapan | ingkang sami atut wuntat ||

4. Dyan Mas Arya Wuryaningrat | sarimbit lan ingkang garwa | Rahadèn Tumênggung Jaksa- | nagara ugi tut wuntat ||

5. kaliwon dhoktêr Rahadyan | Ngabèi Wedyadipura | myang abdi jalu wanita | amung kang parlu kewala ||

6. dènira pamit punika | lamine patbêlas dina | ing marga nora winarna | rawuh Batawi raharja ||

7. ya ta ingkang winursita | mangsuli ing Surakarta | wus paring dhawuh sang nata | kawrat ing sêrat pranatan ||

8. pakurmatan kondurira | jêng pangran bèi punika | saking nagari Walănda | rawuhnya nèng palabuhan ||

9. Tanjungpriuk duk nalika | Rêbo tanggal ping 18 | ing wulan Sawal punika | anunggil warsa ing ngarsa ||

10. rinangkêpan kaping 9 | Sèptèmbêr ing warsa ăngka | sèwu sangang atus lawan | kawan wêlas lumaksana ||

11. ingkang kadhawuhan mapag | mring Tanjungpriuk Jêng Pangran | Ariya Kusumayuda | sakalihan ingkang garwa ||

12. lan malih Radèn Mas Arya | Patmanagara sagarwa | mawi abdi sawatara | bidhal saking Surakarta ||

13. ing dina Salasa tanggal | kaping 24 winarna | enjang wanci pukul 9 | 24 mênit langkungnya ||

14. rawuhe kangjêng pangeran | angabèi pinihargya | ing sêtatsiun Balapan |

--- 4: 148 ---

gya mampir mring residhenan ||

15. kalihan para bandara | pangeran putra kang mapag | sawusnya saking resdhenan | laju sowan marang pura ||

16. ugi lan para pangeran | putra santana myang riya | ngandhap nginggil samudaya | andhèrèk sumiwèng nata ||

17. kang mêthuk maring Balapan | bandara pangeran putra | sadhèrèk dalêm kang wrêda | kang pinatah mung sajuga ||

18. sadhèrèk dalêm taruna | pan ugi amung sajuga | nanging kadhawuhan matah | kang golongan kering kanan ||

19. satunggal ingkang kagungan | pangagêmanira sêtap | saha malih kang sajuga | kang nora cara Walănda ||

20. dene kang mangagêm sêtap | amung kalilan busana | klèntêni cêmêng kewala | tan mawi sakudêr kuwas ||

21. kang mangagêm cara Jawa | dhêstharan saha rasukan | sikêpan alit kang krêsna | jangkêp tunggaling kawaca ||

22. pangeran santana riya | ngandhap nginggil kering kanan | punika sami nyatunggal | mangagêm lir pangran putra ||

23. abdi dalêm pra wadana | sajroning praja sadaya | wadana kang darbe garwa | putri dalêm sarimbitan ||

24. abdi dalêm kliwon ingkang | maksih santana sadaya | wadana kaliwon padha | panganggone nora beda ||

25. ajangkêp sami bêbêdan | kuluk irêng brêji gilap | kulambi dhêdhasar krêsna | sikêpan alit [a...]

--- 4: 149 ---

[...lit] wangunnya ||

26. pangeran kolonèl Arya | Purbanagara kalawan | litnan kolonèl Radèn Mas | Ariya Priyawinata ||

27. mayor jro jawi sadaya | lan sakaptin upsir jaba | jêro wayah dalêm samya | klèntêni sêkudêr tanpa ||

28. abdi dalêm pra urdênas | 12 numpak kapal | sami mangangge klanthungan | kulambi ijêm atela ||

29. topi pètcis renda seta | anjajari ingkang 4 | ana ing ngarsa kareta | ingkang 8 anèng wuntat ||

30. lan dèn paringi pêthukan | titihan dalêm kareta | Kiyai Wimanarêtna | rakitan Ostrali krêsna ||

31. kalih rakit prabotira | kênèk kusir wungu noja | kang pinatah nampènana | anèng dalêm pangabean ||

32. dhawuh dalêm kang minăngka | sru muni mèstêr Bandara | Kangjêng Pangeran Ariya | Natapura kalihira ||

33. Bandara Kangjêng Pangeran | Ariya Adiwijaya | lan Radèn Mas Arya Purwa- | diningrat saha kang garwa ||

34. malih Radèn Mas Ariya | Suryadiningrat sagarwa | Radèn Mas Arya Prawira- | diningrat ugi lan garwa ||

35. malih Radèn Mas Ariya | Adiwinata myang garwa | Radèn Mas Ngabèi Yasa- | dipura lawan Radèn Mas ||

36. Ngabèi Sasradipura | ingkang sami antuk dhawah | anjujug anèng ngabean | pra pangran putra santana ||

--- 4: 150 ---

37. riya nginggil riya ngandhap | pangagêmane dhêstharan | arasukan langênarjan | jangkêp panunggilanira ||

38. abdi dalêm panji wayah | tuwin buyud dalêm ingkang | golongan têngên sadaya | manganggo ikêt-ikêtan ||

39. kulambi sikêpan cêkak | sangkêlat irêng prasaja | ganêp paraboting angga | sakèh wusa sami prapta ||

40. abdi dalêm para tuwan | sadaya katimbalana | kalawan Tuwan Takse Ra- | dhêmatos sasaminira ||

41. atminisêtratur sarta | Tuwan Radhêmakêr samya | panunggilane pra tuwan | kalilan mangangge pêthak ||

42. saha malih kadhawuhan | anyêdhahi para tuwan | sobatnya kangjêng pangeran | angabèi prajadesa ||

43. ugi amangangge seta | kadya kang kasêbut ngarsa | ingkang ngulêmi Bandara | Jêng Pangran Adiwijaya ||

44. ing Ngabean kasudhiyan | meja panataning dhahar | kèhnya 100 ambêng rampak | tinata anèng pringgitan ||

45. ingkang badhe kêmbul dhahar | para bandara pangeran | putra santana lan riya | wadana litnan kolnèlnya ||

46. mayor saha para tuwan | kaliwon ingkang santana | kaptin upsir ingkang wayah | panji ugi ingkang wayah ||

47. kagungan dalêm pradăngga | Kiyai Rarasrum sarta | ruming raras dipun tata | èmpèr pandhapi tursina ||

--- 4: 151 ---

48. pinalih salendro wetan | peloge anèng pracima | niyaga ing kadipatyan | talèdhèk myang wiraswara ||

49. abdi dalêm panakawan | sêtrik orkès saprantinya | unèn-unèn sami tata | ing griya kopêl ngajêngan ||

50. abdi dalêm musik sêtap | kasêpuhan dipun tata | nèng sêtatsiun Balapan | manggèn ing ngèmpèr utara ||

51. lan kagungan dalêm găngsa | kodhokngorèk kapatihan | sampun amapan katata | nèng èmpèr iring tursina ||

52. sami munya amahargya | rawuh kalawan bidhalnya | saking Balapan jêng pangran | angabèi narpaputra ||

53. rawuhe kangjêng pangeran | anèng dalêm pangabean | yèn sampun satata lênggah | sêgah sês srutu mangarsa ||

54. tinungka minum-minuman | lamun panataning dhahar | meja wus rampung sadaya | Jêng Pangeran Natapura ||

55. majêng ngaturi uninga | mring kang raka jêng pangeran | angabèi lajêng dhahar | lan sagung kang wus winarna ||

56. ladosan sop kang kapisan | kaping kalih sêkul ulam | ping tiga kênthang racikan | ping sakawanira sêlat ||

57. kang kaping gangsal dhaharan | kaping nêm buwah kêlêman | kang kaping pitu wowohan | bibar dhahar linadosan ||

58. ès panili lan ès buwah | kang ngladosi punakawan | sewaka

--- 4: 152 ---

panganggènira | pan amung toron kewala ||

59. kang minăngka lêlangênnya | wirèng mung kalih rambahan | saprangkat panjogèdira | sadurunge lênggah dhahar ||

60. saprangkat malih mataya | sawusira bibar dhahar | sarta talèdhèk gambyongan | tan mungkur kang sami miyat ||

106. Pangkur

1. ya ta ingkang winursita | ing Ngayogya kangjêng sri narapati | amiji gandhèk tinuduh | marang ing Surakarta | apan mundhi nawala katur sang prabu | lawan angampil pasumbang | dènira mantu sang aji ||

2. duk tanggal kaping 19 | dina Sênèn Ruwah Ehe puniki | kang wus kasêbut ing dhuwur | gandhèk sampun siyaga | sami ngrasuk prajuritan tindhihipun | Dyan Lurah Jiwadipura | kiwa ingkang anisihi ||

3. Dyan Lurah Dutadipraja | iku têngên kanthi panèwu mantri | nênêm ingkang atut pungkur | lan bau ingkang bêkta | gêgotongan pasumbang winot ing sêpur | sadayanira wus numpak | angkate dutèng narpati ||

4. ri Sênèn tanggal sapisan | Dulkangidah jro Ehe ăngka nunggil | anèng sêtatsiun Tugu | dènira sami numpak | tan winarna ing marga enggaling wuwus | kareta sêpur wus prapta | ing Balapan angèndêli ||

5. ingkang mandhap tuwin minggah | kadi sabên suk-sukan rêbut dhisik | kănca gandhèk alon mêdhun |

--- 4: 153 ---

praptane tinanggapan | abdi dalêm gladhag Surakarta mêthuk | duk wingi wus antuk dhawah | mring sêtatsiun nampani ||

6. bêbêktaning gandhèk samya | wus tinampan ing bau angusungi | gotongan kabèh pinikul | gandhèk gya ingancaran | numpak kreta sakawan cumawis ngayun | wus sami mapan sadaya | anèng kareta alinggih ||

7. kreta laju lampahira | wus winêling kinèn lêrêma dhingin | anèng pamondhokanipun | sakilèn kapatihan | gandhèk mudhun pinarnahakên puniku | panggonan ingkang prayoga | wau ta sarêng wus wanci ||

8. satêngah nêm sore dandan | rampung nuli sami mangkat sumiwi | marang kapatihan jujug | ing bangsal balearja | anèng ngèmpèr ingancaran sami lungguh | anganti sawiyosira | Kangjêng Radèn Adipati ||

9. Sasradiningrat wus lênggah | ing pandhapa kaadhêp para dasih | sampun dèn caosi atur | alon wahyaning sabda | mring kaliwon patih kapatihan iku | Radèn Mas Ngabèi Sasra- | dipura ingkang tinuding ||

