Babad Jawi, British Library (MSS Jav 29), 1812, #1042 (Pupuh 010–023)

--- [f. 46r lanjutan] ---

10. Durma

1. wus anêmbang têngara mapag ing yuda | bubar sakèhe baris | kêndhang gong sauran | awor kricike watang | kadya udan sinamèni | bala sumahab | sami arêbut dhingin ||

2. cucuking prang kapanggih ayu-ayunan[1] | takon-tinakon sami | gaman ngêndi sira | angadhang ana marga | abalia dipun aglis | sira sun eman | balanira akêdhik ||

3. sinauran isun iki wong ing Sundha | karsane sri bupati | natèng Pajajaran | amapag lakunira | sagêndhinge ing ajurit | isun apanggah | nora sadya gumisir ||

4. anêrajang bala Galuh ngamuk rampak | ta ana ngucap ajrih | bala Pajajaran | panggah sudirèng yuda | wus samya

--- [f. 46v] ---

bêdhil-binêdhil | tumbak-tinumbak | wênèh asalin kêris ||

5. ramening prang kadya gabah ingintêran | akathah ingkang kanin | kathah ingkang pêjah | bala pating sulayah | wangkene susun atindhih | prajuritira | akathah ingkang mati ||

6. wong ing Sundha pangamuke kadi yaksa | lir buta olih daging | nunjang parampogan | ingkang panggah kabranan | anuduk sarta ngakahi | jăngga tinigas | bau manguwir-uwir ||

7. wus kalindhih prajurit Galuh kèh pêjah | lumayu niba tangi | anusup ing wongna[2] | wênèh ngusi[3] ing jurang | pati-pati babêntusi | kagubêd tanjang | ana kabêntus curi ||

8. kawarnaa bala Galuh kang lumajar | sasisane kang mati | asrah babokokan[4] | kathah kang têluk pisan | kang upêtan[5] ing wanadri | sewang-sewangan | padha angusi urip ||

9. palayune nimpang sangking ing dêdalan | sambate andrawili | kang bujung akathah | saparan cinêgatan | kapêrgok kadhangan kali | anulya nabrang | prapta sabranging kali ||

10. kang abujung pan sami kandhêg sadaya | kocapa sri bupati | kalangkung mirangnya | lalos lan êmbanira | tan arsa mantuk nagari | kalunta-lunta | anênggih sri bupati ||

11. milanipun tan karsa kodur[6] mring pura | apan wus mirsa wangsit | ngalih Pajajaran | pinasthi de Yang Suma[7] | lan sanjata Ki Satomi | apan wus kêna | Pajajaran kang pasthi ||

12. sri nalendra lampahe angidul [angi...]

--- [f. 47r] ---

[...dul] ngetan | lan êmban mung wong kalih | mundur wadya Sundha | sami bêkta banangan[8] | wong Sundha asuka ênting | katur sang nata | jalma bokokan sami ||

13. sampun katur kang raka lalos kewala | langkung suka sang aji | wus kinèn boyonga | nagri Galuh punika | para mantri anglampahi | rajabêrana | saisine ing puri ||

14. ênêngêna sang nata ing Pajajaran | natèng Galuh winarni | langkung kawlasarsa | angambah wonawasa | lan êmban namung wong kalih | egaling lampah | kèndêl prapta pasisir ||

15. sampun lajêng sang nata lampahe egal | prapta Nuswatêmbini | lajêng lampahira | banira tinakonan | kabawah Nuswatêmbini | lajêng lampahnya | datan kandhêg lumaris ||

16. ngalor ngetan lampahira sri nalendra | andukap[9] siti radin | ana wong katingal | dhingkul-dhingkul ing lamah | sang nata nulya marani | lan êmbanira | prapta tinakon aglis ||

17. rika iku apa paman gawenira | dhingkul-dhingkul nèng siti | sumaur kawula | inggih adamêl bata | ingabong[10] punika abrit | langkung prayoga | dinamêl wisma bêcik ||

18. jêngandika agèr[11] pundi kang pinăngka | tambêt kula puniki | sang nata ngandika | isun pan wong idêran | anurut kajênge ngati | nora karuwan | isun milu sirèki ||

19. aturira wong tuwa kang gawe bata | agèr igih[12] suwawi | sang nata ngandika | bapa payo tatruka | padha milu nyithak siti | ginawe wisma | iku luwih abêcik ||

--- [f. 47v] ---

20. sampun damêl sang nata lan êmbanira | sampun kathah kang dadi | nulya damêl wisma | rinakit padalêman | pêthetan dinulu asri | toyanya minggah | kacaryan kang ningali ||

21. wus misuwur macapat kang têbah-têbah | sabên dina anggili | tumut adhêdhêkah | sabên dina wong têka | pan sampun dadi nêgari | gêmah mah raharja |[13] karta ingkang nagari ||

22. sri nalendra angandika mring kang êmban | bapa isun tingali | wis dadi nêgara | gêmah arja akêrta | ing mêngko isun arani | ya ing Jakêrta | wastane kang nêgari ||

23. isun mêngko bapa arsa madêg nata | sira undhangna aglis | kabèh kancanira | pêpêka pagêlaran | sadaya dipun undhangi | andhèr paglaran | sang nata sigra mijil ||

24. wus pinarak dhêdhapar[14] kathil kancona | sigra êmban ngudhangi[15] | padha èstokêna | mêngko jumênêng nata | amrentah ing nuswa bumi | sampun ngestrenan | ingkang jumênêng aji ||

25. pan wus karta pan nêgari ing Jakêrta | êmban kang dadi patih | angrèhna punggawa | sami suyud sadaya | kèdhêp marang kyana patih | dadi prentahnya | ênêngêna rumiyin ||

26. kang winarna nênggih [nêng...]

--- [f. 48r] ---

[...gih] Ratu Pajajaran | lagi jumênêng aji | amukti wibawa | nêgaranira karta | sêmona surud sang aji | putra gumantya | parentahnya lir gêndhis ||

11. Dhandhanggula

1. prabu anom wus jumênêng aji | wus akrama anulya pêputra | Mundhingsari ing wêstane | Mundhingsari sêsunu | ingkang nama Sang Mundhingwangi | Mundhingwangi pêputra | kang jumênêng ratu | mungkasi ing Pajajaran | Natadipa[16] wêstane sri narapati | putranira sakawan ||

2. ingkang jalu pan namung kêkalih | ingkang sêpuh wêsta Arya Bangah | anênggih wau kang anèm | wasta Radèn Sêsuruh | pan wanodya ingkang kêkalih | putrane sri nalendra | sami ayu-ayu | putra èstri ingkang tuwa | datan arsa pinaksa krama tan apti | dinukan dene rama ||

3. kesah tapa Ardi Kombang sigih[17] | wus alama asru sêktinira | angraga sukma badane | bisa anom asêpuh | rupa jalu pan wus angênting | ari malih wanodya | kathah sakitipun | bisu tan bisa angucap | langkung merang wau kang rama sang aji | binucal ingkang putra ||

4. anèng pulo ing Undrus anênggih | kang pinupu marang ing Wêlănda | mila katêlah ing mangke | wong Kumpêni puniku | ingkang wontên ing tanah Jawi | kèringan para nata | ing Jawa sêdarum | kathah pukul ratu sabrang | datan wontên ingkang malang mring Kumpêni | alulus jênêngira ||

5. ya ta sampunya alami-lami | sang suputri apan sampun seda | Kumpêni èmêng manahe | nênggih panggenanipun | anyarèkna dhatêng sang putri | wontên pulo satugal[18] | prayoga gèn kubur | cinandhi kinarya jimat | ingaranan punika ing pulo Putri | yèn ana wong

--- [f. 48v] ---

adagang ||

6. layar anjêjêgi pulo Putri | mapan sami angaturi sêmbah | angalap tulus lakune | ingkang satêngahipun | datan mawi ngaturi bêkti | kocapa sri nalendra | sineba para rum | sakèhe ingkang pawongan | pan dinangu wartane ajar sinêkti | sami matur sadaya ||

7. ing sang nata sarêng awotsari | wartinipun ki ajar punika | kalangkung dene sêktine | mandi sasêbdanipun | abdi dalêm gusti ing Jawi | sami gugung[19] sadaya | langkung sêktinipun | sri nalendra angandika | bocah gandhèk timbalana si apatih | kang kinon atur sêmbah ||

8. dyan lumajêng kang kinon nimbali | sigra prapta dalêm kapatihan | dhawuhakên timbalane | kyana patih agupuh | sigra dadan[20] nulya lumaris | tan winarna ing marga | prapta jro kadhaton |[21] cumundhuk ngarsa sang nata | kyana patih mukane kèjêm[22] ing siti | sang prabu angandika ||

9. mulane sira ingsun timbali | ingsun mêngko angrungu pawarta | ajar kaliwat sêktine | bapa sira sun utus | angyêktèni ajar kang sêkti | lan sira anggawaa | ing sêngkêran ingsun | kang aran Nini Sumêkar | misih kênya pan durung sun cakramani[23] | lagi birai kêmbang ||

10. sri nalendra angandika aris | timbalana sêsêngkêran ingwang | Si Sumêkar dipun age | prapta ngarsa sang prabu | lan amundhut sutra kang adi | lawan bokor kancana | binêbêdkên sampun | maya-maya lir wêngtêngan[24] | yèn sinawang kadya bobot tigang sasi | ingkang botên uninga ||

11. wis gawanên marang ajar aglis | atakona babot[25] apa ora | lan apa jabang bayine | dèn badhea satuhu | ing dadine

--- [f. 49r][26] ---

iku ing ngenjing | yèn nyata iku was |[27] nyata yèn linuwung | yèn ora bisa badhea | ajar iku nyata yèn dora sayêkti | ajar patut rinuwat ||

12. sri nalendra angandika aris | bapa patih sira mangkata |[28] anggawaa bala akèh | yèn sira têka gunung | wadyanira aja tut wuri | tinggalên ana jaba | ayya na tut pungkur | sira bae lan Sumêkar | kang munggaha ajana ingkang baribin | ki patih atur sêmbah ||

13. lèngsèr sangking ngarsane sang aji | kyana patih lawan Ni Sumêkar | prapta ing jawi lampahe | kyana patih agupuh | Ni Sumêkar anitih joli | ginapabêg[29] ing bala | patih mugèng pukur[30] | wus nabrang Kali Sumiyah | wus atêbah lampahe sangking nagari | gênti kang cinarita ||

14. pan ki ajar nênggih ingkang winarni |[31] lagya lênggah adhepok pratapan | ingadhêp dene cantrike | ki ajar alon muwus | marang cantrik asêmu wingit | padha têtêbahana | mêngko ana tamu | tur utusane sang nata | ingkang[32] garwa kang badhe rawuh ing ngriki | ambabar kang kêlasa ||

15. ingkang lumampah pan sampun prapti | kyana patih lawan Ni Sumêkar | sukuning arga pêrnahe | kang bala kabèh kantun | pan tinilar sukuning ardi | kyana patih wus minggah | prapta dhepokipun | ki ajar sigra tumêdhak | matur alon nah anggèr kula aturi | pinaraka kalihan ||

16. kyana patih angandika aris | lakuningsun iki pan dinuta | ing kangjêng gusti sang natèng | ingsun kinèn andangu | marang sira ingkang sayêkti | pan sira wus kaloka | asêkti pinunjul | barang kang pinasthi dadya [da...]

--- [f. 49v] ---

[...dya] | milanipun sang aji karsa yêktèni | ing sidik pêkênira ||

17. lawan iki garwane sang aji | kinon badhe marang pêkênira | apa ta jabang bayine | wadon utawi jalu | lah badhenên ingkang sayêkti | lan aja wêdi sira | badhenên satuhu | ki ajar sigra angucap | èstu wawrat mangke sampun tigang sasi | benjing ababar lanang ||

18. warnanira tuhu lamun pêkik | lawan malih sêkti măndraguna | tanpa tandhing sapadhane | sarupa lan sang prabu | inggih sangking sêda[33] nêrpati | punika atur kula | ing kangjêng sang prabu | kyana patih angandika | apa têmên ujarira iku yêkti | ki ajar alon ngucap ||

19. botên wontên ujar kaping kalih | ujar pisan sapisan kewala | patih ngucap jro nalane | nora kaduga ingsun | ajar iki ingsun arani | wong muthangthang muthangkrak | lumaku ginunggung | bakor[34] dèn sêngguh wêtêngan | saujare ngawur kabèh sun arani | kyana patih ngandika ||

20. yèn mêngkono ajar ingsun pamit | akaria ingsun nuli mangkat | dèn arsa-arsa sang natèng | tumurun sangking gunung | pan ginêlak dènnya lumaris | prapta têngahing wona | Ni Sumêkar wau | angrasa gêrah auyang | prapta lèpèn [lè...]

--- [f. 50r] ---

[...pèn] tumingal toyanya wêning | Ni Sumêkar angucap ||

21. kakang patih dawêg lèrèn ngriki | kula ajêng asiram sakêdhap | andhêgêna ing lampahe | sigra ki patih wau | angundhangi ing bala alit | padha sira suminggah | sang rêtna ing ngayun | pan arsa siram sadhela | Ni Gumêkar[35] sigra têdhak sangking joli | kalawan êmbanira ||

22. sapraptane ing pinggir kali |[36] Ni Sumêkar anulya asiram | cinuculan ing sinjange | kagèt sira andulu | bêbêd sutra datan kaèksi | bakor kancana musna | tyasira gagêtun | angrasa yèn sampun wawrat | tiningalan wayah wawrat tigang sasi | Ni Sumêkar karuna ||

23. Ni Sumêkar sigra tutur aglis | kakang patih rika tingalana | nyata mandi ing sabdane | ki patih sigra dulu | Ni Sumêkar pinandêng liring | sarwi atêbah jaja | tyasira gagêtun | baya wus karsane dewa | kyana patih laju dènira lumaris | prapta jawine kitha ||

24. sri narendra sêmona tinangkil | pêpêk kabèh kang para punggawa | jêjêl anèng ing ngarsane | angandika sang prabu | mring sakèhe punggawa mantri | si patih dene lawas | kang dinangu

--- [f. 50v] ---

matur | kados wêtawis kawula | mila lami pun patih ngiringkên èstri | mila rêmbên kang lampah ||

25. samya kagèt gègère ing jawi | duk praptane ki rêkyana patya | sigra-sigra ing lampahe | cundhuk ngarsa sang prabu | kyana patih komjêm[37] ing siti | matur sarwi anêmbah | ămba utus sampun | adangu ajar pratapa | karsa dalêm ambadhea kang sayêkti | dhatêng Nini Sumêkar ||

26. aturipun pun ajar ing nguni | inggih lêrês yèn punika wawrat | wayah ing tigang sasine | binadhe mêdal jalu | wêrnanipun tuhu apêkik | tur sêkti măndraguna | sarupa sang prabu | benjing gumanti sang nata | sri narendra gumujêng suka kang galih | mirsakkên aturira ||

27. yèn mangkono iku sun arani | ajar goroh sada[38] sugih mamar | bêbakor ingkang binadhe | wong lumaku ginunggung | kyana patih umatur aris | gusti sampun aduka | kawula umatur | Ni Sumêkar èstu wawrat | pan wayahe sêdhêng wawrat tigang sasi | sangking sêbdaning ajar ||

28. kawêwahan sêbdaning nêrpati | nora kêna yèn wali-walia | pan ratu mandi sabdane | sabda pandhita ratu | nora [no...]

--- [f. 51r] ---

[...ra] êna[39] awali-wali | tan wênang ujar cidra | pasthi yèn tinêmu | Ni Sumêkar pinariksa | èstu lêrês ature ajar ing nguni | sri nata langkung duka ||

29. saya kagagas sajroning galih | tan rumăngsa yèn agawe cidra | kalulun bêndune bae | mangkana sang aprabu | angandika marang ki patih | kinon nêmbang têngara | ingundhangan sampun | sang prabu asalah tămpa | ajar ika pan karsa dipun tindaki | tan arsa yèn mundura ||

12. Durma

1. kang kocapa Sri Naranata Pajajaran |[40] budhal sangking nêgari | kang bala sumahab | gajah jaran samêtya | kêbat lampahe sang aji | anolya prapta | kandhêg sukuning ardi ||

2. ênêngêna lampahe sri naranata | ki ajar kang winarni | trus paningalira | sidik ingkang pangucap | barang kang cinipta dadi | apan ki ajar | dèn idhêp dening cantrik ||

3. duk sêmona ki ajar nèng dhepokira | sineba dening cantrik | ki ajar ngandika | dhatêng ing cantrikira | padha sira ngati-ati | mêngko mèh prapta | bakal ana bilai ||

4. wruhanira sang nata ing Pajajaran [Pajajara...]

--- [f. 51v] ---

[...n] | ingkang arsa matèni | angruwat maringwang | sapa kang milu pêjah | cantrik kabèh saur paksi | inggih kawula | ingkang tumut ngêmasi ||

5. wus tarima prasasanira[41] maringwang | baya uwis pinasthi | karsane ing dewa | nora kêna gingsira | lan mêngko iku sang aji | uwis tumindak | lagi ana ing margi ||

6. kyai ajar kang tansah apagunêman | marang sakèhing cantrik | anèng ing pratapan | sampun sami sadiya[42] | sanggare wus dèn rêsiki | marang ki ajar | kasaru sri bupati ||

7. praptanira sang nata tan mawi bala | tan ana kang tut wuri | amung kyana patya | ingkang tan kêna têbah | angandika sang bupati | marang ki ajar | dêlêngên apa iki ||

8. aturira ki ajar punika marga | ngandika sri bupati | tamakêna ajar | gumuyu latah-latah | karsanira sri bupati | tiba ing jaja | măngsa iku nêdhasi ||

9. pan kèmêngan sri narendra angandika | apa sun go matèni | ajar marang sira | ki ajar nulya ngucap | dèn sabar gusti nêrpati | matèni mringwang | patrêm ingsun pribadi ||

10. anèng langgar patrêm buntung pan sêmêlap | nulya pinundhut aglis | ginoco ki ajar | pasah sampun palastra | angandika sri bupati | cantrik sun tanya | sapa kang milu mati ||

11. aturira ki cantrik amung têtiga | inggih kang tumut mati | sang nata ngandika | patih sira belakna | kyana patih nulya aglis | cantrik têtiga | ganocèbèng[43] [ga...]

--- [f. 52r][44] ---

[...nocèbèng] ngêmasi ||

12. sri nalendra aris dènira ngandika | marang rêkyana patih | sira takonana | mungguh patining ajar | pun cantrik umatur aris | inggih sang nata | punika dipun bêsmi ||

13. angandika sang nata mring kyana patya | sira mundhuta aglis | kayu lawan lênga | patih sampun sêdiya | sinulêd gênine dadi | arsa ingabong |[45] musna datan kaèksi ||

14. saicale ki ajar ana suwara | kapirsa ing sang aji | unine suwara | alah iya sang nata | besuk isun amalêsi | marang ing sira | yèn Si Sumêkar lair ||

15. dèn prayitna ingsun malês marang sira | sang nata ngandika ris | sakarêpmu ajar | katêmu ngêndi sira | besuk wani mêngko wani | sang nata bubar | kodur rawuh nêgari ||

16. kawarnaa sang nata kala sêmona | animbali ki patih | wus prapta ngajêngan | sang nata angandika | sira patih dèn pakeling | Sumêkar babar | patènana dèn aglis ||

17. sampun mundur ki patih sangking ngajêngan | Sumêkar kang dèn iring | marang kapatihan | kang kinon rumêksaa | sêmona sampun alami | dhatêng sêmaya | sang jabang bayi lair ||

18. tur uninga ki patih dhatêng sang nata | wawratan sampun lair | jalu warna pelak | sami kalih sang nata | angandika sri bupati | lah patènana | upas lan darukbêsi[46] ||

19. pan dinulang jabang bayi marang upas | nanging tan miyatèni [miyatè...]

