Sêrat Dêmak, Anonim, 1831, #1297 (Pupuh 01–15)
| 1. | Sêrat Dêmak, Anonim, 1831, #1297 (Pupuh 01–15). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 2. | Sêrat Dêmak, Anonim, 1831, #1297 (Pupuh 16–26). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 3. | Sêrat Dêmak, Anonim, 1831, #1297 (Pupuh 27–38). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 4. | Sêrat Dêmak, Anonim, 1831, #1297 (Pupuh 39–49). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 5. | Sêrat Dêmak, Anonim, 1831, #1297 (Pupuh 50–66). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
[Sêrat Dêmak][1]
--- [0] ---
Kinanthi
1. kalangkung gêtun mangungun | anglari carita iki | kang kasbut Lonthang Sêmarang | têka gawe milangoni | bêjane janma ing kuna | kang samya angêngingsêpi ||
2. dene têka têrang têrus | lumêbla tanpa sêsiring | saiba yèn pancèn nyata | upama jaman sêmangkin | ana kang mijang mangkana | kiraku samya umijil ||
3. satriya kang bagus-bagus | têrahing andana warih | puruhita mring Sang Lothang | banjur bisa anglêblêki | kawruhnya kaya Si Lonthang | saiba gènnya mrakithik ||
4. wus bagus kuwuhan alus | nora samar marang pati | dhuh-adhuh bandara kula | têka ngapa jaman iki | kapintêran ngalam donya | mung ana kang sinung luwih ||
5. kang bodho saya kabanjur | sêgsine sarira mami | bisane mung macul gaga | kawruh liya pan sinung sih | paran daruna [...] | [...] ||
--- [0] ---
[...]
--- [1] ---
1. Dhandhanggula[2]
1. nukartya ri Rêspati Pon enjing | tabuh astha Bêsar kaping sapta | taun Je nuju angkane | gya sèwu wolung atus | tigang dasa langkung satunggil | mèstu sungging kiwala | Srat Dêmak ardayu | kadarbe Dèn Ngatèn Puspa- | dyirya kampung Brăngtakusuman nunggil mring | Mas Mangun Sadutyarja ||
2. drênging cipta turida ngrimati | Srat Cibolèk Bintara supadya | antuk barkahing walyakèh | supangatnya jêng rasul | myang supangatira pra mukmin | kang sumare ngrat Jawa | paringa pangèstu | manggyarja dunya ngakerat | lawan nuwun pangèstu kang maos sami | tuwin kang samya myarsa ||
3. mahyakakên lêluhur ingkang wis | kocap sadalêming Sêrat Babat | Cibolèk jaman kapindho | angkiring Majalangu | supayemut kirdhaning bumi | kinarya ngasa manah | ring pra mudha punggung | lowung srat dadya panetah | wrin carita beda-beda gidib yêkti | tar wruh darma manitra ||
4. sung artèng rèh budya nukmèng tami | wit umèksi crita warna-warna | hyir sarah sadaya dungèng | pranarda yayah laut | datan sêsak lêbdèng tyas kalbi | cakraning tyas manungsa | padhang jêmbar nglangut | gunawan kawi sangkrêta | mardikani ati susilambêg niti | nitèni jarwèng sastra ||
5. tarlèn tabri ngataskarèng tulis | para sisya ngudi munah jarwa | ring paramabasa wêroh | sapurnaning tumuwuh |
--- 2 ---
wruh ing dura wruh marang yêkti | tan kewran gunardika | kabèh dadya kawruh | rèh musthikaning jipangga | mardi budi pawiyatan Babat Jawi | têtêp dadya gurenda ||
6. marmèngsun muryaning Babat Jawi | mamrih mardi putra wayah wutat | tumêngkar sagotrah ingong | èsthine carita yu | sadaya srat mila tinulis | kathah paedah barkah | sawabnya pra luhur | lagsananing wali tama | tamèng budya dadya budi tamarjati | dêdalaning widada ||
7. ngayuhwara puwaraning tulis | sangking mokal tinelat tan kêna | yya sira kapingin aèng | rèhning jaman wus santun | pami sira ngirip ingkang wis | nora yugya pinanggya | jaman mangke luput | de sun sewaya supaya | sira wignya rumakêt tibaning yêkti | yya kèlu ciptanira ||
8. ingkang panggah panyêgahmu kaki | duga wagtra ring panyakrabawa | yya sah pamikirmu dhewe | rintên ratri kok gêlung | gêlêngane wicaksèng budi | beda-bedaning crita | manuksmèng pra jumbuh | wimbuh wardaya yanjana | suptèng guna kawêntar midrawèng bumi | malaya nyakrawarta ||
9. nahên gantya ginupitèng tulis | warnanên putra Dipati Tuban | Radèn Sait panêngrane | gung rumakêt murkayu | marang silakramèng dumadi | tyas arda bêg sikara | ngubar hawa nêpsu | mahyèng păncadriya durga | mubal jahat dêdaga trusthèng pakarti | kêrti lumuh kêrtarta ||
10. sangking sangêt panggèndèng idajil | jajalanat rumangsuk [rumang...]
--- 3 ---
[...suk] jiwangga | têmah murkanung bêg awon | kupulan para dudu | ngabotohan angadu pitik | kêplèk dhadhu slikuran | ginêr sampak kêrtu | lamun kalah nglugas wastra | dipudaya dikbyarda tindak tan yêkti | babegal maling nayap ||
11. kumalungkung punggung tuna budi | nuksmèng durta tan mamrih yuwana | mung culika ati sèdhèng | mugut yitmèng tumuwuh | mêmatèni samèng dumadi | labêtnya main kalah | gêjabane iku | madad rumakêt ring ăngga | apyun candu wanita nutun dadya blis | tintrim para nukarta ||
12. mêmatèni dalan kanan kering | nganti kasup kondhang jonaloka | Radèn Sait pakartine | ring karti sampeka dur | ingkang rama sadarpa ngudi | sayugyaning tênaya | nanging tandya wasuh | nirnakkên rubedèng atma | wasanane mung mupus ring Dad Kang Sukci | narima pandoning Yyang ||
13. ucapên Jêng Sunan Benang tampi | wartèng loka dhasar waskithèng tyas | ring ganal gaib waspaos | Radèn Sait puniku | kasihing Yyang ananging maksih | sinêngkrê ring Yyang Sukma | hyun minayèng langkung | bakal kababar ing dunya | mêksih nganti paduming Yyang Kang Sêjati | wahyèng wahyu utoma ||
14. Sunan Benang angandika aris | marang para sisya-sisya sabat | wruhanta murit sun kabèh | ing Tuban ana dudu | Radèn Sait cêcalon wali | payo samya kagodha | mamrih nirdyèng kewuh | manjing tamaning uliya | nulya Kanjêng Sunan Benang ngrasuk rugmi | jungkat tinaturêngga [tinaturêng...]
--- 4 ---
[...ga] ||
15. pinatik mas sasotya mas adi | warna-warni ujyala sumêkar | nuksmèng thathit ting pancorot | pra sabat murit jumbuh | gya wisata nukartyèng Tubin | tantra kirdhanya prapta | ngarsèng dursila yu | Radèn Sait putra Tuban | kapanujon mêntas kalah ngadu pitik | ciptèng tyas hyun babegal ||
16. dupi mèksi jêng sunan lumaris | para sabat umèstu ing wutat | Radèn Sait wus wêspaos | mahyya sangking garubul | nyêntak ngandhêg ingkang lumaris | mangkona sabdanira | hèh kyai kang mlaku | mandhêga sun arsa minta | prabotira kang pinatik sasotya di | yèn tan awèh sun roda- ||
17. pagsa pira bobotmu sun wani | lamun arsa panggah lawan yuda | payo ngadu jayèng kewoh | jêng sunan ngandika rum | o o jêbèng Sait sareki[3] | hyun tămpa wahyu kobra | de sirarsa limut | tan mèstu cêgahing Kuran | ngubar hawa nêpsu karsa mamêtèni[4] | melik rajabronarta ||
18. parag tingkin sudarsanèng Widi | sadarpa hyun ring dana wimala | sarwendah kang ingsun anggo | sapira ajènipun | mingsih akèh kagungan Widi | kang sumêbar rat donya | brapa-brapa mliyun | lah ta jêbèng ika ana | wohing arèn kolang-kaling pêsthi dadi | sotya di nawarêtna ||
19. lah gèrètên kanggo jêgmu urip | sira sadarpa melik pramana | tandya sinènggèt woh rontog | woh arèn sadaya [sa...]
--- 5 ---
[...daya] wus | dadya intên sêsotya adi | kagyat jêngêr sakala | Dyan Sait dupi wruh | kamurahaning Dad Mutlak | kang lantaran sêbdaning wali linuwih | gya jukêl ngosyèng kisma ||
20. mănca drawat mănca drasa agsi | syanita lir turasa mahyanya | hyun tobat umèstutyarjèng | tumuntur rèh satuduh | Sunan Benang laju lumaris | Dyan Sait atut wutat | mrowa mahyaning luh | jêng sunan aris ngandika | paran karsa de sira ngêtutkên kami | jagat tan kurang brana ||
21. rèh sadarpa sirarsa bêg sugih | Radèn Sait matur mawardrasa | dhuh tuwan amba tur barès | kapingin lir sang wiku | barang karsa cinipta dadi | kula hyun nilas tapak | umèstu satuduh | ing pundi karsa paduka | Sunan Benang pangandikanira manis | hèh jêbèng wruhanira ||
22. ingsun iki arsa munggah kaji | marang Mêkah yèn sira tut wutat | durung sah lakumu jêbèng | yèn panuju karêpmu | sira ingsun pêndhêm sak iki | nèng madyèng wonapringga | satus dina kulup | parasdyaning cipta kita | ayya tangi sing jro kluwat wona ngriki | yèn ingsun durung prapta ||
23. nadyan dadya suh sawawor siti | aja maras Dyan Sait sandika | Sunan Benang gya ge-age | ring sabat muritipun | kinèn karya kaluwat sami | tantra dangu wus dadya | Radèn Sait gupuh | kinèn manjing sigra-sigra | gya sareyan jêng sunan dhawuh ngurugi | lwir caraning gusthika ||
24. nèng madyaning wana gambira di | wusnya pinêtak [pi...]
--- 6 ---
[...nêtak] nulya tinilar | jêng sunan lêpas kirdhane | hyun marang Mêkah sujut | manujya ri Jumuwah prapti | sakêdhap ring bètolah | bakda Jumungah wus | rawuh malih tanah Jawa | midêr ing rat nahêntya ingkang winarni | Rêtnayu Rasawulan ||
25. wêka Tuban warna yu di luwih | ulat tangguh wênês prabèng wagtra | tapa ngidang mawor sato | nèng madyaning wana gung | graning srêngga ing Glagahwangi | sang rêtna nut satingkah- | ing kidang miturut | saparan-paran tut wutat | tan cinatur lamènira abêk tèki | sobat para arina ||
26. boga gagodhong wohing klampis[5] | sebak kidang ing wona tan siwah | ucapên wali kinaot | sangking ngajam tumurun | marang Jawa hyun mati ragi | kasbut Sang Sèh Mulana | Mahgrip trah jêng rasul | wus waskithèng tyas nirmala | bangun tèji nèng madyaning Glagahwangi | pratisthèng luhur wrêgsa ||
27. manujyèng gon sor wiyu ana blik | tirtanya jro wêning kinclang-kinclang | kacaryan lumyat sumorot | pitêkur luhur wiyu | tarak boga myang nginum warih | hyun nêgês karsaning Dad | kang wajibul wujut | munajat sadalêm cipta | Glagahwangi ing têmbe dadya praja di | manrahkên gami Islam ||
28. rèh tinuding ring sudarmanèki | jêng pangeran ing atas maruta | kinèn ngislamkên wong akèh | tanah Jawa sêdarum | marma Jêng Sèh Mulana Mahgrib | bangun tèki barata | driyarda gung nungku | sakajat ingadilana [ing...]
--- 7 ---
[...adilana] | akaryeslam marang wragsa tanah Jawi | yèku purwaning tapa ||
29. dupyantara lama nèng luhur blik | ucapên kusuma kang abrota | ngidang saparan-parane | nèng madyèng Glagaharum | gya umèksi na tirta wêning | kayuman wrêksa-wrêksa | ngrêbaka pang singub | sang rêtna ebat lumiyat | tandya raryyan arsa siram nginum warih | ponang blik ginêbyuran ||
30. byar katingal sajatining èstri | tan wiwaha sang dyah ring sang tapa | nèng luhur sêndhang mathongkrong | rèh madyaning wana gung | arda mokal yèn ana jalmi | nir prayitnèng wanita | lagnyana nèng banyu | kawarna kang bangun tapa | Sèh Mulana Mahgrib waskitha umèksi | ring dyah kang maha brata ||
31. wus kawigang tyasira sang rêsi | sakala klimput kapandhitannya | dumadya korut nutpahe | tumètès madyèng ranu | wantu mani hyun dadya wiji | satêngah darbe usya | manjing sang rêtna yu | sakala krasa saratwat | yayah bindra raras nèng madyaning kanthil | sang sukèksi sru kagyat ||
2. Asmaradana[6]
1. sadarpa putêking galih | dera ngrasa sacumbona | tan ana lêlawanane | mangkana osiking prana | dhuh sang dewa bathara | pagene sun krasa kasut | lir nambut titahing krama ||
2. apa ta setan apa jim | kêndhak sikara migêna | nyidrasmara rêsmining rèh | dupyantara sang juwita | nèng sadalêming tirta | mara mobah ting pajêlut | tăndha trang isi kuthara [kutha...]
--- 8 ---
[...ra] ||
3. jabang bayi mobah-mosik | sebak bayi sangang căndra | sang dyah saya kapitane | bingung tan ana tinarka | glis mêntas sangking tirta | jabang bayi mubul-mubul | ebahnya saklangkung rosa ||
4. sang dyah bingung tyas makatring | tatela trang jroning garba | wus isi kuthara gêdhe | mangkana sang dyah kang sêbda | dhuh dewa kang minulya | sapa nyidrasmarèng laku | migêna gêndhak sikara ||
5. punapa jro pringgi iki | ana dewa bêg niaya | nulya dèn ungak jroning we | ana mayăngga mathingkrang | jubah sêrbannya seta | nyingkruk mathongol pang wiyu | dyah tumêngèng nginggil lumyat ||
6. ana jalma tèki-tèki | midik mênanging parasdya | katarèng tangguh sêmune | sang dyah sugal pasrangkara | hèh lanat tumuruna | wiku-wikuning atêlu | migêna arda sikara ||
7. nyidrasmara tăntra rêsmi | sun nèng jro we ngrasa tămpa | nutpah manjing sat rasèngong | sebak mêdhot kang usya[7] | midrawa badan wrata | bandarasèng sun ngalumpruk | jro garba ana kunthara ||
8. wantarantuk sangang sasi | sun kamitênggêngên ngrasa | kalingane jêbul kowe | kang ganggu rèh palacidra | tangguhku sira brăngta | pagene cidrèng silayu | murang tindaking krêtarta ||
9. sang wiku tumêrah ririh | ngarah-arah ciptèng driya | rumăngsa merang jro tyase | masthi kajibah panêrka | dhasar yêkti rèh cidra | ngrasa mahyèng mani
--- 9 ---
murut | sangking brajamusthènira ||
10. arda mangungun ing galih | sigra mamrês tiwikrama | rumăngsa cidra kirdhane | Mulana Mahrib tumulya | jabut brajamusthinya | sakala dakar wus pugut | landhungan wus katut sirna ||
11. pinujyèng cipta kapusthi | minăngka taklit kanisthan | dakar tandya warni waos | wit sangking tinrimèng sabda | pandoning Dad Kang Mulya | wus cinitra nèng mahpul[8] | lêlampahaning kawula ||
12. sang wiku wus nyangkrah mungging | buntala parêk sang rêtna | sarya rum pangandikane | hèh adining rêtna brănta | pagene sira duka | lah punapa karanipun | muwus Maulana tapa ||
13. mangsuli sang dyah sru wêngis | hèh durta ngikal durgama | ngukiri lakumu sèdhèng | dera nyidrasmara tăntra | têmah garbini amba | saka pakarti dhusthamu | karya wiranging wanudya ||
14. sun sidhêp sira wran lêwih | nora wruh janma druwaka | pandhita di sipat pêndhog | sang wiku gya buka wastra | lah yayi wruhanira | ngong tan priya awit timur | brajamusthi ingsun tanpa ||
15. kaya paran gon sun rêsmi | sun lagsma tanpa budaya | nyidrasmara boya darbe | sang dyah waskithèng pamulat | Jêng Mahrib lir wanudya | tumulya wusnya mrikêlu | sampeyan dalêm sang tapa ||
16. nucup jêng paduka rêsi | sarwi matur manuhara | adhuh sang wiku kinaot | sayuta nuwun agsama | rèh wahyèng
--- 10 ---
wicaramba | munah ring sêbda kang dudu | tobat kula kaatura ||
17. batên langkung mung minta sih | tuwan nglunturna kawlasan | nuwun sirnane wiyade | deramba garbini tuwa | jro dhara na kunthara | sintên kang yugya têtulung | luwarnya bayi jro garba ||
18. amung paduka sang rêsi | yèn tuwan botên sung wêlas | tulung patik citrakane | tanpa kakung darbyatmaja | lah ruwatên kawula | yèn paduka tan têtulung | uhung utapêna laya ||
19. amba trimah nganyut pati | nèng dunya nandhang druhaka | tan wande dados gaguyon | ing janaloka rat donya | sang wiku wlas nupiksa | hèh sirèku jaluk tulung | lah rêtna age mungkura ||
20. manawa parênging Widi | sun tulungi wahyèng jabang | nulya mungkur sang lyir sinom | Maolana sigra natab | lambungnya sang juwita | kaanan bayi mêtu[9] | sangking lambung dyah kang kiwa ||
21. mlupat ki aruna siwi | jabang bayi mahya priya | cahya nuksmèng căndra melok | Rasawulan wus waskitha | kunthara sampun luwar | sigra sang rêtna lumayu | sebak kidang malbèng wana ||
22. nahên kawarsita malih | wontên trahing wasyapada | nandhang citraka wus suwe | yayah sarêng lêlampahan | nanging ganti cinitra | nênggih tanah dhusun Tarub | wontên răndha kawlasarsa ||
23. sabab tinilar ing laki | ajal durung pati lama | tatinggal wêka sawiyos | lagya ngumur kalih
--- 11 ---
warsa | datan antara lama | sêtaun atmaja layu | ni rondharda duka cipta ||
24. mangêningkên tyas kang sukci | nêkêm sabda nungku karsa | nèng kubure tênayane | ardambêg tarak subrănta | tan nginum datan boga | wungunya kêlantur-lantur | nèng dagan atma kang laya ||
25. ngèksi tiksyèng grana ngudi | ring Yyang Kang Samingun Basar | tuka palaling Hyang Manon | dera manggih duka cipta | kaluluh-luluh papa | dupi ingkang lagi murut | tantra atmaja pralaya ||
26. mila sru deranta ngrintih | nêgês karsaning sudyarsa | mênanging budi rumajong | minta aksamèng kang murba | wasitanên Mulana | Mahgrib ingkang tapa nungku | anèng Glagahwangi wana ||
27. kang wus tan samar ing wèsthi | èsthining cipta waspada | dhusun Tarub ana wadon | subrata amati raga | wit katamèng paparda | Sang Maolana dupi wruh | tandyèmut darbe kunthara ||
28. hyun pinaring kang prihatin | sang panêmbahan ngandika | sayugyane bayi kiye | sun paringne nyai răndha | Tarub kang tarak boga | supaya bayi kadhaku | dadia tênayanira ||
29. ing wanci ratri marêngi | wantara wayah jam tiga | kunthara sinambut age | binêkta mêsat gêgana | tantra ing lagsitanya | têkan kubur dhusun Tarub | katuju ni răndha lagya ||
30. sasèdhèn satêngah guling | byar nglilir mèksi gêgana | ana cahya padhang katon | lwir bêdhah langit kang sapta | katon [kato...]
