Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 1: Ha–Ka)

Judul
Sambungan
1. Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 1: Ha–Ka). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
2. Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 2: Da–La). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
3. Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 3: Pa–Nga). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
Citra
Terakhir diubah: 10-05-2023

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

Bausastra

(Jarwa Kawi)

--- [0] ---

Sêrat Bausastra: Jarwa Kawi

Kawêdalakên ing Pahêman Radyapustaka Awit saking karsa dalêm Bêndara Kangjêng Radèn Adipati Sasradiningrat, Opisiring ordhê oranyê nasao, opisiring krun, ordhê ing Siyêm, pêpatih karaton dalêm ing Surakarta. Ingkang kadhawuhan anggarap Ngabèi Wirapustaka. Abdi dalêm mantri pamijèn ing kapatihan Taun 1828 -1898 Kaêcap ing pangêcapanipun babah: Sie Dhian Ho. Ing Surakarta 1903

--- [0] ---

Para liding pahêman Radyapustaka sasampunipun nyumêrêpi bausastra Kawi ingkang ngalamat

Kawi Javaansch Woordenboek

Karanganipun Tuwan C. F. Winter ridêring ordhê Nèdêrlansên leyo, juru basa ing nagari Surakarta, sarta ingkang sampun kaêsahan dhatêng Tuwan H. N. van der Tuuk, pujăngga Kawi ingkang kapatah ngimpun têmbung wau wontên ing Bulèlèng tanah Bali, kaecap ing kantor pangêcapanipun kangjêng guprêmèn, ing nagari Batawi, nalika taun 1880. Ing mangke sampun sumêbar waradin sapulo Jawi, têtiyang sampun botên kawêkèn dhatêng panganggenipun têmbung Kawi, anggêripun sampun èngêt dhatêng têmbungipun Kawi inggih lajêng sumêrêp têgêsipun, kados upaminipun èngêt dhatêng têmbung Kawi: sanityasa, inggih lajêng gampil kemawon sumêrêpe dhatêng têgêsipun têmbung wau, lajêng amriksani têmbung: sanityasa, ing ngriku manggih têgêsipun: sanityasa = langgêng, utawi: tansah, ananging saupami têtiyang botên sumêrêp dhatêng têmbung kawi: sanityasa, măngka badhe ngangge Kawininipun têmbung: langgêng, utawi: tansah, punika botên sagêd madosi kalayan gampil Kawinipun têmbung Jawi kêkalih wau, kêdah madosi kaurut saking aksara: ha, sarêng dumugi: sa (sanityasa) sawêg pinanggih, măngka têtiyang [têti...]

--- [0] ---

[...yang] Jawi kalêbêt pêrlu angangge têmbung Kawi tumrapipun ing sêkar wontên ing anggitanipun, saha têtiyang Jawi mèh sadaya sami rêmên anganggit-anggit mawi sêkar sarta sinêlanan mawi têmbung Kawi.

Awit saking punika para liding pahêman Radyapustaka amanah pêrlu, sêrat Bausastra Kawi wau kaudhal sarta lajêng kawalik, jarwanipun wontên ngajêng, Kawinipun wontên wingking, lajêng saos atur konjuk ing panjênêngan dalêm bêndara kangjêng radèn adipati, dhawuh dalêm kêparêng, sarta namanipun namung winalik kemawon dados.

Javaansch-Kawi Woordenboek utawi Bausastra Jarwa Kawi

Mênggahing pangangkah sagêd anggampilakên pangupadosipun têmbung Kawi ingkang dèrèng sagêd dipun sumêrêpi, saupami badhe ngangge têmbung Kawi, punapa ingkang dipun kajêngakên lajêng sagêd gampil pangupadosipun, saking têmbungipun jarwa sarta sagêd anyêkapi kabêtahanipun tuwin sagêd mêmilih sasênêngipun, kados ta: badhe ngangge têmbung: kawining susah, inggih lajêng madosi têmbung: susah, ing ngriku badhe manggih têmbung Kawi: onêng sapanunggilanipun ngantos wontên 125 têmbung Kawi, sami atêgês susah sadaya, sarta gampil pangupadosipun, awit inggih ugi kaurutakên dêntaywanjananipun.

--- [0] ---

Sampun kanyataan, kala jumênêng dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan Pakubuwana kaping IX pikantuk 25 taun, para abdi dalêm panèwu mantri badhe saos unjuk panêmbrama mawi sinawung ing sêkar, pados têmbung Kawi ingkang atêgês: panyungga-sungga, kawêkèn botên sagêd pikantuk, ingkang makatên punika nelakakên yèn ing jaman sapunika awis ingkang sagêd dhatêng têmbung Kawi, wontên satunggiling abdi dalêm mantri kaparak têngên nama Mas Ngabèi Jayasupana (= R. Ng. Gitto wadono onder regent politie van Sragen) punika sagêd talatos madosi têmbung Kawi wau ing dalêm Bausastra Kawi, ngantos rumaos bosên mêksa dèrèng sagêd manggih, sarêng dumugi aksara: ba (biwadha = panyungga- sungga), sawêg pinanggih, punika ingkang pantês dados têtêngêring unjuk biwadharaja, sasampunipun pinanggih têmbung wau têtiyang lajêng amastani gampil, utawi rèmèh kemawon, punika sampun dados kalimrahan sabarang kawruh ingkang sampun pinanggih kaanggêp sapele, beda kalihan ingkang rêmên marsudi kados Mas Ngabèi Jayasupana wau. Makatên malih pangudhalipun Bausastra Kawi mawi kawêwahan têmbung Kawi malih, saking sanès-sanèsipun sêrat ingkang dèrèng kalêbêt ing Bausastra Kawi, kados ta: saking Sêrat: Dasanama Kawi, Carakabasa, Panitisastra Kawi, Căndrasangkala sasaminipun. Mila Bausastra Jarwa wau dadosipun badhe langkung agêng tinimbang kalihan: [kali...]

--- [0] ---

[...han:] Bausastra Kawi.

Ing pangrêmbag: amurih ringkês sarta kacêkaping pêrlunipun, inggih ing têmbung ing Bausastra Jarwa ingkang kadamêl baku namung woding têmbung utawi lingganipun kemawon, rimbaganipun katunggilakên kalêbêt wontên ing ngriku pisan, botên dipun kaping kalihi wontên ing ngandhap utawi ing nginggil uruting dêntaywanjananipun, kados satatanipun Bausastra Jawi, dados upaminipun ngupadosi têmbung: linuwih, kaluwihan sapanunggilanipun: botên sagêd pinanggih, kêdah namung ngupadosi lingganipun kemawon: luwih, ing ngriku sampun manggih rimbaganing têmbung: luwih, sapêpakipun.

Sarèhning têtiyang jawi sampun kirang mangrêtosipun dhatêng pasang sarta rimbaging têmbung Kawi, mila sêsêratanipun têmbung Kawi ing bausastra jarwa punika: kasêrat Jawi lugu, kados ta: pujangga kasêrat pujăngga, makatên sasaminipun.

Ingkang kapatah anggarap padamêlan wau Ngabèi Wirapustaka, abdi dalêm mantri pamijèn ing kapatihan, kabiyantonan para liding pahêman Radyapustaka. nalika taun 1828–1898.

--- 1 ---

A:
mapa
a:
mape
I:
Ing
i:
hing
E:
ce
e:
ha, E, he, O, Ah, Ahe, hahe, Ahah, hahah, hume
Ih:
hih
Ih:
hi
ih:
hi
eh:
ha, he, hah, Eh, hèh, Ahah, hahah, harah, hadoh, Adha, hadhah, hayo, Om, hom, ceha, dik, toh, dhoh, dhêhêh, dhik
I I:
hihi
ehe:
II, hehe, OO

--- 2 ---

hihhi, Ahahe, hahahe, AhAh, haye, hayay, cehahah
ihih:
Ahi
eih:
hihih
IhIh:
hihih
èhèh:
hehe, hahhah, hèhhèh, Ahahah, hahahah, hayay, OmOm, homhom, Umom, humom, dikhah, dhikhah, mom
Èhèhèh:
cehaha
ehehe:
UhUh, Ahodha, hehahcehah, cehacehah
uhêm:
hêhêh
aos:
hèsèl
ahlah:
Arah
Ahli waris:
yadungsa
èêm:
II
Aub:
[= aub]: hêb, Anghêb, rênêk, rênêp, sangêb, singub; [ngaub]: masangêb, manghêb

--- 3 ---

mangahêbi, mangêb; [ngaubi]: rumahab, mangêbi, ngahêbi, ngêbi; [kauban]: kasongan, syangsyang; [pangauban]: hêban, hêbanan, papayu, panghêb, panghêban, pangêban, ngêban.
Aong:
[= aèng]: helok, nèdi, diwwi, pèni.
ana:
Ana, hana, hane, hanan, Anya, hanya, honya, hadha, hoya, hannya, na, nya, kan, kane, wantên, wwantên, woya, wyantên, yana, gêlar; [nganani]: humadha, madha;

--- 4 ---

[nganakake]: mawêkta; [kahanan]: kagêlaran; [ana ing]: nunggwing, ring, kanni, munggwing; [saanane]: sahana; [sarta ana]: sahana
êna:
muwuh
ina:
kahinan, kobêng, buta
uni:
huna, huni, hulon, haba, hungêl, nuni, swara, sabda, wuni, wunang, wunnyi, waca, watêk, mantra, măntra, dhunnyi, buni, bawa; [unining]: huning; [muni]: he, hawu, hume, humuni, humunya, numuni, cêngga, dhumawuh, muni, moni, mun- ya

--- 5 ---

munnya, murawa, muwara, bunnyi, nguwuh; [ngunèkake]: maca, mangunyakên, ngunyakên, ngunnya; [ngunèk-unèkake]: mangunyakên, ngruhun- ruhunakên, ngujari, ngamah-hamah; [mêmuni]: momonang; [muni-muni]: monang-monang
anèh:
biyu
aniaya:
[nganiaya]: nangsaya
unandika:
[pangunandika]: locita
ênar:
[ênar-ênaran]: sumamput, sumamburat
ênêr:
dunung; [ênêr-ênêr]: widik-widik; [ênêran]: dunungan; [ngênêr]: tumênggêl, mênêr, mangungkuli, nginte; [ngênêri]: ngucupi; [ngênêr-ênêrake]: mênêr-mênêrake
anak:
anak, Atma, Atmaja, nanak, nak-ranak

--- 6 ---

tênaya, tama, sunu, sunya, suta, siwi, siwaya, suputra, sya, sya, wêka, wêkaja,, putra, ja,, yanak, yyranak, yoga, mêja, banu; [anak-anak of manak]: hatanaya, susuta, wêwêka, mata, yyatma; [anak-anakan]: mayoga, nakanaka, suputra, prasuta; [anak wadon]: suputri, putri; [anak mantu]: suta, suta biwêh, siwi bantya; [anak kaponakan]: pahulunan, pulunan
enak:
hinak, enak, henak, hica, heca, nica, surasa,

--- 7 ---

weca, jênêk, minak, menakak, mirasa; [rumasa enak]: pakenak, pakeca niet, sakeca; [ngenaki]: sambrama, nyinaki, mahinaki, mahenaki, minaki, menaki, manyinnaki, mamenaki, manginaki, mangenaki, nginaki; [kapenak]: hawicarita, sakenak, sakaweca, pahenak, menak; [kapenakên]: kujênêk; [kenakên]: kajênêkan
unadika:
[ngunandika]: nglocita
ênêt, mênêt:
mêtêk
ênês:
[ngênês]: kumêl, twês, purês, puring, mangênês, mangre, giligirin, gêgês ati, ngêpuk
inêp:
[nginêp]: rêrêp

--- 8 ---

[panginêpan]: rêrêpan
inêb:
inêb, bapra; [minêb]: manangkêb
unang:
[konangan]: kacêthikan, katalika, kabikana
uning:
[= uninga]: uninga, udani, hudan-ya, huda-nya, hudwani, awas, upaksi, hudhakani, hidhêp, hingêt, riksa, rêksa; [nguningani]: wihikan, pêksi, piksa, nahuwi, tumahu; [kauningan]: kahidhêp
once:
suji; [oncèn-oncèn]: gubahan; [ngonce]: hanggubah, nuji, nujya, sumuji, manênun, ngikêt; [pangoncèn]: pasujiyan
ancêr:
arah; [ancêr-ancêr]: arah-arah
ancur:
hancur, pihêr, pihir; [ngancur]: mihêr,

--- 9 ---

mihir
incêr:
[ngincêr]: nginte
uncar:
[muncar]: danumaya
èncèr:
luluh
oncèr:
[ngoncèri]: nênêri; [moncèr]: mure
ancak:
èncèk
ancik:
[ancik-ancik]: bancêt; [ngancik]: humambah
encok:
[mencok]: coda, mapihêr
ancit:
[oncat-ancit]: manguntit; [ngoncat-ancitake]: huntitake, nuntitake
oncat:
asêm, huwa (= ngowani), huwan, halês, halis, halès, hilag, humoh, anglès, ringga, kahasêman, tiwal, tajin, sah, salusut, singgah, wiwal, licin, lariwa,

--- 10 ---

lès, los, lêpas, inggar, pahil, mahuwan, mendra, miruda, matenggal, mosah, muwah, gingsir, ngucira; [oncatan]: asêman; [ngoncat]: ngingkut, ngingsêt; [ngoncati]: tumajin, nyawatti, miwal, mawali, malung, mangendrani, nguhahi, nguwahi, nguwani, ngapuni; [kaoncatan]: kahuwan; [pangoncat]: panguwah; [pangoncatan]: pahilan, pamiwal, pangohan, pangindhatan, panguwan; [paoncatan]: pahindhatan, pahuwahan, pahilan, pawiwalan
uncal:
[nguncalake]: dumuk;

--- 11 ---

[nguncal-uncalake]: mundhondhe
onclang:
rundhondhe
èncêp:
rêngat, dhêndha
ancam:
[ngancam]: mangêbang; [ngancam-ancam]: mangêbang-hêbang, ngayam-ayam, ngangkas-angkas; [pangancam-ancam]: panănta
incêng:
incêr; [ngincêng]: manginte, mangintya, ngêne, nginte; [pangincêng]: panginte; [pangincêngan]: panginteyan
uncang:
[panguncang]: êlêm
èncèng:
[èncèng-èncèng]: tèngtèng
anda:
wancahane: nda
andi:
wancahane: ndi
êndi:
andi, ndi, ndya, nêdhya, di, din, mana, minang; [ing ngêndi]: rindi, ngêdya
êndah:
wancahane: ndah
endah:
andê, andah, endaha, heba,

--- 12 ---

raras, ramya, daha, listya, mendah; [mendah]: daya; [ngendahake]: mangendahkên, ngendah
anadene:
hanapwe
undêr:
[undêr-undêr]: tuk, wunga-wunga, wonga-wonga, bulan-bulan
undur:
lèrèn; [unduran]: munduran; [ngundur]: matyat; [ngunduri]: mangunduri; [mundur]: humundur, humurud, numundur; [mundur]: sumurud, lumèrèn, lumurud, lumingsir, murud; [pamundur]: pamurud; [paunduran]: punduran, ponduran
endra:
bathara … zie asuradipa en cakra; [endralaya, kaendran]: kayangane bathara endra
andaru:
andaru, hadaru, darus, wilaba
endrakila:
araning gunung
endrasuta:
jêjuluke panêngahing pandhawa
indrajit:
[= begananda]:

--- 13 ---

putrane prabu dasamuka ing ngalêngka
endragiri:
= endrakila
andik:
andik
andika:
hangdeka; [sandika]: kalasadya, payan; [pangandika]: sabda, wuni, wyajanan
andêl:
[andêl-andêl]: kondhang, toh, pakêmit, bajowani; [ngandêl]: ambênda, makêmit, makêbêl; [ngandêlake]: mananggêni, marcaya; [ngandêlan]: hidhêpan; [kumandêl]: cacaya; [pangandêl]: pangêbêl; [pangandêlan]: panalingan; [pakandêlan]: pakêbêlan
êndya:
wancahane: ndya
êndyan:
wancahane: ndyan
andum:
[pandum]: pambagi, pambagya
êndêm:
[mêndêm, uru: kramane wuru]: loyo, kayol, suwi, wuru, wêrêh, liwung, mu-rwa, moyo
indêng:
[mindêng]: kumênnyêp;

--- 14 ---

[pamindêng]: kumênnyêp
undang:
una, undang, suruh, sèng, sengya, pajar, panggil; [undang-undang]: sèngsèng; [undangan]: suruhan, sengan; [ngundang]: asèng, umundang, nundang, tawa, sumuruh, sumèng, sumangnya, sumengya, nyèngi, manang; [ngundang]: mundang, masèng, masèngsèng, mawuh, manggil, nguhuh, nguwuh; [ngundangi]: sumèng, sumèngi, sèng, sèngi, minangi; [pangundang]: pawuh, pamanggil; [pangundangan]: pasuruhan
anti:
[= ênti]: kantya, kanteyan, paswa, panganti; [nganti]: Ahe, hanèr;

--- 15 ---

[nganti]: hèr, humèr, Anghèr, Anghing, hingga, kawangsi, kawangsya, kongsi, sumêne, tangwanga, sampe, lud, nyèr, mahanti, mahèr, manèr, mannyèr, mèr, mawas, manghèr, manganti; [nganti]: mangantya, mangèr, ngantên, ngantya, ngèr; [nganti-anti]: hèr-hèr; [ngêntèni]: hèri, humèrakên, mahèr, mahera, manyèri, merakên, ngantyani, ngèri; [ngantèkake]: mèrakên, mangantikên; [panganti]: Ahe, hahèr, hanèr, hèr, paheran,

--- 16 ---

panyèr, paswa, panghèr, pangantya, pangimbal; [panganti-anti]: hajap, pangantyantyan; [pangantèn]: anti, pangantyan, mahantin; [ambawahi pangantèn]: miwa, miwaha; [pangêntèn]: paheran; [pangantenan]: panyeran, pangheran
untu:
untu, huntya, udaka, hungsa, danta, danti, dênta, dênti, waja; [untu kêsikan]: luruganaji; [kaya untu]: dumanta, dumanti
ănta:
[pangănta-ănta]: hutpana
ontoh:
[ngontoh-ontoh!]: rumpukan
antun!:
sêngêt
intên:
intên, hir, hira, hirra, tirya, haryas

--- 17 ---

hiryya, haryyas, ratna, rêtna, sotya, sela, sapathika, warna, wêrna, wêdhiyan, pasthika, pêsthika, mantên; [intên panunggul]: guwiratna; [intên barliyan]: niwarya
anut:
zie tut lett c
ăntra:
grama
untir:
unir; [muntir]: muwêr, mulir
antara:
hantara, halal, hayantara, caya, rêndhi, tuwang, tange, sêne, warta, wêrta, wartan, wêrtan, wardha, wyarta, wangwang, pantar, pantara, balal; [ngantarakake]: mantarakkên; [pahantaran]: pantaran;

--- 18 ---

[pahantaranan]: pantaran; [saantara]: saksepa; [saantaran]: saksepan; [ora antara]: tandu, tandya, tantara; [tan antara]: satatan; [panantara]: panawung; [amantara]: sumantara
antak:
[ngantak-antak]: ngêntêg-êntêg, ngambak-ambak
antuk:
mowa; [ngantuki]: mangantuki; [pakantuk]: pahala; [pakantukan]: pahalan
êntèk:
ênti, êntya, êntyar, ênting, Iti, hiti, Ityèk, nir, nira, radin, danon, darin, ti, tandhês, titi, teta, têlas K., tapis, tampis, tuming, siksa, sesa, walutru, waga, palasta,

--- 19 ---

palêsta, palastan, palêstan, palastha, palêstha, palasthan, palêsthan, matêlas, bagna, ngêhang, ngisis, ngisyas; [êntekan]: wêkasan, palêstan; [êntèk-êntekan]: ênting-êntingan, tandêsan, tumpêk, wusana; [ngêntèk]: êntya, atiti; [ngêntèk]: umêntya, nampis, tuming, mêntya, mangênkya; [1] [ngêntèkake]: nirnakkên, ngêntyakkên; [kaêntekan]: katuwon; [paêntekan]: darma
ăntakusuma:
ambala, kambala (araning kulambi)
êntas:
[mêntas]: tatas, mêntas
untal:
ngêlêd; [nguntal]: ngêlêd
ontèl:
[ngontèl]: rempong
antêp:
tali-tali; [ngantêpi]: nêguhi;

--- 20 ---

[ngantêpi]: tahêni, suklapa; [mantêp]: wakwah, maran
antup:
têngêt; [ngantup]: nêngêt, tumêngêt, sumêngêt, manyêngêt, masêngêt
intip:
[ngintip]: mipi; [pangintip]: pangisêp; [pangintipan]: pangisêpan
untap:
hamput
ăntaboga:
hanantaboga
antêng:
hênêng, hamênêng, humêm, nacara, nêng, tajêm, tajum, susila, wingit, mênêng, matajêm
anting:
[anting-anting]: padaka
untung:
[kauntungan]: kanohan, kaloban
unus:
hunus, sah, liga; [ngunus]: nunus, lumiga, mraliga; [konus]: hasahkasah, praliga
êndha:
srêb; [mêndha]: rêndha;

--- 21 ---

[mêndha]: rêrêm, sumrêb, sumrêbya, sumrêbi
indha:
nindra
undha:
hundhondhe, tundha, pangkat; [ngundha]: hundha, hundhi, tumundha, manundha, mundha, mangundha; [ngundha-undha]: rundhondhe, mundhondhe, mangundhondhe, ngudhondhe
undhi:
rundhi; [ngundhi]: hundhi, mahundhi; [aundhi]: mahundhi
ăndha:
sanggan
êndhih:
[ngêndhih]: nacad, mêndhih; [kandhih]: kalilin, kalulun
undhuh:
[ngundhuh]: mundhuh
indhan:
[indhanan]: hiriban
andhèr:
kahadha, tingkah
andharat:
dharat, êndhak
êndhak:
hêndhêk; [ngêndhak]: hor, manohor; [ngêndhak-êndhak]: hor- hor; [mêndhak]: mêndhak, mêndhêk

--- 22 ---

êndhok:
triha, indhik; [mindhik-mindhik]: manyakman
undhak:
[undhakan]: pataran; [undhak- undhakan]: ambal-ambalan, haban, tindakan, tataran, talundhag, panataran, pataran, batukandha; [mundhak]: tuhus, têwas, lakwan
undhuk:
landhu, lindhuk, landhuy
êndhut:
lod, latak, latêk, lumpur, lathêk; [paêndhutan]: palatêkan
indhit:
[kaindhit]: kèndhit
undhat:
[ngundhat-undhat]: mamu; [pangundhat]: panguman
êndhas:
utamăngga, hulu, cêngêl, rajawèni, katumangga, katumăngga, kapala, kumba, têndhas, sirah K., swa

--- 23 ---

sidhira, pasuhunan, murda, mukyana, mastaka K. I.; [êndhas-êndhasan]: pahuluwan; [paêndhasan]: pahulon, pahuluwan
andhêm:
[ngandhêmi]: kapihandhêm, kapiyandhêm
ăndhamohi:
araning kalungguhan ing jaman kuna
undhamana:
[ngundhamana]: majambatya
andhêg:
ampir; [ngandhêg]: ngunêng, mahrêt; [ngandhêgi]: hrêti, ngunêngi; [pangandhêgan]: pahrêtan; [mandhêg]: hrêt, sumandhêg; [mandhêg tumolih]: mirandhungan; [kandhêg]: hrêt, kandhêg, kampir, kanggêg, mahrêt
êndhêg:
[êndhêg-êndhêg]: langit-langit
êndhog:
antêlu, antiga, têlur, têlor
undhagi:
hintar, pakuya
êndhong:
[ngêndhong]: ngêmu

--- 24 ---

indhang:
kendhang: mur
indhung:
[ngindhung]: guntung
undhang:
syak, war, picarêngya, gindhala; [undhang-undhang]: sèngsèng; [ngundha]: ngêpyak; [ngundhangi]: nguwuhi; [pangundhangan]: pagindhalan; [kondhang]: swabawa, jêngkar
undhung:
[ngundhung-undhung]: ngêndhukur
endhang:
dhayang; [eendhangan]: dhadhayangan
endhong:
trêkas, trêkasyu, tangkulak
ănja:
[ănja-ănja]: anja -anja, ăngja
injên:
[nginjên]: manginte, nginte, nginginte; [panginjên]: panginte; [panginjênan]: panginteyan
anjêr?:
[nganjêr]: matêr, mutêr
unjar:
[unjaran]: tohor; [ngunjar]: tumohor
anjrah:
kambang, tuk, tangkar, wra, wran

--- 25 ---

wijah, lumrang, muwa, bap; [nganjrahake]: manjrahkên; [panjrah]: muwa
anjat:
[nganjati]: nunggahi; [manjat]: mènèk
ênjêt:
zie apu, kapur
onjot:
[ngonjot]: ganjat, ngangsur; [ngonjoti]: nganjati
unjal:
[ngunjal]: ngangsur
anjêm:
bubul
unjêm:
[konjêm]: jrêm, bukuh
anjog:
mawibuh
anjing:
[manjing]: humungsir, kaluya, tama, tumuluya, tumaya, luluya, mangungsir, ngandhu; [panjing]: lêbu, lêbêt, pasuk; [panjingan]: pusukan
anyaya:
[aniaya, kaniaya, nganiaya]: apapa.
anyar:
enggal, nyar,

--- 26 ---

krama, dan, tigas, saksepa, sipi, lila; [anyaran]: nyaran, tigasan; [ahanyar]: matêhêr; [nganggo sarwa anyar]: ngadaraga, ngadiraga, ngadiragi, murwasarira
unyêr:
[ngunyêr]: musêr; [pangunyêr]: pamusêr
anyut:
[nganyutake]: ngaling; [panganyut]: pangilang
anyang:
[nganyang]: ngawis
ênyang:
[mênyang]: miyang
unyêng:
[unyêng-unyêngan]: huwra, hungsran, pundri, pundran, munnyêng, munnyung, bulan-bulan
inum:
[inuman]: drawinan
entha:
[ngentha-entha]: matra; [kentha-kentha]: pigaji
anthok:
calumpring
unthuk:
uruh, sahar, larub, pêtha
punthuk:
unur

--- 27 ---

ènthèng:
aringan, ampang
uci:
[uci- uci]: galiga
ece:
karaca, kumira, daki, sangsara
icak:
[ngicak-icak]: ngrêncak, ngrênjak
ucêk:
[ngucêk]: mêjêk
ucul:
hurcyat, malês; [nguculi]: wahini, mudhali
icip:
[ngicipi]: nicip, nicipi
ucap:
huni, unang, uning, ucap, iwên of èwên, awiwaksa, ujar, nujar of nojar, nojara, cuti, racana, kata, kuwara, tucap of tocap, swabawa, warna of wêrna, wurcita, wursita, pikalpa, wuwus, wyakta, ling,

--- 28 ---

linga, gunita; [ucapan]: lingan; [ucap-ucapan]: wikalpan, ling-lingan, ngunangun; [ngucap]: ujar, umucap, angling, nêhêr, nanantya, nanda, nandya, nantya, nadha, nujar of nojar, nabda, kêcapan, kata, waktan; [ngucap]: wuwus, linga, mona, moni, monang, mucap, mangucap, gumunita of gumonita; [ngucap-ucap]: monangonang; [ngucapake]: miwên; [ngucapake sajroning ati]: matêk; [kumocap]: kumondhang; [kocap]: uni, uningan, iwên of èwên, nucap, caritan, rênga, rêngêng;

--- 29 ---

[kocap]: kuncara, kondhang, kacêtha, korak, kawuni, kowara, kawakan, kaling, tucap of tocap, warna of wêrna, warnan, wartan, wibawa; [kaucap]: kauningan, waksan; [pangucap]: ujar, nangling, cara, sojar, panantya, panabda; [pangucap]: pandêling, pakukur, pamikalpa, pangalpa, pangling; [pangucap lirih]: rapmona; [pangucap manis]: rasmona; [saucap]: sojar
acum:
cêlor
ucêng:
[ucêng-ucêng]: sumbu
ara:
[ara-ara]: hambartala, têgal, lêbak, banarja, banayun, bacira
ari:
[ari-ari]: adhi-adhi, ngantun-antun

--- 30 ---

are:
[tanah ngare]: padhantên
ura:
eyung, curah of corah; [ura-ura]: mahungara; [uran-uran]: gêndhing curing
ure:
[ngure]: mangure, ngumbar; [diure]: panguraya
ora:
[of nora]: A, ni, nora, datan, datar, tan, tanpa, tar, tara, tatan, tatar; [ora of nora]: tatwan, tapan, taya, taman, tamar, tamatan, tamatar; [ora ana of nana]: nora, nis, napi, tanna; [ora ana of nana]: tannya, taya, samudana, bagna; [ora antara suwe]: tatandhya; [ora owah]: langgêng; [ora karuwan]: prapănca; [ora katon]: niraya;

--- 31 ---

[ora katon]; silum; [ora taha]: niscaya; [ora têlangke]: tatandhya; [ora sarănta]: nirwikara; [ora wêruh]: tambuh, tambêt, tambung; [ora pêgat]: tètèr; [ora gêlêm]: wiyang, wiyanga; [ora bisa lumaku]: lèmpèr; [ora nganggo]: tanpa, tarpa, tamanpa
alah ora:
tapi
ori:
grêng
ore:
[ngore]: ngure, nguraya
arah:
harah, ukih; [arah]: hayat, himar, hagah, hangkuh, hanggah of hanggêh, tarka; [arah-arah]: hagah-hagah; [arahan]: hukihan, wrahat; [ngarah]: umarah of humarah, humanggêh, narah, narka, numarah, mahara, marah, musthi, mangarah, manganggêh, garêmêk of gêrêmêk, ngêndhih,

--- 32 ---

ngukih of ngokih, ngayat, ngangku, ngangkuh, nganglare, nganggah; [ngarah-arah]: narah-arah, ngarara; [ngarahi]: garêmêki; [pangarah-arah]: sigi-sigi; [piarah]: pihadha; [miarah]: mihadha
arih:
[arih-arih]: rari-rari; [ngarih- ngarih]: Ari, asih, Umarih-arih, sumarih, manu (of mano) hara, mapak, mupasanta; [ngarih-arih]: mangari-ari, ngarihi, ngari-ari, ngrêrêmih, ngringih, nglimur, ngupasanta, ngamêr, ngamêr-amêr; [pangarih]: hasih, panarih, pangari, pangarya, pangamêr; [pangarih-arih]: amêr, pamapak, pangari-ari, pangrêmih, pangamêr
aruh:
[ngaruhi]: mangurasi;

--- 33 ---

[ngaruh-aruhi]: manuhanuhi, pangucap-ucap, mangaruhi
uruh:
langit, pusur; [muruh]: musur
aruhara:
pracanca
aran:
nama, ran, panêngran, mangaran, ngaran, ngarani; [ngarani]: mawangi; [ingaran]: ngaran
arèn:
alingan, ampungan, onggok, kawung, kolang-kaling
irèn:
hiryyan
urun:
asêng, asêngsêng, turun, têrang, gara, bantu, bantya; [urun-urunan]: matwang
arak:
arak, twak, tyak, sajêng, waragang
êrik:
[ngêrik]: hrik, manghrik, mangrik, mangrok; [ngêrik-êrik]: mangrik-mangrik
urak:

--- 34 ---

[urakan]: utik-utik, curu, kele, kumpra of kompra, triya, tiryya, pracara, pracora, pracore, padarakan, bandarakan
èrèk:
[pangèrèk]: pamantang
orêk:
rindhung, rêngka, grenga
irid:
[ngirid]: mandhiryyat, ngada-ada; [pangirid]: nayaka, karta; dêmang, pangiring; [pangiriding rata]: surata
arti:
pangarti
êrut:
[ngêrut]: miyungyung
irat:
simbat; [ngirat]: sumimbat
urit:
[uritan]: widhungan
urut:
adulur, uyut, nik, tut, tambun, sipat, lunati, lur, parana, pradipta, pirit,

--- 35 ---

juntung, gurit, gurita, galur, galara of gêlara, banjar, banjêng; [urute]: ningking; [urutan]: urutan, tambana; [urut-urut]: lari-lari; [urut-urutan]: tambun-tambunan, galuran, banjaran, banjêngan, babanjêran; [ngurut]: sumipat, mirit, nguruta; [kerut]: kanyut; [turut]: lunati; [miturut]: lunati
arsa:
[karsa]: hendraya
arus:
amêng; [arusaning banyu]: wulusan; [ngarus-arusi]: cacampuri
iras:
[ngiras]: hirasa, humiras, miras; [kairas]: kèndhit
iris:
hêrêba
hèrsurya:
hirarka
arêp:
arê, arsa, arêpan, adan, apti, adhêp, Ajêng,

- -- 36 ---

ayun, karsa, pahayun, pranya, prêmbayun, pangarêp, yun, ywarêp, yyarêp, yyrarêp, maharsa, maharêp, mahyun of mahayun, mayun, mayuna, mayyun, ngarêp; [arêp-arêp]: ayun-ayun; [arêp-arêpan]: ayun-ayunan; [ngarêp]: harêpi, Ajêng of hajêng, muka, matên, byantara, nganjur, ngapti, ngayun; [kapara ngarêp]: kamukan; [ngarêp-arêp]: marêp-harêp, ngarêp-arêp, ngapti-hapti, ngayun-ayun, ngayam-ayam; [ngarêpan]: muka, byantara; [ngarêping baris]: nganjur; [ngarêpi]: arêpi, yuni, maharsani,