10. nimbali duta kang sowan | sapraptane ing balearja linggih | nuli maringakên dhawuh | sandika kang liningan | kèrid malbèng pandhapa mêndhak wotsantun | tata sumewa nèng ngarsa- | nira Jêng Radyan Dipati ||

11. Sasradiningrat ngandika | umajua padha dènira [dèni...]

--- 4: 154 ---

[...ra] linggih | nun inggèh mingsêt umaju | gandhèk ingkang pangarsa | Radèn Lurah Jiwadipura umatur | kula asuka uninga | ing kangjêng radèn dipati ||

12. lampah kula saking praja | ing Ngayogya Kartadiningrat prapti | nagari Surakarta gung | adiningrat punika | mawi mundhi nawala dalêm sang prabu | Ingkang Sinuhun Jêng Sultan | Hamêngkubuwana Aji ||

13. kang badhe konjuk sri nata | kang Sinuhun Jêng Susuhunan nênggih | mênggah ing salajêngipun | kauningan jêng tuwan | residhèn ing Surakarta kula amung | aborong ing panjênêngan | sampeyan jêng nindyamantri ||

14. kalihdene malih ingkang | tabe kangjêng tuwan residhèn nagri | Ngayogyakarta puniku | kang mugi dhumatênga | panjênêngan sampeyan salajêngipun | kangjêng sang nayakawaktra | mangsuli tarima kasih ||

15. gandhèk malih aturira | kula ngaturakên kang salam taklim | kangjêng pangeran nindya nung | Ariya Adipatya | Danurêja katur dhumatêng jêng ulun | ing panjênêngan sampeyan | nêdha wangsulanira ris ||

16. matur malih kang dinuta | ingkang

--- 4: 155 ---

taklim priyayi gêng bupati | nayaka sadayanipun | Ngayogya kaatura | panjênêngan sampeyan wangsulanipun | lirih ngalaekum salam | laju angandika aris ||

17. kănca lampah jêngandika | punapi ta inggih wilujêng sami | ênggèh wilujêng turipun | jêng radyan adipatya | angandika ratu kula kang sinuhun | Jêng Sultan Mêngkubuwana | punapi sugêng basuki ||

18. ênggèh sugêng aturira | kangjêng nindyamantri ngandika malih | ing mangke kangjêng sang prabu | punapi kang kinarsan | gandhèk matur samangke kangjêng sinuhun | sawêg mriksa kalangênan | dalêm badhaya sarimpi ||

19. malih ing pandangunira | kangjêng tuwan residhèn ing nagari | Ngayogyakarta puniku | punapi kasugêngan | kang sinabdan ênggèh sugêng aturipun | kangjêng radyan adipatya | malih angandika aris ||

20. adhi mas Pangeran Arya | Adipati Danurêja punapi | sugêng ing sadayanipun | gandhèk lon aturira | ênggèh sugêng tumuli malih andangu | adhi mas pangeran arya | adipati sapuniki ||

21. sawêg [sawê...]

--- 4: 156 ---

[...g] kaparêng punapa | abdi dalêm gandhèk umatur aris | sawêg nindakakên dhawuh | timbalan dalêm nata | kèndêl sawatara têdhan dalêm maju | sugata srutu lan wedang | tèh kopi dipun prêsani ||

22. sawusnya angombe wedang | rinangkêp lan udut sarutu lancip | jêng radyan dipati dhawuh | mring gandhèk ing Ngayogya | sadayane kinon andhingini laku | seba marang residhenan | ing lampah mawi dèn irit ||

23. kliwon patih kapatihan | tur sandika mundur lumaris prapti | paseban ringin binatur | yèku ing residhenan | sami lungguh ya ta ing saungkuripun | priyayi gandhèk Ngayogya | wau kang lênggah pandhapi ||

24. kangjêng sang mantri wasesa | dhawuh mundhut kareta wus mangarsi | mranti kênèk kusiripun | tumuli tinitihan | punakawan kêkalih kang atut pungkur | siji ngampil lopak-lopak | kang siji kêcohan rukmi ||

25. songsong kang anèng kusiran | dhawuh mangkat kinêtap kang turanggi | tan pati rikat ing laku | pan amung jojog lêmbat | kang tinangguh ingkang ngrumiyini wau | sagêda sarêng ing lampah | ing resdhenan sampun prapti ||

26. samandhape saking kreta | nuli minggah maring tritising galdri | kang anèng ringin binatur | dèn awe gya mangarsa | kănca gandhèk sadaya sami tut pungkur | ing kangjêng radyan dipatya |

--- 4: 157 ---

sampun malêbêt ing galdri ||

27. jêng tuwan residhèn sigra | mêdal saking kamar pan sampun panggih | lawan risang anindya nung | rumêsêp têtabean | ingancaran lênggah palênggahanipun | kursi wus mapan tinata | awit sadurunge prapti ||

28. sampun ngaturi uninga | sawusira tata dènira linggih | gandhèk santak aturipun | ngintunakên tabenya | kang Sinuhun Kangjêng Sultan saha sagung | wong agung Ngayogyakarta | miwah kangjêng pramèswari ||

29. sambunge kadya nalika | matur marang kangjêng anindyamantri | rèntès sapiturutipun | gandhèk laju aturnya | kula nyaosakên nawalaning prabu | kang badhe konjuk sri nata | kang satunggalipun malih ||

30. sêrat saking kangjêng tuwan | residhèn ing Ngayogyakarta nagri | punika mugi kaatur | paduka kangjêng tuwan | residhèn ing Surakarta malihipun | sêrat saking mantrimuka | Jêng Pangran Arya Dipati ||

31. Danurêja kaatura | dhumatêng Kangjêng Radèn Adipati | Sasradiningrat nindya nung | kangjêng tuwan ngandika | trima kasih ajokna layange iku | têtiga sampun katampan | sêrate ingkang satunggil ||

--- 4: 158 ---

32. laju dèn paringkên marang | kangjêng radèn dipati anampèni | kang sêrat kêkalih wau | kajawi kang nawala | suraose sadaya ngaturi wêruh | lampahing gandhèk dinuta | mring Surakarta nagari ||

33. dene wau kang nawala | sumimpên nèng residhenan anganti | timbalan dalêm sang prabu | lêbête marang pura | yèn wus ana dhawuh ingkang tinartamtu | dina paseban kinarya | sri narendra anampèni ||

34. wus rampung paturanira | kănca gandhèk ya ta jêng nindyamantri | nyuwun pamit arsa mundur | lan gandhèk ing Ngayogya | kangjêng tuwan nglilani tabean sampun | kondur jêng radyan dipatya | santun sêkar ngasmarani ||

107. Asmaradana

1. kănca gandhèk atut wuri | mundur saking residhenan | laju marang ing pondhoke | ngaso lungguh ngenggar-enggar | sambèn omong-omongan | kang minăngka pamongipun | kănca gandhèk Surakarta ||

2. esuk sore padha prapti | pangkat panèwu satunggal | mantri bêkêl jajar ngloro | enjang têka jam sadasa | mulih jam rolas awan | yèn bêngi têka jam pitu | ulihe wayah jam sanga ||

3. amung yèn malêming ari | sumewa marang jro pura | karo pisan kliwon gandhèk | Raden Mas Ngabèi Jaya- | darsana iku kiwa | têngêne radèn [radè...]

--- 4: 159 ---

[...n] sinêbut | Ngabèi Purwadarsana ||

4. nyarêngi panèwu mantri | sami marang pamondhokan | ing wanci jam pitu sore | martuwi gandhèk Ngayogya | bagya-binagya arja | omong nganti jam sapuluh | rumakête kadi kadang ||

5. mangkono ingkang nêmoni | sabên ana gandhèk Yogya | miranti pamondhokane | lampit kalasa gumêlar | bangku paidon pandam | sinulêt kalane dalu | dhudhuk gantung kabèh padhang ||

6. papaning panendran isis | patêdhan dalêm sugata | wedang panganan lan rokok | kinang srutu sêkul ulam | ri ratri tanpa pêgat | jêjodhangan praptanipun | saking jroning kapatihan ||

7. kangjêng sang anindyamantri | wus antuk dhawuhing nata | laju winaratakake | nawala saking Ngayogya | pinundhut malbèng pura | Kêmis tanggal kaping catur | maksih wulan Dulkangidah ||

8. wuwusên sajroning puri | pandhapa sana sewaka | ngisoring kili ingkang lèr | tinatanan palênggahan | dalêm dhampar kancana | kinasur baludru wungu | cukèn wêngku balodiran ||

9. pungkasing sasap tinêpi | ing gombyok mas sêkar sêdhah | ngathepyah anjèrèng jèjèr | rênyêp-rênyêp katon obah | lumintu ngombak toya | mêngês wunguning baludru | kaprênah têngêning dhampar ||

10. sinung bangku alit [a...]

--- 4: 160 ---

[...lit] abrit | suku sakawan giligan | pinrada gêgêl angkupe | inggile papak lan dhampar | malih cakêt sinungan | ajug-ajug suku têlu | saking salaka sinêkar ||

11. ron mêgar lunge tumali | puniku sêsangganira | kêcohan alit mas trètès | kiwa pinasangan kênap | marmêr wilis lus-lusan | gilap nganti lir jumêrut | mujur ngalor ginêlaran ||

12. ing babut sutra kêtangi | ngajêng dhampar tinatanan | kiwa têngên kursi jèjèr | dwi sisih ajêng-ajêngan | sipat kêncêng lan saka | ngèmpèr lèr kêcohan mujur | mangilèn panatanira ||

13. sab kalih ing ngarsa wuri | godhag kang têngah sasaka | malih paningrat ingkang lèr | tinatanan pakêcohan | mujur ngilèn sadaya | ugi sab kalih lumajur | ing têngah siji manjila ||

14. sudhiyan sang nindyamantri | sadaya ginêbêg gilap | kadya kancana kuninge | kagungan dalêm pradăngga | tinata ing paningrat | sakiduling sewaka gung | sêtrik orkès panatanya ||

15. kilèn drawina miranti | saprangkat malih pradăngga | nèng bangsal wetan tatane | prikănca sêtap musikan | saunèn-unènira | seba sakiduling panggung | eyup tan kasorot surya ||

16. roning sawo kang ngalingi | saking rumêmbe ngrêmbaka | kêtêl lir tinata trape | ngayomi mring para

--- 4: 161 ---

seba | sabên alinggih jênak | enaking driya tan kadung | andungkap pukul sadasa ||

17. abdi dalêm agêng alit | wus pêpak sami sumewa | anèng palataran andhèr | Radèn Mas Tumênggung Wirya- | diningrat sapangandhap | riya panji wayah buyut | nunggal sagolonganira ||

18. pra pangeran narpasiwi | lawan pangeran santana | riya dhuwur sowan anèng | ngèmpèring nguntarasana | găngsa wus wiwit munya | gêgêntenan nganyut-anyut | rarase karasèng driya ||

19. pasowanan srimanganti | wus kêbak ingkang sumewa | wadana tuwin kaliwon | panèwu mantri lan jajar | ing srimanganti wetan | kolonèl kumêndhanipun | litênan kolonèl nunggal ||

20. mayor kapitan upisir | jawi lêbêt panganggonya | lir seba padatan bae | ya ta sang nayakawaktra | lan gandhèk ing Ngayogya | dènnyarsa sowan kadhatun | mawi mampir residhenan ||

21. lan kangjêng tuwan wus panggih | tabean nyuwun nawala | kang badhe katur sang katong | nawala sampun katampan | winot ing bèri êmas | gandhèk Surakarta mêthuk | kaliwon sakancanira ||

22. nawala ingkang angampil | Dyan Lurah Dutadipraja | sawusnya pamitan kabèh | wau kang anèng resdhenan | laju sowan mring pura | datan winarna [winar...]