--- 12 ---
[...n] sumilak padhang | tumrun sing dirgantara sru | jlog tumraptèng ngarsanira ||
31. Jêng Maolana nabda ris | hèh wadon wêruhanira | iki bêbayi sawiyos | jalu trahing daniswara | ibu seda kunduran | iki gantine sutamu | tênayanta kang wus lena ||
32. mètên wêka dunya ngakir | mênawa nêkakkên bagya | Kidang Tlangkas panêngrane | lan iki tumbak sajuga | dhapur sangkuh sênjata | Kyai Plèrèt wastanipun | têmbe pusakaning nata ||
33. ratyagung ing nungsya Jawi | sanadyan ta benjang[10] | manrahkên drajat kinaot | wahyanirèng wahyu kubra | bawani ing bawana | wibawaning ratu agung | midana para duskarta ||
34. arda bagyane ing wuri | bisa dadi pangauban | kabêjanmu luwih gêdhe | săngka barkahing kunthara | lah iku tampanana | iya wruhanamu ingsun | Jêng Sèh Mahgrib Maolana ||
35. ni răndha muka wor siti | ngraub sutikna paduka | sarwi karuna ature | adhuh kang yayah jawata | nuwun sayuta tămpa | pêparing paduka ibnu | amba tan bangkit narima ||
36. sinihan tanpa upami | batên langkung amba pasrah | ring sudyarsa ing têmbe[11] | kawula pangèstu tuwan | pun dasih atas darma | momong trahing kusumatus | sandika mituhyèng sabda ||
37. tandya Jêng Mulana Mahrib | ngandika lon mring ni răndha | lah uwis nyai ngong bowo | măngsa borong atmajanta | gya ngindra Sang Mulana | mêsat ngayuh ing dirga yu | sebak cancala plas sirna ||
38. ni răndha [ră...]
--- 13 ---
[...ndha] datan wêntawis | kabêkta mantuk sêmona | sang kunthara di binapong | ri-ari mêksih durung sah | sangking nabining bocah | sarwi glolo sênggruk-sênggruk | byar raina praptèng wisma ||
39. kathah tăngga kanan kering | miwah para mănca desa | nom tuwa jalyèstri tinjo | kondhang kasubagèng loka | ni răndha atuk suka | pêparingnya Yyang Maha Gung | malekat kang sidikara ||
40. pinaripurna kasubing | pinagas ponang kastara | lwir adad bêbayi akèh | samana wismaning radha | sêkala dadya pasar | singa prapta sung pisungsung | buga wastra warna-warna ||
3. Sinom
1. răndha nom sugih sêkala | pèni-pèni raja pèni | adi wrat kang kaya-kaya | samya sung sumbaga rugmi | glang kalung anting-anting | kroncong suping mas umacur | guyup pra narakarya | rintên ratri angêlèki | amiwaha ring satriya anyar prapta ||
2. wantara trahing wiradya | wagtra wênês nuksmèng sasi | baluting wadana netra | jait tandhane trah gusti | nanging sang jabang bayi | datan nginum hèr parasu | mung nucup suwidanya | pribadi ing kanan kering | yeka ingkang minăngka bagas subadya ||
3. de pusaka warna tumbak | Jêng Kyai Plèrèt sinandhing | tan têbih ulu pasaryyan | tumbal sarat sawêntawis | têbih rubedèng bayi | tulus lulus gung sêmpulur | bagus Kidang Têlangkas | kocapa ing Majapait | Brawijaya garwa ji
--- 14 ---
garbini wrêda ||
4. kalis roga sigra babar | mahya jalu warna pêkik | umijil sang dyah andara | awit kanjêng pramèswari | sinung ran Bodhansriti | karsanya ingkêng sinuwun | dupi antara lama | sa[12] nata ing Majapait | kênèng roga cintaka gêng kang tumrapta ||
5. katêmpuh grah rajasinga | saklangkung putêg tyas kingkin | gya manjing sanggar pamlêngan | ngatas ring Yyang Udipati | minta waluyèng sakit | tinarima ing dewa gung | ana syara kapyarsa | tumêrah nuksmèng karna ji | hèh sang prabu lamun sira hyun waluya ||
6. kromoa putri ing Pandhan | kang wignya birat prikhatin | yeka kang dumadi saras | sang nata gya têdhak sangking | sanggar langgatan maring | sonasewaka dhêdhawuh | mring Patih Gajahmada | mundhut nglagsma dyah katami | bêboyongan sangking Pandhan hyun kagarwa ||
7. kaparêng katujyèng karsa | wontên tawan wanita di | putri adi tanah Pandhan | dhasar kênya yu prak-ati | konjuk jêng sri bopati | cacog ing karsa panuju | wus winiwaha dadya | lagsminèng sadalêm puri | winasmara sapisan kaparêng dadya ||
8. garbini antara lama | sang acăndra praptèng wanci | babar jaba mahyya priya | bagus trah jalma linuwih | wus sinungan kêkasih | Bondhan Gêjawan sang kusnun | kang ibu laju seda | karsanya sri narapati | kunthara
--- 15 ---
di pinaringkên juru sawah ||
9. ki juru mangabyantara | sinabdan hèh juru sabin | sutaningsun rumatana | mètên atmanta sêjati | yya taha ring bêbayi | deranta wèh wulang wuruk | nahên ingkang rinipta | Jêng Sunan Benang tyas eling | nguni darbe pêndhêman calon uliya ||
10. sabat murit dhinawuhan | kinèn bêkta pacul linggis | wus sumêkta gya ngindrarsa | glis prapta pêrnahe nguni | tatêngêr wus pinanggih | glagah lang-alang wus cukul | mêrkakah wus binabat | ramon sinaponan rêsik | gya dhinudhuk gusthika sarêng kapiksa ||
11. Dyan Sait binapong mêntas | nèng pante lwir sangaputih | tandya kagotong ring Benang | kantaka tan wruh sêkalir | tan kacatur nèng margi | praptèng gon katiyup kukus | ring muksyaraning boga | kêrjêt mosik tyasmu eling | sigra lênggah Jêng Sunan Benang glis ngusya ||
12. jinujung sangking wanteya | sila jêng sunan arda sih | tantra lama pinèt kadang | taruna tuk kang rayèstri | nulya sinung kêkasih | Sèh Mêlaya jarwanipun | midrê ring rat bawana | kocap dènta nambut krami | patut tanpa rubeda salamènira ||
13. nahên ta ingkang kawarna | ni răndha ingkang ginupit | klintang sihira ring atma | yayah sutanya pribadi | dera mangêmong bayi | kalis roga adoh dudu | agêng wantaranira | winêyahakên ing budi | tuhu nuksmèng pratagsitaning utama ||
--- 16 ---
14. wus mangkono trahing wirya | pasang ing graita lungit | susilambêg kasusastran | ing gunardika rèh niti | surti prayitnèng sêkti | budyayu yoda praja gung | silwarja bratasmara | nir deyarda manrang wèsthi | lintang beda lan lare kanan keringnya ||
15. akèh para mèstu karta | pra wrêda rare taruni | tumutur ing sang kusuma | kasbut satriya utami | Jaka Tarub kawarni | warta tamane sang bagus | samana sampun yusya | pitulas warsa sang pêkik | sabên dina pribadi pêparèng wana ||
16. jurang têrbis guwa-guwa | guthaka kèh dèn lêbêti | singup singit tan kajaja | mung ketang mêmangun tèki | mangkono wran hyun tami | kanugrahaning Yyang Agung | lit mila wus bineda | solah bawa trapsila di | wus tatela panduming Yyang trah utama ||
17. nanging kasênênganira | sabên dina nulup pêksi | marang gunung alas jurang | tulup sinung brajamusthi | kasadarparda madi | pratisthèng dêmon ing pucuk | kèksi lwir sangkuh tigar | Kyai Plèrèt dèn wastani | yèn ngupaya kukila dêmon kiwala ||
18. ponang dêmon wus kawawas | pêksi kitiran ngendrani | tan têbih ibêrnya sigra | Dyan Jaka ngudi nututi | jroning tyas masti kinging | tuwanggana kang mangungkung | tandya na riris prapta | drês sangking dirgantara di | Kyai Jaka gya ngaub soring pangira ||
19. pêksi twanggana wus sirna | rahadyan kelangan lari | tanbuh parasdyèng kukila [kuki...]
--- 17 ---
[...la] | Jaka Tarub mêksih nganti | sirnaning punang riris | ucapên sakidul wiyu | cakêt lawan talaga | bèji gung tirtèsmu wilis | lir rinêngga batrawi pinacak sela ||
20. têpining tlaga kubêngan | saruni tluki lan rustin | argulo jambon myang pêthak | kapasang yugya marêngi | ana catur absari | sing dirgantra tumrun adus | prona nirdyèng wiweka | tan wruh sor kayyana jami[13] | rèh wus nyipta dupara madyaning wana ||
21. absari tumadya siram | dera jêjămba nèng bèji | lagnyana catur surabsa | pakeyan sinung nèng pinggir | prastawa Jaka mèksi | solah bawane para rum | miwah goning subaga | cukul wênganing pênggalih | wus manyakra yèn widadiri[14] kang jămba ||
22. darbyemut nyidra kang wastra | pakeyan pinggiring bèji | tandya umarêk ngrah-arah | ririh nyamar tan kaèksi | gya busona cinuthik | ing dêmon kang mawa sangkuh | wus kalêgsanan kêna | kang darbe subaga tan wrin | lagya eca cêciblon kungkum nèng tirta ||
23. warni tiga ingkang kêna | rasukan sumêkan nyamping | Ki Jaka mudur singidan | kang darbèni tan umèksi | katungkul kungkum warih | Ki Jaka wisata laju | mantuk sêdyaning karsa | tantara wismèng glis prapti | jujug nglubung pari sawetaning wisma ||
24. wastra tri warna pinêrnah | tumbu sinasaban pari | nèng ngisor kinarya dhasar | tan ana
--- 18 ---
jalma udani | wusnya sinipên têrtip | Ki Jaka manggritèng kalbu | sun gêtake kang siram | paranbaya ingkang mandhi | ananging sun gawakakên kang busona ||
25. wahanane prabot desa | klambi sumêkan lan nyamping | gya malbèng panti ngupaya | busona wastra tri nuli | sinabukakên aglis | Dyan Jaka Tarub gya wangsul | pribadi ring sor wrêksa | dupi prapta umarêk ing | têpi blubang têksih gaguyon kang siram ||
26. Ki Jaka sabawa nêbda | hèh sapa sira ming[15] bèji | sru kagyat para absara | trangginas mêntas ing pinggir | yun ngrasuk busana di | age-age rêbut dhucung | widadari kang tiga | wusnya ngrasuk wastra nuli | jêjêg kisma mêsat nampak ngăntariksa ||
27. mung sajuga kerigona | kang pêparab Nawangsari | awit pakiyan tan ana | manyana katut kang ruyyin | têmahan kotrang-katring | kitrang-kitrang mingak-minguk | bingung kenging sangsara | kamanungsani pakarti | tandya dhodhok dheprok moprok ngusap waspa ||
28. wus nyipta mabur tan bisa | mangka sagunging absari | mubul minggah dirgantara | wit sangking busonanèki | mabur sarana klambi | myang kasih sang bathara gung | Yyang Endra Junggring Slaka | ganjaran sangkaning alit | mindhak warsa ponang klambi mindhak gêngnya ||
29. marma tan wignya ring tawang | rèh klambi kedran tan panggih | sadene nyamping samêkan [samê...]
--- 19 ---
[...kan] | mila sang rêtna gung nangis | sêsambat malasasih | dhuh dewa bajutên ingsun | de kita dar gung papa | rubeda lwih satus kêthi | dadya manglah-manglah mangèsthining laya ||
4. Kinanthi
1. dhuh jagat Dewa Kang Agung | wadung priniayèng dasih | sikarda nandhang cintaka | tan kawawa anglampahi | tumitah nèng marcapada | tan wun duraka gung prapti ||
2. sun tan ngrasa tindak dudu | de antuk rênguning Widi | Widi kang paring widada | yya kadawa tamèng dhiri | gayuh sang dewanda kala | pagasên urip sun iki ||
3. wisaya mina wak ingsun | pulo lor ing Surabanggi | tan wurung nêmu duraka | parang jêjaka wiati | wran sukantuk duka cipta | sapa yugya têtulung sih ||
4. kawi tampar dhuh dewa gung | kunir pita nèng wanadri | manggya sang sapa wak ingwang | panjalin panggêtak wajik | jangkrik karang saupama | pêsthi datan kêna gingsir ||
5. sapa kang wignya têtulung | jayèng tirta sak upami | pring alit kang rose dawa | puluh-puluh awak mami | nêmpuh bêbaya sadarpa | kabutuh têmtu nglakoni ||
6. waskitha Ki Jaka Tarub | ananging mêksih maningit | aling-alingan wandira | sang rêtna yu mêksi mung[16] | lagya mirêng suwara[17] | na jalma dèrèng wruh warni ||
7. wus dangu antaranipun | Dyah Nawangwulan sru anjrit | udrasa waworing sabda | sênggruk-sênggruk ngêlik-ngêlik [ngê...]
--- 20 ---
[...lik-ngêlik] | sabat yayah calapia | kapitèng tyas ngêsa isin ||
8. sru ngandika wor lan guguk | rèh wus nyipta pandon Widi | adhuh sêksènana dewa | bumi langit angin warih | surya căndra taranggona | sapa yugya têtulung sih ||
9. nanggung kawirangan ingsun | wèh wastra sêmêkan klambi | lanang wrêda ngong bil bapa | kita mèt biyung yèn èstri | ujarku manjing antaya | yya dumèh kabutuh kingkin ||
10. de lamun taruna jalu | sun ambil sudara tunggil | yayah rena dunya dlahan | kakang adhi manut warni | sêdene jalma wanita | nora beda cipta mami ||
11. puluh-puluh kang sapuluh | tita tiwasing pabudi | ratune nyata tan wignya | bali ring kayangan mami | mokal kancaku kang nyidra | anggawa pakiyan mami ||
12. Jaka Tarub trang pangrungu | ring dyah prasêtya punagi | gya ngejawatah umarak | sangking sor wandira mijil | mring ngarsèng dyah kang udrasa | sarwi ngandika rum manis ||
13. adhuh pêrsidhèning kasur | kang lir barleyan ingukir | sun wêlas mirêng syaranta | tur mawa punagi dhrindhil | cacate kaulmu datan | pêthuk lan tyas ingsun yayi ||
14. sebak sêbdanta sarujuk | ingsun tohi pati urip | apa sirarsa yun murat | ing kartas akindhah mami | pratăndha sirèku iklas | kandhase mring manah sukci ||
15. yya wancak ing tyas sung sintru | mung mintra prasaja mangkin [mang...]
--- 21 ---
[...kin] | sang rêtna sumambung sêbda | hèh satriyambêg utami | yayah carakaning nata | niti waskitha tumrampil ||
16. sun absarining Hyang Guru | de kula pratisthèng ngriki | puwarane hyun jajamba | patirtan bèji puniki | kăncamba èstri tatiga | surènggana tunggil kapti ||
17. sangking ngatariksa tumrun | srana wangkawa lumaris | dupi praptèng ngriki sigra | yun siram kungkum ing warih | dupara yèn wontên janma | sirna budayèng pamikir ||
18. kula gya lagnyana abyur | wastrèngong tumamèng têpi | rèh amba kalêrês lurah | buwani surabsari tri | mila mèstuti karsamba | sêdaya ajêgur ngriki ||
19. lagyeca kawula adus | wontên syaraning jalma di | trangginas amba sakănca | tandya ngrasuk sumbaga di | mahawanirèng gêgana | kawula katun pribadi ||
20. lah barèse sang rêtna yu | punapa andika pêksi | sokur ing Yyang Maha Mulya | tuwanggana dadya jalmi | dhasar wanudya utama | nuksmèng kirana yu luwih ||
21. yèn makatên padukèstu | kagadhah ring kula pasthi | pandoning Suksma Kawêkas | andika kula sêngkêri | bagya gung manawa benjang | malih tyanggana lwir nguni ||
22. sang dyah kagyat sarwi muwus | hèh wong bagus paran mami | kuthung timên ciptanira | de tan pisan galih wêning | katun sun prana dupara | pêksi dadya widadari ||
23. mbok sampun kakehan wuwus | kadar datan migunani | atas [a...]
