Raffles: Surat dari Rahadèn Tumênggung Purwanêgara (Jipang, 25 April 1816)

--- [218] ---

From the Regent of Jipang

Tabe sungkêm kawula ingkêng kathah-kathah abdi dalêm Rahadèn Tumênggung Purwanêgara, ingkêng angrênggani nêgarinipun Kangjêng Guprênèmèn Kumpni Inggris ing nêgari Jipang, kaatur ing tapak sêpatu dalêm kangjêng tuwan ingkang agêng ingkang wicaksana, Tomas Sêtamporêt Raplès, ingkêng kawula pundhi-pundhi siyang dalu, Kangjêng Kumpni Inggris Wêlandi sêdaya.

Sasampunipun kaatur tabe sungkêm kawula ingkêng kathah-kathah kangjêng tuwan, kala ing ditên Rêbo wanci pukul 4 siyang sasi Jumadilawal tanggal kaping 26 taun Dal 1743,[1] kawula tampi pêparing dalêm sêrat dhawah dalêm pratela, yèn panjênêngan dalêm, yèn inggal-inggal punika, amarêngi gêrah sangêt anglangkungi, ingkêng punika ing mangke sampun sugêng malih. Kangjêng tuwan ing mangke panjênêngan dalêm angêrsakakên kondur dhatêng ing nêgari Elan,[2] supados amanggiha sugêng malih sapawingkingipun, amanggiha margi ing dalêm dharatan donya, kasugêngan malih anggalih tindak dhatêng nêgari ingkêng asrêp. Kalih dening malih kangjêng tuwan aparing priksa dhatêng dhasad[3] kawula yèn ing mangke punika wontên kangjêng tuwan satunggil Inggris ingkang wicaksana, anami Kangjêng Tuwan Jon Pendhol,[4] sampun rawuh wontên ing nêgari Batawiyah, awit sangking Bêngrgala,[5] ingkêng dados gagêntosipun kangjêng tuwan, ingkêng sarta kangjêng tuwan sampun amasrahakên dhatêng kangjêng tuwan ingkêng rawuh wau. Mênggah pêngwasanipun kangjêng tuwan wontên ing tanah Jawi sêdaya ing bawah punika, mituruta pêrnatan ing nêgari Elan. Kalih dening malih sadèrèngipun kangjêng tuwan tindak sangking nêgari Jawi, amêrtelakakên yèn kangjêng tuwan sampun suka, sarta sampun sampurna, dhumatêng para bupatos-bupatos sangking dening kalêrêsanipun, kêlampahanipun, kalih dening sabab sampun salami-laminipun amiturut sarta andhatêngakên ing tumêmên manahipun, punapa sakêrsanipun Kangjêng Guprênèmèn Inggris, ing salaminipun angasta kuwasa ing nêgari tanah Jawi sêdaya, kalih dening malih sangking para bupatos sampun asring-asring ngraup kakinipun dhatêng kangjêng tuwan kalihan kêsaenanipun, aningalakên karilahananipun manahipun, dados kangjêng tuwan akathah-kathah suka lêganipun ingkêng galih, dhatêng para bupatos. Kalih dening malih lêlampahipun [lêlampahi...]

--- [219] ---

[...pun] ingkêng abdi tiyang-tiyang Jawi, anglangkungi sangking pamundhi-pundhinipun ing dalêm pênggalihipun kangjêng tuwan, kalih kangjêng tuwan anglangkungi sangking sihipun. Pramila kangjêng tuwan sêlami-laminipun batên supi[6] pênggalihipun, yèn saengga pinaosakên ingkêng yosya kangjêng tuwan, sêlami-laminipun sakêlangkung suka ingkêng galih, yèn amiyarsa para bupatos angsal kauntungan sarta kêsênêngan, punapa malih dhumatêng tiyang-tiyang Jawi sêdaya, batên wontên malih dhawahipun kangjêng tuwan, aming aparing wastra cêmêng punika, pêrtăndha têrsnanipun kangjêng tuwan dhatêng ingkêng abdi, dhasad kawula kapêrtandhan cap punika, wondening dhasad kawula Rahadèn Tumênggung Purwanêgara ing Jipang, ingkêng kaaturakên kangjêng tuwan, tuwin dhatêng Kangjêng Gupêrnèmèn Kumpni Inggris, kaparingana priksa èngêtipun galihipun kangjêng tuwan, inggih nuhun sakêlangkung trima kasihipun ingkêng abdi, Rahadèn Tumênggung Purwanêgara dhatêng kangjêng tuwan. Batên langkung aming ngaturakên sêca tuhu têmên rintên dalu, ingkêng kaaturakên dhatêng kangjêng tuwan, dadosa pêjah dadosa gêsang sumăngga kêrsanipun kangjêng gupêrnèmèn. Mila-mila ingkêng wau-wau, Rahadèn Tumênggung Purwanêgara Jipang, dawêg dados patih wontên ing nêgari Tubin, sampun ngaturakên sumpah sêca tuhu sangking suka lêganipun gènipun angabdi anglêbur tapak tilasipun Kangjêng Gupêrnèmèn Inggris Wêlandi sêdaya. Mila-mila mituhu Rahadèn Tumênggung Purwanêgara Jipang, aming anyaosakên pêjah gêsang, mêlarat mukti sugèh sangking kangjêng gupêrnèmèn, rumaos kulit daging balung gêtih, sampun dados satunggil, malêbêt wotên[7] sêpatunipun Kangjêng Gupêrnèmèn Kumpni Inggris Wêlandi sêdaya, tuwin kangjêng tuwan ingkêng agêng ingkêng wicaksana, ingkêng tindak tuwin ingkêng rawuh, sarintên sadalunipun aming panuhunipun Rahadèn Tumênggung Purwanêgara ing Jipang, rintên dalu mugi-mugi Gusti Allah Ingkêng Agung, anglulusnoa[8] dhatêng Kangjêng Gupêrnèmèn Kumpni Inggris Wêlandi, gènipun mulya sugih arta kuwasa amêngku pulo Jawi sêdaya, sêlami-laminipun, dumugi ing akir, èngêta angganjara amulyaknoa[9] dhatêng ingkêng abdi Rahadèn Tumênggung Purwanêgara, kaparingana kamulyan, kanugrahan saanak putunipun sêdaya, ingkêng sami ajagi wontên tanah kagunganipun Kangjêng Gupêrnèmèn Kumpni Inggris Wêlandi sêdaya, Kangjêng Tuwan.

Sinêrat ing dintên Kêmis sasi Jumadilawal tanggal ping 27 ing taun Dal angkanipun ing warsa Jawi 1743.[10]