--- [f. 52v] ---

[...ni] | pan saya wêlagang | jabang bayi punika | atur uninga sang aji | yèn batên pêjah | sang nata langkung runtik ||

20. alah patih kayaparan karsanira | ki patih awotsari | sumăngga ing karsa | abdi dalêm sêdaya | yèn mangkono iku patih | sira buwanga | Kali Karawa[47] aglis ||

21. duk sêmona jabang bayi winadhahan | gêndhaga kang kinardi | sarta binêtanan | wastra lawan busona | mênawa iku ing bejing[48] | yèn pinanggiha | dadi prabeyanèki ||

22. duk linabuh gêndhaga ing Kali Krawang | wayahe sirêp jalmi | sarta ingkang toya | iline kadi sawat | sakêdhap datan kaèksi | kentir mangandhap | ingkang ngiring wus mulih ||

23. sapraptane mangandhap kang nglabuh ika | tur uninga sang aji | sakalangkung suka | kêlilipe wus ilang | sang nata mari kuwatir | Nini Sumêkar | manahe brăngta kingkin ||

13. Asmaradana

1. wontên kang winus[49] malih |[50] amangsuli kang carita | pan sami nunggi[51] dadine | kang dadi Siyungwênara | putra sangking Sumêkar | kang sabda pandhita ratu | kang dadi bokor kêncana ||

2. satêngah carita malih | kang dadi Siyungwênara | putra sangking sang akatong | anyarèni sasêngkêran | wanudya maksah[52] kênya | sangking ature pun nujum | dadia tulak nêgara ||

--- [f. 53r] ---

3. carita puniku singgah |[53] pan sami lêrêse uga | sèjèn-sèjèn caritane | pan sami botên uninga | pundi kang dèn anggea | mapan samya lêrêsipun | kang dadi Siyungwanara ||

4. linajêngkên iku singgih | langkung dene aprayoga | tinuturake karone | supaya padha wêruha | jya kasi parêbatan | angalap gancaring tutung[54] | suwawi dèn pirsakêna ||

5. kala binêkta sang aji | linabuh Kali Karawang | sang nata anglês galihe | karuna sajroning nala | ketang ing polahira | nalăngsa jroning kalbu |[55] sri nata nora ngandika ||

14. Sinom

1. nulya kêlêm sri nalendra | wontên lalurah sawiji | punika wo[56] angêndhaga | malajêng arsa wêwarti | ing sedane sang aji | matur mring Radèn Sêsuruh | wartane pangandhagan | bêndune yayah sinipi | jêng ramanta linabuh Kali Karawang ||

2. dhatêng rayi jêngandika | purwanipun sri bupati | dèn aturi dhêdhaharan | lan nginum lan para mantri | jêngêr tan kêna angling | rumăngsa lamun katungkul | langkung pangungunira | dadya amicarèng ati | nora kaya sira Ki Siyungwênara ||

3. Radèn Sêsuruh anabda | para mantri anèng ngêndi | pangandhagan aturira | margane dipun apusi [a...]

--- [f. 53v] ---

[...pusi] | sêdaya tan nyurani | ya ta Rahadèn Sêsuruh | anggraita ing manah | liwat nistha kaya mami | nulya nêmbang têngara amêpêk bala ||

4. samya glar sêpapan |[57] wong Pajajaran amalih | warnanên dènnya apêrang | pirang dina pirang lastri | tan ana ngucap ajrih | panggih sami wanènipun | aprang jroning kurungan | mantri panggih sami mantri | sarêng pêjah kang gêsang sami karuna ||

5. rèhning pêrang samya kadang | jro kutha sêgara gêtih | malah ta gunung kêpala | papêjah tan kênèng wilis | wêkasan dènnya jurit | kasoran Radèn Sêsuruh | pêlayune angetan | kandhêg anèng Randhugunting | pan arèrèn wontên griyane ni răndha ||

6. rahadyan pinundhut anak | mring Ni Răndha Kaligunting | sakêlangkung ing sihira | kocapa kang mênang jurit | sampun madêg narpati | wong Pajajaran pan suyud | kandhèh kang antuk karya | jinênêngakên bupati | Kyai Buyut Karawang wus antuk lênggah ||

7. têtindhih wong pinituwa | winênang asaba puri | amungua lamun nedra | ngemutkên supe sang aji | sri nalendra tinangkil | ya ta angandika asru | lah bapa undhangêna | maring sakathahe mantri | lah pacuhan sing sapa ingkang gènana ||

--- [f. 54r] ---

8. utawa yèn kampirana | si kakang Sêsuruh mangkin | sun tumpês anak rabinya | sun êlokkên sadosaning | sun aku satru mami | kang kinon nêmbah wus kudur[58] | sêdaya ingudhangan | prapta padêdesan sami | dèn undhangi kumrah wong desa sêdaya ||

9. pan warta katimbal-timbal | aja wlas daging-padaging | manawa ana kanggonan | nuli tundhungên dè aglis | lungane radèn mantri | pan tan ana rowangipun | amung ki pangêndhagan | ni răndha ing Kaligunting | amiyarsa ing undhange sri nalendra ||

10. ni răndha lumayu sigra | sarta tawan-tawan tangis | tanpa gêlung abrabragan | gumêtêr sarira wadi | babokong koplak-kaplik | sapraptane wismanipun | sadhèrèk kalih lanang | Ki Wiro lawan Ki Nambi | katigane kang tuwa aran Ki Bandar ||

11. ni răndha alon angucap | adhuh arènisun sami | kayaparan karêpira | dèning rahadèn punaki[59] | wus dadi trasna mami | sun miyarsa warta mau | undhange sri nalendra | sing sapa kandhêgan kampir | pan tinumpês dadi satrune nalendra ||

12. iki ta wis dadi trêsna | kaya gèn ingsun ayogi | Ki Wiron[60] lawan Ki Bandar | kakangane kaki Nambi | karsanira manggihi | maring Rahadèn Sêsuruh | wus kapanggih rahadyan | wismane ni răndha

--- [f. 54v] ---

singgih | kyai lurah katiga sarêng angucap ||

13. anak isun kaki radyan | aja dadi ingkang galih | dene udhange sang nata | ingkang kagonan sirèki | saega[61] dhatêng ngriki | manira kang tanglang[62] lampus | labêt sun têrsna dika | nadyan tumêka ing pati | ingsun dhewe iya ingkang nglabuhana ||

14. Radèn Sêsuruh ngandika | paman langkung trima ugi | sangking sih pracayanira | manira samono ugi | muga-muga sun iki | bisaa malês sihipun | donya têkèng dêlahan | tulus sanak sirèki |[63] nanging paman pangrasane manah iwang ||

15. nadyan kulita tambaga | mapan abalunga wêsi | rêmêk dèn wong sanêgara | mapan manira wong cilik | lêhêng manira mangkin | paman ing saparan ingsun | sasampuning mangkana | ni radha[64] ing Kaligunting | tumut kesah kadange têtiga |[65]|

16. sakesahira rahadyan | kang tumut sapati urip | watawis wong kawan dasa | têtiga Ki Bandar Nambi | Ki Wiron datan kari | lumampah angujur gunung | Ardi Kobang[66] kaarsa | gunung asari awingit | kang kocapa Ki Ajar Camaratunggal ||

17. sakalangkung sêktinira | sidik ta kalamun angling | wêruh sadurung winarah | miwah kang cinipta dadi | têrus paningalnèki | angraga sukma linuhung |

--- [f. 55r] ---

padha-padha manusa | datan uninga kang warni | ingkang kocap bala êjim parayangan ||

18. Ki Ajar Camara nabda | marang ki puthut lan cantrik | lah sira nabuha gêntha | kêkêlèng ing mêngko iki | ana têtamu prapti | tur ika putrane ratu | mêngko wis anèng marga | bale babarana lampit | rangkêpana babut lan pêrangwêdana ||

19. sanadyan kathaha ajar | kang wontên ing tanah Jawi | tan kadi Camaratunggal | sagoh kadya wong bupati | tuhu ajar linuwih | sêsaosane wus kumpul | kocapa kang lumampah | rahadèn sumêngka ngardi | duk sêmona bingung tan uninga marga ||

20. sigra prapta kang ampuhan | sarta udan lawan angin | umyus mêsês anarajang | kayu kang sakol gumuling | sêmpal kang êpang alit | sêmpal kaprapal kapupuh | sangête kang ampuhan | awor udan riwis-riwis | guntur gunung kadya karungèng[67] ing wiyat ||

21. papêdhut pêtêng limunan | jalajating kusuma di | jim pêri lan parayangan | padha surak anong[68] langit | yèn wonga suka margi | marang radyan ingkang rawuh | praptane radèn putra | rangu-rangu anèng margi | tan antara rahadyan miyarsa gêntha ||

22. tumulya padhang kang arga | mari bingung radyan mantri | ningali pucaking arga | wontên camara satunggil | sarta kathah syaraning | pêrnahing gêntha karungu | radèn putra

--- [f. 55v] ---

ngandika | paman Wiron baya iki | patapane Ki Ajar Camaratunggal ||

23. payo paman ingugahan[69] | nulya sumêngka ing wukir | siti miring kajawahan | lunyu tan kambah ing jalmi | wong satus kari nguri[70] | sigra prapta dhepokipun | pratapan ing Camara | Radèn Sêsuru[71] kaèksi | mring ki ajar kang prata nulya sinapa ||

24. kaki radèn lah bagea | pundi pinăngka ing wuri | radèn teja sulêksana | pantêse kusuma adi | tatejane nêlahi | umatur Radèn Sêsuruh | lampah lulun[72] satindak | ingkang kakêtêg sadêmi[73] | măngsa botên kawêngku sang maha tapa ||

25. ki ajar alon anabda | pan abênêr kaki mantri | pirang prakawis manira | yèn nora wruha kang gaip | ing karsanira kaki | wus kawêngku marang isun | marmane para kesah | ki radèn sangking nêgari | pan ayuda igih lan ari manira ||

26. malah asor pêrangira | marmane prapta ing ngriki | lumajêng angujur wana | mangke arsa mangun tèki | lah paran kaki mantri | puniku pambadheningsun | matur rahadèn putra | alêrês sabda sang tapi | batên langkung kawula nêdha pitêdhah ||

27. ki ajar aris anabda | yèn sira nari ing mami | aja nadyaa[74] atapa | eman jênêngira kaki | dadi apa ing Jawi | nora nana dadi tunggul | jênênge arinira | cupêt tumurun malih |[75]

--- [f. 56r] ---

amung sira kang anurunakên nata ||

28. yèn sira anut maringwang | angetana bae kaki | ing bejing sira mandhêga | yèn amanggih maja pahit | saênggone kapanggih | pinasthi dadi kadhatun | lan ana kêpuh sirah | iku alun-alun bejing | pêsthi sira dadi damaring nêgara ||

29. tumêka ing putra wayah | malah prapta jaman akir | kang amutêr tanah Jawa | lan wêruhanira kaki | jênêng isun puniki | dudu ajar têmên ingsun | pan ingsun duk ing kuna | putra Pajajaran singgih | eyangira pan kapêrnah ariningwang ||

30. kang aputra ramanira | iku kaponakan mami | kang linabuh ing Karawang | marmaningsun tilar puri | pan ingsun putri luwih | tanpa tandhing warnaningsun | sakèhe putri Jawa | dadi udhang para aji | pan kathah ratu kang prapta anglamar |[76]|

31. duk samana atiningwang | nora pisan arsa krami | isun dinukan ing rama | ingsun rasa-rasa ngati | singa kang sun karêpi | kang liyan dadi pakewuh | nulya ingsun anukma | ing wêngi sah sangking puri | wêdal ingsun miyos ngurung-urung toya ||

32. anurut karsaning manah | wêkasan mugah ing ardi | mring pucake Gunung Kobang | ana camara satunggil | anulya sun ênggoni | malah dadi dhepok ingsun | sasampune mangkana | ki ajar angalih warni | pan sakêdhap mantuk warnaning wanudya ||

--- [f. 56v] ---

33. dinulu parawan kênya | warna kadya widadari | datan ana tumandhinga | wanudya ngalam dunyèki | rahadyan aningali | kagèt manahe smu kenyut | lali purwa daksina | dene warna ayu luwih | radyan putri sakêdhap supe sarira ||

34. ajujung[77] arsa angêmban | lagi jumangkah ping kalih | ya ta kang amalih warna | sadyanira angigati[78] | dadya micarèng ati | sun cobane wong abagus | arsa ingsun uninga | solahing kakung mring èstri | ingèngsêman sang bagus tur ingidonan ||

35. nora sangsaya mudura[79] | manahe rahadyan mantri | pinarêkana ta naa | ginayuh nulya ngindhani | katingal wêntis kengis | sumingêb Radèn Sêsuruh | sangsaya tan darana | cinandhak-candhak ngigati | tinêmanan[80] lir anumbruk wêwayangan ||

36. tumulya ical kang warna | sang ayu datan kaaksi | rahadyan putra kelangan | sakêdhap manahe gingsir | maksih kaciptèng ati | ika si ratune ayu | sor widadari syarga | baya musthikane bumi | yèn awèta gusti sun rewangi pêjah ||

37. supe ing purwa daksina | tan ana dharat kaaksi | nanging wau kang katingal | kang asung sawining liring | radèn micarèng ati | baya mring ngêndi wong ayu | aja amingkis sinjang | ginayuh têka ngindhani | tanggung-tanggung angur aja wruha pisan ||

38. adangu raja pinutra | dènnya kasmaran kêpati | lênglêng cêngêng [cêng...]

--- [f. 57r] ---

[...êng] tingalira | kadya kêna ing pirangti | tan wande angêmasi | pangrasane sang abagus | supe yèn tilar praja | nanging kamurcane ngati | sampun nêlas manahe brăngta kasmaran ||

39. warnanên sang apratapa | kamiwêlasên ningali | anulya wau ngatingal | mapan dadya ajar malih | arupa kaki-kaki | rahadyan sigra asujud | karuna amlasarsa | sumungkêm ing pada kalih | sakêlangkung anuwun kang pangapura ||

40. angandika sang pratapa | lah uwis mênênga kaki | aja para wèt karuna | sun apura solahnèki | jamake wong aurip | kabubuhan owah luput | iku panyobaningwang | yèn sira madêg nêrpati | dipun emuta puniku cobane nata |[81]|

41. yèn sira mangkonoa |[82] măngsa arêp dadi aji | pan iku sirahing donya | Sri Sadana lawan èstri | nanging dèn emut ugi | pan puniku têpanipun | akathah kamanusya[83] | wani gusti marga èstri | beda ingsun wus ilang ing kamanusan ||

42. kasangêtên gèn atapa | dadi kapriyangyang mami | kajaba sangking manusa | wênang jalu wênang èstri | wênang anom wak mami | datan kêna mati isun | bejing kêna ing pêjah | yèn dina kiyamat bejing | anadene ingsun kawan[84] jênêngira ||

43. dudu ing kene gènira | kapanggih kalawan mami | yèn sira wus madêg nata | amêngku ing nusa Jawi | mapan ingsun angalih | têka ing kene ing besuk | ratune pêrayangan | angadhaton [angadhato...]

--- [f. 57v] ---

[...n] Tasikwêdhi | pan abala êjim lawan parayangan ||

44. sawuse ing kono bejang[85] | ngalih sangking Tasikwêdhi | angadhaton Pamancingan | siniwaka ingsun bejing | sineba para aji | samya ratune lêlêmbut | jana iki sadaya | tur ajênêngakên patih | lan tumênggung dêmang ngabèi lan arya ||

45. sasampunira mangkana | isun ngawula sirèki | ing saturun-turunira | iku kang isun kulani | naning isun prajaji[86] | yèn sira apagih[87] musuh | aku nuli udanga[88] | na têngêran ingsun prapti | lamun ana surak anèng awang-awang ||

46. sakathahe musuhira | kalah maring sira kaki | ingsun anut karsanira | yèn têdhak para ing bejing | têka lali ing mami | pasthi prangira kaburu | tur banjur kalah pisan | wus sira mangkata kaki | lah jujugên wawêkas isun ing sira ||

47. kuloning Gunung Prawitan | saêlor Gunung Srawati | ana bêngawan anyimpang | kidul ara-ara Têrik | hèh poma dipun eling | rahadyan anulya sujud | amit kawula eyang | anut ing pituduh yêkti | nulya mangkat ing Ardi Kombang kawuntat ||

15. Pangkur

1. sigra lumampah mangetan | lampahira anurut ing pasisir | ngalang gunung ngujur gunung | Kêndhêng anut pajatyan | nora kandhêk lumampah ing wana singub | kandhêg anèng ara-ara | ing kêpuh sirah samandhing ||

2. ana ta maja katingal | pan sanunggal uwohipun adadi[89] | asinang [a...]

--- [f. 58r] ---

[...sinang] sêdhêng ingudhuh[90] | wohe tiba satunggal | dèn icipi tuhu yèn pait kalangkung | punika kang kapondhokan | radèn putra ngandika ris ||

3. paman Wiron paman Badar[91] | lah puniki ara-ara ing pundi | baya iki wêkasipun | nanging pundi arannya | nulya matur Ki Wiron nênggih puniku | kidulipun kali nimpang | aran ara-ara Têrik ||

4. wartènipun kuna-kuna | pan punika nagri Ngastina nênggih | ingkang rinêbat karuwun | dening saluhur panduka |[92] duk jênênge Pandhawa Kurawa pupuh | marma wontên Bratayuda | wiwitan rêbatan putri ||

5. punika ingkang rerehan | pan kalêbêt Pajajaran ing ngriki | ngandika Radèn Sêsuruh | lah paman yèn mangkana | isun nêlah ing rika ta wastanipun | lan wêkase kaki ajar | sun arani Majapait ||

6. samana rahadyan putra | anênandur gaga sarta sêsabin | têtaruka wana agung | mung wong satus rewangnya | jangkêp sagung sumangsane angudhuh |[93] murah kang sarya tinumbas | têtanduran angêmahi ||

7. nêngêna sira rahadyan | sampun tigang ungsum nèng Majapait | watara wong jangkêp sèwu | kocapa Arya Bangah | kang sadhèrèk kang jumênêng anèng Galuh | rinusak dening Sang Nata | Pajajaran duk ing nguni ||

8. Arya Bangah tan kinarsan | anèng Galuh marmanira dèn andhih | mangetan palayunipun | prapta ing Majalêka[94] | pan abêta tiyang kawandasa iku | sapraptane [saprapta...]

--- [f. 58v] ---

[...ne] rêrangkulan | Rahadyan Sêsuruh angling ||

9. lah ta kadipundi kakang | dening lalos maring Galuh kèng ngriki | Ki Arya Bangah umatur | ing pun kakang milanya | manira sah sangking nêgari Galuh |[95] dening tan ayun maringwang | kinalahakên kang jurit ||

10. dene Ki Siyungwênara | yêktiningsun kinalahakên jurit | manira yayi lumayu | angungsi jênêng para | anglampahi ing wangsit tuduhing rèku | gunême Siyungwênara | yèn Galuh wus bêdhah bejing ||

11. ing bejing măngsa katiga | sira yayi arsa dipun lurugi | Radèn Sêsuruh amuwus | yèn makatên kakangmas | dawêk sami dhininginan karsasanipun[96] |[97] anglurug mring Pajajaran | mapan wadya Majapait ||

12. sampun jangkêp tigang nambang | tan antara dèn pêpêk ingkang abdi | ingkang bala tigang èwu | mangkat mring Pajajaran | duk lumampah marga antuk tigang dalu | bala wuwuh pitung nambang | pan salêksa bala alit ||

13. pirang dina laminira | dènira prang bala ing Majapait | aramya aprang apupuh | ingkang dadi pangarsa | dèn titihi Arya Bangah wadya sèwu | Ki Wiron bala sanambang | Ki Bandar sèwu kang ngiring ||

14. Ki Nambi wong pitung nambang | sakathahe wong anyar mung Ki Nambi | punika dêdêl gêgunung | Arya Bangah pangarsa | pangawate Ki Bandar kiwa Ki Wirun | têmpuhing yuda lir gêrah | pirang-pirang kang pêpati ||

15. Siyungwanara nèng ngarsa | kang pangajur[98] ngamuk kari pribadi | bala tan wruh gustinipun [gusti...]

--- [f. 59r] ---

[...nipun] | kang ngamuk tinadhahan | pan akathah wong Majapait kang lêbur | anênggih Ki Arya Bangah | kapanggih sami pribadi ||

16. kalawan Siyungwanara | wus palastra Arya Bangah matèni | wong Pajajaran kaburu | sedane gustinira | binoyongan èstrine mring Majalangu | binêkta maksih somahan | angalih mring Majapait ||

17. nanging wong sadalêm pura | Pajajaran ingkang dipun pilihi | jaga isine kadhatun | wong sèwu kang nonoman | kang parawan awêtara patang puluh | wus katur rahadyan putra | tan babal wong jro puri |[99]|

18. risampunira mangkana | duk cinacahakên wong sanêgari | karuwun wong tigang èwu | mangke dadya salêksa | sasampune Pajajaran kalahipun | kêbêk têkèng jaba kutha | wus babar dadi sakêthi ||

19. pitung lêksa pitung nambang | pitung atus kalawan pitung dèsi | Ki Wiron Ki Bandar matur | yèn suwawi ing karsa | lahêng gusti panduka jumênêng ratu | amêngku ing sa-Jawa |[100] datan wontên kang malangi ||

20. katarima aturira | tinurutan jumênêng Majapait | Arya Bangah wus jinujung | nama Arya Panular | pan Ki Wiron ing mangke jinujung lungguh | nama Patih Arya Wahan | Ki Bandar lawan Ki Nambi ||

21. sami kinarya wêdana | ing pasisir Bandar măncanêgari | Arya Panular aluguh | parentah jro sadaya | pangandhagan wadana mantri pangayun | sang nata garwa sakawan | kang putra jalu satunggil ||

22. wus rata kang panjênêngan | sampun [sa...]