--- 22 ---
[...tas] kula tanpa karya | pawartanta tuduh nêsthip | mung nuwun sih kawêlasan | mahyakna mring wong prihatin ||
24. sintên sayugya têtulung | wèh klambi samêkan nyamping | sun anggêp sudara priya | ingkang tunggil bapa bibi | kakang adhi manut warna | mung yèn wis tulung prihatin ||
25. ngong sidhêp paduka patut | dadya sudaramba irib | warna tanduking wicara | kakulitan datan slisir | mung kaot paduka cingkrang | tan lêpas dugi prayogi ||
26. ngong widadiri syarga gung | cinipta kadya dyan pêksi | nadyan kewan nyambut warna | nanging lambe tanpa dalir | yeka tandhane manungsa | têtela dèrèng nitèni ||
27. lan malih sun minta tuduh | têngran paduka kang yakti | dika mukir tanpa aran | luwih dupara sakêthi | sadaya musama kathah | asma kodrating Yyang Widi ||
28. puniku kawula ngungun | gumun dèn ta sunya nami | Jaka Tarub pasrangkara | lêrês panarkanta gusti | rèh aèng wasta kawula | rikuh [ri...]
--- 23 ---
[...kuh] yèn kulangsung warti ||
29. rèh dika sadarpa yun wruh | lah mangke kula sajari | nama kula kakang êmas | sang dyah jroning tyas ngêcupi | sarya nêpda mêlasarsa | kakang mas kula minta sih ||
30. sirnakna cintaka ulun | wanudya nom tanpa tapih | pakiyan sadaya brastha | Ki Jaka manêbda aris | hèh yayi sirarsa minta | busana samêkan nyamping ||
31. kagyating tyas sang dyah ayu | pasrangkararda nyanyêngit | gene satriyambêg pidak | têka pan ingundang yayi | sun kira sira wruh tata | e e gumun timên mami ||
32. kagyat Ki Jaka sru muwus | o o gene kok nyanyêngit | pancène jamak kang lumrah | wran lagya nandhang prihatin | wahyèng ngling karya la-êla | pagene sang dyah silip[18] ||
33. panyakranta ingsun cubluk | tanpa nalar cupêt budi | datan wruh sira pribadya | sondêr dugi lan prayagi | sang dyah gya mangaras pada- | nira Ki Jaka manangis ||
34. e yah kakang mas mbok sampun | padu yèn mirêng sar-asir | mindhak lumêbèng rol-rolan | pulisine sami margil | sêpiyun gêbayan kathah | e kakang bok sampun inggih ||
35. de kaul kula tan srujuk | sulaya lawan sang pêkik | lah minta kaul punapa | amba tutunên punagi | sadasa-dasa sriramba | lagya rumakêt prihatin ||
36. kêna upatèng dewa gung | duka cipta satus kêthi | adhuh sang parta sumoga |
--- 24 ---
amba umèstu sasigit | tan nêja mèngèng karsanta | rèh kula nandhang kasyasih ||
37. Ki Jaka gumuyu ngungun | sajêg jublêg sun durung wrin | wran punagi kinèn netah | kang lumyan wahyaning lathi | pribadi iku kang dadya | basukining trang Yyang Widi ||
38. sang dyah wus waskithèng sêmu | tangguhing sasmita kèksi | Ki Jaka nuksmèng wardaya | sang rêtna matur rum manis | lah sampyan sêksèni kangmas | sintên wignya tulung nyamping ||
39. nyampêti kawlasarsèngsun | sinjang sumêkan myang klambi | kula yun nyèthi bêg lagsma | mawongan mituhyèng karsi | sanadyan dadya juru dang | nutu myang ngupaya warih ||
40. gêgêt Ki Jaka wus pêthuk | rèh wus kagiwang ing galih | rumakêt bratèng asmara | ciptèng Jaka dadya syami | dhasar suranggona tama | sampurna yum[19] nom prak-ati ||
41. kèwês luwês mawèh gandrung | mardusyaning jêtmikani | musthikèng absari syarga | ing Endraloka manggih[20] | roro tumrah marcapada | dadya ratuning absari ||
5. Mijil[21]
1. Jaka Tarub angandika aris | hèh sira dyah sinom | wus adarbe punagi wiyate | sing sapa wong têtulung wèh nyamping | sira hyun nglakoni | sapakone kang sung ||
2. sinêksia ring Yyang Udipati | dewanta kinaot | yèn mangkono sun istiyarake | saanane praboting wran miskin | warni kluwus pêsing | apa
--- 25 ---
sira purun ||
3. yèn wus saguh kitarsa mangambil | ring wismèng sun prabot | sang dyah nrima mangkono ature | dhuh-dhuh kangmas kula nuwun inggih | sadasa kas pundi | katêmpuh ing butuh ||
4. dupyantara dangu dènnya nyingit | gya wangsul sang anom | praptèng têpi bèji panggonane | Sang Dyah Nawangwulan gêng lagya prih | kang wastra linêmpit | kinêmpit nèng sikut ||
5. pyur kumêsar sang dyah duk umèksi | wangsulnya sang anom | sarya bêkta wastra tri cacahe | Jaka Tarub angandika aris | dhuh nayaka mami | yya manggung rawat luh ||
6. lah biratên deramba yun tangis | sirnakna luh miyos | punika gèr wastra tri cacahe | sinjang dhusun awon pêsing sangit | dhasar sarwa lurik | sumăngga kaatur ||
7. rèh pêpathèn kudrating Yyang Widi | yya ngandikap mopo | lah punika sakawontênane | gya tinampan rinasuk tumuli | glis angagêm nyamping | samêkan klambi wus ||
8. Jaka Tarub angandika aris | sumăngga sang sinom | prayogine nêtêpi prasêtyèng | lah suwawi kawula aturi | kondur marang têpi | dhukuh dhusun Tarub ||
9. sang juwita mupusing tyas pêsthi | karsaning Yyang Manon | tan lênggana umèstu sapangrèh | alon matur kakang mas saèsthi | amba mupus karsi | padoning dewa gung ||
10. tandya
--- 26 ---
bidhal sang dyah lan sang pêkik | rèpèh alon elon | ngarah-arah rèh dede adate | wisata lwir Kamajaya Ratih | Ki Jaka nèng ngarsi | sang rêtna tut pungkur ||
11. wisata lon tan dangu gya prapti | ing Tarub ingkang bok | nyai răndha gugup mêthukake | ingkang putra wus angampil patmi | dhasar yu linuwih | yayah nuksmèng santun ||
12. tandya mlajar mangrangkul sang pêkik | sarwi gêmbor-gêmbor | kathah tăngga ing kanan keringe | mirêng syarèng răndha tawan tangis | kathah jalma prapti | ring wisma yyun tulung ||
13. samya ngira yèn ana prakawis | dupi têkèng kono | Jaka Tarub atuk wanudyanèh | sadarpa gung jalyèstri tumrapti | raga gili[22] | dulur sêlur elur ||
14. warnanên wus sêpi para jalmi | ni răndha tanya lon | mring tênaya mungguh karanane | Ki Jaka sung ing purwa mêkasi | ingkang bok gung puji | dahat suka sokur ||
15. darbe karsa ni răndha hyun kardi | mulyakkên putra ro | winiwaha ing sak kuwasane | ngarah apa caraning wran dèsi | tăndha abawani | lwir adating dhusun ||
16. dupi ratri kyèh wran gung kang prapti | kurmat pangantèn ro | jêjêl usrêg ni răndha wismane | akèh para mlijagu wèh rukmi | bêras lênga pitik | jênang jadah anung ||
17. pra nukarta wèh wastra di-adi | supadya dèn anggo | ring pangantyan kang anyar praptane | jor-êjoran pèni rajapèni | sangking kriya karti | kanan kering Tarub ||
18. nyai [nya...]
--- 27 ---
[...i] răndha saya tambah sugih | pradon-adon ewon | kang sapisan wit bêrkahing rare | kaping pindho pangantyan priyèstri | nahên boja krami | warnanên sang kusnun ||
19. parta darbyemut titahing krami | nèng jinêm sakaro | pangantèn dyi wus nêdhêng mangsane | Jaka Tarub ngimur mring sang padmi | syara rum mangasih | mangêsorkên madu ||
20. manuhara rèh gunaning laki | dhasar satriya nom | lwir brêmara wilasita lare | dibyèng prana sarkara ingungkih | mangu gyannya ngudi | dèning rahsa runtuh ||
21. truhing cipta Ki Jaka malarsih | jayaning priya nom | nabda manuhara pangarahe | dhuh juwita kang lwir putran rugmi | kawula hyun ngabdi | umagang satuduh
22. amagangi sabin mung salupit | mipit kang tirta jo | byaring pucang dênta wayah sore | kanang mardusyaning jêbat mamrik | minging gèndèng budi | budyadi rahayu ||
23. yayah teja wangkawaning urip | ngawêngi paturon | jroning suta na usada gêdhe | karya tinggal ring wran tarak kingkin | hyun bintarèng pamrih | ring dyah kang wèh gandrung ||
24. lah ta yayi kang kula ngèngèri | sumăngga santero | jiwanggamba kapeganga agèr | suptèng raras bendraning pangasih | campuhing rahsa di | samya anggêguru ||
25. guruning priya wanita luwih | de guruning wadon | kakung digbya kang trahing wiradèn | rahsa campur juga mahyèng wadi | nuksmèng antayurip | sebak potong idhup ||
26. nikmating wran kakung [ka...]
--- 28 ---
[...kung] lawan putri | papan don mangkono | suptèng wagtra campur juga anggèr | lah sumăngga mangun ngaji pati | patining sarêsmi | wanudya lan kakung ||
27. wênang wajip kukuh munah padni | kang wus nunggal kawroh | juga karya mahyèng nutpah karo | karawit tumitah murwani[23] | trah tumêrah dadi | mamuji Yyang Agung ||
28. wus dilalah jajining widyadi | datan kêna kelon | jodho lêta tri samodra gêdhe | duparaning titah têmtu panggih | kanan kiring guling | gulung têmpuh sampyuh ||
6. Dhandhanggula[24]
1. Kyai Jaka Tarub dènnya ngudi | abudidayaning priyatmaja | rèh nêdhêng mangsane karo | dyah kagunturan rum-rum | ruming sabda nuksma tinarik | sacakraning jiwangga | dhasar Jaka Tarub | bagus trahing danisyara | nora kewran ngupa trisna gèndèng ing sih | sakala bayu sirna ||
2. lwir supêna sang dyah matur aris | dhuh pramodyèng kusnun kadya paran | nirnakkên budayèng wadon | jiwanggamba sakojur | yayah bendra raras mawor sih | atot bayu lwir rucat | pranarda matrênyuh | robing sabda priyêmbada | lah sumăngga sampun kêkathahên mèt sih | manawi mugut usya ||
3. ngong wus brastha budayaning èstri | miyak wrana katon têlênging dyah | asmaning wadon wadine | nir dyatmikaning kalbu | gumêbyar nur karweka kadi | kantaka swanikarda | atot bayu nglupruk | urmat pêthuking rahsarja | pamlêng sirna wantune [wa...]
--- 29 ---
[...ntune] rara arini | mangsah sang dyah tumadhah ||
4. tan cinitra rêngganing karonsih | kaprajaya dyah jayaning priya | midrèng jagat rasèng pêdhot | kantaka kalih sampun | kalêksanan ciptaning galih | sirna jati kawula | apambuh mah u[25] | dangu nèng jroning pasuptan | samya mahya yayah Kumajaya Ratih | kang myarsa karasèng tyas ||
5. dupyantara dangu dènnya mong sih | pêpasiha mimi lan mintuna | tan ana sasêtrip crahe | gulêt magulang-gulung | kocap wran Tarub samya jrih[26] | sênêng marang Ki Jaka | satêngah rumatu | kapat mănca desa-desa | ingkang têbih-têbih ngatas karsi[27] | sowan jagi giliran ||
6. wusnyantara lami ingkang bibi | Nyai Răndha Tarub ajêjarwa | ring putra mantu sabdane | hèh rêtnaning jinêmrum | gèr sirèku wus dadya tani | pandoning suksma murba | datan kêna mungkur | biratên suranggonanta | ayya taha-taha rumêksa ing laki | ingsun wus nêdhêng wrêda ||
7. hyun misah gon gandhok kilèn iki | nêdya dimik mlêng mring Dad Kang Mulya | ngupadi sanguning layon | sang dyah manêmbah nuwun | gandhok pinisrama wus dadi | pêrnah sakilèn wisma | kalêksanan sampun | wus kadunungan sakala | sang kusuma tan taha caraning tani | mranti sapirantinya ||
8. nanging klakuan juga kang maksih | dèrèng sirna caraning kahyangan [kah...]
--- 30 ---
[...yangan] | surabsaru pakartine | dera dum sêkul tuwuk | mring sarayat jalu myang èstri | malah kongsi ping tiga | sadintên sadalu | mungguh klakuan tan komram | lamun adang mung srana pari sawuli | tinumpangkên dangdangan ||
9. tantra dangu dadya sêga putih | sapira karsaning dyah glis dadya | sêkul sadarpa kathahe | pari sawuli wutuh | wus mangkana lakuning ratih | widadari sawarga | ngudayarda alus | awèt tur barkah mupangat | kang pinurih ayya krêp manandur pari | sabên dina mangkana ||
10. Kyai Jaka waskitha tyas wêning | yun adikèng nala dupi lama | tangguhnya pari mèh êntèh[28] | kyai mangungak lumbung | wetan griya kagyat umèksi | duparaning pratingkah | pari maksih wutuh | durung kalong pisan-pisan | jêgrêg ngungun jêntung jêngêr ngeling-eling | kapriye karanannya ||
11. Kyai Jaka prayitna ngupadi | kanyataaning iku klakuan | paran baya pratikêle | dupi lamining satun | Sang Dyah Nawangcăndra garbini | praptèng sêmaya babar | mahya wanudya yu | nur cahya nuksmèng kirana | sinung têngran ring lama Rara Nawangsih | sadaya wran kèh trêsna ||
12. samana nuju ari sawiji | Sang Dyah Nawangwulan olah-olah | adang sêkul ngiras momong | pra brayat nuju suwung | nambutkarya nèng têgil sabin | Jaka Tarub anggana [ang...]
--- 31 ---
[...gana] | nèng langgar pitêkur | kocapa Dyah Nawangwulan | ingkang lagya adang nyambi momong siwi | kaparêng putra mular ||
13. sadarparda sumuk marêk agni | kugumèng rum nulya marang langgar | sarwi bapong tênayane | dhuh kangmas nuwun tulung | kula turi nênggani agni | ring pawon brama adang | kiyai pukulun | hyun nyirami putra mular | ring narmada supaya srêp sampun nangis | dangdangan têngganana ||
14. nanging wêling kula wanti-wanti | mugi-mugi yya nganti kapriksa | ngamungna têngga kimawon | kêkêp yya nganti keguh | jro kukusan yya nganti kèksi | sangêt atur kawula | mugi kangmas sampun | Radèn Jaka sigra-sigra | malbèng pawon sang dyah mring narmada prapti | sang rara siniraman ||
15. ucapên kang lagya tunggu agni | Jaka Tarub cukul graitanya | de sadarpa wêwalêre | apa ta karanipun | wanti-wanti tan awèh mèksi | paran suwadènira | ngong cobarsa wêruh | tumulya kêkêp kabuka | jro kukusan ana pari mung sawuli | graita Kyai Jaka ||
16. layah bae awèt nyêkêl pari | kaya datan suda sabên dina | garwaku iki akale | mêksih dewatanipun | ora manut caraning janmi | tindake suranggana | dandang gya tinutup | wus tan siwah kadya ngadad | kawarnaa [ka...]
--- 32 ---
[...warnaa] kang mring narmada sêsukci | bêrsih matuk sakala ||
17. praptèng natar manguwuh ing laki | lah sumăngga kula turi ngajak | putra andika dipun mong | kyai sing pawon mêtu | anampèni ponang kunthari | ingêmban nglela-nglela | lagunya lwih arum | sêkar Prawiralalita | Sang Dyah Nawangwulan ring pawon umèksi | dangdangan jro kukusan ||
18. jroning mèksi pari mung sawuli | durung dadi sêga pangêdangnya | awit sangking kurang suwe | dadya gêni kagrubug | wusnyantara binuka malih | parinya têksih wêtah | tinutup lyir ngênu | wusnya dangu gya binuka | dyah lumiyat rupa pari sigra manjrit | arda tawan karuna ||
19. sebak grantang duka lir sinipi | sang kakung marêk sarwi têtanya | krana apa yayi kowe | manjrit syara kang dudu | mahyaning ngling sadarpa ngèksi | sang dyah mêksih karuna | Dyan Jaka mangimur | lêpdaning sêpda nyrangkara | sang dyah muwus sêrêng dika nyidrèng padni | tan mituhu pitungkas ||
20. punapa ta dene wani-wani | buka dangdanganing wanityedah | kang wus kula wêlingake | paran ciptanta limut | durtèng budi cidra ing karti | kartining wadom tama | kangmas cupar kêthuk | saru-saru ingungkaban | priya lumuh kamulyanira ing dhiri | tan ngeman [ngema...]
--- 33 ---
[...n] jiwa raga ||
21. tur akarya wirange pawèstri | buka wadiku laksma wikrama | kang hyun kanggo satumrahe | dika rumakêt dudu | duraka gung dika pinanggih | malah praptaning têdhak | kongsi run-tumurun | kangelan sangking paduka | cidranira mratani ring dunya ngakir | tan wurung boros labas ||
22. Kyai Jaka gêtun dènira wis | kalêksanan abuka dangdangan | mila arda pangrêpane | dhuh musthikaning ayu | rèh sun salah minta agsami | puluh-puluh sakadar | pasthining Hyang Agung | pandon datan kêna owah | nora lêwih kawula namung sadarmi | sang dyah muwun dilalah ||
23. sru sinamun yya katarèng isin | kamanungsya tri wikramèng adang | duk samana dyah purwane | karya bras nutu pantun | ngliwêt adang caraning jalmi | sabên rina tan pasah | lama-lama pantun | kang nèng nglubung sampun têlas | nandhês dhasar sang rêtna kagyat umèksi | wastra ăntrakusuma ||
24. sumêkannya lan nyamping ing nguni | gya rinangsuk dyah èngêt ing driya | arda culikaning bojo | sirna katrisnan murut | kang kaetang durtèng pakarti | kartining triwikrama | kamanungsyan sampun | sang dyah sangking lumbung mahyya | anèng latar mandrawasa mugut laki | mêdhot ing talak cipta [ci...]
