Wedhamadya, Padmasusastra, 1906, #1633
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
WEDOMADIJO
Sêrat Wedhamadya
Karanganipun ingkang sinandi.
Kaêcap ingkang kaping kalih, Kawêdalakên sarta kaêsahan kasusastranipun dening Padmasusastra. Tiyang mardika ingkang amarsudi kasusastran Jawi ing Surakarta.
Kaêcap ing pangêcapanipun Tuwan Albert Rusche & Co, Soerakarta, 1906.
--- [0] ---
WEDOMADIJO
Sêrat Wedhamadya
Karanganipun ingkang sinandi.
Kaêcap ingkang kaping kalih, Kawêdalakên sarta kaêsahan kasusastranipun dening Padmasusastra tiyang mardika ingkang amarsudi kasusastran Jawi ing Surakarta.
Kaêcap ing pangêcapanipun Tuwan Albert Rusche & Co, Soerakarta, 1906.
--- [0] ---
WEDOMADIJO
Sêrat Wedhamadya
Karanganipun ingkang sinandi.
Kaêcap ingkang kaping kalih, Kawêdalakên sarta kaêsahan kasusastranipun dening Padmasusastra tiyang mardika ingkang amarsudi kasusastran Jawi ing Surakarta.
Kaêcap ing pangêcapanipun Tuwan Albert Rusche & Co, Soerakarta, 1906.
Diperlindoengi auteursrecht menoeroet Stbl.188. No. 199 dan Stbl. 1912 No. 600.
--- [0] ---
[Grafik]
S. K. de Soesoehoenan, van Soerakarta.
--- 1 ---
1. Sinom
1. pangaranging rèh ron kamal | ngeman amrih lumastari | raning pra luhur kang samya | arsaya mèt tyas sasami | yayah măngka mèngêti | satataning tindak-tanduk | sranane mrih kotaman | ninging cipta kang linuri | rat kumondhang sinidikara widada ||[1]
2. darung kadêrêng derarsa | mèstu sakridhaning kapti | ketang duk nalikanira | pasamuwan miwahani | tingalan dalêm sang sri | jêng sang siniwi sinuhun | ing praja Surakarta | ngiras pantês amèngêti | lampah-lampahing tamu saking Ngayogya ||
3. ya ta wuryaning ruwiya | Jêng Gusti Pangran Dipati | Kolnèl Ridêr Pakualam | nalikanira sumiwi | ring ngabyantara aji | narendra dibya linuhung | Sinuwun Jêng Susuhunan |[2] Pakubuwana ngrênggani | ingkang kaping sadasa ing Surakarta ||
4. nuju tingalan taunan | yuswa dalêm jêng sang aji | tanggap tigang dasa tiga | ing warsa Alip puniki | ing dintên Kêmis Lêgi | Rêjêp tanggal ping 21[3] |[4] jêng gusti tindakira | dhinèrèkkên putra kalih | Jêng Pangeran Ariya Natakusuma ||
--- 2 ---
5. mayor inpantri pan sêtap | sakalihan ingkang swami | rayi Jêng Pangeran Arya | Natadiraja Kapitin | putra pulunan kalih | sasadhèrèk ingkang sêpuh | Jêng Pangran Kaptin Arya | Purwa Saputra wêwangi | ingkang anèm Pangran Kaptin Sasraningrat ||
6. bidhalnya saking Ngayogya | wanci jam 10 enjing | Rêjêp kaping 20 | sami anitih sênèl trin | praptèng Balapan wanci | jam sawêlas pitung mênut | nèng ngriku mandhapira | saha kinurmatan dening | para pangran putra santanèng narendra ||
7. akanthi para manggala | abdi dalêm up opisir | litnan kolnèl mayor samya | mahargya ungêling musik | dahat ngênganyut ati | panambramèng pambagya yu | santana panji riya | gantya-gantya marêpêki | sanggyanira akadang sung pambagyarja ||
8. pra tamu nuwun aturnya | saksana dipun aturi | malbèng kamar pangêntosan | lênggah sakêdhap dyan nitih | rata pêthukan saking | karsa dalêm jêng sang prabu | pangirid kuda pelag | nyarakit wêton Ostrali [O...]
--- 3 ---
[...strali] | para tamu wus tata lênggah nèng rata ||
9. Kangjêng Gusti Pakualam | jèjèr lênggah ing bak wingking | lan Jêng Pangran Prabuningrat | mayor ajudannya sang sri | kang pratisthèng bak ngarsi | para pangeran têtamu | Jêng Pangran Kaptin Arya | Purwa Saputra pituwin | Jêng Pangeran Kaptin Arya Sasraningrat ||
10. Jêng Pangran Natakusuma | tunggil sarata lan swami | Jêng Pangran Prabu Mijaya | sarta Jêng Pangeran Panji | Priyêmbada anunggil | lawan jêng pangeran tamu | Pangran Natadiraja | nulya kang sumambung wuri | tumpukane pra upsir myang pra sêntana ||
11. bidhal saking ing Balapan | datan winarna ing margi | rawuhe nèng Kapatihan | mandhap sangajêng pandhapi | tamu putri tumuli | malêbèng dalêm cumundhuk | ngarsèng sori sang patya | tamu kakung ring pandhapi | dyan dipati satata sung pambagyarja ||
12. tandya ingacaran samya | wus tata lênggah ing kursi | samantara pinahargya | ungêling pradăngga nuli | lêlagon dèn bukani | munya gêndhing mardawa rum | linud ing pustakarja | sêrat [sê...]
--- 4 ---
[...rat] caritane swargi | Kangjêng Radyan Dipati Sasranagara ||
13. pêpatih dalêm narendra | ing Surakarta nagari | misuwur suwarginira | manjrahkên jrênihing budi | pasaksène ngyaktèni | yèku nguni sang misuwur | winarga sinung tăndha | ing jêng gupêrmèn Walandi | bintang ridêring ordhê leyo Nèdêrlan ||
14. iku tumusing kotaman | têmah pinasthika dadi | têtêngêr kang munggyèng jaja | nuduhkên arjaning kapti | marma mangkya linuri | riniptèng kata mrih tulus | ananing martotama | mrih tumular minangkani | têtuladan panilasing rèh susila ||
15. ya ta pra tamu winarna | sawusira ananggapi | satataning pasugata | minuman maneka warni | tumulya sami kerid | dening risang mantringayun | pinanggihakên lawan | sori sang anindya mantri | sanggyanira sinambramèng pambagyarja ||
16. prasami nuwun aturnya | saksana dipun aturi | marang panglêrêpanira | Jêng Gusti Pangran Dipati | Pakualam pituwin | kalih pisan putranipun | anèng panti wibawa |
--- 5 ---
yèku dalêm kang umunggying | sakilèning pandhapa ing Kapatihan ||
17. dene Jêng Pangeran Arya | Purwa Saputra lan rayi | wontên ing Sasradipuran | griya lojèn nêmbe dadi | wêwangunane pèni | komplit sabêkakasipun | maksih sarwa lugasan | lasar mula dèn yasani | sapraboting panti atunggal garapan ||
18. pra tamu ing sawusira | ngaso sakêdhap tumuli | nglêmpak nèng panti wibawa | suka lêlênggahan sami | nulya dipun aturi | kêmbul dhahar lan pra luhur | pra putra santanendra | sadene para wadya ji | wau ingkang mahargyèng tamu rawuhnya ||
19. mangkatên salajêngira | pra tamu Ngayogya nagri | wontên prajèng Surakarta | sinubakrama mênuhi | kadarmanta sang aji | gêgiliran para luhur | pra putra santanendra | para nayaka bupati | amartuwi samya mrih suka pirêna ||
20. para tamu winursita | sontênira amartuwi | marang ing karesidhenan | jam pitu rawuhnya sami | kangjêng tuwan marêngi | manggihi para têtamu |
--- 6 ---
tuwan lan nyonyah-nyonyah | tuwin priyagung bupati | kitha Bandhung Dyan Mênggung Martanagara ||
21. myang ing Madiun Bupatya | Rahadyan Mas Adipati | Bratadiningrat lan garwa | jêng tuwan dènnya manggihi | munggyèng galadri ngarsi | saha garwa putranipun | patraping têtamuan | rumêsêp tan walangati | sanetyasa nêtêpi rèh silakrama ||
22. mangkana pra tamu nulya | kerid sami mariksani | pasang rakiting suyasa | myang uparêngganing panti | para têtamu sami | dahat kacaryan ing kalbu | myat ing raras rumira | kanang suyasa sarwa sri | sumawana ing papan panti bojana ||
23. kawuryan angilak-ilak | jinobin ing mamêr[5] mawi | cinêplok-cêplok pinulas | măncawarna angarawit | sasêlanirèng sungging | gilap kumaca dinulu | kadyanggyaning pigora | pra tamu sawusnya sami | mamriksani dyan wangsul alêlênggahan ||
24. ing wanci kèndêl jam astha | Jêng Gusti Pangran Dipati | Pakualam apamitan | tinut sadaya têtami | tumulya sami pamit | samana bibaran [bi...]