--- [f. 59v] ---

[...mpun] lama putranira sang aji | prabu anom kang jêjuluk | adalêm salor pasar | Patih Arya Wahan apêputra jalu | winastanan pun Udara | tinandur anèng Kadhiri ||

23. sampun alami Sang Nata | Majapait seda putra gumanti | prabu anom dadya ratu | pêpatih Arya Wahan | maksih linastarèkakên karuhun |[101] jumênêng Ardiwijaya | prabu anom kang kêkasih ||

24. sang prabu arsa cangkrama | maring wana abêburu anggêrit | kang banthèng lan kêbo dhanu | Ki Patih Arya Wahan | baturira dhatêng kangjêng sang aprabu | yèn sawawi sri naledra | sampun age acangkrami ||

25. pan abdi dalêm sadaha[102] | ingkang manah dèrèng sumungkêm yêkti | nadyan tidaka[103] sang prabu | yèn wus manah pracaya | dipun kadya ing jênêng syarga kang surud | ing mangke dèrèng kantênan | sampun kasmaran cangkrami ||

16. Asmaradana

1. langkung duka sri bupati | dene dèn ampah karsanya | kang galih langkung cuwane | wêdana kadya sinêcang | sampuna tiyang lama | kadya dèn tuwêka gapyuk | sangking dukane sang nata ||

2. nulya jêngkar sang nêrpati | malêbêt ing datulaya | wontên ta kocapa mangko | kawulanira sang nata | wasta Ujungsabata | abdi kadipatènipun | tilaran tilas durjana ||

3. wêruh yèn duka sang aji | nulya dadan abasahan | datanpa rewang lampahe | wau Ki Ujungsabata | arsa malêbèng pura | wus prapta [pra...]

--- [f. 60r] ---

[...pta] jawine pintu | lumêbêt tanpa larapan ||

4. pan ingandêl saba puri | cumundhuk ngarsa sang nata | Ujungsabata ature | kadospudi[104] kang paturan | wau pun Arya Wahan | winastan abdi sang prabu | dèrèng sumungkêm sadaya ||

5. karantên sisip pun patih | mangke paningal kawula | mantri panduka sakèhe | sami eca ingkang manah | pae kala ramanta | kêkathahên karyanipun | mung mangke angrasa eca ||

6. miwah abda[105] dalêm jawi | tulus kang adagang layar | angraos kathah bathine | anênandur katulusan | kawula tan kaduga | dèn wastani maksih kuwur | ature pun Arya Wahan ||

7. pun patih kula wastani | angèwêdi panjênêngan | nêgari langkung suyude | dèn wastani dèrèng rêmbak | mangke wontên punapa | baya ta piyambakipun | kadarbe pangarah ala ||

8. ujar watêke ki patih | pêparentah tanpa saja[106] | ngantosi kang dadya katong | bêktine mantri kang têbah | batên kalêbêt pisan | kathah kêdhike tan katur | kalêbêt ing kapatihan ||

9. kawula miyarsa gusti | kariyin pun Arya Wahan | aprasatya lan sang katong | yèn mukti sarênga wirya | yèn seda asarênga | sampun kongsi ganti taun | ing mangke tan kalampahan ||

10. rama jêngandika lalis | pênêd punika tuta |[107] mapan kalêbêt jangjine | paduka tan kaningaya | suwawi linêkasan | pan ing mangke mupung dalu | kawula [kawu...]

--- [f. 60v] ---

[...la] kang nglampahana ||

11. yèn sampun pêjah pun patih | tutug sakarsa parentah | tan ana winalang galih |[108] apanujon ingkang karsa | ta[109] nurut pun Sabata | nulya pinaringan dhuwung | awasta pun Jangkungpacar ||

12. nulya tinudhung[110] tumuli | ya ta surup sang yang arka | pun Ujungsabata miyos | anjêjêp mring kapatihan | kocapa Arya Wahan | samana maksih aluguh | akalihan rayinira[111] ||

13. angandika kyai patih | atutur ing rabinira | patiku sawêngi mêngko | tan kêna giningsirana | yèn luput pêjah iwang | nênggih dawa umur ingsun | ni patih kagèt ing manah ||

14. punapa marga ki patih | adarbe wuwus mangkana | kiyai patih saure | sang nata mangke idhêpan | ature kang kawula | sakathahe batur ingsun | sawêngi iki pêpêkan ||

15. lan ingsun sawêngi i[112] |[113] bojo sira umpêtêna | singêdêna ing jro kabong[114] | dèn aja na wong uninga | wongira udhangana | sawêngi aja na turu | pêpêka anèng mandhapa ||

16. ki patih sampun aguling | saluhure pasarean | pan wus wayah sirêping wong | kocapa Ujungsabata | ajêjêp[115] kapatihan | sajawine pagêr banun | dèn pirsakakên syaranya ||

17. gumuru[116] lêbêting kori | ana kang asukan-sukan | ana kang ngidung amaos | ingkang sawênèh carita | ana

--- [f. 61r] ---

kang têtandhakan | kang anom aturun guyu | sawênèh awêwayangan ||

18. ana kang ngêdhok manyanyi | sawênèh agêguritan | kathah syaraning ponang wong | Ujungsabata kèmêngan | dene tan ana nedra | ya ta matêk ajinipun | asadhakêp suku tunggal ||

19. nutupi babahannèki | tumênga ana ikasa[117] | kapapag palawangane | sampun rinupêk sêdaya | tumungkul Ki Sabata | kang bumi nulya dinulu | apan sigra jajêk[118] lêmah ||

20. malih ping tiga tumuli | lumaku angănja-ănja | nulya anyakob[119] lêmahe | antuk sajumput kinarya | sigra anggagêm[120] lêmah | ingkang kinarya gêgutuk | sasampunira binalang ||

21. lawang pan mênga pribadi | kancinge pating palêsat | kang akêmit sirêp kabèh | ana kang turu ambapang | anglês sarwi angawar | nanging ta puniku turu | sangking mandine wisaya ||

22. ana maksih malang kêrik | wênèh maksih mandha[121] rêbab | samêndhapa turu kabèh | malêbêt Ujungsabata | kang kêmit kalangkahan | praptèng palataranipun | kang padam pating paluncar ||

23. ki patih kang dèn ulati | pasareane tan ana | manawa awor wong akèh | kang turu kukub dèn wiyak | tan ana kapanggiha | kewuhan ing manahipun | dèn angên-angên ing nala ||

24. karêmêne kyai patih | nora liyan sangking kuda | saewuhane [saewuh...]

--- [f. 61v] ---

[...ane] gawene | yèn kudane jaluk pakan | tumulya ingudhunan | ika karêmênanipun | malah kawuri rabinya ||

25. Ujungsabata tumuli | lumampah dhatêng gêdhogan | dipun pêthoki lawange | dèn gitik kang kuda mêdal | dhatêng ing palataran | anjêrngingih gêdruk-gêdrug[122] | angrunjah nepak jambangan ||

26. ki patih pêgêl kang galih | dene ucule kang kuda | kang ucul kuda agême | wêkasan anyêluk bocah | sangking saluhur kajang | Ujungsabata wus wêruh | yèn ana saluhur kajang ||

27. tumulya sami atangi | kuda sampun cinêkêlan | Ujungsabata adhêpès[123] | sampuning mugah kang kuda | nulya sami anedra | jalu èstri samya turu | mugah pun Ujungsabata ||

28. dhatêng sajêroning samir | pandhêlongira ing kajang | ingkang dèn awur sadyane | tinarik pun Jangkungpacar | pan dhuwung agadhuhan | yèn pun Jangkungpacar iku | tan ana têguh kadhotan ||

29. kajang winiyak sadhidhik | tan amingsêr dhuwungira | nulya pinêrjaya age | anuju lambunge kiwa | mandine kang curiga | pêjahe onèng ing luhur | tan ana ingkang uninga ||

30. sarêng uninga ing gêtih | parandene mangke tatas | baya ta sampun takdire | sumusul marang kang syarga |

--- [f. 62r] ---

nulya tatas raina | ni pa[124] tan nyana wau |[125] gêtèh tumètès ing bantal ||

31. ni patih anulya anjrit | sampune bangun raina | ki patih tinurunake | ni patih nangis alara | pan sampun binêrsihan | nulya tinabêla sampun | ni patih wus binoyongan ||

32. jinarah sadarbenèki | têlas jrone kapatihan | rêkyana patih dalême | Ujungsabata sinrahan | sawong desane pisan | sang nata suka kalangkung | Ujungsabata ginanjar ||

33. jinênêngakên pêpatih | sang prabu kala samana | tulus cangkrama karsane | dhatêng wana pacangkraman | para mantri sadaya | samya pisah lan sang prabu | miyarsa dhangdhang wurahan ||

17. Dhandhanggula

1. angrêbut paran dènira agêrit[126] |[127] para mantri pisah lan sang nata | agêrit sapi lan banthèng | kicalan gustinipun | dènnya gêrit kari pribadi | nanging Ujungsabata | kang bêrêg i[128] ngayun | ênêngêna sri naledra | kawarnaa putrane kiyai patih | kang aran Ki Udara ||

2. kang aligih nêgarèng Kadhiri | amiyarsa yèn kang rama pêjah | cinidra sang prabu anom | miwah sarayatipun | binoyongan dipun karikis | wismane jinarahan | Ki Udara wau | nulya akêkapa kuda | sigra [si...]

--- [f. 62v] ---

[...gra] mangkat santananira angiring | ajujug pacangkraman ||

3. prabu anom kapanggih pribadi | agêgêrit banthèng lawan sangsam | Udara ngêmbat watange | sarêng kagyat sang prabu | pinarjaya pan sampun lalis | gègèr sajroning wana | nanging nora nana wrêruh |[129] yèn panggawe Ki Udara | wangsul malih dhatêng kitha Kadhiri |[130] adadan arsa seba ||

4. ingkang putra prabu anom sigih | Radèn Adaningkung gumantya |[131] Ki Udara pêpatihe | Sang Partawijayèku | pan jumênêng ing Majapait | lami tumulya seda | Radyan Kayamwuruk[132] | jumênêng Ăngkawijaya | apêputra Radèn Lêmbu Amasani[133] | Patih Dêmang Panular ||

5. putra Wisada ingkang kêkasih | apêputra Brangtaji namanya | Gunawijaya wastane | seda putra aluguh | Radèn Alit jumênêng aji | jêjuluk Brawijaya | wêkasane ratu | apêpatih Gajahmada | pan kapitu punika jumênêng aji | mêkasi Brawijaya ||

6. pirang warsa jênêngira aji | wus akrama lawan Putri Cêmpa | Ni Darawati wastane | tuhu ayu pinujul[134] | warnanira kocapa salin | ping lima sadinanya | langkung sih sang prabu | pira lamine kapanggya | Putri Cêmpa dèrèng tumêdhak ing siti [si...]

--- [f. 63r] ---

[...ti] | tansah anèng êmbanan ||

7. têtiga sanak Putri Drawati | èstri kêkalih jalêr sanunggal | kang rayi luwih ayune | sadinane ping pitu | salin warni wus dèn utusi | nanging sampun akrama | antuk têdhak Rasul | kamulanya Cêmpa Sêlam | wus alama kaponakan sri bupati | awasta Radèn Rahmat ||

8. arsa atijo[135] ing tanah Jawi | pakèning ibu tijo ingkang uwa |[136] kang garwa sangêt angêne | sasampuning kapangguh | Brawijaya ing Majapait | pan aparing pagenan[137] | dhatêng putranipun | padhêkahan Ngampèldênta | pan wong Jawa sinakarêp sakathahe tiyang Jawi |[138] akathah manjing Islam ||

9. anêngêna[139] nagri Majapait | kawarnaa pan wontên rasêksa | awisma ing alas gêdhe | kêkalih sanakipun | Ki Rasêksa dene kang èstri | Ni Rasêksi wastanya | Ni Rasêksi matur | maring kang raka Rasêksa | kadospudi kakang kawularsa kaki[140] | Ki Rasêksa anabda ||

10. kadar sapa kang sira karsani | Ni Rasêksi matur ingkang raka | kang kula karsani mangko | Sang Nata Majalangu | Ki Rasêksa alon nauri | yayi mangke ta sira | kudu laki ratu | măngsa arêpa mring sira | Brawijaya ratu dibya pan aluwih | măngsa dèn karêpana ||

11. Brawijaya wau Majapait | para Ratu Jawa tanah sabrang | samya ngaturi putrine | apa ta marganipun | yèn arsaa marang sirèki |

--- [f. 63v] ---

ratu apik kalintang | warnane abagus | Ni Rasêksi aturira | pan kawula igih sagêd malih warni | kang kadya garwanira ||

12. Ni Rasêksi byar amalih warni | citranira lir prada binabar | wêdana mancur cahyane | lir widadari nurun | sangking syarga tuhu yèn adi | busana kadya edhang[141] | Ki Rasêksa dulu | gumuyu alatah-latah | wus angrasa milu duwe tanah Jawi | sangking sangêting tapa ||

13. Ki Rasêksa wuwusira aris | iya yayi sira malêbua | besuk mringa kadhatone | apanggiha ya sang prabu |[142] kang sinuhun ing Majapait | Ni Rasêksi angucap | kaya age isun | atêmu lawan sang nata | mêtu lanang ingkang abagus linuwih | madhani para putra ||

14. yayi sira isun pêparabi | ingkang patut lawan warnanira | Edhang Samitapurane | ingkang rayi anuhun | angabêkti tumulya pamit | malêbêt mring nêgara | kandhêg pasar agung | lagya tuwon sêmona |[143] sami kerut wong sapasar aningali | kanyaran dulu edhang ||

15. aranipun Edhang Samitapuri |[144] lanang wadon tuwa lan taruna | anonton edhang basane | miwah ingkang mamikul | pan atilar pikulannèki | mantri tilar kêndhaga | karêpe andulu | miwah kang amara seba | rangu-rangu sakèhe para bupati | kandhêg adulu edhang ||

16. marmanira sami aningali | dene edhang [e...]

--- [f. 64r] ---

[...dhang] ayune kalintang | lawan umancur cahyane | kucêm sakèh kang dulu | kadya wulan purnama sidik[145] | amadhangi sapraja | dene tapanipun | sasadyane tinurutan | ing dewane èstijrat basane kapir | datan beda mangkana ||

17. Patih Gajahmada aningali | duk ing pasar wong kerut sadaya | samya tilar dadolane[146] | ana wong rubung-rubung | kyai patih arsa ningali | basane ana edhang | luwih warnanipun | ki patih nulya mariksa | sira edhang pinangkanira ing pundi | lan sapa aranira ||

18. nulya matur endhang mring ki patih | pan kawula tiyang sangking arga | sumadya ngabdi wiyose | anênggih jênêng ulun | gih pun Edhang Samitapuri | sumusul kang putusan | kajêng[147] sang aprabu | parêk kalih kang prapta |[148] dhawuhakên timbalan dhatêng ki patih | jêngandika ngandikan ||

19. sapraptane ngarsane sang aji | kang dinangu gègère ing pasar | ana apa ing wartane | ki patih nulya matur | wontên edhang kang sangking ardi | sami cingak sadaya | edah[149] warnanipun | ulun sampun amariksa | sadyanira yèn kage[150] arsa angabdi | edhang nulya ngandikan ||

20. sapraptane edhang ing jro puri | sarêng mulat sang nata mring edhang | kumênyut sênêng galihe | tinugalakên sampun | mring kapanggung kang lami-lami | ni edhang wus apasang | ing sapolahipun | sampune ngalama-lama | sri nalendra tumingal sênêng ing galih | minggah sêlir

--- [f. 64v] ---

pangarsa ||

21. sêlir kapagung[151] sami kawingking | sakathahe para garwanira | ni endhang dadi kasihe | anunggu siyang dalu | tigang căndra tan malih apti | luwih wanudya kathah | sajrone sih lulut | ni edhang nulya awawrat | kalih căndra sang nata cuwa kang galih | dene agêlis nyidham ||

22. akêrasa sajrone ing ati | arêp mangan gagêcok kang mêntah | wêkasan dadi tangise | karsanira sang prabu | sakarêpe kinon nêkani | pan sampun tinêkanan | mênêng dènnya muhun | gagêcok nuli pinangan | tan antara ni edhang nulya ajrêrit | siyungipun sacarak ||

23. warnanira mantuk Ni Rasêksi | ya ta gègèr wong sadalêm pura | sang nata langkung dukane | sigra angêmbat lawung | karsanira dipun pêjahi | Rasêksi nulya ilang | mring wangkane[152] gunung | wawrata[153] prapta sêmaya | sangang căndra babar ingkang jabang bayi | lanang bagus kang warna ||

24. nora tiru ing biyang Rasêksi | sinung aran anênggih pun Dilah | wêlagang gêlis gêdhene | nyata[154] titisi[155] ratu | yêkti beda lawan Rasêksi | sampunira mangkona | pintêre kalangkung | Ki Dilah atakèn bapa | sinauran kang uwa ingkang nauri | ya ingsun bapakira ||

25. nora rêna Ki Dilah kapati | manuk ika yèn aduwe anak | tan beda lawan bapake | ingkang uwa ajêtung | dening pintêr rare puniki | arsa jinarwanana | ewuh atiningsun | tan wande ingsun kelangan [kelanga...]

--- [f. 65r] ---

[...n] | anak ingsun Ki Dilah mênawi runtik | lêhêng sun wacanana ||

26. ingkang uwa mujar sarya aris | anak isun Dilah ayya mothah | mêngko sun tutur jatine | kang yogya sira iku | Brawijaya ing Majapait | nanging sira Ki Dilah | dudu anak isun | pan sira putrane nata | watir ingsun mênawa tan ngaku gusti | kumêpyur manahira ||

27. yèn mangkono biyang ingsun amit | sêdya ngawula mring Brawijaya | Ni Rasêksi lon wuwuse | yèn kêna anak isun | aja sira mring Majapait | mênawa kaki sira | bok nora dèn aku | kangelan ingsun kang wirang | pan Ki Dilah mèngsêm sarya anauri | pasthi nganggo prayoga ||

28. nanging manira amêksa amit | nora kudu dèn akua anak | nanging karuhana bae | arsa sawita ratu | sokur bêja antuka kardi | nulya Ki Dilah mangkat | kang kari amuwun | datan winarna ing marga | sapraptane pun Dilah ing Maospait | anjujug wringin kêmbar ||

29. lajêng pepe ngisore waringin | kurung alun-alun Majalêngka | pun Dilah bukuh linggihe | tan antara kadulu | marang sira rêkyana patih | anulya pinariksa | ki patih amuwus | rare sapa aranira | lawan apa sêdyamu prapta nêgari | ing êndi kang pinăngka ||

30. nulya Ki Dilah umatur aris | rare sangking ing gunung kawula | tanpa yayah lan bibine | pun Dilah aran ulun | marmanipun prapta ing ngriki | sumêdya angawula | ing gusti sang prabu | yèn karsa angabdèkêna [anga...]

--- [f. 65v] ---

[...bdèkêna] | pan punika ing sedya kawula prapti | kang mugi ingaturna ||

31. Kyai Patih Gajahmada angling | iya isun ingkang ngaturêna | ing kangjêng gusti sang katong | warnanên sang aprabu | kang pinarêk anèng sitinggil | angandika ing wadya | gandhèk kinèn dangu | kang pepe waringin kêmbar | ingkang kinon wadya gandhèk awotsari | gêpah asigra-sigra ||

32. sampun cundhuk layan kyana patih | andhawuhkên timbalan nalendra | ki patih gupuh ature | katur marang sang prabu | lamun wontên kang pêcêl alit | sumêja angawula | i kangjêng sinuwun | ya ta wangsul kang putusan | sigra matur lamun wontên pêcêl alit | pun Dilah wêstanira ||

33. wijilipun sangking ing wanadri | sêdya ngapdi ing paduka nata | sang prabu pangandikane | timbalana dèn gupuh | ingkang kinèn sragra[156] wosari[157] | lèngsèr sangking ngajêngan | lampahira rawuh | Ki Dilah gya dhinawuhan | sampun kering prapta ing ngarsa nêrpati | muka kajêm[158] pratala ||

34. jêng sang nata angandika aris | iya Dilah sira anugala | ing panakawan alite | Dilah tansah dinulu | sasolahe pan mambu ati | cahyanira gumilang | lir wulan awêlu | risêdhêng lagi purnama | laku linggih solah muna lawan muni | yêkti wijili[159] tapa ||

35. tan winarna laminira mangkin | sri nalendra arsa acêngkrama | anggêrit sangsam lan banthèng | amburu ing wona gung | pan Ki Dilah matur wotsari | gusti sang sri nalendra | sampun mring wona gung | langkung têbihe kang wona | awah[160] aya pan samar

--- [f. 66r] ---

wona asingit | tua kalihan graha ||

36. lêhêng gusti cangkrama nêgari | anggêrit banthèng kalawan sangsam | anèng ing alun-alune | ulun ingkang asanggup | dhatêngakên buron wonadri | sato sajrone wona | praptèng alun-alun | sri nalendra angandika | rare iki lumancang asanggup bakit[161] | luwih lan mantra[162] kathah ||

37. lamun sira sanggup nêniwasi | pasthi ingsun tugêl gulunira | ingsun kaya tontonane | anèng ing alun-alun | tinon sakèh wong Majapait | lah Dilah wis lungaa | dèn tatêp[163] ujarmu | Ki Dilah nêmbah wus mentar | wus lumampah praptèng ing wona tumuli | wismane ibunira ||

38. Ni Rasêksi kagèt aningali | mring kang putra ing sapraptanira | sigra pinêngkul janggane | Ni Rasêksi amuwus | dening kulap[164] agêlis prapti | gènira angawula | natèng Majalangu | baya ta binêndon sira | ingkang putra Ki Dilah alon nauri | ingutus ingsun biyang ||

39. anggiring sato kang anèng wonadri |[165] praptaa ngalun-alun Majalêngka |[166] sri bupati ing karsane | Ni Rasêksi amuwus | anak ingsun jaluka aglis | ingsun ingkang giringa | marang alun-alun | sakèhe [sakèh...]