--- 37 -- -

maharêpi, mahyuni, ngahajêng, ngaptyani, ngayuni; [ngarêpake]: arêpi, umarêp, umarêpkên, umangkata, nayati, maharêpkên, marêp, marêpkên, ngarêpkên, ngawurywakkên, ngayati; [pangarêp]: urêp, hulu, Umadaka, niyaka, di, swawara, pianjur, panêndhas, pramuka, pramukya, prêmbayun, pamurda, pamukya, pambayun, pagnêndhas, pangharêp, panghula, panganjur, pangruhun, pangarsa of pangarsi, pangulu, pangayun, murda, muka, mapangharêp, manggala,

--- 38 ---

gra, ngumudaka; [pangarêp lima]: păncawalimuka; [pangarêp-arêp]: arêp-arêp, pangarsa-harsa, pangapti, pangapti-apti, pangaptyapti, pangayun-ayun; [pangarêpan]: pangayunan, pangumadakan; [pangarêp-arêpan]: arêpan, pangajapan; [sapangarêpan]: samata; [pangarêp-arêp]: manganjuri; [mangarêpi]: ambabarêpi, mihanjuri, manjuri, mramukani, mramukyani; [karêp]: hyun, hayat, amrih, anggah, kaharsan, kaharêp, kaharêpan, kahyun, kerah, krama, keda, katê, katên, kawwan, kapti, kaptya, kayun, kaywan, kayyun,

--- 39 ---

kama, kaba, darya, daya, praya, paraya, prayojana, prayonyana, prayognyana, mayun; [kêkarêpan]: kaywan, kayyan; [sakarêp]: sêngaja; [nyakarêp]: nakatên, ngama; [karêpèn]: katênèn, katênyan; [pikarêpan]: pakapti; [ruwêding karêp]: mandanayun; [tunggal karêp]: sasati
arip:
harip, kêjêp, lolya, pêdhyar; [karipan]: kaharipan
irup:
rêbut; [ngirup]: numpu, rumêbut, rêbut
urap:
[urap-urap]: ulêng-ulêng
urip:
ahurip, Urip of urip, unur, hyatma, ruhat, daru, tuwuh, tumuwuh, tubuh, satmaka, yatma,

--- 40 ---

marta, mêrta of mrêta, matuwuh; [nguripi]: mahurip, mahyatmani, marta, mêrta of mrêta, martani, muripi; [kauripan]: mar(mêr en mrê)tana; [panguripan]: panuryyan, payatman, pangayatman; [dadining urip]: titah; [olèh urip]: lêbda jiwa
urup:
cuku, wela, lambanga, jaja, masi, basi; [urup-urupan]: têbusan
arja:
[ngarjakake]: mahaywa; [karaharjan]: pahayu, mahayu
arjuna:
jêjuluke panêngahing pandhawa
arya:
prawara, dhahyang
arum:
sih, wangi, wangya, mar, mrik, mardu of mêrdu, marum, ngrum; [ngarumi]: sumari
irim:
[irim-irim I]: araning kêmbang;

--- 41 ---

[irim-irim II]: araning têmbang gêdhe
eram:
hascarya; [ngeram-eram]: ngisab- isab; [ngerami]: ngascaryani; [ngeram-erami]: manyangêngi, bibisana; [pangeram-eram]: pamibisaniyan, pangascaryyaniyan
èrêm:
èmêr
urmat:
Abimata, puja; [ngurmati]: umajêng, majêng, mangabiseka, mangabiwadha, ngupaksama, ngaji
kurmat:
hargya, iwêh, abiseka, abimata, sulu, sulur, sugun of susugun, sugun-sugun; [pakurmat]: panyăngga- săngga, pamuwah, pamulya; [pakurmatan]: pamuwahan, pamule, Abisekan of bisekan
arimurti:
jêjuluke ratu ing dwarawati
urug:
timbun; [urug-urugan]: titimbunan; [ngurug]: nimbun,

--- 42 ---

manimbun
orêg:
aru(of haro)ara, hèwrêg, rêg, wrêg, lindhuk, guntur, giyung; [ngorêgake]: rumindhung, lumindhuk
irib:
asmu, Impêr of hèmpêr; [iriban]: wilaca; [mirib]: asmu, sêmu, pindha, mindha; [sairib]: saksat, wima
urub:
arkara, urub, ujwala, dilah, dilat, nulya, lasa, pradana, pradipta, basura; [murub]: arkara, urub, ujwala, hangkara, niswa, karana, dumilah, dumilat, dumulya, sumêng, lumasa, lumêng;

--- 43 ---

pradipta, muntab, mar(of mara)kata, mradana, mradipta, murub, makara, bra, baswara
arubiru:
nukarta, sikara, sukarta of sukêrta, gura(of gora)gadha; [ngarubiru]: anggura(of anggora) gadha, dumêla, nyiwo
arang:
nipas, raharang, rang, jarang, bahar; [arangana]: baharhoya; [ngarang-arangi]: ngahawis
arêng:
harngwang
aring:
rarêm of rêrêm, maring, maringa; [ngaring-aring]: maring-maring; [pangaring-aring]: pamaring-maring
irêng:
itêm, umani, krêsna, wulung, gêmpung; [irêng mêlês]: jamus; [ngirêng]: anggêmpung, mulung, manggêmpung; [pangirêng]: panggêmpung
iring:
iras, irasa,

--- 44 ---

imbang, dulur, tut, têpis wiring, ngiring; [iring-iring]: andulur, anduluri, adulur, adulur-dulur; [iringan]: iriban, duluran, ngiring; [iring-iringan]: madulur-dulur; [ngiring]: andulur, adulur, umiring, dulur, dumulur, tuta, sering, lumiring; [ngiring]: miring, madulur, mangiring; [ngiringan]: iring, angiring, ngiring, ngiringi; [ngiringi]: duluri; [ngiringake]: dumulurkên, miringkên; [pangiring]: dulur, pandulur, pamajati, pangirat; [pangiringan]: panduluran, paduluran; [miring]: singit, maringdwang; [mimiringi]: marèndèngi; [kêpering]: kahonggya
irung:
idhung,

--- 45 ---

nasika, trisma, sika, wunggawa, parsana, grana
urang:
udhang, pakêng, makara, mangkara, manggala, bakung; [urang-aking]: èbi; [urang watu]: udhang wahatu; [urang watang]: udhang gala
urang-urangan mata:
(= wong-wongan), carana
urangayu:
atwa byajêng
urêng:
rêngut; [urêng-urêng]: urang-urang, wingwing; [urêng-urêng]: winga-winga; [urêng-urêng mripat]: caksu
uring:
[uring-uringên]: waringutên; [nguring-uring]: ringut, waringut, mariwut-riwut, mawringut-wringut, gêmês; [pamuring-muring]: ringut
urung:
[urung-urung]: sêngkêr-sêngkêr
erang:
[merang]: umiras
ering:
riringa, kering, sering; [eringan]: iriban; [keringan]: prasastra
èrèng:
[èrèng-èrèng]: trêbis,

--- 46 ---

lawu, lumawu
aku:
ha, hi, aku, ikwa, akya, akyi, ingwang, ku, kwa, kwi, kula, kami, mara, mwiy, mami, ngwa, ngwang, ngya; [kula]: ulun, hangkya; [kawula]: ulun, amba, dasih; [ring aku]: yyraku; [ngaku N. ngakên K]. hangkwa
ika:
Ika, kunang, kapwa, punika, pwa, pwe, pwaka, pwaki, pwaya, pwayoga, pya, paya
iki:
Ini, Iki, Iku,

--- 47 ---

Ike, iti, ite, itu, hikan, hikin, hikihên, naki, nika, niki, niku, nikihên, nikan, nikin, riki, rakwa, rakya, rakyra, ka, ki, kahi, kihên, kin, kapwaya, tinêhên, tika, tiki, tiku, teka, tèki, tèku, tèkihên, tikin, punika, ya; [iki ing]: ningking, nikèng
iku:
Iku, ku, tèku, punika, ya ta,

--- 48 ---

buntut
eka:
[paeka]: humaya, drigama, diggama, pangendra sangsara, dhasthi, dhêsthi; [paekan]: kira-kira, kartisampeka, kadaya, ngupaya; [maeka]: humaya, mandaya, ngupaya; [saeka]: ulaha
êkar:
kambang; [mêkar]: nica, kambang, ja, masêkar; [mêkar]: mêlar, mayang; [pamêkar]: pamêlar, pamayang; [pamêkaran]: pamayangan
ukir:
rancang, curik, cawi, cawih, lingir, pangukir; [ukir-ukiran]: cariwi, rancangan; [ngukir]: ukir, nukir, rumancang, lumingir, nyarana, ngrancang, ngracana

--- 49 ---

ukur:
têpa, têpe, têpus, lanji, jangka; [ukuran]: têpan; [ngukur]: nêpus, lumanji
ukara:
nampar, têmbung, lagu, basa gita, bangga
akrab:
diwangsa
akak:
[ngakak]: makikikan, ngukuk
akik:
sasaki
ikat:
haras; [pangikat]: pangaras
ikêt:
hitung, racana, singhêl, singêl; [ngikêt]: ngitung, rumacana; [ingikêt]: katalika; [pangikêt]: sèlwana, patambang
akas:
kas, wakas, pêra, gati
akal:
adyana
ikal:
[ngikal]: nikal, manarik
ukêl:
kayuh, dhêkung, dalwang, dêlwang of daluwang, pêluk, mapêluk;

--- 50 ---

[ngukêl]: dumêkung, mayub, mayok, ngistha, ngayuh; [aukêl]: apêluk
akal bakal:
pra(of par)wita; [akal bakal nagara]: witarêdya
ukum:
pidana, pidosa, biksa; [ngukum]: midosa, misasa; [ngukumi]: midwasani; [pangukum]: pamidosa; [pangukuman]: pamidosan; [paukuman]: pidosa, pamidosan
aking:
aka, akang, jêmar, making
adi:
ade, adya, rasmi of rêsmi, di, luhung, linuhung, pèni, dhani, mulya, mapèni, maya; [adi-adi]: pèni-pèni, manggala; [ngadi-adi]: endaha, mèni; [ngadèkake]: mangendahkên; [kang adi-adi]: ngadi
adu:
jugala,

--- 51 ---

bantah; [adon-adon]: hota, sasadon; [adon-adoning kayu kang rapêt]: = găndamaru; [ngadu]: ngawung; [pangadu]: pangawung; [pangadon]: pawungan; [padu]: handata, data, sawala, suwala, pradondi, pra(par of pêr)data, padwan, padyan, padhu; [rêbut padu]: padudon, padudyan; [madu]: mradondi; [madu]: mra(mêr of mêr)data; [mêmadu]: madata, midata, madhu; [madoni]: hanjugalani, dumata, mandyopara, mandhata, makolihang; [padon]: padyan; [pêpadon]: papadatan; [parapadu]: pradondi of pradongdi, pradata
idi:
[kaidèn]: kawidi
idu:
ciwaya, kêcoh, luddha, luddhaka, ludhah;

--- 52 ---

[maido]: manindha
udi:
[ngudi]: babana
adi-aèng:
dutedya
adan:
[ngadani]: ngayati
udan:
hurur, hèrtati, Udan, hatru, ca(of cê)racah, ca(of cê)racap, riris, rêrêp, rarabi, krêmun, drês, dêrsa, trêh, truh of têruh, sra, surur, warsa, wêrsa of wrêsa, warsiha, wrêsti, wrêsthi, wawarsa, liris, jawah, jawih of jawuh, jalatarang, mahudan; [udan- udan]: truh-truh; [ngudan]: mariris; [ngudani]: nêruh, lumiris; [udan awu]: lêbur murca; [udan awor panas]: subamanggala; [udan angin]: nila warsa; [udan riwis-riwis]: racih, truh-truh, malutruh;

--- 53 ---

[udan gêtih]: parawanya; [katêrangan udan]: kabiyas; [kaya udan]: sumiris; [pusêring udan]: carat warsa
edan:
idan, junun, gila; [kedanan]: kannyut, karungrungan
idêr:
hirup, hidra, hedêr, cakra, caluwêt, limbung, langlang; [idêran]: kulinglingan, limbungan; [ngidêr]: mutêr; [ngidêri]: narandu, narandum, mahirup, manyirup, ngulilingi, ngalaya, ngayêngi, pangirup; [midêr]: edran, umidêr, nêdêr, lumanglang, ngalaya; [midêr-midêr]: midran- midran
udrêg:
rundak, pêluk; [udrêg-udrêgan]: sudrêg; [ngudrêg]: ngrêjêng; [ngudrêg-udrêg]: ngulêng-ulêng
adrêng:
asrêng, sêkung; [kapiadrêng]: kapiandhêm

--- 54 ---

sudarpa of sudêrpa
idak:
[of idêk]: andêdêl, tanjak, mahi; [idak-idak]: ipak-ipak; [idêkan]: rambahan; [ngidak of ngidêk]: andêdêl, umambah, rambah, dumêdêl, manganjor, mangipak, nganjor, ngipak, ngambah; [ngidak-idak]: ngipak-ipak; [pangidak]: pangambah
udaraga:
(araning sabuk)
udakara:
[ngudakara]: mangunakara
addi?:
pidak
êdêd:
[mêdêd]: mêsês, musus, myus
idid:
[ngidid]: sumusup, mêsês; [pamidid]: pamêsês
midid:
humyus, mêsês
odod:
of odot; [modod of modot]: andêdêng, numala, numalat, dudut, dêdêng

--- 55 ---

dudung, dumêdêng, dumudung, mure, madudung, mèdêm, mole, mulur, malat; [pamodod of pamodot]: pamure, pamalad of pamalat; [pamododan of pamodotan]: pamureyan
adat:
[ngadat]: sringgêng
adus:
adyus, hyadus, madus, madyus, masêbu, guhyang, guyyang; [pangêdus]: padus; [padusan]: patirtan
êdus:
basu
adil:
niti, sidya-sidana; [ngadili]: manidyasani, ngrajaniti; [luwih adil]: ambahudhêndha; [panggêdhening pangadilan]: prawara, mahasidyana
udal:
ubal; [udalan]: umbul, umbalan, ubal, ubalan,

--- 56 ---

tataluwan; [udalan banyu]: tuk; [mudal]: muncar, mubal
idêp:
hirpya, hitara, wiruya, wirumèksi
udamala:
araning godhong
udamamah:
manacah, mawêrêng
ut:
hu, uuh
ati:
(daging), kukulung, lêmbana
ati:
(pikir), anala, har(hêr,hra of hrê)daya, Ambêk of hambêk, angên-angên, nala, cata, cita, cipta, drana, driya, drangsa, dyatmika, ti, twas, twasa, tyas, tyasa, sahita, sita, sota, war(of wêr)daya, lyali, prana, praya, paraya, padnyana, mana,

--- 57 ---

mane, manah, galih, budi; [atèn-atèn]: cicikatan; [ngati-ati]: tyas-tyas, prayitna, priyatna, pamiweka; [prihatin]: kingkin, duka cipta, turida, turidan, sak, sakhatin, suma, wiguhan, lara; [ati ala]: pisata; [ati kêndho]: tistati, tispraya; [ati kêras]: bawiswati; [ati linuwih]: sotama pranamya; [ati lămba]: lilahi, lagawamana; [ati panas]: pranala; [ati pêtêng]: imêng of èmêng; [ati murka]: lwambêk; [ati gêdhe]: sataprana, mahacita, mahacipta, mahaprana; [ati burus]: prasudambêk paramarta; [hawaning ati]: manangindriya; [kulung ati = pulung ati]: kulung mana; [kêgêdhèn ati]: lwambêk; [tunggal ati padhang]: wilasa; [sakarêntêging ati]: samusika;

--- 58 ---

[woding ati]: taru nala; [walang ati]: sănggarunggi; [linuwihing ati]: habisana; [lêganing ati]: yumana; [pulung ati = kulung ati]: prana, mudramana; [mêkaring ati]: padmana; [mêmatut ati]: ngraras ati; [burusing ati]: sida wisita; [bungahing ati]: subasita; [ngêrêsing ati]: tanala; [nglêgakake ati]: ngragadha
atoh?:
matoh
utah:
[utah-utahan]: luntakan; [mutah]:luntak
it-it:
hah-hah
ut-ut:
uu
atanu:
jêjuluking panêngahing pandhawa
atêr:
[ngatêr]: nguntap; [ngatêrakên]: nguntapkên
atur:
ucara, ukara, krama, dunung, tur, tangguh, sahur, srama, sarama, saddhawara, swagata, saji, sya, pangucap; [atur-atur]: srana, sarana,

--- 59 ---

srama, sarama, bulu bêkti; [aturan]: hucarana, lêwasan; [atur pasaja]: mawantah ukara; [ngatur]: matur; [ngaturi]: naha, nawani, nuwagata, numoda, namudana, numodha, sirikan, wèh, mundang, misungsung, mawèh, ngacari; [ngaturi wilujêng]: ngaywani; [ngaturake]: umaturkên, sukakkên, sumungak, marêkakên; [paturan]: pangucarana; [matur]: atur, awarta, umatur, umajar, umanggêh, numundang, tumangguh, sajar, sumaji, wyajnana, manaddhawara, macarita; [katur]: kasung
otêr:
hakrak, krak
utarayana:
kahyangane bathara wisnu

--- 60 ---

itik:
[ngitik-itik]: nênêki
otèk:
juwawut, yapawut
atut:
zie tut Lett a.
êtut:
zie tut lett b.
otot:
urata, uraba, anggota, paraddha
atas:
[ingatase]: ngatasi
atus:
[satus]: dasa wisati, sakupang, sata, satak, sabiting; [tikêl satus]: sumatus guna
atos:
akas, kakong, totos, tos
utus:
[utusan]: nibasara, caraka, cu(of co)daka, larapan, lukan, wimbasara, prajaka; [ngutus]: anduta, umutus, nangutus, kumon, manduta; [diutus]: kotus
utawa:
atawa, aslam, astam, astama, asthami,

--- 61 ---

apituwi, ungga, katamapi, dwandwa, tanapi, tuwi of towi, tapi, tupwa, wanèh, pita, pituwi, mênèk, muwah, nguni-huni, nguniwèh
itil:
krêntika, karêntya, kalêntik, sêmaracatra, sogokprana, wagaprana, purana
atop:
sêgu
utama:
hanunga, utama, ratna of rêtna, kotama, dibya, sahi, sapala, prahita, pratita, pariminta; [kautaman]: kanuragan, kanuragyan, kotama, kotaman, darma, dharma; [luwih utama]: sotama; [prayoga]: utama, nguparêngêng

--- 62 ---

atag:
gumaha; [ngatag]: matag, gumaha
atob:
twab
utang:
utang, huminjêm, sambutan, piutang, pinjêm, potang; [ngutangi]: huminjêmi; [potang]: piutang; [kapotangan]: kautangan, kapiutangan, kapijowan
etung:
twanga, wilis, wilang, păncawara, ga(of gê)lara; [etungan]: ramal; [etungan]: wilisan, ga(of gê)lara; [ngetung]: măncawara, milanga, ngawis; [petungan]: panacahan, păncawalimuka (= lima-lima ingadu êndhas: ngarêp lima); [metung]: milang; [metungi]: maratistha; [juru etung]: kridhawaran; [juru ngetungi]: pakridhawaran, pawidhan
as:
Ah of hah, hêh
ês:
I
is:
hêh, humêh
us:
Ihih

--- 63 ---

asu:
anjing, asu, aswibuja, cika, camêro, kuwaka, sona, srênggala, swa, swana, sagawon, wêrka, purisika, basu, bugêl; [ason-ason]: kêrkêr
aso:
aswa, rarêm, saranta, sumo, mawrênti, majrêm
isi:
andêl, isi, isya, nisi, si, sesi, pangisi, mèsi; [isi buthêk]: mèsyuwal; [ahisi]: mèsi
èsi:
[ngèsi-èsi]: èsi-èsi; [kaèsi-èsi]: kerang-erang
oso:
[ngoso]: angas, soso
asah:
asah; [ngasah]: hancani; [ngasah-asah]: cani; [pangasahan]: misan

--- 64 ---

isih:
siha, maksih, misih
usah:
kirda
as-as:
ah-ah, hêh-hêh
is-is:
hêh-hêh
asin:
kathuka
isin:
irang, erang, wirang, yerang, merang, merangên; [ngisin-isin]: ngirang-ngirangi, ngerang- ngerangi; [ngisin-isini]: ngirang-ngirangi, ngerang-ngerangi
asri:
Ahalêp, ahalêp, endah, ica of eca, harjasa, orug of hurug, orug of horug, asri, awicarita, halêp, haywa, huyug, raras, rarasrum, rêrêng, rasmi of rêsmi, rumrum, ramya, rangên, rêngêng, kuwung, darpa of dêrpa, tama, sênêh,

--- 65 ---

sukêt, sadarpa, sasri, sasriya, suyug, suba of soba, laksmi, lêsmi, lawên, lêyêp, liyêp, lêmi, limut, langê, langêh, languha, langên, lênglêng, langêng, lêngêng, pênêd, parimita, pada, pasri, mahalês, mahalêp, mêhalêm, mararas, masya, masoba, malangêh, mênggêp, ngrawit; [ngasrèni]: rumaras, sumuyug, mahalêpi, malangêni, ngrêsmèni; [ngasrèkake]: humangiswapakên; [pangasrenan]: pangalêpan; [luwih asri]: sudarpa of sudêrpa,

--- 66 ---

mahèrêsmi; [gawe asri]: ngraras
asar:
[wayah asar]: tibralayu
usar:
[ngusar]: ngosèr
asuradipa:
jêjuluke Bathara Endra
asrêng:
har(hêr of hrê)daya; [asrêng liwung]: ahêngkara
asring:
titir
asik:
[osak -asik]: umalisak, julik, malisak
isik:
[ngisik]: misik; [ngisik-isik]: misik-misik
esuk:
enjang, Enjing of enjing, pagi, pengsuk; [byar esuk]: tatas kamantyan
osik:
hanyana, pra(of pêr)kasa, prakosa, prakoswa, prakosya; [ngosikake]: prakasa; [osiking ati]: manobawa
asuksma:
asari
èstu:
patêh, byakta; [ngestokake]: nuhoni, nastyakkên, mahat, manuhu, mar(of mêr)singgih, ngastawa, ngidhêpi; [kaestokake]: patêh;

--- 67 ---

[dièstokake]: pituhu; [pangèstu]: pituhu, pangisthawa
êsit:
mohana
èstra:
estyra
èstri:
K. N. palêstrèn of gisi-gisi
astakuswala, astakoswala:
araning têmbang kawi
astuti:
arcana; [pangastuti]: pangarcana; [mangastuti]: mangarcana
istigar:
araning gêgaman ing jaman kuna
êsês:
[mêsês]: myus
isis:
silir; [ngisis]: karing, kèsis, maring; makaring; [ngisis-isis]: maring-maring
usus:
husus, hiswa, sarisi, wiso, pêrod, pusdhara
asal:
pita, pitya, polih
asil:
[kasil]: pahala
usap:
[ngusap]: kukur, laca, lumaca, makukur, musap, masapwa; [ngusapi]: musapi

--- 68 ---

asêm:
hamla, kuranji, kuranjya, kurinjêm, kamal, kamalagi; [ngasêmi]: nyêmpaluki, ngrêmbun; [asêman]: (sêlaning dariji), hasman, hamlita, sumanjari; [kayu kalèsêm (wangsalan)]: panungsung guyu
èsêm:
[mèsêm]: mihyun, miyum
asmara:
onêng, hyun, hayun, nang, rimang, mangê; [kasmaran]: hanang, hunang of honang, hakung, katuridan, sêmaranala, sêmaratura, branta of brăngta; [ulah asmara]: mangê
asmaradana:
araning têmbang macapat
istha:
nisca; [nistha]: nistha, ciri, mendra; [nisthakake]: mandama; [panistha]: pamosèl
èsthi:
[ngèsthi]: tumindhih, manganti,

--- 69 ---

ngèsthya; [pangèsthi]: tindhih
usung:
haya; [kusung-kusung]: atawan
awu:
tyapu, sawu; [pawon]: wirungan, busalèn
awe:
[ngawe]: mawe, ngawaya; [ngawe-awe]: ngawayawa; [pangawe]: pangawa; [pangawe-awe]: pangawayawa
uwa:
uwa; [uwa-uwa]: sulanjani, wauwa
ewa:
andèh, ewo, hila of hela, hilik of helik, rêngu, toh, pacêh, mewa; [ngewani]: ngilani
èwu:
iwu; [ewon]: ewwa, darunan; [pirang-pirang èwu]: mahiwu of mahewu of maèwu-èwu, mèwu; [sèwu]: sahasra, saiwu, sanambang, saksaya, sasra
uwuh:
[nguwuh]: haswi, hasyang, hasèng,

--- 70 ---

nanantya, nantya, canti, santi, santya, sumantya, mahyang, manantya, manda, masanti, masantya, mawu, mangoha, nguhu, nguhna; [nguwuhi]: mangaruhi; [mawuhi]: katwangi; [panguwuh]: santya, panantwa, panantya, pawu, panguhuh; [panguwuh-uwuh]: pangoharumahah
ewuh:
Iwêh of Ewêh en hewêh, epya, kawêh, sigun, wèsthi, pringga, mèwêh, mèwuh, gawat; [ewuh-ewuh]: sigan-sigun; [ngewuh-ewuh]: mèwêhi; [ngewuhi]: mewuh; [ngewuhake]: manêcêhakên; [pakewuh]: aya, runa,

--- 71 ---

rusit, kawêh, durga, durge, durgama, durbaya, sigan-sigun, wisthi of wèsthi, păncabaya, pringga, pamèwêh, mah, baya; [pakewuh lima]: păncabaya; [luwih pakewuh]: durgasahasa, durgama; [makewuh]: mikara, mèwêh, mawèsthi; [kewuhan]: niniwêh, kèwêhan; kewran, kepwan, kepyan, mèwêh
owah:
upir, uya, uyah, wiwal, gandrung; [owah-owah]: uwah-uwah, gandrung-gandrung; [ngowahi]: ninggahi, wiwang, muwahi, miwal, miwalli, nguwahi; [pangowah]: pamiwal; [pangowahan]: pawiwalan; [ora owah]: têtêp
awan:
hari,

--- 72 ---

api, dina, dhahinawa; [ngawan]: mahawan; [ngawani]: mahawani; [ngawanake]: mahawankên
awêr:
[awêran]: rangkah
awur:
[ngawur]: mawag, ngawag, ngiwung, ngayah; [ngawur-awur]: marawur, ngawag-awag; [mawur]: pudhèr; [mawur-mawur]: tumaking-taking
iwir:
[miwir]: mêwêr, mawil
uwêr:
[muwêr]: nyakra, musêr of mungsêr, musus; [pamuwêr]: pamusus
awak:
Angga, angga of ăngga, nawak, raga, kawangga, kangka, tuhu, tubuh, sarira, suwanda, sulaksan, sula(of sulê)ksana, wahanda, wanda of wănda, wak, waksa, wakya,

--- 73 - --

lingga, linggana, pasikêpan, pangawak, dhiri, yyrangga, gatra, banda, badan, baddhi; [awak-awak]: linggan, linggana, masarira; [ngawaki]: mawak; [pangawak]: masarira; [pawakan]: lingga, suwandana, sula(of sulê)ksana, waksan, pangawak, panggan; [pawakan]: gatra; [awak pasaja]: gatiraga; [ulah awak]: amongraga; [mêsu awak]: matiraga; [ingawak]: ngaraga
awik:
[pangawikan]: patunigan
iwak:
[juru amèk iwak]: nyantrang; [iwak loh]: hoti, wiyaga, wiyangga, pika, jita, mina, mira, matsya, maswa
awad:
humapi, sêngadi,

--- 74 ---

sêngadya, mapi; [pawadan]: saradi, sêngadi, sêngadya, pawad
awud:
[ngawud]: ngiwung; [ngawud-awud]: ngowak-awik, ngiwad- iwud; [pangawud]: pangiwung; [mawud]: barasad
iwud:
[ngiwud]: ngiwung
awat:
[awat-awat]: panihung; [pangawat]: panihung
apit:
Anu, Apan of hapan, hapwan
awit:
krana of karana, tapan, tapya, sawitning, lila, pan, yyrawan, mapan, nguni-uni; [ngawit]: ngawat; [ngawiti]: ngawati; [kawitan]: kamulan; [sakawit]: sapurwa of sapurbya; [miwiti]: mungari; [awit saka]: witya
iwat:
[ngiwat]: matrêywat, masibat
uwat:
[uwat-uwat]: tagu, suki,

--- 75 ---

dhaya- dhaya; [sauwat]: tamah
uwêt:
[nguwêti]: mawitya
uwit:
[nguwiti]: ngawit
awas:
awasa, sumata, waksa, lila, prastawa; [ngawasake]: mrastawakên; [mawas]: hinte, mawung, ngawasa; [pamawas]: pamawung, panganumata
uwas:
[uwas-uwas]: bênjana
uwis:
nguwus
awal:
[ngawali]: mawah
uwal:
singsal; [nguwalake]: jumaha
uwêl:
[kuwêl]: kondhi
owêl:
himan, Eman of eman, raba, rabah, deman, sayang, wêla; [ngowêl]: rumabah, sumayang, mirma, marimirma; [pangowêl]: tejan, parimirma
awag:
[ngawag]: gagap
awang:

--- 76 ---

[awang-awang]: antara, antariksa, antarala, antariya, artadhya, udara, itaragana, awihawang, idhêp-idhêp, amun-amun, ambara, nawasanga, nayapada, namu-namu, dirgantara, dirgantarala, dik, dikdik, dikwidik, dikgantarala, tarang; tawang, taya, tabang, widikwidik, parhyang, jumantara, nyamu-nyamu, marja(of marga)gantang, margawutma, madyapantara, mataya, gana, gagana, gaganantara, gaganacara, gaganatara, bwamantara, byoma, byamoka, boma,

--- 77 ---

bomantara, ngantarala, ngambara; [awang-awang pêtêng]: bomantarala; [awang-uwung]: taya, nguwêng-uwêng
uwang:
wêhang, wêgang, panggita
ala:
arah, isa, awon, adha, adhah, hyala, ègrèk, ninda, nida, ku, kuhaka, danuran, dru, dur, dura, dru(of dro)haka, durhwaka, durni, durkara, durdanda, durta, durêta, drusti, durmala, dudu, dusta, dustha, wisaya, lah, pacêh, dhasta, dhustha;

--- 78 ---

[ngala]: mihalah; [ngala-ala]: mahala, mangala-ala; [ngalani]: nidran, mihala, madustha, madha; [ngalak-alak]: mahala, madrukên, madudrukên; [piala]: pihadha, pidura, dhasthi of dhêsthi; [miala]: mamihala; [mialani]: mahadha; [ala andarung]: druhăngsa; [ala ing ujar]: durcara; [alane]: durta; [alaning ati]: dhustha; [ala cêndhula]: dursahasa; [ila-ila ala]: dharmaduskêrta; [ênggoning ala]: duraka; [calathu ala]: duracara; [dalan ala]: durniminta, durnimita; [dalajat ala]: kadurlaksanan; [tata ala]: kala, durgama; [têtêngêr ala]: durniminta, durnimita, durnimitya; [solah ala]: kadursilan; [wong ala]: dursila, durjana; [laku ala]: kadurlaksanan, durlaksana; [luwih ala]: durniti, durtama, dursahasa, dusthami,

--- 79 ---

mahala; [panggawe ala]: kaduryasan, durniti, duryasa, dustami, wisaya, pihala, handurkara; [muni ala]: murid
ali:
[ali-ali]: kalpa, kalpika, sêsra of sêsran, simsim, singsim, sweda, pangalpika
alu:
lênjing
ila:
[ila-ila]: hurup, hila, sangkêr; [ila-ila ala]: dharmaduskêrta;
ili:
Is of his, hèsi, hili, tus, sahat, wulakan, li, polur; [ilèn-ilèn]: wulakan, pangahisan; [ngili]: kili, manghili; [ngilèni]: ngudakani; [ngilèkake]: ngudakakên; [mili]: Ahis, humihis, humilya,

--- 80 - --

numili, drasa, drawa, drawana, drawaya, sumahat, wimba, lumini, mahis, marawaya, madrawa, molur, malat, milya, mangahis, ngintir; [kèli]: Anyut, hiliran, halya, halyu, kahili; [kèli]: kentar, kèntir, kendhang, kenyut, kannyut, kèlir, larung, manut; [kilèn]: kinwam; [ngèli]: milir, ngannyut, nglarung; [ngèlèkake]: nguhut, ngannyut; [pangèli]: pangannyut; [pangalenan]: pangannyutan; [ilining banyu]: arus; [ora mili]: kumêmbêng; [brêbês mili]: drawayèng luh
ilu:
ilun, ajak,

--- 81 ---

tular, tumut, milya; [ilu-ilu]: kapidulur; [ilon-ilonên]: twattumwatên; [ngiloni]: tuti, tuting; [ngilokake]: nurutakên; [milu of mèlu]: anut, umilya, anglud, niru, nurut, nimilya, dulur, tut, tutta, tumu; [milu of mèlu]: tumut, tumutur, lyus, bela, nglud, ngêlud; [kabanjur milu]: kamilu
ile:
walepa
ilo:
[ngilo]: carmin, crêmin, carêmin; [ngilokake]: hamyangake; [pangilon]: carmin, crêmin, carêmin
ula:
hananta, hurar, hardawalika,

