Raffles: Surat dari Sultan Sêpuh (Carbon, 29 April 1816)

--- [72] ---

From the Present Sultan Sepuh of Chrubon

Punika sêrat kang miyos saking iklasing manah kang suci sarta êning kang sinarêngan kalayan atur tabe miwa[1] sakathahing kaungguhan, saking kaula Sultan Sêpuh Carbon, kaatura dhumatêng Kanjêng Tuwan Ingkang Agêng Kang Wicaksana Kanjêng Tuwan Tomês Tamporêt Raplis, ingkang pituwin ingajêng-ajêng, ing katêtêpaning sih apawong sanak, ing salagi maksi[2] gantining siyang kalayan sipêng. Kalayan malih ingkang mugi angsala lêngkêping kalênggahaning kamulyan, kalayan sampurna ing kasênêngan, sarta mali[3] ingkang muga pinaosna ingkang yusya tuwuhing kasarasan, dadosa pangauban kaula ing salami-laminipun ing dalêm dunya puniki.

Sasampuning kadya sapunika awiyos kaula, angaturi sêrat kang kaping kali[4] puniki, saking dening kawilêting trêsna dhumatêng Kanjêng Tuwan Raplis. Kali dening malih kaula atur uninga, ing salamining kaula katilar dening sadhèrèk kaula Kanjêng Sultan Sêpuh Mukamad Samsudin punika, kaula botên kangkat angampêh ing wêdaling waspa, kantos ing netra kadi angraosi kanin, ing siyang kalayan dalu mêhêng wontên dhatênging karuna.

Saking dening kemutan dhumatêng Kanjêng Tuwan Raplis, kaping kalihipun Kanjêng Tuwan Raplis anyukani uninga yon[5] wontên gêrah kang karaos sangêt. Pramila sakalangkung katha-kathah[6] ingkang dados tatune mana[7] kaula, sarèhing katilar dening sadhèrèk, rumaos tuwuhing kabodhoan. Ing panganggêpe mana kaula, ing sabotên wontêne sadhèrèk kaula, inggi[8] mêhêng Kanjêng

--- [73] ---

Tuwan Raplis, saking dening sangêting pitêgêr kaula, kadi dening dhumatêng ing bapa makatên.

Pramila sarêng aningali ing sêrate Kanjêng Tuwan Raplis, yèn sampun atilar tana[9] Jawi, kang punika, kaula kang dados wêwêh raosing kanin ing manah.

Mêhêng Tuwan Hansên risdhèn ing nagari Grage ingkang dados pitêgêr kaula, kang amuri-muri, amiyara dhatêng kaula, punapadening kang andhatêngakên ing aturan kaula, dhumatêng Kanjêng Tuwan Gupêrnur Jon Pendhol.[10] Dalah kalampa[11] dhawuh sihe Kanjêng Tuwan Gupêrnur Jon Pendhol dhatêng kaula.

Ing mangke kaula sampun kagantosakên dhatêng kalênggahane sadhèrèk kaula, kalayan anama Sultan Sêpuh. Kala ing dintên Sênèn sasi Jumadilakir tanggal pisan naun[12] 1744. Pramila ing satyane manah kaula, dhumatêng Kanjêng Tuwan Gupêrnur Jon Pendhol, inggi kadi dening dhumatêng Kanjêng Tuwan Raplis, inggih Kanjêng Tuwan Gupêrnur Jon Pendhol, kang gumantos dados pugêran kaula.

Mêhêng Kanjêng Tuwan Raplis, ing sawontêning apalênggah ing nagari kang kinarsakakên, mugi amanggiha kasampurnan, sarta walujênging sarira. Ingkang kaula têdha, têtêping kumawula wontên ing bawa[13] Inggris.

Saking dening ing nagari Grage ing sawontêning yasa, awangun aturaning nagari kang kalampahakên ing sapuniki. Mênggah dhawuhipun dhatêng têtiyang alit sadaya, sakalangkung dados sukanipun, sarèhing rumaos [ruma...]

--- [74] ---

[...os] ing kasênênganipun, awit saking panjaginipun Kanjêng Tuwan Raplis, ingkang dados kasusahan dhatêng têtiyang alit sadaya. Punapadening pambaurêksanipun dhatêng kaula, miwa dhatêng sanak-sanak kaula sadaya, kalayan malih Kanjêng Tuwan Raplis, kang sampun anampèkakên warnining kanugrahan, kang ing mangke katampi dening kaula.

Ingkang punika kang dados botên wontên raosing manah supe, dhumatêng Kanjêng Tuwan Raplis.

Sinêrat ing dintên Sênèn, sasi Jumadilakir tanggal pisan, naun 1744.[14]