--- 4: 162 ---

[...na] ing ênu | kangjêng radèn adipatya ||

23. wus rawuh ing srimanganti | kairing ing upacara | kadya adat pisowane | kêkalih gandhèk Ngayogya | wus sami linggih nunggal | kalawan kaliwonipun | gandhèk nagri Surakarta ||

24. dene nawalaning aji | laju pinasrahkên marang | nyai tumênggung kang anèng | srimanganti wus tinampan | binêkta manjing pura | nêngêna ingkang winuwus | sayêkti sarêng ing lampah ||

25. carita kinarya gênti | kocapa kangjêng sang nata | ing sasampunipun dandos | amangagêm kanigaran | sampêt sanggyèng busana | sadaya sarwa linuhung | sumunar angroning kamal ||

108. Sinom

1. sarêng satêngah sawêlas | sri narendra miyos saking | jroning dalêm prabayasa | upacaraning narpati | gumrêdêg atut wuri | para wanita kêtanggung | manggung palara-lara | badhaya tuwin sarimpi | wadanèstri nyai tumênggung nyi lurah ||

2. urmat pradăngga musikan | sêtrik orkès barêng muni | lir adat wiyosing nata | ngapurancang pra sumiwi | pangeran riya nginggil | mandhap ngurmati sang prabu | wus lênggah munggyèng dhampar | ingkang urmat wangsul linggih | pra pangeran riya laju ngabyantara ||

3. jroning sasana sewaka | saundha sabilik-bilik | sipat tataning kêcohan | raka dalêm lênggah kursi | sarêng wus sawatawis |

--- 4: 163 ---

urmating găngsa sinuwuk | sêtrik orkès musikan | mênêng sadaya tan muni | ya ta wau nyai tumênggung mangarsa ||

4. nêmbah lapur kadya adat | pasewakan dina Kêmis | sarampunging palapuran | mangastuti munjuk malih | ngaturakên puniki | nawala dalêm Sang Prabu | Sinuhun Kangjêng Sultan | Mêngkubuwana nagari | ing Ngayogyakarta konjuk sri narendra ||

5. ingawe laju mangarsa | nyai tumênggung angampil | bèri mas isi nawala | konjuk binuka liningling | winaos saking nginggil | praptèng titimangsanipun | surasa atur puja | raharja dera sang aji | amikramakakên sadhèrèk lan putra ||

6. mugi sami linulusna | malih kajawi puniki | mawi ngaturi pasumbang | sapala măngka tăndha sih | ya ta wau sang aji | dhawuh mring nyai tumênggung | nimbali sang anindya- | mantri malêbuwèng puri | anyebakna gandhèk kang saka Ngayogya ||

7. sandika kang tampi dhawah | sapraptane srimanganti | linggih ngajênging wadana | nuli andhawuhkên maring | Kangjêng Radèn Dipati | Sasradiningrat andhêku | matur inggih sandika | ngliring bêkêling bupati | jawi lêbêt sapangandhap anggraita ||

8. wadana kaliwon lawan | gandhèk Ngayogya kêkalih | sadaya angore rikma | palintiran tibèng gigir | kangjêng sang nindyamantri | ingkang lumaksanèng ngayun |

--- 4: 164 ---

ing srimanganti wetan | kumêndhanirèng prajurit | upsir minggah gumarubyug atut wuntat ||

9. wus ngancik nataring pura | pradăngga buka kapyarsi | munya gêndhing puspawarna | gerong ngêlik wiwit muni | kêmbang kêncur tumuli | kacaryan anggung cinatur | asèdhêt kang salira | gandêsing wiraga kengis | kèwês lamun ngandika anganyut jiwa ||

10. prapta têngah palataran | wau kang malêbèng puri | lênggah majêng ngidul nêmbah | sumawana kang nèng wuri | andhadhap banjur linggih | alon risang anindya nung | amengo ngering nganan | kadya sabda ngancarani | mring sadaya lan gandhèk kang sampun nyêlak ||

11. angodot udaya nêmbah | jèngkèng gya alon lumaris | noraga andhadhap prapta | ing undhak-undhakan tritis | andhodhok nêmbah malih | minggah lampah bocong maju | sumiwi nèng paningrat | gandhèk ro linggih ing kering | cakêt nuli pangran kolonèl kumêndhan ||

12. nyambêti kaparèng wuntat | kanan kering pra bupati | litênan kolonèl lawan | mayor riya angrangkêpi | plataran kang sumiwi | pra kaliwon jèjèr lungguh | jaba têngên jro kiwa | nyambungi kapitan upsir | nèng eyuban athèrèk sapangkat-pangkat ||

13. sawusira sami tata | dènira majêng sumiwi | wau gêndhing [gê...]

--- 4: 165 ---

[...ndhing] puspawarna | suwuk pêpathêtan lirih | ya ta sang nindyamantri | sasmita pinurih matur | gandhèk alon anêmbah | ing kangjêng sri narapati | munjuk kula nuwun ngaturakên amba ||

14. ingkang asalam pandonga | rama dalêm sri narpati | Ingkang Sinuhun Jêng Sultan | Amêngkubuwana mugi | konjuk kangjêng sang aji | makatên salajêngipun | sanggya putraning nata | ingkang saking pramèswari | saha para ratu putri ing Ngayogya ||

15. kaaturakên sadaya | kang kaprênah sêpuh taklim | ingkang kaprênah taruna | ngaturakên pangabêkti | konjuk kangjêng sang aji | saha atur tabenipun | pun bapa Kangjêng Tuwan | Residhèn Ngayogya nagri | konjuka ing panjênêngan dalêm nata ||

16. yèku pêpungkasanira | aturing gandhèk puniki | Dyan Lurah Jiwadipura | saature piniyarsi | dening kangjêng sang aji | duk wau nalika munjuk | sabên wus saukara | dèn sêlani mangastuti | sisihane uga milu mangastawa ||

17. wicaraning gandhèk cêtha | cènthênge tatas patitis | buntas alon ulon lêlah | luluh kang sami miyarsi | ngalêmbana ing batin | dènnya têtêg tatag tutug | tan nganggo anggêragap | kêndêle dèn waranani | mardi tata tatrap pangucap mardawa ||

--- 4: 166 ---

18. baya tyasira lênggana | yèn tan parikramèng dasih | dinuta ngabyantarendra | pinargya lênggah tinangkil | sri nata ngandikaris | ing samêngko rama prabu | kalangênane apa | gandhèk kalih awotsari | kula nuwun rama dalêm sri narendra ||

19. mangke kalangênanira | badhaya tuwin sarimpi | sawuse munjuk anêmbah | tumuli tumungkul malih | antêng para sumiwi | tan ana sabawanipun | amung marutamanda | sumilir ngirit gănda mrik | ratus sêkar angambar ngêbaki pura ||

20. wau ta kangjêng sang nata | pangandikanira aris | Sasradiningrat mêtua | umatur saha wotsari | nuwun sandika nuli | nolih nganan ngering angsung | sasmita arsa mêdal | kaliwon kapitan upsir | ngrumiyini wingking mayor gya wadana ||

21. gandhèk Ngayogya tut wuntat | ing kangjêng radèn dipati | undure saking jro pura | pradăngga munya ngurmati | gêndhing gleyong pinyarsi | gonge ambima gumuyu | ngêlèbi rêricikan | ingkang sami mundur kadi | duk lêbête trapsilane winangsulan ||

22. sampun laju ingkang mêdal | pêpatih dalêm mungkasi | lumaris wuri priyangga | iku wus adating puri | lêbête ngrumiyini | lamun wus mundur nèng pungkur | tan bênjar lêlajuran |

--- 4: 167 ---

prapta kori srimanganti | pra militèr wangsul mring bangsal kang wetan ||

23. bangsal kilèn tata lênggah | kocapa malih jro puri | tan adangu sri narendra | jêngkar dènira siniwi | ngurmati orkès musik | lagu wihèlmis binarung | pradăngga calapita | obah kabèh kang sumiwi | agêng alit andhodhok angapurancang ||

24. para pangeran rakendra | jumênêng dera ngurmati | kondure kangjêng sang nata | ampilan dalêm umiring | sami lumaris aris | nêngêna kangjêng sang prabu | kang sampun mrabayasa | kang sowan nèng jroning puri | pra pangeran sapangandhap wus bibaran ||

25. samya kondur sowang-sowang | dene kang nèng srimanganti | kangjêng radèn adipatya | wadana kaliwon maksih | alinggih tharik-tharik | urut sêpuh nèming lungguh | sinambi nata kiswa | duk wau manjing jro puri | ngore rikma samangke wangsul gêlungan ||

26. gandhèk Ngayogya mangarsa | ngirit Radèn Mas Ngabèi | Jayadarsana wus prapta | nèng ngarsa sang nindyamantri | Dyan Jiwadipura ngling | ririh mring rowange maju | sawuse tinuduhan | gandhèk mingsêd dènnya linggih | ngarêpakên mring wadana bêkêl jaba ||

27. cinêluk Radèn Mas Arya | Suryanagara puniki | ingkang tabe kangjêng tuwan | residhèn Ngayogya nagri | dhumatênga sirèki | radèn mas [ma...]