--- 34 ---
[...pta] ||
25. sêdyèng nala sang dyah kodur maring | Ngendraloka tan èngêt ing atma | èstri ayu mêksih suson | gya marêk ring sang kakung | lêpdèng sabda tan darbe ajrih | dhuh dhuh kakang ta kula | kalilana mantuk | dhumatêng ngendra buwana | rèh katara culikarda marang mami | warni kalih prakara ||
26. dene Nawangsih trahing sujanmi | pantês kari anèng marcapada | paduka kêjibah momong | wus wênang wajib kakung | kulamboya krasan nèng ngriki | rèh triwikrama amba | kamanungsyan sampun | marma hyun pralêbdèng syarga | Kyai Jaka mirêng lwir glas tibèng jubin | udrasa sebak laksma ||
27. manêbda rum marang ingkang rayi | dhuh ratuning suranggana tama | yya sira tekat mangkono | lah priksanên sutamu | sasêpalan kayatmu gusti | tur mahyya garbanira | de sirarda limut | marang tênaya wanita | dhasar mêksih nginum parasunta yayi | salah ciptèng tyasira ||
28. yya mangkono hèh wruhanta yayi | jumênênging kunthra ingsun lan sira[29] | kang măngka lêlantarane | purwaning karsa kumpul | juga dadya ingaran wahdi | madi mani wor karsa | maningkêm ranipun | yayah pugut jiwitanta | rasèng ugya rèh pêpasihan doning sih | gêmpal nyawamu mirah ||
29. bundêr kimplêng lan nyawaku yayi | pêparêngan pandoning jawata | pathine rahsa nuksmèng ge | sebak bun warnanipun | ingaranan sotya [so...]
--- 35 ---
[...tya] di murti | gya kapanjingan obah | ingkang tanpa dhawuh | purbaning panas sarosa | rahsa dadya gêtih mobah rintên ratri | jumênêng dhèwèkira ||
30. dêdunung nèng talaga kang warni | têbung Arab aran kalkausar | yeka jro garbamu anggèr | angodrat kayat kayun | jumênêngnya săngka pribadi | marma bayi punika | gêmpalan atmamu | sênadyan nguni sriranta | datan siwah lwir sutanira puniki | nèng garba ibonira ||
31. basa ibu iku têmbung Arbi | pardikane plawanganta mirah | marma wong utang ring êbok | de yayi panyaurmu | marang sutanira pribadi | jêr rêjasaning rahsa | juga cipta kumpul | kêpêl dadya wujut tunggal | ananira nganakakên rèh wong nyilih | purwane babu bapa ||
32. lan malih sun kang muput trap silip | pantêsira syarda marang ingwang | de atma mèlyantuk rêngon | lah bok aja wong ayu | sarya nangis syanita mili | kaya priye wak ingwang | ngrêgsatma katêmpuh | yyan sira adrêng nalanta | iki bocah utoma gawanên gusti | dyah wus tan kênèng ngampah ||
33. Kyai Jaka waskitha mangèksi | èsthining tyas tinubruk sakala | gya jangkah asta kumlawe | dyah prayitnèng pakewuh | gya cat mancal kisma nginggil[30] | nèng dirgantara nêbda | kangmas kula pemut | rèh dika momong kunthara | bokmênawi putranta nangis kêpati | kadunungna panggungan ||
34. lan sajia mênyan ingkang putih | mêrang kêtan wulung mawa brama | dupa lêbokna [lê...]
--- 36 ---
[...bokna] ing kono | têrtamtu kula nanduk | gandaning mrang lan dupa putih | pratăndha yèn putranta | arda mular muwun | tyamtu yèn amba glis prapta | sung parasu ring putranta Ni Nawangsih | poma ing wêling kula ||
35. sampun ngantos supe among bayi | pramilanya yasa bale tawang | panduka kantuna arjèng | sigra sang dyah manggayuh | ngatariksa dayaning kapti | ăntakusuma mulya | karsanya jumujug | ring jagat ngendra buwana | dupi praptèng ing sela matangkêp kori | kagyat dewa wiwaka ||
36. dhuh sang rêtna kula sampun tampi | dhawuhing Yyang Widi Siwahboja | panduka tan kenging malbèng | kras jêngandika wangsul | lamun mêksa sun pikut manjing | kawah căndradimuka | dyah cangkelak wangsul | hyun mring marcapada merang | têmah manggya nèng antara bumi langit | Rêtnayu Nawangwulan ||
7. Asmaradana
1. Ki Jaka saklangkung kingkin | sawusnya tinilar garwa | sadarpa gêng sungkawane | wran priya mong-mong tênaya | èstri tur mêksih jabang | èmêng ruwêt giyuh kisruh | tandya muwus wus karsèng Yyang ||
2. mung mangèsthi kang wêwêling | sang dyah tatkalarsa mular | Kyai Jaka kinèn gawe | bale nèng tawang panggungan | manawa atma mular | kinèn ngobong mêrang wulung | mênyan madu sor panggungan ||
3. sabên-sabên putra nangis | kalêksanan kang pitukas | ing sabên-sabên mangkono | kalis ing roga doh lara | brastha kang sarap sawan | tan acipta
--- 37 ---
kakang dudu | sêpulur tulus widada ||
4. wus mangkono trah sutami | walagang inggal agêngnya | lwir siniram bayu[31] gege | gancaring crita sang rara | wanci rumusak taman | rumaja putra rêtna yu | nur cahya yayah kirana ||
5. lan ibu datan salingsir | wênês suprabaning kênya | nahên kawarsita malèh | abdi nata juru sawah | kang manggadhuh putrendra | kasêbut ing arum-arum | Radyan Mas Bundhan Gêjawan ||
6. hyun sowan sri narapati | naoskên wontêning dhêkah | kang pantês kunjuk sang katong | kinaturêngga rakitnya | pikulan warna-warna | Dyan Bondhan ayya nganti wruh | gènnya pangkat mring nagara ||
7. gya pasrangkara ring nyai | hèh Rubiyah wruhanira | sun hyun mring praja ngladèkke | ngalo kagungan narendra | dyan bodhag singidêna | sun bidhal yya nganti wêruh | manawa klayu kirdhamba ||
8. Rubiyah tanggap ing karni | Dyan Bondhan aglis ingêjak | têkap têgal kêbon-kêbon | ki juru gya tata-tata | mêmatut pirantinya | tantra bidhil hyun pinikul | tumram tatirah wiradya ||
9. manjing mudraka nêrpati | warnanên nyai lan radyan | kondur sangking pêgagane | tantara tumraptèng wisma | kagyat Rahadyan Bondhan | yèn kang bapa tan kadulu | dyan nyakra yèn dhatêng praja ||
10. ciptèng tyas arsa nututi | ring bapa manjing jro pura | inggal wisata ge-age | nyai sru pangampahira | ananging tanpa daya | sigra-sigra radèn bagus |
--- 38 ---
tandya wus praptèng nagara ||
11. arsa trus manjing jro puri | malbèng kari brajanala | ing dona pra tapa anjog | tumamèng capuri para | prajurit jagèng pura | sajuga wran tan ana wruh | rèh rare pangangge desa ||
12. ri wusnya praptèng jro puri | Rahadèn Bondhan Kajawan | jumujug malbèng jro gêdhong | bradăngga pusaka nata | pêpundhèn ratu kuna | Sang Bondhan sigra anabuh | brêdăngga sêkar dalima ||
13. mawantya-wantya tinitir | narendra kagyat miyarsa | tandya dhawuh parêk age | kinèn mirsa syarèng găngsa | sapa kang kumawawa | nabuh găngsa tanpa dhawuh | kêparak gya lumêksona ||
14. tumraptèng gêdhong wus panggih | lan rare kang nabuh găngsa | tanya hèh ta bocah kowe | nabuh gong jênêngmu sapa | ing ngêndi wismanira | anake sapa sirèku | de sadarpa cumanthaka ||
15. nabuh gong tan wurung mati | kowe bocah kurang tata | kang tinanya lon saure | najanta ingsun nabuha | iki gamêlan ingwang | sapa kang ngelikkên ingsun | lah kowe wedok hyun apa ||
16. de kang darbe suta mami | aran kyai juru sawah | Bondhan Gêjawan ran ingong | parêkan wangsul cangkelak | marsèng ngarsa narendra | munjuk tur uningèng prabu | kang nabuh gong sêkar dlima ||
17. raryalit sigit nyalinthis | amba priksa tanpa [tan...]
--- 39 ---
[...pa] krama | sêmu digsurambêg kaot | cumanthaka ngakên găngsa | darbèkipun pribadya | gyamba tanya wastanipun | Jaka Bondhan cariyosnya ||
18. anakipun juru sabin | wêntawis ngumur kalih wlas | abagus sangêt dhugale | sri pamasa angandika | juru tani kang lagya | sowan ngaturkên pisungsung | walan kunjuk sri narendra ||
19. majua ingsun takoni | gya umarêk ngarsèng nata | sumungkêm murda kisma wor | pasang karna yitnèng sabda | prabu nulya ngandika | hèh juru apa atmamu | tut wuri malbèng jro pura ||
20. ki juru matur wotsari | adhuh dewaji sutamba | botên umètu sumaos | kawula tilar nèng wisma | nata nêbdèng parêkan | lah iritên bocah bêrung | kang liningan lumêksona ||
21. tantra Dyan Bondhan wus kerit | munggèng ngarsaning narendra | jajar ki juru linggihe | cingak sagung para lagsma | mèksi sunaring cahya | Bondhan Gêjawan satuhu | trahing Prabu Brawijaya ||
22. sadarpa ngungun ing galih | sa nata sarêng umirsa | mring Radyan Bondhan warnane | titi waskithèng tyas pana | wanda pukiranira | jêng pamasa gya nabda rum | marang ki juru mangkona ||
23. hèh juru sutanta iki | ngong sidhêp jawal tur dhugal | yèn panuju lawan kowe | sarujuk lan rabènira | yya suda trisnanira | ungsèkna mring desa Tarub | kono ana trahing wirya ||
24. wruhanta ing Majapait | wus gingsir
--- 40 ---
wahyu kobyarja | yun rusak kêraton kiye | tan lyan amung trah manira | sarta salin agama | era-èru ruara gung | tur salin jaman dupara ||
25. tan na sara kang nayuti | wus pandoning sawah boja | mung istiyar wajib ingong | Jaka tumêkaning jăngka | sutanta kaki Bondhan | ngèngèrna mring Kyagêng Tarub | darbyatma juga wanodya ||
26. trah suranggana sing syargi | dhaub kyagêng darbyatmaja | Dyah Nawangsih rum-arume | lagya ngumur sawlas warsa | jodhone atmajanta | hyun murwani nrahkên ratu | wahyaning wahyu wibawa ||
27. dhawuhna timbalan mami | ring Kyai Tarub yya taha | mangkata sadina kiye | iki sun paringi gatga | dyi awak-awak waja | mlela gêndhaga ranipun | lan punakawan sajuga ||
28. Ki Sutiya ingkang nami | asli sudra punggung mudha | juru sandika ature | Dyan Bondhan wus dhinawuhan | umèstu tan lênggana | bidhal jalma tri wus laju | prapta madyèng wonapringga ||
29. tandya na murtèng pakarti | jalmastha hyun ngruda pêksa | begal jalma tri sêdyane | radyan datan kakilapan | mingis panarkèng cipta | janma dur mlagsona gapyuk | nanging cuwa tanpa daya ||
30. sirna subatining karti | dene Sang Bondhan Kêjawan | nênêm mlayu mati roro | kataman curiganira | nanging cacat kêng katga | kalêrês tigsyana pugut | sagabah mèh tan kêtara ||
31. dèn iling-ilingi titi | têtela radyan pêrsapa | heh saturun-turun ingong | kang èngêt ayya
--- 41 ---
wêweka | nganggo kris awak waja | yèn katêmpuh ing pakewuh | ing pucuk pugut sakala ||
32. tantra dangu anèng margi | lampahnya tri sampun prapta | ing dhusun Tarub têtakèn | têtela gya manjing wisma | juru sawah pranata | tata arjaning tumuwuh | Kyagêng Tarub wus waskitha ||
33. marang tamu kang tumrapti | sajuga tangguh katara | mawa wangkawa wangune | wêngka wahananing jăngka | tete trah kusuma[32] | nadyan rare wahyèng sêmu | kandhêga nurbuwat raja ||
34. wusnya samya tur basuki | juru sawah paring priksa | tampi timbalaning katong | myang jăngka-jangkaning praja | kadadyaning wasana | sêmona Ki Agêng Tarub | wus kajaja sabdèng nata ||
35. purwa madya amêkasi | ki agêng nuwun sandika | manjing êbuk sabdèng katong | arda suka sokur ing tyas | dènnya panuju samya | pêthuking kalbu Ki Tarub | mèksi citraning satriya ||
36. Kyahgêng Tarub gya nimbali | putrèstri sampun tumrapta | nini sun jarwani kowe | wruha sudaranta priya | tunggal bapa lan sira | ing nguni ibunya murut | tur laire kakangira ||
37. tandya sun titipkên maring | ki juru sawah punika | barêng wus antara gêdhe | adrêng tanya ring sudarma | kagawa mrene iya | Lêmbupêtêng wastanipun | nini aja sira taha ||
38. sang rêtna umatur inggih | sandika mèstu sudara | Ki Agêng Tarub mangawe [manga...]
--- 42 ---
[...we] | mring ki juru kinon mêrak | hyun pinajar kang pêdhak | dènnya ngêban dhawuh Prabu | Brawijaya Majalêngka ||
39. mangkona lirnya jêng kyai | hèh juru ingsun wus tămpa | dhawuh dalêm sang akatong | pinaringan narpatmaja | kinèn manitikara | karane sarujuk dhaup | lan sutaningsun ni rara ||
40. kapindho ngong kinèn mêrdi | gunardikaning sutama | wênganing budi bicagsèng | susilarja parikrama | budyambêg samahita | saanane desa Tarub | manira munjuk sandika ||
41. sêmbah sinuwun ngong puji | atuka barkah narendra | myang lêluhurnya sang katong | pêpujyèng Widi widada | dadia dining digbya | sarta sang putra puniku | sun lih ing jêjulukira ||
42. Lêmbupêtêng kang wêwangi | lêmbu jarwane aldaka | têgêse puniku banthèng | pêtêng maksih kêsamaran | dènira pandoning Yyang | juru sawah matur nuwun | sandika pamit sakala ||
43. klilan lampahnya lêstari | prapta têtirahing radya | sigra lumêbèng kudhaton | juru sawah praptèng ngarsa | manêmbah tur prasaja | dera ngampil dhawuh prabu | ing purwa madya wusana ||
44. langkung suka sri bopati | juru sawah pinisrama | pradona mas sapantêse | linilan mantuk ring wisma | mundur lagsitèng marga | praptèng panti sung pitutur | Rubiyah marwata suta ||
--- 43 ---
8. Sinom
1. sinom ingkang winuwusa | malih Ni Rara Nawangsih | atut runtut akêkadang | lan Lêmbupêtêng suta ji | tan tăntra mănca kadi | sudara agêng katêmtu | sayuta datan nyipta | runtung-runtung sabên ari | amêng-amêng maring kêbon patêgilan ||
2. nanging adining kusuma | Lêmbupêtêng trang pangèsthi | wèh wus usya rolas warsa | tan samar karsèng narpati | hyun kagarwakkên maring | Sang Dyah Nawangsih puniku | jamak titahing krama | marma sang pêkik tyas ngundi[33] | rèhning wus trang solah-bawaning tênaga ||
3. dupi ri wus lama-lama | kyahgêng babat ring wonadri | karya cithaking pagagan | pêrnah sakiduling dèsi | kapara parêk kali | dadya tinanduran sampun | mawarna palawija | pari tataning wong tani | wusnya dadya kyagêng pasrah narpatmaja ||
4. supaya nunggoni gaga | ngiras tarak brastèng kapti | sang bagus mituhu karsa | têngga nèng pêgagan kanthi | Ki Sutiya kang abdi | sunya sawêntara dangu | sapta ri sapta dina | sang narpatmaja tan bukti | Ki Sutiya krasa nglih awit tan boga ||
5. sigra mantuk marang wisma | umatur mring Dyah Nawangsih | anggèr kula sung pawarta | raka andika wantawis | kraos luwe sapta ri | tan bukti lan nginum ranu | ngajêng-ajêng kintunan | paduka tan ngirim-ngirim | kyai mirêng sabdanira Ki Sutiya ||
6. gya ngandika marang putra | hèh sira Nini Nawangsih |
--- 44 ---
priye kang dadi karsanta | sira tan ngirim ring gagi | sudaranta kêlantih | dene tan ngirim sadulur | lah dèn age ngrakita | sang dyah gya mangrakit bukti | tata mêmatut piranti boga[34] ||
7. wus sumêkta lumêksana | pagagan panggya sang pêkik | lunggyèng bale gubug ngandhap | sang dyah kapanggih sumandhing | sarwi nyèlèhkên cêthing | jangan lombok wadhah tuwung | wungkusan cabuk rêmpah | sumaji kang toya kêndhi | pasrangkara sang dèwi kakang dhahara ||
8. kula antawis klaipan | katara cahyèsmu putih | sang parta mathuk tarima | payo yayi lan sirèki | kêbul ajang sawiji | dyah tan taha amiturut | dupi samadya dhahar | rahadyan gêrgêtên mèksi | gya dèn urut Dyah Nawangsih ingkang asta ||
9. kipat-kipat kêpêl nyiprat | mutung rêngu èsmu runtik | mênyat sangking palênggahan | dhodhoh ngukurkên sang pêkik | arda merang tyas wingwrin | wantu dèrèng wancinipun | kirang sawantra êngkas | sang parta mangarih-arih | ngarah-arah pulihnya kusuma rara ||
10. mangimur lwir madubrata | pait kilang wibaning ngling | yayi-yayi aja duka | sampun sok putungan galih | ngong sudaranta yakin | ayya klèntu pamanggihmu | sampun soka rêmên gêlan[35] | jothak kadya raryya alit | kyai wau katilar sawêg punapa ||