--- [f. 66v] ---

[...e] kang sato alas | andêlêna olihira ananggupi | mupugi karsa nata ||

40. ingkang putra tumulya apamit | wangsul malih dhatêng jro nêgara | prapta ing paseban age | Sang Nata Majalangu | kalanira miyos tinangkil | gègèr kang wadyabala | pun Dilah kadulu | sarêng lawan buron wona | sangsam kidang kalawan banthèng jêjawi | sami prapta sadaya ||

41. yèn jalmaa sira padha angling | ngaturakên pêjah

sah Puspadirona

--- [f. 67r] ---

[...]

--- [f. 67v] ---

sah Puspadirona

[...]

gêsangira

--- [f. 68r] ---

gêsangira[167] | sumăngga ing karsane |[168] ing kangjêng sang aprabu | sira Dilah umatur aris | gusti sang sri lendra |[169] ngaturakên ulun | sakathahe satu[170] wona | pan sumăngga ing karsa paduka ji |[171] sêdhêng bêrêg maesa ||

18. Durma

1. dyan tumêdhak sang nata kalihan raka | samya nitih padhati | sang sri naranata | anitihi pun Jêbad | ngalun-alun dènnya gêrit | kalangkung suka | kangjêng sri narapati ||

2. sinakolah pasawitane Ki Dilah | dènnya sawitèng aji | manggih suka arja | marga sangking Ki Dilah | dadya karsane sang aji | arsa dèn angkat | jinujung ingkang linggih ||

3. pan kinulawisuda nênggih pun Dilah | jinênêngakê[172] mantri | aran Arya Damar | wus sinungan parintah | pagunungan myang pasisir | Ki Arya Damar | Gajahmada kalindhih ||

4. Patih Gajahmada umatur sang nata | yèn suwawi sang aji | pun Ariya Damar | mangke sampun kantênan | tan wontên ingkang nisihi | tuhu prawira | ing mangke bangkat kardi ||

5. yèn suwawi kawula kang lumungsura | angandika sang aji | nora si mangkana | nadyan sun pêrnahêna | alinggiha nêgari |[173] ingkang prayoga | nêgara tanah Jawi ||

6. ki apatih umatur dhatêng sang nata | anuhun yèn suwawi | nêgari Palembang | punika kang sayogya | tan wontên prayoga malih | ya ta kalakyan | Palembang dèn linggihi ||

7. sabên dalu [da...]

--- [f. 68v] ---

[...lu] Narya[174] Damar dènnya seba | wong salêksa kang ngiring | marang Majalêngka | ngaturkên bêktinira | tan winarna ing margi |[175] wadya Palembang | mêntas anèng Garêsik ||

8. pan supaya wong agung ing tanah sabrang | yèn maring Majapait | Garêsik kang marga | ingkang dangya[176] langapan | kang dagang tan kêna manjing | yèn tan ngandikan | datan kêna umijil ||

19. Mijil

1. ênêngêna nênggih kang ginupit | kocapa sang katong | natèng Cina ngaturkên putrane | marang sang prabu ing Majapait | warnane linuwih | kuninge umacur[177] ||

2. lagya angajêngakên birai | mangkana sang katong | sarêng tumingal rêsêb galihe | mèh saemba Putri Darawati | mung era sadhidhik | warnane sang ayu ||

3. jêng sang nata karênan ing galih | dhatêng sang lir sinom | dèn inggahakên dadya garwane | pan asisih Putri Darawati | jêng sri narapati | sihira kalangkung ||

4. pan anunggu siyang klawan latri | tan ana kang katon | para sêlir myang jêjamahane | Putri Cina karabi |[178] sadaya kawiking[179] | para garwanipun ||

5. wêtara antuk sêtêngah sasi | panggihe sang katong | mèh supe dhahar lawan sare |[180] sangking sihira dhatêng Sang Putri | Cina anggrabini[181] | saya wuwuh ayu ||

6. duk

--- [f. 69r] ---

sêmona Putri Darawati | angrasa yèn kawon | ya ta mular asru tangise |[182] asêsambat ulihêna mami | maring yayah bibi | kapirsa sang prabu ||

7. sakêlangkung kèmêngan sang aji | ing galih akeron | dèn palaur Sang Putri Cinane | garwa ing Cêmpa atêmah mulih | tur kawitan rabi | lawan sang aprabu ||

8. dadya emut sang nata ing galih | ewuh atiningong | nadyan anaa sèwu rupane | datan padha Putri Darawati | nulya sri bupati | kang garwa sinambut ||

9. lah mênênga ariningsun gusti | aja gung wirangrong | nadyan ana si wong sèwu agèr | nora tinggal marang ing sirèki | sêtyanana gusti | mung sira kang ketung ||

10. upamakêna kawula gusti | yèn asih maringong | dèn kadya sih ing sinjang pangangge | pasthi kang ati asalin-salin | pugêraning rabi | tan lyan sida maskun ||

11. maksih karuna sang pramèsyari | binêkta mring langon | lah mênênga ariningsun anggèr | ingkang asawang intên ingukir | yèn sira tan apti | gusti amêmaru ||

12. lan Putri Cina sun buwang yayi | datan etang ingong | sok enaka atinira anggèr | kèndêl kang garwa wêkasan angling | nora pênging rabi | tan ajrih mêmaru ||

13. nanging yèn sampun darbe kêkasih | dèn mulat maringong | pirsanana manahe wong akèh | lamun wontên ingkang dèn kasihi [ka...]

--- [f. 69v] ---

[...sihi] | kongsi nungku sasi | mara gagra katun[183] ||

14. angandika sang sri narapati | kang garwa nèng pangkon | yèn mangkono ariningsun anggèr | nora nana prayoganing maning | Putri Cina yayi | aduga lan ingsun ||

15. yèn tan kalakon sun buwang yayi | tansah agung katon | baya kêna isun ing gunane | tan pêsaja iku sun arani | ya ta sri bupati | karya surat sampun ||

16. pinaringkên Gajahmada Patih | karsane sang katong | sampun kawrat ing dalêm surate | kyana patih wus tampi kang wangsit | binêkta sira glis | ing Cina sang ayu ||

17. duk sêmana Arya Damar mulih | mring Palembang alon | nanging kandhêg Garêsik lampahe | nora mancal anganti mênawi | wontên wêling kari | dohing Majalangu ||

18. Patih Gajahmada gya lumaris | tan abêkta uwong | nanging lan upacara lampahe | nulya prapta nêgarèng Garêsik | Ki Arya kapanggih | mèh mangkat mring laut ||

19. Arya Damar lèngsèr dènnya linggih | ki patih lingnya lon | ulun iki ingutus wiyose | dene Sang Nata Majapait |[184] pêkênira tampi | nawala sang prabu ||

20. Arya Damar sigra anampani | surate sang katong | wus kadhadha nawala têmbunge | saèsthi praya kawrat ing tulis | Arya muwus aris | ature anuhun ||

--- [f. 70r] ---

21. ing pasihan jêng sri narapati | kang dhawuh maringong | marma nganti ing ngriki lamine | yèn wontên parintah nusuli |[185] têbah Majait[186] |[187] nganti karsa ulun ||

22. tan antara Gajahmada mulih | lampahira alon | sampun prapta ing Majapaite | sri nalendra sêmana tinangkil | bungkuh[188] kyana patih | ing ngarsa umatur ||

23. lampah ulun abdi dalêm patih | mundhi surat katong | Arya Damar langkung panuhune | paring dalêm putri wus katampi | myang naosi tulis | sri nata katun |[189]|

20. Sinom

1. kocapa Ki Arya Damar | mancal sangking ing Garêsik | pan sampun ambabar layar | angin timur dèn tadhahi | palwanira tuk angin | kadya kilat lampahipun | wus prapta ing Palembang | mêntas sangking palwa aglis | Arya Damar malêbêt ing dalêm pura ||

2. wêrnanên Sang Putri Cina | rinêksa ing dalêm puri | sampun prapta ing sêmaya | tatêpining Majapait | sigra babar sang putri | jalu wêrnane abagus | ya ta sinungan enya | risampunira alami | Putri Cina kapanggih lan Arya Damar ||

3. langkung dènira pasihan | jalu èstri samya asih | Arya Damar angrêrêpa | nora nyana ingsun gusti | karane nora rabi | durung olih kang panuju | baya andika [andi...]

--- [f. 70v] ---

[...ka] mirah | wangsiting Yyang kinèn nganti | nanging yayi muga tulusa sihira ||

4. mèngsêm Sang Putri Cina |[190] miyarsa wuwuse laki | saklangkung ing sihira |[191] pan nungku siyang lan latri | kapanggih tigang sasi | ya ta grabini sang ayu | nyidham-nyidham kaworan | warna saya wuwuh adi | sampun prapta sêmaya ing sangang căndra ||

5. jabang bayi sampun babar | miyos jalu langkung pêkik | kang rama kalitang[192] suka | tinêkan panêdhanèki | angrasa darbe kanthi | titipaning Majalangu | pan sampun ingaranan | putra sangking Majapait | Radèn Patah Radèn Usèn kang taruna ||

6. Arya Damar angandika | marang garwa ngasih-asih | putraningsun wus diwasa | yèn sêmbada sira yayi | sun jênêngakên aji | gumantia marang ingsun | putranira kang tuwa | wus prayogya dadi aji | ingkang anom dadia pêpatihira ||

7. Radèn Patah dadi nata | Radèn Usèn dadi patih | manira yayi mêgawan | mungpung ingsun misih urip | amamong[193] putra kalih | mapan ingsun wus asêpuh | kang gar Putri Cina |[194] anurut karsaning laki | măngsa barong[195] kakang ing karsa andika ||

8. nanging watir kawula |[196] yèn ki radèn dadi aji | dening durung wruh wêweka | bok inganti taun malih | putra kalih sumandhing | mirsa sawirasaningpun[197] | Ki Arya Damar nabda | wruhanira [wruhani...]

--- [f. 71r][198] ---

[...ra] iku yayi | putranira Radèn Patah wus cinêtha ||

9. besuk dadi Ratu Jawa | sasirnane Majapait | karane ta dhininginan | anggêntyanana ing mami | mung putranira yayi | dadi wonde[199] atiningsun | kang ibu nulya nabda | kaki radèn kadipundi | anuruta sakarsane ramanira ||

10. Radèn Patah aturira | asru lênggana ing kapti | yèn gumantia ing nata | dene maksih cupêt budi | tuhu jugul ing ati | dèrèng wruh sasmita luhung | ingèngsêman sujana | yèn ingsun gumanti aji | pêsthi merang ing jênêng kawulaningrat ||

11. utamane kang nalendra | wêruha ing tata titi | tampi kawula ngadêga | cupêt ing sakalir-kalir | punapa ingkang margi | yèn purun umadêg ratu | Arya Damar tan mujar | wuwuse putra nglarêsi[200] | Radèn Patah

--- [f. 71v] ---

sasmitane lir wong tuwa ||

12. Arya Damar linge nala | kaduwungipun kapati | mudur kaya wong ginugah | kadi wong sinungan peling | durung-durung udani | ingsun kaya awèh tuduh | anutuh kang sarira | kang garwa mangkana malih | ingkang putra manahe sampun awayah ||

13. sêmune sampun gumantya | marang kang aduwe titis | mangkana Rahadyan Patah | myarsa pasrahing sudarmi | asru pêtênging galih | kagagas sajrone kalbu | mèh surup ingkang arka | wayahipun têngah wêngi | Radèn Patah mangkana rasaning driya ||

14. dèn angên-angên ing manah | yèn ora ingsun gingsiri | pêsthi yèn ingsun pinêksa | ing rama gumantya aji | karsanira anilib | dènnya lalos wayah dalu | nèng urung-urung toya | marganira dènnya mijil | glis lumampah karainan têngah wana ||

15. suminging pinggiring jurang | sumêngka

--- [f. 72r] ---

luhure wukir | tan ana ingkang kaetang | nurut sasêdyaning ati | sata wona munya jrit | kadya bagèkkên kang rawuh | rahadyan ingkang prapta | mangkana ciptaning ati | dènnya mlaku sadalu datan anendra ||

16. pasthi prayogya kèndêla | kang paksi asuka peling | mangkana siptaning manah | ya ta arsa dèn turuti | pelinge ingkang pêksi | anulya ana kang nusuh | manggih bèji araras | punika kang dèn ampiri | pan alinggih rahadèn pinggire toya ||

17. ênêngêna lampahira | kocapa sajrone puri | pawongan kagèt sêdaya | dening radèn nukmèng wêngi | pasarèane sêpi | dèn wêtara kesahipun | têngah dalu sêmana | kang sêlir sadaya anjrit | pan gumêrah arsa matur mring kang rama ||

18. Radèn Usèn amiyarsa | enjing anulya nututi | tan arsa kantun ing raka | pêjah gêsanga umiring | manjing ing wona giri | Arya

--- [f. 72v] ---

Damar kang winuwus | sakèhe kang parêkan | umatur atawan tangis | yèn kang putra têngah dalu kesahira ||

19. ingkang rayi sarêng enjang | Radèn Usèn tan kaèksi | ya ta kagyat Arya Damar | kang rayi asru anangis | Sang Arya ngandika ris | sakathahe mantrinipun | padha angulatana | anak ingsun dèn kapanggih | Putri Cina kêdah anusul kang putra ||

20. Arya Damar lan kang garwa | ya ta ngulati pribadi | dènnya nlisik jrone pura | pêpungkuran tan kapanggih | tuhu kalamun sêpi | putra kalih sami suwung | kang rama tan anyana | putra kang anèm tut wuri | Arya Damar arsa mijil jaba kutha ||

21. mangkana nitih dipăngga | akalihan pramèswari | dèn iring kang wadyabala | miwah ingkang para mantri | samya angiring-iring | miyos jawi kuthanipun | têpis iringing [iring...]

--- [f. 73r] ---

[...ing] desa | têlas tan ana kapanggih | malah prapta lêlampahan kalih dina ||

22. Arya Damar angandika | dhatêng garwa amlasasih | lah ta yayi putranira | lungane rahadyan kalih | yêkti datan kapanggih | jangjining Yang Maha Luhur | yayi pan ora bakal | lungane putranirèki | pirabara sok uga kawarasana ||

23. ingkang rayi tanpa ngucap | dèn rasa yèn sampun takdir | Arya Damar nulya bubar | kondur angadhaton aglis | myang sakèhe

--- [f. 73v] ---

sah

[...]

kang mantri

--- [f. 74r][201] ---

kang mantri | sadaya pan samya mantuk | mring wismane sowang-sowang |[202] mangkana sajroning puri | ingkang ibu langkung kêkêl jroning manah ||

24. sigêgên kang kantun pura | kocapa kang nukmèng latri | Radèn Usèn lampahira | kang raka kang dèn tututi | lumampah sarya nangis | kakang antènana ingsun | mulat ngalor mangetan | ngulon ngidul tan kaèksi | sigra mènèk nginggil wrêksa sira radyèn |[203]|

25. ainggil kang punang gurda | Radèn Usèn aningali | awêtawis saujona | wetan bênêr aningali | ingkang raka kaèksi | alinggih têpining ranu | Radèn Usèn lingira | pan sadya dèn parêpêki | wus tumêdhak sangking nginggile kang wrêksa ||

26. mênawa ingsun tinaha | dèn nyana tumut ngulati | pasthi kagyèt wruh maringwang | anduga ingsun nututi | yêktine dèn lungani | sun sêngadi nora wêruh | sun palipir ing lampah | pindha-pindha tan udani | lampahira sawêtara sadungkapan ||

27. Rahadyèn Patah tumingal | wêspada yèn ingkang rayi | lampahira amaliwat | kang raka sampun ngawruhi | dèn awe ingkang rayi | api kagyèt nulya maju | yayi para mrenea | sira iku marang ngêndi | Radèn Usèn nungkêmi padaning raka ||

28. umatur sarwi karuna | karasa solahing nguni | ingkang raka angandika | yayi sira marang ngêndi | kang rayi matur aris | rama dukane kalangkung | dene ulun tan arsa | pinêksa dadi pêpatih | raosipun kawula pinrih kesaha ||

29. mila sah sangking Palembang | bêja sampeyan nyarêngi | kapanggih wontên ing wona | kakangmas lamun suwawi | dhatêng ing tanah Jawi | ngawula mring Majalangu | mapan ta Brawijaya | ratu dibya anung sêkti | palamarta adil angapurèng pindha ||

30. Radèn Patah angandika |

--- [f. 74v] ---

mangkono karsamu yayi | akarsa mring tanah Jawa | yayi ingsun atut wuri | milu maring sirèki | karsanira ingsun turut | aja pisah lan ingwang | barênga sapati urip | nulya sarêng lêpas dènira lumampah ||

31. ana ta uwong bêbegal | kêkalih angadhang margi | purwane bêbotoh kalah | ngadu ayam gimêr kênthing | têlas darbenerèki | anak rabine anunggu | manahe anggurangsang | dadya jurjana mêmaling | loro sanak aran Supali Supala ||

32. mapan dadi panganira | kayane angadhang margi | sêmona nulya tumingal | yèn ana jalma kêkalih | nulya mêgati margi | ngêmbat watang nguwuh-uwuh | marang ing kakangira | ana jalma sun tingali | pan wong loro iku yogya pangan ingwang ||

33. Radèn Usèn wuwusira | nênggih kakang wontên jalmi | kadya tiyang ambêbegal | sami angadhang ing margi | kathahe mung wong kalih | sampeyan yitna ing kewuh | kang raka wus prayatna | ingsun papage pribadi | Radèn Patah umangsah sarwi prayitna ||

34. tan antara nulya prapta | aran Supala Supali | anggêtak mring Radèn Patah | hèh wong ngêndi sira iki | wong roro pêkik-pêkik | lumaku ing alas agung | lan sapa jênêngira | Radèn Usèn anauri | wong bêbegan[204] sira sapa jênêngira ||

35. dènira angadhang marga | angandhêg wong liwat margi | aja sira salah karya | mireya ingsun lumaris | Supala anauri | iya wong bêbegal ingsun | aran ingwang Supala | ariningsun Ki Supali | marma begal pan wus dadi pangan ingwang ||

36. Radèn Usèn saurira | iya Supala Supali | tan suka

--- [f. 75r] ---

ingsun ing sira | panganggo sira tingali | mapan panganggo iki | sarêng pêcat lan roh ingsun | nadyan sira ambila | yèn ingsun uwis ngêmasi | pun Supala Supali nulya nêrajang ||

37. Radèn Usèn datan obah | cinêkêl riningkus kalih | kinipatakên sêksona | nulya tiba kasaliring | lambe jongor sapalih | kabêntus untune runtuh | anging arsa nuduka | rahadèn datan gumingsir | pun Supala anglir nubruk wêwayangan ||

38. tan antuk panudukira | kiniwa pan datan gingsir | panuduke tuna dungkap | kasuliring tibèng siti | bêrangkangan wong kalih | kêna walat banjur lumpuh | picêk karo netranya | asêsambat amlasasih | apan nêdha apura dhatêng rahadyan ||

39. punaginingsun ngawula | waluya alumpuhnèki | dadi ngabdi têtêbusan | Radèn Usèn sigri[205] angling | pun kakang kadospundi | karsane dhatêng wong iku | Radèn Patah ngandika | yèn sêmbada sira yayi | waluyakna Si Supali lan Supala ||

40. anuli padha muliha | marang wismanira malih | pun Supala amiyarsa | nulya waluya kang sakit | kalih pisan ngabêkti | kasêrêngên ciptanipun | barat agêng kang prapta | pun Supala katut angin | sampun lêpas kadya wong sinambêr dhangdhang ||

21. Dhandhanggula

1. Radèn Usèn ya ta matur aris | kakang êmas yèn suwawi karsa | lumampaha dipun age | pasisir kang jinujug | sami ngadhang juragan mampir | mênawi kaparêngan | suwawi anunut | Radèn Patah kaprayoga | saunjuke kang rayi dhatêng nuruti | sigra sami lumampah ||

2. radèn kalih sangang dina margi | datan mawi

--- [f. 75v] ---

dhahar lawan nendra | anyadhêki[206] pasisire | mèh angungang kadulu | gunung luhur pinggir jaladri | ujunge kaunggahan | yèn kala rob agung | mapan asri katingalan | pêpantêse dadi ênggène wong brangti | radèn kalih kacaryan ||

3. sapratanira ardi pasisir | parang taritis tilas patapan | ing Arsamuka wêstane | wrêksa aking ing luhur | tigang căndra radèn tan gingsir | wraksa aking apatra | panas dadi aub | ana juragan alayar | ing samodra parau kandhêg tan gingsir | ki juragan kewuhan ||

4. ki juragan sigra aningali | pinggir pasisir amawi teja | satirisan pangadêge | ki juragan ling kalbu | yèn kênaa parau pami[207] | sangking ênggène obah | sun mêntas mring gunung | amriksanana kang teja | yèn sujalma punaginingsun ngabêkti | nulya kang palwa obah ||

5. dyan lumampah palwanira aglis | yèn jilmaa ciptane kang palwa | angajak marêk rahadèn | ki juragan amuwus | baya iki pitulung Widi | hèh sakèhèng[208] pandhega | anêdhaa beluk | dhinunung prênahing teja | badheningsun ana satriya anêpi | baya trusing kusuma ||

6. palwanira lir miyang pribadi | sigra dhatêng Giri Arcamuka[209] | palwa cinacang[210] pinggire | juragan nulya mudhun | dyan sumêngkèng luhuring ardi | sêdyane linampahan | juragan puniku | saciptanira mring radyèn |[211] katingalan ing gunung jalma kêkalih | tuhu yèn amartapa ||

7. nulya dhatêng bayu badra angin | umyus mêsês anêmpuh ing wrêksa | kayu gêng sêmpal êpange | juragan [juraga...]