--- 4: 168 ---

[...s] arya andhêku | trima kasih sabdanya | gandhèk laju dènira ngling | ingkang salam taklim Jêng Pangeran Arya ||

28. Adipati Danurêja | inggih dhumatênga ugi | ing panjênêngan sampeyan | nêdha wangsulaniraris | gandhèk laju derangling | kalihdene taklimipun | priyayi gêng sadaya | bupati nayaka jawi | lêbêt ing Ngayogyakarta Adiningrat ||

29. katura ing panjênêngan | sampeyan nuli mangsuli | lirih ngalaekum salam | gandhèk alon mingsêt linggih | lawan nujwèng pangèksi | marang radèn mas puniku | Ariya Jayaningrat | gandhèk nabda lir duk maring | sira Dyan Mas Ariya Suryanagara ||

30. sapiturute mangkana | gandhèk nabda gênti-gênti | marang bupati nayaka | miwah wangsulane sami | kadya kang wus winuni | nênggih ing sarampungipun | gandhèk ingkang mangarsa | mundur kalawan kang ngirit | ambalèni marang palinggihanira ||

31. ya ta têdhan dalêm wedang | tèh kopi parêsan gêndhis | wadhahe bèri salaka | saprangkate ngênêm cangkir | cangkire putih pruslin | pinggir wêngku sèrèt wungu | wadhah gula lan prêsan | kabèh salaka sinangling | kang ngladèni pra punakawan santana ||

32. amung sang mantri wasesa |

--- 4: 169 ---

kang ngladèni dyan mas panji | sawusnya ngunjuk sadaya | wradin kang sami sumiwi | sêgêr raosing dhiri | paladèn binêkta mundur | nuli sami rasukan | mundur jêng sang nindyamantri | sadayane sami andhèrèk bibaran ||

33. gandhèk ngaso mring pondhokan | carita dipun wangsuli | wau lêbête pasumbang | binakta manjing jro puri | pasumbang dèn cathêti | cinocogakên ing petung | uwos wolung gotongan | sarême ginotong kalih | brambang bawang rong wadhah kalih gotongan ||

34. krambil tuwa wolung janjang | cacah wolung banon trasi | wolu maesane lanang | arta 200 ringgit | dumadi pitung warni | wus jangkêp sadayanipun | pinasrahakên marang | ingkang wajib anampani | wus pinocung dumunung prênah gonira ||

109. Pocung

1. kang winuwus pănca gandhèk sajronipun | anèng pamondhokan | kabèh samya sukèng ati | saking gunge têdhan dalêm bujakrama ||

2. dina Sabtu nampèni utusanipun | sang mantri wasesa | têrang dhawuhing narpati | maringakên patêdhan dalêm ganjaran ||

3. kang rumuhun mring gandhèk Yogya pangayun | iku Radèn Lurah | Jiwadipura utawi | sisihane Dyan Lurah Dutadipraja ||

4. warni kampuh satangkêp sêratanipun | unthêr latar pêthak | mawi ukup renda kuning |

--- 4: 170 ---

kalih elo lakên cêmêng alus gilap ||

5. malihipun tri elo rangkêpanipun | kêsting dhasar jênar | tiga têngah kacu mori | patang elo kêsting putih bakal clana ||

6. kalih kacu mori moslim malihipun | kalih elo renda | pêthak wiyar satêngah dim | nyamat rukmi sajuga sinangling gilap ||

7. katon runtut bênik dhadha mas sadarum | kèhnya kalih wêlas | kalih wêlas ingkang alit | uga êmas bakal tumrap ing kamejan ||

8. mring panèwu ganjaran satangkêp kampuh | bathik latar krêsna | ukup padha renda kuning | lawan manèh rong elo sangkêlat krêsna ||

9. kêstingipun jêne dwi elo puniku | lawan mori pêthak | tiga têngah kacu tuwin | bakal clana kawan elo kêsting seta ||

10. kalih kacu mori moslim kandêl alus | kalih elo renda | putih ămba satêngah dim | ingkang marang pangkat mantri ganjarannya ||

11. rupa kampuh satangkêp sêratanipun | latar irêng cêtha | ukupe moga Magiri | lakên irêng rong elo bakal sikêpan ||

12. têlung kacu satêngah morine alus | rong elo kêstingnya | dhêdhasar wungu kêmrunggi | karotêngah elo manèh lakên krêsna ||

13. paringipun marang pangkat bêkêl iku | satangkêp dodotnya | padha bathik latar langking | ukup [uku...]

--- 4: 171 ---

[...p] moga lan rong elo lakên krêsna ||

14. patang kacu mori lawan kêsting wungu | rong elo rangkêpan | ingkang marang jajar warni | patang tangkêp padha bathik latar krêsna ||

15. malihipun sêmbagi kurasi wutuh | saêmblog tan kurang | siji êmblog mori putih | pasangone ringgit têlung puluh lima ||

16. yèn pinetung dadi wolung puluh pitu | satêngah rupiyah | sadaya wus dèn tampani | paring dalêm ganjaran mring gandhèk Yogya ||

17. sami munjuk sakalangkung sêmbah nuwun | dene srat wangsulan | nawala dalêm sang aji | benjang ari Sênèn tanggal kaping astha ||

18. ya ta wau praptèng ari Sabtu dalu | dadya malêm Ngahat | tanggal kaping pitu maksih | jroning wulan Dulkangidah nunggil warsa ||

19. karsanipun sang nindya nung wêngi iku | gandhèk ing Ngayogya | dipun timbali risèpsi | lêlênggahan nèng pandhapa kapatihan ||

20. sarêng sampun kèndêl wanci pukul wolu | panjutane padhang | têngah palênggahan kursi | găngsa wetan sêtrik orkès bale astha ||

21. wus rinantun wedang minuman sarutu | miwah dhêdhaharan | kabèh kang bakal lumadi | pasugatan myang lêlangên wus sudhiya ||

22. wanci pukul satêngah sanga ngalumpuk | anèng antisana | sanggya kaliwon bupati | upsir mayor litnan kolonèl kapitan ||

23. antuk dhawuh angrasuk rasukanipun |

--- 4: 172 ---

atela sadaya | lenah putih kuluk bêrji | saliyane busana sakarsanira ||

24. kang tinamu gandhèk Ngayogya puniku | panganggone padha | bedane amung kulambi | lakên ijo bêdhahan sikêpan cêkak ||

25. sarèhipun sadaya tan ana kantun | gandhèk ing Ngayogya | manganggo kulukan sami | anjujug nèng èmpèr bangsal balearja ||

26. wus kadulu mêdal kangjêng sang nindya nung | ngagêm kanigara | rasukan atela putih | nèng pandhapa maksih jumênêng kewala ||

27. gangsanipun tinabuh anganyut-anyut | rarase kapenak | banjur rusak dèn barêngi | sêtrik orkès munya ngurmati kang mahya ||

28. nuli dhawuh animbali kinèn maju | kang nèng antisana | wus sami praptèng pandhapi | pra panèwu mantri gandhèk ing Ngayogya ||

29. dènnya lungguh pinapanakên ngalumpuk | anèng bale tundha | linggih lampit dèn têmoni | mantri ngajêng lawan gandhèk Surakarta ||

30. tan adangu para pangeran kang rawuh | putra myang santana | kumêndhanirèng prajurit | pra pangeran wau amung sawatara ||

31. sang nindya nung alon ngancarani tamu | dèn aturi mapan | lênggah ing kursi sêtaksi | sampun tata thèrèk ing sapangkat-pangkat ||

32. datan worsuh anut nom tuwaning lungguh | nuli maju wedang | tèh kopi parêsan gêndhis |

--- 4: 173 ---

kawêratan kang lênggah ngunjuk sadaya ||

33. gya ingundurakên sawatawisipun | malih ingancaran | kasukan mrih rênèng galih | laju ombêr ana kang amung lênggahan ||

34. sêmbèn dulu lêlangên wirèng kang mêtu | laju gêgêntenan | anjogèd dipun gamêli | kasar alus wirèng èstri lan gambyongan ||

35. para tamu sajrone lênggah puniku | mawi sinugata | mêminuman warni-warni | sês sarutu sigarèt dhahar idêran ||

36. pungkasipun ladèn ès putêran duduh | èrbèi lan prêsan | sadayanira waradin | sumawana gandhèk ingkang linggih ngandhap ||

37. suguhipun mèh padha kalawan dhuwur | enggaling carita | wus wanci satêngah siji | gya bibaran ingkang sami lêlênggahan ||

38. tan winuwus tamu sowang-sowang kondur | ya ta prapta tanggal | ping sanga Salasa Lêgi | kănca gandhèk sampun nampèni nawala ||

39. angsul-angsul kang badhe katur sang prabu | Sinuhun Jêng Sultan | saha sampun nyuwun pamit | ri punika wangsul mring Ngayogyakarta ||

40. numpak sêpur lir nalika angkatipun | ing sapraptanira | laju lapur mring kang wajib | kadi adat laku-lakuning cundaka ||

41. sampun konjuk nawala wangsulan wau | ing kangjêng sri nata | musthikèng Ngayogya nagri | sinuksmaya surasèng tulis sarkara ||

110. Dhandhanggula

1. kunêng

--- 4: 174 ---

gantya kang winarna malih | nagri Surakarta Adiningrat | wus wulan Bêsar samangke | tanggal kaping 10 | sri narendra miyos tinangkil | lir adat garêbêgan | munggwèng sitiluhur | datan pinanjang ing crita | kang winuwus Salasane tanggal kaping | 14 winursita ||

2. jêng narpati arsa mariksani | tonto sêtèlêng nagri Samarang | wiyose jam têlu sore | sri nata nitih sêpur | lawan kangjêng sang pramèswari | priyantun dalêm saha | sapandhèrèkipun | jalu wanita tan kathah | amung sacukupe ngladèni sang aji | ingkang parlu kewala ||

3. wiyos dalêm saking jroning puri | nitih kareta panarik kuda | mangkono manèh kang dhèrèk | ampilan atut pungkur | anggarubyug numpak turanggi | ing sêtatsiun prapta | gya lênggah sang prabu | wahkamêr kang wus tinata | kadi sabên yèn sang nata arsa nitih | sêpur anèng Balapan ||