11. Nawangsih sakala wudhar | wus nir blas gêmpaling galih | Dyan Bondhan arda ngrêrêpa | yayi payo [pa...]
--- 45 ---
[...yo] dhahar malih | sarêngan dadi siji | tan awon rèhning sadulur | yèn ijèn kurang eca | yèn sira nora nyarêngi | pakaulan sadulur lami tan panggya ||
12. sang rêtna mèsêm gya lênggah | jajar nèng panti sumandhing | tandya sêsarêngan dhahar | sang bagus sayarda ngudi | gargêtên gêgêt lathi | tantra dangu sang binagus | mangêpêl-ngêpêl boga | tandya dinumukkên pipi | gragaping tyas sang rêtna mundur plarasan ||
13. grundêlan manguman-uman | de saya dadra nyanyêngit | jarene sadulur tuwa | tan gênah adumuk pipi | kabanjur-banjur silip | layak yèn micara kudu | ririh ngajak bisikan | dudu wadi dinggo wadi | mung sêngadi ngaras pipi kang sinêdya ||
14. kuwi klakuan cara pa | yèn lumyat tan uwis-uwis | sanggupe sadulur tuwa | gêrgête tan mêsajaning | yèn ngomong satriya di | sêmbrana kêlantur-lantur | mangajak sasobatan | kêjèpe sayarda nrithil | dina-dina gawe kagèt kêpyuring tyas ||
15. tandyegal ing wisatanya | kondur ing wisma glis prapti | sarwi mara mahyèng waspa | gumêtêr syanita mijil | munggèng ngarsèng sudarmi | tanpaturan sênggruk-sênggruk | kyagêng kagyat ing nala | sarêng myat atmaja nangis | nging jêng kyai mawas solahe ngudrasa ||
16. ngandika nini ana pa | têka-têka nganggo nangis | matur sarwi pêgat-pêgat | karanira luh sun mijil | ramamba botên dugi | satriya kang jagi gubug | wau kula sung boga |
--- 46 ---
nèng pante sarêngan bukti | pipi kula dinumuk kêpêlan sêga ||
17. sêmbrana datan pêrsaja | parikêna dumuh pipi | rama kula tan wiweka | sun duga sadulur yêkti | midêr ing rat tan manggih | wo hyun anu mring sadulur | lah rama boya nyana | gêrgête botên barèsi | Lêmbupêtêng karya rusaking dagangan ||
18. kyagêng alon angandika | sumèh ngarah-arah ririh | hèh jiwatmèngsun ni rara | yya mangkono sira nini | sadulurmu sayêkti | têmbe dadya gêntèningsun | duparèng tyas hyun karya | silip pênggawe tan yukti | wagtamba sangking kangêne mring sira[36] ||
19. papisahan awit jabang | panggih ngantya rolas warsi | anèng Majapait lola | tan wruh yèn darbe rayèstri | marma barêng kêpanggih | mring sira yayah kêmaruk | kudyarsa bopong ngêmban | rèh kitanggèr wus mèh akil | mboya kangkat marma mung ngambung kiwala ||
20. mangkana caraning kadang | rèhning maksih padha cilik | nadyan gêdhe tan dadyapa | jêr durung ana pawarti | sadulur nyidra rêsmi | mila yya sirarda lumuh | nadyan pinotha-potha | wus wajip sadulur tunggil | sang dyah rara sakala lêjar ing nala ||
21. warnanên kang têngga gaga | tansah gung nandhang prihatin | rumangsantuk duka cipta | dènnya gagudha sang dèwi | tan kalêksanan nganti | mundur plarasan rawat luh | trêtamtu praptèng wisma | wêwadul rama jêng kyai | dene ingsun anggege mangsane karya ||
22. wusnya atuk kalih dina |
--- 47 ---
sang narpaputra tan mulih | ni rara tan ngintun boga | kyahgêng panyakraning galih | bocah iki nèk isin | sun susule marang gubug | gya lagsita mring gagan | Ki Sutiya ingkang ngiring | ciptèng driya kyagêng sang parta kundura ||
23. purih wignya ngêla-êla | marang Dyah Nawangsukèksi | supadya lilih kang driya | sang rara rare kêkalih | dhasare wisma sêpi | yèn arsa ka-suka nutuk | kyagêng lagsitanira | praptèng pagagan umajing | gubug panggya sang parta lêngga[37] anggona ||
24. hèh anggèr satriya tama | trahing witaradra kaki | lah age sira kondura | rinta rum-rumên bèn lilih | pulih tyasnya kang ajrih | supadya manut miturut | sira trah danisyara | rêbêsing srêngka murti[38] | tamtu datan kewran priyêmbadèng kênya ||
25. kagyat wardaya kumêsar | Dyan Lêmbupêtêng lyir manggih | gunung mas tanpa upama | suka sokuring panggalih | nêmbah pamit gya mulih | tantra dangu praptèng dhusun | umajing wisma lênggah | nuju Sang Rêtna Nawangsih | lagya ngarang puspa rineka gêrdara ||
26. sang parta marêk ing ngarsa | adhodhok ngiling-ilingi | dyah mingêr mungkur sakala | puspa di cinuwil-cuwil | rinêbut ring sang pêkik | tan kinging nulya kinadhut | nora jamak mas mirah | adhiku têka ngladaki | dyah tumungkul sarwi nguthik-uthik [nguthik-u...]
--- 48 ---
[...thik] kisma ||
27. Dyan Lêmbupêtêng ngrarêpa | marang Dyah Rêtna Nawangsih | de yayi racutên poma | de arda duka ring mami | yèn tan sirna samangkin | ki hyun mring Majalangu[39] | kang sun ngèngèr sira[40] | têmahan dika tan sudi | e bok uwis nora diaku sudara ||
28. layak sun wong nistha papa | nèng kene sira ladaki | kadang tuwa nora pakra | pantês pinidosèng lathi | puluh-puluh wus pasthi | wong ayu tega sadulur | sang dyah mèsêm sru mojar | sapa wonge kang tan sudi | punapoa panduka main subrana ||
29. gêguyon datanpa krama | bok inggih dipun mantuni | sayêkti kula nut karsa | jêr suramba sayêkti[41] | wangsul yèn sira mêksih | sêbrana amba tan ayun | sumambung sang narpatma | dhuh yayi wus sun marèni | wong wus kapok sira duka tanpa taha ||
30. dupi ing alama-lama | kyai datan mulih-mulih | nèng gubug têngga pêgagan | klantur tan antara lami | sang dyah lawan sang pêkik | runtut wus yayah sadulur | Nawangsih dèrèng wikan | yèn puniku sang suta ji | amagangi ring dyah dadya jatukrama ||
31. samana naredra putra | sung sukèksi pan wus pulih | sutrisna nganggêp sudara | runtung-runtung kusuma di | ring kêbon [kêbo...]
--- 49 ---
[...n] têkap bèji | mring pijana ngalap mênur | Lêmbupêtêng sadarpa | mangunggut-unggut ing galih | gêtêm ngayang grêgêtên gatining cipta ||
32. sang dyah lagya ngayuh patma | astanya dipun cêpêngi | kagyat mutir palintiran | syeda dèn ngraras sang pêkik | ambal-ambalan kaping | sang dyah dhodhog dheprok sluku | sang dyah binopong sigra | kinusya wantraning ratih | dhuh pujanku kang yayah rêtna pratima ||
33. sang rêtna nulya ingêmban | wadana liniling-liling | ingaras sarwa ngandika | adhiku ing dunya ngakir | tampanana sih mami | lathinya cinucup-cucut[42] | sinêsêp ring rahadyan | sang dyah sarosa nrêng budi | praptèng madya natar sinèlèhkên kisma ||
34. sang dyah kesyanira wudhar | mawur argulo malathi | pinjung kaplorot lumajar | sosot krawuse druwili | ngèsi-èsi prajanji | janjiku kowe wus saguh | birat budi sêmbrana | parikêna ambêg krami | paran baya sira nyidrani prasêtya ||
35. mangaku sadulur tuwa | dene pangarahnya lali | gèk anu nyokot-nyokota | paripaksa kumawani | sun matur marang kyai | ana gladhak tukang asu | wisata gêgancangan | ring pagagan tawan tangis | praptèng gubuh nungkêmi padaning rama ||
9. Mêgatruh
1. truhing sêbda kyai angandika arum | paran baya sira nangis | sang dyah matur
--- 50 ---
trêrang têrus | angêlongi tan muwuhi | purwa madya wusanelok ||
2. Kanjêng Kyai Tarub pangandikanipun | lah wêruhanira nini | satriya kang ganggu-ganggu | punika atmèng narpati | ing Majapait sang katong ||
3. anèng kene wus lami magang maring sun | miturut rèh para kardi | caraning desa tumurun | tan ketang wibawèng nagri | magangi siratmèng ingong ||
4. sèwu bagya suka sokur sèwu mliyun | de sira kinaryèng gusti | sinuwun ing Majalangu | mèt tênaya kita nini | atuk putra bagya kaot ||
5. tur wus kabul ing jăngka wirayatipun | sira benjang asêsiwi | murwani bawane agung | wahyaning wahyu linêwih | têmbe nrahkên para katong ||
6. amangkurat bawona jagat kagêlung | têrah-tumêrah tanpa nis | mung kasêlan catur ratu | mila yya pêpeka nini | wus măngsa sira mong tuwoh ||
7. rakamta pan wus yusya kwalulas taun | sira dasa pănca warsi | paran karsanta wong ayu | dyah tumungkul ngêlus wèni | pratandhaning yèn wong wadon ||
8. wus darbyemut jatukramaning tumuwuh | wanudya jajodhon laki | sang rêtna datan darbyatur | mung tumungkulnya ngurut itik[43] | kyagêng pratawèng pasêmon ||
9. têtila trang klakuaning wanudya yu | kêlamut ngangkat birai | jêng kyai sigra dhêdhawuh | ring Sutiya kinèn mulih |
--- 51 ---
kyagêng kondur lan sang sinom ||
10. tantra dangu wisatanya tandya rawuh | lunggyèng langgar gya nibali | Dyan Lêmbupêtêng cumundhuk | liningan sêbda rum manis | hèh radèn kitèngsun wêroh ||
11. nguni ingsun tampi sabdaning sinuon | kang kaampil juru sabin | amaringakên sang bagus | karsendra ngong ambil siwi | jăngka jangkanirèng kraton ||
12. kang wus kasbut wirayating jagat kêmput | sang parta andika benjing | nrahkên panjênêngan ratu | mbawani ing tanah Jawi | mila ing mangke karsèngong ||
13. sira yugya nambut titahing tumuwuh | kromoa rinta pribadi | Nawangsih mèstu ing dhawuh | ing ramanta jêng kiyai | sarat mardawèng lêlakon ||
14. narpatmaja nêmbah matur nuwu-nuwun[44] | mèstu manurut jêng kyai | èsthining tyas tampi wahyu | nurbuwat pandoning Widi | atuka widagdèng lakon ||
15. kyagêng gupuh nibali pra wrêda ngriku | măncapat sampun tumrapti | ningkên pasatuan dhaup | radyan lan Sang Dyah Nawangsih | panggih arènira têmon ||
16. myang anggusthi bawahanira tatêmu | cawangan panggya basuki | sêmona Ki Agêng Tarub | wiwit tata-tata mranti | mirantya kartining kewoh ||
17. dupi ratri ki agêng nulwa kêkutug | mênyan wulung dupa putih | kongas mêrdu gănda arum | sumundhul sawisma radi | Dyah Nawangwulan sumêdhot ||
18. gandèng mênyan campur lawan mêrang
--- 52 ---
wulung | nyakrèng tyas na karya gati | Dyah Nawangwulan gya tumrun | mring marcapada hyun mèksi | putrèstri sarya atakon ||
19. cumlorot lwir cancala jlêg nulya rawuh | jumujug ing langgar panggih | kyagêng lagya gunêm rêmbug | kagyat myat rayi ngurmati | wusnya samya dum krahayon ||
20. Nawangwulan umatur panyakranipun | bêsmi dupa mênyan putih | winor ing mrang kêtan wulung | kagyat ing tyas praptèng ngriki | kyagêng angandika alon ||
21. ana karya wigati marmamba kutug | wruhanta Ni Nawangsasi | yayi wus wantara dangu | sun tămpa dutèng narpati | ing Wilatigta sang katong ||
22. maringakên atmaja sajuga jalu | Bondhan Kajawan kêkasih | kinèn rumagang maring sun | putranta Rara Nawangsih | kang pinrih karsaning katong ||
23. pinèt putra dhaup lan parta sunu[45] | nata nyêsmintani ngakir | nurunkên para ratya gung | pramudaning tanah Jawi | kita sandika rumojong ||
24. nora luwih aturku sandika nuon | rèhning wagtu iki yayi | wayah birai sutamu | wus sêdhêng manuksmèng krami | kakung putri yugya cocok ||
25. sun ngupaya dina kang yugya katamtu | panggihnya pangantèn kalih | satu pasatuan bagus | ing purwane nguni[46] | sira sun undang ngarsèngong ||
26. Sang Dyah Nawangwulan matur sèwu sokur | kula mudyèstutèng Widi | dadia widadanipun |
--- 53 ---
ing rèh tumêrah ing wingking | jamak urip momong jodho ||
27. nanging wontên cipta kula yèn panuju | para wrêda lan kiyai | rèhne Nawangsih puniku | wor turasing surabsari | kêdah mèstu caraningong ||
28. kang wus tamtu dhawuhnya jêng among tuwuh | caraning cara surabsi | kasyargan warata klaku | ing sarat masrut kapusthi | ing têmbe dadya pangilon ||
29. ngangge pranti bubak kawak warnènipun | bêras kawak kacang lami | dadang kèncèng kêndhil gênuk | gênthong munthu irus ilir | kanthi pirantining wadon ||
30. sokur mawi tampah tinggok sênik alu | minăngka gêgawan sangking | pangantèn lanang hyun katur | kasrah ing pangantèn èstri | lamun kaindran mangkono ||
31. yèn wus panggya ni ayu ingkang katêmtu | kirang ing sapasar mawi | tarub blarak mubêng dhatu | kapalisir janur kuning | tuguran pra wrêda ngrayom ||
32. amêmule èsthi wedon aranipun | ngawruhi para lêluri | kang wus mriyayang dèn ujub | de lamun kurang salatri | samya dèn lèki yya pêdhot ||
33. widadara-widadari surabsatun | samya midadaarini | lwirnya mêmuji ning ayu | swasona kalih kajagi | barang sakartining kewoh ||
34. botên kinging nedra ing sadalu muput | dupi praptèng siyang ari | pangantèn kalih [ka...]
--- 54 ---
[...lih] kalulur | sêsuci caraning syargi | nulya busona rumatos ||
35. wastra-wastra gêlang kona kêlatbau | jamang kalung anti-anting[47] | kakung putri kang sarujuk | kampuh wangkidan rumanti | kapasangan buntal karo ||
10. Asmardana[48]
1. turida dyah matur malih | bab caraning kadewatan | kyai paduka wêspaos | lampahnya pangantèn syarga | Jawi tan yogya tinggal | punika nalurènipun | kang kangge têrah-tumêrah ||
2. kêjawi punika kyai | ing dintên tarub katata | kêdah sumaji sajène | jroning pasarean têngah | kêdah karajang-rajang | gambar udyana winangun | têtuwuhan kêmbang mayang ||
3. pajuta tan kenging mati | kutug dupa yayah sanggar | de pakobongan wismane | lah punika têmbung salah | mênggah wutuh basa[49] | pangobongan lêrêsipun | lwirnya pabêsmining dupa ||
4. kinarya pamlêngan budi | jro pangobong yaya sanggar | lan malih lamun pangatèn | wus bindra yayah sarasa | kêdah kakung wanudya | kramas suci banyu pitu | kacampur puspa udyana ||
5. Kyagêng Tarub ngandika ris | ring dyah kusumèng dewata | hèh yayi yèn ingsun supe | akèh timên pricènira | sapa kang wignya tapa | kalamun panudyèng kayun | lah sira kang tata-tata ||
6. nata piranti rumati | têtawura
--- 55 ---
dewa yatna | ingsun măngsa barong kowe | warnanên kusuma rara | lawan nararyya aja | Lêmbupêtêng malbèng tajug | yun panggya lan ibonira ||
7. Dyah Nawangsih kang rumiyin | mangusya ibu paduka | sang dyah sru mahyya waspane | Radyan Lêmbupêtêng sigra | gatya mangaras pada | karweka sadaya mundur | kyagêng malih angandika ||
8. hèh yayi prakara iki | wus parêk praptaning dina | kang bakal sun mulyakake | bawahanira wiwaha | mring pangantyan karweka | tata-toto amêmatut | tibaning dina bujona ||
9. yayi aja sira mulih | Nawangwulan nambung sabda | kula batên sagêd rèrèn | gêjawi benjing kewala | malêm ari widada | kula sakănca myarawuh | mêmudyèstuti dewata ||
10. bubyagyaning putra putri | pangantèn dyi sarta amba | maringi pangangge sae | rêtna di inguparêngga | tirah pinatik rêtna | katêmtokna kyagêng ulun | nulwa pamit lumaksona ||
11. nèng natar mancal pratiwi | gayuh dirgantara musna | warnanên rêmbug dadine | kyagêng wusnya dhawuh wrata | ing prapat mănca lima | myang kang têbih-têbih ngriku | dera hyun arsa miwaha ||
12. sêmona kathah tyang prapti | samya ngaturkên sasumbang | bêkakas barang myang prabot | bêras-bêras ayam-ayam | rajakaya maeda | kathah
--- 56 ---
tan kenging kagunggung | gunging wong desa kèh prapta ||
13. dupyantara praptèng janji | parêking dina swasona | priyèstri kang prapta ewon | bêkakas pring janur klarak | kepang kajang sumêkta | nulya kapasang kêng tarub | miturut caraning syarga ||
14. sêsajèn sumaji-saji | pangobongannya rinêngga | udyana kêmbar mayange | tuwuhan mawarna-warna | mêmule dewa yatna | rampung widaraning tarub | samana praptaning dina ||
15. malêm midadaarini | dalu para suranggona | sing syarga manjing pangobong | miwah Dèwi Nawangwulan | gănda kasturi ngambar | sumêbar minging mamêrdu | kagyat pra tamu sadaya ||
16. warnanên raja kaputrin | munggèng gêndhaga kêncana | ting glêbyar pating pêncorot | ebat kang samya tumingal | pra surabsari lênggah | anèng pangobongan kumpul | amêmujya rawismara ||
17. ring Yyang jawata linêwih | jinurung găngga tri găngga | basukyarjaning pangantèn | sadalu tan ana nedra | bejang kusuma rara | binêktèng narmada slulup | sêsukci lwir surabsara ||
18. wusnya mantuk gya dèn kêrik | surab wida rasamala | linulur-lulur anggane | glis kapasangan subaga | raja kaputrèn rukma | dene ta pangantèn kakung | nèng langgar pinaripurna ||
19. tan siwah dènnya rumati | pirantining lulur gănda | winida rasamalane | wus ngrasuk cara swasana | pangantèning narendra [na...]
