Babad Jawi, British Library (MSS Jav 29), 1812, #1042 (Pupuh 131–136)

--- [f. 467v] ---

131. Durma

1. tan winarna ing dalu wuwusên enjang | miyos sri narapati | mugèng Sitibêntar | andhèr kang bala kusya | priyataka saragêni | sasikêpira | angapit sri bupati ||

2. wong atusan sumambung ing wuri aglar | samya prayitnèng wèsthi | Jagabaya ngarsa | kalawan wong Nyangkragnyan |[1] Madhung[2] Nutra[3] lawan Miji | wong Anirbaya | nèng ngarsa sikêp karbin ||

3. Patranala kalawanong[4] Darpahita | Mangundara nidhihi | myang wong Wirabraja | Brajanala Kanoman | wong Patradaha acawis | Yudamanggala | ing ngarsa wong Pinilih ||

4. Kartiyasa kalawan wong Wisamarta | wong Tanuastra sami | lawan wong Jataka | tan lali sikêpira | wong Martalulut anangkil | Singanêgara | angubêng sri bupati ||

5. wong Katanggung Gandhèk lan Mantri Kanoman | pêpêk ngarsa nrêpati | myang wong Jagasuta | lawan Wirapracăndha | sasikêpira tan kari | kêbayan ngarsa | gêdhong wuri sang aji ||

6. pan sadaya sami samêkta ing yuda | sagung pratiwe[5] jawi | anèng panangkilan | gêgaman warna-warna | ing alun-alun abaris | kinarya sêmang | agêpuk Surapati ||

7. wong Kumpêni ingkang jaga Kartasura | sampun sinung upêksi | maring Sang Dipatya | Sampang lan Surabaya | yèn agêpuk Surapati | wadya Madura | lan wadya Surawèsthi ||

8. pan abaris ing pasar sang adipatya | kalih muge ing laji | laji duk sêmana | maksih jaro kewala | sagung wong măncanêgari | baris ing Sêndhang | dene wadya pasisir ||

--- [f. 468r] ---

9. pan sadaya baris Warungtu[6] aglar |[7] para bupati kalih | kang amangku karya | Madura Surabaya | gantya wau kang winarni | Kapitan Êtak | lan Radèn Sidurjèki ||

10. budhal sangking pasanggrahan Toyadana | sagung wadya Kumpêni | syarane gumrêrah | ya ta Radèn Sindurja | sampun utusan amangsit | mring sang dipatya | ing Sampang Surawèsthi ||

11. sampun panggih wau duta Kasindurjan | lawan dipati kalih | ya ta Sang Dipatya | Madura Surabaya | asru ngucap ing Kumpêni | tuwan manira | arsa gêpuka aglis ||

12. maring Kanrangkusuman anging andika | barisa păncaniti | rumêksa sang nata | sigra nulya siyaga | sakèhe wadya Kumpêni | pan sarêng budhal | lawan dipapati kalih |[8]|

13. kalih atus Kumpêni ing Kartasura | ing alun-alun prapti | abaris malatar | ya ta kang kawarnaa | wadya Sampang Surawèsthi | laju lampahnya | gumrah samargi-margi ||

14. pan anglurug marang Kanrangkusuman |[9] sawetan Ngasêm nênggih | wadya Surabaya | lawan bala Madura | ing lurungira wus prapti | kang kawarnaa | Rahadèn Surapati ||

15. sampun bubar wong patang puluh tan pisah | miwah rahadèn patih | sigra wadyanira | kumpul lan Surapatya | wong Surabaya nututi | wadya Madura | mapan sampun bêdhili ||

16. kang sinapan pitung atus sarêng munya | awor lan surak atri | lir arêk[10] kang prawata |[11] nanging obat kewala | tan ana kang ngago mimis | kang pangandika | kangjêng sri narapati [na...]

--- [f. 468v] ---

[...rapati] ||

17. kawarnaa Kapitan Tak Ngasêm aka[12] prapta |[13] kagyat miyarsa bêdhil | Arya Sindurêja | asru dènnya ngandika | lah punika Surapati | kinarubud ting prang |[14] Kapitan asru angling ||

18. nadha[15] Radèn Arya Sindurja kang egal | age-agea jurit | lawan Surapatya | radèn arya anapda | tuwan manira pan ajrih | ing sri naledra | yèn dika prang ing margi ||

19. kang tibalan kangjêng gusti sri naledra | barisa păncaniti | wadya Kartasura | tuwan maksih akathah | abêbujung Surapati | dèrèng kasoran | sampun age nulungi ||

20. ya ta wontên dutane Dipati Sampang | rahadyan wus kapanggih | duta aturira | kawula pan dinuta | ing raka sang adipati | atur uninga | lamun pun Surapati ||