--- [f. 76r] ---

[...n] sigra cundhuk | ing ngarsane ingkang palinggih | abukuh luguhira | rahadèn amuwus | ing pundi kang palayaran | ki juragan umatur wêcana manis | kawula tanah Jawa ||

8. mila prapta ing samodra ngriki | palwa kandhêg datan kenging layar | pitung dina ing kandhêge | darbe panagi[212] ulun | sumangsane baita mami | kalamun kenging layar | samya mampir ulun | ing mangke panggih paduka | antènana ulun luwari punagi | aglisa pratèng Jawa ||

9. purwanipun paduka ing pundi | amartapa pinggiring samodra | dene tan ana lamine | Radèn Patah amuwus | kawijilan manira singgih | Arya Damar Palembang | ingkang asêsunu | marma sah sangking nêgara | pan pinaksa manira jumênêng aji | ingsun asru lênggana ||

10. ki juragan lamun sira mulih | maring Jawa ing sêdya mênira | sun nunut maring dhèwèke | ki juragan umatur | sakêlangkung lêganèng galih | kadya amanggih rêtna | agênge sagungnung[213] | kawula angistokêna | malah mandar panduka kang tinut wuri | madhangkên tyas kawula ||

11. ki juragan myang rahadèn kalih | sigra mudhun marang ing samodra | anulya babar layare | aglis lampahing laut | palyanira pan antuk angin | prapta ing Surabaya | radyèn nyawuk banyu | gandanira amrik sumyar | mring juragan rahadèn ngandika aris | manira udhunêna ||

12. iki tandhane yèn ana adi | banyu muara wangi sun gănda | karane rèrèh ing kene | anulya padha mudhun | Ngampèldênta dhusun wêwangi | Radèn Patah tumingal | pasigite unggul | ngungang bandar Surabaya | radèn kalih kacaryan dènnya ningali | malêbèng Ngampèldênta ||

--- [f. 76v] ---

13. Radèn Patah lawan ingkang rayi | kandhêg jaba anèng bale panjang | pajêmuwaning wong akèh | paliwaraning wiku | aran Jagawasita nênggih | lagi mring bale panjang | amanggihi tamu | dènira linggih atita | lir wong kêmbar kalih samya pêkik-pêkik | lir Bathara Asmara ||

14. Jagawasita malêbèng puri | tur uninga mring kangjêng susunan | ingkang pinundhi ing Ngampèl | jawi wontên têtamu | wong kêkalih warnane pêkik | kadya wayang kinêmbar | sami bagusipun | angandika ing wardaya | sang pandhita baya ta jalma linuwih | rahadèn pratèng ngarsa ||

15. Kang Sinuwun Ngampèl ngandika[214] ris | kaki radèn ing pundi pinăngka | ulun pirsa lagi mangko | andulu ing mas putu | Radèn Patah umatur aris | pan kawula punika | nênggih asal ulun | sangking nagri ing Palembang | milanipun kawula dhatêng ing ngriki | rumaos maksih mudha ||

16. Susuhunan Ngampèl ngandika ris | kaki putu tan samar kawula | yèn para jalma di anggèr | pantês têrahing ratu | ingsun sawang warnane rèki | sun têngahing wêta[215] |[216] ing tindak myang tanduk | miwah tejaning paningal | laku linggih solah muna lawan muni | yêkti wijiling nata ||

17. Radèn Patah matur angabêkti | kadospundi ingkang pangandika | jalma kang dhatêng ngarsane | busona wastra lusuh | pratandhane tan wontên kari | Pandhita Ngampèldênta | mèngsêm ing pandulu | yêkti kabayaning ujar | pangucape yêkti kabayaning ati | ati kabayan sukma ||

18. sukma sari sari sarasaning | sela krama solah bawanira | ing kalbu kalairane | kalairaning kalbu | yêkti naya netya nampani [nam...]

--- [f. 77r] ---

[...pani] | sawadining wrêdaya | netya cahyanipun | ing wêcana gène wêdhar | pan ing kono panêngrêran jalma adi | widyanyèng[217] cipta maya ||

19. Radèn Patah nêmbah ing sang yêkti | pan kêkênan saciptaning rasa | sang pandhita andikane | anêmbah sira putu | maring ingsun sira puniki | pira kathahing sêmbah | yèn tan wruh ing tuduh | dadi nêmbah tawang-tuwang | tan sampurna dènira jênêng jalma di | wacananira batal ||

20. Radèn Patah angling sasming galih | amiyarsa sabdaning pandhita | tan măntra wêruh têgêse | purwakane ing tanduk | silakrama gène ngawruhi | karuwuning agama | kang pinrih aguru | angulati kasantikan | yèn tan mantra ing kalbu dipun singgahi | tangèh dadi sujona ||

21. lir katurunan lelatul kadri | samaneka wus têkèng wrêdaya | dèrèng tumon salamine | katêkan jlêg anurun | yèn liyana ataki-taki | tan liya anging iya | bisa tanpa wuruk | kang dadi nayakaningrat | yèn ugi satrêrah-trêrahing jalma di | tan mênang mangkanaa ||

22. Radèn Patah matur angabêkti | ulun niki nêdha jarwanana | sêmbah ika sampurnane | ngandika sang alungguh | kang sinêmbah ingkang kariyin | bapa dene ayoga | kaping kaping kalih guru |[218] marmane guru sinêmbah | nampurnakkên ing ngilmunira sajati | gusti kang kaping tiga ||

23. prakarane sinêmbah kang gusti | dening purba lawan amisesa | kaping pat ing martuwane | dening sinêmbah iku | dening awèh rasa sajati | kaping lima sinêmbah | dulur tuwa iku | dening gêgantining bapa | iya iku lêlima kathahing bêkti | iku kang katarima ||

24. Radèn

--- [f. 77v] ---

Patah micara ing ati | sang pandhita waspadèng paningal | widadya sawêcanane | nyata pandhita lunghung[219] | sang pandhita aris nauri | arane sun waspada | maring sira putu | tan beda lawan manira | anglêlana atilar yayah lan bibi | sru brăngta mati raga ||

25. ulun iki dudu ing wong Jawi | putranira sang putri ing Cêmpa | ramaningsun sangking tulèn | trêrah nabi panutup | angajawa ingkang kêkasih | Makdum Brahimasmara | samana andunung | ana nagara ing Cêmpa | rabi putri owah ping pitu kang warni | iku pêputra ingwang ||

26. kang paduwa[220] warnane sayêkti | ing sadina pan owah ping lima | uwak ingsun ing bênêre | kala dening sang prabu | Ratu Jawa ing Majapait | marmaningsun ngajawa | kinon dening ibu | atinjo marang ing uwa | kang sun tilar ing Cêmpa sampun kawarti | ginêmpur wong Pratokal ||

27. Radèn Patah kang winarna malih | kang patutan sangking Putri Cina | Sang Brawijaya putrane | anèng Palembang sampun | angajawa lawan kang rayi | sadhèrèk sanès roma | nênggih tunggil ibu | Radèn Usèn namanira | asawita Brawijaya Maospait | jumênêng pêcattăndha ||

28. pan sinungan ing Trêrung nêgari | Radèn Patah tan arsa suwita | angaji mring Sunan Ngampèl | ing Ngampèl kang sinuwun | garwanira ingkang winarni | putrane Aryateja | Tuban nagrinipun | lagi pêputra lêlima | ingkang sêpuh Nyai Gêng Manyura nênggih | anulya Sunan Bonang ||

29. Jêng Susunan Darajat kang rayi | Nyai Agêng Manyura pêputra | Nyi Gêng Maloko arane | pinanggihakên sampun | lawan Radèn Patah anênggih | dadya Rahadèn Patah | kambil mantu

--- [f. 78r] ---

putu | mring Susunan Ngampèldênta | Radèn Patah wus kandêl agama suci | tinuduh mring kang eyang ||

30. radèn sira lungaene[221] glis |[222] angulona yèn manggih gêlagah | nèng alas wangi gandane | dhukuhana sirèku | anrapêna agama suci | ing sarak Rasulullah | mênawa ing besuk | lama-lama dadi kutha | pasthi sira mimiti agama sukci | mêkasi Ratu Buda ||

31. Radèn Patah nêmbah nuwun pamit | sakêlangkung dènira ngèstokna | dening tuduhing gurune | angilèn lampahipun | duk sêmona pan sampun prapti | ngalas manggih gêlagah | gandane mrik arum | nulya wona dhinukuhan | lama-lama kathah kang samya tut wuri | adhukuh ing Bintara ||

32. amêmuruk agamaning nabi | sakathahe wong kang tumut wisma | sampun ngadêg Jumungahe | sangsaya kathah rawuh | wong pasisir măncanêgari | awisma ing Bintara | wus dadya praja gung | wêtara wontên salêksa | kapiyarsa Brawijaya Majapait | nimbali pêcattăndha ||

33. adipati ing Trêrung wus prapti | mugèng ngarsanira sri nalendra | sang nata pangandikane | sira Dipati Trêrung | asaosa praboting jurit | ing kulon kene ana | uwong adhêdhukuh | ing wona bumi Bintara | wus angrêbda mênawa angratu benjing | age gitikên yuda ||

34. sang dipati ing Trêrung wotsari | pukulun ingkang dhadhêkah Bintara |[223] kadang kawula yêktine | sadhèrèk tunggal ibu | nanging sanes ingkang mancêri | kawula pan wêdalan | Palembang satuhu | pun kakang Rahadèn Patah | kang wawratan pun ibu kala ing nguni | kang sangking tanah Jawa ||

35. amiyarsa aturing dipati | Brawijaya

--- [f. 78v] ---

emut ing tyasira | yèn kang ibu titipane | angandika sang prabu | marang sira sang adipati | ya sira lumakua | timbalana gupuh | praptaa ing ngarsaningwang | aturira sandika sang adipati | wus mêdal sangking pura ||

36. tan winarna lampahira margi | sampun prapta ing bumi Bintara | wus panggih lawan kadange | timbalan dalêm dhawuh | mring kang raka saha tur bêkti | jêngandika ngandikan | marang sang aprabu | Radèn Patah wuwusira | mring kang rayi sandika sigra lumaris | prapta ing Majalêngka ||

37. Radèn Patah tinilar ing jawi | ingkang rayi lajêng mring jro pura | umatur dhatêng sang natèng | pinarak sang aprabu | Sang Dipati Trêrung ngabêkti | umatur lampahira | marang sang aprabu | abdi dalêm sampun prapta | pagêlaran asaos ngarsa narpati | sang nata angandika ||

38. kinon lajêng lumêbêt jro puri | Radèn Patah wus prapta ing ngarsa | lir kojêm siti mukane | pinandêng ing sang prabu | sadangune dènira linggih | sang nata angandika | marang cèthinipun | sira mundhuta paesan | wus cumaos paesan ngarsa nêrpati | sang nata sigra mangwang ||

39. Brawijaya ciptèngira ngati | iya nyata iki anak ingwang | ingsun titipkên ibune | duk sun paringkên wau | mring Palembang wawrat tri sasi | sun wêkas Si Dipatya | Palembang rumuhun | dhawuh marang ingkang putra | angandika pan sarwi asung wêwangi | Adipati Bintara ||

40. Radèn Patah mapan sampun lami | masanggrahan anèng papungkuran | sampun nêm sasi lamine | kathah wong Majalangu | ingkang prapta samya angabdi | miwah manjing sakhabat | tan ingaru-aru | akathah kang samya Islam | salamine rahadèn ing Majapait | murah ingkang tinumbas ||

41. ingkang tinandur [ti...]

--- [f. 79r] ---

[...nandur] langkung nuwuki | miwah maling jurjana pan sirna | tinurutan sakarsane | mring kang rama sang prabu | Radèn Patah dèn andikani | kulup wêruhanira | ing Bintara iku | anama nagara Dêmak | pakumpulan sakèhe pandhita wali | purwane Jawa Sêlam ||

42. adipati sira wus alami | amuliha marang ing Bintara | arjakêna nêgarane | sabên ing măngsa taun | asebaa mring Majapait | poma sira istokna | ing wêwêkas ingsun | lan manira awèh bala | wong salêksa anggêmahêna nêgari | kang putra atrur[224] sêmbah ||

43. sampun lèngsèr ing ngarsa nrêpati | Sang Dipati Bintara wus mêdal | lampahe lajêng mring Ngampèl | arsa sowan ing guru | kang pinundhi ing Ngampèlgadhing | nêgari Surabaya | wus Sêlam rumuhun | timbalane Browijaya | ingkang sênêng wong Jawa tan dèn wangêni | ngimanakêng kang putra ||

44. Sang Dipati Bintara wus prapti | Ngampèldênta ngarsane kang eyang | sujud mangaras padane | alon ing aturipun | pan kawula anuwun idi | arsa kawula bêdhah | nagri Majalangu | sênajan punika bapa | ratu kapir tan anut agama nabi | sang wiku angandika ||

45. aja mangkono karsamu kaki | ramanira apan nora nyêgah | ing wong nganut agamane | apadene maringsun | sinakarêp lan dèn paringi | gèn ingsun dadi iman | ing Surabayaku | apadene sira nyawa | pinaringan ing Dêmak nama dipati | linilan mangun sarak ||

46. apa cacade ramanira ji | najan durung karsa ing agama | Alah durung marêngake | aja anggege laku | dèn narima titahing Widi | kang wayah atur sêmbah | pan sarwi tumungkul | cinarita kalih dina | Sang Dipati Bintara nèng Surawisthi[225] | wus kondur marang

--- [f. 79v] ---

Dêmak ||

47. datatita lingira ing nguni | tan cinatur gancaring carita | cinatur cêndhêke bae | kathah mulana rawuh | sangking sabrang samya ngajawi | nuntên wontên mulana | Bêlambangan rawuh | krama putri Bêlambangan | mapan sampun pêputra jalu satunggil | ingambil pinutra-putra |[226]|

48. dene nyai patih ing Garêsik | wus diwasa kinèn angajia | anyabat Susunan Ngampèl | sampun pinundhut mantu | mring sinuwun ing Ngampèlgadhing | putra ingkang panênggak | anulya tinuduh | nèng Garêsik dadya iman | lan Sidayu jumênêng Susunan Giri | wontên malih kang prapta ||

49. maulona sangking Ngatasangin | Kalipah Khusèn jêjulukira | pan sampun prapta ing Ngampèl | datan lami tinuduh | mring sinuwun ing Ngampèlgadhing | dadya iman Madura | Lêmbu Pêtêng sampun | Islam nagari Madura | myang Sumênêp Balega agama sukci | Kalipah Usèn krama ||

50. lan putrane Ki Arya Baribin | wontên malih maulana prapta | Ululiman kêkasihe | ing Ngampèl sampun rawuh | pan tinuduh marang sang yogi | dadya iman Sêmarang | wontên malih rawuh | samya trah nabi panutan | têdhaking Sèh Mukamadil Kêbari |[227] prapta ing Ngampèldênta ||

51. wus tinuduh kinèn angimani | ing nagari Carêbon sadaya | Pajajaran Karewange[228] | agêng Jumungahipun | nama sunan ing Gunungjati | ajar pan sampun sirna | kang ngimani rawuh | mangkana ing tanah Jawa | sampun kathah kang pandhita para wali | wontên malih winarna ||

52. Ki Tumênggung Wilatikta nênggih | putranira Ki Arya Suteja | kaipe mring Sunan Ngampèl | darbe atmaja jalu | akêkasih Rahadèn Sahid [Sahi...]

--- [f. 80r] ---

[...d] | gêguru Sunan Bonang | tan wruh sanakipun | ing pulo Upih pratapa | dèn pèk ipe mring sunan ing Gunungjati | jumênêng Sèh Mêlaya ||

53. adhêdhukuh Kalijaga nênggih | Sèh Mêlaya sangêt tapanira | dadya luhur kamulyane | jumênêng Wali Kutub | kang sinêmbah ing Lèpènjagi | mulona kathah prapta | mangkana winuwus | Kang Sinuwun Ngampèl seda | wus sinare nênggih wontên Ngampèlgadhing | wali prapta sadaya ||

54. nyalatakên ingkang sampun lalis | Sunan Bonang sampun ingistrenan | dadi iman wali kabèh | Susunan Bonang wau | sasedane rama gumanti | jumênêng waliyolah | Murya lan ing Ngundung | mangkana ing nagri Dêmak | saya arja sigêgên ingkang rumiyin | kocapa Brawijaya ||

55. sri nalendra kang lagya tinangkil | ing witana dènira alênggah | ing dhêdhampar kêncanane | lalèmèkira babut | pinatik ing rêtna kang adi | abre[229] bujalanira[230] | kinarya baludru | pêpêk sêntona myang putra | angabèi tumênggung arya dipati | răngga lan pandêlêgan ||

56. sri nalendra angandika aris | juru tênung juru tabib sira | miwah si juru nujume | besuk sapungkur ingsun | apa ana ingkang gêntosi | saturun-turun ingwang | anèng Majalangu | kang jumênêng Brawijaya | kaya ingsun umatura kang sayêkti | pun nujum atur sêmbah ||

57. sang patikbra turun sri bupati | mapan kantun tumêdhak ping tiga | kang sami jumênêng natèng | inggih têdhak pukulun | lan ing têbe[231] ngalih nêgari | panjênêngan ing Dêmak | ing sasirnanipun | panjênêngan sri ing Pajang | sasirnane jumênêng nagri Mêtawis | ratu tanpa sisingan ||

58. aluwaran [aluwara...]