--- 57 ---
[...rendra] | dhasar narpatmaja bagus | pantê nuksmèng Kumajaya ||
20. sang rara yu nuksmèng Ratih | pangantèn dyi yèn cinadra | kurang kêrtas luwih elok | gancanging crita samana | wanci kuruping arka | pradăngga munyarda arum | ladrang pangantèn lagunya ||
21. tandya pangantèn rinakit | hyun panggih caraning dewa | kakung putri wus kagandhèng | binayang-bayang pra wrêda | umahya sangking langgar | malbèng wisma mamrih têmu | gathuk nèng madyèng wiwara ||
22. têmpuhing netra kêkalih | istha thathit lan cala[50] | nèng madedyara dyi rèrèn | samya bêbalangan gantal | kaping tri priya mangsah | dyah nucèni mring sang kakung | sigra akêkanthèn asta ||
23. lunggyèng tilam patra sidi | nèng ngajênging pakobongan | widadari ngobong-ngabong | dupa rasamala awro[51] | midra arum muksyara | kèh wong wruh samya kapecut | kathah lamun winuwusa ||
24. pangantèn malbèng jinêm-mrik | tan cinatur solahira | sang kalih nêdhêng mangsane | wus samya dumugi karsa | enjing para dewata | samya ngangsu banyu pitu | myang mamèt puspa udyana ||
25. sawusing sajèn sumaji | karweka sami umahya | yu manjing patirtan age | kêpung kapang suranggana | gya sinuci ing tirta | datan dangu sampun rampung | dènnya mikara tênaya ||
26. samya lênggah pra
--- 58 ---
surabti | biyantu ing karsanira | yun mantuk ring kayangane | warnanên Dyah Nawangwulan | ngaturi ingkang raka | Kyahgêng Tarub lênggah sampun | Nawangwulan lon aturnya ||
27. jêng kyai kularsa mulih | măngsa borong putra dika | ing mangke wus darbe jodho | ingkang witnya among karsa | yya na juga rubeda | Kyagêng Tarub gya sumambung | sabda rèh manurah arda ||
28. priyambada ngarih-arih | aruming sidi wicona | hèh yayi lamun panudyèng | karsanta bok aja sira | kondur marang kayangan | bêcik padha momong mantu | sira ingsun padha tuwa ||
29. lah sing uwis bok ya uwis | biratên syardanta aja | kêlantur-lantur lêpat ngong | mupusa sira karsèng Dad | pandoning suksma taya | padha guwangên sagra kidul[52] | yya mangeling-eling ala ||
30. wran kasiku mring Yyang Widi | yèn tobat sadurung laya | têrtamtu atuk agsamèng | balik minta kawlasanta | pagene tanpa marma | apa kranane riningsun | Nawangwulan pasrangkara ||
31. inggih yèn manungsa kinging | wangsul para suranggana | lupus[53] pisan salawase | mila kula datan arsa | manggèn nèng marcapada | bisa luwe bisa tuwuk | suka bungah duka cipta ||
32. marma sayuta tan apti | gêtun ngong tanpa [ta...]
--- 59 ---
[...npa] upama | sangking kabutuh ing kewoh | ing nguni mung mèstu karsa | ring wong kang sung sumbaga | hèh tuwan katuna lungguh | pra surabti gayuh kasa ||
33. sakêdhèp wus tan kaèksi | warnanên kang pêpasihan | Lêmbupêtêng lan sang sinom | rumakêt runtut têtela | wong Tarub akèh prapta | tur pranata cara dhusun | sigêgên ingkang kocapa ||
34. wontên trahing naramurti | narendra ing Majalêngka | jalu Pêndhawa têngrane | Arya Damar tyas sumarta | winisudha dipatya | pangyasa satêngah ratu | nèng Plembang tanah Sumantra ||
35. ing ngriku wus nyakrawarti | baudhêndha rèh midana | dina lumintu danane | ucapên Sang Brawijaya | darbe parara-rara | dêdêg sêdhêng ayu tulus | putri sangking nagri Cina ||
36. wus kagêm sinaryan dadi | watarantuk limang căndra | nanging dhêndhala watake | brangasan tanpangon mangsa | milarda atuk duka | dènira ingkang sinuon | winêdalakên sêkala ||
37. rèhning nuju anggarbini | têtela èrnya sa nata | karsaning nata sêmangke | putra Cina ingkang wawrat | pinaringkên mring Plembang | Dipati Arya Damar wus | lêpat tindaking sulasma ||
38. nanging dhawuhing narpati | yèn dèrèng mahyèng kunthara | sang arya tan klilan awor | kang dadya tataning
--- 60 ---
krama | pêpacuh sangêt nata | praptèng Plembang tampi sampun | dipati duhu[54] yu karsa ||
39. nyandikani tur nyanggêmi | sadarpa panyêgahing tyas | wusnya praptèng wanci miyos | umahya kunthara priya | sinung ran Radèn Patah | lami malih asêsunu | kêlawan sang adipatya ||
40. babar jalu warna pêkik | tan siwah lan Radyan Patah | Radèn Timbal panêngrane | wus trang putrane dipatya | sawusnya lama-lama | tênaya karwa tinuduh | ring prabagsitèng utama ||
41. mingis ing cipta mangudi | kadigdyan myang kasusasran | Jawa Arab wus bijagsèng | samana wus kawistara | samya gêng putra karwa | dyan dipati darbe emut | kamagangakên mring praja ||
11. Pangkur
1. pangkur putra dyi ngandikan | Radyan Patah Dyan Timbal praptèng ngarsi | liningan sêbda hèh kulup | sira padha maganga | mring nagara Majapait jêng sinuon | lah iku nata utama | angrèh Sumantra ing Jawi ||
2. jangkahên praja ing Plembang | salah juga ingkang katrimèng kardi | sapa atuk bagya tamtu | olèh idining nata | nanging sira thole ingkang atut rukun | lakuning wong rèh kêkadang | sandika putra kêkalih ||
3. samana wus tata-tata | amêmatut miranti sangu margi | êmban punakawan [punaka...]
--- 61 ---
[...wan] mèstu | cacah wong kalih dasa | sang putra tumulya mangaras suku[55] | sang dyah tinibul êmbunnya | marang rahadèn dipati ||
4. nulya bidhal kirdhanira | praptèng têmpi muara satriya di | nitih palwa kunthing laju | atuk angin tunggara | datan lami nèng jamuna praptèng sampun | titêrahing pulo Jawa | tumêdhak satriya kalih ||
5. umangsah dharatan Jawa | kasinggihan ing Cêrbon goning wali | radyan kalih gya jumujug | byantara pangran modang | datan samar ing satriya anyar rawuh | katara prabaning wagtra | nulwa sinrabramèng puji ||
6. dalu nyare kalihira | Pangran Carbon ngandika arum manis | hèh radèn kita sung tutur | jangkaning tanah Jawa | para wali sung wirayat wus misuwur | kalingane kaki gêsang | kang kacêtha nyakrawarti ||
7. yèn siranggèr hyun prastawa | lah marêka ing gone sun tuturi | hèh wêruhanta sang bagus | sira siniya-siya | ring ramanta satêngah binuwang sêmprung | mring Plembang gya tinampanan | ramanira sang dipati ||
8. purwane duk nèng jro garba | kang syarinta sring ngimpi mangku sasi | sujanèng cipta sang prabu | binuwang sangking praja | kasasaban mung sêngadi karya sintru | bibyanta yayah cêndhala | brangasan kèh janma gêthing [gê...]
--- 62 ---
[...thing] ||
9. jatine pasang sujana | bokmanawa kang anèng garba mijil | jalu têmah mamor sambu | dêrdahing prajarjana | sri narendra kang kinudang-kudang amung | Bundhan Surati kang mahya | sangking Ratu Dyarawati ||
10. yeka pangeran dipatya | hyun murut sang nata gumatya aji | nanging para wali kutub | tan samar kirdhaning rat | wahyèng drajat ingêrnya waskithèng kewuh | wahananing wahyu kobra | gumantung ing sira kaki ||
11. durung kawistarèng dunya | wus pinêsthi dening kodratulahi | jăngka jangkahên ing laku | èsthinên ujar ingwang | aja sira mring nagara Majalangu | cumundhuk sri naranata | mêmpêng marang Ngampèlgadhing ||
12. ngabêktia pra ngulama | ingkang wignya nglairkên wahyu ghaib | dene arinta sang bagus | utama laju magang | ring sang nata sinuon ing Majalangu | jangkaning praja katrima | têmbe sira ambawani ||
13. wibawa dipati mulya | sasat ratu gêjaba lirning kardi | karti-kartaning praja gung | kasrah ing astanira | dyan kêkalih sandika mangèstu dhawuh | warsitaning wali tama | sakyesa nora ngowahi ||
14. wêgtu pajar samya salat | byar raina pangran ngandika aris | wus radyan mangkata gupuh | dyi mangaras gya
--- 63 ---
bidhal | praptèng wana Roban wêritnya kêlangkung | critaning kuna kèh setan | wisatca wisaci bêlis ||
15. sadene bêburon galak | kawarnaa ing ngriku ana dèsi | ing Salam wastaning dhusun | wontên sajuga jalma | duskartayu putus munah laku dudu | datan ngeman yusyaning lyan | Kyai Wana parabing sih ||
16. kasub kagumbagèng[56] jana | Kyai Wana magan pakarti juti | dhasar trahing waswa ngriku | yatin tur tanpa kadang | nanging Kyai Wana dirga ambêg dirgung | kagunggung wong wani laya | kya tumadang mêmatèni ||
17. yèn atuk arta busona | tanpa sisya kadum wong pêkir ngêmis | ajêg lampahnya misungsung | pra widagda manistha | kapanujon Ki Wana nganthi wong catur | sêdyaning tyas hyun bêbegal | tantra kapêthuk tyang kalih ||
18. Radèn Patah Radyan Timbal | nèng madyaning marga wona nabdandik | hèh mandhêga wong lumaku | sun pundhut sangonira | rajabrana myang panganggo kang kok rasuk | Dyan Patah aris ngandika | hèh durta sira sun wèhi ||
19. Radyan Patah sigra-sigra | anguculi sus-usus isi ringgit | dinar dirham mas sêdarum | jroning kolor sêdaya | kinalungkên marang Ki Wana nèng gulu | hèh wong
--- 64 ---
beg yya sararda[57] | kok pangan sajêgmu urip ||
20. kiraku tan bisa têlas | nulya laju radyan para abdi[58] | ucapên Ki Wana sampun | buka kang isi arta | sanalika wran pănca netrane limut | pêtêng gagap mak-êmakan | tan wruh satunggal punapi ||
21. jro kalbu bingung sadarpa | wus aduga kêne[59] upaya sandi | gya tobat marang Suksma gung | nlăngsa minta apura | yèn waluya kawula purun umèstu | mituhu pundi sakarsa | karsanya satriya kalih ||
22. gyantuk parmaning Pangeran | sirna ilang sakala mripat pulih | padhang gumêmblang lir wahyu | sigra nututi radyan | usus-usus mêksih sumampir nèng gulu | janma lima inggal-inggal | saojotan radyan kèksi ||
23. nguwuh-uwuh Kyai Wana | dhuh gustiku satriya kang lumaris | kula ngaturakên wangsul | brana kagungan tuwan | lawan malih yèn panudyèng karsa ulun | sumêdya mèstu paduka | nglêbur tapak amêkathik ||
24. radyan aris pasrangkara | krana napa de sira balik kapti | gèsèh tekatmu lir mahgu | Wana matur prasaja | purwa madya wusanane têmah nusul | radyan mèsêm sokur suka | papêsthèn kodratolahi ||
25. yèn mangkono [mangko...]
--- 65 ---
[...no] sêtyanira | sun tarima de sira darbe ling[60] | pênête wran papat iku | bêcik padha balia | mung Si Wana lah prayoga tut pungkur[61] | sarta sun paringi aran | Ki Wanasalam prayagi ||
26. laju tindaknya rahadyan | jalma begal kang catur dèn lilani | gya wangsul pinaring sangu | pasêmat catur dasa | têkap marga Dyan Jaka mahya kang rêmbug | Dyan Patah nulya ngandika | mring Radyan Timbal kang rayi ||
27. hèh dhimas prayogyaningwang | adum gawe mituhu sabdèng wali | jăngka jangkanirèng wahyu | sira dhimas têrusa | rumagang ring Naranata Majalangu | dene rowang kalih dasa | gawanên mring Majapait ||
28. kang rayi sampun waskitha | ing sasmita rèh wirayating wali | tan lênggana nêmbah nuwun | mèstu karsa paduka | gya manimpang mung Ki Wanasalam katun | Dyan Timbal laju kirdhanya | tyang kalih dasa tut wuri ||
29. prapta têtirahing praja | nulya malbèng nagara jujug Patih | Gajahmada sampun konjuk | kanjêng sri naradipa | wus katampan pamagangira sang bagus | sang nata dhangan ing karsa | mring Radyan Timbal arda sih ||
30. warnanên ingkang tinilar | Radèn Patah mulang pêrpatnya siki | rêreyongan lampahipun | lawan Ki Wanasalam | kang sinêdya ing cipta rahadyan bagus | sowan marang Ngampèldênta | jêng sunan wali utami ||
31. nêngna ingkang kawuwusa [ka...]
--- 66 ---
[...wuwusa] | putranira Jêng Sunan Ngampèl nênggih | tanpa ngluwat ingkang sêpuh | tuk wênganing Yyang Suksma | ajêjuluk Prabu Satmata wus kasbut | gêdhaton nèng Giripura | nulya arènipun malih ||
32. Sèh Bênthong wali otama | kèh mujijat kabul dening pangèsthi | jêjuluk Jêng Sunan Kudus | ri malih priya nama | Sèh Mulana Iskak nèng Giri dhêdhukuh | kasusra ing măncapraja | wali lêpasing pabudi ||
33. nahên ingkang kawuwusa | Radèn Patah nuju têlênging galih | mangetan lampahnya têrus | lawan Ki Wanasalam | tan winarna nèng marga sêmona sampun | praptèng Ngampèlgadhing nulya | kêparêng jêng sunan lagi ||
34. lênggah pra sabat sumewa | lwir caraning ngadad nora salisir | kasaru satriya rawuh | kanthi pêrpat sajuga | gya sumaos ing ngarsanira sang wiku | kagyat ring kang anyar prapta | cahya nuksmèng sanubari ||
35. tan samar wali utama | myat nurbuwat ngawêngi ingkang prapti | nanging sêngadi tan wêruh | jêng sunan ris ngandika | hèh satriya sêka ngêndi pinangkamu | sapa panêngran kang nyata | paran karsa praptèng ngriki ||
36. rahadyan gya matur nêmbah | jêng paduka dangu pinăngka sangking | Sumantra angsal pukulun | kitha tanah Palembang | dene asma kawula ingkang kasêbut | pun Patah tênayanira | Arya Damar Adipati ||
37. praptèngong ngriki sadarpa | kumacèlu adrêng yun dadya pêkir | mruhita silaning kawruh [ka...]
--- 67 ---
[...wruh] | samana Radèn Patah | wus pinajar winulang sadaya ngèlmu | cukup cakêp tyasnya tapa | ngênting pamunahing ngèlmi ||
38. tinarima ring jêng sunan | Radèn Patah tandya ingambil siwi | yayah tênaya satuhu | tur tinariman putra | dadya matu rahadyan kinon dhêdhawuh | anèng ing wona Bintara | sandika darma nglampahi ||
12. Dhandhanggula
1. kanjêng sunan angandika manis | ring Rahadyan Patah nyakêp wulang | sabarang winarahake | sadaya wus kagulung | katêkêm ing tyas nyarda wêning | tumulya kanjêng sunan | babisik sung tutur | wahyaning wahyu wibawa | ambawani lêlajêring tanah Jawi | sira pakuning dunya ||
2. mila thole ngaliha dèn aglis | anjangkaha wahananing jăngka | titising wahyu karaton | radyan papêsthèn kulup | nora yugya yèn tan kabudi | budayaning pangreka | tumuruning wahyu | nurbuwat inggal tumêrah | lah mangkata thole ing sadina iki | lan garwa brayatira ||
3. sandika gya bidhal nglagsanani | dhawuhing guru tur maratuwa | nèng marga tan winiraos | sêmona sampun rawuh | ing Bintara atata rakit | wantara sampun dadya | arja kyèh wong mèstu | kunjuk ing Jêng Sri Narendra | Majapait ing Bintara sampun dadi | kutha gêdhe raharja ||
4. ciptaning tyas jêng sri narapati | sokur bagya Si Patah kang karya | mulyaning Bintara rame | nata nimbali gupuh | Radyan Timbal sêbdaning aji | hèh sira lumakua [lu...]
--- 68 ---
[...makua] | dhewe dipun gupuh | kakangira kaki Patah | kang dhêdhukuh ing Bintara sun tibali | sandika gya tumrapta ||
5. ing Bintara dhawuhkên sabda glis | laju kerit ing byantara nata | Dyan Patah laju mangusyèng | noraga marikêlu | sri pamasa sadarpa asih | kang putra gya ingangkat | winisudhèng luhur | pinaring pangkat Dipatya | Natapraja ing Bintara kinèn ngêlih | karana kitha Dêmak ||
6. Radèn Tibal ugyantuk ponang sih | kawisudha klênggahan dipatya | ing Têrung kadipatène | asma kapundhut sampun | ajêjuluk Sang Adipati | Nararya Pêcattăndha | dhawuh wus misuwur | Kyana Patih Gajahmada | byawarakkên praja ing lyan tanah nagri | wrata satanah Jawa ||
7. duk sêmona rahadyan Dipati | Natapraja ing ari ngandika | hèh Pêcattăndha sun darbe | mring sira wêling atur | kaunjukna ing sri bopati | lamun parênging karsa | ngong nuwun pangèstu | ngeslamake băngsa Jawa | ingkang rayi ing kawula tur uning[62] | gya munjuk ring sang nata ||
8. dhawuh dalêm wus parêng ananging | sasênêngan kang sarju kiwala | kang tan sênêng yya pinêksèng | Pêcattăndha gya matur | marang raka dhawuh ing aji | trus trang sapangandika | dyan pamitan mundur | Bintara kitha ing Dêmak | amituhu dhawuhing rama narpati | tan dangu praptèng Dêmak ||
9. kawarsita wali bangun tèki | Maolana Mahgrib mangun brăngta | nèng Glagahwangi wus ngalèh | pinggiring [ping...]