--- 7 ---
[...baran] sampun | tamu Ngayogyakarta | kang para pangeran sami | jam 10 mariksani pakajangan ||
25. ngalun-alun lèr winarna | untabe wong tanpa wilis | jalwèstri suka nêningal | pèt-pètan pupu apipit | pêpêt ing margi-margi | jêjêl uyêl elur[6] sêlur | kaprah mosik ing manah | mêmpêng mumpung amêningi | sakèhing wong satêmah lir samayanan ||
26. dene sagung pakajangan | rinêngga-rêngga sarwa sri | gapura panjuta sasra | bêbanjêngan milangêni | saking mandrawa kèksi | lir rêsmining lintang wuluh | ngrompol pating galêbyar | kalamun dipun cêlaki | sri kawuryan padhange pindha raina ||
27. wit saking sumilakira | lampu triyum ingkang munggwing | jroning panti pakajangan | mila sajêroning kapti | ngalela saking jawi | sarwa sri pinatut-patut | pinlisir myang binuntalan |[7] grim corak bandera Wlandi | tinon kadi kêkuwung wor lan wangkawa ||
28. kawana[8] sri naranata | nitih rata mariksani | kalawan jêng
--- 8 ---
pramèswara | kering pra wadya turanggi | usar Wlandi sasèksi | kang sakawan munggèng ngayun | dene wadya tamtama | kalawan miji pinilih | anggarêbêg nèng wurine usar Wlănda ||
29. gadêbêgirèng turăngga | wor lan krincinging kêndhali | miwah karopyaking pêdhang | amrabawa ring pamyarsi | wong nonton cingak sami | sanalika nuli dulu | kretadi sinongsongan | cinipta tan ana kalih | yèn sang nata wong nonton myat mangarcana ||
30. mangkana jêng sri narendra | sabên sarawuhnya munggwing | sangajênging pakajangan | tandya kèndêl amriksani | maksih nèng rata nuli | pra abdi dalêm ing ngriku | sami amangastawa | nambramèng kidung palupi | angêngudang luhuring kaprabon nata ||
31. mêmuji panjanging yuswa | linulusna ambawani | kawibawaning narendra | sarta lêstaria dadi | pangaubaning dasih | kinasih marang Hyang Agung | ugi kang para wadya | sabiyantu amêmuji | karaharjanira kangjêng pramèswara ||
32. ya ta jêng sri naradipa | dupi sampun [sampu...]
--- 9 ---
[...n] mariksani | satataning pakajangan | ngalun-alun lèr tumuli | karsa têdhak mriksani | marang ngalun-alun kidul | ing ngriku unggyanira | pakajanganing prajurit | myang wadana pangrêmbe sakancanira ||
33. sang nata sarawuhira | ing pakajangan prajurit | pra upsir ngadêg ngarcana | mahargya ungêling musik | dupi dungkap ing wanci | jam 12 sang prabu | kondur marang jro pura | para pangran tamu nuli | lir kasmaran maluyèng pamondhokannya ||
2. Asmaradana
1. dintên Kêmis Lêgi enjing | jroning pura kang winarna | wus miranti sadayane | pandhapa sanasewaka | dahat rinêngga-rêngga | turut ing taritis sinung | plisir grim bandera Lănda ||
2. corak biru rêkta putih | pinatut praptaning saka | sinindhêt-sindhêt pindhane | klambu rêngganing pasaryan | ngrukup rekan bintangan | saha saantaranipun | paningrat sinung rêrênggan ||
3. bandera karajan Jawi | tuwin karajan Nèdêrlan | sarta ing têngah-têngahe | tinulis ing sastra Jawa | pinulas măncawarna | pratela dintên puniku [pu...]
--- 10 ---
[...niku] | tingalan dalêm sang nata ||
4. kèh rêrênggan sastra Wlandi | tumrap têbênging gapura | têmbung Malayu ungêle | salamêt ari taunnya | sri paduka suhunan | yang kasapuluh satuju | usya tiga puluh dhua ||
5. sinisihan sastra Jawi | tan pae suraosira | mêmudya karaharjane | wiyosan dalêm sang nata | kathah yèn winursita | uparêngganing kadhatun | pêpasrèn amăncawarna ||
6. muhung sang pratamèng kawi | myang para paramèng sastra | kang tan kewran pangriptane | ya ta kangjêng sri narendra | ing wanci jam 10 | wus ngrasuk busana luhung | miyos saking prabayasa ||
7. para parêkan nèng wuri | angampil upacarendra | nulya kangjêng sang akatong | siniwèng sanasewaka | munggyèng dhampar kancana | mênggêp nèng madya sang prabu | majêng mangalèr lênggahnya ||
8. dhampar rinêngga sarwa di | kasur baludru binara | abyor têpung ing têpine | tumeja angkara-kara | jumbuh lan busanendra | ukêl kêling kang panutup | pêthan paksi lar mutyara ||
9. sarta kiwa têngên mawi | kinancing
--- 11 ---
sotya barleyan | pating karanthil ingonce | sotya puniku winastan | intên tètèsing toya | tinon kang ujwala gumyur | lir tumètès tibèng jaja ||
10. makutha kanigara sri | rasukan sangkêlat krêsna | binaludir dahat abyor | ngagêm nyamping latar seta | sêratan lung kusuma | apaningsêt cindhe biru | komplit dalah baranira ||
11. angathepyah turut wêntis | èpèknya sangkêlat krêsna | binaludir mas isthane | kanang lung-lungan rumambat | agêm dalêm wangkingan | jêng kyai agêng puniku | warăngka lugas kewala ||
12. kaos karèt krêsna adi | mawi lung-lungan bênang mas | pantês kalawan panpuse | baludru krêsna rinêngga | ing koslèt kang sinotya | lir timang sinom puniku | singsim rong rakit barleyan ||
13. sadaya bandhilan sami | nèng panuduh kering kanan | myang jêjênthik pangagême | sarta agêm dalêm bintang | sami kagêm sadaya | satunggal bintang kumandhur | ring ordhê leyo Nèdêrlan ||
14. tuwin bintang grut opisir [opi...]
--- 12 ---
[...sir] | krun ordhê Siyêm karajan | miwah sapanunggalane | têngêring karajan Jawa | saking Sri Maharaja | Suryawisesa ing dangu | myang saking Jêng Panêmbahan ||
15. Senapati ing Matawis | myang saking Kangjêng Suhunan | Pakubana[9] kapisane | saking Jêng Tuwan Marsêkal | Dhandhlês Gupêrnur Jendral | sanyata jêng sang aprabu | wimbuh wimbaning prabawa ||
16. bintang sing karajan Jawi | wèh tăndha lamun sang nata | trah-tumrah lurining katong | ambawani kawibawan | kang saking măncapraja | minăngka tăndha puniku | supêkêting pawongmitra ||
17. ing waktu wau sang aji | abra abyoring busana | tangèh ngupaya iribe | ngirup rêsmining ujwala | tan dangu antaranya | lan lênggah dalêm sang prabu | para rakendra mangarsa ||
18. satata sumiwèng kursi | nèng kilèn parêk ngarsendra | sapiturute mangalèr | ingkang sêpuh munggyèng kanan | sumosor urut yuswa | para rayi dalêm sagung | sarta pangeran santana ||
19. nèng ngandhap dènnya sumiwi | sisihan kilèn lan wetan | wontên [wontê...]