--- 82 ---

hastasura, haliman, nuwinda, naga, caksusrawa, taksaka, têksaka, sarpa, sawêr, wasu, wiswaka, wula, walika, mahasiwesa, minakala, basu, bujangga of bujăngga; [ula gêdhe]: hananta, nagabănda; [ratuning ula]: nagenda, nagaraja; [ratuning ula]: nagapati, nagaji, nagabasuki; [dewaning ula]: hanantanaga; [panggêdhening ula]: hananta, nagabêndana; [ula-ula]: (gêgêr), hadodaka, tanggola, lumungsir
ulu:
[ulon-ulon]: pamurdan, pamujur; [ngulu]: hêlên, nêlên, mahêlên, manêlên, mêlên, mulur, ngulên,

--- 83 ---

ngêlên; [pangulu]: pangêlên; [kolu]: kêlên, kulên; [ulu cumbu]: wilaja
èlu:
zie ilu; [mèlu]: miring, madulur, matutur, milêt, malya, milya, melya; [kèlu]: mirut, makiris
alah:
harah, hadhah
alih:
alih; [ngalih]: halèh, mapindhah; [pangalih]: pamindhah; [pangalihan]: sadeya
ulah:
andon, adon, ota, ulaka, hulig, haji, hyulah, among, nulah, naya, rum, ruma, kirdya, krit, kar(kêr of krê)ti, kridha, darma, tênaga, tatwa, têgêng,

--- 84 ---

sala, wisik, lur, lêkas, lungit, pari, padi, meda, masak, misik-misiki, mulah, mayana, mong, gêndhing, gati, brata, bawa, ngulaha; [ulah-ulah]: sanggama; [ulahan]: pakridhan; [ngulah]: tumingkah; [ngulah]: madi, mulah of molah, mangre, ngandon, ngulig, ngupa; [ngulahi]: ngandoni; [ngulahake]: masikakên, ngandonakên; [pangulah]: pandon, pacala, patingkah, pawisik-wisik, pangrèh, pangupakara; [pangulahan]: pandonan; [polah]: ulah, gulang; [molah]: ulah, humba, ningkah,

--- 85 ---

cancala, cala, kêdal, kapita, kumyus; [solah]: ulah, raga, kridha, kedah, kêdal, kêtêg, kusala, don, titika, tingkah, wilasa, lwir, lalita, patya, patingkah, polaha; [solah]: dhatan; [solahan]: ulahan, ragan-ragan, lagyan; [solah-solah]: kêtêg-kêtêg; [solah-solahan]: lagyan; [nyolahake]: matingkah, ngulaha; [solah tingkah]: galeyah; [ngatokake solah]: manobawa; [ulah krama]: parikrama; [ulah tapa]: nastapa; [ulah gêgaman]: kridhasara, kridhastra, prasastra; [ulah bêcik]: wagadi; [ulah bawa]: hidan-hidan, rêngên

--- 86 ---

ulih:
antuk, wulih; [ulihan]: wulihan; [ngulihi]: malyani; [ngulihake]: malyahakên; [mulih]: ulih, umulih, nulih, numulih, tulih, tolih, sumusuk, mantuk, mantwak, mulihi, mulya, ngulih; [mêmulih]: ngulih- hulih
elah:
Adha
olah:
ngulah
olih:
ngolih; [luwih pakolih]: pakolihên
olèh:
antuk, ulih, olih, odhil, umolih, nêptya, nêmu, namya of nêmya, karta, kêrta of krêtta, kulih, kolih, tuk, tulih, sambada of sêmbada, labda of lêbda, paka, mandon, makrêtta, mawuh,

--- 87 ---

molih; [ngolèhake]: molih; [pakolèh]: karta of krêtta, katêm, kaladesa, kalayuga, tuwas, sapala, sumapala, sakaya, wwalkala, wipala, laba, pahala, pralabda of pralêbda, pa(of pi)kêna, pakêrta of pakrêtta, pala, polih, pamolih, yu(of yo)gya; [pakolehan]: pahalan, pamolihan; [makolèh]: makolih, molir; [makolèhi]: makênani, ngudhili; [pikolèh]: ngulih; [mikolèh]: molih; [mikolèhi]: molih-ulih; [olèh bêgja]: kontung; [sarwa pakolèh]: wahyapala; [luwih pakolèh]: utpala, likên; [para pakolèh]: parakarta, pakrêtta
alun:
alun, lun, lunda, yyrak,

--- 88 ---

galumbang; [pindha alun]: ngalun; [alun-alun]: bacira; [ngalun]: ngombak; [kaya alun]: lumunda, ngalun
alon:
riri, ririh, rêrêh, rarat, rumini, lon, manda of mănda, ngaris; [alon-alonan]: rarat-raratan, mariri-riri; [ngêlon-êloni]: ngloni
alir:
[kalirên]: karanglakên, kalingsirên
ilêr:
galêr
ulêr:
hurta, nitêh, ratyaka, krimi, kramira, kramika, krimika, wêrka, wêrki, wrêkka, wrêkkita, wêrkita, wogan; [ulêr sajroning awak]: racak
ulur:
cicil, tuntun, sêlur, pulur, masêlur;

--- 89 ---

[uluran]: sêluran; [ulur-uluran]: sêlar-sêluran, madulur, madulur-dulur; [mulur]: mulur, malat
èlèr:
[mèlèr]: drawa
alok:
hawu, mahyang, mawu, nguhna; [alok-alok]: mahyang-hyang; [kalok]: karêngêng
êlik:
tutung; [pangêlik]: pambêlik, bêlik-bêlik
êlèk:
[mêlèk]: dan, tumanggal, matanggal, mungu
ulêk:
[ulêkan]: limêngan, barkaka; [mulêk]: limêng, putêr
uluk:
ambara; [muluk]: andêdêl, umambara, lawat, lawata
elik:
[ngelikake]: ngirang-ngirangi
elok:
nindyan, wiyu; [kaelokan]: kapana
alad:
[ngalad-alad]: humalad, malad

--- 90 ---

êlêd:
[pangêlêd]: pangulu
ulad:
kantar, katar, sangkara, pamulad; [mulad]: hangkara, kumantar, marab, makantar; [mulad-mulad]: angkara-kara, kantar-kantar, katar-katar, marap-arap, marab- harab, makantar-kantar, makara-kara, makartara, mayangkara, mayanggakara
èlèd:
[mèlèd]: humalad, numalad
alat:
[kuwalat]: kawêlak; [walat]: sarik, singit, wingit
alot:
Asrêt, têgah, têguh
êlêt:
antara
ilat:
hirta, lidhah of lilidhah, jiha, jihuna, jihwa, jihya, jiwana
ilêt:
[milêt]: tumalya
ulat:
haksa,

--- 91 ---

natya, nêtya, nitya, netya, naya, nayana, catya, wulat, wulata, liring, jaswa, yyrulatya; [ulatan]: iriban; [ngulat-ulatake]: humaksya-humaksyakên, nguniana; [ulat arum]: sita; [ulat liring]: naya-naya; [ulat mênêng]: santika
ulêt:
okol, wilêt, dhampur, mawilêt; [mulêt]: lumanglang, wilêt, lumut, manol, mêkul, mawilêt, ngol, ngola; [mulêti]: milêti; [mulêtake]: ngolakên; [pamulêt]: pamilêt
èlèt:
[mèlèt]: numalat
alas:
hutan, hutyan, rimba, taratab(of tarataban), satambana, swi,

--- 92 ---

wana, wanna, wanantara, wanardi, wanadri, wanadurga, wanasa, wanwa, wanawasa, wanapringga, wanapada, wêlahan, wulusan, lirang, pringga, bana, baga; [kalasan]: kathukulan kayu alas; [alas tarataban]: kêtêbwana, wanawasa; [alas pagunungan]: wanarga, wanadri, prabana, giriwana; [alas pêgat- pêgat]: wanantara; [antaraning alas]: wanantara; [pêtênging alas]: grêng
alis:
hêning, alis, imba, nahya, rasthi, kêning, drasthi of drêsthi, siratmaya, dhasthi of dhêsthi; [ing alis]: ngimba, carung
alus:
[of êlus]: wêrdu, waradwija,

--- 93 ---

wèdi, mêntrik, mardu of mêrdu, gorata; [ngêlus]: ngêjum
êlas:
wajik
ilês:
idêg, rujak, kêdal; [ilêsan]: rambahan; [ngilês]: akêdal, rênjah, rumujak, rambah, kêdal, ngrujak, ngomba; [kèlês]: kèdêg, kèlêdya, komban
ulas:
[ulas- ulas]: saji-saji, sigi-sigi
ulês:
urung, kêkapa, salimut
alap:
[alap-alap]: araning manuk; [ngalap]: alap, mohut; [ngalapi]: alapi; [ngalap opah]: rena; [pangalapan]: pametan
ulap:
wangwang; [ngulapi]: rumuwat, petana, manapu, manapwa, malapi, mulapi, mangruwat,

--- 94 ---

nguwuhi; [sulap]: jantur; [ulapaning pandêlêng]: hiriban
ulupu:
(niet ulupi), garwane radèn dananjaya
alam:
panurat
alêm:
hudang, hêla of êla-êla, êlêh, amêr, alêm, lêmbana, puji; [alêm- alêman]: êla-êla; [ngalêm]: ahêlêm, manadukara, mapuja, muja, muji, mujya; [ngalêm]: ngêla-êla; [ngalêmbana]: la-êla; [pangalêm]: alêmbana, pananghara, puja, puji, pujya, pangêla, pangamêr; [pangalêmbana]: lalita; [pangalêman]: pujin
alum:
irsya, anglong sarira, anglong jiwa, sakara, suma, landhu, lara, luru, lêsah, lulya

--- 95 ---

lampus, malume, mangirsya, nglih, ngêlih, ngalaya, nglong sarira, nglong jiwa
ulêg:
[mulêg]: putêr
alugora:
alu-alu
alub:
[alub-alub]: ngawuk- awuk
alang:
alang, têlah, brastha; [alang-alang]: ala-ala, hambana, lalang; [alang-alang kêmangi]: sêre; [ngalang]: nanggêng, nanggung, ngandhang; [ngalangi]: ]: nalangi, nambêngi, manangguhi, nganthung, ngawêri; [ngalang-alangi]: bakilyani; [palang]: hut, canggya, tanggah, tanggêh, tanggul, tanggung, sayuk, sangkêr, wancak, wacak, wawal, walêr.

--- 96 ---

palang:
puhut, pahung, pacêh, pawal, pampang, galang, bapang; [palangan]: walêran, puhutan; [pêpalang]: kuwangwang, tanggulang; [pêpalangan]: kalan, patangguhan, patanggungan; [malang]: nayut, nêngkêl, tumanggah, tumanggêh, tumangguh, mahung, muhut, matanggah, matanggêh, matangguh, matanggung, masayuk, mali; [malang, megung =]: malang sumirang, mawêr, mawal, ngayut; [malangi]: anggalang, nayuti of manayuti, nanggêni, nênggalani, nang(of nêng)gulang, nanggah, nanggêh, nangguh, tumanggah, tumanggêh, tumangguh,

--- 97 ---

tumanggul, tumanggung, sumangkêr, manayut, manangguh, mananggung, matanggah, matanggêh, mawêri, ngambêngi; [mêmalang]: mamancaka; [mêmalangi]: ngambêng-ambêngi, tangguh; [malangake]: ngayutakên; [kapalangan]: sangsara; [kêpalang]: kuwawal; [pamalang]: patambêng, patanggah, patanggêh, pasayut, pangawêr; [alangan]: (= pambêngan), kudur; [kalangan]: kalangwan, kambêngan
aling:
[aling-aling]: zie gêbêr, andêl, awêr, amping, ampung, kêlir, ding- ding, tawêng, tawing, tawung, tampung, têbêng, tèbèng, sasangkrib, wrana of warana, widigda,

--- 98 ---

widigdya, widigdhya, lindhung, limun, limput, pasaput-saput, dhindhang, dhindhing, dhidhi, bètèng, basu, balu; [alingan]: alingan, anghêmbêng, ningar, têbêng, lingan, buwanan, ngandêli; [aling-alingan]: amping- ampingan, wing-ngawingan, mawarana, malindhungan, mangandêl, ngayang; [ngalingi]: niwa, nawêngi, dumingding, tumawêng, tumawing, tumawung, lumindhung, nyangkribi, manambêng, ngrahabi, ngawara, ngawêri, nglimput, ngapèn, ngimuri; [ngaling-alingi]:

--- 99 ---

ngapèn-apèn; [kaalingan]: kawidigdan, kaban; [kalingan]: ampungan, kapèn; [kalingane]: katuwon, kalinyan, kalinyani
ilang:
ical, alya, alyu, Ilang, Ilung, nana, nir, nira, nire, nis, nasa, nisa; [ilang]: cuna, cuni, das, dyas, três, têpêt, taya, sirna, wur, wor, wisirna, wimurca, linang, laradan, lilang, lêpas, lunga, pangilangan, mur, mari, mura,

--- 100 ---

murca, murud, murta, murtya, muksa, moksa, bagna; [ngilangake]: nira, niri, sumirna, luminang, nyirna, gumilap, nganir, nganirakên; [kailangake]: inilang; [kelangan]: kailangan, katayan; [pangilang]: pamurut, pamuksa, pangênis; [pangilangan]: pamuksan; [ilanging pêpêtêng]: rismarini; [jaman kailangan]: kamuksan, kamuksapada, kamuksapadan
iling:
limbang; [ngiling-ilingi]: manantra
ulêng:
kêkêr, sumwus, limbung, masêlur; [ulêng-ulêngan]: kêkêran, kumusus, swus, limbungan, bilulungan
uling:
wuling
ulung:
[ulung- ulungan]: lung-lungan; [ngulungake]: mulung

--- 101 ---

eling:
udahani, udani, udanya, udwani, udanya, ingêt, imut, nutur, raring, kadang, dêlwa, dêlya, tutur, sambega, lilin, prayitna, priyatna, pamèngêt, yatna, yêtna, yitna, mandêlwa; [ngeling-eling]: mangên-angên, mangikêt-ikêt, mangèngêt-èngêt; [ngèlingi]: ingêt-ingêti; [ngelingake]: nuturakên, mayatnakên; [pangeling-eling]: sriyatna, panambega; [kèlingan]: katutur, katuturan, kayatnan, kamadêlwan, sambega, lilinan, madêlwan; [peling]: wyatna; [pêpeling]: pandêlwan, sambega; [pèngêtan K. N.]: pandêlwan; [pamèngêt]: panambegan

--- 102 ---

oling:
[ngolang-aling]: pongah-pangihan
op:
[kaopan]: drêman
apa:
Apa, opa, aparan, pa, panyapa, paran, parana, yapa, mapa, mape, ngapa; [apa-apa]: papa, papan, godhong apa-apa; [apadene]: Apituwi, tanapi
api:
[api-api]: mahapi, maririwa, masangadi, mapi
opah:
ujani, têhas, tupah, topah, tambang, mêjani; [opahan]: tambangan; [ngopahi]: manêhasi, ngujanèni; [ngopahake]: manêhaskên, ngujanèkên; [ngalap opah]: rena
apan:
dumèh
opèn:
tahwyan, pèsi; [ngopèni]: mêrlopa,

--- 103 ---

mèsi, ngiburi; [pangopèn]: pamesa
upacara:
sawi, wali, pawya, gawi
apura:
aksama, ampuni, kasana, palamarta; [ngapura]: paramarta, mapura, mupaksama, mopaksama, mupasama, mopasama, mangarnawa, ngaksama, ngalimi, ngupaksama, ngupasama; [pangapura]: waramarta, paramarta, pangupaksama; [luwihing pangapura]: adiraja
apik:
pracura
èpèk:
[èpèk-èpèk]: têpak, têpaswa, gumpita
upaka:
paka
upiksa:
pramosada
apit:
apit, tihung, ngapiti; [apit-apit]: jajawat; [ngapit]: apit, mahat, maniyung, mapit;

--- 104 ---

[ngapit-apit]: marawit, ngawati, [pangapit]: paniung, paniyung, pilih, pangawat
ipat:
[ipat-ipat]: upata, panapa, prasapa; [ngipat- ipati]: mrasapani, ngupatani
upêt:
siking
upata:
[ngupatani]: napa; [nêmu upata]: pacara
apês:
lêk, lêlwa; [ngapêsake]: maribawa; [pangapês]: paribawa, pangabar; [pangapêsan]: pangabaran; [kapêsan]: kalêlwan
apus:
[ngapus krama]: bêncana nglare
ngapusi:
nipu, manali; [ngapus-apusi]: nanali, nali-nali, manacali, manali- nali
upas:
wisa, baruwang, bubuk; [ngupasi]: misa, misu, misada, misaya
apsari:
= psari?
upajiwa:
utsaha, usaha; [pangupajiwa]: pangayatman

--- 105 ---

upaya:
ulat, ulang, ulangan, apèt, apeta, upaya, luru, lalar, pwaya; [ngupaya]: amèt, lumêrah, lumalar, pangupaya, macari, mulang, ngrarah, ngrêrah, ngrêrêh, ngrurah, ngruruh, ngupadi; [ngupaya]: ngungsir; [ngupayani]: mèt, ngupaya; [pangupaya]: kira-kira, pangulangan
upama:
anuna, andhe, undhe, ondhe, inthi, atur, Asham, istha, alib, upama, upaman, angga, hingga, engga, nupama, rasa,

--- 106 ---

ragan, taha, tăndhe, takwi, tulya, têpa, tupama, topama, saningga, sanèngga, srasa, sarasa, saksat, sawang, silir, saloka, salwir, sambega, wiwikda, lati, lwir, lwira, lwirnya, lila, pindhah, panawang, pariminta, parimita, pipindha, papanggih, padha, pama, pami, pame, pamah, yayan, manulad, gah, byak; [upamane]: pwanya, yyanya; [ngupama]: umatur,

--- 107 ---

matur; [ngupamani]: umandhe, umakwi, tumondhe, mandhe, mendhan; [ngupamakake]: umaturkên, maturkên, ngupama, ngupame; [saupama]: saingga, saengga; [kaya upamane]: lirnyan
adhi:
antên, Ari, ari, a-rya, ar-ya, aryya, ri, rari; [ngadhèni]: ngarèn-harèni
udhun:
[kodhun]: hiliran
udhar:
dangka, lukar; [udharan]: ruhara; [ngudhar]: handangka; [ngudhari]: mure, mêdhar
udhar:
[= wudhar]: wurah, wular, brêtol, mardi of mêrdi, mangura, mangure; [mudhari]: nuculi; [pamudhar]: pamure, pamuwar
udhêt:
sampur, pasampur

--- 108 ---

udhal:
ora, urèh; [udhalan]: urèn, orèn, u(of o)reyan; [udhal-udhalan]: oreyan; [ngudhal]: mudhal, ngunggar; [ngodhal-adhil]: ngobal- abil
adhêp:
arêp, madahab; [adhêp-adhêpan]: pandêlyan; [ngadhêp]: umarêk, marêk, mayogapti, mayogabyantara; [ngadhêpi]: umarêki, marêki; [ngadhêpake]: ngadhêpkên; [pangadhêp]: pamante; [pangadhêpan]: pamanteyan; [madhêp]: umarêp, marêp, maptya
idhêp:
[ngidhêp]: manatmata; [pangidhêp]: idhêp-idhêp; [pangidhêpan]: paidhêpan; [kèdhêp; [ngèdhêpake]: cacap, mèdhêp
adhêm:
atis, adhêm, nyênnyêt, marta, mêrta, mrêtta, matis; [ngadhêmi]: paramarta

--- 109 ---

paramêrta, paramrêta, martani, madhêmi; [pangadhêm]: panawa, panyêp
idham:
[ngidham]: nyidham; [nyidham]: ngidham
adhang:
awêr, alang, kuya, sangkêr; [adhang-adhang]: alang-alang; [ngadhang]: ngadhanga; [ngadhangi]: nayuti, nanggulangi, tumanggulang, sumangkêr, ngawêri, ngalangi; [pangadhang]: pangawêr; [pangadhangan]: pangawêran
adhèng:
marèng
udhêng:
ubêng; [kodhêng]: kobêng
aja:
aywa of ayya, ywa of yya
aji:
una, uni, acitya, arga, citya, sungga, păncasona, păncaswana; [ngajèni]: asyang; [pangaji]: panghaji, pangargya; [pangaji-aji]: pangargya; [kajèn]: kahargyan; [araning aji]: suksmadnyana;

--- 110 ---

[matêk aji]: mamantra japa
aju:
aju, angsah, angsya; [ngajoni]: majêngi, ngangsahi; [ngajokake]: majêngkên, ngangsahkên; [paju]: pado; [maju]: umara, angsah, nangsah, nangsêh, mara, maraya, maju, majêng, mabyantara, ngangsêh, ngangsya
iji:
Eka, sruti, satu, yuwa; [ijèn]: Eka, edhang, edhing, anggana, nanggana, kawak, sowang, wahdat, wantah, wala, la(of lê)gawa, la(of lê)gawan, juga; [ijèn-ijèn]: sowang-sowang; [saiji-ijia]: jugaya; [ngijèni]: mriywaki, mriyawaki,

--- 111 ---

mriyanggani; [siji]: eka, nunggal, tatambang, saeka, siki, sikya, juga; [sawiji]: êsa, tunggal, tunggil, satu, sawiji, sajuga, juga; [salah sawiji]: salang siki; [miji]: mra(mar of mêr)dika, ngeka.
ijo:
ijêm, wilis, gadhu, gathi; [pangijon]: pangijêman
uja:
hambara; [nguja]: mangugung, nga(of ngu)mbara; [panguja]: pangugung
ijèh:
lana
ajar:
gocara; [ajar-ajar]: cicikat; [sosoraning ajar]: wasi
ajur:
ancur, drawa
ijir:
[ngijir]: manjinah; [pangijir]: panjinah
ujar:
una, uni, Ujar, cana, cara,

--- 112 ---

rujar, dêling, tu, sojar, sabda, wunya, wa(of wê)cana, wicara, wyajnana, pwata, jar, jara, jambat, yrujar; [ujar sêru]: singanabda; [ambalèkake ujar]: hardawalepa, walepa; [kuwating ujar]: singanabda; [nyauri ujar]: makolihang; [tan owah ujare]: nala; [pamojar]: pamonang.
ujêr:
panglinggan, ngyur
ujur:
Ujur, lajur; [ngujur]: mujur; [pangujur]: pamujur; [mujur]: lumajur, jujur; [kojur]: sahaja, malya; [sakojur]: sarandu
ajak:
[ngajak]: tumantang, tumangtang, mwalat
ojat:
onang
ijol:
salin, sêlang, lambang, pasalin,

--- 113 ---

ganti of gênti, gantya of gêntya, basi; [ijolan]: silih; [ijol sih]: silih asih; [ngijoli]: manghrapi, ngilèni; [ngijolake]: mitukarkên
ajap:
Ajap, tantang of tangtang; [ngajap]: tumantang of tumangtang, dhandhang of dhangdhang; [ngajap-ajap]: angkas-angkas, dandan, mayam- ayam, ngayam-hayam; [ngajap ala]: êla-êla; [pangajap]: arêp, panonta; [pangajap-ajap]: arêp-arêp
ajêg:
akram, kram, tajêm; [sajêg]: sadawan; [sajêg-jêge]: sadawan-dawane; [pajêg]: najêm; [pamajêg]: pangahyas; [pamajêgan]: pangahyasan
ajug:
[ajug-ajug]: ompak-ompak, talajug, talajêng, saki
ajêng:
pahajêng, parindyang, dhulang of dhudhulang
ujung:
[ngujung]: ngusapujêng

--- 114 ---

aya:
[ngaya]: ngayaya; [ngaya-aya]: kusung-kusung; [pangaya-aya]: pangayaya
ayu:
arju, adi, asri, alêp, ajêng, Ayu, aywa, cintantya, cintya, raras, rêja, rayu, ramya, darma, sri, laksmi, lêmi, lêngêng, panulu, prati, yu; [ayu-ayu]: angganararas; [ngayoni]: numalandangi, mrandani; [mayu?]: catra; [kumayu]: kumajêng; [rahayu]: karta of kêrta, krêtta, pakrêtta
alo:
Alo, suwawi, payo, mah, mara, maryan, mapapa
iya:
Iya, nênggih,

--- 115 ---

nêngguh, singgih, ya, ye, yaya; [iya iki]: yèki; [iya iku]: yèku; [iya ika]: yeka; [iya ingkang]: yekang
oya:
dwala
ayuh?:
hipi
uyah:
wuyah, garêm
uyuh:
kêncing, sêne, mutra; [nguyuh]: ngêncing; [lara nguyuh]: halmutra
iyan:
(= pêngêlèran sêga)
iyun:
[iyunan]: gonjingan
uyun:
(araning dhapuran têbu)
uyêk:
pusus; [uyêk-uyêkan]: busêkan; [nguyêk]: musus; [pamuyêk]: pamusus; [muyêk]: musus
oyod:
kurita, tambi, wod, wwad, wyad, lod, lot, lata, lwata, latha; [oyod-oyodan]: wêlun, lata of latan; [ngoyod]: malata;

--- 116 ---

[aoyod]: mawod
ayat:
[ngayat]: tumiyang; [ngayati]: ngumiyangi; [ngayatake]: tumiyangkên; [mayat]: umayat
ayam:
[ngayam-ayam]: nayam-ayam, ngancam-ancam, ngincim-incim
ayêm:
inak of enak, hica of eca, ecan, awe, awicarita, muktya; [ngayêm]: ngaring; [ngayêmi]: madhêmi, ngarêmi; [ngayêmake]: madhêmkên; [ngayêmake]: ngarêmkên
ayom:
[ngayom]: mangêb; [ngayomi]: mangêbi
iyêg:
ngrantêg, ngrarangin
uyêg:
pusus
oyag:
nambah, timpa
oyog:
[ngoyog]: masuyug
hyang:
[kahyangan]: endraloka, endrabuwana, ariwanda, ariloka, aribuwana, amaraloka, narahyang, nirayapada, nuswakambangan,

--- 117 ---

cakrakêmbang, cakrapura, kadewatan, kamuksapada, dik, triloka, tayan, sunyapuri, suranadi, suralaya, surabuwana, suduk udal-udal, setragăndamayu, siwandahariloka, swargaloka, sêmaralaya, sêmarapada, sêmarabuwana, loka, pakahyangan, janaloka, jonggringsalaka, martyaloka, giriloka, bramapura, bayupura, ngun, nguntara, ngasmani; [kahyangane Bathara Endra]: endrabuwana, sanangindriya, suranadi, suratuwana, lokendra; [kahyangane Bathara Wisnu]: aribuwana; [kahyangane Bathara Guru]: parewarna; [Hyang Rudra]: hyang wisesa; [Hyang Wisesa]: hisa
oyong:

--- 118 ---

[sakoyongan = sêngkoyongan Spr]: giyuhan
êm:
I
ame:
[ngame]: dame, lamung of lamong, nglamung of nglamong; [pangame]: panglamung of panglamong
êmi:
zie mi; [ngêmi-êmi]: mama; [pangêmi-êmi]: pangêma-êma
êmu:
kêmbêng
emu:
lênnyu
amoh:
sêbit runting
umah:
(= omah)
omah:
umah, nasa, ragana, rangka, rangkan, rangkal, rangkalya, rangkang, dalêm, têpas, tomah, suwisma, swawisma, suyasa, syawisma, witana, wisma, wale, wangun, wangon, panti, pasuk, yasa, made, madeyasa, madhe, graha,

--- 119 ---

griha, gêrha, bale; [omahan]: kuma-kuma; [ngomah-omahi]: kuma-kuma, mawahi; [ngomah-omahake]: mawakên; [pomahan]: parigraba, pawisthan; [somah]: anakbi, anakbini, rabi, sanggraha, liswa, dhara, madara
ima-imantaka:
(araning nagarane ratu buta zie manimantaka)
amun:
[amun-amun]: amu-amu; [ngamun-amun]: ngundhat-undhat
uman:
[nguman-uman]: nikwin, wikalpa, manumpah, maki, malingan, muman-muman, mangundhati, nguni-uni, ngujar-ujar; [panguman-uman]: pangundhatan
eman:
imar, omêr, pirma
êmar:
gupe
imur:
[ngimur]: êmur;

--- 120 ---

[ngimur-imur]: nyuluh-nyuluh
umur:
[ngumur]: yuswa, yusya
amarga:
hawan, dening, mawan
amuk:
[ngamuk]: anana, lugunar, manana, muk, mukmuk, mêta, mawuk, mangêr, mangrok, ngamah; [pangamuk]: wuk, pamuring, pamuk
êmak:
[ngêmak]: manghêmat; [ngêmak-êmak]: pêkul-pêkul
umuk:
sêngkung, sêngung, gura(of gora)gadha, gumêndhung; [ngumuki]: ngumbangi, ngumbangkên; [ngumukake]: asumbung; [komuk]: kuncara
amit:
[pamit]: Amit, sajar, pamwit, muhun, mwit; [pamitan]: mumuhun
êmut:
[ngêmut]: ngêmu

--- 121 ---

umêt:
[mumêt]: mutêk
êmas:
zie mas
umus?:
hantus
himawan:
(araning gunung)
impi:
èpi; [impèn]: himpwan, swapnan; [ngimpi]: swapna, swapêna, sumêna Kw. = supêna K, pangipi, nyumêna Kw. = nyupêna K; [ngimpi-impi]: mèpi; [pangimpèn]: pangipyan
ampah:
panggêh; [ngampah]: manayuti, manênggahi, ngamah
ampuh:
ampêh, cacap, mandi; [ampuhan]: têdhuh
umpah:
(pangucap ala); [ngumpah-umpah]: nala-ala = ngala-ala, ngundhati, ngamah-amah, ngamun-amun, nguman-uman, ngombal-ambil
êmpan:
pangêmpan; [ngêmpakake]: marêkên, majarum, nguswakên; [pangêmpan]: panguswa; [mêmpan]: humêmpan
impun:
jum; [ngimpun]: anjum, [ngimpuni]: nguyuni
ampir:
[ampiran]: dunungan,

--- 122 ---

dunungi; [ngampirake]: dunungkên; [pangampiran]: pêrsinggahan; [mampir]: dunung, dumunung, ngampir
èmpêr:
Impêr, reka, tembak, srapat, warna of wêrna, wistha, pindha, pirit, pêtha, byakta; [èmpêran]: iriban; [ngèmpêr]: nirib = mirib, mindha, mirit, malih; [ngèmpêr]: mayaya, mimindha, ngintha of ngentha, ngimêr, ngimba of ngemba; [ngèmpêr-èmpêr]: ngimêr-imêr; [ngèmpêri]: nuduhi, pindha; [pangèmpêr]: pamindha; [mèmpêr]: makadi, mapindha, bangun, rambi, pindha of pipindhan, patani
êmpritgantil:
cucur, rês-rês, kadhasih, tadhah arsa, tidharsa, wlas harêp

--- 123 ---

ampak:
[ampak-ampak] awun-awun, apaka, amuk-amuk, nawun-nawun, têdhuh, wun-wun, lawun-lawun, lamat-lamat, limut-limut, prata, pita, pawang; [ngampak-ampak]: tumêdhuh
umpak:
ndhak-undhakan kayu, têngari, jêng, banci; [umpak undhak-undhakan]: jêng riwa-riwa; [umpak-umpakan]: talajul, gancaka
umpuk:
undhung; [ngumpuk-umpuk]: ngundhung-undhung
ampad:
[ngampad]: nyampad
ampat:
[ngampat]: ngampat, ngambat; [ngampat-ampat]: ngamat-amat, ngambat-ambat
ampêt:
pêgêng, pênggah, gêtêm; [ngampêt]: nahên, nahêni

--- 124 ---

naha(of nahê)nakên, nênggak, ngapinêng; [pangampêt]: panahên, pamêgêng; [pangampêtan]: panahênan, pamêgêngan
umpêt:
pi, pên; [umpêtan]: alingan, umêt, nanghên, sênêtan, singidan, mar(mêr of mrê)gil, madhêmit, manghêt, bonglot; [ngumpêt]: api, nimpêt; [ngumpêt]: manumpêt; [pangumpêt]: sèngêh
ampuan:
nampuwan
ampil:
[ampilan]: pawa, pawira; [ngampil]: nămpa, suraksaka, mawira, manggung, ngahawin, ngawin; [pangampil]: pangawin; [pangampilan]: pangawinan; [kampil]: karwong, kawin
umplêng:
ngurêng
ampang:
amang
amping:
[ngampingi]: marêki

--- 125 ---

ampung:
[ampungan]: nawing, malindhung, mangandêl
êmpèng:
[ngêmpèngi]: nginyani
amyang?:
makatirah, mawyang
umyung:
umung, sênggani
umum:
[ngumum]: kyat
ambu:
Amba of Ambê, Ambêh, ungas, cambu, sambu, winda of wenda, ganda of gănda, gandana; [ambu-ambunên]: ungas-ungasên; [ambon-ambon]: windaka of wendaka; [ambu kang ora enak]: pêcing; [ambu măncawarna]: kalênyit; [ngambu]: manawung, makuswa, ngisêp, ngambêh, ngambêt; [ngamboni]: nguswani; [ngambokake]: nguswakên; [pangambu]: pangaras; [kambu]: kongas; [mambu]: ngrasa
emba:
[ngemba]: umirib, mirib;