--- 69 ---
[...giring] samodra gung | guwa Langse Molana Mahgrib | pasmakan sondêr toya | atênapi tidhur | wus lami antaranira | nganti kisya mustaka kinarya linggih | kênaka ting cêkakar ||
10. mlêng sucipta yayah gusthika di | tanpa mobah lwir mahyèng sêmbawa | amung netra kêdhap-kêdhèp | mudya dibaning[63] kayun | ngeslamakên janmaning Jawi | ucapên Sèh Mêlaya | lêlana lumaku | nuruti rahing janmuna | saking wetan mangulon kirdhanya prapti | guwa Langse nupiksa ||
11. jêntung ngungun ngunadikèng galih | kaelokaning Alah Tangala | de ana jalma mangkene | lah apa kang kinasdu | wran mujadah kang kaya iki | kagyat Sèh Maolana | ngandika jro kalbu | o o jêbèng Sèh Mêlaya | aja tanbuh mundhak sira ngrêribêdi | ngong ewuh imbal sêbda ||
12. lan Pangeran ingkang sipat kadim | sun kira sira Mlaya tan wignya | wruh asmamu asmèng Manon | mêksih mêntah tapamu | kaya priye wran dadi wali | tan bangkit imbal sabda | lan kang murwèng tuwuh | kagyating tyas Sèh Mêlaya | e e sapa de wêruh sêbdèng sun batin | tur bisa ngerang-erang ||
13. marang ingsun tatela wong lêwih | yèn mangkono sun dhewe kang tuna | durung tutug sêdyaningong | tapèngsun durung gêntur | dene maksih dèn [dè...]
--- 70 ---
[...n] isin-isin | Alah nyuwun ngapura | tobat kula katur | ing têmbe paboya-boya | pisan-pisan ngina samining dumadi | tur ngong cinacat mêntah ||
14. awit amba dèrèng sagêt panggih | imbal sabda lwir tiyang kêng tapa | munajat nèng guwa Langse | Sèh Mlaya nulya têrus | ngulon nurut tirah jêladri | kirdhanya sigra murang | wonarga lwih singub | ciptèng tyas hyun bangun tapa | maksih cingkrang pujining sêmèdi êning | tan lami Sèh Mêlaya ||
15. ngalor ngulon praptèng tanah nagri | ing Carêbon wastaning kang kitha | Sèh Mlaya tandya taturon | nèng ênu prapatan gung | ngathang-athang mlumah asta dyi | sindhakêp kêjêp netra | nèng madyaning lurung | warnanên pra janma liwat | jalu èstra[64] gègèr lumiyat wruh jalmi | tan kaprah nèng dêdalan ||
16. tur lagnyana ngadêg brajamusthi | dhasar têksih taruna sêmbada | kasusra warta jalmyakèh | samana sampun katur | marang pangran modang anggalih | nyakrèng tyas wali tapa | jêng pangran dhêdhawuh | marang garwa lara-lara | kinèn godha caraning wadon minta sih | garwendah wus busona ||
17. gănda wida ingkang marbuk minging | wus kinayang busona di raras | nulya lumaksona age | tri lagsmi ayu lurus | dêdêg sêdhêng tan wontên mirip [miri...]
--- 71 ---
[...p] | kirdhanya tantra prapta | janma di kang turu | lagnyana angathang-athang | brajamusthi i[65] kaki ngayuh manginggil | pra lagsmi tri anggodha ||
18. dèn mêg-êmêg gènira mêtêki | datan mosik ingkang tapa nedra | agya pangrasan tumèpèl | ring grananya kang turu | mêksih eca-eca aguling | malah mangkrêt sakala | brajamusthi alum | saya alit sarêng cêlak | ponang dakar wus dadya sacambe aking | mundur kang samya ngodha[66] ||
19. tur uninga dènnya nglagsanani | anggêgodha mring janma kang nedra | malah mangkrêrêt dakare | pangran modang tyas emut | bokmanawa wali linuwih | nulwa jêng pangran tindak | pribadi hyun pangguh | lumaksona sampun prapta | pangran modang sigra lênggah ajèjèri | nèng dagannya kêng nedra ||
20. datan samar jêng pangran mangèksi | lamun ulyaning Alah kang tapa | laju tinunggonan bae | dangu antaranipun | nganti sapta ari tan nglilir | pangran gya uluk salam | salam ngalaekum | tanggap ngalaekum salam | gregah wungu ngrakul dene sira adhi | nunggoni wran barata ||
21. pangran matur lah sumăngga mugi | kula turi mampir ing wismamba | Sèh Mêlaya ngandika lon | ya bangêt tarimèngsun | nanging durung yayi ngong mampir | mêksih [mê...]
--- 72 ---
[...ksih] anggêntur lampah | ngulati ing guru | Jêng Sunan Benang ing Mêkah | sigra-sigra pangran kodur tan winarni | tumulya Sèh Mêlaya ||
22. kusung-kusung pamusênging galih | dènnyarsa kaji maring bètolah | ucapên Mulana kaot | Magrib ingkang nênungku | anèng guwa Langse tar wigih | waskithèng alus lêmbat | ring Sèh Malaya wruh | derarsa mring Kakbattolah | pinêthukkên nèng marga dening Sèh Mahgrib | hèh jêbèng aja lunga ||
23. kagyat jumbul Sèh Mlaya tan angling | o o sira dene kaya bocah | hyun mring Mêkah pa gawene | wruhanta Mêkah iku | sing Ismangil tilasnya lair | Nabi Brahim kang yasa | rupa masjit patut | yèn sira ngèsthi punika | sasat nêmbah brahala lakuning eblis | kok puja-puji mêntah ||
24. jroning Katbah Bètolah sayêkti | sêpa-sêpi sira tan wruh Alah | rèh dudu kono ênggone | marma Mêkah mbuh mau | tinakonan datan patitis | kakekate Bètolah | tar adoh sirèku | aja kang Mêkah Madinah | nadyan bumi langit taranggona sasi | surya sak isènira ||
25. wus dumunung nèng sira pribadi | wruhanamu Mêkah iku gambar | saisining jagat kabèh | gambar ananirèku | jroning gambarira mênuhi | cacog [ca...]
--- 73 ---
[...cog] lan dalil Kuran | ngalamul kabiru | dakara sahiru ngalam | tarbikaning jagat gêdhe manjing cilik | lah iku ananira ||
26. lah cobanên sira mulat carmin | katon apa ing sajroning kaca | tan siwah ing jagat kiye | sêdene suwarnamu | ana rupa kaya sirèki | kabèh sajroning kaca | gambarnya yaiku | myang sakèhing conto dunya | iya sira kang cinoto nèng jro carmin | pagene sira arsa ||
27. munggah kaji maring Bètolahi | lwirnya Bètolah omahing Alah | têkèng kona nora wêroh | măngka Alah satuhu | nora adoh ananing Gusti | Gusti lawan kawula | sajatine kumpul | lamun pisah kaya paran | lamun kumpul kaya priye lèhmu mèksi | yya sira salah cipta ||
28. Sèh Mêlaya sêmona wus tampi | sabdaning Jêng Sayit Maolana | sadarpa suka sukure | dera tampi pituduh | tandya matur ngêrpa mangèksi | dhuh samaha widigda | kawula yun mèstu | tumutur saparan tuwan | nglêbur tapak mêminta jarwaning pardi | tambahnya rèh sasmita ||
29. Jêng Mahgribi angandika aris | aja jêbèng sira yun mruhita | mring kita salah têmahe | datan sae pinangguh | marang guronira ing nguni | yèn durung atuk lilah | iku tan pêkatuk | balik amung lakonana [la...]
--- 74 ---
[...konana] | gêntur tapa nèng têpining kali iki | sasèndhèna galinggang ||
30. sira bakal dadi wali lêwih | tur panutup mungkasi uliya | jroning tanah Jawa kabèh | Sèh Mlaya tandya ngujung | Sèh Mulana tar arsa tampi | cinêngkah kipa-kipa | jêbèng iku dudu | sêjatine sira padha | lawan ingsun marma tan kêna ngabêkti | lah wis sira kèria ||
13. Pocung
1. pocung gya nut Sèh Mlaya ring kang sun tutur | nèng têpi narmada | sêsèndhèn galinggang jati | ciptèng driya nêgês ring Yyang Dad Kang Mulya ||
2. de tan keguh ciptanya sadarpa kukuh | panungkuning sêdya | timbula wirayat lair | amêkasi wêkasi wêkasaning pra uliya[67] ||
3. wantra dangu satus dina anèng ngriku | nulya kramat prapta | mratani wahyèng sang ib[68] | glinggang cukul pangnya ngêrda angrêbaka ||
4. sasat payung ngayomi dadya kêkudhung | săngka kodrattolah | tăndha sinihan yya[69] Widi | wus mangkana drajat gumêlar ing dunya ||
5. prandènipun sarirarda lêsu nglumpruk | ananging nurbuwat | ngawêngi wagtra mawêning | wus tatela wahyaning wahyu utama ||
6. gêtya Kanjêng Sunan Benang dènnya kondur | têdhak sangking Arab | ngampiri kang tèki-tèki | Sèh Mêlaya nèng glingganging narmada[70] ||
7. wus tar keguh Sunan Benang glis kêpangguh | nêbda uluk [u...]
--- 75 ---
[...luk] salam | Sèh Mêlaya gya nampani | ring sabdaning ing guru ngalekum salam ||
8. dupi dulu sunan ebat dènnya nungku | kawistharèng lama | sasèndhèn galinggang jati | cukul mrakah mangêrda kèh kang bêrdapa ||
9. sunan muwus hèh jêbèng sira wus kusus | deranta subrata | tinarima Suksma Jati | wahanannya mukanya lir prabèngkara ||
10. sira iku sun angkat asma jêjuluk | Sunan Kalijaga | rèh sira iku jagèni | sèndhèn glinggang anèng pinggir narmada[71] ||
11. dadya kulup jumênêng wali panutup | rèh duk tas parasdya | mangke sacipta dumadi | dènnya brata widyadi dènnya widada ||
12. jêbèng uwis luwarana kang panuwun | utamane sira | dhukuhana alas iki | rêsikana ing têmbe wignyarda arja ||
13. ingran dhusun Kalijaga luwih patut | sira ayya kesah | wus katuna ingsun mulih | marang Benang sun undang garwa atmanta ||
14. ya ing têmbe nusul ring sira katêmtu | plas jêng sunan linggar | kawarna Sinuwun Kali | èsthi ing tyas tumadang ababat wana ||
15. wusnya magut glagah alang-alang
--- 76 ---
magut | nulya tinanêman | palawija sarwa-sarwi | timun kacang krèi canthèl jagung kapas ||
16. dhuku têmbu mlinjo jêruk bali jambu | tantara wus ngêrda | karsanya Jêng Sunan Kali | yèn wus sêpuh winèhkên para nukarta ||
17. jalma mlaku miwah kanan kering ngriku | wrata samya ngalap | palawija tuwa dadi | sukaning tyas Sinuwun ing Kalijaga ||
18. sampun kêmput Sunan Benang dènnya nglangut | gya kondur ing Benang | praptèng wisma anibali | ingkang rayi garwanira Sèh Mêlaya ||
19. dhêdhawuh lon hèh yayi kita angsung wruh | mangke lakènira | wus jajuluk Sunan Kali | babat anèng madyèng wana Kalijaga ||
20. tantra dangu barang kang tinadur mêtu | sira sumungsula | mring Kalijaga sun irit | mung wêlingku sira aja taha-taha ||
21. gya mêmatut tata miranti mangèstu | ring raka Jêng Sunan | Benang wus bidhal dhingini | nêja jujug kêbon timun warna-warna ||
22. sampun rawuh tan na sajuga janma wruh | sadaya tuwuhan | palawija nêdhêng dadi | kabêthotan binuwang marang narmada ||
23. têbu-têbu timun-timun jambu-jambu | woh wus rinotogan | tan ana sawiji kèri | gya sinuwun angsung salam mring arinya ||
24. aparing wruh jêbèng garwanta manungsul | barêng gawaningwang | dupi wus parêk sun dhingin | tantra dangu garwa lan brayat wus prapta ||
25. sigra mlêbu ring wisma wus nora koguk | sêmona Jêng Sunan | Benang angandika aris |
--- 77 ---
hèh ta jêbèng ngong yun mring kêbon mariksa ||
26. arsa ngundhuh sêbarang wêtuning ngriku | Sunan Kalijaga | sandika mèstu sakarsi | tandya tindak parèstri samya tut wuntat ||
27. praptèng papan Jêng Benang kagyat adulu | lumyat kang tanêman | kang wus binêdholan pulih | nora măntra-măntra yèn mêntas rinusak ||
28. tyas sru ngungun Sunan Benang ngandika rum | yayi Kalijaga | sira wus tinramèng Widi | sakarsanta pan wus jinurung Yyang Suksma ||
29. têtela trus wahyèng kadikbyanta kabul | mangkono wong brata | yèn têmên-têmên pinanggih | barang karti sakarsa cinipta dadya ||
30. sokur-sokur sira sinihan Yyang Agung | dupyantara dina | Jêng Benang ngandika aris | hèh ta jêbèng Kali sira tumutura ||
31. kirdhaningsun ring Giripura sêdyèngsun | tur uning bab sira | ngong angkat wali mêkasi | nuwun idin ring Jêng Sunan Giripura ||
32. de garwanta kèri nèng ngriki atunggu | arjaning taduran | lêstarining desa iki | gya lagsana Sunan Benang lan Sèh Mlaya ||
33. tantra dangu nèng marga ing Giri rawuh | nuju pasang yugya | pêpak pra ngulama wali | sêsalaman tamu karwa gantya-gantya ||
34. nulya matur Jêng Sunan Benang mring wiku | Sang Prabu Satmata | yayi kula nuwun idin | pun Malaya sun angkat anama sunan ||
35. ajêjuluk Sunan Kalijaga patut | rèh wus pasatmata[72] | wahyaning wahyu ngulami | mhahabrata dadya ing sasêdyanira ||
--- 78 ---
36. sunan manthuk sadaya pra wiku tup[73] | samya mèstutyarja | jangkêp walu para wali | Sunan Kalijaga jumênêng pamêkas ||
37. tandya matur Jêng Sunan Kali ring guru | dhuh Jêng Sunan Benang | kula nuwun ngatas karsi | rèhning amba dèrèng atuk pangawikan ||
38. nyuwun tuduh wijangan kang mêmêt nyamut | amba mêksih kirang | Jêng Sunan Giri ngidèni | angandika ring raka Jêng Sunan Benang ||
39. lêrês èstu pun Kalijaga puniku | yugya pinaringan | pangawikan ingkang muksis | sampun ngantos cingkrang pangêkêring karsa ||
14. Maskumambang
1. kumambang Jêng Sunan Benang dèn dhawuhi | ring Prabu Satmata | nayugyani mijang maring | Sunan Kali wali tama ||
2. gya ngupaya giyuta kinarya mirib | nèng madyaning rawa | wus atuk palwa sawiji | pan pinudya ri Jumuwah ||
3. pinrêng tanggal ping catur wlas anêlahi | Sunan Benang lawan | Jêng Sunan Kali manitih | dungkap wanci surup arka ||
4. duk sêmona giyuta wus dèn wêlahi | lumarab manêngah | pinuju bêncana prapti | ponang palwa bacor ngandhap ||
5. sawêntara sarat rèh kalêbon warih | Jêng Benang ngandika | yayi pinggirna kariyin | popokên kisma kiwala ||
6. kalêksanan palwa minggir Sunan Kali | ngupadi lumpur bang | pinopokkên prau nuli | rapêt lumarab manêngah ||
7. duk samana sampun dumugi ing wanci | dadya ratri nulwa | kumbak kumbul nut ing warih |
--- 79 ---
tandya Jêng Sunan Mabengat ||
8. wus tinêkêm jêpolnya Jêng Sunan Kali | tanggap karna pasang | laila lailêlahi | Mukammat rasaning Allah ||
9. de larabe makna kang mangkono yayi | Jêng Nabi Muhkamat | dumunung manungsa iki | ngatas karsaning Dad Mulya ||
10. sayêktine manungsa bodho linuwih | pangucap anggănda | pamyarsa lawan pangèksi | nora pisan darbe sira ||
11. wujut siji sêjatine mêngku kalih | Gusti lan kawula | roro pisan campur siji | darbe sipat kalih dasa ||
12. kang mangkono ingaran sipat mangani | lamun makna wiyah | păncadriya kang rumati | kabèh darbèking manungsa ||
13. Gusti iku tan kuwasa andarbèni | kabèh sêka sira | măngka sêjatining ngèlmi | mêngku siji nora kêna ||
14. dene ingkang jumênêng Suksma sêjati | cêngkramèng jiwangga | ingkang datan darbe karsi | ingaran dad wujut mutlak ||
15. kang kakiki kakekate dad sêjati | kawêngku ing sira | ingran kalun belarokin | ingkang tanpa roh uribnya ||
16. mung pribadi kang tan milu lara mati | datan darbe karsa | mung langgêng tanpa upami | wong Buda ran Hyang Pêrmona ||
17. wujutollah yayi sun tar bisa sung wrin | mung srana pêrlambang | guru tar bisa sung uning | upayanên kang kêpanggya ||
18. damar murub patine lunga
--- 80 ---
mring ngêndi | Sunan Kalijaga | trangginas nulya nampèni | asta mubêng surakatan ||
19. Sunan Benang saklangkung ngungun ing galih | dèrèng sung sêsminta | kang rayi cêg anampèni | têrang têrus tarpa taha ||
20. Sunan Benang dugèkkên sajar mring rayi | malih jêbèng sira | sun jarwani kang kakiki | wong pana marang datolah ||
21. kudu ngèsthi ênggone rahsa sêjati | pamlêng cipta rahsa | narupakkên băngsa Isim | asmaning manungsa tama ||
22. kênyataan sira kang wujut kakiki | nèng sadalêm tekat | yya nyipta wujut kêkalih | siji ingkang kaya sira ||
23. Allah iku satêmêne sipat kakim | tar ngalap wiwitan | tur nora karsa mêkasi | langgêng datantara măngsa ||
24. kang wus nora kacakrabawa ing jisim | yèn sira yun pana | pramanêm jatining janmi | sautên kumpuling rahsa ||
25. kang bisa nir kawula tar wus udani | mung dad kang rumăngsa | kabèh kang wujut Allahi | manjing purbaning antaya ||
26. nêbut klimah alip mutaklimun wakit | gambare asmalah | manthêr nèng wadana yakin | dadya tandhaning manungsa ||
27. kaungkulan lêbu mahya sastra alip | lah jêbèng punapa | cupana jarwaku yayi | Sunan Kali nuding asta ||
28. kagyating tyas rakarda duparèng rayi | dera bijagsèng kak | sarêng tampi sasminta di | yayah sirna bumi kasa ||
29. malih nabda Jêng Sunan Benang ring ari | hèh jêbèng pa nyata |
--- 81 ---
wus bangkit pasêmon jati | jati-jatining manungsa ||
30. pakumpulaning rahsa sadalêm budi | klowongan bawana | ginambar sastra sawiji | Sunan Kali tur prasaja ||
31. sung sasminta dinuk ing nayana maksi | nabda tarpa wrana | sumăngga kula turi wrin | muksis e e bolong têngah ||
32. kang minăngka klowongan jagat sakalir | midrawèng antaya | kababar ujyalèng budi | dening kang mêngku rahsarja ||
33. dupi wêdharing kawruh tarpa ling-aling | mahya gara-gara | gêtêr dhèdhèt erawati | sebag jêblong bumi kasa ||
34. padhang nrawang sumilak tarpa upami | lwir janmuna rêtna | katêmpuh pratănggapati | pêrbawaning pangawikan ||
35. wus tatela jalma ro sinihan Widi | nayakaning tama | kang wus sidik amanati | tuhu mardikèng rat donya ||
36. Kanjêng Sunan Benang ngandika wor tangis | hèh yayi jarwanta | dera ngêcup sasminta di | kaplangkah sondêr wêrona ||
37. katujune anèng prau madyèng rawi | tan na sajuga kang | umèksi kewan wanadri | jaring pra wali utama ||
38. sapa-sapa wani buka sêngkran Widi | yèn na kewan myarsa | jlêg dadya janma linuwih | mangkono kodrattollahman ||
39. lagya kèndêl tandya na syaraning jalmi | matur ngêrpa marta | ring jêng sunan kula tampi | sasmita kang wus kawahya ||
40. sabdèng tuwan lamun kewan dadya janmi | prabawaning wijang | nanging dèrèng luwar sangking | warna jatining têtaga ||
--- 82 ---
41. de sêmangkit[74] sampun bangkit tata jalmi | wit sangking sabdanta | buka wrana tanpa wadi | dilalah karsèng Dad Mulya ||
42. bagya kula dunya ngakir tarpa pami | kagyat kanjêng sunan | hèh syara apa sirèki | sajara trang trus parsaja ||
43. matur ing jêng kawula punika cacing | lumanggyan lêmah bang | lagyeca nikmat aguling | katut binêkta ing palwa ||
44. lawan wisma kinrakat amba tar kèri | tuju atma garwa | tan katut tumraping kaci | amung kawula priyăngga ||
45. kabênging tyas wisma kinarya nutupi | prau rêbês ngandhap | dupyantara madyèng ratri | Sunan Benang buka wrana ||
46. kagyat amba wontên syara erawati | nglilir sebag sinram | ing tirta marta sabumi | rumangsuk sadalêm cipta ||
47. lah mêkatên pamêdharnya Sunan Kali | ununong ananong | milamba nuwun sabda ji | sampurnaning wrêjit kula ||
48. sabda janma nanging maksih wujut cacing | jêng sunan sakala | ngandika hèh sira cacing | sirna dadya janma tama ||
49. jlêg saka wêrjit dadya rupa jalmi[75] | sabdèng wiku tama | jinurung sakarsa dadi | dening wardaya nirmala ||
50. pasrangkara marang ingkang malih warni | hèh cacing sirarja | atuk parmaning Yyang luwih | murcèng wêrjit dadya janma ||
51. durung darbe panêngran jalma kakiki | sun paringi têngran | jajuluk Sèh Sitiabrit | iya karan Sitijênar ||
52. duk sêmona dupi prapta bangun enjing | trontong-trontong pajar | kecaka [ke...]