4. sêpuh anèm pangran narpasiwi | lan santana riya arasukan | sikêpan cêmêng dhasare | sampêt busananipun | ingkang sêtap cara Walandi | pêthak lan mawi pêdhang | malih kang nèng ngriku | pêpatih dalêm sumewa | myang wadana jawi lêbêt anyawiji | kalawan kaliwonnya ||

5. kaliwon anon-anon sawiji | bupati kliwon pulisi kutha | lan kaliwon mantri anèm | sami manganggo kuluk |

--- 4: 175 ---

akulambi atela putih | dene sang mantrimuka | kanigaran kastur | nguntapakên sri narendra | sampun nitih jroning kareta dhirèksi | gandhèng nomêr satunggal ||

6. 2, 3 wagon lokomotip | wus lumampah kareta mangetan | that thit sumênthit ploite | titihan dalêm prabu | rinarêngga ing buntal sari | bandera gula klapa | angapit P.B. krun | palisir wastra tri warna | sampun nêkuk mangalèr têrus lumaris | mawa swara goraya ||

7. kawuwusa kang sami umiring | Kangjêng Pangran Arya Cakraningrat | Jêng Pangran Sumayudane | pangran kolonèl tumut | Arya Purbanagara tuwin | Radèn Mas Arya Yuda- | nagara tan kantun | lan garwanira tut wuntat | Dyan Mas Bèi Purwadipura Dyan Bèi | Mangkudipura lawan ||

8. kliwon gandhèk Radèn Mas Ngabèi | Jayadarsana tuwin Radèn Mas | Ngabèi Patmapurane | dhoktêr pangkat panèwu | kang andhèrèk nama Ngabèi | Wiryausada padha | panganggone jumbuh | kulambi atela seta | topi putih nyangkêlit kêris sinungging | warangkane gayaman ||

9. Tuwan pan Sèndhên atministratir | Têgalgănda uga atut wuntat | mung manganggo putih bae | parèstri kang tumuntur | nyai lurah nênêm umiring | panèwu mantri

--- 4: 176 ---

lurah | bêkêl jajar gunggung | patbêlas iku pêthilan | parabote jas calana ikêt langking | gulon lêngên bis renda ||

10. pangagêman dalêm jêng narpati | cara Wlandi topi jas calana | komplit sèrsi ijo kabèh | bintang-bintang rinasuk | kang pinatik ing sêsotyadi | grutkrèis pita rêta | lan ngagêm kumandhur | saking nagari Nèdêrlan | tan katingal nyangkêlit Kangjêng Kiyai | Agêng Maesanular ||

11. Kangjêng Pangran Cakraningrat tuwin | Kangjêng Pangeran Kusumayuda | uga mangagêm militèr | jas clana kain rumput | mawi sabêt kang topi langking | kapitan jendral sêtap | mangsuli duk wau | nitih sêpur nèng Balapan | animbali kang raka sinambat ing sih | Jêng Pangran Prabuningrat ||

12. Tuwan Radhêmakêr Dyan Ngabèi | Purbadipura katêlu pisan | kadhawuhan samyandhèrèk | wus manjing kreta sêpur | nunggal linggih nèng nomêr siji | rêna omong-omongan | asambung-sinambung | ana kang manglung candhela | iki mau lakune wus têkan ngêndi | klebat haltê katingal ||

13. Padhas nuli praptèng Kêdhungjati | mandhêg lèrèn nêm mênut pêthukan | sarampunge mangkat manèh | rikat lakune têrus | têngarane ploit sumênthit | karasa nora rikat | dèn êrim wus rawuh | ing sêtatsiun Samarang | pukul 5:45

--- 4: 177 ---

mênit | sadaya sampun mandhap ||

14. mantu dalêm sang aji kêkalih | Radèn Tumênggung Jayanagara | sarimbit lawan garwane | radèn mas arya tumut | Wuryaningrat uga sarimbit | kalawan ingkang garwa | sakalihan mêthuk | rawuh dalêm sri narendra | wau siyang dènnya sami ngrumiyini | anumpak motorira ||

15. sri narendra lan jêng pramèswari | para putri miwah para priya | sadaya kang samyandhèrèk | sapăntha-păntha kumpul | sami nitih ing otomobil | wus laju lampahira | iku wanci surup | padhang panjutaning marga | sampun rawuh panggonan tonto sêtèling | titihan dalêm nata ||

16. myang titihanira para putri | laju manjing sajroning wangunan | dene abdi dalêm kabèh | nênggih dènira mêdhun | saking motor wontên ing jawi | ngajênging paregolan | udhune kêsusu | nuli anyêlak sang nata | nanging kandhêg kêdah mawi tumbas karcis | suk-sukan rêbut ngarsa ||

17. saking kathahe janma ningali | karcis siji satêngah rupiyah | yèn wong lumrah sapuluh sèn | rampung panumbasipun | kang andhèrèk kangjêng sang aji | sampun sami ambêkta | karcise dipun dum | nuli malêbêt sadaya | rêrikatan nututi titihan aji | wus nyêlak anèng wuntat ||

18. kaanane ing tonto sêtèling |

--- 4: 178 ---

cinapuri mubêng têmu gêlang | rapêt pêpêt sakêmpute | pagêr santosa kukuh | nora bisa janma umanjing | yèn tan mêtyèng gapura | kêngkêng pinalêngkung | agêng anggênggêng jênggarang | abyor padhang saking panjutaning kori | sinungsun tanpa sêla ||

19. tharik-tharik kanan kering nginggil | sakèh saka lajêring gapura | têmbing myang têbêng têtèbèng | kêbak panjuta sèwu | kori ingkang kinarya manjing | ambane mung sabadan | iku pinartêlu | ing têngah myang kering kanan | sinung janma jaga anampani karcis | sabên kori mangkana ||

20. kolonialên tonto sêtèling | manggon anèng sakiduling kutha | kalangkung wiyar papane | èrèng-èrènging gunung | pasawahan rinata rêsik | dèn dêgi wisma tata | mawarna miturut | modhèl Lănda Jêpan Cina | Encik Koja Plembang Padhang Dhèli Acih | Borneo Moteanak ||

21. Ambon Sêlèbês Bawean Bali | Madura lan Jawa Wetan Têngah | Kulon dèn anani kabèh | isi wêwêtonipun | saking dunungira pribadi | pakaryan upajiwa | sapirantinipun | dêdagangan mas sêsotya | băngsa sêmbêt gurubakal gurudadi | pabrik kabudidayan ||

22. têtanggapan lêlangêning janmi | wayang klithik lulang gêdhog purwa | bèbèr golèk topèng wirèng | wayang wong tlèdhèk badhut |

--- 4: 179 ---

wayang cina badhaya srimpi | anggar reyog jathilan | kêmong bêndhe angklung | gêmbrèng bêdhug trêbang kêndhang | myang pradăngga salendro pelog ngrêrangin | musikan orkès dhangsah ||

23. amêpêki sabarang piranti | pagawean wong ing ngalam donya | kabèh nèng kono contone | kang agal lan kang alus | gumêlare tinata apik | natare ngilak-ilak | sawênèh rinumput | pêpêt pot isi puspita | palêm girang andong myang cêmara brintik | ron wilis angrêmbaka ||

24. ngapit marga sajroning capuri | ting sarèwèh kabèh rêsik wrata | sisihan lawan kreta trèm | lumaku mubêng têrus | wagon gandhèng lan lokomotip | andhêge nèng sêtoplat | kang nunggang kumrubut | saking kapengin derarsa | andêlajah mubêng yèn amung lumaris | wus tamtu bangêt sayah ||

25. ing saênggon-ênggon restorangsi | sêga iwak pêpanganan enak | pêpak inuman nèng bipèt | palinggihane patut | rinênggasri nyênêngkên ati | bêning banyune kathah | mili pompa umbul | kalamun wong Surakarta | kang umiyat tamtu anjujug ing panti | andhil kridhamartana ||

26. yèku pakumpulaning wong bumi | Surakarta dadi sapanggonan | ana ing kono dununge | anggêlar darbèkipun | dêdagangan [dêdaganga...]

--- 4: 180 ---

[...n] awarni-warni | kagunan panggaotan | ing saananipun | lan kagungan dalêm nata | barang kuna upacaraning narpati | pinaringakên samya ||

27. dimèn dadi wuwuhing pangèksi | tumbak bêdhil kêkapa turangga | dus kêcohan mas tinrètès | sotya mirah jumêrut | kêbut laring manyura kalih | akathah yèn winarna | panunggilanipun | panjurung dalêm sang nata | kang ginêlar ana ing tonto sêtèling | sayakti karya eram ||

28. tan pinanjang caritaning tulis | dene sajroning kridhamartana | ingkang nguwasani mangrèh | bangbang pangalum-alum | analiti migati kardi | nguningani sabarang | ing wêgdal puniku | yèku Jêng Pangeran Arya | Kusumadiningrat ingkang mandhegani | wêwêngkon Surakarta ||

29. rina wêngi tansah kang ningali | wong Sêmarang myang ing măncapraja | ewon alêksan praptane | lumintu anglur sêlur | suprandene ana kang angling | saiba saupama | tan barêngi iku | pêrang gêdhe ing Eropah | baya wuwuh akèh pra tuwan kang prapti | marang kutha Sêmarang ||

30. angguyupi karamean iki | kadya Sri Narendra Surakarta | ing samêngko marlokake | rawuh lan kangjêng ratu | mariksani tonto sêtèling | ngubêngi nitih kreta | manawa wus rawuh | korining wisma kang endah | nuli mandhap saking kareta

--- 4: 181 ---

lumaris | malêbêt anupiksa ||

31. wus kawratan sakèh panti-panti | kauningan ing kangjêng sang nata | ya ta wau ing lampahe | kridhamartana rawuh | nuli lênggah ing kursi munggwing | pandhapi wêwangunan | lan Gusti Jêng Ratu | Pakubuwana ing kanan | Kangjêng Pangran Kusumadiningrat ugi | sumewa rayi nata ||

32. para putri kinèn mariksani | wisma-wismaning kridhamartana | sampun kawêratan kabèh | sarêng jam sanga langkung | tigang dasa mênit sang aji | ngêndika mring kang raka | lamun arsa kondur | marang hotèl Salatiga | sampun nitih sadaya nèng otomobil | bidhal kangjêng sang nata ||

33. sumawana kang sami umiring | kadya duk wau nalika têdhak | wong nonton ngêsuk kancane | gumrudug atut pungkur | tangèh lamun bisa nututi | motor lumaku rikat | lir kilat sumêmprung | wuwusên Jêng Pangran Arya | Prabuningrat wus antuk dhawuhing aji | kinon wangsul mring praja ||

34. lawan Tuwan Radhêmakêr kanthi | Radèn Ngabèi Purbadipura | nunggal samotor katrine | ya ta wau sang prabu | enggaling kang carita prapti | ing kutha Salatiga | wanci bêdhug dalu | lêrêm hotèl Kalitaman | lamine wus kawan dintên kawan ratri | Sêtu tanggal 18 ||

35. bidhal kondur marang ing nagari | sami nitih motor sadayanya | datan winarna lampahe | ing kadhaton [kadha...]