--- 126 ---

[pangemba]: pangimpêr = pangèmpêr, pangimba = pangemba
ămba:
asis, tara, têlar, sis, sêlar, wir, wira of wera, wirrya, wirya, wi-rya, wiraya, wêlar, wyara, wiyara, wyat, wiyat, waryya, leswa, lwa, lwah, lwan, pramu of pramo, paramu of paramo, pramu(of paramu)sita, pramu(of paramu)sesa; [ambaning ati]: pramusitaya; [ngambani]: ngawera; [ngambakake]: ngawerakên; [kamban]: kaweran; [saambane]: panghamban; [luwih ămba]: pramu(of paramu)dita, pramu(of paramu)ditaya
ombe:
inum; [ombèn-ombèn]: amanya; [ngombe]: nayub, drawi, drawina,

--- 127 ---

mahêm, mandrawina, manginum, nginum; [pangombe]: panginum; [pangombèn of pangombenan]: panginuman
umob:
umyab, kêla, kombak, mwab, myab
ambah:
ura, uran, cacad, tampak, srambah; [ambah-ambahan]: huran-huran; [ngambah]: umambah, ambêh; [ngambah]: nacak, napak, nampak, nambah, tampak, tumampak, sumarambah, la(of lê)lana, mai, mahi, manambah, muwwah, mangura, ngura, ngamah; [pangambah]: panapak, panambah; [kambah]: nidu, kambêh
êmbuh:
antah, êcih,

--- 128 ---

boh
imbuh:
tanduk; [ngimbuhi]: ngimbahi
ambên:
saput
ambèn:
salu, salên, wayang, patani, made, bale
êmban:
hêmbên, tanggung, sawung, sambita; [êmban-êmban]: saput, sambit; [ngêmban]: nawung, tumanggung, sumaput, sumambit, nyawung; nyambit, manawung, manambit, mawèng; [pangêmban]: panawung = panyawung, panambit = panyambit
êmbun:
[êmbun-êmbunan]: uludwara, nabyuka, wungwunan, panuhun, pasundhulan
ămbra:
[ngămbra-ămbra]: luluya
ambar:
[ngambar]: asêng, angin, kumar, kyran, sumar, yamêr,

--- 129 ---

mar, mrik, marbuk, mêlêg
ambèr:
ngalun; [ngambèri]: ngalabi
umbar:
ugong = ugung, lunjar; [umbaran]: ugungan, lawung; [ngumbar]: lumunjar, lumawung, mangugya, ngudya = nguja, ngumbara, ngunggar; [pangumbar]: pangugung; [pangumbaran]: pangugungan
ombèr:
tèlèng; [ngombèr]: masujya; [ngombèri]: masujyani; [pangombèr]: pangamban
ambara:
hardhya
ambruk:
hamruwak
ambêk:
[ambêkan]: U(of O)swasa =, u(of o)swasa, U(of O)syasa =, u(of o)syasa, nilangga, swasa, syasa, wayuwita, wayuwiya; [ambêk wantêr]: bawisyati
êmbok:
ibu, rena, dharani, biyung, bibi
umbuk:
[ngumbuk]: ngambak;

--- 130 ---

[ngumbuk-umbuk]: ngambak-ambak
ombak:
arus, luna, lunang, lenggang, yyrak, gurnita, gurnang; [ngombak]: lumunang; [ngombak-ombak]: ngumêk-umêk
êmbat:
panthêng; [ngêmbat]: manthêng; [pangêmbat]: pamanthêng,
êmbut:
gênjur; [êmbut-êmbutan]: gênjuran
umbut:
lumbut
èmbèt:
ajak, ambat; [embetan]: ambatan; [ngèmbèt]: umambat, manawak, ngambat; [pangèmbèt]: panawak, pangambat
ambus:
[ngambus]: ngungas
êmbês:
racah
ambal:
[ambal-ambalan]: masanggaruwan; [kaambalan]: kaban
ambul:
[ngambul]: napung, tawung
êmbêl:
sulatêk, wa(of ba) lora
imbal:
tawu, tula, tular, timbal,

--- 131 ---

limbang; [imbalan]: ujungan, timbalan; [paimbalan]: patimbalan
imbul:
atambang
umbêl:
tèlèr
umbul:
dêdêl, tumbul; [ngumbulake]: madik; [mumbul]: andêdêl, dumêdêl, sumaksya, maudara, mahambara, mataya; [kombul]: uluk, kondhi; [umbul- umbul]: dwaja, daludag, tunggul, supralêmba; [umbul-umbul]: pugag, juluk-juluk
ombal:
[ombal-ambil]: wawan
amblês:
kandhêm
ambyar:
awrah, êngka
ambyuk:
byuh
umbag:
sêngung, prasangsa
ambêng:
tigasan, pahajang; [ambêngan]: asahan; [ngambêngi]: humuhuti, humawêr, nênggêh(of nangguh)i, muhuti, mawêr; [pambêng]: wêwêr; [mêmbêng]: humawêr; [pamambêng]: patangguh

--- 132 ---

ambung:
aras, ajêng, ambya, kusa, kuswa; [ambungan]: kuswan; [ngambung]: hambyuh, hanguswa, naras of noras, kuswa, kasya, wasa, marum, musapi, mangaras, ngaras, ngusa, ngusana, nguswa, nguswan, ngisêp, ngambu; [ngambungi]: ngarasi, ngisêpi; [ngambungake]: ngaraskên, ngisêpkên; [pangambung]: panguswa of pangoswa, pangiswan of pangisyan, grêmêk; [pangambungan]: panguswan of pangoswan
imbang:
marrwa; [imbang-imbangan]: singhit
amêng:
[amêngan]: bolang; [amêng-amêng]: cumangkrama, cangkrama, sumewana, la(of lê)lana; [amêng-amêngan]: cahêng, wengwengan, lana,

--- 133 ---

lalanan, lalangan, palawija, mêngmêng; [paamêng-amêngan]: pacangkrama, pacangkraman
êmong:
zie mong
umung:
aahêm, ahêm, umrang, umyang, srang-srang, lumrang, gurnita, gurnang, gumrah of gumêrah, gumrêh of gumêrêh, gumuruh, bêgor
age:
[age-age]: ngata; [iga]: uswaka, rusuk, rujingan
ige?:
ucara
uga:
oga, ogyan, dyuwa, towi, silih, wuga, wugya, juga, jugan
agar:
[ngagar]: hoswan, ngoswan
êgar:
[mêgar]: kumêlar = wumêlar van walar, kambang, mêkar

--- 134 ---

ugêr:
ujar, guru; [ugêr-ugêr]: pradaksa of pradêksa, pratisara, pramoda, pramugari, gunungan; [paugêran]: tatagon, pakêm
agak:
[ngagak-agak]: mangantak-antak, mangêntak- êntak
egak?:
ingêk
ogèk?:
ambyat
igit:
[ngigit-igit]: unêk-unêk; [nginggit-inggit]: ngunggut-unggut
egla:
[ngegla]: nawang, nampak, trawang, nglengela, ngeja
agal:
kramu, maakas, ganal; [luwih agal]: sugal
igêl:
wilung; [ngigêl]: tanjak, taya, mataya; [tangan ngigêl]: hasta kuswala
ugêl:
[ugêl-ugêl]: sudipa, sudipra, sudhu, paglangan, panggri,

--- 135 ---

jurung, grita, gritha
aglar:
madhang
agêm:
kosa, sambut; [kagêman]: kapupu
ugêm:
(araning dolanan)
agama:
gama; [parentahing agama]: panatagama
agag:
êbang, tingka; [agagan]: abaran; [ngagag]: abar, mayat, mangêbang, mangangkas, ngêbang; [ngagag- agag]: mangêbang-êbang, mangibang-ibang, ngangkak-angkak; [ngagagi]: abar, tumingka, mayati, mangêbang, ngayati; [ngagagake]: mayatkên, ngayatkên; [pangagag]: pangêbang
agung:
hu, dyana
ugung:
raya; [ugungan]: daman; [pangugung]: rakmi
abah:
[abahan]: kulambi; [ngabah-abahi]: ngapa
abuh:
hawêh, wuwah,

--- 136 ---

wêngkah
obah:
êntrak, u(of o)sik, e(of o)wah, e(of o)ya, oyah, oyag, oga, cancala, kokih, kampi, tobah, sika, sikara, molah
abèn:
[abèn-abèn]: luput-luput
abrah:
anjrah, awra, a(of u)war
abra:
hawyang, narawata, narawatah, corah, sinang, wra, wêk, jrah, bra
abar:
[pangabaran]: abaran, candha, cundhamani, kamayan, diwyang, sampata, wimohana, wimana, wagmi, pracandha of pracăndha, prabawa,

--- 137 ---

paribawa; [pangabaran angin]: dhandha; [pangabaran kala]: candha(of căndha)birawa (of berawa)
abur, ibêr, ibur:
nglayang, panglayang, manglayang; [mabur, mibêr, mibur]: nglayang; [kabur]: kabarasat
obor:
suluh, silulunga, panjuta; [ngobori]: nuluhi, sumuluh, nyuluh of nyuluhi
ubrêk?:
rurêk
ibarat:
[ngibarat]: hindhi
ubrês:
aroh, roh, wulik, walisak; [ngubrês]: aroh, umrês, umasit, umalisak, nus, musir, masit, masêng, mawulik, mawyêng, malisak, mulêng, mapaya, gumêmêt, ngroh, ngrarah, nguwos

--- 138 ---

abrag:
[abrag-abrag]: palastan of palêstan
ibêk:
[ibêkan]: wibra
ubak:
kolah, badhondha; [ubak-ubak]: ngodha-hodha; [ngubak]: molah; [ngubak-ubak]: udhodha; [pangubak]: pangumêk; [diubak]: kolah
ubêk:
limêng; [ubêkan]: limêngan
èbêk:
[ngèbêki]: sumaput, pamalabari, mênuh, nglimput, nglumbari
obak:
[ngobak- obak]: ngudhodha, ngumêk-humêk; [abdi]: partiwa, patêh, patik; [abdi kakasih]: patêh; [abdi dalêm]: patikhaji, patikbra, patik bupati
ubêd:
kulad, tikal, talya, sêrut, siring; [ubêd-ubêd]: walun; [ubêd-ubêdan]: pawalunan
abit:
= obit;

--- 139 ---

[ngobat-abitake]: huntitakên, ngubat-ubitkên; [mobat-mabit]: untit, malêbit of mubat-malêbit
ubêt:
masiring; [pangubêt]: pasampur
ebat:
[ngebat-ebati]: dugra, ngisab-isabi; [ngebat-ebatake]: ngisab-isabkên
obit:
= abit; [mobat-mabit]; [malêbit of mubat-malêbit]
obat angêt:
wêdhak angêt
ubas:
bruwang
ubal:
urub; [mubal]: muntap of muntab, murub; [mubal]: makantar, mulad, ngatar; [mubal-mubal]: angkara-kara, makantar-kantar, ngatar-hatar
abolêrêng:
(arane wong adol arêng)
ubyar:
[mubyar]: makara
ubaya:
tatya
êbyuk:
zie byuk
êbyok:
zie byok
abab:
uswasa; [ngababi]: mauswasa; [kaababan]: burbuwah
ubub:
[ububan]: marapya, basuran
abang:
awyang, amarah,

--- 140 ---

rakta of rêkta, janggi, jingga, marah, mirah, mabang, bambang, bang, bangbang; [abang tuwa]: wungu; [mulusing abang]: malerah, malèrèh
êbang:
zie bang
ubêng:
idra, èdêr, iswa, inga, hingan, cakra, rèh, kiyu, tira, tawing, taluh, lêkêr, langlang, prahara, pra(of para)mudita, pra(of para) muditaya, putêr, puyêng, mandhala, mayêng, giling, bandhala, banjêng, buwana, ngandha; [ubêngan]: ulangan, kulinglingan, putêran, puyêngan,

--- 141 ---

maputêran, banjêngan; [ubêng-ubêngan]: kulinglingan, wulingling, linglingan, munggwingan, bilulungan; [ngubêngi]: narandu, narandum, nawêngi, kumalingling, kumulingling, mahirup, mahirsya, ngulinglingi, nglanglangi; [ngubêngake]: midrankên, mutêr; [pangubêng]: pamutêr; [pangubêngan]: pangidranan; [mubêng]: ulang, umiswa, kulingling, lumêkêr, lumanglang, manyêng, munyêng, midêr, mutêr, miswa, musêng, muwêr, muling, midhêr, mayang, mayêng, muyêng, gayêng, ngayung; [pamubêng]: pamuyêng; [kobêng]: konêng,

--- 142 ---

kèbêng; [saubêng]: sarandur; [ubênging jagad]: pra(of para)mudita, pra(of para)muditaya, pra(of para)musesa
ubung:
[ngubungi]: jodana
obong:
tunu, tunwa, walagar, pratunu, gêsêng, baranang, bakar, basman, basmara, basmyan; [obong-obongan]: tunon, tunwan, tunuwan; [ngobong]: anggêsêng, nunu, tumunu, tumunwa, manunu, manunwa, mratunu, malagar, manggêsêng, gumêsêng, ngobar; [ngobongi]: nunuwi; [pangobong]: panunwa, pamalagar, pabongan, panggêsêng; [pangobongan]: panunuwan; [kobong]: kurung, kobar,

--- 143 ---

kabaranang, kabêsmi, kabasman, kabasmaran, kabasmyan, tunu, gêsêng, basma, bêsmi, basman, basmya; [kobongan]: tumangan, tobongan, pagubahan, basmyan
athi:
[athi-athi]: carana
othe:
[othe-othe?]: memengin
ethok:
[methok]: ngatibing
othak:
[othak-othak]: gopura
athung:
[ngathungi]: mangathungi
ing:
A = a, I = i, hring, Ang = ang, Ing = ing, Eng = eng, ning, ri, rikang, rang, ring, ka, kanang, te, tèng,

--- 144 ---

tekang, sa, ya, yan, yarya, ma, mang, ming, mèng; [ing kono]: Iriya; [ing kono ta]: Irikanta
ingu:
[ingon]: ingwan; [ngingoni]: mangiwani, mèngèngi
engo:
èwi, inge; [mengo]: inge, minge, mèngèng; [menga-mengo]: balingah-balinguh; [pamengo]: paminge
angan?:
lungeyan
angên:
[angên-angên]: unandika, unadika, tina, wêwêngkan, locita, prani, gar(of gêr)jita, barima; [angên-angênan]: ngên-angênan; [ngangên-angên]: rumindhu, munandika, munadika, marangên-angên, malocita, mangunandika, mangunadika,

--- 145 ---

mangên-angên, ngunandika, ngunadika, ngartika, ngartita; [pangangên-angên]: pangunandikan, pangunadika
angin:
anila, anila-nila, anila-nilaandha, andha, erawati, uswasa, uswaswa, osya, aliwawar, hangin, nila, tarik, panca (of pănca), colatarik, tatawisaya, tipa, titipa, tapang, sindhung of sendhung, sindhung aliwawar (prahara), sindhung bisaka (prahara), saddhaka of sadhaka, samirana, sabdagati, wanta, warsawata, wawana, wayu, lesus, păncaruka, panca(of pănca)wora (prahara), prahara,

--- 146 ---

pracăndha, pracalita, prati, pratipa, prabancana, pawana, mracăndha, maruta, marutowan, margana, gunanandu, barat, bajra, bajrapati (prahara), bayu, bayu bajra; [angin-angin]: anila-nila, nila-nila; [kanginan]: kamarutan; [angin ciptan]: prana prahara, prana praharana; [angin silir-silir]: marutapala; [angin pangabaran]: nila pracăndha; [angin gêdhe]: erawati, erawatya, lèswus, lèsyus, prahara; [swaraning angin]: herawati, herawatya; [anjungkarangin]: dukaranging
ingin, pengin:
= ingêt, pèngêt; [kêpengin]: kenginan; [mengini]: kainginan; [menginake]: kainginkên
angur:
Urên
ingêr:
indêr; [ngingêr]: ngèndêr, ngligêr;

--- 147 ---

[kèngêr]: kèndêr; [mingêr]: sumantya
êngka?:
ngka
êngko:
[mêngko]: mane of mêne; [samêngko]: samêne
ingke?:
ngke
inguk:
[nginguk]: ninjo; [mingak-minguk]: mingah-mingêh
ungak:
[ngungak]: ngungang
angkah:
[ngangkah]: nglalare
angkuh:
langguk
êngkan?:
ngkan
angkêr:
wêru, wingit, maswa; [pangangkêran]: pamimangan
ungkêr:
gana
ungkur:
[pungkur]: wuri, wurya, wawi, guri; [pungkuran]: wugyatan, buritan; [kêpungkur]: kawuntat, kawuri, kawurya, kawugyat, kêpungkur
ungkak:
[ngungkak]: muntap
ingkêd:
[mingkêd]: mindhad
angkat:
Angkat, nyat, tua, war; [ngangkat]: anyat,

--- 148 ---

nyat, midhang, nganjat; [pangkat]: A(of a)ndha, rambah, tundha, sundha, wija, wijang, pana, parah, jat, bilik; [pangkatan]: rambahan, pataran]: of patarran; [pangkat-pangkat]: parah-parah; [mangkat]: hyangkat, u(of nu)mangkat, tumiang, tumundha, sumunda, yyrakat, marah, musung
êngkas:
wêngkas
ungkul:
hur; [ungkul-ungkulan]: hur-huran, tomtoman, tinggi-tinggiyan, songan, pahur-huran; [ngungkul-ungkul]: hur-hur; [ngungkuli]: anditya, angguli, nama, nunggwi, kawijayan, lumêhêngi, manjor,

--- 149 ---

murda, majori, mangungkuli, nganjor, ngasongi; [ngungkuli unggul]: kawijayan; [ngungkulake]: jaya-jaya; [kaungkulan]: kasênyan; [kongkulan]: batang, kasongan, kawibawan; [diungkuli]: kawidi; [pangungkulan]: pajoran; [paungkulan]: pasongan
angkup:
tangkup
ingkêm:
uji, poji; [mingkêm]: moji
ungkêb:
[ngungkêb]: madhêm
angkang:
[ngangkang]: hrik, mangungkung
ingkang:
Inanang, hikana, Ikanang, hikanatang, Ikang, Ekang, Itang, ingkang, ingking, ingtang, nirang, nikanang, nikanatang, nakang, niking, nikèng, rikanang, rikatang,

--- 150 ---

rikang, ritang, ring, kanang, yatang
angêt:
Angêt, kiya, sumêr; [angêt-angêtan]: Angêt-Angêtan; [mangêt-mangêt]: sumêr-sumêr, mêntèr
angot:
ngêmbus
êngêt:
[pangêngêtan]: pakiman, (= patiman Spr)
ingut:
[mingut]: singut; [mingat-mingut]: gut-gutên
ongot:
[ngongoti]: rahuti
angsu:
[ngangsu]: mangangswa
angso?:
kuyang, swa, sumêmêr
ungsi:
ili; [ngungsi]: umungsi, umungsir, sraye, musi, mara, ngusi, ngili, ngungsya, ngungsiya; [pangungsi]: pakasraya; [pangungsèn]: hungsyi, pakasrayan, pangungsyan, bandara
ăngsa:

--- 151 ---

[ngăngsa]: manga; [ngăngsa-ăngsa]: mangah-mangah, mangangah-angah, ngangah- angah
angus:
asthaga
angsah:
angsya, êmpan, tama; [ngangsah]: ngangsya; [ngangsahake]: majarum; [mangsah]: umangsêh, umangsya, angsyah, numangsêh, nangsah of nangsêh, tandang, tumama, pranama, mwangsyang, mamara, ngêmpan; [mangsah]: ngangsêh, ngangsya
ingsih:
hyasih
ingsun:
hingya, kun, kwi, lukan
angsana:
(kêmbang), hasana
ingsêr:
[mingsêr]: umingsêr, minjurag, miryya; [kèngsêr]: kasulayah, kajurag, sulayah, jêngkar
usir:
anglud, lud, purus, barasat;

--- 152 ---

[ngungsir]: indhung, ambra(of ambara)sat, numusir, dumuna, musir, mangroh, ngucir, nglud of ngêlud; [pangungsir]: marêp
angsoka:
(araning kêmbang)
ungsêd:
wudi; [ngungsêd]: marsudi, mrasudya, ngu(of ngo)kih; [kaungsêd]: kokih; [pangungsêd]: pangudèn
angus:
ngusya
êngês:
[mêngês]: mêlês
ingis:
[mingis]: sisa
ungas:
ngubal; [ngungasake]: satma, garagadha, ngubalkên
engos:
[malengos]: athat
ungsêl:
[ngungsêl-ungsêl]: usêr
ingsêp:
[ngingsêp]: manginte, nginte of nginginte
ungsêp:
[ngungsêp]: marsudya
angsêg:
têtêr; [ngangsêg]: tumêtêr
ingsêg:
[mingsêg-mingsêg]: ngingsêg-ingsêg
angsang:
salang
anglo:
pambus
angèl:
iwêh, Angèl,

--- 153 ---

rungsit, sirung, mèwuh, ngèl, ngela; [ngangèlake]: anglih, anglong, nita, kaiyalan, panglih, ngèl, nglih of ngêlih
ingêl:
[kèngêl]: tangêl
ungal:
[mungal]: munggul
inglar:
tingkir, singlar, mar(mêr of mrê)gil, masah; [minglar]: miruda; [singlar]: masèngsèng
anglês:
muksa, matyês, galo
anglès:
molês
anglung:
tungkul; [manglung]: lungga, ngêlung, nglênging
angap:
angyap; [mangap]: malatah, mangang, mangangka; [mangap-mangap]: ngamah-amaha; [mangapi]: mangangi
ungup:
rungup
anggi:
[anggi-anggi]: nalendran, guli

--- 154 ---

anggo:
anggya, kuswa, sangdhang, pakêm, pustha; [araning panganggo]: sangupati, pêkak, padakatibing; [anggon]: agêm; [anggon-anggon]: kuswan, sandhangan, siwala, sambutan, wawan, pustha; [nganggo]: umawa, umagêm, nandhang, niwa, nangga, sikêp, sumandhang, sumambut, sanggrahèng, wawa, make, makêm, musthi, mawa, mawi, mawya, malayya, ngrênggêp, nguswa, nganggya; [nganggo-anggo]: mabusana, busana; [nganggoni]: nguswani; [nganggokake]: nguswakên; [kaanggo]: kawaca; [panganggo]: ulês, niwata,

--- 155 ---

rukuh, kuta, ku(of ko)swa, kasya, kawaca, sana, sandhang, saddhana, sasamawa, sewa, siwala, wikara, prabu, pustha, pawa, pawi, pamusthi, pamawa, dhana, gêgwan, busana; [manganggo]: busana; [kanggo]: rahab, katêlah, kawaca, têlah; [nganggo kêmbang]: asêkar; [ora nganggo]: datarpa; [araning panganggo]: pêpêkak; [manganggo]: marwwa; [manganggoni]: marwwati; [wis kanggo]: mabyasa
engga:
[saengga]: angganya, dundyan, tuli, saksat
unggah:
tapung, sêngkan, sunggu, panungsung; [unggahan]:

--- 156 ---

sêngkan of sêngkanan; [unggah-unggahan]: panataran, pancatan; [ngunggahi]: nunggahi, mangangsêhi, mangunggahi, nganjati; [ngunggahake]: mangangsêhkên, mangunggahkên, nganjatkên; [munggah]: acangla, numunggah, nungsung, sumêngka, sumunggu, pratikstha, mahanjat, manjat, nganjat, nganjati
ênggon:
ekari, astana, aswa, aswana, asthana, ing, ênggèn K, Ung(ung of ong)gwan, Ung(of ung)gya, Ung(of ung)gyan, nyasa, kahanan, kahyangan, kundha, kara, kasana, kumara, don, doni, dunung,

--- 157 ---

desa, desi, têpas, sahana, sana, sêtana, sasana, swana, sya, syana, sanggraha, wana, loka, pehak, prahasana, parigraba, pada, petak, mandhala, graha, grahma, gata, gwan, gyan; [ngênggoni]: hanambat; [ênggon adhêm]: enjang; [ênggon ajar]: pajaran; [ênggon katela]: enz patelan enz; [ênggon kabêcikan]: gathayu; [ênggon têtêlu]: triloka; [ênggon wêwolu]: hasthraka; [ênggon pêrang]: ranapada; [ênggon gunêm]: pahman, pahêman; [ênggoning bun]: henjang; [ênggon banyu]: patirtan, pabongan; [ênggone]: nyan, de(of do)nira, de(of do)niran,

--- 158 ---

dènta, dè(of do)nya, dera, têkap, têkapi, têkapanira, têkapnya, têkapannya, wanya, mara, mahoga; [tunggal ênggon]: kasana; [panggonan]: atayan, haswana, ung(of ong)gwan, hung(of hong)gyan, kaanan, don, donan, doniran, dunungan, sana, sanaya, saba, wêr(of wrê)gil, padonan, padunungan, padakan, pataruan, patapan, pagraha, mar(mêr of mrê)gil; [panggonan iki]: lokika; [panggonan ala]: kurana; [panggonan dewa]: kahyangan = kayangan; [panggonaning wong wadon]: kagaluan; [panggonan mas]: pangêmasan; [panggonan banyu]: pahyaran, pabanyu-banyu;

--- 159 ---

[panggonan bajul]: pabuayan; [saênggon]: saloka; [kanggonan]: kasanan, kalokan; [manggon]: andon, andunung, anèng, asana, dumona, dumunung, sumanggraha, matuh, misil; [manggonake]: hanunung
agêr:
hyrubi, pratita, tagya; [panganggêr-anggêr]: patagya-tagyana; [agêr arêp]: hyrubi mahyun; [layang hanggêr]: pratitasastra, pratyawilapa; [planggêran]: aogêm
anggur:
[angguran, nganggur]: ngodhe; [ngangguri]: amèhi
anggèr:
indya, ibu, ranak, rakrya, rakryan, laki
unggar:
[ngunggar]: ngawug; [ngunggar-unggar]: ngawug-awug
anggrèk sitangsu:
(araning kêmbang)
anggras:
krokos; [nganggras]: ngrokos

--- 160 ---

ênggik:
[mênggik]: anggênting, gêcing
enggak:
inggên
enggok:
eruk, tikung, porang; [enggokan]: porangan; [menggok]: nancah, nalimpang, tumikung, meruk, morang
anggit:
ikêt, itung, rèh, reka, rumpaka, kupita, sawung, suji, pindha, gita, gupit, gupita, gubah, thika; [anggitan]: gubahan; [nganggit]: itung, umikêt, anggupita, nênun, nawung, rumancana, rumpaka, rumampaka, sumuji, manawung, manulad, mindha, marna, mursita, [mursita...]

--- 161 ---

[...,] mikêt, garêmêki, ngrancani, ngrante, ngracana, ngrumpaka, ngrampêki, ngikêt, ngapus; [nganggit kêmbang]: nyuji; [nganggit-anggit]: ngapus-apus; [panganggit]: panawung, pratali, pangripta, pangikêt, pangapus
ênggêt:
grêt, [ênggêt-ênggêtan]: gêrêtan of gêgêrêtan
inggat:
[nginggati]: mangindhiti; [minggat]: u(of nu)milag, miruda, milag
unggul:
anjaya, hur, unggul, dwaya, digdaya, digjaya, songa, wijaya, lurah, puncak, panunggul, parmata, pangunggul, dhucung, jaya, mênang;

--- 162 ---

[ngunggul-unggul]: hur-hur; [ngunggulake]: manghurkên, ngajaya; [ngunggul-unggulake]: jaya-jaya; [kaunggulan]: kawijayan, kajayan; [munggul]: unggul, pangunggul, manjor; [pamunggul]: pangunggul, ma(of mu)staka; [amrih unggul]: jumaya-jaya; [luwih unggul]: widigdaya, widigjaya, wijayanti; [mêmuji unggul]: majaya-jaya
enggal:
ati wega, age, aglis, agepya, agya, enggal, rikat, ganal, genjah, gathita; [enggal-enggalan]: agyan; [ngegalake]: agyakên
anggêp:
idhêp, anggêh, sikêp; [nganggêp]: umanggêh, anggêhi, sumikêp, mêkuh, manganggêh, ngatag, nganggêh, nganggêhi; [panganggêp]: pamêngkuh,

--- 163 ---

pangidhêp, panganggêh
anggêg:
[kanggêg]: mange
anggung:
Anggêng, nityasa, tugur, sring, sringan, soka, manggung, gênggêng, bêtah
ênggêng:
dêngdêng; [ngênggêng]: andêngdêng
anging:
hing
niaya:
siya, syarda, manyasat
nini:
dyahhiyang
nanah:
rahanah, nanêh
nanas:
Ananas, nanyas, nanasya
nanyuh?:
nyup
nenjing?:
padholwa
nêr:
[ênêr]: tênggêl, lud
narècès:
naricis
naraka:
rêsasana, kalkaosar Arb, siksa, sêmarapapa, waelul M. M. 12-7 v. o., papa, jahanam Arb, yama, yumani M. M. 12-8 v. o., yamaloka; [araning naraka]: blêgdaba

--- 164 ---

narawagra:
(jêjuluke Bathara Wisnu)
narpèngkuru:
(jêjuluke Prabu Duryudana)
narayana:
(jêjuluke Bathara Wisnu)
nirbita:
(jêjuluke Prabu Niwatakawaca)
nikah:
ngawin; [panikah]: pado
nikmat:
sumarasa, masukti; [kanikmatan]: swarga; [kanikmatan]: linuwih, kaswargan
nêdya:
nêptya, numanah
nadyan:
[sanadyan]: Apan
nêt:
[mênêt]: mênyat
nêtra:
= netra, aksa
nas:
[pangênas]: pangre
nistha:
hina, hine, hacala, nica, nisana, cora, cala, calar, cumèl, kumadama, kumadamya, kuthip, daridra, daridya, dama, tunca, tuca, tusca,

--- 165 ---

sudra, sudama, sampati, sampali, sapali, sangkwi, sèngsèng, moksèl, madama, mosil, mosèl, ngathastha; [nisthawolu, nêsthawolu]: asthaka; [luwih nistha]: madyama; [nisthani]: ngisab-isabi; [nisthakake]: ngisab-isabkên; [kanisthan]: kanican, kadaridran, kadaman, katucan, kaksudran, kasudaman, kumadaya, kumadamya, samosèl
nawasanga:
narahyang
nawala:
sastra; [nawalaning ratu]: sastraji
nila:
nila; [nila manik]: nila manindra; [nila gêdhe]: nilahindri
nalar:
alura, wulang, winyara; [nalarake]: mahalurkên
nêptu:
nêptya
nêpsu:
ah, èh, hru, êru,

--- 166 ---

ru(of ro)dra, krodha, kabangan, tibra, sarandu, moha, galak, bêndu, bramantya of bramatya; [nêpsune]: haruna; [hawa nêpsu]: rajah, sryabida; [awèh nêpsu]: bangbang pangalum-halum
napas:
asa, hambêkan
nudha?:
kangka
noja:
(kêmbang), anuja, anujana, nuja
najan:
= nadyan; [sanajan =]: sanadyan, apas, tapwan, yadya, yadyan, mon
na(of ni)yaka:
W. A.. panunggul
niyat:
niat
nam:
[anaman]: nyaman; [nganam]: anyam, nanam, nyam, manênun; [nganam-anam]: manam-manama, mênêb-mênêb; [dianam]: tênun; [panganam]: panênun
nêm:
sad; [nênêm]: anêm;

--- 167 ---

[ngênêm]: nênêm
nom:
anwam of angnyam, nwam of nyam, nwama of nyama, anom of ênom, anyam, anyama, arywana, aryyana, nèm K, truna, truni, taruna, taruni, tumruna, mudha; [nonoman]: nuwaman-nuwaman, truna of taruna, tatarunan; [ngênom-ênomi]: ngênênomi; [kaênoman]: katarunan; [ênom sumêdhêng]: tumruna; [pareanom]: paremudha
nama:
daha
nambrama:
nêgêh
naga:
naga, bujangga of bujăngga; [nagarante]: nagabandana
nagara:
astana, nagara, radya, rêdya, rajaddhi, rajwa, rajadhiyan, rajya, rajyang, rajyangdhan, rajangdhan,

--- 168 ---

kitha, kutha, taji, tajya, pura, puraksa, praja, mudraka, bumintara of bumitara; [nagaran]: prajan; [nagara utama]: prajadhi; [nagaraning buta]: dhăngka; [nagara gêdhe]: rajatya, prajadhan, prajaya; [kaya nagara]: tumaji; [mêngkunagara]: witarêdya, witarêja
nugraha:
par(pêr of prê)man, marma; [nguwèhi nugraha = nugrahni]: manigraha, manugraha; [kanugrahan]: nugraha, wilasa, parma
nagakusuma:
Temb. ged. têgêse: nagasari
nagasari:
nagakusuma, nagasantun K.D., nagapuspa, nagapuspita, sarpapuspa, bujănggapuspa
nagapasa:
(pangabaraning ula)
nagabănda:
Temb. ged. têgêse: ula gêdhe, utawa nagabănda = uragabănda
nabih?:
nabah
nêng:
ênêng,