--- 83 ---
[...caka] winêlah minggir | hyun salat subuh ring dharat ||
53. Kanjêng Sunan Benang jumênêngi mami | makmum Sèh Malaya | Sang Sitijênar mèstuti | makmum ring kang dadya iman ||
15. Sinom
1. sinom wusnya bakda salat | Sunan Benang ngandika ris | ring Sinuon Kalijaga | hèh jêbèng tatkala ratri | ngong mijang ring sirèki | rumăngsamba luwih gêtun | kongsi samangke iya | maksih ingsun eling-eling | paranbaya de sira nyangkêp sasmita ||
2. gumun pante durung bisa | pangêcupmu malah luwih | ngungkuli wijangan ingwang | ngong malah gêtun umaksi | kiraku durung uning | wruhku săngka pabatangmu | kususe babarpisan | marma yèn panujyèng karsi | ngong mruhita wijangên kawruh andika ||
3. gudèl sinusu maesa | kyai guru dadya murit | puluh wis pasthi tan kêna | kyasaning Yyang Maha Sukci | sira wignya patitis | atuk wênganing tyas muluk | dibyèngkara sasmita | ing tekat pangèsthi wêning | kumacèlu jêbèng ingsun jarwanana ||
4. Sèh Malaya tur sandika | sasagêt kula nglampahi | tandya samya rêrangkulan | Sunan Benang wus nampèni | kawruh ingkang linuwih | ngungkuli kagunanipun | wusnya tampi kajaja | ing cipta sadarpa ngèsthi | wus têtela Sèh Mlaya wali pamungkas ||
5. sêmona Jêng Sunan Benang | èngêt ing Jumuwah ari | nêja salat ring Bètolah | ingandika ring kang rayi | hèh jêbèng payo maring | Mêkah [Mê...]
--- 84 ---
[...kah] ngiras salat luhur | jumahan wali samya | sun wêntara wus rumiyin | age samya nusul srana tiwikrama ||
6. Sèh Sitijênar karia | rèh sira durung patitis | tamtu kita durung bisa | Sèh Lêmbang matur aris[76] | datan kewran tyas mami | Mêkah Madinah tar ewuh | nadyan bumi ngakasa | sadaya wus wontên ngriki | kagyat ngungun jêng sunan mring Sitirêta ||
7. Sèh Mlaya matur ing raka | lah sumăngga mupung enjing | mangpat Jumuwah ring Mêkah | nulya samya tyas sêmadi | sindhakêp asta kalih | nutup madya suku kumpul | mèksi tiksyaning grana | ngêningkên tingal kang wêning | kanjêng sunan saklayan jlêg praptèng Mêkah ||
8. Sèh Sitijênar nèng Mêkah | mêthukakên Sunan Kali | myang Sunan Benang sru kagyat | Jênar sira wus dhingini | Lêmahbang matur inggih | ngungun sunan kalihipun | gya malbèng Kakbattolah | sadaya wali wus panggih | pêpak anèng sajroning Bental Mukaram ||
9. wali songa samya salat | wusnya bakda atuk wangsit | sangking Jêng Nabi Mukamat | syara di langkung dumêling | ing Jawa mangkya kinging | siradani masjit bagus | nimbang ngiring Bètolah | sadaya pra wali amin | sarta malih pinaringan surat kutbah ||
10. samya suka sokuring tyas | bakda Jumuwah pra wali | kondur marang tanah Jawa | jujug ing
--- 85] ---
Dêmak tumuli | panggya Dyan Adipati | Natapraja paring wêruh | hèh jêbèng sang dipatya | wruhanta mangke wus kenging | para wali nimbangi masjit ing Mêkah ||
11. Sunan Giri angandika | marang rahadyan dipati | hèh ta jêbèng Natapraja | sira katêmpuh ngupadi | têtulung kayu jati | blandar pangêrêt rèng usuk | wuwung tali lan sirab | dene sagung para wali | kabubuhan saka guru ingkang papat ||
12. para mukmin saka rawa | ngandika radyan dipati | samana wus undang wrata | pra punggawa para kardi | ngupaya kayu jati | sadaya pra wali rujuk | byantu sajuga karsa | bubar samya angupadi | marang wona ngupa bubuhaning saka ||
13. ucap Jêng Kalijaga[77] | mintar nganthi sabat kalih | Iman Sumantri lan Supa | sapraptaning ing wanadri | ngupaya kayu jati | kinarya saka kang cukup | agêng panjanging wrêksa | dangu tan tuk srêking galih | nèng madyaning wana panggih janma wêrda ||
14. sakalyan lan garwanira | wungkuk dêdêgnya gêng inggil | jalèstri pan ora beda | kagyat jêng sunan umèksi | arda ngunguning galih | kamokalaning Yyang Agung | lah iki jinis apa | nulya jêng sunan parpêki | praptèng ngarsa noraga sabda bêg krama ||
15. dhuh sang wrêda amba tanya | panduka jalma punapi | asal myang sinêdyèng karsa | sintên [sintê...]
--- 86 ---
[...n] asma paduka di | kang sinêbdan mangsuli | wruhanta ngong tilas ratu | tatkala jaman purwa | ing Pandhawa prajarja di | bisikan sun Sa Prabu Darmakusuma ||
16. trahing Pandhu Dewanata | dene garwaningsun iki | Dèwi Drupadi panêngran | purwèngong malaya bumi | mring warnarga kang sungil | sadulur ngong samya murut | marang kahyangan Endra | mung ingsun roro tan mati | marmaningsun mangkono darbe pusaka ||
17. garan pustaka klimasada[78] | panyêthane Yyang Pramèsthi | manira tan wignya seda | kêlamun durung pinanggih | lan wali kang linêwih | Sèh Malaya têngranipun | lan malih dhawuhing Yyang | iki pusakèngsun tulis | têmbe ingkang narbuka mung Sèh Mêlaya ||
18. lamun dudu Sèh Mêlaya | tan ana bangkit jarwani | umatur Jêng Kalijaga | kapasang yugya sang aji | inggih amba puniki | Sèh Malaya têngran ulun | pundi amba yun mirsa | klimasada wus pinaring | gya winaca lailaha hailêllah ||
19. jatine klimah sahadad | kêlaturnya têmbung nguni | winastan kalimasada | sangking wong Buda ngarani | Darmakusuma dupi | mirêng syaraning pitêmbung | lailaha ilêllah | sadarpa ngungun ing galih | sokur suka lir siniram tirta marta ||
20. clês malbèng sadalêm prana | ring jiwangga mêratani | lan kang garwa datan [data...]
--- 87 ---
[...n] siwah | samya tunggil rahsanèki | gya ngandika rum manis | Sèh Mêlaya ngong jêjaluk | ring sira tulungana | aja kêtanggungan kardi | kaya priye jarwa laila ilêllah ||
21. umatur ingkang tinanya | batên wontên pangran malih | dalêm donya anging Allah | de wujudnya ingkang pasthi | ngêbêki bumi langit | mênggah dadya Yyang Maha Gung | puniku napas tuwan | mahya manjing tarpa idi | amung urip inguripan dhèwèkira ||
22. dumunung wontên paduka | nuksma ring rahsa sêjati | kumpulnya nèng e e Allah | kang binêkta manjing akir | marmanipun tyang lalis | sadaya rahsa rinacut | nulya jumnêng pribadya | mêratani bumi-bumi | gya tumungkul udrasa Darmakusuma ||
23. gêtun gyanira Malaya | durung wruh muksyaning pati | ing mangke wus prastawèng tyas | Yudhisthira ngandika ris | Sèh Mlaya sira mangkin | sun wèhi pusaka ratu | sawiji rupa gadga | Kyai Kopèk kang wêwangi | tampanana dadya pusakaning nata ||
24. kita hyun nut gamanira | manjing agama Islami | wus wruh kang kanggo nèng kona | tur mêngku rahsa pribadi | gya marêk Sunan Kali | tumèpèl karna kang tutuk | myang Drupadi Sang Rêtna | tan siwah deranya mirit | duk samana mancal wus puput kang usya ||
25. susawa dyi gilang-gilang | pipinaripurna [pi...]
--- 89[79] ---
[...pinaripurna] tumuli[80] | punapa caraning Islam | Supa lan Iman Sêmantri | ingkang samya nucèni | sinalatakên wus kusus | sarpurna tarpa kara | kinubur madyèng wonadri | gya tinilar jêng sunan ngupaya wrêksa ||
| 1 | Judul merupakan tambahan dari Redaksi. (kembali) |
| 2 | Teks asli: Dhandhang. (kembali) |
| 3 | sirèki. (kembali) |
| 4 | mêmatèni. (kembali) |
| 5 | Kurang satu suku kata: boga gagodhongan wohing klampis. (kembali) |
| 6 | Teks asli: Kasmran. (kembali) |
| 7 | Kurang satu suku kata: asebak mêdhot kang usya. (kembali) |
| 8 | Kurang satu suku kata: wus cinitra anèng mahpul. (kembali) |
| 9 | Kurang satu suku kata: kaanan bayi amêtu. (kembali) |
| 10 | Kurang dua suku kata: 8a. (kembali) |
| 11 | Kurang satu suku kata: maring sudyarsa ing têmbe. (kembali) |
| 12 | sang (dan di tempat lain). (kembali) |
| 13 | janmi. (kembali) |
| 14 | widadari (dan di tempat lain). (kembali) |
| 15 | mring. (kembali) |
| 16 | Kurang satu suku kata: sang rêtna yu umêksi mung. (kembali) |
| 17 | Kurang satu suku kata: lagya amirêng suwara. (kembali) |
| 18 | Kurang satu suku kata: pagene sang dyah asilip. (kembali) |
| 19 | yu. (kembali) |
| 20 | Kurang satu suku kata: ing Endraloka amanggih. (kembali) |
| 21 | Teks asli: Miji. (kembali) |
| 22 | Kurang dua suku kata:. (kembali) |
| 23 | Kurang satu suku kata: kang karawit tumitah murwani. (kembali) |
| 24 | Teks asli: Dhadhang. (kembali) |
| 25 | Kurang satu suku kata:. (kembali) |
| 26 | Kurang satu suku kata: kocap awran Tarub samya jrih. (kembali) |
| 27 | Kurang dua suku kata: ingkang atêbih-têbih angatas karsi. (kembali) |
| 28 | êntèk. (kembali) |
| 29 | Lebih satu suku kata: jumênênging kunthrèngsun lan sira. (kembali) |
| 30 | Kurang satu suku kata: gya cat mancal kisma manginggil. (kembali) |
| 31 | banyu. (kembali) |
| 32 | Kurang satu suku kata: têtela trah kusuma. (kembali) |
| 33 | ngudi. (kembali) |
| 34 | Kurang dua suku kata: tata-tata mêmatut piranti boga. (kembali) |
| 35 | Lebih satu suku kata: mpun soka rêmên gêlan. (kembali) |
| 36 | Kurang satu suku kata: wagtamba sangking kangêne maring sira. (kembali) |
| 37 | lênggah. (kembali) |
| 38 | Kurang satu suku kata: rêbêsing srêngkara murti. (kembali) |
| 39 | Kurang satu suku kata: ki hyun maring Majalangu. (kembali) |
| 40 | Kurang satu suku kata: kang sun ngèngèri sira. (kembali) |
| 41 | Kurang satu suku kata: jêr suramba kang sayêkti. (kembali) |
| 42 | cinucup-cucup. (kembali) |
| 43 | Lebih satu suku kata: mung tumungkul ngurut itik. (kembali) |
| 44 | nuwun-nuwun. (kembali) |
| 45 | Kurang satu suku kata: pinèt putra dhaup lawan parta sunu. (kembali) |
| 46 | Kurang dua suku kata: ing purwane ingkang nguni. (kembali) |
| 47 | anting-anting. (kembali) |
| 48 | Teks asli: Sêmara. (kembali) |
| 49 | Kurang satu suku kata: mênggah wutuh kang basa. (kembali) |
| 50 | Kurang satu suku kata: istha thathit lawan cala. (kembali) |
| 51 | Guru lagu seharusnya: 8a, dupa rasamala awra. (kembali) |
| 52 | Lebih satu suku kata: dha guwangên sagra kidul. (kembali) |
| 53 | luput. (kembali) |
| 54 | tuhu. (kembali) |
| 55 | Kurang satu suku kata: sang putra tumulya amangaras suku. (kembali) |
| 56 | kasumbagèng. (kembali) |
| 57 | Kurang satu suku kata: hèh wong begal yya sararda. (kembali) |
| 58 | Kurang satu suku kata: nulya laju radyan lan para abdi. (kembali) |
| 59 | kênèng. (kembali) |
| 60 | Kurang satu suku kata: sun tarima de sira darbe eling. (kembali) |
| 61 | Kurang satu suku kata: mung Si Wana lah prayoga kang tut pungkur. (kembali) |
| 62 | Kurang satu suku kata: ingkang rayi ing kawula atur uning. (kembali) |
| 63 | tibaning. (kembali) |
| 64 | èstri. (kembali) |
| 65 | ing. (kembali) |
| 66 | godha. (kembali) |
| 67 | Lebih tiga suku kata: amêkasi wêkasaning pra uliya. (kembali) |
| 68 | Kurang satu suku kata: amratani wahyèng sang ib. (kembali) |
| 69 | Yyang. (kembali) |
| 70 | Kurang satu suku kata: Sèh Mêlaya anèng glingganging narmada. (kembali) |
| 71 | Kurang satu suku kata: sèndhèn glinggang anèng pinggiring narmada. (kembali) |
| 72 | kasatmata. (kembali) |
| 73 | Kurang satu suku kata: sunan manthuk sadaya pra wiku kutup. (kembali) |
| 74 | sêmangkin. (kembali) |
| 75 | Kurang satu suku kata: jlêg saka wêrjit dadya arupa jalmi. (kembali) |
| 76 | Kurang satu suku kata: Sèh Lêmahbang matur aris. (kembali) |
| 77 | Kurang satu suku kata: ucapên Jêng Kalijaga. (kembali) |
| 78 | Lebih satu suku kata: ran pustaka klimasada. (kembali) |
| 79 | Seharusnya halaman 88 dan seterusnya. (kembali) |
| 80 | Lebih satu suku kata: pinaripurna tumuli. (kembali) |