--- 13 ---
[...n] ing pananggap kang lèr | dene sang mantri wisesa | tuwin para nayaka | myang para bupati sagung | rèh jawi majêgan desa ||
20. sakalerehannya sami | sumewa nèng pagêlaran | dene para bupati jro | myang para panêkarira | wontên ing sri mangantya | riya panji wayah buyut | sowan anèng jro kadhatyan ||
21. sapangkat sabilik-bilik | tunggal gêgolonganira | saya asri lamun tinon | kang para prajurit samya | pacak baris satata | sabên sagolonganipun | kinêmbar busananira ||
22. irêng abang tuwin wilis | rèh jro baris sri mangantya | tuwin anèng jro kadhaton | dene prajurit rèh jaba | baris ing kamandhungan | tuwin anèng ngalun-alun | sakidul waringin kêmbar ||
23. jèjèr mangidul dumugi | salèring taratag rambat | pra prajurit banderane | linud ing maruta mănda | tinon akêlap-kêlap | wênèh kumitir lir atur | pudyarcana ing narendra ||
24. kunêng gantya kang winarni | ing dalêm karesidhenan |
--- 14 ---
pra luhur Jawi sadene | kang para tuwan amtênar | militèr myang mardika | pra lanhir myang para tamu | saking ing liyan nagara ||
25. sarta sanggyanira sami | ngrasuk busana pameran | wus pêpakan sadayane | yun malêbu ring kadhatyan | dene pra luhur Jawa | yèku panjênênganipun | Jêng Gusti Mangkunagara ||
26. saha dhinèrèkkên dening | raka-raka pra pangeran | myang rayi-rayi sadene | upsir ing Mangkunagaran | dene tamu Ngayogya | gangsal pisan yun malêbu | sumewa marang jro pura ||
27. ya ta winursita dupi | wanci satêngah sawêlas | tandya jêng tuwan residhèn | sarta para tuwan-tuwan | myang para luhur Jawa | awahana rata sampun | bidhalan malbèng kadhatyan ||
28. jêng tuwan residhèn tuwin | Jêng Gusti Mangkunagara | satata lir ing adate | kering prajurit turăngga | datan winarnèng marga | jêng tuwan residhèn sampun | praptèng kidul wringin kêmbar ||
29. prajurit urmat prèsèntir | tambur ropul sarambahan | nulya jêng tuwan residhèn | rawuh [ra...]
--- 15 ---
[...wuh] ing taratag rambat | mandhap saking kareta | kèndêl sakêdhap ing ngriku | ngêntosi tamu lyanira ||
30. kang maksih kantun nèng wuri | tan adangu wus ngalêmpak | tandya jêng tuwan residhèn | nglajêngakên tindakira | nèng ngarsa sinongsongan | kapit-apit para luhur | Jêng Gusti Pangran Dipatya ||
31. Mangkunagara pituwin | Kangjêng Gusti Pakualam | wau wong agung kalihe | ugi sami sinongsongan | prabaning songsong gilap | jênar sumunar dilu |[10] lir pendah purnama kêmbar ||
32. pra tamu garbyêg ing wuri | samantara kapiyarsa | ungêling salomprèt apèl | nèng panggung sănggabuwana | nulya para pangeran | ingagnya dening sang prabu | mêthuk residhèn lêbêtnya ||
33. para pangeran tumuli | mijil saking jroning pura | ya ta jêng tuwan residhèn | wus rawuh ing sri mangantya | panggya lan pra pangeran | nulya ingacaran sampun | jêng tuwan malbèng kadhatyan ||
34. myang para pangran dipati | duk arsa malêbèng pura | ingingkupakên songsonge | ing ngriku
--- 16 ---
para pangeran | myang pra tamu sadaya | wus sami malbèng kadhatun | ya ta kangjêng sri narendra ||
35. saking mandrawa kaèksi | kêkuwungirèng ujwala | mimbuhi prabèng kaprabon | priksa rawuhnya kang bapa | dyan jumênêng sing dhampar | jêng tuwan residhèn sampun | minggah ring sanasewaka ||
36. tumamèng byantara aji | nulya sami cundhuk asta | myang para amtênar lyane | miwah militèr kumêndhan | gantya-gantya mangarsa | sadaya tabean sampun | para tuwan sanèsira ||
37. muhung sami angaturi | kurmat atundhuk mustaka | dene kangjêng sang akatong | asasmita marudasta | nulya atata lênggah | jêng residhèn lênggahipun | nèng kering dalêm sang nata ||
38. cakêt apratisthèng kursi | Jêng Gusti Mangkunagara | nèng kanan dalêm sang katong | ing kursi larikan ngarsa | mangilèn ajêngira | nulya wau kang sumambung | tuwan militèr kumêndhan ||
39. Jêng Gusti Pangran Dipati | Pakualam nuli para | tuwan asistèn residhèn | kang nom pangkate
--- 17 ---
nèng kanan | dyan tuwan juru basa | sarta sanggyanira wau | kapara parêk ngarsendra ||
40. nisihi para raka ji | kursi ing sawingkingira | maksih tigang larik dene | ngajêng palênggahanira | para putra santana | Mangkunagaran myang tamu | pangeran saking Ngayogya ||
41. sarta para opsir Wlandi | larikan têngah myang wuntat | kongsi praptèng pananggap lèr | ing ngriku pisowanira | pra lanhir myang mardika | tanapi pra tuwan tamu | saking ing liyan nagara ||
42. para pangeran putra ji | myang pangran santana samya | wus sowan lir ing waune | tan antara dangu lawan | lênggah dalêm sang nata | tumulya nyai tumênggung | marêk marang ing ngarsendra ||
43. sinasmitan dyan wotsari | mundur saking ngarsa nata | kering pra karerehane | tan adangu wêdalira | wadanèstri tumulya | wangsul marêk ngarsa prabu | munjuk dènira dinuta ||
44. nyai tumênggung wotsari | sarèh kêdaling wacana | sora mintir tan alêdhok | dhuh pukulun sri narendra | wit saking jrih kawula | kaabdèkkên ing sang prabu [pra...]
--- 18 ---
[...bu] | nuwun abdi dalêm kula ||
45. dhawuhkên timbalan aji | ing Radyan Purwadarsana | abdi dalêm kliwon gandhèk | dhawuh dalêm sapunika | Radyan Purwadarsana | dhawuh dalêm sang aprabu | pakênira andhawuhna ||
46. dhumatêng sang nindyamantri | Dyan Pati Sasradiningrat | ajad dalêm ing sawuse | dinonganan binagea | lir adat kang warata | sandika tur sêmbahipun | Dyan Bèi Purwadarsana ||
47. titi aturing dutèstri | wotsari tampi sasmita | mundur saking ngarsa katong | mijil saking jroning pura | yun nampèni aturnya | kliwon anggandhèk kang sampun | dhawuhkên timbalan nata ||
48. tan antara dangu nuli | wangsul tumamèng ngarsendra | wotsari mangkana ture | awit saking jrih kawula | kabdèkkên ing narendra | abdi dalêm kula sampun | anampèni unjukira ||
49. Purwadarsana Ngabèi | sampun nglampahi dinuta | dhawuhkên timbalan katong | dhumatêng mantri wisesa | bab ing pambagenira | ajad dalêm sang aprabu | lir adat kang kalampahan [kalampah...]