--- 169 ---

nang, buda; [ênêng]: nahan, rarywan, wênêng; [ênêngna]: hata, na; [nênghêna]: kunêng, kêkêlakna; [ngênêng]: nahên; [ngênêng-ênêngi]: ngamêr; [ngênêngake]: mihênêngkên; [kaênêngan]: nahan, kahênangan, kanahan, kajatmikan; [mênêng]: hênang, humênang, nahan, kuna, data, dyatmika, sidhêm, sigêg, sêngsêm, mênang; [kapiênêng]: mangunêng; [pijêr mênêng]: ngapinêng
năngka:
[kênthongan kayu năngka]: êndhol
nênggih:
irika, hata, nahên, nahêm, niyata; [anênggih]: dah, deya
nênggala:
nanggal, nanggala, dyarta, langgyala,

--- 170 ---

biniwala; [manah karo nênggala]: nênggalani
nanging:
anya, ambangun, aming, hing, Anghing, nahing, nanghing, dapi, tapi of tatapi, tapyi, tapyu, tanya, wanya, ming, ngahing, ngêhing
cahak:
[nyahak]: nahak
cahya:
zie kaluwung, hadya, haskara, èsmu, ujwala, ujyala, nur, naya, kukuwung, kaluwung, kêdhap, dupăngka, teja, sunu of sumunu, sênên, wahyu, wangkawa, lawên, lêngkawa, pradipta, prawa, praba,

--- 171 ---

pulung, plangi, manda, mêrak; [cahya ulêkan]: prawaddha; [cahya padhang]: prabadumilah; [cahya mancur]: prabanarawata; [cahya murub]: prabaswara
cohung:
zie mêrak
cènèng:
cèwèng
cancut:
cakut, sèbêt, bajong; [nancut]: nyèbêt
cêncêm:
[nêncêm]: mayêm; [panêncêm]: panganyêm; [panêncêman]: panganyêman
cancang:
[cancangan]: ambatan, tali; [nancang]: anggahit, tumali; [nancangi]: marah-marah; [panancang]: pugêr, panggêhan
cancing:
[cancingan]: ancuta, sèdhêt
cincing:
jinjing; [nincing]: ngincang
candu:
pêtis; [nyandu]: mêtis, masthika
candrasa:
(araning gêgaman jaman kuna)
căndrawilasita:
Temb. ged. Têgêse: rêmbulan anglèng:, utawa: surup
căndramuka:
Spr. = căndradimuka, (araning kawah ing kadewatan)

--- 172 ---

căndramêngêng:
Temb. gêd. Têgêse: rupa kêmbang
cantrik:
(bangsaning batur utawa sakabating pandhita, tunggale abêt-abêt puthuk[2] lan liya-liyane)
candha:
(araning pangabaran); [candhi]: candi, candha, candhu, candhya, candhuya, kabuyutan, darma, tyandha; [nyandhi]: nandhi
cindhe:
(araning jarit lêlêmêsan, utawa kêkêlingan)
cundha:
(araning panah)
cêndhana:
cêndhani, cêndhyana, ragas, kêtur, kayu ragas, gandara
candhak:
cundhuk, rêgêp, rênggêp, sambut, pêkak; [candhakan]: sambutan; [nyandhak]: nambut, cumêkêl, rumêgêp, rumênggêp, rêgêp, rênggêp, dwani, dêmak, sumambut, sambut, nyambut,

--- 173 ---

manambut, mandêmak, manyambut, madêmak, gêgên, ngastita, ngayuh; [nyandhaki]: nambuti, sambuti, nyambuti
cêndhak:
pêkak
cundhuk:
cundhuk, susuk, susup of sususup, wilapa; [cêcundhuk]: susususup; [cundhuk kêmbang]: masêhi; [nyundhuki]: numpingi; [nyundhukake]: numpingakên; [cumundhuk]: dumêkung, sumusuk, sumusup
candhik ala:
nirada, digda, sandyakala, sadhakala, lêlêntrih, lalayung
candhêt:
talya; [nyandhêt]: tumalya, mahi, mêkak; [kacandhêt]: Anghrêt, kètrêk, katalya; [panyandhêt]: pamêkak
candhala:
nalpaka, kêrpana, tuhaka, wamana
candhula?:
walepa

--- 174 ---

cundhamani:
(araning pangabaran lan araning panah linuwih tuwin araning gêgaman: ratnapadma lan ratnamani)
căndhabi(of be)rawa:
(araning pangabaran kala); [panah căndhabirawa]: hasurastra
cêndhêng:
candhang
condhong:
campur, tut; [nyondhongi]: nayogyani, nayubagya
canthèl:
hiping; [canthelan]: cakil
cênthula:
angas, sahasa, mathangkus, banggya; [acênthula]: majanjan; [kacênthulan]: kabanggyan
condhong:
condhong
cacah:
etung, cacah, rujit, rajang, laca; [cacahan]: cacahan; [cacah-cucah]: cênggir-cênggir, lawa-lawa, menjuhmajanjan, beca-bècu; [nacah]: nacah, lumaca, nyanyah, manacah, ngrujit, ngrajang, ngrampêt, ngrampit; [cumacah]: lumaca

--- 175 ---

cocoh:
[nocoh]: nucuh
cucur:
(araning manuk kudhasih lan araning panganan)
cacak:
(araning pirantining wong ngrajang bako lan abahane wong nênun)
cêcak:
sêrpana, sêrpala, wêca, wêca-wêca, wêrca, murti; [anak cêcak]: sawiyah
cucuk:
cucuk, kêrdha, lanat, patuk; [nucuk]: cucuh, lumanat, matuk, mlatuk
cacad:
hèn, ina, ine, ino, ala, alpa, cantri, caca, ciri, ceda, cedaka, cuwa, cêla, cala(of cêla)ina, cadhang, cêngêl, tinda, tindha, tida, tidha,

--- 176 ---

saru, wada, wadaka, wadha, wadhaka, mada, meda, badha; [cacad rahayu]: inajêng; [cacad-cinacad]: saling wada; [cacadan]: wawadan, wawadhan; [nacad]: neda, nedha, cumacad, tuminda, tumindha, sumaru, maninda, manindha, mada, mawada, mawadha, madha, matinda, matindha; [kacacad]: kawa(of kawê)daka; [panacad]: prawada, prawadha; [panacadan]: patindan, patindhan; [pacacadan]: pawadan; [acacad]: masêla; [kang nacad rowang sapangan]: ambêg sudarga
cacat:
wadaka; [nacat]: mrawada
cucul:
of lukar, ure, rutyat; [lukaran]: ureyan
cacap:

--- 177 ---

(araning gêgaman ing jaman kuna)
cêcêp:
isêp, sêpsêp; [nêcêp]: isêp, nê(of ni)cip, sumêsêp
cucup:
[nucup]: nicipi
cocog:
[cumocog]: cumundhuk
cacing:
hanwil, huti, nahuti, sampik, war(of wêr)tika, war(of wêr)tija, wrê(of ware)jit, lusi of lungsi, mar(of mêr)cita, mayira
cêr:
[ngacêri?]: rumangkah
cur:
[= êcur]: cor, kucur, turuh; [ngêcuri]: nuruh, tumuruh, manênêr, mangucuri, ngucuri; [ngêcurake]: ngucurkên; [pancuran]: turuh, tulakan, sapunan, wulakan, pancuran; [mancur]: kungcur, turuha, tumuruh, tumuruha,

--- 178 ---

sumwuk, sumambirat
cor:
= êcor, singi; [ngêcor]: sumingi
cara:
cala, kitha, krama, tata; [cara-cara]: kintha-kintha, kentha-kentha, riwa-riwa; [nyarani, nyarakake]: tawa of tawi; [acaran]: sambe; [wicara]: sojar, pracara, pajar, ngling
ciri:
rajah, tênghêr, wa(of wê)daka; [nyirèni]: nici, tumênghêr; [kêcirèn]: kawa(of kawê)daka
coro:
curwa, karlaka, wragna, lipasa
carocos:
[narocos]: umis; [carocosan]: kumucur
carik:
[carak- carik]: rajah-rajah
caruk:
campur; [nyaruk]: nahak
cêrik:
[cêrik-cêrik]: cêri-cêri, kêrah-kêrèh
curêk:
cuwar
corèk:
carik; [corak-corèk]:

--- 179 ---

corah-carih
cirit:
[nyinyirit]: anjrit
cèrèt:
tiyarat, pacirat
carita:
caritra, ka(of ko)ndha, kata, tata, tatwa, tatya, warah, wurcita; [acarita]: macarita, mawasita; [nyaritani, nyaritakake]: macarita; [kacarita]: nahên; [kacaritakna]: caritan
cariwis:
nariwis
carya:
[kacaryan]: lênglêng, mêngên-mêngên
cêrme:
cêrmeca, crêmèl, kamalagi
carêm:
campuh, campuh ing sih
crêmêd:
[crêmêdan]: crada
carub:
cambur = tjambor Mal., ramês; [caruban]: ramêsan, kasut, wora, wwara, pawuh; [nyarub]: mawuh; [panyarub]: pangasut
carobo:
ubut, sapênuh,

--- 180 ---

parnoh
carang:
carang
caring:
[corang-caring]: corah-carih
curêng:
curêng, mêlu; [nyurêng]: lurwa, mawêlu, mawinga, mangru
corong:
[pancorong]: luru, pamêlar; [mancorong]: sumunu, luru, jumanda, mara, mar(of mara)kata, marong, mawêlar, mêlar, maluru
carèngkong:
gakrang
cok:
asing; [cokwonga]: asingwwanga
ceko:
cêkoh
cekoh:
(sêngkud ing pamangan)
cakra:
catra, catratra, jantra, yantra; [nyakra]: nyakra; [cakradaksana]: (araning gêgaman); [Bathara Cakra]: (jujuluke Hyang Endra); [cakrawarti, cakrawartya, cakrawati, cakrawatya]: wêwêngku (of papayu)ning jagad;

--- 181 ---

[cakrabawa]: (ciptaning ujar)
cakar:
[nyakar]: makar, mangrawis; [panyakar]: nida
cukur:
kuris, paras; [nyukur]: maras; [acukur]: makuris
cèkèr:
cèkèl
cêkak:
darwaka, darbaka, luji
cêkaklak:
(manuk), usaya, êla, cinana, ca(ci of ki)ntaka, triklaklak, tamuyana, nyintaka
cakêt:
umèh, umèha, rakêt, prêk, parêk, parêpêk, pa(of pê)dhêk, dhakya, mèh, meha; [nyakêt]: rumakêt, mrêk of marêk, mrêpak of mrêpêk, marêpak of marêpêk, mêka, mêdhêk, ma(of mê)dhêk, ngawaka; [nyakêti]: humarêki, mêrlepa, mrêp(of mrêpê)ki,

--- 182 ---

ma(of mê)dhêki; [nyakêtake]: madhêkên; [kacakêtên]: kadhêkan; [acakêt]: maparêk
cakot:
gilut, gigit; [cakotan]: gilutan, gigitan; [nyakot]: anggigit, nunas, manêrêb, majatha, ngrêmah
cikat:
nêmbirang, cacatya
cukat:
cangkêt
cukit:
(araning wong adol trasi)
cêkêl:
tanggung, sikêp, pustha, pusthi, mustha, musthi, mapihên, gamêl; [cêkêlan]: sikêp, pustha; [cêkêlan gandhewa]: tangkulak; [cêcêkêlan]: sikap; [nyêkêl]: andêmêk, agamêl, nikêp, rumêgêl, rêgêp, tumanggung, sumikap of sumikêp, pakambe, manambut, mikut, manggamêl,

--- 183 ---

manggêgyên, gamêl, ngrê (of ngrêng) gêp, ngagêm; [nyêkêli]: anggamêli, anggèmèli, manggamêli, ngrêgêpi; [kacêkêl]: karênggut; [panyêkêl]: pamusthi; [pacêkêlan]: pasikêpan
cukul:
[cêcukulan]: ngrêngan
cukup:
cawu, calimi, sahid, sêdhar, sampe; [nyukupi]: nyêdhari, manyêdhari
cêkathak:
[cêkathakan]: malak
cidra:
a(of o)nya, ala, alpa, niswa, cur, curi, cidora, culika, cumuri, camukara, kowana, kalpa, dra(of drê)sthi, duska, dusta, dustha, dyustha, tripu, tipu, silib,

--- 184 ---

sèp, linyat, linyok, lirwa, jihma, maleca; [nyidra]: nilib, sumilib, sumèp, mêncuri Mal.; [nyidrani]: madrêsthi; [kacidra]: kasilib; [kacidran]: kasindran; [acidra]: ahya, macuri
catu:
[nyatu]: nutu, mijêjêr
catcat:
cêtcêt
catcut:
cêtcêt
catur:
(têmbung), wuni, wikalpa; [catur (schak)]: bolang, tulis; [caturan]: ujaran, sabdan, panggusthian; [nyatur]: gumu(of gumo)nita, kasukan catur, amêngan bolang
citra:
[nyitra]: maripwa; [citramêngêng Temb. ged.]: têgêse: aksara muni
cês:
[cêscês]: asrêp
cis:
[êcis]: angkus, tungkastra
cawi:
kandha,

--- 185 ---

sawut, sungga; [cacawi]: kakandha of kakăndha; [nyawi]: sumungga, mangandha
cuwa:
ara, conga, congah, ko(of kako)ciwa, tyuba; [kêcuwan]: kaarana
cuwo:
sangku
cawuk:
[nyawuk]: manyawuk; [nyênyawuk]: mudhodha, ngudhodha; [panyawuk]: pangudhodha
sawud:
[asawud]: macawi
cawis:
êni, adhang, rêpat, saji; [cêcawis]: ênu; [cêcawisan]: saji-saji; [nyawisi]: manyadhangi; [cumawis]: umadhang, sumadya, sumaji, madhang; [acawis]: ururuku
cuwil:
pêthil; [nyuwil]: mêthil
cawang:
cadaka, cabang, tyawang, tênggal, bancang; [cacawangan]: halangan
cul:
uluk;

--- 186 ---

[ucul]: umbar, rucah, wêgil, lukar, lêpas, liga, nglugas; [uculan]: umbaran; [cucul]: wêdhar; [nguculi]: mudhari
cala:
[acêcala]: macalang tingal
cêla:
cantri, cintra
calon:
karêngan, misana, gana
calèntrèng:
[nyalèntrèng]: lamat, ngajajar-jajar
clunthang:
[calunthangan]: gulang; [cacalunthangan]: gulang-gulang; [acacalunthangan]: mapacêhan
calacap:
nanjung
calèrèt:
obar-abir, talèrèt, waggyut, gaywana, gawyata, bayata; [caleretan]: wagyutan; [nyalèrèt]: anggyat; [panylèrèt]: pagyut, panggyat; [panyleretan]: pahanggyatan; [calèrèt taun]: urur, sindhung, sindhungkara,

--- 187 ---

wrêstibajra, bajrarumung
calorot:
kêdhèp, payak; [nyalorot]: mayak; [cumlorot]: kumêdhap, lumari, lumarap
calêring:
[cumalêring]: sumêngêr
cêlik:
[kêcêlik]: kawanguran, kêlit
cêluk:
[cêluk-cêluk]: masèngsèng; [nyêluk]: nyuk
cilik:
airit, irit, iti, alit, cili, rênik, lit, lalit, lêngit, malalit, malêngit
ciluk:
cilu
colok:
oncong, cacal, kara
cilaka:
cinana, cintraka, citraka, kajantaka, durbala, sangsara, wakala, pinun, pawuha, papa, jantaka;

--- 188 ---

[kacilakan]: kadurbalan, kapapan
culika:
curi, mayakara
cêlêd:
[nyêlêd]: manêlêd
colot:
[colot-colot]: êncak-ênci
cêlup:
[kêcêlup]: krêm
calumik:
[calumikan]: garuniyan
calimut:
culi, calomor
calumpring:
(araning panganggo ing jaman kuna)
calêmpung:
salu(of salo)kat; [nyalêmpung]: nyalukat
cêlub:
cama, sanyub; [nyêlub]: nanyub, sumanyub, manyêb, manyub, masanub, madhêm, nganut; [panyêlub]: panganyêm; [panyêluban]: panganyêman
cilib:
[= silib]: cidra
calathu:
acana, asabda, ujar, nada, cana, cara, kita, toh, tatya, sabda,

--- 189 ---

jar, jugala, yujar, manaddha, manabda, mursita, majar, mu(of mo)jar, ngucap; [nyalathoni]: mucapi, mawuwusi; [dicalathoni]: inujaran; [calathu sêru]: mahyang; [calathu (sabda) manis]: wongsacipta; [pacalathon]: pawara, palingan, masabda, mawuni, mawacana; [pakolèhing clathu]: catur upaya; [mangsuli clathu]: anjugalaha
cèlèng:
handhapan K., huwêg, nyara, cêlêngan K., kawêl, durgangsa, dêmalung de èoon van jantaka, su(of sung)kara, srênggi, wra(of wara)ha, wêk, wuk, wijung, wag, wêg, wêgang, jubris,

--- 190 ---

jubis, baki, bakwi, bapi; [kaya cèlèng]: mijung
colong:
[colongan]: maliman;[3] [nyolong]: dusta, macuri
calangap:
sêlar
cap:
tandharan; [ngêcapi]: manandhaharani
cêp:
nêng
cape:
lumèh; [acape]: malumèh
cupu:
celung, gatha; [cupu nêstha wolu]: gathastha
cêpir:
cêthèthèt
cêpuri:
cêpurung of cêmpurung
cêprot:
[cumêprot]: cêrêcêp, pyah
ciprat:
[nyiprat]: sumamburat, sumaburat
cêpak:
adhake, adhakya; [nyêpaki]: marêki
cêpaka:
sumarsana, wratsari, wratsăngka
cipta:
unandika, unadika, asa, ista, i(of e)sti, i(of e)sha, èsthi, I(of i)dhêp, angên, cakra,

--- 191 ---

caja, raras, kaharêp, kira, karma, kama, tutur, sarasati, sidikara, saddha, sa(of sê)dya, sota, sipta, lika, lulu, prana, yangê-angên = yyangên-angên, manahi, gêgyên, ngên-angên; [nyipta]: nyan, cita, kangên, tumutur, sumadya, dharyya, munatika, manungsêmara, mursita, marbudi, makèsthi, gumu(of gumo)nita, ngira, ngi(of nge)sthi; [nyiptani]: munadikani; [kacipta]: katutur; [panyipta]: panarantan, pamunadika, pamursita, pangarti, pangartika,

--- 192 ---

pangangên-angên; [cipta sajroning ati]: cakrabawa, mêngês; [linuwih ing cipta]: mandrajit
cupêt:
capèt, tantung
caplêk:
[nyaplêki]: ngrampaka
cêplèk:
galang
cêplok:
hèrèm, kundhala, tutup, sewala, pupuk, mêntura, bintulu, ba(of bê)sur; [cêcêplok]: babasur; [nyêplok]: tumutup
cèplês:
[cumèplês]: tumarêcêp
caping:
darani, tudhung, wasu(of waswa)nanda; [acaping]: macapi; [acêcaping]: macapi-capi
cêdhak:
cêlêk, cêlêka, calêkya, praka, mèhi; [nyêdhak]: harêk, harêka, humarêk, mraka, ngadhakya; [nyêdhaki]: nunggwi, murêk, marêka, mangarêki;

--- 193 ---

[nyêdhakake]: mêrêkkên; [acêdhak]: amèhi
cidhuk:
cibuk; [nyidhuk]: nyambit
codhot:
codhot, cwatgora, syatrima, laboka
cadhang:
êbang, angkas, gadhang, gagak; [cadhangan]: misana, gadhangan; [cêcadhangan]: alangan; [cêcadhanganing]: misanaha, misanang; [cadhang-cadhang]: angkas-angkas; [acacadhang]: cumadhaka
ciya:
[ciya-ciya]: cia-cia
ciyut:
ahut, u(of o)syasa, mubat
cam:
kiyam; [pangêcam]: pangiyam
camu:
[sapuluh camu =]: sakirna
camah:
namah, camêh, camaha, cêlor; [cinamah ing kakung]: tampini
cêmêr:
cumur
cêmara:
(araning kayu) gawang
cimus:
(bangsaning timun)
camli:
(bangsaning sutra)
cêmpe:
mendaka
campah:
wawal; [campah- campahan]: wawal-wawalan;

--- 194 ---

[nyampah]: awah; [nyampahi]: awuhi, cumangka-cangka
campuh:
otêr, wur, gêntur; [campuh ing sih]: carêm; [pacampuhan]: pasluring; [acampuh]: matampuh
campur:
ura; [nyanyampuri]: manêgah-nêgahi
campaka:
(araning kêmbang)
cêmplan?:
kamang
cêmpaluk:
[kacêmpalukan]: kabanggan
cêmpêlak:
[kacêmpêlak]: kabanggan
cêmplang:
cambar, kawamang
cêmplung:
[nyêmplung]: masanyub
cumplung:
(wong), kumwalo, kumbina, kumbara, sumpra, potaka, murdyaka
cumbu:
nyunyu
cumbana:
rêjang, pahayu, pindhang, picala; [nyumbana]: mahayu, mananggama, micala, murwagati, masanggama, mawisik- wisik, malangên, mapicala,

--- 195 ---

ma(of mi)dhudhuk, majang, ngêrja, ngarêja, ngarêjang, ngawin, ngapindhung, ngêpendhung, ngapicala, ngapilangên, ngapilangêng, ngapidhudhuk; [sacumbana]: harêjang, hasmara, haworsih (of jiwa), hapindhang, hapicala, hapidhudhuk, karon hasmara, (sih, lulut of jiwa), karasikan, kawin, salulut, sapindhang, sapendhang, sapindhung, sapendhung, sapicara, sapilangê, sadhudhuk, sanggama, worjiwa, wwakala, wwalkala, wwalkali, pipanca, lambangsantun (sari of sêkar), langên, lêngêng, pahayu,

--- 196 ---

pendhang, pendhung, pilangên, pulang asmara, (hyun raras rêsmi, sari, lulut of gati), pidhudhuk, pigati, yudasmara, monghyun, mongraras karasikan, mongrêsmi, gati; [sacumbanan]: pendhangan, pendhungan; [pacumbana]: picala
cêmêthi:
cambul
cêgah:
ampêh, tarak, tapa, tapi, tajin, tyala, sirih, ngah; [nyêgah]: tumajin, tumagwa, nguraka, ngarah; [panyêgah]: patamu, patamya, patamiy, patamuy, pasugata
cagêr?:
[nyagêri]: nurusi
cagak:
taju, tangkal, saka, gayor
cêguk:
têguk
cêgat:
alang,

--- 197 ---

cadhang; [kacêgatan]: katamèng
cabe:
cabya, sahing, ladha (= lada Mal)
coba:
inang, kuncang, dadar, sahu, pasang, gunturan; [nyoba]: huminang, nacak, nicip, dumadar, sumahu, minang, muncang, ngu(of ngo)ncang; [nyoba-nyoba]: balub- balub; [panyoba]: hêlêm, pangu (of ngo)ncang, panglèlèr; [panyobanan]: pangu(of ngo)ncangan
cibuk:
sibu, gayung; [nyibuk]: masibu
cubak:
gutuk
cebol:
wwal, wol, wula, wujil, pandhak; [cêcebol]: wwal-wwal; [cêcebolan]: wwal-wwalan; [kaya wong cebol]: mujil
cubluk:
hugong; [kacublukan]: kajugulan
cublês:
carik;

--- 198 ---

[nyublês]: nêhêm; [cumublês]: cumarik
catho:
[pating caratho]: wurandhungan
cêtha:
cêtha, da(of dê)ling, dumaling, titih, tètèh, tela, tiling, tèlèng, wela, lêna, bayatara; [nyêtha]: nindhih, tumitih; [cinêtha-cêtha]: tiniti-titi; [ora cêtha]: sumamar
cèthi:
cari, carika, cethya, kawuntên, manêh- manêh; [nyèthi]: marêkan, mawong, mangabêt
cotho:
curwa
cêthak:
ludhaka, pakima, galang
cêthik:
tur, têkit, ludaka; [kacêthik, kacêthikan]: kawadaka
cithak:
galang; [cithakan]: galangan
cêthot:
jênol
cuthat:
[nyuthat]: manacal,

--- 199 ---

makisil, midil
congah:
laga
cêngku?:
us
cangak:
cangak
cêngkah:
duwana, têbah; [nyêngkah]: manulak
cêngkir:
sêpêt
congkrah:
corah
cangkrama:
kalêngêngan; [nyangkramani]: cumangkrama, lumalana, mituturana; [pacangkrama]: pamêngamêng; [pacangkraman]: pamêngamêngan, mêngamêngan
cengkok:
wyaya
cangkêd?:
anggêd
cangkol:
talya, wilêt; [nyangkol]: milêd; [kêcangkol]: kêwilêd, parantan, mangêh; [panyangkol]: panarantan
cangklakan:
kèlèk, kadhakya, goswa
cêngkolong:
tambong; [nyêngkolong]: nambong
cangkêm:
cucut, rukmuka, dukara, tutuk, wignyana, lesan, liswan, latha, pwayama, panglinga, jumara,

--- 200 ---

mukita
cangking:
[nyangking]: daut, nyèbêt, mi(of me)ndhit
cêkung:
[cumêkung]: makêncar
cêngêl:
griwa, giwa
cungul:
[pancungul]: tambang; [mancungul]: darrya, tumambang
congol:
[nyongol-nyongol]: nyolo-nyolo
canggah:
cangkah, canggah, tuwak, sagil, sangkang, garanggang; [nyanggah]: tumuwak, sumagil, sumangkang, mananggah; [panyanggah]: pananggah
cênggèrèt:
cêngkèrèt
cênggèrètnong:
ganeya
cêngêng:
am-am
ri:
duri, dhuri
ro:
[= loro]: dwi, supta; [ngloroni]: makarrwan; [karo]: kanang, karrya, karryan, saha, sanggut; [sakaloron]: dwita, landhi;

--- 201 ---

[pinaro]: prahpa; [ngrong bêngi- ngrong bêngi]: rangwe-rangwe
rih:
[ngarih-arih]: upasanta, namêr, rêngi, sarih
rèh:
ănggakara; [rèrèh]: aris, umèr, nèr, danon, têra, têrêh, suranta, makandhat; [rerehan]: reyan; [angrèh]: grêg; [ngêrèh]: ambawah, mangrèh; [ngêrèhaje]: mêngrèhkên; [pangêrèh]: ajar; [sarèh]: inah, anti, ari, aris, upasanta, tambana, sadu, soma; [sarèhning]: rèhning, sawitnira, sawi(of sawe)tning, wi(of we)tning, wi(of we)tya, wyatna; [nyarèhake]: hanantya
rai:
iktri, aswa, nana, nityaka,

- -- 202 ---

naya, na(of ni)yaka, rarai, tiktri, wa(of wê)dana, wa(of wê)dhana, wiwi, paraupan, pasuryan, moha, muka, giwras, golaka; [abanging rai]: barabak; [sumuking rai]: mingis
raharja:
[karaharjan]: kasidhan, sidhaya; [luwih raharja]: dirja
rahayu:
arja,harju, arjana, arjaya, asapta, ajêng, ayu, aywa, rahaywa, rêdya, rêju, kala(of kali)yuga, dirja, dirjya, tabya, saharja, sănta, swanta, swarju, swasta, swasti,

--- 203 ---

pararta, parakarta, pakrêtta, yu, yukti, yuwana, mahaywa, munita, mudita, muwah, basuk, basuki; [ngrahayoni]: asastani, ngarjani; [karahayon]: pasaptan; [ora rahayu]: du(of dhu)skarta; [ulah rahayu]: para(of pala) krama
rahina:
raina, rainaya, tatas, ngwe
rahsa:
nutpah, sêkak, raras, kawadi, kawathi, tatir, tambula, saritim, sota, sawadi, wuku, wati, waji, wathi, pêh, manikêm, manyi, madi, madhi

--- 204 ---

raup:
arcamana, rahwas, toya rai; [rêraup]: macamana, ngarcamana; [ngraup]: rumaup, ngarcamana, ngiswa; [araup]: marahup, mangangsyasowa
rahmat:
kamudhahan
rahab:
ruwêkul, têgêg
rana:
[= warana]: kêlir, tawêng, sasab, masu, basu; [awarana]: matawêng-tawêng
rêna:
harsya, nah, karên, trustha, sra(of srê)ju, sar(of sêr)ju, sarje, sarjya, sota, swarju, wabra, gurnan, bra; [karênan]: kahastaman; [arêna]: Arêna
rina:
arina, angwan, rina, siyang, dhahina, mastuna; [kaya rina]: dumina; [bangun rahina]: gagat

--- 205 ---

rini:
(araning widadari)
rena:
[parenan of prena]: praki; [mena]: marèki; [saprene]: saprakihên
rênca:
[parênca]: yênca; [marênca]: mayênca
ronce:
[ngronce]: mence
rèncèh?:
rancu
ra(of rê)ncana:
rêncaka, pisaka; [ngrancana]: rumuwat, rumupak; [pangrancana]: mayabancana; [beka rêncana]: durgandana
rêncak:
[ngrêncak]: mangrênjah
rancap:
[rancapan]: lanjam; [rinancapan]: tingas
rancang:
[ngrancang]: rumantam, ngrantam
rêncang:
rêjang
rinding:
[parinding]: puriring; [ruminding]: masanyêb, muliring
ranti:
[rumanti]: hadan, aparanta, saswi, sa(of si)yaga, paranta, madan; [piranti]: hota, ulaha, upaya, u(of o)payasandi, nik,

--- 206 ---

cali, kasangsaya, kalasesa, desa, dèsi, wega, pandaya, paranta, pranji, prasuti, padaya, pasang, pangikis, jala, ngupaya; [pirantining]: niking; [pirantining ngrajang bako]: cacak; [pirantèn]: pasangan, pamisayan; [miranti]: namatan, sayaka, sayaga, mandaya, mawega, miwaga, miwega; [pamiranti]: pangrukti, pangadesa, pangaladesa; [apiranti]: asaya
rante:
anggit, rantya, kurita, talya, sarimpang, sang(of sêng)kal, sangkala, sang(of sêng)kali, pusara, bante; [ngrante]: sumarimpang,

--- 207 ---

sumangkal, sumangkala, musara; [pangrante]: pamusara; [pangrantèn]: pamusaran; [rante rangkêp]: talirukuk; [rante kalung]: bate-bate
rănta:
[ngrănta]: raras; [karantan]: kawaji, dasihan; [karănta-rănta]: atahat, lara-lara
rintih:
[rintih-rintih]: rêngih-rêngih; [ngrintah]: ngriring; [ngririntih]: ngririh, ngrêngih, rêngik; [pangrintih]: rêngih
runtuh:
ruru, rêkan, tigal, sapa, luru, luruh, dhawuh; [ngrêruntuh]: naragal; [ngruntuhake]: sumapa, lumurah, lumuruh, lumorah, manruhkên, marwyakên; [karuntuhan]: kaluruhan; [pangruntuh]: pangrêrêh
rantan:
[karantan]: nawi, maji; [karănta-rănta]: maji-maji; [karantan-rantan]: maji-maji;

--- 208 ---

[ngrantanake]: nawanakên
rantun:
[ngrantun]: mangrandha
rêntak:
[ngrêrêntak]: huhu
runtik:
hêru
rontèk:
papadhèn
runtut:
ramya; [panaruntut]: pangambat
rantas:
rampung
rèntèp:
rèngès
rontog:
tragal, jagra; [ngrontog]: tumragal, tuma(of tumê)ragal
rantab:
bayak
rêntêng:
tikbra; [karêntêngan]: karêncakan
runtung:
[rêruntungan]: rêrêncangan, ruruncangan; [runtung-runtung]: runcung-runcung; [aruntungan]: aduluran
rèntèng:
[rêrentengan]: siringan
randhu:
randhêh, randya
rindhik:
rêrêh, kêle; [mlaku rindhik]: undhuk-undhuk
randhat:
[ngrandhat]: ngrantun; [ngrandhati]: nglêlêbi
rêndhêng:
rêndhang; [măngsa rêndhêng]: warsaya
rênyah:
marênyah
rênyuh:
rêncêm; [ngrênyuh]: ngrêncêm; [arênyuh]: rumêncêm
rinming?:
[marinming]: muriring

--- 209 ---

rêca:
arca, kuma, pratima, gana, gu(of go)pala
racah:
cêracah
rucah:
widhak; [balarucah]: durbala
rècèh:
naricis, somwa, somya
racik:
[racikan]: rêsni; [ngracik suruh]: nêmpèlèng; [racikan mênyan]: pulawadupa
ricik:
[ricikan]: căndra
racut:
pèt, pulu, mulung, buluk
rucat:
kenas, timaja; [ngrucat]: hambanjut, ngenas, ngenasa, ngrujah, ngalah; [rurucatan]: paramoran; [arucat]: atimaja
rêcêp:
[kumrêcêp]: kumusup
ruru:
rarah
ririh:
dhara
rare rasiki:
(araning widadari)
raras:
arja, awicarita, rasa, sari, masya; [ngraras]: ambangun, milangah,

--- 210 ---

mangun, gu (of go)pita, ngapilangêh; [araras]: magu(of mago)pita
riris:
têrêh
rarasati:
(araning widadari), = raraswati Kw.
rêrêp:
talyus, parsan, dhêdhêp
rêrêm:
[rêrêm atine]: upasănta, ramyan, somya
riring:
[muriring]: kangês
rik:
[ngêrik]: hrêng, jrit, thir
rêke:
rêkya, si
riku:
[ngriku]: niya
reka:
rèh, ruri, rèkên, reya, tah, tikah, tulas, tingka, tingkah, wangun, pralapita, gurit, ngantêh; [rêreka]: riwa-riwa, kunthara; [rêrekan]: wangunan;

--- 211 ---

[reka-reka]: niniwèh; [ngreka]: tumikah, tumulas, tumingka, ngentha; [ngrekakake]: nyungkyagakên; [areka-reka]: marimariwa
rikuh:
rigung, sasêh, sigun; [rikuhan]: sigungan; [rikah-rikuh]: sigan-sigun
rukun:
adulur, atut, alyus, alyusa, tutalyus, patut, bêdhami
rokok:
rêsêh
rukti:
[ngrukti]: ngayani, ngayadi; [ngruktèni]: matah
rakêt:
arahat, rakat, rakati, kandhah, kulina, kulita, sêlir, wi(of we)ragya, lêkêt, luta, lumêkêt, pêt, pêta, panglul, ga(of gê)rêmêk; [rakêtan]: sêliran; [ngrakêt]: nakta, lumêkêt, mangarêk, nguswa; [ngrakêti]: mangarêki, mangrakêti, garêmêki, ngucumbi, ngarêkêti; [ngrakêtake]: nguswakên; [karakêt]: inajêng, kanyawa; [karakêtan]: karahatan, kaweragyan; [rumakêt]: sumêlir, lumêkêt, lumuta, makuswa, ga(of gê)rêmêk; [rumakêting awak]: sumarira; [rumakêting dewa]: angrêktadewa
rakit:
rukti, rakêt, kana, kucumbi, kusa, kulina, tatrap, tingkah, lêkas, patah, pasang, pi(of mi)luta; [ngrakit]: atingkah, tumingkah, lumêkas, madan, matah, matingkah, masang, miluta; [pangrakit]: panulah;

--- 213 ---

[rakitaning kareta]: turangga rata; [pasang rakit]: uparukti
rikat:
hancuta, hêlêk, agya, cukat, calak, renggal, kanyita, kasana, kathi, tandang, tarik, lêkas, megal, gurawalan, gurewelan, gadgata, gita, gilis; [rikatan]: inilan, hancuta, hêlêkan, pagyan, gya; [ngrikatake]: gumi; [pangrikat]: panggumi
rukêt:
urêk, cêcêh, campur, rupêk, rok, kiwul, kulina, kangsi, suyug, wukta, parêk, pragola, murêk, makangsi,

--- 214 ---

gola; [rukêtan]: pulangan; [ngrukêt]: amor, angrok, rumurêk, sumuyug, maro, murêk, mragola, mangrurêk, mangrok; [ngrukêti]: murêki; [ngrukêtake]: murêkkên; [pangrukêt]: parok; [arukêt]: makol
rêkutuk:
bêbêrandu
rêksa:
u(of o)ninga, cêngkara, cêngga, jaga, bra; [rêrêksan]: raksakan, tutunggwan; [ngrêksa]: ra(of rê)ksa, danaga, maraksa; [rinêksa]: ngu; [pangrêksa]: rêksaka, pacim, patunggwa; [pangrêksan]: pajagran; [rumêksa]: ra(of rê)ksaka, kumêmit, suraksa, suraksaka, parimita, jagra, mêrjagra, makêmit, mangrêksa; [arumêksa]: majagra
rada:
èsmu,

--- 215 ---

radi K.D., ragi K., sada, sadha, sêmu, sagi, lêpar, lamat, ma(of mo)nda; [rada-rada]: lamat-lamat, masmu; [rada patrap]: ragisata
radèn:
nah, rakran, rakryan, rakriyan, rakwan, rakyan, kèn, kyan, kyana, dèn, dyah, dyan, bapa zie dèn, WH. verk. v. rahadi, durya, sosotya, bagus
radon:
[ngradon]: ngrêmbaka
radèn mas:
WH. sêsotya, êmbanan kêncana
radèn bagus:
WH. sêsotya bêcik
ru(of ro)dra:
(jêjuluke Bathara Guru lan Sang Hyang Wisesa)
rudramurti:
(jêjuluke Bathara Guru)
rudramamurti:
(jêjuluke Bathara Kala) rodamala: (araning gêgodhongan) [gê...]