--- 4: 182 ---

[...ton] wus rawuh | karahayon sadaya sami | mantuk kang atut wuntat | para gusti kondur | sapraptanira carita | kaanane sajroning tonto sêtèling | tan pêgat dènnya kăndha ||

111. Mêgatruh

1. nêngna kang wus tinutur ganti cinatur | nênggih Jimawal kang warsi | ăngka 18[11] | 45 tuwin | kang wulan Sapar mèh panglong ||

2. ri Jumungah Paing tanggal ping rongpuluh | sinangkalan wisayani | toya kaèsthi ing ratu |[12] lawan Januari kaping | 8 warsane samêngko ||

3. 1915 lumaku | malih dipun sangkalani | marganing wong trus rahayu |[13] sabrangan Bacêm banawi | dipun karêtêg wus dados ||

4. ingkang nindakakên ing panggarapipun | abdi dalêm wadananing | Kartipraja namanipun | Tuwan Radhêmakêr bangkit | mangrèh yêyasaning kraton ||

5. kacarita ragade karêtêg iku | patukoning wêdhi gamping | bata sêmèn wêsi kayu | bayaraning bas myang kuli | sadayanirèng pirantos ||

6. wolung dasa èwu rupiyah ginunggung | karêtêg gêng panjang jinjing | anjing-anjingane kukuh | kabèh nora nguciwani | kambah momotan kang abot ||

7. para janma gêng alit suka kalangkung | miyat karêtêge bêcik | samêngko lamun lumaku | nora susah nyabrang kali | myang nunggang pêrau gembong ||

8. kawuwusa nênggih ing dintên puniku | dènira badhe miwiti |

--- 4: 183 ---

kabikak kinarya langkung | mawi dipun uningani | sampeyan dalêm sang katong ||

9. sakalihan jêng tuwan residhèn rawuh | Jêng Gusti Pangran Dipati | Arya Mangkunagarèku | para agung anjênêngi | pranatane kacariyos ||

10. kirang sadintên saking pambikakipun | pandamêling panti-panti | tarup palêngkung èrênbuh | ombak warih janur kuning | sinuwir-suwir tan pêdhot ||

11. umbul-umbul bandera rontèk lêlayu | tinata pinggiring margi | Jumungah enjang wus rampung | ngandhar-andharing piranti | sagolong-golong ngarompol ||

12. găngsa kodhokngorèk ing panatanipun | loring karêtêg kang dadi | manggon pungkasaning dhusun | găngsa carabalèn munggwing | kidul krêtêg nora adoh ||

13. mawi tarup pamapane pinggir lurung | abdi dalêm sêtap musik | myang saunèn-unènipun | sadaya sampun cumawis | miranti manganggo toro ||

14. manggon anèng ngajênging panti winangun | badhe palênggahan aji | asri ginêlaran babut | têngah palênggahan kursi | sakêmbaran majêng ngulon ||

15. kursi alit majêng ngalèr majêng ngidul | têtimbangan kanan kering | thèrèk lumajur sap têlu | sinung kênap alit-alit | sêsêlingan lan paidon ||

16. têngah godhag uga ginêlaran babut | wungu sêkarane abrit |

--- 4: 184 ---

kapara têngên ing ngayun | tarup eyup dèn tatani | pradăngga salendro pelog ||

17. niyagane wus sami nèng kono lungguh | ngarêp gêndèr dèn linggihi | talèdhèke ayu-ayu | sakidule animbangi | tarup alit majêng ngalor ||

18. pangrantunan minuman tarcis sarutu | kang badhe ngladosi mantri | panèwu pêthilan wolu | manganggo mantèring langking | wus sudhiya anèng kono ||

19. abdi dalêm kănca wibawa sadunung | uga manganggo mantèring | irêng saikête wulung | samire podhang sup sari | yèn wibawa pareanom ||

112. Sinom

1. ing wanci jam 8 enjang | abdi dalêm pra bupati | tuwin kaliwon sadaya | jawi lêbêt nora kari | anon-anone sami | kajaba kang lagi tungguk | kinon ngrumiyinana | marang ing Bacêm wus prapti | wadana kaliwon pulisi nagara ||

2. lan kaliwon Sukaharja | saklerehane pulisi | kang mèlu mung sawatara | di dalêm panèwu mantri | rèh gêdhong têngên nunggil | lan abdi dalêm panèwu | mantri gadhing Mataram | pêpak sadaya wus prapti | anèng dhusun ing Bacêm pinggir bangawan ||

3. pra kaliwon myang wadana | panganggone iku sami | bêbêdan ikêt-ikêtan | kulambi atela pulih[14] | mawi anganggar kêris |

--- 4: 185 ---

tanpa cincingan puniku | jangkêp busananira | dene ta panèwu mantri | panganggone sami kulukan bêbêdan ||

4. kulambi atela seta | nyangkêlit wêdhung nèng kering | ganêp paraboting angga | nèng èpèk samir sumlêmpit | sagolong-golong tunggil | ing sapangkat undha-usuk | sarêng satêngah sanga | pêpatih dalêm kang prapti | abusana tan pae lawan wadana ||

5. tan adangu ingkang prapta | Jêng Gusti Pangeran Adi- | patyarya Mangkunagara | sasêntananira ngiring | mangagêm cara Wlandi | mèh sarêng dènira rawuh | lan militèr kumêndhan | Owrêstê pan Kakêm nami | sarta kaptin upsir bètèng atut wuntat ||

6. para amtênar jêng tuwan | asistèn residhèn tuwin | sèkrêtaris juru basa | mardika mung sawatawis | sadaya ingkang prapti | nitih kareta lumintu | durung ana kang lênggah | jumênêng nataring panti | angêntosi rawuh dalêm sri narendra ||

7. kawuwusa jroning pura | sayakti anunggal wanci | lan ingkang sampun winarna | wau ta kangjêng sang aji | umiyos lênggah munggwing | malige sangajêngipun | ing pandhapa sewaka | kang wus dèn tatani kursi | sakêmbaran sami umajêng mangetan ||

8. kanan kering palênggahan | pangarak kursi lit-alit | sawusnya sri nata lênggah | pra narpatmaja mangarsi | lawan sira Jêng Gusti | Adipati [A...]

--- 4: 186 ---

[...dipati] Arya Prabu | Suryadilaga sarta | tamu Ngayogya wêwangi | Gusti Pangeran Arya Mangkukusuma ||

9. tuwin Gusti Pangran Arya | Tejakusuma lan malih | Bandara Pangeran Arya | Adinagara lan Gusti | Radèn Mas Suatmadi | sakawan pisan puniku | narpaputra Ngayogya | myang abdi dalêm kang sami | ngampil-ampil sadaya wus seba pêpak ||

10. tan dangu antaranira | lan lênggah dalêm sang aji | nuli lêbêtnya jêng tuwan | residhèn Surakartadi | sri nata ananggapi | jumênêng tabean sampun | waradin ingancaran | lênggah amung sawatawis | sarêng munya gathita satêngah sanga ||

11. laju bidhal saking pura | pra pangeran kang sumiwi | myang ampilan atut wuntat | gumarubyug katon asri | lampah dalêm sang aji | miyos srimanganti kidul | urmat prajurit jaga | prèsêntir myang tambur suling | laju nitih motor kalawan jêng tuwan ||

12. sumawana pra pangeran | sadaya wus sami nitih | karetanira priyangga | myang kaliwon ingkang ngampil | sabêt Kiyai Panji | bèri topi kêcohan dus | malih kănca ordhênas | klanthungan kulambi wilis | kalih wêlas sami anumpak turangga ||

13. anggrêbyêg wingking kareta | ngampil waos pegon nami | Kangjêng Kyai Tandhukasa | limpung Kyai [Kya...]

--- 4: 187 ---

[...i] Liyêp pèni | tuwin talêmpak Kyai | Kartaarja malihipun | sabêt Kyai Rukmuka | towok Maesapanêpi | tamèng cêplok plag Bèlgi wêngku kancana ||

14. ngajêng wingkinging kareta | titihan dalêm sang aji | kadya adat jinajaran | dening dragundêr Walandi | 8 numpak turanggi | kêkalih kang anèng ngayun | sami angliga pêdhang | anjojrog samargi-margi | suprandene nora katingal rêkasa ||

15. dene kangjêng sri narendra | mangagêm cara Walandi | jendral mayor lènê seta | saha agêm dalêm topi | sêpatu carma langking | bujaka mawi ansêkun | sabêt răngka salaka | kaangkup rukmi cinawi | dhêkon krêsna tumali krangkuwas renda ||

16. karsèt èrloji kancana | kancing nêm palênthon rukmi | angagêm bintang rentengan | jinèjèr nèng jaja kering | kinarung pita alit | tanpa lêt dinalit runtut | ing ngisor plag Nèdêrlan | sêleyo ngandhape malih | sinung bintang rèjêmèn plaging Kamboja ||

17. jroning rasukan dalêm jas | ngagêm wangkingan tan kèksi | sinangkêlit ing udaya | Jêng Kyai Gêng Pulanggêni | wrăngka gayaman pèni | mulus wrêksa candhana rum | jêjêran ngakik yahman | kandêlan suwasa murni | mêndhak rukmi alugas tanpa sêsotya ||

18. wau para jêng pangeran | pangagêmanira

--- 4: 188 ---

sami | kang sêtap cara Walănda | êjas myang calana putih | mayor kapitan upsir | manut ing pilênggahipun | ngagêm pêdhang sadaya | sajuga kang cara Jawi | Jêng Pangeran Arya Kusumadilaga ||