--- 19 ---
[...an] ||
50. unjuknya pun nindyamantri | sandika tur sêmbahira | ing jêng paduka sang katong | nyai tumênggung wotsêkar | mundur saking byantara | tinungka lumadosipun | minuman măngka pudyarja ||
51. para sumiwèng ngarsa ji | sadaya wus linarihan | nulya jêng tuwan residhèn | kundhisi suraosira | wilujêng dalêm Ingkang | Sinuhun Jêng Sunan Paku- | buwana kaping sadasa ||
52. têtêping yuswa sang aji | tigang dasa kalih warsa | para prajurit nulya ge | sabên sagolonganira | kurmat drèl tri rambahan | sinêlanan ungêlipun | mariyêm ing kamandhungan ||
53. wusing pahargyan sang aji | kondur marang prabayasa | pra tuwan amtênar dhèrèk | miwah militèr kumêndhan | pra tuwan têtabean | lan pramèswari sang prabu | Jêng Ratu Pakubuwana ||
54. tuwin lawan ibu sori | Kangjêng Ratu Madurêtna | dene pra tamu kang dhèrèk | Jêng Gusti Mangkunagara | Jêng Gusti Pakualam | ya ta tan dangu sang prabu | miyos malih sinewaka ||
55. nulya
--- 20 ---
maringakên singsim | ring tuwan residhèn sarta | marang ing panjênêngane | Jêng Gusti Mangkunagara | dene wau kalpika | minăngka pangemut-emut | tingalan dalêm sang nata ||
56. sarta kalpika kang maring | tuwan-tuwan sanèsira | kasrah jêng tuwan residhèn | jêng tuwan residhèn nulya | pamit ing sri narendra | wus kaparêng sang aprabu | dyan sami acundhuk asta ||
57. para amtênar pituwin | tuwan militèr kumêndhan | wus tabean sadayane | ya ta para tuwan-tuwan | wus mijil saking pura | tuwin panjênênganipun | Jêng Gusti Mangkunagara ||
58. sasadhèrèk myang pra upsir | wus mundur saking ngarsendra | karsa dalêm sang akatong | maksih dugèkkên sinewa | sinowan para pangran | putra santana myang tamu | pangeran saking Ngayogya ||
59. mangkana jêng sri bupati | ngandikan sakaparêngnya | lan pra rakendra sadene | lawan Jêng Gusti Pangeran | Dipati Pakualam | pangandika dalêm prabu | kanthi dhanganing wardaya ||
3. Kinanthi
1. lir larabing [lara...]
--- 21 ---
[...bing] puspita rum | kengis manawung mêmanis | mila eyang Pakualam | samangke kula aturi | muhung mugi jumurunga | widadaning yuswa mami ||
2. kang liningan alon matur | kasambadana karsa ji | ngandika malih sang nata | punika kula ngaturi | kalpika minăngka tăndha | lumunturing sutrêsna sih ||
3. wusing ngandika sang prabu | nyi tumênggung dyan marêki | ring Jêng Gusti Pakualam | maringkên kalpika adi | wau paringnya sang nata | jêng gusti sampun nampèni ||
4. sarta para pangran sagung | myang pangeran tamu tuwin | kangjêng radyan adipatya | litnan kolnèl mayor kaptin | wadana kliwon sadaya | ugi samya anampèni ||
5. paring dalêm jêng sang prabu | awarni kalpika adi | saha para ingkang samya | tampi sih dalêm sang aji | suka sukur ing wardaya | dahat dènira mêmundhi ||
6. mênggah pêperanganipun | wau paring dalêm singsim | ingkang rinênggèng sêsotya | yèku pinaringkên maring | sadaya para rakendra | myang pra ngasta pangrèh nagri ||
7. wujuding
--- 22 ---
kalpika wau | pinêtha pari sawuli | sisihan lawan ron kapas | sarta têngahira mawi | sastra P.B.X yèka | purwakaning asma aji ||
8. saha saantaranipun | ujung ron kapas lèn pari | sinung tăndha krun karajan | dene êmbananing singsim | tinulis ing sastra Jawa | duk wiyosnya sri bupati ||
9. ăngka 17 |[11] 95 tuwin | sinisihan ăngka warsa | Alip kang lagya lumaris | nêdahkên yuswa narendra | mangkya tigang dasa kalih ||
10. nihanta jêng sang aprabu | jêngkar kondur ngênyapuri | pangeran putra santana | myang pangeran tamu tuwin | sadaya ingkang sumewa | wus kaparêng mundur sami ||
11. samana ing dalunipun | malêm Sukra ing jro puri | wontên pasamuwan dhansah | wanci suruping Hyang Rawi | ginantyan padhanging pandam | kawuryan yayah tan ratri ||
12. sunaring panjuta sèwu | anèng gapura tulya sri | turut tirahing plataran | kang wetan dumunung munggwing | ngajênging panti pangarsa | gêdhong kang anêmbe dadi ||
13. sakathahing lampu treyum | ing sanasewaka [sa...]
--- 23 ---
[...nasewaka] tuwin | ing suyasa liyanira | prasami dipun sumêdi | satêmah panjuta sasra | kang nèng wêwêngkoning puri ||
14. surêm sorote mawêlu | lir lintang katrangan sasi | dene ing sanasewaka | lamun tiningalan saking | ing gêdhong panti pangarsa | ngalela amilangêni ||
15. lênging tyas saya ngalangut | ngèngêti caritèng nguni | puraning Bathara Endra | padhanging panjuta kadi | soroting dipa nirmala | tuhu tanpa nguciwani ||
16. dupi andungkap jam 8 | para tuwan-tuwan prapti | tan antara dangu nulya | miyosnya jêng sri bupati | busana cara Walănda | jendral mayor amantêsi ||
17. miyos lawan kangjêng ratu | pramèswari dalêm tuwin | Kangjêng Ratu Madurêtna | myang băngsa luhur pra putri | pratisthèng sanasewaka | lênggah ing kursi sêtasi ||
18. dyan katungka lêbêtipun | jêng tuwan risidhèn tuwin | para militèr amtênar | para tuwan wau sami | kathah kang kanthi swaminya | dalah pra nonah kyèh prapti ||
19. angrasuk busana luhung | jorjoran [jor...]
--- 24 ---
[...joran] arêbut adi | adating para wanudya | mêmardi asrining dhiri | mila ing sanasewaka | saksat kambah widadari ||
20. sarta para băngsa luhur | Jêng Gusti Pangran Dipati | Ariya Mangkunagara | myang para sadhèrèk tuwin | upsir ing Mangkunagaran | wus sami malêbèng puri ||
21. Pakualaman pra tamu | myang bupati măncanagri | ing Madiun tuwin Blora | tamu băngsa luhur Wlandi | yèku risidhèn Ngayogya | ugi wus malêbêt sami ||
22. dene bupati ing Bandhung | pancèn tan sowan sang aji | praptanya ing Surakarta | mung pêrlu yun nêningali | mila ing wêktu punika | tan milu lumêbèng puri ||
23. wontên panunggilanipun | saking Madura nagari | Dyan Mas Arya Suryènglaga | kang pêrlu yun nêningali | kèlu wit kontaping warta | yèn Surakarta nagari ||
24. yèku sajumênêngipun | jêng sri narendra samangkin | karsa amangun karatyan | miwah rêrêngganing puri | tuhu kathah wêwahira | pantês măngka darsana di ||
25. mangsuli caritèng ngayun | jam [ja...]
--- 25 ---
[...m] pitu sontên ing wanci | wadana kliwon sadaya | sapanêkarira sami | pêpak anèng pasowanan | dupi jam 8 kang wanci ||
26. para pangagêng ing ngriku | anglairakên pamuji | saha kasusêtyanira | marang kangjêng sri bupati | sakèndêling pudyastawa | tinampèn surak mawanti ||
27. munya gêndhing mardawa rum | linud ing kidung pamuji | pra wadana kliwon nulya | sumewa marang jro puri | kang kèri karerehannya | kasukan nayub saratri ||
28. nihanta jroning kadhatun | wanci jam 9 lumadi | pasugatan dalêm wedang | samunduring wedang nuli | majêng minuman sapanyah |[12] tuwan risidhèn kundhisi ||
29. ing têmbung Lănda puniku | pinèt surasèng sêsanti | wilujêng dalêm Sri Nata | Pakubuwana mandhiri | kaping sadasa minulya | ing Surakarta nagari ||
30. ingkang jumênêng kumandur | ring ordhê Nèdêrlan saking | Leyo nagari Nèdêrlan | myang grut opisir saking |[13] ordhê ing nagari Siyam | saha jendral mayor saking ||
31. brêtya pamunahing [pamunah...]