--- 216 ---

[...godhongan)]
rat:
[= êrut]: rimpus, wiyuyêng; [ngêrut]: ngrimpus; [ngêrut-êruti]: ngulap-ulapi; [pangêrut]: pambinas
rata:
[= warata]: ar, apês, abra, radin, rat, rate, rataya, tiwi, tangkilan, sarandu, srang, wra, wraha, wra(of wrê)ha, wra(of wêra)ha, wrata, wrataya, lran, lumrah, picarêm, par, prah, praha, pramada, papan, padhati, jrah, jraha, jimrah, mèr, mawra, gara, byah; [ngrata]: lumêpar,

--- 217 ---

macarênya, maradin, mapar, bra, bèbèr; [ngratakake]: mawrankên; [rinata]: pèr; [arata]: marata; [mratani]: kwaki, tawra, sumrah, sumarambah, sumaput, sumyar, lumra, mar, marata, mawra, muyêk
rêti:
[mangrêti]: upaya
ratu:
indra, endra, ari, èrêng, hyasa, adipati, iswara, aji, nara, narahendra, naraharya, narahiswara, narahaji, narehaji, narendra, narendradipa, naranata, nararya, nararyadipa, naradipa, naradipati,

--- 218 ---

naradipatya, narèswara, narpa, narpati, nrapati, narapati, nata, nararya, ri, raja, reja, rajèng, raywa, katong, kasitipati, kasipu, hiranyakasipu (jêjuluk utawa araning ratu), kangjêng, dipa, ddhapa, ddhipa, ddhipati, dipati, dipatya, sinuhun, sri, sri narahaji, sri narendra, sri naranata, sri nararyya, sri naradipa, sri nareswara, sri narpa, sri naraprabu, sranda, srinda, srindra, sri nata, sri pamasa, sri maha, sri maharaja, sri mulku,

--- 219 ---

sri bupati, sitipati, susuhunan, sang hulun, sang nata, sang siniwi, sang sri, sangaji, partiwa, prabu, pati, pamasa, pangêmpyan, dhatu, ji, maharaja, mahadipa, mahiswara, mangkubumi, buhpati, buhpala, buhpalaka, banwa, bra, bupati, bupala, bupalaka, buminata, bumipala, bumipalaka; [raton]: ratyan; [rêraton]: narendran, raratyan; [ngratoni]: ratwa; [karaton]: kahiswaran, karatyan, kartyan, kapamasan, kadhatyan, pura, mabuwati; [ratu adil]: damaraja;

--- 220 ---

[ratu kuwasa]: bumipala; [ratu susuhunan]: darmaraja; [ratu waskitha]: darmaraja; [ratu luhur]: darmaraja; [ratu pandhita]: bagawan; [ratu korawa]: narpèng kuru, kurunata, kurawendra, duryudana, suyudana; [ratu gêdhe]: raja manggala; [ratu bêcik]: darmaraja; [ratu bala]: kêrtyapati; [kaluwihaning ratu]: mahendra; [turuning ratu]: satriya; [ratu W.H.]: nyarambahi; [ratu fr.]: narendraswari, narendramahisi, narendragarini, narèswari, narpa duhita, narpa dayita, narpa wadu, narpa mahisi, nata dèwi, nata mahisi, raja nari, raja rèni, raja mahisi, duhita, dayita, sori, sri supadniswara, sri supadniswari, sri yodati, sotyaswapani, supanaswari, supadni, supadniswari, wara mahisi, lêksmiwati,

--- 221 ---

prawara mahisi, pramèswara, pramèswari, padni, padniswara, padèswara, padèswari, padmi of padêmi, maharêni, mahisi, garini, binihaji
rêti:
[karêtèn]: kartika
reta:
[of kareta]: rata, ratangga, sakatha, sakatya, swa(of suwa)ndana, dhati; [kareta pangirid gajah]: guthaka, gilangan; [kareta grêbong]: rata gothaka
ratih:
(araning widadari)
rêtnajiwa:
Temb. ged. Têgêse sêsotya gumêbyar utawa: sumorot
ratri kalalun:
(lingsir wêngi)
ratus:
tila, tigasan, pulanggêni, gula, gule; [raratus]: gugula; [ratus-ratus]: gula-gula
ratêng:
olah
rês:
= êrês; [ngêrês]: êrês, asrêp,

--- 222 ---

angrês, lara, mahangrês, mlarati, ngrês; [ngêrês- êres]: tidharsa, lara-lara; [ngêrês-êrêsi]: mangrêsi; [ngêrêsake]: malad; [pangêrês]: karêngês; [angrês]: Angrês, kas, kasap
ros:
[= êros]: urus, atha, ros, têtêk, têmbu
rêsa:
arsa, iping, rahatan
rasa:
rahasa, rahasya, rantan, rêcêp, raras, rasa, raswa, raswe, driya, sir, sota, wêrdi, wati, waji, pê, pêh, mahra, masuki, brasa, bawa; [rêrasan]: ahahêm,

--- 223 ---

ahêm, caturan, tuwapan, wikalpa, wawyajunan, pocapan, makêcap; [rêrasanan]: pocapan, gunita, gusti, gosthi; [rasa-rasa]: widik-widik; [ngrasa]: umahah, rasa, rumarănta, sumrasa, nyana, nyip, mahah, marasa, manginê, ngrarasa, ngrasani]: ambawani, ngucap-ucap; [ngrasakake]: rumaras; [karasa]: rasa, karantan, katutur, kawaji; [karasan]: kajênêkan, jênêk; [karasa-rasa]: hêla-hêlê; [rinasa]: araras; [pangrasa]: abirama, sarasa; [sarasa]: surahsa, sawadi, sapêh; [wirasa]: dalên, wirahsa; [mirasa]: mirahsa, miraswa,

--- 224 ---

mamursita; [rumasa]: rahat, drêman; [rumasa enak]: pakenak, pakeca; [rasa-rumasa]: dham-dhaman
rasa:
(ilat); [amla: kêcut]: P.S. mla: kêcut Tj. S. watak VI; [kayasa: sêpêt]: P.S. kyasa: gurih; [katuka: pêdhês]: P.S ...; [tikta: pait]: P.S. tikta: pait; [...]: P.S. sarkara:lêgi; [lawana: asin]: P.S. lona: pêdhês; [madura: lêgi]: P.S. dura: asin; têmbung: mla, kyasa sarta lona, ing Wbk. Kw. ora ana: dura, atêgês: adoh, ala lan anglêngkara, ora lêgi, utawa: asin.
rasa:
wijining ...: [asin]: lawana; [kêcut]: amla; [tawa]; [rasaning ati]: nala nitus; [rasa nênêm]: kastha; [rasa linuwih]: anungnung; [rasa măncawarna]: kalênyit; [gunêm rasa]: gênu rasa; [lêgi]: madura; [pait]: tikta, zie K. T. 28 art. 54.

--- 225 ---

rase:
andaka, raswa, warwaga, widarsa, widarpa, widata, lăndha, januka, julung wangi, mêrga nabi, gandana
rêsi:
hyang, yatiwara
risi:
rumisi
rosa:
akral, akola, asa, ujwala, ampu, ampêh, abut, roda, kur, krêtarta, kral, kuwasa, dirgya, daya, digdaya, talakas, tipa, tipana, saha, sahasa, singadaka, widikdaya of widigdaya, prakasa of prakosa, pêrkasa of pêrkosa, prakoswa of prakosya, prati, pragalba, dhiri,

--- 226 ---

muhang, gana, gra(of grê)ndaka, gagah, gang, baka, bakat, buta, bêgèr, bagas, bangga, banggarda; [rosan-rosanan]: agah-agahan; [ngrosani]: ngayang; [ngrosakake]: ambagas; [karosan]: kadayan, kawidigdayan, dayan; [pangrosa]: pangênthahasa; [sarosa]: daryya, sahasa, sahama, pragamba, bangga, ngênthahasa; [luwih rosa]: koncat; [ngluwihi rosa]: mangênthahasa
rusuh:
cawêh, cawuh, cêlor, calawênthah, campur, ruhara, dur, durkara, weswa; [ngrusuhi]: andurkara, mangrêsêhi
rasuk:

--- 227 ---

[rêrasuk]: rêrêsêp; [ngrasuk]: markawat, makuswa, masarira, masikêp, ngrangkud, ngrangkut; [rumasuk]: rakêt, rumêsêp, matuluya
rêsik:
halêp, nirmala, nilaka, rasika, kuras, dri, dre, suci, sugaha, prama, putih, jrêna, jrêni, jrênih, makurah, gêre, gada, brastha, buta, basija, bêbrêsih; [ngrêsiki]: dumra, dumre, srênggara, mangrêsikani, bandi, ngrencang, ngurasa; [ngrêsikake]: umangiswapakên; [arêsik]: mahêning
rusak:
anyang,

--- 228 ---

acak, arug, asak, asyah, ala, alah, ala-ala, alang, ilang, hyalah, nana, nanang, nir, nira, nadah, nawa, cundhang, sondhang, caro, curna, cute, cutaka, rêncêm, rêncêp, ruru, rurah, rêkka, ruksa, rusyak, rêmpa, rêmpak, rumpêk, rumug, rug, rabasa, rêngka, drawasa, darwasa, duryana, dastha, tunah, tandrin gati,

--- 229 ---

trênnyuh, tutah, têwas, suh, suha, sirna, sarabasa, sak, swuh, swuhan, salah, syah, syuh, sumyak, wor, wuk, wikara, wasa, wipala, wuga, wigêna, lah, lwanga, lula, lyas, lyang, lyanga, lang, long, longa, punah, prawasa, parwasa, parawasa, dhyasta, dhyastha, jênar, jur, jor, jamuh, yalah, mayang,

--- 230 ---

glusak, gêmpang, barasad, barasat, baki, bagna, bengkas, bangga; [rusakan]: rêkan; [ngrusak]: hanana, hanasa, hanjor, harug, humalah, hambrasat, hambarasat, hambengkas, nanjak, nuca, nuras, nyuh, numana, numuras, rusyak, rumanjap, rumarah, rumurah, rumêkta, rumuksa, rumusak, rumupak, rumêmpa, rumêmpak, rumêmpêk, rumug, rumabasa, dumas, tumunah, tumutah, sumuh, sumuha, sumwuh,

--- 231 ---

sumawak, sumalah, sumyah, sumyuh, lwangi, lyangi, lumah, luminang, lumwang, lumwangi, lumula, lumyang, lumyanga, lumang, lumong, lumanga, lumonga, munah, manana, macundhang, macondhang, murak, mrawasa, marwasa, mêrwasa, mrêwasa, marawasa, mralaya, marlaya, mêrlaya, mrêlaya, maralaya, mrajaya, marjaya, mêrjaya, mrêjaya, marajaya, marêmpak, marugul, marunggul, musus, mawuk,

--- 232 ---

malah, malwang, malong, mapas, mangrurah, mangruksa, manggapal, ngrêncêm, ngrarah, ngrêrah, ngrêrêh, ngrurah, ngruk, ngrêpak, ngrêmpak, ngrumpak, ngrumapaka, ngrabasa, nglêbur, [ngrêrusak]: ngawuk-awuk; [ngrusaki]: nurasi, mrawasani, marwasani, mêrwasani, mrêwasani, marawasani, ngrêmpaki; [ngrusakake]: nanahakne, nuraskên, numanakên, munahkên, mawukkên; [karusak]: kaala, karêmpak; [karusakan]: kailangan, korugan, karabasan, kadrawasan, kolahalan; [rinusak]: kawasa, linang; [rusak-rinusak]: lwangalwangi;

--- 233 ---

[pangrusak]: pacundhang, pacondhang, pamunah, pamapas, pamapasan, pangruksa, pangasuh, gata; [arusak]: mapunah
rosok:
rusêh
rêsula:
[ngrêsula]: manyêsêl Ml. manesel., masoswambêk, mangraswaddhira; [pangrêsula]: pangraswaddhikara
rêsêp:
[ngrêsêpake]: citarêsmi; [rumêsêp]: marsuka, ngisêp
rêspati:
arjaya, kêmis zie wrahaspati; [ngrêspatèni]: mahalêpi; [rêspati linuwih]: harjanti
rêsmi:
araras, asri, asmara, halêp, cumbana, rasika, jiptar, ngasmara; [karêsmèn]: raras karasikan, sêmara, sanggaman; [ulah karêsmèn]: kirda, kirdya, kirdha, kirdhya; [maling rêsmi]: maling kung lulut
risang:
rakrya

--- 234 ---

rawa:
têlar
rewa:
[rewa-rewa]: kasir-kasir, pura-pura (= Ml. poerak2), panggil
rowa:
Abirawa, Abirama, singgah, wuga, dhakah, birawa, birowa, berawa, berowa, birama, biroma, berama, beroma, bakah, bidhawa; [ngrowa]: suminggah; [luwih rowa]: abirawa
rawuk:
[of bêrawuk]: baruwun
riwuk:
[ngrêriwuk]: mangariwuk
riwud:
[riwad-riwud]: balingah-balinguh; [ngriwad-ngriwud]: ngiwad-ngiwud
ruwêd:
rêntêng, mandana
rawat:
hrawat; [ngrawati]: ambyakti, ambyati, simpên, manamun, mamuniya
rawit:
rênik; [ngrawit]: mêntrik; [karawitan]: rênik
riwut:
ribwat, moha,

--- 235 ---

malêm
ruwat:
[ngruwat]: rumuwat, maruwat, mêruwat, muksa, moksa, mabulung; [pangruwating papacintraka]: kuruswa
ruwit:
cuwiri
rawis:
kandha, kundhala, surèngpati
riwis:
[riwis-riwis]: malês of mêlês
rèwès:
[ngrèwès]: matahwi
rewang:
[of rowang]: kanthi, kawula, tandang, sahaya, sraya, srayan, pakasraya, mitra, [rewangan]: srayan, pakasrayan; [rêrewangan]: kahit, kukulan; [ngrewangi]: upasaraya, naraya, dyasta, masraya; [parewangan]: padulur, pasrayan; [rewang suwita]: măntra; [măngka rowang]: nakasraya
rowang-rawing:
nguwir-ruwir
rila:
of lila; [ngrilakake]: malêgawakên

--- 236 ---

rêp:
rêm; [rêrêp]: rêrêm; [rêp-rêp]: rêm-rêm; [rêp-rêp sirêp]: rêm-rêm rêrêm
rapu:
arih-arih, saji; [ngrapu]: sumaji, manapu, mêrta; [ngrarapu]: umarih-arih, marih-arih, modana, mawiwadha, ngarih-arih, ngupaksama
rêpa:
[ngrêrêpa]: sadhara, manuhara, manohara, mararêm
rêpi:
[rêrêpi]: candrakanta, căndrakanta, rêngih, kakawin, kidung, palupu, gupi; [rêrêpèn]: rudita gita, kidung; [layang rêrêpèn]: wilapa kalangyan, kaswasih, pakidungan, gêndhing curing, gita, basa rudita; [ngrêrêpi]: malupu
rupa:
hrupa, agra, angga,

--- 237 ---

neka, naya, căndra, citra, caywa, tênaya, suwarna, sipat, warna, wêrna, wimba, pakra, dhapur, yah
rupa-rupa:
[aneka of aneka-neka, nawanta; [ngrupa]: macintra, marna, ngontha; [ngrupakake]: mamarnakên; [rinupakake]: rinekakên; [sarupa]: sawarna, suwarna, suwêrna; [sarupaning]: sirining; [rupa kang luwih bêcik]: adiwarna; [rupa kang luwih bagus]: rupadab; [rupa kang murub]: citrakara; [ala rupane]: kurapa, gusinên
rapih:
marapoh; [ngrapih]: anapih
rapuh:
marapoh
ropoh:
êram, rangkah; [ngropohi]: rumangkah, marupuhi

--- 238 ---

rêpak:
[ngrêpak]: hruk
rupêk:
rupêk, pipi; [ngrupêk]: mrêp, mêrêp, ngrupêk, ngingkut
rapêt:
[ngrapêti]: antip
rêpêt:
[rêpêt-rêpêt]: masilurupan
rêpit:
sandi, pingit, guthit
repot:
epon, epya, mèpu; [karepotan]: kepon, kepwan; kepyan, kangelan, puh; [arepot]: mepya
rupêk:
sumpêk, pipi
ridhu:
[ngridhu]: mancana; [pangridhu]: dur(of dru)biksa
raja:
arya, arya, aryya, haji, rajèng; [raja kaputran]: (panganggoning putra); [raja kaputrèn]: (panganggoning putri); [rajakaya]: gunakaya; [rajasinga]: mahawagra; [rajawêrdi]: rajacêtha;

--- 239 ---

[rajawali (araning manuk)]; [rajapèni]: rajatadi (= dandanan kang adi-adi); [raja putra]: raja sunu, raja putra, raja putraka, raja manggala; [raja putri]: rajaswala, raja putri; [raja muka]: raja manggala; [rajabrana]: rajahadya, rajatadi, dyanawimala; [rumaja putra]: rumaja putraka; [rumaja putri]: rumaja swala
rujak:
[ngrujak]: ngrunjang
rujuk:
rêju; [rijêki]: paritim
rajakaputran:
zie raja
rajakaputrèn:
zie raja
rajakaya:
zie raja
rujit:
arêk, arêka, gubah, barubah; [rêrujitan]: sewal; [ngrujit]: sumewal, manêtês
rêjasa:
rajasa
rajawêrdi:
zie raja
rajawali:
zie raja
rajapèni:
zie raja
rajaputra:
zie raja
rajaputri:
zie raja
rajamuka:
zie raja
rajêg:
talajah, talajak
rujag:
rujag; [ngrujag]: rumujag, ngrunjang
rajabrana:
zie raja

--- 240 ---

rajang:
(araning gêgaman) en, cacah, rujit, rajang; [ngrajang]: nacah, rumampak, marawis, ngrawis, ngrujit, ngramês, ngrampês; [ngrêrajang]: marawis-rawis; [pangrajang]: pangrawit
rajung:
rajungan (araning iwak sêgara)
raya:
[karaya-raya]: kusung-kusung
riya:
(araning sêsêbutane wong gêdhe)
rayah:
bahak; [rayahan]: jarahan; [ngrayah]: ambahak
reyoh:
[ngreyoh]: ngrêncoh
riyak:
jalagra
rayap:
astaki, layap, dhudhuk; [ngrayap]: masulung- sulung; [ratuning rayap]: gundhik; [kaya rayap]: masulung
rayêg:
[ngrayêg]: ngrarangin
rayung:
rayung
reyong:
[reyong-reyongan]: rêrêncêngan, ruruncangan
rêm:
= arêm; [arêm-arêm]: rari-rari; [ngarêm-arêm]: ngarip-arip;

--- 241 ---

[ngarêm-arêmi]: raryya; [karêm]: kyarêm, dar(dêr of drê)da, dar(dêr of drê)dya; [pakarêman]: dasandriya; [marêm]: ararya, arêm, rarêm, rêrêm, wênêh, bêsur
rêm:
[= êrêm]: kêjêp; [mêrêm]: êrêm, Aturu, ruru, kuru, kêjêm, kumwata, lumiyêp, mrêm, gar(gêr of grê)mus, garêmus; [pamêrêm]: prêm
rum:
[= arum]: rêsmi, sumrêg; [arum-arum]: rum-rum; [ngungrum]: êla-êla; [pangungrum]: hakung, ru- mrum
rama:
rama
rame:
andrês, ora, hakrak, hatri, otêr, asran, asrang, awu, aywang, amyang, umyung, umung,

--- 242 ---

cêrah, ramya, ramyan, krak, tri, sora, srang, sumyak, wu, wurahan, wrêg, prakatha, par(pêr of prê)katha, pasrang, jrah, mawu, mangkrak, gotra, gumwah, gumyah; [rame-rame]: mawu-mawu, gurnita; [arame-rame]: maprameya; [karamèn]: katri; [pangrame]: pawu; [paramean]: pêkên, yatri; [rame uyêk-uyêkan]: aruhara, gênturan; [luwih rame]: subaga, sangra
rèmèh:
core, rècèh, rambah
romah:
[ngromahi]: rambuti
rêmak:
rênyuh, rênyêk, rimpêk, trênyuh; [ngrêmak]: sumyuh

--- 243 ---

rêmêk:
nwuh, cur, cêrêh, curna, curni, rêncêm, ruk, rusak, rêmus, rêmpu, rêmpuh, rêmpak, rug, rêngka, danaga, dadaka, tannyu, tênnyuh, trênnyuh, suwa, syuh, parêpêh, pitundha, pyuh, mêh, gêrêm, gityês, gyuh; [ngrêmêk]: rumêncêm, rumênyêk, rumêmpuh, rumêmpak, mangrêncêm, ngramês, ngaramês, ngrêmpuh, ngrêmpak, ngrêmpêk, ngrimpêk; [ngrêmêki]: pangrêncêmi
rêmuk:
curna, rahêk,

--- 244 ---

rênyuh, rêmak, rêmêk, rêmuk, rêmpu, rêmpuh, rimpêk, swuh; [rêrêmukan]: rêrêmpon; [ngrêmuk]: rumahêk, rumêmpuh, rumêmuk, sumwuh, ngrêmpuh, ngrimpêk
rimuk:
[ngrimuk]: maripe; [ngrêrimuk]: mangririnding
rêmêd:
ura, cêcêh, ramês; [rêmêdan]: ramêsan; [ngrêmêd]: rumamês, mangura, ngura; [rinêmêd]: cinêmêd
ramês:
tigas; [ramêsan]: tigasan
rêmpu:
syuhan
ramaparasu:
(araning pandhita)
rampak:
napuk, kapwa, tarap; [arampak]: matarap
rampèk:
[ngrampèk]: mawêh
rumpaka:
rancana, rêncana, gupita, gopita; [ngrumpaka]: nawung, rancana,

--- 245 ---

rêncana, marna, mawarna, mawêrna, mangabimata, gumapita; [pangrumpaka]: pamarna
rampêd:
racut
rampid:
[ngrampid]: ngrampêd
rêmpid:
[arêmpid]: mawatya
rampêt:
rawut
rampit:
[ngrampit]: ngrampêt
rêmpit:
dhêmit
rimpil:
lirip
rumpil:
dhingkil
rêmpêlu:
ngampêlu
rêmpayak:
rêmbaka; [ngrêmpayak]: ngrêmbaka
rêmpêga:
ngrantêg, ngrarangin
ramping:
tamping
rampung:
casa, dasa, dasah, tite, tatas, têlas, têlasa, sah, saha, sudhang, sampurna, sampat, wêkas, lêsta, pancas, purna, prasta, paripurna,

--- 246 ---

pragata, par(pêr of prê)gata, putus, palasta, palastha, palêstha, matêlas, misyan, maputus, thethas; [ngrampungi]: arancap, nablas, twasi, sahi, ludhang, mrasta, mragata, mar(mêr of mrê)gata, misasa; [pangrampung]: pamutus, palastan, palêstan; [pangrampungan]: palasthan, palêsthan; [karampungan]: kawêkas, kawi(of kawu)san, putusan; [layang karampungan]: sastranimpuna
ramayana:
(1. jêjuluke Bathara Wisnu, 2. wong lêpas budine, 3. araning bathikan)
ramyang:
[ramyang-ramyang]: awu, sirêm-sirêm; [ngramyang]: arang, arangên, hawu
rambu:
[rambon]: luwa

--- 247 ---

rêmbe:
[pangrêmbe]: panêkar, graha
rambah:
[sarambah]: saranta
rêmbaka:
[ngrêmbaka]: rêmbun, marêmbun, masukêt
rambat:
rumu, rabat, dulur; [rambatan]: duluran; [mrambat]: dumulur, ngurarambat, ngawèr; [rumambat]: rumumu, rumabat
rambut:
ri(re of ro)ma, ki(of ke)swa, kesawa, kèlu, dyata, wèni, wristi, wulwita, pasrang, jata, gurnita; [rambut putih]: wan; [ngore rambut]: ngurema, zie sinom
rambutan:
(wit), suwèni, wunglon of wuwunglon, wunglwan, wunglyan; [rambutan alas]: wung-lon of wu-nglon, wunglwan, wunglyan
rimbit:
[sarimbit]: saka-rwa-rwan;

--- 248 ---

[sarimbitan]: karaktan
rêmbês:
drawa, drawaya, tus, mudal, barabas; [rêmbêsan]: udalan, brêbêsan
rêmbulu:
(kayu), krêsula, (= rêssul Spr.)
rêmbulan:
enu, indu, indupati, i(of e)ndung, indhung, hyangwulan, nisaka, ca(of co)ndra, candrama, rahu, ranti, rati, ratih, kirana, tèngsu, tanggal, soka, si(of so)trêsmi, sitang(of sitèng)su, sasi, sasadara of sasadhara, sasalancana, sasang(of sasong)ka, sala(of salê)ncana, soma, săngka, warawirasmi, wulan, lèk, leka, lekya, lalwun,

--- 249 ---

purnama, prabanca, prabancana, maherêsmi, man, badra, basanta of basănta, bulan; [rêmbulan kăntha]: candra (of căndra)kantha; [rêmbulan karainan]: candrawasa, sasadhara kawêkas; [rêmbulan kagrahanan]: lêntrih, lêntrèh, lêlêntrih, lêlêntrèh; [rêmbulan purnama]: sukla; [rêmbulan panglong]: padasasi; [rêmbulan mancur]: căndramaya
rumbaya:
(aran sarta dhapuring prau)
rêmbuyut:
(araning kayu alas)
rêmbyung:
[ngrêmbyung]: rêmbun, rêmbaka, ngrêmbaka
rêmbuyung:
[ngrêmbuyung]: ngrêmbaka
rêmbug:
anang, nang, rena, daya, partana, gunêm, gosita; [rêmbugan]: hêm-hêm; [ngrêmbug]: mahêm, manggu (of manggo)sthi, gumu(of gumo)nita;

--- 250 ---

[pangrêmbug]: panggu(of panggo)sthi; [pirêmbug]: pagênu, pigustya, pigu(of pigo)sthi; [arêmbug]: marêmbag
rimbag:
nastha, limbaga; [rimbagan]: krêndha, kar(kêr of krê)dha
rêmêng:
rêp; [rêmêng-rêmêng]: puru-puru, rêp; [ngrêmêng]: lumêng, murngwang
rimong:
[ngrimong]: mirong
raga:
awak, ragi; [nglugas raga]: namurkula, wintaraga; [linuwih ing raga]: suraga
rêga:
una, ucarana, aji, sruti, paji; [rêgan]: galang; [rêrêgan]: galangan
rogoh:
[ngrogoh]: ragna, ngrêgih
rêgênêng:
[ngrêgênêng]: ngêndhukur
ragakarana:
(pasaja utawa pantês)
rêgêd:
cêmêr, cumur, durbala, lêtuh, lesa, leswa, lesya,

--- 251 ---

lêthak, lêthêk, jênês, mala, bolotan, byosa; [rêrêgêd]: ka(of ke)smala, kalesa, durmala, durbala, talutuh, tyali, sudirga, leswa, leswa-leswa, leswa-leswan, lesya, lesya-lesya, lesya-lesyan, mala, gêlah, gêlah-gêlah, gêlêh-gêlêh; [ngrêgêdi]: andurmalani, andurbalani, lumesa, lumeswa, lumesya, maleswani, maleswaleswana; [arêgêd]: macêmêr, [rêrêgêding ati]: sudirga; [rêgêding awak]: bulut; [luwih rêgêd]: wimala
rêgês:
rêngês
regol:
[juru regol]: dwararaksaka, bapraka
rêgulo:
hèrtambang, hèrwara, hèrmawa,

--- 252 ---

hèrgundhang, ar(of èr)gulo
rêgêmêng:
rêb; [ngrêgêmêng]: rêb
rêb:
[ngrêrêb]: rumêb
rob:
wimbuh, bwat; [ngêrobi]: ]: humembuhi, malwat, malyat; [ngêrobi tikêl sapuluh]: dumasaguna; [karoban]: karuban, kalindhihan, kabran
rabi:
rabya, krama, pètsiwi; [ngrabèni]: mananggrahani; [parabi]: parabya
ruba:
[ruruba]: sarna, sra(of sara)ma, pula; [ngruruba]: majanihane; [ngrubani]: dumarna, manaramani, mule; [aruruba]: mule, mêjani
rubuh:
rug, rugrug, rêbah K., luru; [ngrubuhi]: rêbahi, ma(of mê)rêwah; [ngrubuhake]: rumêpêh
rabuk:
[parabuk]; [mra(of mar)buk]: marmat, marmwat

--- 253 ---

rêbda:
[ngrêbda]: asrêb
ribêd:
hêr(of hrê)daya, rêncaka, rêntêng, ribêng; [ngribêdi]: rumancaka; [ngribêdake]: manêcêhkên, mênêsêhkên
rubêd:
har(of hrê)daya
rêbut:
harwat, abuta, rêjêng, rêbut, dudya, dudyan, lampu, jarah, madudwan, madudyan, buta; [rêbutan]: alap-alapan, rêjêngan, kadudwan, kadudyan, madudwan, madudyan; [ngrêbut]: irup, narwat, rumêjêng, ngrêbut, marêbut, mangarwat, ngrêjêng, ngrêmbasa; [ngrêbuti]: ngrêmbuti; [pangrêbut]: pangirup; [arêbut]: ngiri; [butarêpan verk v.]; [rêbut arêpan]: paranggowan; [rêbut padu]: padudon;