--- [f. 80v] ---

[...n] sang nata tinangkil | wus malêbêt kundur angadhatyan | widagdya nata prabune | risang nata cumundhuk | lawan putri ing Darawati | tan kawarna laminya | akaronron[232] lulut | samana anulya gêrah | saya sangêt rajasinganên sang aji | alami tan sineba ||

59. datan ana usada nyênggangi | gêrahira sampun tigang căndra | pan dèrèng wontên sênggange | ing wayah têngah dalu | ana syara ingkang dumêling | sang nata amiyarsa | gêrahira ira iku |[233] yèn sira arsa waluya | gêrahira anganggea Wandhan Kuning | nulya wungu sang nata ||

60. sawungune garjita ing galih | angandika marang ingkang garwa | anutur syara dêlinge | ingkang garwa umatur | gih kawula sri narapati | adarbe kang pawongan | Wandhan Kuning iku | babêktan sangking ing Cêmpa | wijilipun punika inggih kariyin | boyongan sangking Wandhan ||

61. punika putri ing Wandhan Kuning | milanipun anèng nagri Cêmpa | duk kala Wandhan bêdhahe | anulya sang aprabu | punang Wandhan dipun sarèni | sapisan nulya waras | gêrahe sang prabu | laminira sri nalendra | anyarèni wanodya tan kadya mangkin | nikmate kang salira ||

62. ya ta wawrat Rêtna Wandhan Kuning | sampun lami jangkêp ing sêmaya | sêksona babar putrane | jalu warnane bagus | cahyanira amindha sasi | sêdhêng lagi purnama | wus katur sang prabu | yèn Ni Wandhan Kuning babar | miyos jalu warnane tuhu apêkik | cahya kadi sêsăngka ||

63. sigra pinundhut kang jabang bayi | ing sang nata anulya winangwang | nyata yèn bagus warnane |

--- [f. 81r] ---

angandika sang prabu | kinèn nimbalana tumuli | ing wong kajuru sawah | inggal kang ingutus | tan asuwe nulya prapta | juru sawah lumêbêt sajroning puri | ing ngarsa sri ing ngarsa sri nalendra |[234]|

64. Brawijaya angandika aris | dhatêng ingkang abdi juru sawah | juru jabang bayi kiye | sun paringkên sirèku | lah akunên anak sayêkti | ingsun tan mirsanana | sakarêp-karêpmu | juru sawah atur sêmbah | sarwi tănpa[235] nênggih ingkang jabang bayi | lèngsèr sangking ngajêngan ||

65. ênêngêna wontên kocap malih | nyai agêng ing Tarub punika | satilarira kakunge | sêdaya wong ing Tarub | datan owah kadya ing nguni | ing pangidhêpanira | manjing anak putu | kala maksih ingkang raka | dadya mangke mapan taksih mundhi-mundhi | angalap bêrkatira ||

66. Kyai Agêng Tarub sampun lami | sedanira dèrèng darbe putra | ki agêng gêdhe tapane | milane anak putu | nyai agêng pinundhi-pundhi | barkate ingkang raka | kang sinuwun-suwun | adhêpe maksih tan owah | marang nyai agêng ing Tarub anênggih | tanapi wong Sêsela ||

67. duk sêmana nyi agêng winarni | anglêrêsi ing malêm Jumungah | dhepoke raka prênahe | ana katingal murub | sakêlapa agênge nênggih | dhukuh Tarub apadhang | lir siyang kadulu | nyi agêng kagèt tumingala |[236] lamun ana padhang dhepoke kang laki | pan sigra pinaranan ||

68. sarêng prapta dhepoke kang laki | kagèt mulat wontên lare jabang | jalu abagus rupane | gupuh Nyi Agêng Tarub | dyan ingêmban kang jabang bayi | binêkta marang wisma | bungahe

--- [f. 81v] ---

kalangkung | anulya damêl wêngwêngjah[237] | pan adhikut lir pendah adarbe bayi | wong Tarub padha gita ||

69. nyai agêng yèn adarbe bayi | sakêlangkung ing gumatinira | angrumati ing putrane | sakèhe wong ing Tarub | nora pêgat ngaturi bêkti | sabên dina mangkana | anak putunipun | angratêngi sêkul ulam | siyang dalu tan pêgat ngingon-ingoni ngoni |[238] kadya wong darbe karya ||

70. cinarita dhusun Tarub nênggih | pitung dalu lawan pitung dina | apan tan ana pêtênge | syaranira gumuruh | sakêlangkung sukaning[239] galih | anak putu sadaya | kinèn mêlèk dalu | kalangkung dinama-dama | nyai agêng kapingin pêputra singgih | mangke sampun tinêkan ||

71. mila dhatêng saraosing galih | sarta tinumbasakên puninika[240] |[241] ya ta ing duduh susune | ngiras kinarya babu | anging sira sang jabang bayi | tan arsa anusua | dhatêng babunipun | tansah nusu darijinya | sabên dina mangkana sang jabang bayi | saya agêng walagang ||

72. cinarita pan sampun alami | mèh diwasa nulya winastanan | Ki Jaka Tarub namane | sarta sapurugipun | Kae Jaka dipun tut wingking | dhatêng ing rare kathah | sadêdolanipun | mêndhêt dêrkuku kêndhêla | saya lami Ki Jaka diwasa singgih | arêmên ing tulupan ||

73. pan anêdha marang ibunèki | inggih ibu manira anêdha | dêmon kang pênêd rupane | nyi agêng lon sumaur | nora duwe manira gusti | lawan maninge nyawa | aja adoh iku | gusti dènira dêdolan | Tarub kene mapan aparêk wanadri | mênawa na rêncana ||

74. Kae Jaka asakit ing galih | mapan sangêt

--- [f. 82r] ---

ing ruditanira | kirang dhahar lawan sare | kang dados manahipun | amung dêmon ingkang kaèksi | nyai agêng tumingal | dhatêng putranipun | tan arsa dhahar anendra | sakalangkung marasipun ingkang galih | ningali ingkang putra ||

75. sarêng dalu wayahe kang wêngi | Kae Jaka asare sêmona | Ki Agêng Tarub dhepoke | wontên syara karungu | Kaki Jaka aja prihatin | apa kang sira sêdya | ing mêngke katêmu | pitulunge ing Yyang Sukma | marang sira kang dêmon siji abêcik | mawi sangkuh pucuknya ||

76. wruhanira sangkuh iku benjing | mapan kinarya tumbak prayoga | kang duwe turunmu dhewe | karana tumbak iku | wus pinasthi marang Yang Widi | pusaka Ratu Jawa | Palèrèd ranipun | kagèt awungu Ki Jaka | ingkang dêmon ana saluhuring guling | Ki Jaka langkung suka ||

77. sarwi cêcêp kêncana inganggit | sigra sinambut marang Ki Jaka | binakta prapta wismane | kang ibu kagèt dulu | ingkang putra dipun arasi | mring ngêndi sira nyawa | lungane sadalu | gawe sumêlanging driya | ingkang putra Ki Jaka umatur aris | sangking dhepoking rama ||

78. nyai agêng ing Tarub nabda ris | kulup iku apa sira gawa | dene abêcik rupane | arêmên ingsun dulu | Kae Jaka umatur aris | inggih ibu punika | dêmon wêstanipun | satangi kawula nendra | sumaladhang ing luhur kawula guling | punika purwanira ||

79. ingkang putra dyan rinangkul aglis | tan kayaa [ka...]

--- [f. 82v] ---

[...yaa] gusti anak ingwang | dene akathah bêjane | barang ingkang jinaluk | tinêkanan marang Yang Widi | Kae Jaka sêmona | marêm galihipun | yèn sira tan saba wisma | Kae Jaka anênulup ingkang pêksi | wus birai ing karsa ||

80. nyai agêng ya ta muwus aris | adhuh nyawa gusti anak ingwang | bok aja adoh lungane | lan maning wêkas ingsun | aja sira mangetan kaki | langkung angkêr kang wona | kèh silumanipun | tan mituhu ingkang putra | dawêg rêmên anênulup ing wonadri | sampun karsaning sukma ||

81. Kae Jaka aningali pêksi | sakêlangkung endah warnanira | amănca warna ulêse | Kae Jaka kapincut | aningali dhatêng kang pêksi | akarsa tinulupa | ingayatan sampun | kang pêksi angalih ing pang | sabên-sabên sok ajênga dèn ayati | ngalih kayon kang liyan ||

82. saya cuwa Ki Jaka kang galih | tinutakên ing saparanira | kalunta-lunta lampahe | pêksi mêksih binujung | wona ngetan ing Tarub nênggih | wontên punang têlaga | wêning toyanipun | sabên Gara Kasih ika | pan kinarya padusaning para prêri | kalangkung dènnya endah ||

83. amarêngi dina Gara Kasih | sakathahe prêri samya siram | anèng têlaga arame | Ki Jaka lampahipun | ponang pêksi kang tinut wuri | kawarnaa Ki Jaka | ing têlaga [tê...]

--- [f. 83r] ---

[...laga] rawuh | sadhatênge ing têlaga | punang pêksi anulya ilang tumuli | Ki Jaka kari gona ||

84. Kae Jaka amiyarsa singgih | syaraning dyah kang samya asiram | anèng têlaga prênahe | sigra pinaran gupuh | mring Ki Jaka nulya dèn intip | wrênane endah-endah | ing tyasira kenyut | aningali ingkang siram | Kae Jaka kalintang kasmaran galih | manah tanpa jamuga ||

85. salamine dèrèng aningali | ing wrênane wanodya kang endah | kaya kang siram rupane | paran ing polah ingsun | angênakna salah sawiji | nulya mantuk Ki Jaka | dhatêng wismanipun | anmêndhêt[242] sinjang rasukan | nulya wangsul dhatêng ing têlaga malih | sêdyane palacidra ||

86. pan wus wikan kalamun ing prêri | sêdyanipun anyêlêr Ki Jaka | sinjang lawan rasukane | lampahe mundhuk-mundhuk | angalungsar anèng ing siti | Ki Jaka sigra nyandhak | ing panganggenipun | sinjang rasukan wus kêna | age-age Ki Jaka ambêkta mulih | anulya sinimpênan ||

87. sajroning lumbung dhasaring pari | Kae Jaka awangsul sêksona | prapta têlaga tan suwe | eca kang sami adus | ya gênti kosokan sami |[243] wênèh caciblon ika | kathah polahipun | datan ana ngangge taha | nora wikan yèn ana jalma kang prapti | eca dènira siram ||

88. Kae Jaka awatuk [awatu...]

--- [f. 83v] ---

[...k] aririh | sami kagèt prêri ingkang siram | nuli mêtas[244] age-age | sinjang rasukanipun | dyan cinandhak dêdêl partiwi | mantuk dhatêng kayangan | satunggal kang kantun | Sang Adèwi Nawangwulan | iya iku ingkang asêpuh pribadi | kalangkung dukanira ||

89. panyanane sinjang lan kulambi | karangkus marang ing kacanira[245] | tiba saênggon-ênggone | kalangkung merangipun | busanane datan kapanggih | kungkum sajroning toya | sang rêtnaning ayu | angucap sajroning driya | sapa baya kang awèh sinjang kulambi | ingsun aku sudara ||

90. lamun tuwa sun bapa sayêkti | yèn wong priya sêdhêng wayah ingwang | pinasthi jatukramane | sêdya mawongan ingsun | Kae Jaka amarêpêki | ing têpine têlaga | sang rêtna andulu | Kae Jaka sigra mujar | mring sang rêtna punika sinjang kulambi | suwawi dèn agêma ||

91. sang rêtna yu wirange kapati | arsa nora sinjang tinampanan | wus kalêbu ing ujare | sinjang tinampan sampun | wus ingagêm mêntas sang dèwi | nèng têpining têlaga | Ki Jaka anambut | sang rêtna nulya ingêmban | wus binêkta datan kawarna ing margi | prapta ing wismanira ||

92. ingkang ibu kagèt aningali | yèn kang putra akêkanthèn asta | wanodya endah wrênane | ingkang ibu amêthuk | ingkang putra dipun arasi | tinakèn purwanira | kang putra umatur | ing purwa têkèng wêkasan | ingkang ibu

--- [f. 84r] ---

langkung sukane kang galih | dene bisa akrama ||

93. nyai agêng ing Tarub ngundhangi | marang anak putune sadaya | kang putra aningkahake | anak putu akumpul | pan sadaya samya ngèstrèni | marang Ki Jaka ningkah | ngong dungane jumurung |[246] sampun panggih Kae Jaka | lan kang garwa Sang Rêtna Anawangsasi | putri prêri punika ||

94. nyai agêng asuka ing galih | dene kang putra sampun akrama | rinêngga-rêngga mantune | lami dènnya alulut | Kae Jaka lawan kang rayi | sakêlangkung sihira | jalu istrinipun | sêmona nyidham kaworan | sang dyah ayu sampun jangkêp sangang sasi | wawratan nulya babar ||

95. tinalika jabang bayi istri | cahyanira lir pedah sêsăngka | tan kalih lawan ibune | warnane luwih ayu | ingkang rama kalangkung asih | miwah nyai gêng ika | bungahe kalangkung | kang wayah sinăngga-săngga | nyai agêng andadah dulang gumati | dhumatêng ingkang wayah ||

96. sakathahe wong ing Tarub sami | atur-atur ingkang dhêdhaharan | tan pêgat rintên dalune | syaranipun gumuruh | ingkang samya mêlèk ing wêngi | apan kala sêmona | Nyai Agêng Tarub | tan tutug mongmong kang putra | nulya gêrah asangêt saya nglayadi | nyai agêng wus seda ||

97. Kae Jaka ingkang anggêntosi | sasedane ibu lawan rama | tan ingwang kalih jênênge | nama Ki Agêng Tarub | sakathahe wong

--- [f. 84v] ---

têpis wiring | miwah uwong Sêsela | sadaya sumuyud | tan beda kadya kang rama | pangidhêpe sadaya amundhi-mundhi | mring ki agêng punika ||

98. ingkang garwa umatur ing laki | kawula dhatêng ing lèpèn sakêdhap |[247] angumbah popoking rare | inggih botên adangu | mung dandangan kawula titip | inggih dika tunggua | nanging wêkas ingsun | ki umah dhatêng andika | poma-poma sampun dika angungkabi | ing sapungkur kawula ||

99. ingkang raka anauri aris | alah iya yayi pra tinggala | ing mangke ingsun tunggune | nulya mangkat sang ayu | angumbahi popoking bayi | kocap kang anèng wisma | ki agêng ing Tarub | ingkang atêngga dangdangan | sarwi ngêmban dhatêng putranira singgih | sampun takdiring Sukma ||

100. Ki Agêng Tarub micarèng ati | garwaningsun mapan sampun lama | wus pirang taun lamine | ingsun kayani pantun | mung salumbung durung arêmpid | iya sawabe apa | liwat bêrkatipun | pan ingsun nora anduga | kyai agêng tansah amicarèng galih | sarwi têngga dangdangan ||

101. nora kandhêg anyugoni gêni | ya Ki Agêng Tarub wus dêlalah | manahira salah gawe | ènthèng astane ganggu | kang dandangan dipun ungkabi | sarêng kêkêb dèn angkat | mring Ki Agêng Tarub | kukusan tan isi bêras | amung pari sawuli ingkang kaèksi | punika kang dèn adang ||

102. ya ta nuli kinêkêban malih | ênêngêna kang têngga dandangan | kocapa kang dhatêng lèpèn |

--- [f. 85r] ---

sêmona nulya rawuh | meme popok ing latar aglis | banjur dhatêng dangdangan | anggêntosi kakung | kang raka mêntas ing wisma | sang dyah ayu dènira atêngga gêni | sinantêr dènnya adang ||

103. sarta ginêlêk urubing gêni | wus adangu langkung ing antara | nora sumub dangdangane | sang dyah micarèng kalbu | liwat sangking adade dhingin | dangdangan ingsun iya | dangu nora sumuk | baya ta sampun dilahlah[248] | salah gawe wong lanang atunggu gêni | manah isun sumêlang ||

104. kang dandangan nulya dèn ungkabi | sarwi ngucap sajroning wrêdaya | coba ingsun tilikane | kêkêb nulya jinungjung | apan maksih pari sawuli | sang dyah atêbah jaja | bênêr ciptaningsun | ki umah măngsa bakala | alah iya baya ta sampun pinasthi | sira pisah lan ingwang ||

105. langkung sangêt gêlane kang galih | mendahane nora sun wêkasa | têka sira salah gawe | sang dyah ayu amuwus | ingkang raka kang dèn takèni | ki omah pêkênira | nora ganggu-ganggu | ing wau sapungkur ingwang | punapaa andika têka ngungkabi | ing dandangan manira ||

106. wus pinasthi awak ingsun iki | nora tutug kaloron lan dika | mung sêmene wêkasane | karana awak ingsun | satuhune wijiling prêri | ing mêngko kamanusan | sangêt wirang ingsun | amarga saking andika | kae umah manira apamit mulih | marang kayangan ingwang ||

107. pan ing mêngko kamanusan malih | iya sangking tingkah pakanira | baya ta sampun takdire | kakung tan kêna muwus | sakêlangkung [sa...]

--- [f. 85v] ---

[...kêlangkung] ngungun kang galih | kaya dèn wangsulêna | manahe kaduwung | anglês kang salira lupa | ingkang garwa asangêt dènira runtik | ketang ing solahira ||

108. sakêlangkung gêgêtun kang galih | kasêktène nora kadya satan[249] | owah sakalir barange | wus adoh galihipun | salamine tan kadi mangkin | ical kasêktènira | sabên enjing nutu | sangêt dènnya kamanusan | sang rêtna yu kalampahan sabên ejing | ngratêngi sêkul ulam ||

109. sakêlangkung dènnya kawlasasih | solahira Dèwi Nawangwulan | wus jamak lawan wong akèh | sangêt kangelanipun | sasampuning alami-lami | ya wêkasan têlas |[250] kang pari salumbung | sang rêtna sigra tumingal | kang rasukan kalawan sinjang kapanggih | anèng dhasare pisan ||

110. sang dyah anjêngêr karasèng ing ati |[251] cidranira duk anèng têlaga | kaya ginugah bêndune | nora sangsaya lipur | kang rasukan rinasuk aglis | sang rêtna angandika | marang kakungipun | ki umah sapungkur ingwang | anakira puniku lamun anangis | karyakna pêpanggungan ||

111. sabên-sabên anakira nangis | unggahêna marang pêpanggungan | angobonga dipun age | ing mêrang kêtan wulung | dene ingsun inggal nuruni | nêsêpi anakira | iku wêkas ingsun | ki omah sira karia | ingkang raka angrêpa angasih-asih | sapuranên sun mirah ||

112. ing sakèhe sisip kula gusti | malah mandar sira ngapuraa | baya nora walas anggèr | marang ing awak ingsun |

--- [f. 86r] ---

kayaparan polah sun gusti | kalamun sira tilar | datan wande lampus | lan maninge putranira | yèn anangis sapa kang ngênêng-ênêngi | sang dèwi aris mojar ||

113. dika ampah manira tan kêni | mapan sampun padha ujar pisan | amunga samene bae | ya ta Ki Agêng Tarub | datan wikan waspanya mijil | andulu ingkang putra | tinilar ing ibu | sang rêtna juwita mujar | lah ki omah manira iki atitip | marang ing putranira ||

114. sang dyah ngrasuk busananing[252] prêri | arsa mulih ing kayanganira | wus nyandhak mêrang sagèdhèng | mêrange kêtan wulung | Kyai Agêng Tarub ningali | sang dyah pinarêpêkan | karsane sinambut | sang dyah ayu wus prayitna | mring kang raka umarêk aglis nginggati | mêrang sampun ingobar ||

115. ya ta anurut kukusing gêni | Ki Agêng Tarub mapan agêpah | arsa nututi garwane | cinandhak-candhak luput | sang kusuma datan anolih | wus muluk mring awiyat | lêpas tan kadulu | ki agêng kari anggana | tanpa jiwa anging garwane kaèksi | kang mantuk mring kayangan ||

116. ingkang putra kantun dèn tangisi | waspa mijil ingkang ingusapan | tansah dèn aras putrane | dhuh nyawa anak ingsun | anglampahi kawêlasasih | kapriye polahira | yèn arsa anusu | ana ngêndi ibunira | nulya emut yèn ingkang putra anangis | akarya pêpanggungan ||

117. pitungkase nulya dèn lakoni | wontên ingkang aran kayu gêtas |

--- [f. 86v] ---

amung lêlima kathahe | ingkang kinarya panggung | tan antara anulya dadi | luhur kang pêpanggungan | mrêrang kêtan wulung | sinaosakên ing ngandhap | arsa nusu jabang bayi sru anangis | sinambut mring kang rama ||

118. binakta minggah kang jabang yayi[253] | wus sinèlèhakên pêpanggungan | nulya tinilar putrane | kyai agêng tumurun | jabang bayi sangêt anangis | anulya ingobongan | mrêrang kêtan wulung | datan antara sêmona | kukus minggah kang ibu sigra nuruni | nêsêpi ingkang putra ||

119. nulya mênêng dènira anangis | kyai agêng eca ingkang manah | mratăndha prapta ibune | jabang bayi atutut | wus adangu dènnya nêsêpi | ingkang putra tinilar | sang rêtna dyan muluk | marang ing kayanganira | mung sapisan panêsêpe jabang bayi | sabên dina mangkana ||

120. datan arsa anusu ping kalih | iya naming sapisan kiwala | sabên-sabên ing wayahe | lare alit atutut | kawarnaa sampun alami | pan wus sadasa căndra | tan arsa anusu | agêlis agêng walagang | jabang bayi lir dinus ing toya urip | kang ibu mari prapta ||

121. wus katara yèn ayu linuwih | wrênanira sang rara winangwang | Dèwi Nawangsih namine | samana wayahipun | apan lagi jêbên atapih | sêdhêng pangrusak taman | kang rama winuwus | ki agêng asring asaba | wonawasa sêmona kasaput wêngi | kyai agêng nèng wona ||

122. nulya asare pinggiring kali | nuju wontên sela [se...]

--- [f. 87r] ---

[...la] kumalasa | punika kinarya sare | ing wayah lingsir dalu | nulya wontên syara mèngêti | ujare kang suwara | ki agêng ing Tarub | watu kang ginawe nendra | wruhanira ing ngisore mapan isi | bêndhe têngrêraning prang ||

123. iku uga têngrêrana benjing | yèn unine ana ngawang-awang | pratăndha mênang jurite | yèn nèng sor syaranipun | prayatnaa dèn ngati-ati | angantia yèn ngangkang | amagut prang pupuh | lawan iku turunêna | marang anak putunira ingkang wuri | nuli sira alapa ||

124. kyai agêng kagyèt sigra tangi | ingkang ginagas ujaring syara | kyai agêng sujud age | amuji ing Yyang Agung | kaping kalih muji ing nabi | dhinudhuk ngandhap sela | kang bêndhe katêmu | binakta mantuk ing wisma | ingkang bêndhe ginadhuhkên dhalang ringgit | aran Ki Dhalang Bicak ||

125. lah anggenên bêndheningsun iki | yèn awayang dèn asru anatab | sun prih lêpase unine | tinanggapan agupuh | mring ki dhalang kinarya ringgit | yèn wayang papêrangan | gègèr kang andulu | pan uyêkan jroning wisma | lamun kèndêl gègère sirêp tumuli | tan ana gara-gara ||

126. nulya alêkas aringgit malih | yèn gamêlanane rang-arangan | kang miyarsa rêmên kabèh | aruming syaranipun | adan nulya mrangakên ringgit | gègèr padha sadhela | akèh wong kang kantun | tan wruh wiwitaning bubar | marmanipun bêndhe aran Bicik[254] nênggih | katêlah ing dhêdhalang ||

127. kawarnaa ingkang putra èstri | sampun agêng pan kasrusrèng[255] jagat | ya ta yèn [yè...]