--- 26 ---
[...ing] ripu | natendyah Nèdêrlan nagri | sakalihan pramèswara | sampating pudyarja nuli | kinurmatan ungêlira | musik lan mriyêm mawanti ||
32. jumêglug suwaranipun | lir ombaking jalanidhi | kumocak anêmpuh parang | datan antara tumuli | byar sêle kang nèng wit-witan | sinulêd abyor nêlahi ||
33. katon abang ijo wungu | satêmah sajroning puri | rêrupan ingkang kawuryan | nir warnane kang sajati | măncawarna maya-maya | yayah ngalam jroning ngimpi ||
34. mriyêm ing sakèndêlipun | sampanyah lumadi malih | nulya jêng sri narendra |[14] amahyakakên pamuji | mring risidhèn Surakarta | wahyaning pangandika ji ||
35. cinêkak ing têmbung Mlayu | ini kita minum êmbri | salamêt kapadha Tuwan | Wèdhêpodhêl Risidhènsi | Surakarta dhan swaminya | titining pangandika ji ||
36. tan antara kaparungu | ungêling mriyêm lan musik | lir pendah manadukara | jumurung suka basuki | sawusing pudya astawa | jumênêng jêng sri bupati ||
37. jêng nyonyah risidhèn [risidhè...]
--- 27 ---
[...n] laju | kêkanthèn lan jêng sang aji | dene risidhèn jêng tuwan | kanthèn lan jêng pramèswari | têdhak ing sanadrawina | pra tuwan garêbyêg sami ||
38. kanthèn lawan nyonyahipun | nulya sami amurwani | dènnyarsa lêlangên dhansah | polomès midêr ping kalih | sang nata dènnya mataya | kalawan Nyonyah Plingkêskil ||
39. tuhu sami lêbdanipun | tumindaking pada trampil | luwês pangrèhing sarira | manganan ngering pakolih | kalepat yayah yun pisah | wangsul cundhuk asta malih ||
40. kadyangganing kupu tarung | pra tamu sukanya ngênting | wontên kang tan dhèrèk dhansah | kasukan kêrtu pituwin | kapang sami lêlênggahan | sawênèh mung nêningali ||
41. uparêngganing kadhatun | kang satuhu milangêni | ya ta kangjêng sri narendra | sawusing dhansah tumuli | kondur marang prabayasa | tuwan-tuwan kèh umiring ||
42. panggya jêng ratu pambayun | para tuwan-tuwan dupi | wus watara têtabean | nulya kangjêng sri bupati | miyos alênggah kasukan | ombêr ingkang
--- 28 ---
angladosi ||
43. yèku para băngsa luhur | risidhèn Ngayogya tuwin | Jêng Gusti Pangran Dipatya | Mangkunagara Jêng Gusti | Pangran Pati Pakualam | kèndêl kasukan sang aji ||
44. miyos lawan para tamu | marang magangan mriksani | langên komedhi winastan | Cahya Satambul marêngi | lampahan Sairusaman | carita ngês mêlas asih ||
45. tan adangu nuli kondur | karsa langên dhansah malih | lêlagon gantya-gumantya | Padhêkatêr lan Pulkakris | pantês pacaking sarira | lan rêngganing busana di ||
46. agêm dalêm sang aprabu | bintang amaneka warni | saha rinênggèng sêsotya | pating galêbyar upami | kartika rêbut sasana | mawèh lam-laming pangèksi ||
47. cinêndhak caritanipun | pasamuwan jroning puri | pahargyan dalêm sang nata | wêktu punika sayakti | sayuk datanpa kuciwa | sunggata maneka warni ||
48. andungkap ing wanci bangun | soroting aruna kèksi | sumirat nèng cakrawala | sang nata angênyapuri | para têtamu [tê...]
--- 29 ---
[...tamu] wus samya | mijil saking purayadi ||
49. para nangkil samya wangsul | ring pasowanane nuli | nutugakên suka-suka | alangên nayuban tuwin | minum brèndhi ngleyang tandhak | bibaran jam pitu enjing ||
50. ya ta mangkya kang winuwus | tamu Ngayogya nagari | dintên malêm Saptu samya | sinêdhahan ing Jêng Gusti | Pangeran Arya Mataram | yèku lênggahan rêsèpsi ||
51. jêng gusti wêktu puniku | nimbal-nimbali para ri | kang wus jumênêng pangeran | myang pra pangran santana ji | miwah para pratiwadya | tuwan-tuwan sawatawis ||
52. ing wanci kèndêl jam wolu | ingkang sinêdhahan sami | wus rawuh dyan ingacaran | satata lênggah ing kursi | Jêng Gusti Arya Mataram | kawuryan sênênging galih ||
53. yèku kacihna ing takduk |[15] rumakêt mikat mamèt sih | prasaja ing parikrama | sakramaning awirya di | marma para tamu samya | rumêsêp tan walang-ati ||
54. ya ta tan antara dangu | dènira lênggahan sami | tumuli lênggah bojana | sawusing dhahar prasami |
--- 30 ---
wangsul malih lêlênggahan | bibaran wanci jam kalih ||
55. winurcita para tamu | dintên Saptu siyang sami | ngandikan malêbèng pura | kèndêl jam sawêlas nuli | bidhal saking Kapatihan | ya ta wus tumamèng puri ||
56. para pangeran sadarum | putra santanèng narpati | ugi prasami sumewa | jujug ing nglojèn ngêntosi | dhawah dalêm sri narendra | tan antara wadanèstri ||
57. dinuta dening sang prabu | nimbali pra pangran sami | munjuk sandika wotsêkar | saking nglojèn laju kerid | minggah ing sanasewaka | dene kangjêng sang siniwi ||
58. anèng sanaparasdyèku | suyasa ingkang umunggying | sangajênging prabayasa | busana dalêm sang aji | ngagêm nyamping latar seta | sawitan tuhu mantêsi ||
59. apaningsêt limar wungu | èpèk bludru wilis mawi | sinulam ing bênang rukma | ing saturutira kadi | lung èrgulo isthanira | alancingan panji-panji ||
60. kinancingan sêsotyèku | rasukan dalêm sang aji | bludru biru langênarjan | kang wangkingan [wangking...]