--- 254 ---

[rêbut dhucung]: asrang; [rêbut bênêr]: arwatsidi; [rêbut bêcik]: mèt sulistya
rêbab:
arbyab, astaku(of ko)swala
rubung:
tub; [ngrubung]: rumubung, manub
rong:
[= êrong]: lèng
rangu:
[ngrangu]: ngrantun
rêngu:
andaka, ewa, ila, nêrêng, rêngwa, rêngya, kaharangêt, tanggir, tênggêr, sarwo, srêng of sêrêng, srênga, luru, lurik, ngugut-ugut; [rêngu ing mripat]: lumêsmata; [ngrêngoni]: nêrêng, ngilani; [pangrêngu]: panikêl
ringa:
[riringa]: naha, kuwang-wang, taha, wikara; [ringa-ringa]: sigan-sigun; [ngriringa]: naha, tumaha; [pangriringa]: pamigih
rungu:
rumênga, rumêngêh, rumêngên,

--- 255 ---

rênga, rêngêh, rêngên, rêngwa, rêngya; [rungon]: rêngyan; [ngrungu]: rumêngwa, rumêngya, rumêngêng, rêngêh, rêngên, rêngya, mirêngwa; [ngrungokake]: rumêngwakên, karêngwakên, midhêngêrkên; [rungokna]: rêngên, pirêngyakna; [rinungokake]: rinêngyakên; [pangrungu]: tiling-tilingan, sas, pirêngwa; [karungu of krungu]: rêngik, konang, karêngêng, sumas, mêdhêngêr; [parungu]: parungya; [parungon of prungon]: parungyan; [kêprungu]: rêngêng
rongo:
(araning buron cilik gumrêmêt ing banyu)
rêngih:
rêngis, kêtêr; [rêngih-rêngih]: kêtêr-kêtêr, laragara; [pangrêngih]: rêngih, kêtêr
rongèh:
ringas

--- 256 ---

ringin:
[= waringin]: kanoya, kroya, waniri, wandiri, prih, prèh, mandira, gurda, bringin
rungrum:
[ngungrum]: arum-arum, hrênging, langê, nyolo-nyolo, nyuluh-nyuluh, mano(of manu)hara, mriyêmbada, mriyêmbadan, ngrêrêmih, ngamêr, ngamêr-amêr; [ngungrumi]: nênggarani, mano(of manu)harani; [pangungrum]: hamêr, karasikan, srênggara, sênggara, wuruk, priyêmbada, priyêmbadan, pangrêngrum, pangudasmara, pangamêr; [têmbung pangungrum]: wilapa raras
rarang:
[ngarang]: morang
rurung:
[karung-rungan]: rungrung
rêngka:
rêtu, jahat
rêngku?:
bawah

--- 257 ---

răngka:
[of warăngka]: sarung, palangkan; [ngrangkani]: sumarung
rangkah:
anggra
rêngkuh:
[ngrêngkuh]: mêkuh; [pangrêngkuh]: pangakuh
ringkih:
ègrèk, (= ora santosa), dhikih
rêngkêd:
[rarêngkêd]: mala
rungkad:
burukuh; [rurungkadan]: padhela
rungkud:
grèng
rangkus:
rurun; [ngrangkus]: kumol; [karangkus]: karurun
ringkês:
ikêt, sêngkwa, sêngkung, gar(gêr of grê)ba; [ringkêsan]: gar(gêr of grê)ban; [rêringkêsan]: gagarban; [ngringkês]: kukud, sumêngkwa, ngringkêl; [ngringkêsi]: ngucupi; [riningkês]: maladang
rangkul:
kol, kayuh, pêkul, pêluk, pêngkul; [rangkulan]: kayuhan; [ngrangkul]: Anghol, angol, tumangkul, manol, maratup, mêkul,

--- 258 ---

mapêluk, mugut, manghol, ngrêngkul, ngisapu, ngol, ngola, ngayuh, nguyung; [rinangkul]: kinol; [pangrangkul]: pangèl
rangkêp:
rangkêp, tembo, sa(of sê)roja, bandhu; [rangkêpan]: sa(of sê)rojan; [ngrangkêpi]: ngatipa
rungkêb:
andhêm; [rungkêban]: andhêman; [ngrungkêbi]: ngandhêmi; [kêrungkêb]: konjêm
rêngat:
asa, cah, caca, rêtu, luru, jahat; [rêrêngatan]: pajahatan; [ngrêngatake]: anggêtêmakên
rêngês:
rêngêh
ringas:
ruci
rungsit:
i(of e)wêh
rangsang:
gayuh; [ngrangsang]: mangantap, ngancap, ngantap, nguyu, ngayuh; [ngrangsang pucuk]: naradagra
rangap:

--- 259 ---

[ngrangap]: sumahab, ngragancang
rêngga:
hu, hini, uncarana, urug, ukarta, hêlêh, aji, aywana, amêr, căndra, ra(of rê)ncana, randhi, ranthya, racana, ramya, ramyan, rang(of rêng)ga, runggya, kar(of kêr)ta, krêtya, kuswa, titiwaha, sawung, sungga, waha, wiweha, pênêd, pratiwa, pajang, marna, busana, bawah; [rênggan]: amêr, ra(of rê)smi, rumpaka, karawistha, wala, pajang, bayangkari;

--- 260 ---

[rêrêngga]: wiwaha; [rêrênggan]: unadi, halêp, uparêngga, upakara, carana, ra(of rê)ncana, racana, raras rum, rum, rang-rangcapi, rang(of rêng)ga, kari(of kare)rangga, kari(of kare)rêngga, salimpêt, wiwungan, lawên-lawên, langên, langên wangi, pahyas, pracara, ngangrangcapi; [rêngga-rênggan]: kêrta-krêtya; [ngrêngga]: upadrawa, umiwarna, nancanga, nukarta, niwêh, ra(of rê)ncana, rumancana, rumandhi, rumacana, rumang(of rumêng)ga, sumungga, lumangên, nyarana, mihalêp, mahyas, mênêd, ma(of mê)ncana, manukarta,

--- 261 ---

manupaka, macarana, macapiri, maracana, mracaya, marwa, mêr(of mur)wa, murwaka, marunggya, miwa, miwêh, muwah, miwaha, miwarna, mapajang, majang, mamajang, manguncarana, mangucarana, mangra(of mangrê)ncana, mang-racana, ma-ngracana, mangabiseka, busana, ngucarana, ngrancana, ngracana, ngrumpaka, ngarang, nguswa, ngawên, ngupacarana, nguparêngga, ngupakara, nguyu; [ngrêngga asri]: dumiwala; [ngrêngga gawe]: ambayangkari; [ngrêngga nganggo godhong têbu]: matêbu; [ngrênggani]: nuruyi, rumang(of rumêng)ga, mahyasana,

--- 262 ---

muwahi, myawaha, ngucaranani, ngrêsmèni, nguwahi; [rinêngga]: hinayyana, cinăndra; [rinêngga adi]: diwala; [pangrêngga]: pacarana, parunggya, pamurwa, pamurwa, pamêwah, pamêwêh, pamuwah, pamiwaha, panguncarana, pangucarana, pangracana, panguwah, pangawên, pangupacarana, pangupakara, pangupasanta, pangupasama, pangamêr, mandara; [inguparêngga]: êla-êla, winursita, mangabiseka
rênggu?:
[ngrêrênggu]: nguyu-uyu
rungug:
[parungug]: panimbun
ranggah:
(= mênjangan lanang), randhi
ranggon:
[ngranggoni]: ahla
rênggunuk:
[ngrênggunuk]: maluruk-luruk
rênggêt:
rênggi; [rêrênggêt]: rêrêngkêt, rêrênggi

--- 263 ---

rênggut:
[ngrênggut]: nyênggut
ringgit:
[ngringgit]: mayang
runggut:
rênggêt; [runggut-runggut]: grong-agrong
rênggês:
[karênggês]: kèngês
rênggang:
cerang
rêngêng:
[rêngêng-rêngêng]: kêtêr-kêtêr
rungu:
[krungu]: dhêngêr, myarsa of miyarsa, ngrênga, ngrêngêh, ngrêngên, ngrangya, ngrêngya, ngrêngêng; [ngrungu]: myarsa of miyarsa, myarsi of miyarsi; [ngrungoni]: dhêngêri; [ngrungokake]: dhêngêrkên; [pangrungu]: pirêngwa, parungyan
ringkêl:
[kêringkêl]: kasulayah, pêngêl
rangsangtuban:
Temb. ged. Têgêse: umobing banyu
rungga:
[mirungga van pirungga]: ngodhe
răngga:
W. A. wêngku
ki:
verk. v. kyai, kya
kèh:
[= akèh]: ana, andrês, anjrah,

--- 264 ---

akwèh, èsèl, hya, nanya, nista, naya, rècèh, kèh, kaha, kirna, kuswa, kwèh, kyèh, katha, dasa, ta, tanta, saring, wah, waha, wara, wera, wèt, widhung, lra, lwir, dhèr, jrah, mahakwèh, makwèh, gung, gunga, bara, balabur, thah; [akèh-akèh]: ana-ana; [ngakèhi]: mêrlobani, [ngakèhake]: mêrlobakên; [ngakèh-akèhake]: mêrloba;

--- 265 ---

[sakèhe of sakèhing]: Ananya, nistanya, kahana, dèsèn, tantani, sahana, sahane, saniskara, sirining, sarwe, sakwèh, sakwèng, sasaman, sawêgung, silir, salwir, syaring, sayagung, samudaya, sangkan, lwirnyan, pra, pratanah, masanggya, ngudaya; [sakèhe]: kirna, kirne, lwir; [sakèh-kèhe]: sahana-hana; [akèh pangucape]: rècèh
kau:
kagu, kidhung, kithung
kae:
kaye
kait:
[sakait]: nyakait, nikait
kaul:
janji
kaum:
W. A. jêjênêng

--- 266 ---

kon:
opa, pawu; [akon]: inujaran, utus, atag, ajar, umatag, nakon, nuding, kon, kwan, kumon, têdah, tuduh, tuding, tumêdah, tumuduh, tumuding, samuru, sambat, makon, makyan, mu(of mo)tus, matag, ngutus; [kongkon]: utus, nuding, dangu, suru, suruh; [kongkonan]: utusan, nibasara, krama, dar(dêr of drê)sana, duta, tir, tuduh, tuduhan, suruhan, sadu, sêdhahan, lumakya,

--- 267 ---

prajaka, putusan; [kongkonan dhisik]: macarlang tingal; [kongkonaning dewa]: hini, nabasara, sudarsana; [ngongkon]: nuding, nutus, mu(of mo)tus H. T, ngutus; [ngongkoni]: nuti; [kinon]: inilan; [pangongkon]: pangutus; [pakon]: atag, piyang, panduta, pakwan, pakyan, patihan, pangutus, yagnyaka, ganya; [sapakon]: apragnya, sagnyan
kana:
rika, ka, kana, kasana, sana; [ing kana]: anan, irika, nikanang, rikan, madi
kêna:
cundhuk, cur, kani, kêna, kêni, kêno, kanan,

--- 268 ---

kênang, kannya, katuluyan, katama, kengang, tiksna, tuluya, tama, tumuluya, tuga, sèbêt, wênang, wigêna, picu (of pico)ndhong, prana, pracu(of praco)ndhang, par(pêr, pra, prê of para)jaya, ngênani; [kênane]: pangêne; [ngênani]: nacan, nungga, cundhuk, lumaksa, mahi, manduki, micu(of mico)ndhang, mranani, mracu(of mraco)ndhang, mar(mêr, mra, mrê of mara)jaya, makêcêp, mangêne, mangênani, ngêne, ngênèni, nglalare; [ngênakake]: ngênakên; [kakênan]: hinawagata, karahatan, koratan, katiksnana, katuluyan,

--- 269 ---

kataman, katamèng, kasèbêt, kawênang, kapranan, kapracu(of kapraco)ndhang, kapracundha, kapar(of kapra)jaya, kamikêna, kabranan, watgata, picondhang, pracu(of praco)ndhang, pikêna; [pakênan]: catur upaya, mikênani, ma(of mi)lare
kuna:
nunya, ruhun, riya, kina, karuhun, dyangu, dangu, tambi, purwa, ngunya; [ing kuna]: rina
kene:
ringki, ki, kasini; [ing kene]: ngêne
kono:
ri, riku, riya, kan, kana; [ing kono]: arika, ariya, rikan, rikya, samangkana, pilandhung;

--- 270 ---

[lah ing kono]: itina; [mêngkono]: samangka; [kaya mêngkono]: samangkana
kaniaya:
sumbalinga; [nganiaya]: masampal zie, hanyaya
kinanthi:
Temb. tji. Têgêse: dikanthi
kunir:
kunira, kulasna
kanikara:
(araning kêmbang)
kênès:
konyil, mèncèng, gambrêt
kanil:
pa(of pê)sthika; [nganil]: ma(of mê)sthi
kanigara:
(araning kêmbang)
kinang:
antiga, inga, kinang, tambul, tambula, sêrêh, woh, penang, patiga, pawuh, gantyan, gantyana; [nginang]: nambula, nigan, patiga, menang, mucang, matiga, mawuh, mawoh; [panginang]: pawuh, pawoh, pamucang; [sapanginang]: sapandurat; [pakinangan]: tepak,

--- 271 ---

tipaka, pucangan of pupucangan, pusangan, pawohan, pamucangan
kunêng:
nahan
kuning:
kuning, pita, jêne K., jênar; [kuningan]: drumas, jênar; [kumuning]: kumuni; [akuning]: mapita; [kuning tur bagus]: kasucitra; [kuning sêmu ijo]: kuning warnaning sih
konang:
kunang, kang dipta, karli, karlipa, kêlip, prawiksa, paryana; [kêkonang]: kukunang
kênanga:
(kêmbang), cuta, kalak, puspagiwang
kănca:
cari, carika, carya, kanca; [kancan]: srayan
kêncan:
sumêmi
kêncana:
rukmi, suwarna
kêncur:
[akêncur?]: makêncur
koncèr:
sêkwa; [kêkoncèr]: padakatibing
kancil:
awika,

--- 272 ---

kancita, sahasa, sasa, wariga, palguna, margana, makala, maguna
kuncup:
kincip, taji, salaga, wanta, wot; [kuncup mèh mêkar]: mèdêm; [nguncupake]: kumisapu, mintyaskên
kancing:
cadha, kalakah, kalêkah, tutup, tapêlika, tadha, susuk; [ngancing]: tumutup, tumadha, sumusuk
kêncang:
bancang; [ngêncang]: ngrêncang
kêncêng:
dêdêr, duduk, sumaput, singsêt, prata, jujur; [ngêncêng]: dumêdêr, dumuduk, ngêtêpêng, nginginte; [ngêncêngake]: andêdêrkên, andudukkên;

--- 273 ---

[pangêncêng]: pratali
kincang:
[kêkincangan]: (aran sarta dhapuring prau)
kuncung:
[kêkuncung]: (manuk) dara
kandêl:
asis, rakit, krêp, kêpati, kêbêl, dira, limut, banda; [pakandêlan]: pakêbêlan; [kumandêl]: kumăndhang, bir
kêndêl:
asuru, diraya, sura, suraya, sudira, sudira, pingging; [kêndêl akas]: surangga(of surăngga)kara; [kêndêl sarosa]: surangga(of surăngga)kara; [kêndêl ing pati]: surèng pati; [ati kêndêl]: nalandhana; [kocap kêndêl]: suramarata; [ngluwihi kêndêl]: mangênthasura, ngênthasura, ngênthula; [kêkêndêlan]: hayudha; [pangêndêl]: pangênthul; [akêndêl]: masula
kantu:
ngugut-ugut
kantèn:
kantèn, kantya
kantar:

--- 274 ---

[kumantar-kantar]: murub amulat-mulat
kantrog:
menggung
kontal:
ku(of ko)kih, kung(of kong)kih, kung(of kong)kal, gu(of go)ntar
konus:
zie unus
kanthi:
kadwar
kêndhi:
pratolal, mandêlêm
kêndho:
êndho, kalumur, kêm, tis, srêp, sukur, wi(of we)ya, londho, thothor; [ngêndhoni]: miya
kăndha:
cari, katutur, katha, tutur, tatya, tumutur, sanjang K., warah, warahan, war(wêr of wrê)ta, wartya, wawarah, wangsit, priwara, pari(of pali)wara, pajar, poyan, mawacana, muwus, mangruwiya, grêna,

--- 275 ---

gi(of gu)sthi, nganjar; [kêkandhan]: ngăndha; [kăndha-kăndha]: kăndha- kandhah, wawarahan, pajar-pajar; [kandhane]: pajari; [kăndha irêng]: nila kăntha; [ngandhani]: pajari, mawarahi, ma(of mu)jari, manyaritani; [ngandhakake]: manyaritakna, manyaritakên, mawrêkên, majarkên; [pakandhan]: pamuwus, pangucap, pangujar; [akăndha]: marah, mawara, mawarah, mawêrêh, ma(mu of mo)jar; [akăndha-kăndha]: majar- ajar
kandhuru:
(araning kayu)
kandhuruan:
W.H. paserenan, têmbunge kawi: kanu(of sandhu)ruwan
kandhut:
[ngandhut sănggarunggi]: bela-bela
kêndhat:
ênti, antara, uwan, cèt, ceta,

--- 276 ---

têrag, têrèg, têlangke
kêndhit:
lilang, grêt; [kêndhit niyaka (araning kêndhit)
kêndhal:
lêka; [ngêndhal]: lumêka
kandhêg:
zie andhêg
kêndhag:
krêndha
kandhang:
ringgahan; [ngandhang]: mujêng
kêndhang:
kala, têndhang
kêndhêng:
(talining gandhewa), tambang; [kêkêndhêng]: talya-talya, talya-talyana; [kaya kêndhêng]: kumêndhêng
kendhang:
zie indhang
kondhang:
zie undhang
kanji:
kawês
kunjara:
warang(of warong)ka, panjara; [kunjaran]: wa(of wê)rangkan; [ngunjara]: manjara; [pakunjaran]: pawarangkan
konjêm:
zie unjêm
kênjêng:
kipada, trawanggana, trangka, sadpada, saspada, gambyang, gambyung
kênya:
rara, dhara; [kumênya]: rumara
kênya kadhiri:
Temb. te. Têgêse: prawan kadhiri
kanthi:
adulur,

--- 277 ---

kawan, dulur, sahaya, sraya, sa(sê of su)raya, wilesaya, wayuh, pakasraya, madulur
kanthèn:
duluran; [nganthi]: kumanthi, dumulur; [akanthi]: masahasa
kentha:
zie entha
kăntha:
istaka, istha, cara; [kêkanthan]: kêkotyan
kanthèt:
bênthing, barèk
kênthus:
(buron), kanthula, katyaka, kwandaka, kwakdaka, dumiri, pênthorang, pêthangkus, gênthorang, gumira
kanthil:
(kêmbang), cêpaka, sumarsana; [kêkanthil (têmbung)]: adhamya
kênthêl:
dyah
kinthil:
[nginthil]: rinte
konthol:
siraswa, landhuka, landhungan, palandhungan, gantangan, gintungan
kanthong:
kuji;

--- 278 ---

[kanthongan]: kujiyan
kênthang:
kêntang
kênthong:
kulkul; [kênthongan]: kulkulan
kunthing:
kada
kaca:
carmin, paesan, pahyasan
kêcêcêng:
[ngêcêcêng]: nondah
kècèr:
unu, rèbèt, kucah; [keceran]: kucah, wunuwan; [ngècèri]: munu
kocor:
[kumocor]: umor
kacèk:
[kaot K.]: Ahut, kêpapang
kocak:
[kocak-kacik gumilang]: kocawêli
kêcut:
amla, cimba, cêmbang, kacêmba, kamalya
kuciwa:
ina, ine, akung, cantri, kahidya, kakindhala, kalisir, kamirahan, tiwas, tanggung, cada, pastha,

--- 279 ---

meda, ngêno; [nguciwani]: ngucira
kêclap:
lês; [sakêclapan]: yalap
kêcap:
wikalpa, ma(of mo)ntra; [sakêcap]: sajar; [kumêcap]: wikalpa; [akêcap]: makêcap; [kêcaping aksara cilik]: Odata; [kêcaping aksara gêdhe]: Anudata
kocap:
zie ucap
kêcapi:
hacapi, kêcap, kacyapa
kacipir:
cêthèthèt
kucêm:
orêm, kuca, lêwas, lêwês
kacang:
hyung, kacyang
kucing:
kusangha, kusingha, kumwangga, wildula, lindhika, pusa, pusika, posiya, pawasa; [kaya kucing]: musa
kar:
= êkar; [amêkar]: nanjrah; [mêkar]: sura wijil
kara:
sriya, sêkar, sumêkar, sumêkara,

--- 280 ---

ngambang; [prakara N, prakawis K.]: kara, data, golaka; [wolung prakara]: kastha
kari:
[of kèri Spr.]: kari, karya, karywa of karyya, kawuntat, kawuri, tinggal, si(of se)sa, wuryya; [kèrèn]: karyana; [kêkèrèn]: si(of se)sa, prasi(of prase)sa; [ngèrèni]: masisa, mawurya, ngiring, ngisesa; [ngèrèkake]: ngaryyakên; [karimangu]: uwang- uwang
kare:
tiryyak
karo:
karwa, kalihan, pindha, ma, mi(of mu)wa; [karon]: karwan, karwana; [karopisan]: karwwa
kira:
antara, annya, annyakra, ringring, kadar, kusur, dadalih, duga, taha,

--- 281 ---

sita, sota, wa(of wê)tara, pahir, jadha, nyana, ngira; [kira-kira]: unakara, udakara, karang, duduga, taragnyana, taha-taha, sa(of su)darga, wikara; [ngira]: anjadha, narka, nêngguh, nyakra, mahir, manaha, ngartata; [pangira]: panaha
kura:
kukura
kuru:
kêra K., kurus Ml., tyadha, dhos, nyip, gagra; [kurawa van kuru = danawa van dadu,[4] Pandhawa van Pandhu Joga, sastra oewam
kèri:
[ngèrèni]: magyat
kere:
cere, bajrak
kori:
êlèng, kwara, kurawa, kyara, dori,

--- 282 ---

dwa(of duwa)ra, dwarala, dyara, dyala, wiwara, jiwil, lawang N., pintu Ml., ga(of go)pura, bapra; [korining kutha]: sakèthèng; [kori pojokan]: pasadon; [kori pamêngkêng]: pamêngkêng; [inêbing kori]: dawala; [araning kori]: pangungangan, zie lawang
karah:
kana
karuh:
mitra; [karuwan]: kawasèng, was; [kakaruh]: kanyawa; [kinaruh]: inirup
kêrah:
matukar
karna:
(jêjuluke Suryaputra)
kirna:
camuh; [sakirna]: sacamuh
karana:
èku, ètu, etya, inga, ingan, nantên, nista, niminta, nimita, nimitya, kane, kara-kara, dumèh, duyene, sakarana,

- -- 283 ---

syabi, lila, jamuga, mantan, mantangin, marma, maka
kroncong:
kriwêl
karănta-rănta:
zie rănta
kuranta:
(araning kêmbang kapurănta)
karantan, karantan-rantan:
zie rănta
krêndha:
(araning manuk)
karandhi:
randhing
kuranji:
kuranjya
kranjang:
ranji, rinjing; [ngranjang]: ngranji
krandhil:
kundhala, krêndha, karawistha
krêcêk:
kakrêcik
krêcik:
[kumrêcik?]: umêk-umêk
krècèk:
lanteyan
krocok:
krêcuk
karêrêngan:
W. A., juru nganglang sajroning pura
kêrik:
ramês; [kêrikan]: ramêsan; [ngêrik]: ngrik; [ngêrik-ngêrik]: ngamah-amaha; [pangêrik]: panghrik, pangrik
kêruk:
kruk; [ngêruk]: kumêruk
kèrèk:
pantang, gantang; [kerekan]: gantangan, grantungan; [ngèrèk]: mantang

--- 284 ---

krakal:
têtês
krikil:
pawal
kurakeyan:
(aran sarta dhapuring prau)
kêrêt:
[kêkêrêtan]: têtêrêsan; [ngêrêt]: tumêrês
kerut:
[ngerut-erut]: nganyut-anyut
kareta:
[= reta]: astapada, cêkudhêk, camakantu, rata, ratalwa, runggu, kabrata, sena, sisirat ancik-ancik anda, sisikuswaninda, swandana, sambira, sanggraha, wêdari, wastina, patangga, padhati, dhudhuya, gotaka, galamuka, gilingan, gegendik, gi(gu of go)thaka
karaton:
zie ratu
kêr(of krê)tala:
(araning gaman ing jaman kuna)
karti(of kêrti en krêti)yasa:
(wong kang lumaku ing gawe)

--- 285 ---

krètèg:
[ngrètèg]: wanawasa
karêtêg:
uwatgora, tartêg, wwatindya
kêras:
ardya, akras, adrês, adrasa, krodha; [ngêras]: angras, mangras, ngras; [akêras]: madrês
kêris:
curiga, kris, katga, katgaya, susuk, wangkingan K. J., paruculi, dhuhung, dhuwung K.
kuras:
kurasa
krêsêk:
kisik
krisik:
[kumrisik]: krêcik, gumirisi
krusuk:
kusuh; [kumrusuk]: kumusuh
kurawa:
kuru, kurakula, kurukula; [kuruwendra]: (ratuning kurawa); [kukuwèswara]: ( ratuning kurawa)
kruwêk:
[ngruwêk]: rumuwêk
kruwus:
[ngruwus]: jujud
kruwêl:
ruwêkul
krawang:
arantang
kêrêp:
ngrêp,

--- 286 ---

lot; [akêrêp]: makrêp
kurêp:
zie kurêb
krêpêk:
[kumrêpêk]: kumarêpêk
kurupati:
(ratuning Kurawa)
kroyok:
[ngroyok]: narumbul, tub; [pangroyok]: pangrêmpak
krama:
anpada; [mikramakake]: miwaha
kruma:
kuruma
karam:
kelag
karêm:
êlêm, nida, namah, kram, sêngsêm, wisaya, praya, paraya; [pakarêman]: kawisayan, tamah, wisaya; [akarêm]: makrama; [karêm ana]: krêp ana
kirim:
titip; [kêkirim]: numityap, kakriyyan; [ngirim]: numityap; [pakirim]: patinyapas, pangèrim; [pakiriman]: pangèriman; [akirim]: makirim
kèrêm:
kram, karêm, jrêm
krama:
sila
kraman:
[ngraman]: malukbumi

--- 287 ---

karaman:
W. A., arahan, (wong cilik kang ora nyăngga gawe ngindhung nyagak pat)
kramas:
karamas, kujamas of jamas
krêmus:
grê(of garê)mus; [ngrêmus]: anggrêmus
krambil:
nyu, kasambêl, kasambil, kalapa K., kapeta, tiris, walana, nyu; [krambil gadhing]: nyudênta; [wit krambil]: tirisan
kurêb:
rarêb, pinda; [kumurêb]: rarêb, mangrarêb; [pakurêban]: pangrarêban
korab:
kokorab, (aran sarta dhapuring prau)
krubut:
[ngrubut]: marêpyuk; [kumrubut]: kumucup
krobyok:
[ngrobyok]: ngêbyak
karithindratênaya:
(jêjuluke pênêngahing pandhawa)
krêthap:
[pating krêthap]: puratuk
karang:
karang; [ngarang]: ngawis; [karangan]: kar; [kêkarangan]: acana
kêrêng:
[kêrêngan]: păncakara of măncakara, păncabakah

--- 288 ---

kiring:
risakan
kurang:
ina, ine, alpa, nuna, cacad, kurih, kirang, kathung, daman, tuna, tidha, wastu, makurih, mudha, mudhe, thèr, thithik; [ngurangi]: mialpa; [ngêngurangi]: makurang-kurangi, ngirang-ngirang, ngirang-ngirangi; [kinurangan]: kalpa; [kêkurangan]: apês, kainan, kaalpan, kuciwa, kêtunan
kurung:
[kurungan]: kuruyu; [ngurung]: sêk, nyêrung, mênêngkêr; [ngurungi]: mênêngkêri
karungu:
zie rungu
karungrungan:
zie rungrung
kêringkêl:
zie ringkêl
krangkèng:
tarungku
kringêt:
arimut, aringêt, arangga, riwe K. I.,

--- 289 ---

karwaya, tayuh, swana, swanita, paluh; [ngringêt]: maluh
krèngsèng:
[kumrèngsèng]: gumrènjèng
karangboga:
(araning karang sagara lan rupaning panganggo ing jaman kuna)
kaki:
iyang, yêng-iyêng; [kumaki]: ardalepa, ile, cumanthaka, bobat, thangkus; [kaki turun ping têlu]: buyut; [kaki turun ping pat]: canggah; [kaki turun ping lima]: warèng; [kaki turun ping nêm]: udhêg-udhêg; [kaki turun ping pitu]: gantung siwur'; [kaki turun ping wolu]: grêpak senthe of molo
kaku:
agna, agli, kau, kakas, kakwa, gêmpah; [kakon atèn]: widhungan
kuku:
umik, naka, kênaka, kuku Tj. B., kukya, kasi,

--- 290 ---

taracak, tulangsa, tumit, pakri; [kuku êmas]: naka; [nguku]: umênggêhi
kakah:
[ngakahi]: ngêbang
kukuh:
ukuh, uwat, anggah, unggul, naka, niscaya, rêksa, kênana, kêlat, tos, tagu, tagya, tanggêh, tanggon, sraya, sasa, subada, subadya, wangkot, lana, prakoswa, prata, pajêk, panggêh, jatha, gana, gugur, bakuh; [kukuhan]: tagyan; [ngukuhi]: atanggêh, umanggêh, umanggêhi, anggêhi, na(of nang)gêni, mêkêhi,

--- 291 ---

makêlatani, malampu, magih, manganggul, gala, nganggêhi; [ngukuhi agamane]: mangku rasa; [kinukuhan]: inirup, kinêkêran, judhi, badhoti; [pa(of pi)kukuh]: anggêr, pakêla; [pakukuhan]: pakêlatan; [pikukuh]: uwat, kêrtisara, kuwasa, tênggalang, wicahaga, wicaga, wara, prada(of pradê)ksa, pratisara, parusa, pakêkêl, pakêla, pisana, pamaku, pamugari; [mikukuhi]: mrada(of mrêdê)ksa, mratisara, maku; [akukuh]: manubada, masubada, mapanggêh; [kukuh kuwasa]: ganarota
kêkêr:
wingit, pingit; [kêkêran]: ka(of kê)kran
kikir:
patar;

--- 292 ---

[kikiran]: pataran; [ngikir]: matar
kêkês:
kukud, kapuhan, trasa, tingkês, padhèdhing (= padhidhing), padhêm, muriring, girisa, ngênês, ngêrêg; [ngêkês]: ningkês; [ngêkêsi]: ngênêsi; [ngêkêsake]: ngikêlakên; [pangêkêsan]: wimana, patingkêsan, panglêburan; [kamikêkêsên]: kakêtêran, ngêngêsên
kikis:
ampeyan
kukus:
andha, asêp, asip, kukwas, ku(of ko)kap, kopap, du, danu, dyala, pêga, dhanu; [kukusan]: dangan; [ngukus]: muru, ngasêp; [ngukusi]: ngasêpi; [kukusing gunung]: ampak-ampak; [iringing kukus]: muksa
kokosan:
limus
kêkêl:

--- 293 ---

[kamikêkêlên]: kêmu
kukap:
(araning kayu)
kukup:
[kukupan]: kukupan, malar; [mati tanpa kukupan]: lampus nora malar
kakim:
sarjana, sujana
kokob:
[ngokob]: ngêbêb
kakang:
raka, rakya, kaka, kakung, graja; [kakang-kakangan]: kakan- kakan
kudu:
rasa, rabda, ku, kral, kêdah, kêdêh, kudon, kadar, kêdwa, kêdya, dar(dêr of drê)pa, suhana, pa(of oê)ksa; [kudu andhewe]: ngênthahasa; [kudu ngajak]: enari; [kudu-kudu]: hyun-hyun, kral of kral-kral en, akralkral, baritu; [kumudu]: cumakah, rumasa, kumaru, kumudwa,

--- 294 ---

kumudya, sapaksa, sumahana, sumaksa, sumakswa, sumaksya, makral; [kumudu-kudu]: kralgalaka, makralkral
kadarpa:
(jêjuluke Bathara Kamajaya)
kaduk:
kacok, lada
kêdut:
cancala; [kumêdut]: kumyatêr
kidul:
kidwal, da(of du)ksina, dhaya
kadang:
sudara, war(of wêr)ga, wra(of wrê)ga, wa(of wê)raga; [kadang nak-sanak]: kadeyan; [sanak kadang]: bandhu, bandhawa
kadung:
kanêp, satung
kidang:
arina, arinya, ujung, kênas, kidwang, sanggira, wri(of wari)ga, walkasa, walgana, pahula, dhinangsa
kidung:
rajaswawa, rajaswala, rajasyara,

--- 295 ---

têtêh, santi, swala, lungid, pangidung, maji, gita, bangse; [kêkidung]: kakawin, lulungin; [kêkidungan]: pangidungan; [ngidung]: ambangse, tumêtah, pangidung, ngudang, ngrêngih of ngrêrêngih; [ngidung-ngidung]: maji-maji; [pangidung]: pambangse
kudang:
panggil; [ngudang]: manggil, mangêbang, ngudang, ngêbang; [ngêngudang]: mangêbang-hêbang, ngibang-ngibang; [pangudang]: papanggil, pamanggil
kati:
katya
katu:
katwa, kasyas
kitir:
[kitiran]: taluktak
katara:
awas, nagata, kăntra, kawa(of kawi)stara, kabranan, waspada, panawang, pwara, makartara
katela:
tela;