19. titihan dalêm sri nata | sapandhèrèk anglangkungi | kori gapit brajanala | ngalun-alun kidul gadhing | Arjadipuran nuli | krêtêg lèpèn Jênês têrus | Nglêbak gya Madegănda | ing Grogol karêtêg alit | wus katingal ing Bacêm saking kareta ||

20. umbul-umbul lan bandera | gula kalapa tri warni | kumalèbèt kamarutan | kêkêjêr pijêr kumitir | lir asta angsung wangsit | ngawe-awe sru kayungyun | angayun-ayun marang | wau kang lagya lumaris | aris rawuh ngajêng panti wêwangunan ||

21. urmat kodhokngorèk ngangkang | carabalèn găngsa musik | sêsarêngan sami munya | wimbuh suwaraning janmi | kang sami aningali | jalu èstri suk-ingêsuk | mrih papan rêbut ngarsa | pating carêngèk raryalit | gulêt pipit mèpèt rapêt kapêpêtan ||

22. wus mandhap saking kareta | sampeyan dalêm sang aji | lawan paduka jêng tuwan | residhèn ingkang anganthi | lumampah laju manjing | sakalihanira rawuh | jroning panti wangunan | alon alênggah ing kursi | majêng ngilèn jêng tuwan resdhèn ing kiwa ||

23. kang ngagêm cara Walănda |

--- 4: 189 ---

andhèrèk lênggah ing kursi | urut ing sapangkat-pangkat | lêlajuran kanan kering | kang lênggah silastuti | pêpatih dalêm nèng babut | cakêt ngabyantarendra | wingkinge kapering kering | iku Pangeran Arya Purbanagara ||

24. nyambungi para wadana | kaliwon sami sumiwi | litênan kolonèl lawan | mayor kapitan upisir | sap-sapan dènnya linggih | pêpangkatan undha-usuk | dene pra narpatmaja | Ngayogya kang cara Jawi | lan Jêng Pangran Aryakusumadilaga ||

25. anunggil dènira lênggah | nèng wingking dalêm sang aji | cakêt lawan palênggahan | tan têbih kang ngampil-ampil | upacaraning aji | bèri rukmi kêcohan dus | sawusnya tata lênggah | găngsa musik kang ngurmati | lir sarêngan suwuk tan ana kang munya ||

26. tan dangu ingkang mangarsa | sampanyê nèng gêlas jinggring | pangunjukan dalêm nata | lawan kangjêng tuwan nunggil | bèri mas tutup rukmi | sinongsongan ajêngipun | pangiring pirang-pirang | winot ing bèri barêlin | wus waradin sadaya angasta gêlas ||

27. ya ta paduka jêng tuwan | residhèn F.P. Solêwin | Hèlêpkê ingkang ngandika | abuntas tatas patitis | cêtha tan ambalèni | ngêndika cara Malayu | bêbasan panjang lebar | datan kaliwatan siji | saking purwa madya wusananing dadya ||

--- 4: 190 ---

28. sadaya tanpa sabawa | rênèng tyas kang sami myarsi | têrang surasaning sabda | sêpitsê kadya kondhisi | angandhar duk inguni | Nambangan Bacêm puniku | datansah karya susah | anggrêsah para lumaris | saking dera anyabrang kali bangawan ||

29. yèn toya gêng numpak palwa | ngandhut kuwatir bok kentir | tan antèr kang lumaksana | marmane kêdah ginalih | nulungi kawula lit | iku panggawe kang parlu | mêsthi tan kêna ora | samêngko kalakon dadi | dèn krêtêgi kêna kinarya lumampah ||

30. yèn miyat kaananira | karêtêg kang anyar iki | kaya tan ana kuciwa | panggarape sarwa bêcik | kabèh santosa asri | anyênêngakên pandulu | sanadyan wus mangkana | prayoga padha pinuji | muga-muga krêtêg iku lêstaria ||

31. dadi panambaking susah | salamêt salami-lami | kaambah ing janma kathah | awèt kinarya lumaris | wus têlas dènira ngling | mengo nêngên urmat manggut | miwah kang anèng ngarsa | wus sami dèn sasmitani | para lênggah gêng alit tanggap ing driya ||

32. sarêngan ngunjuk sadaya | musikan munya ngurmati | carabalèn plak plak dhung blang | kodhokngorèke nong ning ning | pradăngga munya gêndhing | sriwidada dudu-dudu | rarase molah lêlah | luluh wilahan nibani | sasêlane uyêg muyêg ing yakmaka ||

--- 4: 191 ---

33. giniring ing gêgerongan | anggêrêng gurung tan garing | garong-garong garang girang | gumerêng sindhèning ringgit | pun Wara Basundari | sandêring suwara ruruh | murih rum muluh rêmak | rêmêg galihe kang myarsi | saking lulut wilête amor ing raras ||

34. jroning pakurmatan munya | wau kang sami ngladèni | ngundurakên pangunjukan | prapta pangrantunan nuli | tan dangu wangsul malih | angajêngakên sês srutu | sigarèt korèk brama | sampun lumadi waradin | ana kang sês ana ingkang nora arsa ||

35. sakèndêling pakurmatan | ladosan lumadi malih | mêminuman warna-warna | anggur abang anggur putih | portuwin asêm sèri | toya Walandi gasiyus | ijo bang kuning seta | janèwêr konyak lan wèski | bètêr sitrun arum ratig ès prongkolan ||

36. gêlas dhepok warni tiga | tinata ana ing bèri | saprangkate mapat-mapat | pangarêpe gêlas kalih | bèri mas tutup rukmi | kang ngampil samir kumalung | lakune sinongsongan | yèku agêming narpati | sakalihan jêng tuwan residhèn nunggal ||

37. wus sami mundhut inuman | sakêparênging panggalih | kangjêng sri narendra lawan | jêng tuwan residhèn sami | ngunjuk alimun aris | mawi ès pêcahan têlu | kang ngunjuk wus warata | wau ta sri narapati |

--- 4: 192 ---

lon jumênêng kanthèn asta lan jêng tuwan ||

113. Kinanthi

1. laju têdhak sang aprabu | saking sajêroning panti | wêwangunan tindak dharat | datansah dipun songsongi | wau kang lênggah sadaya | andhèrèk sami lumaris ||

2. urmat pradăngga munya sru | barêngan kalawan musik | rame suwaraning janma | jalu èstri gêdhe cilik | lumayu arêbut papan | nyêlaki risang lumaris ||

3. samana pan sampun rawuh | ing krêtêg dèn uningani | kiwa têngên ngajêng ngarsa | ing ngandhap miwah ing nginggil | laju lampahing narendra | miwah kang sami tut wuri ||

4. kèndêl lampah dalêm prabu | miwah wau kang umiring | tumuli sami ginambar | rampung gya lumaris malih | rawuh pungkasing watindya | têmbing kidul dèn kèndêli ||

5. wusnya mariksani wangsul | lumampah mangalèr malih | tansah ingkang atut wuntat | miwah ingkang anjajari | panèwu mantri golongan | gêdhong têngên tuwin malih ||

6. myang panèwu mantrinipun | kang nglarag sarta pulisi | anjajari urut kacang | têtimbangan kanan kering | sawusira linangkungan | karêtêg kang anyar dadi ||

7. wangsul lênggah sang aprabu | nèng panti wangunan malih | sakalihan kangjêng tuwan | tuwin para kang umiring | sawusira lênggah tata | kadya duk wau sakawit ||

8. pangrantunan katon [kato...]

--- 4: 193 ---

[...n] ibut | kang ngladèni majêng malih | ambêkta srutu minuman | wus waradin dèn ladèni | ya ta timbalan narendra | titihan kinon mangarsi ||

9. motor sapandhèrèkipun | laju anitih sang aji | sakalihan kangjêng tuwan | kareta sampun lumaris | nglintangi karêtêg enggal | sapandhèrèk nora kari ||

10. têrus lampahe mangidul | motor rikate kêpati | enggaling carita prapta | Nambangan Ngutêr miranti | palênggahan pangunjukan | miwah ingkang angladèni ||

11. sadaya cumawis sampun | palênggahan kursi munggwing | panti alit kang rinêngga | ing sêkar buntal ron wilis | janur kuning ombak toya | myang daludag măncawarni ||

12. palênggahan dalêm prabu | munggwèng sapinggiring kali | Nambangan Ngutêr punika | marmane dipun têdhaki | badhe kinarêtêg uga | samangke dipun wiwiti ||

13. andhudhuk pandhêmènipun | miwah sanggyaning piranti | wus pêpak nyêpak ngalêmpak | tinumpuk nèng pinggir margi | sadayane kari pasang | kuranga amung sathithik ||

14. wusnya mriksani sang prabu | sakalihanira nuli | lênggah nèng panti rinêngga | jêng tuwan residhèn kering | kanan militèr kumêndhan | kontrolir ing Wanagiri ||

15. miwah kangjêng sang nindya nung | sumewa ngabyantaraji | ya ta sami linadosan | pangunjukan warni-warni |

--- 4: 194 ---

tarcis nèng wadhah karêstal | kang karsa wus sami ngambil ||

16. nuli paladèn sês srutu | sigarèt règ kang mangarsi | sampun lumadi warata | yèku samana wus wanci | pukul 12 siyang | tumuli dhawuh sang aji ||

17. ngajêngakên motoripun | sawusnya sami cumawis | cakêt lawan palênggahan | tumuli nitih sang aji | sakalihan kangjêng tuwan | bidhal kondur mring nagari ||

18. sapandhèrèk nora kantun | datan winarna ing margi | wus rawuh sajroning pura | lênggah lir duk wau enjing | sawusira sawatara | kangjêng tuwan nyuwun pamit ||

19. kalilan tabean sampun | mijil kondur marang ngloji | sri nata angênyapura | bibaran pra narpasiwi | miwah kang mêntas tut wuntat | sadaya prasami mulih ||

20. ing Bacêm malih winuwus | sapêngkêr dalêm sang aji | sadaya wus sami bibar | kajaba kang nambutkardi | bêbau ing Kartipraja | maksih ibut wira-wiri ||

21. ngalor ngidul usung-usung | barang kang mêntas kinardi | rêrêngganing pasamuwan | angrucat miwah masangi | pathok wrêksa sinung papan | tinulis sastrane muni ||

22. rampung myang pambikakipun | krêtêg Bacêm ri puniki | nênggih ing salajêngira | dhawuhe sang nindyamantri | Kangjêng Radyan Adipatya | Sasradiningrat puniki ||