--- 31 ---
[...an] rinêngga di | răngka sinlorok sêsotya | kawuryan abyor nêlahi ||
61. kataman baskara nrawung | amrabawa ri pangèksi | samana jêng sri narendra | lênggah sinewa ing kursi | Kangjêng Gusti Pakualam | myang pra pangeran raka ji ||
62. sadaya sampun mangayun | satata sumiwèng kursi | anèng kananing narendra | pra rayi myang santana ji | myang Pangran Pakualaman | nèng ngandhap dènnya sumiwi ||
63. nèng sanasewaka sagung | para rayindra ing ngarsi | pangran tamu myang santana | jajar nyambêti ing wuri | ya ta pangran tamu samya | ngandikan marang ngarsa ji ||
64. wotsari sarêng mangayun | prapta ing paningrat nuli | nyèlèhakên dhuwungira | dyan majêng saking satunggil | tumamèng byantara nata | gantya-gantya angabêkti ||
65. sangandhaping pada prabu | sabên sawusnya ngabêkti | dinangu ing jêng sang nata | têkamu padha basuki | kang dinangu atur sêmbah | pangèstu dalêm kapundhi ||
66. kawula sami rahayu | kangjêng sri narendra ugi | andangu sakaparêngnya | wahyaning
--- 32 ---
pangandika ji | tumamèng tyas lir kataman | tumrahing sarkara manis ||
4. Dhandhanggula
1. para tamu dahat amêmundhi | ing kadarman dalêm sri narendra | tan kasupèn salamine | wusing kalilan mundur | marang sanasewaka nuli | tinungka majêngira | bupati Madiun | tuwin bupati ing Blora | sakalihanira samya angabêkti | sangandhaping padendra ||
2. samundurnya kêkalih bupati | tandya Kangjêng Gusti Pakualam | munjuk ing jêng sri pamase | pukulun sang aprabu | sowan amba ing byantara ji | ngunjukakên uninga | sêrat yasanipun | Pakualam kang kapisan | nama Kyai Sujarah Darma pituwin | Kyai Jatipusaka ||
3. sri narendra nulya mariksani | andadoskên dhanganing wardaya | wus kapriksa sapêrlune | kang kawarta srat wau | wiwit yasa praptaning dadi | kongsi wolulas warsa | sêsêratanipun | miwah rêrêngganing sastra | prada sungging yèku sinariran dening | Jêng Gusti Pakualam ||
4. muhung garwa kang asring nyêlani | panyungginge tuwin pamarada |
--- 33 ---
kang ing jawi rêrênggane | yèku sinamak tatur | wau ingkang dipun wastani | Kyai Jatipusaka | ing salugunipun | pêpêthikan sêrat babad | cêcriyosanira jêng sinuhun swargi | Pakubana kapisan ||
5. salajêngnya sami dèn sambêti | candranira panjênêngan nata | wiwit saking Senapatèn | ing sapiturutipun | prapta ingkang sinuhun swargi | kang kapisan Ngayogya | dene kang kasêbut | ran Kyai Sujarah Darma | yeka Sêrat Menak awal praptèng ngakir | mangkana sri narendra ||
6. sawusira karsa mariksani | sêrat pusakèng Pakualaman | dyan karsa mitontonake | titihan dalêm prabu | yèku nguni saosan saking | Jêng Gusti Pakualam | duk lumadosipun | maksih ruci sawatara | nanging mangkya wus kêni dipun titihi | tutut tan wèh sumêlang ||
7. wêktu wau tinumpakan dening | Dyan Mas Arya Kusumawinata | abdi dalêm litnan kolnèl | nèng plataran ing ngriku | Kangjêng Gusti Pangran Dipati | Pakualam sru dènnya | kascaryan ing
--- 34 ---
kalbu | dene sêsaosanira | kagêm marang panjênêngan narapati | têmah sruh[16] sukur suka ||
8. ngiras pantês karsanya sang aji | kuda wau pinaringan nama | Kyai Danaraja rane | măngka pangemut-emut | pisungsunging pangran dipati | ring panjênêngan nata | nihanta ing ngriku | Dyan Mas Kusumawinata | mandhap saking turăngga nulya sang aji | karsa atêdhak têgar ||
9. Kyai Gunawan kang dèn titihi | kinurmatan ungêling pradăngga | pantês trepongan gêndhinge | turăngga gêng aluhur | ulês cêmêng asulak abrit | tandange akas dhangan | tan kuciwèng wangun | miraga sêmu gambira | tan antara dangu nulya jêng sang aji | têdhak santun turăngga ||
10. ulês dhawuk yèku dèn wastani | nênggih Kiyai Brataprayitna | pradăngga santun lagune | munya kang gêndhing pangkur | gawe gawok kang nêmbe mèksi | satandangirèng kuda | kadi kaduk bêsus | lir bisa nut ing irama | yèn pinêpêk gulu mapan ngukêl pakis | tuhu tanpa sambawa ||
11. sawatawis dangu sri bupati | nitih Kiyai
--- 35 ---
Brataprayitna | ing sakèndêlira age | kuda sinungan minum | tata ngayun kang asung warih | têdhak saking turăngga | sang nata dyan wangsul | lênggah nèng sanaparasdya | pra sumewa sadaya rumasa sami | sinuka ing sakarsa ||
12. sadangunya nèng byantara aji | miyarsakkên ungêling pradăngga | suwuk găngsa sêtrik orkès | munya anganyut-anyut | dahat mawèh gambirèng ati | tan dangu lan lênggahnya | kangjêng sang aprabu | klangênan dalêm badhaya | cacahira sanga satata umijil | saking ing prabayasa ||
13. marêk marang ing paningrat sarwi | lampahnya nut lagoning pradăngga | kinêmbar ing busanane | samantara dupi wus | marêp anèng byantara aji | pasindhèn bawa swara | sarèh rum aruntut | lan rarasirèng pradăngga | dyan tinampèn munya kêndhing[17] Doradasih | pra badhaya mataya ||
14. kèndêlira jam satêngah kalih | nulya kondur kangjêng sri narendra | marang prabayasa dene | kang sumewa sadarum | mundur saking sajroning puri | para tamu Ngayogya | ing
--- 36 ---
wanci jam 7 | yèku dintên malêm Akad | amartamu ring loji agêng kapanggih | lan militèr kumêndhan ||
15. nanging namung sakêdhap tumuli | martamu ring Kamangkunagaran | cinaran ing satatane | têtamu băngsa luhur | sarta ingkang sami-sami |[18] samana pinanggihan | nèng sasana ngayun | kangjêng gusti sakalihan | lênggahira cakêt satata ing kursi | mangidul ajêngira ||
16. Kangjêng Gusti Pangeran Dipati | Pakualam pinarnahkên kanan | nulya ing kanan keringe | pra pangran kang sumambung | lênggahira sinêlang-sêling | pangran Mangkunagaran | myang pangeran tamu | dyan para radyan mas arya | yèku para putra pangeran dipati | sumosor urut yuswa ||
17. sawuspira[19] lênggah sawatawis | lumadi kang sunggata minuman | dyan ngunjuk măngka pambage | rawuhing para tamu | sadangunya lênggahan sami | ing ngriku kawistara | wau para luhur | sami cumondhong ing karsa | sanetyasa tan kuciwa dènira mrih | sukarênèng wardaya ||
18. dupi kèndêl jam wolu Jêng Gusti | Pangran Adipati Pakualam [Pakua...]
--- 37 ---
[...lam] | sarta para tamu lyane | nulya pamitan kondur | ring pondhokanira pra sami | para tamu tumulya | mampir mara tamu | marang ing Natakusuman | wanci kèndêl jam sanga tumuli pamit | kondur mring pamondhokan ||
19. dintên Akad enjing kang winarni | para tamu ing Ngayogyakarta | kakung putri myang kang dhèrèk | jalêr èstri sawêgung | gêng alit samakta sami |[20] yun marang Parangjara | ing wanci jam 7 | sêdhêngnya arsa bidhalan | nulya samya miyarsa pawarta bilih | Jêng Ratu Timur seda ||
20. yèku uwa dalêm jêng sang aji | yuswa 73 warsa | pra tamu sapamyarsane | dahat dènira ngungun | mangu-mangu ingkang panggalih | kadyarsa sinandèkna | wau dènira yun | lêlangên ring Parangjara | têmah sami nyarantosakên manawi | dhinawahan alayad ||
21. dupi kèndêl jam 9 tumuli | para tamu lajêng abidhalan | maring Parangjara age | lampahing rata darung | tan winarnèng marga wus prapti | ing sabrangan bangawan | kang lajêng jumujug | pasanggrahan Parangjara | wontên [wo...]
--- 38 ---
[...ntên] ngriku pinapag dening Jêng Gusti | Pangran Arya Mataram ||
22. kanthi pangran santana wêwangi | Jêng Pangran Arya Adinagara | punapadene jêng rêgèn | dipati ing Madiun | saha garwanira wus sami | ngêntosi nèng sabrangan | samantara laju | samya mêdhak ring baita | dalah para abdi pangalit tan kari | jalwèstri sukèng driya ||
23. ponang baita alon amilir | sigra tumandang juru pambêlah | makolèhakên satange | tan dangu prapta sampun | dhak-undhakan kang minggah maring | sanggrahan Parangjara | saksana pra luhur | myang para pandhèrèkira | samya tilar baita dyan minggah maring | wêwêngkon pasanggrahan ||
24. para tamu lajêng mamriksani | nulya ngaso anèng pasanggrahan | pra putrine dalêm dene | kang para tamu kakung | samya lêgah[21] anèng pandhapi | têdhan dalêm minuman | dyan samya ingunjuk | tan antara dangu nulya | abidhalan baita malih umilir | marang ing Langênarja ||
25. baita kang ngamot para putri | yèku [yè...]