--- 296 ---

[patelan]: (panggonan katela)
katipung:
bakilung
katumbar:
gile
kêtêg:
kêtêg; [kêkêtêg]: kêtêg-kêtêg, sundhulan, syastira; [kêtêg-kêtêg]: kêtêg- kêtêg
kêtog:
tapis
kutug:
dupa; [kumutug]: kara, lumêng
kas:
[= êkas]: sra
kasa:
(măngsa) srawana
kusi:
wisik; [kusi-kusi]: wisik-wisik
kosa:
[prakosa]: saki
kasar:
pragalba
kasur:
dranaddha, surăngga, supatha, sayastha, lalusupathaka; [kasursari]: padmaraga
kêsar:
tar; [kêsar-kêsar]: tartar, walang arêp, marmar; [ngumêsarake]: marke; [kumêsar]: nisya, tras, marê, walang arêp, makêsar, marlupa
kusir:
sarati, wuruk, mahtali, mahatali, mahatalya,

--- 297 ---

gèndik
kêsik:
[kêkêsikan]: gisi-gisi
kisik:
gisik; [kisik-kisik]: gigisik = kikisik
kosok:
lalar; [kosokan]: lulur; [ngosok]: lumalar, lêbur
kêsud:
ungsir; [ngêsud]: ngusir
kêsèd:
alpa, kelikan, boha; [akêsèd]: maboha
kèsèd:
tapak; [kêkèsèd]: katapakan
kêsit:
kêcit, kumêsat, mawut; [akêsit]: dirja; [luwih kêsit]: wimohana
kusut:
rara; [ngusut]: sewala; [akusut]: makusut
kasturi:
(kewan) rawiddha, kastur-ya, kasturya, turiya, padyaksa of padhyaksa
kisas:
[pangisas]: padinah, pamanggah
kesawa:
(jêjuluke Bathara Wisnu)
kuswarini:
(têmbang) têgêse: panganggo utawa ambuning wadon

--- 298 ---

kuswawirangrong:
(têmbang) têgêse: panganggo kasusahan
kuswalalita:
(têmbang) têgêse: panganggo utawa sarasah bêcik
kasil:
pahala
kêsêl:
sayah
kasèp:
kalal, tita, sèp, thèklèk
kasipu:
zie ratu
kusumastuti:
Temb. ged
kusumawicitra:
(têmbang) têgêse: kêmbang utawa wadon kang luwih ing warna
kasumba:
(kêmbang) sămba
kusambi:
[woh kusambi]: gintungan
kusung:
niet vorm usung; [kusung-kusung]: tawan-tawan, suguta, weragyatên, laya- laya, ngayaya
kawi:
kawin of kakawin; [angawi]: anggurit; [kinawi]: cinăndra
kiwa:
kèri, kiwan, takura; [ngiwa]: ngèri; [ngiwakake]: nimur; [kiwa têngên]: siring, sisiring
kuwu:
nati, niti, kojor; [kukuwu]: kokojor; [pakuwon]: pakuwwan
kowe:
N. amu, kyo,

--- 299 ---

sira, siran, sirang, pamandhira, juga, mu; [sampeyan K.]: dira of dhira, durya, ta; [panjênêngan dalêm K. I.]: paduka sampeyan dalêm voor ratu, tuwan, pukulun
kawin:
pali; [kakawin]: papali
khewan:
atata, ataga, atbana, sota, satwa, satya, sêtya, prigu, wêrgana, lubana, pusa, mêrga, mêrgu, mêrguna, burwan
kowèn:
êning
kuwèni:
ehaji, ambawang, kurima, kawèni, kapèni, pohambawang, pohkawèni, pohkapèni, pakèl, gêntheyo

--- 300 ---

kuwur:
ranca, walisah, prapanca, mêhah, balisah
kawak:
jimbun
kawuk:
diksa, salira, wiyangga, manyawak, miyangga, kuwaka, srênggampa, wilpusa, grêndama, gêrdawa, gêrdula, gêrdama, gridha, gêrmusa, brewa
kuwat:
anjata, ampu, anggakara, kratarta, kratyarta, kosa, kaskawa, kaskaya, kuwawa, kuwawal, kola, kêlar, kaya, kyatarta, tèlèr, santika, singa, singha, pratihal, dhaya, jaya,

--- 301 ---

yawan, gang; [nguwati]: kaskayani, mohun, ngudaya; [nguwatake]: ngaskayakên; [kêkuwatan]: kaya, bagaspati; [pakuwatan]: pangungangan; [pikuwat]: sena, susena, pragola, patyasa; [mikuwati]: sumena; [pinikuwat]: sraya; [kuwating gawe]: singa karya; [kuwat bangêt]: wijayanti; [luwih kuwat]: widayaka, widikdaya, widigdaya
kawitana:
Temb. ged. Têgêse: binangsalan, kaomahan
kawis:
kawista, kawistha
kawus:
kawas, kawês, dyandun, tikusên, suwêl, wingwrin; [akawus]: mawingwrin
kuwasa:
zie wasa en anasa, anung, anunga, adyapi, esa, agal, anggakara, nung, rota,

--- 302 ---

kêr(of krê)tarta, kawase, kalaka, dyapi, sa(of sê)ntika, sura, sa(of sê)kti, saktya, sagana, wani, wênang, wênangan, wira, wisesa, pratisura, purusa, pasa, dharaka, dharyya, mênang, gagana, gana, byahi, byapa; [nguwasani]: nungi, kawasani, manasani, mratisura; [kinawasa]: kagana, surana, suraya; [panguwasa]: kuwasa, panasa; [maha kuwasa]: mahasasa
kawiswara:
(jêjuluke panêngahing Pandhawa)
kuwawi:
dharaka; [kumawawa]: agahan
kawal:
[ngawali]: mawah
kiwul:
akola

--- 303 ---

kuwêl:
akiwul, akola; [kêmuwêl]: kêmul, zie uwêl
kawula:
U(of u)lun, ulunan, ong, kasi, kawuntên, kawula, kula, dasi E. T., dasih, sahaya, sene, sewa, sale, patik, patikbra, yoda, batur; [ngawula]: andasih, uluna, umulun, umong, newaka, sewaka, sawita, sumewaka, sumawita, mauluna, mandasih, masawita, mulun, ngulunan; [ngawulani]: ngulani; [pangawulan]: paulunan, paambanan, pukulun, pasawitan; [kawulaning ratu]: priyayi;

--- 304 ---

[kawulawarga]: yadukula, yadawakula; [kawula kang asor]: kaula
kuwalu:
[kuwalon]: tiri
kuwalah:
[kuwalahên]: kaalahên
kuwalik:
kawaluy, kawaluyi, kuagang
kuwagang:
kawaba
kuwung:
[kêkuwung]: nampaya, campayana, kampaya, wangkawa, wangawa, lêngkara, makudhungkudhu; [ngênguwung]: suteja
kul:
of êkul krokos; [ngêkul]: ngrokos
kala:
(piranti) anjulan, asmara, kalas, kulêm, (măngsa) sêdhêng, sangsaya, (sarana) wisa, (warna) ala, yogwan, mara, masa, (rêmbulan) grahana; [tatkala]: kramakala; [sakala]: saksana; [Bathara Kala]: Bathara Antaka, Bathara Kalantaka, mar(mêr of mrê)tyu, Bathara Siwah,

--- 305 ---

Bathara Bahnirudra, Bathara Berawa, Bathara Belawa
kali:
nardi, narmada, nadi, ci, kali, kalya, sètu, sètu-sètu, sunge of sunghe, wlahan, lwah of lêwah, luwah, lèpèn K., jahnawa, jahning, janawi of jênawi, bahnawa, bênawi K., bangawan N.; [dewaning kali]: hyanging narmada
kalo:
kalo
kêlu:
[ngêloni]: milêti
kili:
kili
kalah:
hala, alah, hyalah, kahala, kawênang, kajaya, salah, judhi, yalah; [ngalah]: umalah, nalah, malah, ngalah; [ngalahi]: umadha,

--- 306 ---

dustha, misyana; [ngalahake]: maharjaya, mungulani; [ambêngkalahi]: ambăndakalani
kulah:
kulam of kulêm, en kolêm, prigi of parigi
kalèn:
cucu
kêlun:
[kumêlun]: halun, marhyak, ngutug
kulon:
kilyan, pacim, pasêma, pracima, pascima
kulina:
katèr, byasa
kalanan:
(panggonaning maling en buta)
kalandara:
(= ngulandara), tlengsor
kalanasura:
(têtindhihing buta)
kulanthe:
Temb te. Têgêse: kalar
kalanthang:
[kumalanthang]: kumênthang
kaleca:
kaledhung, taledhung
kalar:
kirna, kulanthe, talar
kêlar:
hèpên, hopên, hêgar, kuwawi K., wawa
kêlir:
rana,

--- 307 ---

wrana of warana
kelor:
tèlèr
kaluruk:
karuyu, kukuluyu, kaluyu
kulak:
kuyang
kuluk:
rukuh, têngkuluk, griwa, bismaka
kaloka:
kalêngka
kuldi:
kalde
kêlud:
têbah; [ngêlud]: rung-rung
kalat?:
imutik zie kilat
kilat:
umautik, amuk-amuk, imutik, ampak-ampak, kilap, dota, duta mangkara, tathit, wadyut, wi(of we)dyuta, widyutmaka, widyutmala, wijutmaka, wagyut, wigyuta, wigyutmaka, lirang, lewa, lidhah of lilidhah, pacalita, pracăndha, pracalita,

--- 308 ---

pata, mêrcu, murca, mayalalit, gurniti; [kumilat]: kundhap, wahyun, makilat, mayuta
kulita:
carma, kusika, turila, wacucal K., walulang N.; [kulit daging]: nuwilagănda
kalis:
sa(of sê)ngara
kalasa:
kilasa, sayana, samuhan, lante of lanteya, likban, lalu, lingkab of lingkaban, gêlaran; [kumalasa]: sayana, sumayana, lumingkab
kilasa:
(araning gunung)
kulasantana:
wadya
klosod:
[nglosod]: gumulung; [klosodan]: kagulungan
kalisang Ara:
= kalisangara Spr. (araning jaman)
kaluwih:
(wit) kaotan
kaliwon:
W.H. kapiji: utawa rongèwu
kalèwèr:
ngwang; [nglèwèr]: mirir
kulawarga:
wandawa, widrah, bandhusaraya

--- 309 ---

kaluwis:
aran dhapuring prau
kalawija:
uwwang, uwèng
kaluwung:
kukuwung, triwarna, sambartaka, wangkawa, lêngkawa, plangi, mêrak, zie cahya
kalwewang:
kalawau, taladhag, bandhol, barandhang, berang, bodhi, boji
kulawăngsa:
warga, wrêga
kalal:
mani; [ngalalake]: nguluyakên
kalilika:
(kêmbang), susupan
kêlap:
kêdal; [kêlap-kêlap]: kêdhap-kêdhap, kumêlap; [kumêlap]: cat, sar, lalita
kilap:
[kakilapan]: katambêhan; [kumilap]: guril
kulup:
kacung
kalpadaru:
(araning kayu)
kaledhon:
kelon, kalirwan, galap
kalajêngking:
kiha, karkala, wikatha,

--- 310 ---

pracika, mracika
kalayu:
(wit), kalaju, kalajêng
kaluyu:
(araning iwak êloh)
kalayam:
kunang, lawan
kilayunêdhêng:
Temb. ged. Têgêse: wog kilayu sumêdhêng.
kalayuda:
(araning sanak saka bapa)
kaliyuga:
(araning jaman)
kalam:
panika
kêlêm:
hêlêm, kalêm, dhalêm
kalimah:
wikalpa
kalamênjing:
kalanjara, kalmasu, panghula
kalamrêtyu:
(jêjuluke Bathara Kala)
kalemprak:
[ngalemprak]: marimprêk
kalumprit:
(araning kayu)
klumpuk:
inuk, arpat; [nglumpuk]: arpat, nipuna, nimpuna, marpat, marêpat; [nglumpukake]: marêpatkên, ngêpuk
kulambi:
rukuk, rasukan K., rungki, kawaca, kalambi, wacu, waju,

--- 311 ---

wuju, baju Ml., bajo; [kulambèn]: wuju, mawaju; [kulambi ăntakusuma]: waju hambala
kalagêni:
(jêjuluke Bathara Kala)
kalagêni lodra:
(jêjuluke Bathara Kala)
kêlab:
cancala, kêdal; [kumêlab]: cancala
kulub:
[kuluban]: gilwe; [kêkuluban]: sabang patra
klebat:
kêlap
klèbèt:
kêlap, sayar; [kumlèbèt]: sumayar
kalabusana:
(panganggo sapangadêg)
kalabang:
verk. v. kalaabang, kanaba, sirsa, sirusapa, sota, sangkatha, matsika, manggakala
kalang:
[kalangan]: galanggang
kalung:
kurug, kalung K. N., sawing, sapit, bandhowara, badhong
kalong:
(manuk), Alwang, kirsaka, kalwang,

--- 312 ---

wilaja, lwang, lêngking, jabun, gingga, gingguna, ngungking
kêling:
(jarik), naleja
kêlèng:
(= kêkêlèng), (araning têtabuhan)
kilang:
ketang
kalêngêr:
zie lêngêr
kalingane:
[of kalinganeya]: salatara
kapa:
[kakapa]: camil, cêmil
kapi:
[kapiluyu]: halayu
kupu:
rangana, ranggana, rangganaya, karmija, drupawa, trija, widung, basunănda
kopi:
kahwa
kapaung:
(araning bêburon)
kapencut:
inganyut, kèpêr, kapitut, kapisaya, kapiluyu, kapengin, thêthêg
kapundhung:
kalurak, jarêk, jirak
kapurănta:
(araning rupa mangkono lan araning kêmbang); [kapurănta]: janjan

--- 313 ---

kêprak:
canthang, thoprak; [kêkêprak]: cacanthang
kêpruk:
kêmprang
kaparat:
kapaung, kêthit, dodohun
kapok:
dyandun; [ngapokake]: andhêndha
kêpêt:
angin, tiyup; [ngêpêti]: manyup of maniyup
kapitêmên:
hyasên
kêpêl:
(wit), gêlungan
kopyah:
biksma
kêpyur:
kusa, kêsar, sirat; [ngêpyuri]: ngawun-awun; [kumêpyur]: kumêsar, sumirat, makusa, gumyur; [kêpyuring udan]: suba manggala
kêpithing:
kalakatha, kamitra, kathira, dahring, darika, mandara
kaping:
kaping K., ping N.; [kaping wolu]: hasthami
kêpung:
irup, èdêr, kapang, kêpang K., kêpung N.; [ngêpung]: irup, nêdêr, ngêrup,

--- 314 ---

ngirup, ngambul; [ngêpungi]: ngêmbuli; [kêpungan]: ka(of ke)pangan; [kêpungên]: kapangên; [kêkêpungan]: kakambulan, kêkêmbulan; [kinêpung]: inirup, idêran
kiping?:
suki
kuping:
nalinga, kêna, karna, karni, karna, kêrna of krêna, kêpêh of kipêh, kapêk, kapêng, ta(of tê)linga, talingan K., tuping, pani, padingan, pangrênga, panalinga; [kuping kiwa]: tarung; [kuping têngên]: talingan; [kuping pêngêng]: kapilêng; [nangèkake kuping]: karnasula; [pêpênging kuping]: pilêng
kudhi:
coli, caluk of calok, colika, trantang, ta(of tê)rantang, tyalu, sangut
kêdhah:
[kêdhah-kêdhah]: kêrah-kêrah
kadhar:

--- 315 ---

[kêkadhar]: majang
kèdhèr:
kadhar
kêdhuk:
bah
kodhok:
canthuka, kongkang, wêca-wêca, wrêstija, wijung, wiyang, wi(of we) yangga, wiyung of wiyungga, wiyăngga, pas
kêdhotan:
kabêl
kudhasih:
cucur, rêsrês, tadhah arsa, tadha (of tadhah) asih, tidharsa, sitamuyana, walik tadhah asih, wlasarêp, padharsa, gla
kadhali:
dadali
kadhal:
umêtaka, karla, widika, bundhan; [anak kadhal]: barang-barang
kêdhap:
ulap, cat, kidat, dipta, sumêr, larap, lês, lidhah, liyêp, lingga, pradipta, panggyat,

--- 316 ---

brama; [kêdhap-kêdhap]: ulap-ulap; [ngêdhap]: ngêthil; [pangêdhap]: pagyut; [kumêdhap]: ulap, ujwala, kênyar, kumênyar, sunar, sumaksa, singêh, wahyut, wagyut, manuhara, marakata; [akêdhap]: makilat
kêdhèp:
inggit, kêdhap, kêjêp, tilat; [kinêdhepan]: inginggitan; [kumêdhèp]: kumêdhap, tumilat; [kumêdhèp-kêdhèp]: pepedhêp; [kêdhèp kêrêp]: kumênyêp
kudhup:
bungkul
kadhèdhèr:
[ngêdhèdhèr]: ambadhèdhèr, ngadhebyah; [ngêdhèdhèri]: ambadhèdhèri
kidhung:
sigug
kudhung:
kudhung, payu, bukut; [kêkudhung]: capi-capi, kêmul; [akudhung]: macapi, macapya, macaping,

--- 317 ---

matudung; [akêkudhung]: macapi-capi
kodhêng:
kawêdhêng, limut, pusang; [kodhêngan]: kawêdhêngan
kêju:
kumêl, kumêm
kojah:
katamarti of mêrti
kajinêman:
W.H., ngulat-ulatake laku kadurjanan
kajar:
kajar
kêjot:
kênyut, kêtêt, kêjèt; [kumêjot]: anjot, kumênyut, kumêdwat, kumêtêt, kumèjè
kêjêng:
gênjor
kijing:
karaca, kêrmisa, wahna, lindhana
kajanglêsês?:
anglêsês
kaya:
ara, ardha, atur, utur, a(of e)smu, èmpêr, Ang(of ang)kên, nrang of nêrang, nasmu of nasêmu, rasa, ragitya, kadi, kadya, kala, kadhi,

--- 318 ---

kadhya, kaya, takwa, tuli, tulya, sa, saha, saimpêr, (= saèmpêr Spr.), saksat, (= sasat Spr.), saksyata, sawang, saparti, sapêrti of saprati, sêmu, sabagi, wimba, lir, lwir, lwira of lwirra, lila, pindha, paka, padha, yatur, yaya, yayah, yayan, yangkên, manawang, mindha, makadi, masmu, mabangun, byak, bagi, bangun; [kaya-kaya]: ragan-ragan, tidharsa, sahangkên, sakadi; [kaya êpring]: dumêling;

--- 319 ---

[kaya tanggal]: tumanggal; [kaya wong tuwa]: yaya; [kaya mangkono]: minangkana; [kayangapa]: mapa
kayu:
kupwaka, kajêng K., kayu N., kuya, ka(of ku)ywa, dayaka, tahên, sapan, ngunut, wêrci, wra(of wrê)ksa, war(of wêr)gu, wudi, widasari, walikatupa, walulin, puhun (Pohoon Ml.), bodaya; [kêkayu]: dukala; [kayon of kêkayon]: kêkaywan, kakayyan, kawrêksan, kuyang, dasandriya, tahên, taruwara, tarywan; [kayu swarga]: sandilata; [kayu lèsêm]: panungsung guywa; [kayu wringin]: gurda; [kayu palasa]: kayu palasa; [kayu lêgi]: kayu manis; [kayu gandri]: kayu gandri; [kayu garu]: kayu garu; [kayu gêrandim]: kayu gêrandim
kiyi:
kya

--- 320 ---

kiyu:
gênjor
kiye:
kya
kayuh:
[ngayuh]: ngahin
kyai:
[= kiyai]: rakryan, wardah, wrêdah
kiyai:
W.H., kaki
kayut:
[pangayut]: pangawit
kiyat:
pratital, makas, mangkas
kayas:
(araning upas)
kiyamat:
sang Arakal, punghaskala
kayumas:
harjasa
kayang:
kayang
kum:
wanga; [ngêkum]: umangêm, angêm, nanyub, masanyum, mangah, manyum, ngêm; [kum-kuma]: (araning gănda), kêluku, kuma; [kuma-kuma]: (araning kayu); [kinum ing]: minging; [pangêkum]: pangangêm
kama:
roh
kêmu:
cala, takas, têkas, têkês; [ngêmu]: marmat, gar(of gêr)ba, ngrawat, ngêmu, ngêmbêng;

--- 321 ---

[ngêmu madu]: madu kucing; [pakêmon]: patêkêsan; [pakêmonan]: patêkêsan; [akêmu]: matêkês; [kumêmu]: cumacala
kêmah:
[ngêmah]: anggilut
kumandhang:
kumara, kêmarang, guntang
kumur:
[ajur kumur-kumur]: nyunyur
kêmarogan:
kamagan
kamarung:
(rining pala kapêndhêm)
kumêd:
cukêng, kakar, sraswa
kêmis:
rêspati, wrahaspati
kêmul:
ulês, rurub, kêmul, salimut, sangub, singêb, limput, mulês, bukut, ngêbêk; [ngêmuli]: manyaput; [pakêmulan]: pasupatan; [akêmul]: mirong, makêmul, masasput, masaput, masingêb, masingub, ngrimong; [akêkêmul]: kêmul
kamilu?:
milu

--- 322 ---

kumala:
[of komala]: èrmala, sosotya
kêmlandhingan:
salatara
kêmlaka:
kamalaka
kumlasa:
watu ...: ridang
kumlasa:
(atos), ridang akas
kumpra:
[of kompra]: bedhak
kêmprang:
srang, sêngkrang; [kêmprang-kêmprèng]: srangsring; [kumêmprang]: sumêngkrang
kêmpit:
[ngêmpit]: mangindhit
kêmput:
rimput, kub, sumput, limut, limput; [ngêmput]: nglimput; [pangêmput]: panglimput; [kakêmput]: kalimput; [kakêmputan]: kalimputan
kêmpot:
kêmpong
kêmpus:
U(of u)syasa, osyasa; [ngêmpus]: Uswasa; [pangêmpus]: Uswasa, osyasa
kimpès:
kêping
kêmpul:
tundhung
kimpul:
limbe
kumpul:
impun, dirês, tupul, tumpul, parpat, parêpat, pupul,

--- 323 ---

gunggung; [kumpulan]: rubung, pupulan; [ngumpul]: nimpuna, marpat, marêpat, matunggal, mupul; [ngumpulake]: nimpuni, maimpun, marêpatkên, mupul, ngimpun; [pangumpul]: patunggal, pangimpun; [pakumpulan]: ruruku, samohan, saba, sawêgung, wêgung, parêpatan, pêkên, patunggalan, pasamoan, pasaban, marpatan; [akumpul]: ngapupul
kempol:
sèntèl, wêntis
kimplah:
(banyu), kilah
kampung:
tampuwang
kêmpong:
lêmpong
kumudhi:
pandhega, bodhi
kamajaya:
bathara ...
kamumu:
(araning wowohan)
kamamang:
kumamang
kêmba:
cambing, kusika, santun, mangenaki

--- 324 ---

kumbi:
kidyat; [akumbi]: makidyat
kumbah:
wa(of wê) lantên, gurah; [ngumbah]: anggurah, masêh, masuh, masêhi, masuhi, mawasêh; [pangumbah]: pamasêh; [pakumbahan]: pawasêhan
kêmbên:
sêlah, sayut
kêmbar:
aro, rakit, kucumbi, wiwi, pata, dhampit, jajar, jajara, mintuna, bandhung; [ngêmbari]: ando, marwani, matah, ngucumbi; [kêmbaran]: kucumbi, bandhu; [kêkêmbaran]: papatêhan; [akêkêmbaran]: mapapatêhan; [sakêmbaran]: sasama
kambil:
cambil, kapa
kêmbul:
rêbut; [kêmbulan]: layangan; [ngêmbuli]: ngumalandangi, nang(of nêng)gulang, rumêbut
kambang:
rambang,

--- 325 ---

timbul, tambang, lembak; [ngambang]: nimbul, patambang, ngrambang, ngarambang; [pangambang]: patambang; [kumambang]: kambang
kêmbang:
raras, kanang, kusuma, kambang of kêmbang, têmbung, santun, sari, skar (= sêkar K.Spr.), sêkara, sumarsana, wala, wilaja, wunga, padma, puspa, puspita, [kêmbangan]: suman; [kêmbang sasawur]: irim-irim; [ing kêmbang]: nikanang; [kêmbangan]: kasumba; [kêkêmbang]: sari; [kêkêmbangan]: kusuma, pênêd; [pangêmbang]: panêkar; [akêmbang]: asêkar, kêmbang, sumêkar, sumêkara; [kumêmbang]: sumari; [kêmbang tumeja]: puspateja; [kêmbang sumorot]: padmanaba; [kêmbang mêkar]: nilaja;

--- 326 ---

[kêmbanging awak]: padmaraga; [kêmbang aprang]: patrayuda; [kêmbang kapintêran]: puspaguna; [kêmbang panguripan]: wijayakusuma; [kêmbang mas]: maskar. Araning kêmbang: [injên-injênan]: jêjêpan; [arèn]: dangu; [rêjasa]: saritim; [kanigara]: wwanagara; [kuncup]: wotsari; [kalurak]: sorak; [kêmbang panyêmbah]: pusanjali;[5] [kêmbang mawa patrêm]: suji; [tunjung ing gunung]: padmahendra zie trate; [tunjung sumorot]: padmanata zie trate; [têlêng]: wwangatali, wwangatalindhang, wungatali, wungatalindhang; [sinting]: sênting of sasênting; [sruni]: saruni of sa-rwani; [soka]: sukăndha; [sungsun]: tarasari; [sunggingan]: suji; [wora-wari]: sakirna; [widasari]: wanuliman; [walikadhêp]: wali; [wijayakusuma]: wijayakusuma; [prikancu (= trikancu Spr.)]: trikancu; [pisungsung]: walapuspa; [dhadhap]: celung; [mênur]: mênur; [măndhalika]: măndhalika;

--- 327 ---

[gadhung]: gadhung; [gambir]: wiraga; [bajra]: bajra; [udan kêmbang]: puspawarsa; [ambuning kêmbang]: găndakusuma; [dewaning kêmbang]: hyang alangêh, hyanging kusuma, hyang-hyanging kusuma; [ngudanake kêmbang]: puspawarsa; [nganggo kêmbang]: masêkar
kêmbêng:
kêmpêh, kumêmbêng; [ngêmbêng]: ngêmu; [kumêmbêng]: kapiluh, kumêmpêh, wujil
kombang:
(araning tawon gêdhe), sadpada, satpada, lyali, pohali, madukara, madubrata, malimuka, madhubrata, bra(of brê)mara, bamara; [kombang mibêr]: payayuni; [kombang ngêlèng]: brêmara wilasita; [ramening kombang]: sadpadawu; [kaya kombang]: ambramara, ambamara; [lènging kombang]: wilasita
kêmăngga:
umêng, umênggêng, kyaksa, kamamangga, warmata, gumênggêng
keguh:
kawênang,

--- 328 ---

kalaka, kegwah, dhêdhêt; [keguhan]: kadhêdhêtan
kagèt:
asarwa, agra, agyat, kêr(of krê)dyat, kurdyat, kupurên, kapita, kagyat, kagum, rawagan, dhèr, makrak, garjita, garyang, gita, glana, gyat, gumyur; [ngagèt-ngagèti]: anggyat, ngagyati; [ngagètake]: agyat of gyat; [gèt-gètên]: wuragyatên; [kagèting ati]: sar; [kagèting jurit]: kadgada
kugut?:
kulu
kogêl:
kesa, ngah
kêbo:
andanu, andanu of andhanu, andanu kalamurti, de zoon v. jantaka, arbwita, esa, danuka, srawana, sityaka,

--- 329 ---

sayana, maisa of maesa K., mundhing, miswa, mawwa, moga, gopaka, gomi, banjaran, badhagas; [kêbogiro]: maesabayangan
kabèh:
ahyana, anan, niskara, nista, karir, kasya, kapwa, kapwala, kabwa, kabwah, kabwang, kabya, sahana, sahadaya, saniskara, sanista, sakariri, sakalir, sawêgung, sama, samu, samah, samuha, samoha, samuhana, samohana, samanta, samadaya, samwa, samuwa,

--- 330 ---

sagotra, sa(of sê)gala, sigya, sagung, sangguta, wirya, lwir, pra, prakirna, pramu(of paramu)dita, pramu(of paramu)sesa, mohana, mandhala, masanggya, muwah, gung, bowana; [kabehan]: samuhan; [ngabèhi]: nyamuha, nyamoha; [sakabèhe]: niskara, kara, si, sahanya, sarwa, sakirna, siwèni, sawêgung, salwir, sama, sagala, sagung, sabwana, prênggi, marama; [kabèh banyu]: sêgara
kêbên:
jêmêh
kêbon:
têgalkuru; [kêbonan]: kirna
kabar:
pangabar; [pangabaran]: pangaribawa, mracăndha

--- 331 ---

kêbur:
[kêkêburan]: kolahalan; [pakêburan]: paliyangan
kubur:
setra; [pakuburan]: pasetran, pamarasan
kobêr:
èpên, opên
kêbak:
anjrah, ibêk, cor, rob, kêbêk, saksa, supênuh, sumaksa, wrêsêg, wêki, wimbuh, wêg, lumah, pênuh (= penoeh Ml.), mênuh, giha; [kêbakan]: hibêkan; [ngêbaki]: sumaksa, sumusung, sumungsung, mêlaba, ngibêki; [luwih kêbak]: supênuh
kêbêk:
rob, tara, sêk, sik, sumwuk, warêg, jibêg, manêngkêr, thah, ngadrak;

--- 332 ---

[ngêbêki]:
kwaki, mênuhi, muntwani, mangêbêg
kêbuk:
tatab
kubuk:
satambana, sagya
kobok:
[pangobok]: pangodha; [kêkobok]: kibit, ngudhodha
kêbat:
ampak, rikat, ganas, gêlis; [kêkêbatan]: gurawalan
kêbèt:
kêping, têping
kêbês:
kumun, thithi; [akêbês]: malumut
kêbul:
kêrab, karaba, da(of dê)lwang, daluwang; [kumêbut]: kumrab, kumêrab, kumutug, marhyak, bubul, ngraba
kêbluk:
[akêbluk]: malimêr
keblat:
tuwang, têpung, têmu
kabayan:
W. A., lantaran
kêthi:
kothi; [sakêthi]: kongya, sakothi, sakotya;

--- 333 ---

[sapuluh kêthi]: yuta of sayuta; [akêthèn]: makêthi-kêthi, makêtya-kêtya
kêthu:
kaos murda, kanya, da(of dê)lancang, da(of dê)lwang, daluwang, têkês, wisma, wismaka, bukasri
kutha:
ku(of ko)ta, taji, tajya, tunggi; [makutha]: mataji
kêthuh:
bêthuh; [akêthuha]: maloba
kuthah:
kurang, kurah, kimi, wêlantah, pu(of po)lang, mapulang
kêthaha:
[ngêthahasêksa]: ngênthahasa; [akêthuha]: maloba
kêthèk:
anjana, anjani, ri(of re)wonda, kênès, kênyung, kêra, kapi, kapila, kothi, kuthila, kuthilapas, kongya, sura;

--- 334 ---

[wanara verk. v.]: wananara, wru, wre, wreya, pragosa, plawaga, palwaga, palgoca, palgosa, ju(of jo)ris, munyuk, monyèt, gocara, bruk, bêdhès; [ratuning kêthèk]: kapindra; [kêthèk ingon]: kuthilapas; [kêthèk lanang]: kênès; [kêthèk wadon]: kênès; [kêthèk prajurit]: kapiwara zie lutung
kêthok:
[ngêthoki]: manêngkêr
kithik:
(jênênging walang)
kethak:
Utgata
kothak:
karas
kothèk:
thoprak
kêthap:
[kêthap-kêthap]: ulap-ulap, lamat-lamat
kêthêpêl:
kêpêl, dhimpêl, thêpêl
kèthèng:
[sakèthèng]: sayatra K. D., sadhuwit K. N.
kothong:
kosyang, dimu
kang:
a,

--- 335 ---

ing, ri, kang, tikanang, tekanang, tikang, tiking, tekang, tang, sa, sonnya, punang, ma
kung:
[anêkung, manêkung]: Ahom
kangên:
onêng, cita, rindhu, tyang, wulangun, monêng; [ngangêni]: mangunêngi
kungkum:
kulum; [akungkum]: ngulum
kêngkêng:
akas; [pakêngkêng]: bangkrung
kungkung:
ngungkung; [ngungkung]: ngrarangin, ngurung, ngrangtêg
kongkang:
wêca-wêca
kongsi:
lumud
kangjêng:
bagendha
kangjêng:
W. A. ingkang suku
kanggêg:
sacêh, mangu, mangên, ngalênggêr; [kanggêg- kanggêg]: hêh-hêh, rangu-rangu; [nganggêg]: ngalênggêr

--- 336 ---

 


mangêntya. (kembali)
puthut. (kembali)
malingan. (kembali)
danu. (kembali)
puspanjali. (kembali)