--- [f. 87v] ---

[...n] ayu rupane | lir widadari nurun | kang patutan sangking ing prêri | kangthah[256] kang wong nglêlamar | kya agêng tanpa yun | wontên malih kang kocapa | putranira Brawijaya Maospait | kang ana pasawahan ||

128. patutane Rêtna Wandhan Kuning | ingaranan Ki Bondhan Kajawan | tuhu bagus ing wrênane | cahyanira sumunu | kadya wulan kang lagya mijil | cinatur yusyanira | kawan wêlas taun | beda lawan lare kathah | Radèn Bondhan emut titising nrêpati | brăngta ingkang tumingal ||

22. Asmaradana[257]

1. juru sawah kang winarni | sêmona arsa aseba | ngaturakên ing pantune | mring nagara Majalêngka | pantun sigra rinêmbat | kathahipun sèkêt pikul | juru sawah nulya mangkat ||

2. Radèn Bondhan tumut ngiring | ki juru sawah tan suka | aja milu sira anggèr | ewuh aya anèng marga | adhuh ing Mănjalêngka[258] | aseba marang sang ratu | Radèn Bondhan sru amêksa ||

3. wus prapta ing Majapait | sang nata lagya sineba | wadyabala pêpêk andhèr | sewaka ing pagêlaran | bupati myang satriya | katingalan ing sang prabu | yèn ki juru sawah prapta ||

4. juru sawah atur bêkti | nyaosakên ingkang wêdal | sèkêt pikul ing kathahe | sang prabu ris angandika | gêdhong lah tampanana | juru sawah

--- [f. 88r] ---

wêdalipun | pan sampun kasrah sadaya ||

5. ingkang kawarnaa malih | Rahadèn Bondhan Kajawan | anjujug ing panggonane | găngsa Ki Sêkardêlima | rahadèn sigra nyandhak | găngsa kang tinabuh asru | sang nata kagyat miyarsa ||

6. wong gandhèk pirsanên aglis | Sêkardalima angangkang | nulya pinariksa age | yèn ana rare jêjaka | ingkang anabuh găngsa | rahadyan nolya tinubryuk[259] | rinarămpa ing ngajêngan ||

7. wus prapta ngarsa nêrpati | radèn sarwi tinakonan | rare têka ngêndi kowe | ya sapa kang duwe anak | matura dipun wêca | rahadyan nolya umatur | anake ki juru sawah ||

8. wus katur marang sang aji | yèn anake juru sawah | sang nata ngandika alon | timbalana juru sawah | sigra prapta ngajêngan | nyata iki yèn anakmu | juru sawah atur sêmbah ||

9. saèstu sutaning abdi | mangke sumăngga ing karsa | angukuma ing abdine [abdi...]

--- [f. 88v] ---

[...ne] | pêjah gêsange sumăngga | katur sri naranata | sang nata emut ing kalbu | yèn rumiyin darbe putra ||

10. ginadhuhkên juru sabin | sang aji rêsêp kang manah | nyata kêlamun putrane | datan samar sri narendra | sira Rahadèn Bondhan | pinandêng marang sang prabu | amalêsi ingkang cahya ||

11. sang nata ngandika aris | ingsun pundhut anakira | ki juru sawah ature | kawula gusti sumăngga | sang nata angandika | marenea sira juru | dèn kaparak lawan ingwang ||

12. juru sawah dèn bisiki | sang nata kang pangandika | lah sira gawaa age | anak ingsun Radèn Bondhan | pasrahna mitraningwang | marang ki gêdhe ing Tarub | lan maninge wruhanira ||

13. panjênêngan ingsun iki | mèh tumêka ing wêkasan | milane ingsun srahake | ingkang wruh ingêring jagad | wêruh durung winarah | sang nata aparing dhuwung | kalih tinampan kang putra ||

14. ki juru tinundhung mulih | sang nata jêngkar ngadhatyan | kawarnaa ing lampahe | Rahadyèn Bondhan Kajawan | lawan ki juru

cocog la babone, Ranajaya[260]

--- [f. 89r] ---

[...]

--- [f. 89v] ---

[...]

sah, cocok karo babone, katandhanan dening Mas Martawijaya, kêpala ing desa Tulung

--- [f. 90r][261] ---

sawah | anèng têngahing wana gung | kapapag wong abêbegal ||

15. kêkalih angadhang margi | amêjahi ing supana | rahadèn aris sabdane | bapa ana wong bêbegal | mirea dipun inggal | ki juru sawah anurut | amire pigire[262] marga ||

16. wong kêkalih marêpêki | radèn sigra tinarajang | datan owah ing galihe | wong kalih sarêng mêrjaya | radèn kinarubutan | wong abegal muwus asru | lah ta payo amalêsa ||

17. rahadyèn sigra malêsi | tumandang lan tangan kiwa | tinapuk runtuh untune | karukêb[263] tiba ing lêmah | kancane nulya mara | karêpe arsa anubruk | tangginas sira rahadyan ||

18. malupat[264] sarwi nêmpiling | mukanira kapisanan | wong roro pating kalèsèd | rahadèn narik curiga | ginoco jajanira | angêmasi kalihipun | dhuwunge pugêl[265] sabrêras ||

19. nulya sinarungkên aglis | rahadèn ngungun ing nala | katêlah kongsi ing mangke | têdhak Ki Agêng Mataram | datan kenging ngagea[266] | pucuk waja ingkang dhuwung | datan kandhêg lampahira ||

20. rahadyan lan juru sabin | tan kandhêg ing lampahira | tan mampir marang wismane | ki juru angèstokêna | ajrih sabdaning nata | warnanên Ki Agêng Tarub | kang tinilar dening garwa ||

21. pan atilar putra èstri | kang dados raosing driya | rumaja putri wayahe | midrê ring rat tan manggiha | kadya lire kusuma | lir widadari anurun | warnane kusuma rara ||

22. pantês nurunakên benjing | ingkang para Ratu Jawa | kang rama aris sabdane [sa...]

--- [f. 90v] ---

[...bdane] | putranisun nimas rara | lah sira têtêbasa[267] | yèn ana tamu kang rawuh | tur putrane sri nalendra ||

23. saosa kang sarya adi | kang putra matur sandika | sampun rinêsikan kabèh | palênggahan wus binabar | kocapa kang lumampah | prapta sajawine pintu | Ki Agêng Tarub amapag ||

24. radyan ingaturan aglis | kalawan ki juru sawah | samya lênggah katigane | umatur ki juru sawah | nênggih lampah kawula | ingutus dhatêng sang prabu | masrahakên ingkang putra ||

25. karsane sri narapati | aprakawis ingkang putra | dhatêng paduka wiyose | Ki Agêng Tarub ngandika | igih dhatêng sandika | wus kaduga jrone kalbu | ing karsane sri naledra ||

26. juru sawah nulya pamit | Ki Agêng Tarub ngandika | salamêta ing lakune | Rahadèn Bondhan Kajawan | samana sampun lama | saya katara kang sêmu | nyata yèn wijiling nata ||

27. wus diwasa sang apêkik | wus wikan ing subasita | Ki Agêng Tarub wuwuse | mring kang putra Radèn Bondhan | yèn sêmbada ing karsa | wis sêdhênge anak ingsun | ing mêngke sun alih aran ||

28. sun arani sira kaki | Lêmbu Pêtêng wus prayoga | kang putra atur sêmbahe | tan lênggana ingkang karsa | wus lumrah ingkang nama | sakathahe wong ing Tarub | pan sami angèstokêna ||

29. wontên kang winuwus malih | amangsuli kang carita | Sang Brawijaya putrane | kang patutan Putri Cêmpa | kathahipun têtiga | wanodya ingkang asêpuh | pan sampun dèn kramakêna ||

30. kêlawan sang adipati | ing Pêngging Andayaningrat | anulya malih arine | jumênêng nagri Madura |

--- [f. 91r] ---

Lêmbu Pêtêng kang nama | ingkang rayi Radèn Gugur | maksih anèng Majalêngka ||

31. wontên putranipun malih | punika miyos ampiyan | Rahadèn Jaran Panolèh | jumênêng nagri Mêkasan | Sumênêp lan Balega | wontên malih putranipun | jumênêng ing Panaraga ||

32. Bathara Katong wêwangi | wontên malih ingkang putra | kêkalih samya èstrine | krama Dipati Ngawăngga | Lowanu kang satugal | ingkang tan pêgat winuwus | rêmbêse madu kusuma ||

23. Dhandhanggula

1. ênêngêna nênggih kang rumiyin | kyai agêng ing Tarub winarna | kêlangkung ing pasihane | dhatêng ing putranipun | rajaputra ing Maospait | kadya gèning ayoga | ki agêng ing Tarub | dènira angakên putra | tan sumêlang winisik èlmu rêrêpit | gènnya amrih dadosa ||

2. dhasar wong tapa tingale sidik | mapan sampun wruh ingrêring jagat | apan tan samar tingale | milanipun lêstantun | sapolahe wus olèh wangsit | wong sampun kautaman | ki agêng ing Tarub | anadene rajaputra | Radèn Lêmbu Pêtêng kang tansah winisik | satikah[268] polahira ||

3. rahadyan langkung anuwun kang sih | tan lênggana ing sakarsanira | anglampahi sapakone | sampun mangsud aguru | Radèn Lêmbu Pêtêng anênggih | gènira puruhita | mring Ki Agêng Tarub | kang akèn amangun tapa | kasabipun agaga lawan sêsabin | krêrana ing atapa [a...]

--- [f. 91v] ---

[...tapa] ||

4. Radèn Lêmbu Pêtêng kang winarni | sabên dika[269] asaba pagagan | anandur sakarêmêne | akathah kang tinandur | ing pagagan dinulu asri | apan mawi kiriman | mantuk sarêng surup | lagya rêmên saba têgal | andikane ing guru dipun lampahi | sabên dina mangkana ||

5. kawarnaa Ni Rara Nawangsih | ngajêngakên birai sandhangan | apantês salêlewane | sangsaya luwih ayu | lan kang ibu datan kêkalih | lir satu lan rimbagan | warnane dinulu | apan lagi turun pisan | Anawangsih lan kang ibu widadari | ingkang rama manusa ||

6. nimas rara ngajêngkên birai | warnanira lir gambar wangunan | tanpa tandhing ing ayune | yèn cinadra[270] sang ayu | luwih rupa pan kirang kawi | tan ana winaonan | ratuning wong ayu | sarira sawang parada | sapolahe kusuma agawe brangti | tansah karya wigêna ||

7. Kyai Agêng Tarub ngandika ris | lah kirimên rara kakangira | mêngko wis awan wayahe | sang rêtna amituhu | ya ta dandan Rara Nawangsih | lan sagêgawanira | wus agendhong sumbul | sarta lan ulame pisan | anadene asta kiwa nyangking kêndhil | ingkang têngên pawohan ||

8. kawarnaa kang wontên ing têgil | Radèn Lêmbu Pêtêng wus uninga | kalamun dhatêng arine | nuli mêntas agupuh | gêgawane kang dèn tampèni | pawohan tinanggapan | de kang raka sampun | kacêkêl astane kiwa | ingkag rayi rêngu

--- [f. 92r] ---

ing manah angliring | wong iki tan pêsaja ||

9. panyêkêle têka mabu[271] ati | owah lawan adade ing saban | si kakang kadingarène | anyêkêl tangan ingsun | kaya ana rasaning ati | lah iya ngêndi ana | wong duwe sadulur | saingga lamun wong liya | lah pagene si kakang têka nyêkêli | igih wontên punapa ||

10. panyêkêle si kakang tan yêkti | dede panyêkêle wong sêsanak | kaya wong ana karêpe | sang dyah alise putung | jroning manah asêmu runtik | pan katara ing nitya | tingale arêngu | arum wijiling wacana | sun watara si kakang angêmu wadi | sêmune wis katara ||

11. dene têka angowah-owahi | isun iki pan nora kaduga | kaya wong awuru gênje | isun durung angrungu | wong adarbe sadulur èstri | ingkang kaya si kakang | nora angon sêmu | kaya wong mêndêm waragang | susar-susur têka pati nênanggapi | pagene sira kakang ||

12. Radèn Lêmbu Pêtêng anauri | sabda arum anglir guladrawa | gusti ariningsun anggèr | baya runtik wong ayu | wus wiyahe yayi wong urip | apraguyon prênesan | wong duwe sadulur | ana sêsikune apa | wong kêkadang kadar si sêdya punapi | wong duwe saudara ||

13. ingkang raka dipun paleroki | mendah silih dadia wanodya | dene kathah ta gandêse | pan tingal têrusipun | ing paningal têrusing ati | duk nyêkêl astaningwang | sun wêtarèng kalbu | dudu panyêkêle sanak | lan [la...]

--- [f. 92v] ---

[...n] maninge sangsaya angêtarani | tingale tan pêsaja ||

14. wicarane bisa namur sandi | isun mau duk nyêkêl ing sira | mapan ta isun kalalèn | sangking gupuh kaliru | tuna dukap riningsun gusti | nanggapi kang pawohan | dumadya kaliru | anyêkêl ing astanira | apuranên pun kakang atadhah runtik | pan nora sun têmaha ||

15. isun kinarya sadulur èstri | mapan têmên-têmên atiningwang | ing lair trêrus batine | ingsun anggêp sadulur | marang dika dulur sayêkti | donya têkèng dêlahan | isun gawe tunggul | sadulur siji tur lanang | Radèn Lêmbu Pêtêng saurira manis | bênêr têka ing sira ||

16. iya uga manira kang sisip | baya sampun jamake manusa | eling lali bubuhane | mau isun andulu | maring sira sakêdhap lali | nora kemutan sira | yèn sanak sadulur | pangrasanisun wong liya | ayunira amung yayi kang kaèsthi | datan kemutan kadang ||

17. pasthi isun umatur ing kyai | yèn mêngkono kakang polahira | radèn mèsêm ing nalane | karsanira wong ayu | awêwarta dhatêng kiyai | ya ta kusuma rara | aglis nulya mantuk | sapraptanira ing wisma | nulya matur dhatêng kang rama sang yogi | matur ing solahira ||

18. rama kawula wau angirim | mring pun kakang dhatêng ing pagagan | pun kakang awon tingkahe | datan mambu sadulur | pratikahe angatawisi | ing watawis kawula | kadi darbe kayun | anyêpêng ing asta kula | ingkang rama gumujêng sarwi

--- [f. 93r] ---

nauri | apa têmên mangkana ||

19. ingkang rama angandika aris | mring kang putra muguh[272] kakangira | kayapriye pratingkahe | nimas rara umatur | mring kang rama amambu ati | yèn ta linadosana | awon tingkahipun | kang rama alon ngandika | mring kang putra nimas rara dèn bisiki | Ki Lêmbu Pêtêng ika ||

20. wruhanira lawan sira nini | Lêmbu Pêtêng jatine wong liya | dulur pêpagihan bae | wis aja sira tutur | lah sigêgên aja baribin | saandikaning rama | sang rêtna mituhu | ya ta ingkang kawarnaa | Radèn Lêmbu Pêtêng dhatêng sangking têgil | sarêng surup kang surya ||

21. nèng pratapan kalane ing wêngi | Radèn Lêmbu Pêtêng datan pisah | anugil[273] lawan gurune | kyai agêng ing Tarub | anèng dhepok kalaning wêngi | samerade kang garwa | ki agêng kêkuwu | anèng ing dhepok pratapan | mung kang putra Sang Rêtna Ayu Nawangsih | ingkang sare ing wisma ||

22. wus mangkana Ni Rara Nawangsih | pinanggihkên lan raja pinutra | pinasthi dadi jodhone | nimas rara ing Tarub | lawan putra ing Maospait | Lêmbu Pêtêng kang nama | tuhu lamun bagus | kang rayi ayu utama | wus apanggih sang rêtna lawan sang pêkik | tansah mijil kang waspa ||

 