23. titimăngsa 29 | Marêt lumaris ing warsi |

--- 4: 195 ---

sèwu sangang atus lawan | limalas nomêring tulis | pan 711 | aksara A bèndhêl kalih ||

24. anamtokake puniku | prabeyaning wong lumaris | ing krêtêg Bacêm samangkya | wong lumaku mikul nyunggi | lêgèh saksèn bayarannya | wong anggawa myang nunggang pit ||

25. kalih sèn bayaranipun | yèn pitmotor kang lumaris | salawe sèn dènnya bayar | dene kreta otomobil | dalasan iku kang nunggang | sèkêt sèn tan kurang luwih ||

26. lamun wêdhus kang lumaku | siji sèn bayare mêsthi | dene kêbo sapi jaran | lêgèh sarta dèn momoti | patang sèn bayaranira | yèn grobag ditarik sapi ||

27. jaran sarta kêbo iku | siji utawa sarakit | rongpuluh sèn prabeyanya | bèndi utawa kreta pir | rakitan utawa ora | salawe sèn nora luwih ||

28. dènira mangkono iku | sakèhe wong kang ngliwati | karêtêg Bacêm bayaran | lawase mung wolung warsi | yèn wus wolung taun pundhat | wong lumaris tan bayari ||

--- 4: 196 ---

29. sajrone bayaran iku | nganggo opsèhtêr Walandi | lan mandhor loro wong Jawa | tukang angêdoli karcis | karcise wong kang lumampah | lor kidul dèn sudhiyani ||

30. sadurunge padha mlaku | angambah karêtêg iki | lèrène pinggir bangawan | masthi kudu tuku karcis | yès[15] wus antuk lumaksana | saka kidul lor nampani ||

31. saka lor katampan kidul | mangkono lakuning karcis | sabên dina tanpa kêndhat | olèh-olèhaning dhuwit | lamun rêndhêng kawan dasa | sok munggah suwidak rispis ||

32. yèn măngsa katiga amung | tri puluh luwih sathithik | antara limang rupiyah | iku bisa kurang luwih | saka akèh sathithiknya | danane wong kang lumaris ||

114. Asmaradana

1. nêngna wau kang winarni | gantya ingkang kacarita | maksih Jimawal warsane | sira sang mantri wasesa | angunjuki uninga | sampeyan dalêm sang prabu | yèn Wadana Kartipraja ||

2. Tuwan Radhêmakêr nami | bilih kaparêng karsendra | nyuwun pamit dhatêng Ambon | laminipun tigang wulan | mênggah wigatinira | badhe tuwi biyungipun | dhawuh dalêm wus kalilan ||

3. malih dhawuhing narpati | yèn kurang sapuluh dina | saka dina ing angkate | angunjukana uninga | awit ana karsendra | ing sarèhne wiwit surut | dalêm kangjêng sri narendra ||

--- 4: 197 ---

4. ingkang sinuhun pinundhi | Susunan Pakubuwana | kaping nêm sumare Ngambon | suwargi ingkang minulya | sri nata kaping sanga | ngantos dumugi puniku | jumênêng dalêm sang nata ||

5. sang nata samêngko iki | pan dèrèng nate utusan | sapisan-pisana bae | marang ing Ambon astana | jiyarah pasarean- | nira kangjêng sang aprabu | kaping nêm Ambanguntapa ||

6. amila ing mangke saking | panggalih dalêm sang nata | prayoga pinarlokake | badhe utusan jiyarah | mring Ambon lan mariksa | apa ing kaananipun | mênggah lampahing cundaka ||

7. kadhawuhan anyarêngi | Tuwan Radhêmakêr dènnya | arsa tuwi wong tuwane | karsa dalêm sri narendra | ingkang badhe pinatah | abdi dalêm mayoripun | prajurit golongan jaba ||

8. jayatanantaka nami | Radèn Mas Ariya Yuda- | winata lawan kaliwon | pangrêmbe nama Radèn Mas | Ngabèi Yasapura | urdênas pangkat panèwu | Ngabèi Atmasiswara ||

9. anèng Ambon dèn watêsi | mung kalilan wolung dina | tumuli muliha kabèh | tan susah ngêntèni Tuwan | Radhêmakêr tininggal | mênggah karsa dalêm prabu | ingkang makatên punika ||

10. bilih sang anindyamantri | sampun anggalih manawa | nora nana pakewuhe | nuli dhinawuhna [dhi...]

--- 4: 198 ---

[...nawuhna] marang | ingkang kasêbut ngarsa | sandika ing aturipun | sampun sami dhinawuhan ||

11. enggaling crita wus prapti | ing ari Anggara Krêsna | ping 28 tanggale | Rabinguakir kang wulan | Jimawal ingkang warsa | angkanira 18[16] | 45[17] ||

12. titimangsaning Walandi | Marêt tanggal ping 16 | taun lumaku petunge | apan nuju ăngka sasra | 915 | nênggih ing dintên puniku | èstune karsa narendra ||

13. nglampahakên duta katri | namane kang wus winarna | dina malême angkate | sawêngi tan antuk nendra | datansah kalisikan | satêngah limesuk wungu | uthi angrasuk busana ||

14. ing wanci suryarsa mijil | purwa prabane prabeda | sumilak padhang sorote | kadya ngancarani marang | kang arsa cinundaka | ing kene prênahing purug | lor wetaning nungswa Jawa ||

15. raditya katon sapalih | lir angungak kinon enggal | kang busanarsa mring Ambon | nglakoni ayahan nata | pradapa kamarutan | obah angkên sung pudyayu | mêmayu mangayubagya ||

16. ing karsa dalêm sang aji | dene karsa amarlokna | mulyakakên lêluwure | sanadyan têbih tan ketang | kathah waragadira | anênggih nyêlani wuwus | tan was-was atur pratela ||

17. dhawuh dalêm jêng sang aji | mring pun carik mardibasa | sarèhne tan wêruh dhewe |

--- 4: 199 ---

lêlakone cundakendra | ingkang kinon jiyarah | mring Ambon astananipun | Jêng Sinuhun Banguntapa ||

18. supaya bisa patitis | tètès pantêsing carita | prayoga mundhuta bae | pèngêtane pra utusan | laku lêlakonira | kalakon atêpung rêmbug | marang pangagênging duta ||

19. kadya dhawuhing narpati | andhêku sang tampi dhawah | noraga alon ature | ing sêmu pakewuh ing tyas | wusana tur prasaja | sadaya punika wau | lampahe para utusan ||

20. apan sampun dèn pèngêti | dening Radèn Mas Ariya | Yudawinata sêrate | wus dèn sêkarakên samya | anane duk dinuta | sadaya winot ing kidung | dene kang nyêrat punika ||

21. prasasat mung nêdhak sungging | ing sêrat pèngêtanira | nanging tan tinurun kabèh | cara caranging carita | iku nora tinêdhak | amung amèt ingkang parlu | lir kang winahyèng sarkara ||

 

---

1	Tanggal: Salasa dwi dasastha (28) Mulud Ehe: catur dadyèsthi tuhu (AJ 1844). Tanggal Masehi: Selasa 24 Februari 1914. (kembali) Tanggal: Salasa dwi dasastha (28) Mulud Ehe: catur dadyèsthi tuhu (AJ 1844). Tanggal Masehi: Selasa 24 Februari 1914.
2	Lebih satu suku kata: wus mandhap kangjêng sang aji. (kembali) Lebih satu suku kata: wus mandhap kangjêng sang aji.
3	Tanggal: 27 April: caturing wong trus gumolong (1914 M). (kembali) Tanggal: 27 April: caturing wong trus gumolong (1914 M).
4	Tanggal: sapisan (1) Jumadilakir Ehe: kawarna dadyèsthi tuhu (AJ 1844). Tanggal Masehi: Senin 27 April 1914. (kembali) Tanggal: sapisan (1) Jumadilakir Ehe: kawarna dadyèsthi tuhu (AJ 1844). Tanggal Masehi: Senin 27 April 1914.
5	jêng. (kembali) jêng.
6	Lebih satu suku kata: kang kasêbut nginggil wau. (kembali) Lebih satu suku kata: kang kasêbut nginggil wau.
7	Lebih satu suku kata: angunjuk wilujêngipun. (kembali) Lebih satu suku kata: angunjuk wilujêngipun.
8	paladèn. (kembali) paladèn.
9	Tanggal: Sênèn 17 Ruwah Ehe: winarna dadine salira kumpul (AJ 1844). Tanggal Masehi: Sabtu 11 Juli 1914. Pada bulan Ruwah tahun AJ 1844, hari Sênèn jatuh pada tanggal 5 (Sênèn Wage), 12 (Sênèn Lêgi), 19 (Sênèn Pon), dan 26 (Sênèn Kliwon), maka mungkin tanggal yang dimaksud adalah Sênèn 5, 12, 19, atau 26 Ruwah AJ 1844 (Senin 29 Juni, 6, 13, atau 20 Juli 1914). (kembali) Tanggal: Sênèn 17 Ruwah Ehe: winarna dadine salira kumpul (AJ 1844). Tanggal Masehi: Sabtu 11 Juli 1914. Pada bulan Ruwah tahun AJ 1844, hari Sênèn jatuh pada tanggal 5 (Sênèn Wage), 12 (Sênèn Lêgi), 19 (Sênèn Pon), dan 26 (Sênèn Kliwon), maka mungkin tanggal yang dimaksud adalah Sênèn 5, 12, 19, atau 26 Ruwah AJ 1844 (Senin 29 Juni, 6, 13, atau 20 Juli 1914).
10	nyèkêt. (kembali) nyèkêt.
11	Baca: sèwu wolung atus. (kembali) Baca: sèwu wolung atus.
12	Tanggal: Jumungah Paing rongpuluh (20) Sapar Jimawal: wisayani toya kaèsthi ing ratu (AJ 1845). Tanggal Masehi: Jumat 8 Januari 1915. (kembali) Tanggal: Jumungah Paing rongpuluh (20) Sapar Jimawal: wisayani toya kaèsthi ing ratu (AJ 1845). Tanggal Masehi: Jumat 8 Januari 1915.
13	Tanggal: 8 Januari: marganing wong trus rahayu (1915 M). (kembali) Tanggal: 8 Januari: marganing wong trus rahayu (1915 M).
14	putih. (kembali) putih.
15	yèn. (kembali) yèn.
16	Baca: sèwu wolung. (kembali) Baca: sèwu wolung.
17	Baca: atus patang puluh lima. (kembali) Baca: atus patang puluh lima.