--- 39 ---
[...ku] titihan dalêm sang nata | sarwa adi rêrênggane | yèn ginagas satuhu | mirit reta tendha nèng warih | palênggahan ing têngah | jêng-ajêngan iku | lir pasang rakiting rêsban | ing wurinya wontên palênggahan malih | tan pae ajêngira ||
26. baita kang tinitihan dening | Kangjêng Gusti Pakualam miwah | para băngsa luhur lyane | lan para abdinipun | ingkang sami angampil-ampil | tan mawi sêsinggêtan | ginêlaran babut | kêmput sawiyaring jrambah | sakubênging tèdhèng tinatanan kursi | meja lit anèng têngah ||
27. wiyaring jrambah sadasa kaki | kalih dasa kaki panjangira | rinasa-rasa rarase | lir bale kambang iku | kang meja lit dipun tatani | dhaharan myang minuman | lan sêmbèn ing ngriku | miyarsakkên kalênengan | winotakên lyan baita mugèng[22] ngarsi | saya wèh arsayèng tyas ||
28. ing wanci jam 12 prapti | Nglangênarja sanggyanira samya | wus atilar baitane | ing ngriku para luhur | kinurmatan ungêling musik | lajêng tindaknya [tinda...]
--- 40 ---
[...knya] marang | sawêwêngkonipun | capurining pasanggrahan | mariksani pasang rakitirèng panti | myang rêngganing suyasa ||
29. andadoskên ascaryaning galih | nulya samya lênggah nèng pandhapa | ya ta tan dangu jêng rêgèn | dipati ing Madiun | pamitan yun angrumiyini | kondur saha garwanya | ring nagri Madiun | wus pamit nuli bidhalan | ing wanci jam 1 pra luhur ugi | bidhal sing pasanggrahan ||
30. sowang-sowang wus maluyèng panti | para tamu marang pamondhokan | ya ta winarna sontêne | wanci satêngah pitu | para tamu Ngayogya sami | anèng panti wibawa | yun manggihi tamu | jêng tuwan residhèn sarta | tamu Kangjêng Gusti Pangeran Dipati | Arya Mangkunagara ||
31. saha putra santanane sami | pinagihan[23] wontên ing pandhapa | dupi andukap[24] wancine | rawuhing para tamu | Kangjêng Gusti Pangran Dipati | Pakualam lan para | pangeran lyanipun | sami tumamèng pandhapa | lêlênggahan lan kangjêng radyan dipati | manganti tamunira ||
32. palênggahan kursi dènnya
--- 41 ---
ngrakit | ingkang tiga jinèjèr ing têngah | sami mangidul adhêpe | de panunggilanipun | jêng-ajêngan ing kanan kering | mangidul saturutnya | ing wanci jam 7 | pra tamu rawuh saksana | ingacaran wus tata lênggah ing kursi | jêng residhèn nèng têngah ||
33. lan ingapit-apit kanan kering | têngên Jêng Gusti Pangran Dipatya | Mangkunagara wondene | kang anèng kiwanipun | Kangjêng Gusti Pangran Dipati | Pakualam tumulya | kering kang sumambung | kangjêng radyan adipatya | Dyan Jêng Pangran Natakusuma tumuli | Pangran Purwasaputra ||
34. nulya para putra adipati | yeka pararya Mangkunagaran | kang nisihi lênggah kilèn | nèng lèr pyambak puniku | litnan kolnèl ingkang wêwangi | Pangran Găndasaputra | nulya kang sumambung | Jêng Pangran Dayasaputra | Dyan Jêng Pangran Natadiraja tumuli | Pangeran Sasraningrat ||
35. mênggah tatacara kang upami | tumrap pra luhur kang pêpanggihan | tan siwah lir ing adate | samangkana dupi wus | dungkap wanci jam 8 nuli | jêng residhèn [residhè...]
--- 42 ---
[...n] pamitan | tinut ing têtamu | Jêng Gusti Mangkunagara | saha putra santananira wus sami | kondur sing Kapatihan ||
36. dintên Sênèn enjing kang winarni | para tamu ing Ngayogyakarta | panggih jêng tuwan residhèn | wanci jam 9 laju | sêsarêngan alayad maring | dalêm ing Natabratan | yèku dalêmipun | Jêng Ratu Timur kang seda | winursita ing Natabratan wus mranti | rêngganing pantesawa ||
37. layon badhe sinarèkkên maring | ing astana Magiri Ngayogya | ya ta jêng tuwan residhèn | asêsarêngan rawuh | lan Jêng Gusti Pangran Dipati | Kolonèl Pakualam | kering para tamu | Pangeran Pakualaman | ya ta para putra santanèng narpati | myang jêng radyan dipatya ||
38. sarta para nayaka bupati | apêpakan sapanêkarira | rèhne nuju dintên Sênèn | ing ngriku para luhur | ingkang pancèn nuju sumiwi | abusana basahan | wit ing dintên wau | nuju dintên pasewakan | dene ingkang yun nguntapkên layon sami | mangagêm prajuritan ||
39. pra prajurit [praju...]
--- 43 ---
[...rit] kaayun umiring | miwah upacara wus samakta | nêtêpi ing satatane | putrining para ratu | ingkang miyos sing garwa padmi | myang para luhur Wlănda | wus pêpak ing ngriku | dyan rawuhnya sri narendra | jinajaran wira dragondêr sang aji | nitih Kyai Gunawan ||
40. lan ingurung-urung kanan kering | panèwu mantri myang punakawan | sarwi amandhi waose | miwah pra wadya sagung | ingkang ngampil upacara ji | garêbyêg munggèng wuntat | ing wêktu puniku | sang nata busananira | ngagêm nyamping truntum sawitan mantêsi | kalawan dhêstharira ||
41. arasukan bludru krêsna mawi | dulman pita krêsna lung rumambat | komplit dalah lancingane | panji-panji baludru | kinancingan sotya rêspati | gaspêr timang gandhosan | sinotya di luhung | karèt krêsna kaosira | panpus bludru krêsna koslèt sinotya di | paningsêt sutra krêsna ||
42. èpèkira bludru krêsna tuwin | kang wangkingan sinlorok sêsotya | sajagung-jagung agênge |
--- 44 ---
dene wangkingan wau | nama Kangjêng Kiyai Boji | slorok iku yasannya | ping sapta Sinuhun | yèn ginagas sri narendra | yayah kadi Sang Aprabu Arimurti | dyan têdhak sing turăngga ||
43. têrus marang pandhapa siniwi | dyan rawuhnya Jêng Pangran Dipatya | Arya Mangkunagara ge | tumamèng ngarsa prabu | nulya tata lênggah ing kursi | ing ngriku pra rakendra | mangarsa sadarum | Jêng Gusti Prabuwijaya | angunjuki uninga ing jêng sang aji | bilih pangruktinira ||
44. ponang pantesawa wus miranti | dhawuh dalêm kangjêng sri narendra | layon kalilan angkate | winiyosakên sampun | rinarămpa para priyayi | rêngganing pantesawa | sarwendah dinulu | ginordhin satinèt seta | ponang krêndha binuntal bukèt tulyasri | puspita măncawarna ||
45. kang pinêtha kang pari sawuli | anèng ngulon-ulon pamasangnya | tan winarna rêroncene | bidhaling layon wau | sri narendra nguntapkên prapti | sitinggil kidul nulya | layon menggokipun | prapatan [pra...]