---

1	ayun-ayunan. (kembali) ayun-ayunan.
2	wona. (kembali) wona.
3	ngusi (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) ngusi (dan di tempat dan bentukan lain).
4	babongkokan (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) babongkokan (dan di tempat dan bentukan lain).
5	umpêtan. (kembali) umpêtan.
6	kondur (dan di tempat lain). Bandingkan: bali (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 5.7.1). (kembali) kondur (dan di tempat lain). Bandingkan: bali (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 5.7.1).
7	Sukma. Bandingkan: Bathara (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 5.7.4). (kembali) Sukma. Bandingkan: Bathara (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 5.7.4).
8	bandhangan (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 5.8.4). (kembali) bandhangan (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 5.8.4).
9	andungkap (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) andungkap (dan di tempat dan bentukan lain).
10	ingobong (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) ingobong (dan di tempat dan bentukan lain).
11	anggèr (dan di tempat lain). (kembali) anggèr (dan di tempat lain).
12	inggih (dan di tempat lain). (kembali) inggih (dan di tempat lain).
13	Lebih satu suku kata: gêmah raharja. (kembali) Lebih satu suku kata: gêmah raharja.
14	dhêdhampar (dan di tempat lain). (kembali) dhêdhampar (dan di tempat lain).
15	ngundhangi (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) ngundhangi (dan di tempat dan bentukan lain).
16	Bandingkan: Naradipa (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 6.1.9). (kembali) Bandingkan: Naradipa (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 6.1.9).
17	singgih (dan di tempat lain). (kembali) singgih (dan di tempat lain).
18	satunggal (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) satunggal (dan di tempat dan bentukan lain).
19	gunggung (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) gunggung (dan di tempat dan bentukan lain).
20	dandan (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) dandan (dan di tempat dan bentukan lain).
21	Biasanya guru lagu u: kadhatun. (kembali) Biasanya guru lagu u: kadhatun.
22	konjêm. (kembali) konjêm.
23	cangkramani. (kembali) cangkramani.
24	wêtêngan. (kembali) wêtêngan.
25	bobot (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) bobot (dan di tempat dan bentukan lain).
26	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
27	Kurang satu suku kata: yèn nyata iku awas. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn nyata iku awas.
28	Kurang satu suku kata. Bandingkan: alah patih ta sira gawaa | bêktaa bala kang akèh (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 6.10.2–3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: alah patih ta sira gawaa | bêktaa bala kang akèh (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 6.10.2–3).
29	ginarêbêg. (kembali) ginarêbêg.
30	pungkur (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) pungkur (dan di tempat dan bentukan lain).
31	Lebih satu suku kata. Bandingkan: pan ki ajar wau kang winarni (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 6.12.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: pan ki ajar wau kang winarni (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 6.12.1).
32	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
33	sêbda. (kembali) sêbda.
34	bokor (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) bokor (dan di tempat dan bentukan lain).
35	Sumêkar. (kembali) Sumêkar.
36	Kurang satu suku kata: sapraptane ing pinggiring kali. (kembali) Kurang satu suku kata: sapraptane ing pinggiring kali.
37	konjêm. (kembali) konjêm.
38	sabda. (kembali) sabda.
39	kêna. (kembali) kêna.
40	Lebih satu suku kata. Bandingkan: dyan kocapa sang nata ing Pajajaran (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.1.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: dyan kocapa sang nata ing Pajajaran (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.1.1).
41	prasapanira. (kembali) prasapanira.
42	sadhiya (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) sadhiya (dan di tempat dan bentukan lain).
43	Bandingkan: ginoco [ginocok] (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.11.7). (kembali) Bandingkan: ginoco [ginocok] (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.11.7).
44	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
45	Biasanya guru lagu a. (kembali) Biasanya guru lagu a.
46	darubêsi (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.19.7). (kembali) darubêsi (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.19.7).
47	Karawang (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.21.7). (kembali) Karawang (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 7.21.7).
48	benjing (dan di tempat lain). (kembali) benjing (dan di tempat lain).
49	winuwus. (kembali) winuwus.
50	Kurang satu suku kata: wontên kang winuwus malih. (kembali) Kurang satu suku kata: wontên kang winuwus malih.
51	nunggil. (kembali) nunggil.
52	maksih. (kembali) maksih.
53	Biasanya guru lagu i: singgih. (kembali) Biasanya guru lagu i: singgih.
54	tutur. (kembali) tutur.
55	Kurang satu suku kata: nalăngsa sajroning kalbu. (kembali) Kurang satu suku kata: nalăngsa sajroning kalbu.
56	wong. (kembali) wong.
57	Kurang dua suku kata: samya agêlar sêpapan. (kembali) Kurang dua suku kata: samya agêlar sêpapan.
58	kundur. (kembali) kundur.
59	puniki. (kembali) puniki.
60	Wiro (dan di tempat lain). (kembali) Wiro (dan di tempat lain).
61	saengga (dan di tempat lain). (kembali) saengga (dan di tempat lain).
62	talang. (kembali) talang.
63	Kurang satu suku kata: tulusa sanak sirèki. (kembali) Kurang satu suku kata: tulusa sanak sirèki.
64	răndha (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) răndha (dan di tempat dan bentukan lain).
65	Kurang dua suku kata: tumut kesah marang kadange têtiga. (kembali) Kurang dua suku kata: tumut kesah marang kadange têtiga.
66	Kombang (dan di tempat lain). (kembali) Kombang (dan di tempat lain).
67	karêngèng. (kembali) karêngèng.
68	anèng. (kembali) anèng.
69	ingunggahan (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) ingunggahan (dan di tempat dan bentukan lain).
70	buri. (kembali) buri.
71	Sêsuruh. (kembali) Sêsuruh.
72	ulun. (kembali) ulun.
73	sadêrmi. (kembali) sadêrmi.
74	nêdyaa. (kembali) nêdyaa.
75	Kurang satu suku kata: cupêt tumuruna malih. (kembali) Kurang satu suku kata: cupêt tumuruna malih.
76	Kurang satu suku kata: pan akathah ratu kang prapta anglamar. (kembali) Kurang satu suku kata: pan akathah ratu kang prapta anglamar.
77	anjungjung (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) anjungjung (dan di tempat dan bentukan lain).
78	anginggati (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) anginggati (dan di tempat dan bentukan lain).
79	mundura (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) mundura (dan di tempat dan bentukan lain).
80	tinêmênan. (kembali) tinêmênan.
81	Lebih satu suku kata: dipun emut puniku cobaning nata. (kembali) Lebih satu suku kata: dipun emut puniku cobaning nata.
82	Kurang satu suku kata: lamun sira mangkonoa. (kembali) Kurang satu suku kata: lamun sira mangkonoa.
83	kamanusyan. (kembali) kamanusyan.
84	lawan. (kembali) lawan.
85	benjang (dan di tempat lain). (kembali) benjang (dan di tempat lain).
86	prajangji (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) prajangji (dan di tempat dan bentukan lain).
87	apanggih (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) apanggih (dan di tempat dan bentukan lain).
88	undanga (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) undanga (dan di tempat dan bentukan lain).
89	andadi (dan di tempat lain). (kembali) andadi (dan di tempat lain).
90	ingundhuh (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) ingundhuh (dan di tempat dan bentukan lain).
91	Bandar. (kembali) Bandar.
92	Lebih satu suku kata: dening luhur panduka. (kembali) Lebih satu suku kata: dening luhur panduka.
93	Kurang satu suku kata: jangkêp sagung sumangsane angêngudhuh. (kembali) Kurang satu suku kata: jangkêp sagung sumangsane angêngudhuh.
94	Majalêngka. (kembali) Majalêngka.
95	Kurang satu suku kata: manira kesah sangking nêgari Galuh. (kembali) Kurang satu suku kata: manira kesah sangking nêgari Galuh.
96	karsanipun. (kembali) karsanipun.
97	Lebih satu suku kata: dawêk sami dhininginan karsanipun. (kembali) Lebih satu suku kata: dawêk sami dhininginan karsanipun.
98	panganjur. (kembali) panganjur.
99	Kurang satu suku kata: datan babal wong jro puri. (kembali) Kurang satu suku kata: datan babal wong jro puri.
100	Kurang satu suku kata: amêngku ing nusa Jawa. (kembali) Kurang satu suku kata: amêngku ing nusa Jawa.
101	Kurang satu suku kata: maksih linastarèkakên kang karuhun. (kembali) Kurang satu suku kata: maksih linastarèkakên kang karuhun.
102	sadaya. (kembali) sadaya.
103	tindaka (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) tindaka (dan di tempat dan bentukan lain).
104	kadospundi (dan di tempat lain). (kembali) kadospundi (dan di tempat lain).
105	abdi. (kembali) abdi.
106	sanjang. (kembali) sanjang.
107	Kurang satu suku kata: pênêd punika dèn tuta. (kembali) Kurang satu suku kata: pênêd punika dèn tuta.
108	Biasanya guru lagu e(o): galèh. (kembali) Biasanya guru lagu e(o): galèh.
109	tan. (kembali) tan.
110	tinundhung (dan di tempat lain). (kembali) tinundhung (dan di tempat lain).
111	rabinira. (kembali) rabinira.
112	iki. (kembali) iki.
113	Kurang satu suku kata: lan isun sawêngi iki. (kembali) Kurang satu suku kata: lan isun sawêngi iki.
114	kobong (dan di tempat lain). (kembali) kobong (dan di tempat lain).
115	anjêjêp. (kembali) anjêjêp.
116	gumuruh. (kembali) gumuruh.
117	akasa. (kembali) akasa.
118	jêjêk. (kembali) jêjêk.
119	anyêkop. (kembali) anyêkop.
120	anggêgêm. (kembali) anggêgêm.
121	mandhe. (kembali) mandhe.
122	gêdrug-gêdrug. (kembali) gêdrug-gêdrug.
123	andhêpès. (kembali) andhêpès.
124	patih. (kembali) patih.
125	Kurang satu suku kata: ni patih tan nyana wau. (kembali) Kurang satu suku kata: ni patih tan nyana wau.
126	anggêrit (dan di tempat lain). (kembali) anggêrit (dan di tempat lain).
127	Lebih satu suku kata: rêbut paran dènira anggêrit. (kembali) Lebih satu suku kata: rêbut paran dènira anggêrit.
128	ing (dan di tempat lain). (kembali) ing (dan di tempat lain).
129	Lebih dua suku kata: nanging norana wruh. (kembali) Lebih dua suku kata: nanging norana wruh.
130	Kurang satu suku kata: wangsul malih dhatêng ing kitha Kadhiri. (kembali) Kurang satu suku kata: wangsul malih dhatêng ing kitha Kadhiri.
131	Kurang satu suku kata: Radèn Adaningkung kang gumantya. (kembali) Kurang satu suku kata: Radèn Adaningkung kang gumantya.
132	Hayamwuruk. (kembali) Hayamwuruk.
133	Amisani. (kembali) Amisani.
134	pinunjul (dan di tempat lain). (kembali) pinunjul (dan di tempat lain).
135	atinjo (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) atinjo (dan di tempat dan bentukan lain).
136	Lebih satu suku kata: pakèning ibu tinjo kang uwa. (kembali) Lebih satu suku kata: pakèning ibu tinjo kang uwa.
137	panggènan (dan di tempat lain). (kembali) panggènan (dan di tempat lain).
138	Lebih empat suku kata: sinakarêp sakathahe tiyang Jawi. (kembali) Lebih empat suku kata: sinakarêp sakathahe tiyang Jawi.
139	ênêngêna. (kembali) ênêngêna.
140	laki. (kembali) laki.
141	endhang (dan di tempat lain). (kembali) endhang (dan di tempat lain).
142	Lebih satu suku kata: apanggiha sang prabu. (kembali) Lebih satu suku kata: apanggiha sang prabu.
143	Kurang satu suku kata: lagya katuwon sêmona. (kembali) Kurang satu suku kata: lagya katuwon sêmona.
144	Lebih satu suku kata: ranipun Endhang Samitapuri. (kembali) Lebih satu suku kata: ranipun Endhang Samitapuri.
145	sidi. (kembali) sidi.
146	dodolane. (kembali) dodolane.
147	kangjêng. (kembali) kangjêng.
148	Kurang satu suku kata: parêkan kalih kang prapta. (kembali) Kurang satu suku kata: parêkan kalih kang prapta.
149	endah (dan di tempat lain). (kembali) endah (dan di tempat lain).
150	kangge (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) kangge (dan di tempat dan bentukan lain).
151	kapanggung. (kembali) kapanggung.
152	dhangkane. (kembali) dhangkane.
153	wawratan. (kembali) wawratan.
154	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
155	titising. (kembali) titising.
156	sigra. (kembali) sigra.
157	wotsari. (kembali) wotsari.
158	konjêm (dan di tempat lain). (kembali) konjêm (dan di tempat lain).
159	wijiling (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.8.10; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.8.10). (kembali) wijiling (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.8.10; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.8.10).
160	ewuh (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.9.9). (kembali) ewuh (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.9.9).
161	bangkit (dan di tempat dan bentukan lain) (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.10.9). (kembali) bangkit (dan di tempat dan bentukan lain) (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.10.9).
162	mantri. (kembali) mantri.
163	têtêp. (kembali) têtêp.
164	kulup. (kembali) kulup.
165	Lebih satu suku kata: anggiring sato kang nèng wonadri. Bandingkan: anggiringa sato las sakèhing (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.13.1); agiringa sato wana aglis (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.8.1); anggiringa sato ing wanadri (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.12.1); kinèn nggirèng sato alas kèhing (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.16.1). (kembali) Lebih satu suku kata: anggiring sato kang nèng wonadri. Bandingkan: anggiringa sato las sakèhing (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.13.1); agiringa sato wana aglis (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.8.1); anggiringa sato ing wanadri (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.12.1); kinèn nggirèng sato alas kèhing (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.16.1).
166	Lebih satu suku kata: prapta ngalun-alun Majalêngka. Bandingkan: dhatênga ing ngalun-alun ika (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.13.2); lah dhatêngna ngalun-alun ika (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.8.2); ngalêmpaka ngalun-alun nata (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.12.2); inggih dhatêng alun-alun ika (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.16.2). (kembali) Lebih satu suku kata: prapta ngalun-alun Majalêngka. Bandingkan: dhatênga ing ngalun-alun ika (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.13.2); lah dhatêngna ngalun-alun ika (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.8.2); ngalêmpaka ngalun-alun nata (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.12.2); inggih dhatêng alun-alun ika (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.16.2).
167	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
168	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sumăngga ing sakarsane (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.3); sumăngga karsa karsane (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.3); sumangga ing sadayane (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sumăngga ing sakarsane (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.3); sumăngga karsa karsane (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.3); sumangga ing sadayane (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.3).
169	Kurang satu suku kata: gusti sang sri nalendra. Bandingkan: dhuh sang sri naradipa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.6); hèh sang sri naranata (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.6); dhuh gusti sri narendra (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.6; Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.6). (kembali) Kurang satu suku kata: gusti sang sri nalendra. Bandingkan: dhuh sang sri naradipa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.6); hèh sang sri naranata (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.6); dhuh gusti sri narendra (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.6; Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.6).
170	sato (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.8; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.8). Bandingkan: kewan (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.8); buron (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.8). (kembali) sato (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.8; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.8). Bandingkan: kewan (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.8); buron (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.8).
171	Kurang satu suku kata: pan sumăngga ing karsa paduka aji. Bandingkan: pan sumăngga sakarsane narapati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.9); pan sumăngga sakarsanira sang aji (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.9); pan sumăngga ing karsa sri narapati (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.9); nggih sumangga ing karsa sri narapati (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.9). (kembali) Kurang satu suku kata: pan sumăngga ing karsa paduka aji. Bandingkan: pan sumăngga sakarsane narapati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.15.9); pan sumăngga sakarsanira sang aji (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.10.9); pan sumăngga ing karsa sri narapati (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.14.9); nggih sumangga ing karsa sri narapati (Babad Majapait, Tanaya, Pupuh 1.18.9).
172	jinênêngakên. (kembali) jinênêngakên.
173	Kurang satu suku kata: alinggihana nêgari. (kembali) Kurang satu suku kata: alinggihana nêgari.
174	Arya. (kembali) Arya.
175	Kurang satu suku kata: datan winarna ing margi. (kembali) Kurang satu suku kata: datan winarna ing margi.
176	dadya. (kembali) dadya.
177	umancur. (kembali) umancur.
178	Kurang tiga suku kata: Putri Cina apan wus karabi. (kembali) Kurang tiga suku kata: Putri Cina apan wus karabi.
179	kawingking (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) kawingking (dan di tempat dan bentukan lain).
180	Kurang satu suku kata: êmèh supe dhahar lawan sare. (kembali) Kurang satu suku kata: êmèh supe dhahar lawan sare.
181	anggarbini (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) anggarbini (dan di tempat dan bentukan lain).
182	Kurang satu suku kata: ya ta mular asru ing tangise. (kembali) Kurang satu suku kata: ya ta mular asru ing tangise.
183	kantun (dan di tempat lain). (kembali) kantun (dan di tempat lain).
184	Kurang satu suku kata: dene sang nata ing Majapait. (kembali) Kurang satu suku kata: dene sang nata ing Majapait.
185	Kurang satu suku kata: yèn wontêna parintah nusuli. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn wontêna parintah nusuli.
186	Majapait. (kembali) Majapait.
187	Kurang satu suku kata: têbah Majapait. (kembali) Kurang satu suku kata: têbah Majapait.
188	bukuh. (kembali) bukuh.
189	Kurang satu suku kata: mring sri nata kantun. (kembali) Kurang satu suku kata: mring sri nata kantun.
190	Kurang satu suku kata: amèngsêm Sang Putri Cina. (kembali) Kurang satu suku kata: amèngsêm Sang Putri Cina.
191	Kurang satu suku kata: sakalangkung ing sihira. (kembali) Kurang satu suku kata: sakalangkung ing sihira.
192	kalintang. (kembali) kalintang.
193	amomong (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) amomong (dan di tempat dan bentukan lain).
194	Kurang satu suku kata: kang garwa Putri Cina. (kembali) Kurang satu suku kata: kang garwa Putri Cina.
195	borong (dan di tempat lain). (kembali) borong (dan di tempat lain).
196	Kurang satu suku kata: ananging watir kawula. (kembali) Kurang satu suku kata: ananging watir kawula.
197	sawirasanipun. (kembali) sawirasanipun.
198	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
199	wode. (kembali) wode.
200	nglêrêsi. (kembali) nglêrêsi.
201	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
202	Lebih satu suku kata: mring wisma sowang-sowang. (kembali) Lebih satu suku kata: mring wisma sowang-sowang.
203	Biasanya guru lagu a: radyan. (kembali) Biasanya guru lagu a: radyan.
204	bêbegal. (kembali) bêbegal.
205	sigra. (kembali) sigra.
206	anyêdhaki. (kembali) anyêdhaki.
207	mami. (kembali) mami.
208	sakèhing (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.76.6; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.122.6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.122.6). (kembali) sakèhing (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.76.6; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.122.6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.122.6).
209	Arsamuka. Bandingkan: Rasyamuka (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.123.20); Rahsyamuka (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.123.2); Rasamulya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.67.2). (kembali) Arsamuka. Bandingkan: Rasyamuka (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.123.20); Rahsyamuka (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.123.2); Rasamulya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.67.2).
210	cinancang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.123.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.67.3; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.123.3). (kembali) cinancang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.123.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.67.3; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.123.3).
211	Biasanya guru lagu a. Bandingkan: radyan (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.67.8; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.123.8); rahadyan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.123.8). (kembali) Biasanya guru lagu a. Bandingkan: radyan (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 10.67.8; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.123.8); rahadyan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.123.8).
212	punagi. (kembali) punagi.
213	sagunung. (kembali) sagunung.
214	Terdapat dobel sandangan: ngandika atau ngandeka. (kembali) Terdapat dobel sandangan: ngandika atau ngandeka.
215	wêtara. Bandingkan: watara (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.141.6; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.141.6). (kembali) wêtara. Bandingkan: watara (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.141.6; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.141.6).
216	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sun têngahing watara (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.141.6; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.141.6). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sun têngahing watara (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.141.6; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.141.6).
217	widyadyèng. Bandingkan: widagdèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.143.10); widêgdèng (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.143.10). (kembali) widyadyèng. Bandingkan: widagdèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.143.10); widêgdèng (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.143.10).
218	Lebih dua suku kata. Bandingkan: kaping kalih guru (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.147.7; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.147.7). (kembali) Lebih dua suku kata. Bandingkan: kaping kalih guru (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.147.7; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.147.7).
219	luhung (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.149.4; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.149.4). (kembali) luhung (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.149.4; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.149.4).
220	panuwa. Bandingkan: atuwa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.151.1; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.151.1). (kembali) panuwa. Bandingkan: atuwa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.151.1; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.151.1).
221	lungaa dèn. (kembali) lungaa dèn.
222	Kurang satu suku kata: radèn sira lungaa dèn aglis. Bandingkan: radèn sira alungaa aglis (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.9.1). (kembali) Kurang satu suku kata: radèn sira lungaa dèn aglis. Bandingkan: radèn sira alungaa aglis (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.9.1).
223	Lebih satu suku kata. Bandingkan: dhuh pukulun kang dhukuh Bintara (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.13.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: dhuh pukulun kang dhukuh Bintara (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.13.2).
224	atur. (kembali) atur.
225	Surawèsthi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.22.9). (kembali) Surawèsthi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.22.9).
226	Lebih satu suku kata: kambil pinutra-putra. Bandingkan: sampun ingambil putra (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.23.10). (kembali) Lebih satu suku kata: kambil pinutra-putra. Bandingkan: sampun ingambil putra (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.23.10).
227	Kurang satu suku kata: têdhakira Sèh Mukamadil Kêbari. Bandingkan: dhêkahira maolana Manil Kabri (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.26.9). (kembali) Kurang satu suku kata: têdhakira Sèh Mukamadil Kêbari. Bandingkan: dhêkahira maolana Manil Kabri (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.26.9).
228	Karawange. Bandingkan: Kêrawange (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.27.3). (kembali) Karawange. Bandingkan: Kêrawange (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 25.27.3).
229	abra. (kembali) abra.
230	busananira. (kembali) busananira.
231	têmbe. (kembali) têmbe.
232	akaroron (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.175.7; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.175.7). Bandingkan: karon (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.36.7). (kembali) akaroron (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.175.7; Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.175.7). Bandingkan: karon (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 8.36.7).
233	Lebih dua suku kata: gêrahira iku. (kembali) Lebih dua suku kata: gêrahira iku.
234	Lebih empat suku kata: ing ngarsa sri nalendra. Bandingkan: sigra praptèng ngayunan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.180.10); sigra prapta ngayunan (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.180.10). (kembali) Lebih empat suku kata: ing ngarsa sri nalendra. Bandingkan: sigra praptèng ngayunan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 11.180.10); sigra prapta ngayunan (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 11.180.10).
235	tămpa. (kembali) tămpa.
236	Lebih satu suku kata: nyi agêng kagèt tumingal. (kembali) Lebih satu suku kata: nyi agêng kagèt tumingal.
237	wêwêjah. (kembali) wêwêjah.
238	Lebih dua suku kata: siyang dalu tan pêgat ngingon-ingoni. (kembali) Lebih dua suku kata: siyang dalu tan pêgat ngingon-ingoni.
239	Terdapat dobel sandangan: sukaning atau sukane. (kembali) Terdapat dobel sandangan: sukaning atau sukane.
240	punika. (kembali) punika.
241	Lebih satu suku kata: sarta tinumbasakên punika. (kembali) Lebih satu suku kata: sarta tinumbasakên punika.
242	amêndhêt. (kembali) amêndhêt.
243	Kurang satu suku kata: ya ta gênti kosokan sami. (kembali) Kurang satu suku kata: ya ta gênti kosokan sami.
244	mêntas. (kembali) mêntas.
245	kancanira. (kembali) kancanira.
246	Lebih satu suku kata: dungane jumurung. (kembali) Lebih satu suku kata: dungane jumurung.
247	Lebih satu suku kata. Bandingkan: kula dhatêng ing lèpèn sakêdhap (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 13.2.2); manira dhatêng lèpèn sakêdhap (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 15.2.2); manira dhatêng lèpèng sadhela (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 15.2.2); pan kawula arsa akesaha (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 12.8.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: kula dhatêng ing lèpèn sakêdhap (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 13.2.2); manira dhatêng lèpèn sakêdhap (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 15.2.2); manira dhatêng lèpèng sadhela (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 15.2.2); pan kawula arsa akesaha (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 12.8.2).
248	dilalah. (kembali) dilalah.
249	setan. (kembali) setan.
250	Kurang satu suku kata: ya ta wêkasan têlas. (kembali) Kurang satu suku kata: ya ta wêkasan têlas.
251	Lebih satu suku kata: sang dyah anjêngêr karasèng ati. (kembali) Lebih satu suku kata: sang dyah anjêngêr karasèng ati.
252	Terdapat dobel sandangan: busananing atau busanane. (kembali) Terdapat dobel sandangan: busananing atau busanane.
253	bayi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 13.25.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 12.31.1). (kembali) bayi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 13.25.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 12.31.1).
254	Bicak. (kembali) Bicak.
255	kasusrèng (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) kasusrèng (dan di tempat dan bentukan lain).
256	kathah. (kembali) kathah.
257	Mulai dari pupuh ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari pupuh ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
258	Majalêngka. (kembali) Majalêngka.
259	tinubruk. (kembali) tinubruk.
260	Ditulis di atas kertas yang ditempel di bagian bawah halaman. (kembali) Ditulis di atas kertas yang ditempel di bagian bawah halaman.
261	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
262	pinggire (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) pinggire (dan di tempat dan bentukan lain).
263	karungkêb (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) karungkêb (dan di tempat dan bentukan lain).
264	malumpat. (kembali) malumpat.
265	punggêl. (kembali) punggêl.
266	nganggea (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) nganggea (dan di tempat dan bentukan lain).
267	têtêbaha. (kembali) têtêbaha.
268	satingkah (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) satingkah (dan di tempat dan bentukan lain).
269	dina. Bandingkan: sadina-dina (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 18.61.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 18.61.2; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 12.81.2; Babad Dêmak, Dewabrata, Pupuh 3.30.2). (kembali) dina. Bandingkan: sadina-dina (Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, Pupuh 18.61.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 18.61.2; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 12.81.2; Babad Dêmak, Dewabrata, Pupuh 3.30.2).
270	cinăndra (Babad Dêmak, Dewabrata, Pupuh 3.32.4). (kembali) cinăndra (Babad Dêmak, Dewabrata, Pupuh 3.32.4).
271	mambu. (kembali) mambu.
272	mungguh (dan di tempat lain). (kembali) mungguh (dan di tempat lain).
273	anunggil (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) anunggil (dan di tempat dan bentukan lain).