--- 45 ---
[...patan] Gadhing sang nata | angadhaton dyan miyos lênggah siniwi | lir adat dintên Soma ||
46. tan ngêlirkên wajibing narpati | sri narendra ing sasampunira | nampèni palapurane | para kang nangkil sagung | nulya jêngkar angênyapuri | mangsuli kang winarna | layon bidhalipun | wanci satêngah sadasa | tamu tuwan-tuwan myang pra luhur Jawi | wus kondur sowang-sowang ||
47. lampahing layon datan winarni | winursita pra tamu Ngayogya | ing wêktu layon bidhale | yèku samya tumutur | nitih rata wontên ing wuri | nanging tumuli samya | ngrumiyini ayun | priksa lampah-lampahira | tan adangu sinru lampahing turanggi | praptèng sêpur Balapan ||
48. jam 11 layon dèrèng kèksi | măngka jêng gusti wus samadosan | lawan jêng tuwan asistèn | pêrlu badhe martamu | têmah datan sagêd ngantosi | praptaning layon nulya | jêng gusti ing ngriku | nglajêngkên mring asistenan | pêpanggihan jam 12 tumuli | kondur mring Kapatihan ||
--- 46 ---
5. Mêgatruh
1. lir mêgat sih malêm Salasa pra tamu | ngandikan malêbèng puri | mangkana sakèndêlipun | jam 9 wus sami kerid | tumamèng byantara katong ||
2. pêrlunipun ngandikan wit enjingipun | yun maluya ring nagari | Ngayogyakarta ing ngriku | sang nata dènnya manggihi | kadya kang nêmbe kalakon ||
3. satatane para kang sumewa sagung | myang pahargyaning têtami | tan pae duk ari Saptu | mung pra badhaya kang sami | mataya nèng ngarsa katong ||
4. sawatawis ragi wontên bedanipun | wêktu puniku pra sami | asikêp dêdamêl pistul | sarta gêndhing Doradasih | sinantunan lagu Ganggong ||
5. pra badhaya duk arsa ngungêlkên pistul | yayah ngarah mrih ngênani | lêlumbungan bêksanipun | dyan munya lir dèn abani | pistul sanga tan barondong ||
6. kapanujon sang nata ing wêktu wau | sinowan pra luhur Wlandi | duk myarsa ungêling pistul | sêmu mèsêm mratandhani | dahat ascarya ing batos ||
7. wanci kèndêl jam
--- 47 ---
11 găngsa suwuk | para badhaya dyan sami | kèndêl ing pambêksanipun | tata lampahira nuli | mundur sing byantara katong ||
8. para tuwan ngrumiyini nyuwun mundur | wus kaparêng nulya mijil | saking pura dyan ing ngriku | maksih dangu sawatawis | dènnya siniwi sang katong ||
9. Kangjêng Gusti Pakualam nulya munjuk | marang kangjêng sri bupati | nyuwun pamit enjingnya yun | bidhal ring Yogya nagari | winantua karahayon ||
10. wus dadoskên parênging galih sang prabu | maringi pudya basuki | ring sagunging para tamu | jam satunggal sri bupati | jêngkar kondur angadhaton ||
11. pra sumewa sumawana para tamu | wus mundur saking jro puri | winursita enjingipun | wau para tamu sami | sapandhèrèk wus mirantos ||
12. sarta badhe bidhalnya ring sêtatsiyun | tatacara tan salisir | lan duk kala rawuhipun | para pinatah ing kardi | anguntapakên tan seyos ||
13. yèku ingkang mêthuk kala rawuhipun | pra tamu tumulya pamit | ing jêng risang
--- 48 ---
mantringayun | pinanggihan nèng pandhapi | tandya sampanyah lumados ||
14. dyan ing ngriku sêsarêngan sami ngunjuk | minăngka andum basuki | suka sagung para tamu | kasok rêsêping tyas sami | sumungku sami patêmon ||
15. wanci kèndêl jam sadasa para tamu | kerid malbèng dalêm pamit | ing sori sang mantringayun | sanggyaning pra tamu sami | noragèng patrap ngalap sor ||
16. sarta tamu putri sêsalaman sampun | jinurung puja arjanti | sadayanya matur duwun |[25] saksana prasami nitih | rata kang sampun sumaos ||
17. sampun tata lênggah nèng rata pra tamu | bidhal tan winarnèng margi | tan antara dangu rawuh | ing sêpur ngriku kaèksi | jêjêl kadi tanpantuk gon ||
18. awit saking kathahira para luhur | pangran putra santana ji | kurmat bidhaling têtamu | sarta abdi dalêm upsir | para litnan kolnèl mayor ||
19. kangjêng radyan dipati sumusul rawuh | myang pra santanèng narpati | riya panji wayah buyut | kèh kang samya angurmati | tuwin [tu...]
--- 49 ---
[...win] abdi dalêm kliwon ||
20. ngajêngakên jam 11 para tamu | lan pra kang nguntapkên sami | salaman andum rahayu | nulya tamu putri saking | kamar pangêntosan miyos ||
21. para tamu wus minggah ring kreta latu | nèng klas satunggal pra abdi | munggah manggon ing klas têlu | santana angampil-ampil | kalilan anèng klas loro ||
22. dyan kapyarsa sêmpritan munya puniku | tăndha pangkating kretapi | para nguntapkên myang tamu | sarêng sami nyasmitani | mêmudya mrih ayuning don ||
23. tan antara kareta lêpas mandarung | enggaling carita prapti | Nglêmpuyangan wontên ngriku | pêthukan rata pangirid | turăngga sampun sumaos ||
24. kangjêng gusti mêdhak saking kreta latu | saputra santana nitih | rata pangirid kuda wus | bidhal kondur sar sami |[26] rahayu rawuhirèng don ||
25. myang parabdi sadaya sami rahayu | ing Pakualaman prapti | Rêjêp tanggal ping 26 | warsa Lip dèn sangkalani | suka nêmbah ngèsthi katong |[27]|
| 1 | Bait ini mengandung sandiasma: Pangeran Arya Sasraningrat. (kembali) |
| 2 | Lebih satu suku kata: Sinuwun Jêng Suhunan. (kembali) |
| 3 | Baca: salikur (dan di tempat lain: digit sebagai penganti kata). (kembali) |
| 4 | Tanggal: Kêmis Lêgi 21 Rêjêp Alip: [AJ 1827]. Tanggal Masehi: Kamis 16 Desember 1897. Tanggal ini merujuk ulang tahun Pakubuwana X ke-33. Berdasakan tanggal lahirnya: Kêmis Lêgi 21 Rêjêp Alip 1795 (Kamis 29 November 1866), ulang tahun ke-33 ini jatuh pada tahun AJ 1827. Lihat juga tanggal di Pupuh 5.25.2-5 di bawah. (kembali) |
| 5 | marmêr. (kembali) |
| 6 | êlur. (kembali) |
| 7 | Lebih satu suku kata: pinlisir binuntalan. (kembali) |
| 8 | kawarna. (kembali) |
| 9 | Pakubwana. (kembali) |
| 10 | Kurang satu suku kata: jênar sumunar dinulu. (kembali) |
| 11 | Baca: sèwu pitung atus. (kembali) |
| 12 | sampanyah. (kembali) |
| 13 | Kurang satu suku kata: myang grut opisiring saking. (kembali) |
| 14 | Kurang satu suku kata: nulya kangjêng sri narendra. (kembali) |
| 15 | tanduk. (kembali) |
| 16 | sru. (kembali) |
| 17 | gêndhing. (kembali) |
| 18 | Kurang satu suku kata: sarta ingkang pra sami-sami. (kembali) |
| 19 | sawusira. (kembali) |
| 20 | Kurang satu suku kata: agêng alit samakta sami. (kembali) |
| 21 | lênggah. (kembali) |
| 22 | munggèng. (kembali) |
| 23 | pinanggihan. (kembali) |
| 24 | andungkap. (kembali) |
| 25 | nuwun. (kembali) |
| 26 | Kurang satu suku kata: bidhal kondur sarta sami. (kembali) |
| 27 | Tanggal: 26 Rêjêp (Rêjêp) Lip (Alip): suka nêmbah ngèsthi katong (AJ 1827). Tanggal Masehi: 21 Desember 1897. (kembali) |