21. dèn bêbujung mangalèr gepak mangetan | sampeyan dèn aturi | anutêna egal | lawan Kapitan Êtak | manawa pun Surapati | ngidul parannya | satêmah gêpuk puri ||

22. igih radyan ing alun-alun barisa | rakanta langkung watir | sigra Kapitan Tak | lan Arya Sindurêja | ginêlak lampahe baris | gumêr syaranya | ing alun-alun prapti ||

23. wus akumpul barise Kumpêni aglar | yèn tinon angajrihi | lor waringin kêmbar | wus samya sinêgahan | dawêgan kalawan cêngkir | wadya kathahnya | pănca tus wong Kumpêni ||

24. tigang atus gêgawane Kapitan Êtak |[16] kalih atus wong Bugis | syarane gumêrah | limang [li...]

--- [f. 469r] ---

[...mang] atus Makasar | sira Tak migah Sitigil | wusnya tabean | lan kangjêng sri bupati ||

25. sakèhing kang kintun gurnadur jendral |[17] wus katur sri bupati | alon aturira | nênggih Kapitan Êtak | kawula gusti tinuding | pun kaki jendral | amrih buron Kumpêni ||

26. ingkang wontên nagari dalêm punika | lilah paduka aji | sang nata ngandika | lah iya dèn pracaya | apan ta Si Surapati | băngga maringwang | iya băngga Kumpêni ||

27. sarupane wong isun ing Kartasura | padha sun kon rewangi[18] | milua mring sira | mau kang ingsun duta | bêbujung Si Surapati | Dipati Sampang | lawan ing Surawèsthi ||

28. nanging sira Êtak aja lunga-lunga | nadyan maguta jurit | aja doh lan iwang | bokmanawa kasoran | wong Sampang lan Surawèsthi | Si Surapatya | têmah agêpuk puri ||

29. sarêng mirsa Êtak andikaning nata | jroning tyas suka ênting | asru aturira | paduka kang pracaya | yèn pun Êtak maksih urip | pun Surapatya | gêsang sasat ngêmasi ||

30. igih gusti wus mugèng asta kawula | kang wasta Surapati | nanti beta ajar | lu ponya kêpala |[19] beta tarut[20] bawah kaki | alatah-latah | sarwi angêntrog wêntis ||

31. wus tumurun Êtak sangking Sitibêntar | nidhihi ingkang baris | Rahadyan Sindurja | sigra dènnya putusan |

--- [f. 469v] ---

marang sang dipati kalih | ing Surabaya | lan Pangran Madurèki ||

32. amangsita yèn Kapitan Tak wus prapta | ngalun-alun abaris | ya ta kawuwusa | Rahadèn Surapatya | dèn bêbujung dèn bêtdhili[21] | ing Pepe prapta | anggepak ngetan aglis ||

33. nurut Kali Pepe binujung mangetan | dening bupati kalih | sarwi binêdhilan | prapta Bungas kang wetan | gepak ngidul Surapati | myang radèn patya | ing Sêndhang kang dèn jogi ||

34. anarajang barise măncanêgara | mawur malêdug ngisis | nênggih cinarita | wontên wadya Madura | lêlurah wong Saragêni | kaku tyasira | aran Ki Konangpasir ||

35. Konangpasir angucap mring rowangira | basên têmên sun iki | agung bêburonan | padha abilulungan | payo padha nganggo mimis | têka sapisan | jinajal sira bêdhil ||

36. rowangira Surapati siji kêna | wêntise nuli mati | Surapati nabda | wong Sampang liwat ala | acidra wêlinge[22] gusti | wangsul saksana | angilèn Surapati ||

37. tinarajang wadya Sampang kapêlajar | Surapati nututi | wontên kang kacandhak | têtiga tinubakan | wong Madura ingkang kanin | katur Pangeran | Madura sukèng galih ||

38. angandika mring Ki Tumênggung Jangrana | lah kakang Surawèsthi | iki antuk tăndha | dening kaparêng uga | wong Madura ingkang kanin | wus winangsitan | Rahadyan Supati |[23]|

39. tinarajang

--- [f. 470r] ---

wadyabala ing Madura | lan wadya Surawèsthi | ngilèn playunira | binujung sinurakan | ing wadyane Surapati | lan wadyanira | nênggih rahadèn patih ||

40. Rahdèn Angrangkusuma tansah nèng wutat | amamong Surapati | ya ta kawarnaa | wong Sampang kang lumajar | ing alun-alun wus prapti | gègèr saksana | kang baris păncaniti ||

41. kawuwusa Radèn Arya Sindurêja | ingkang among Kumpêni | asru dènnya ngucap | marang Kapitan Tak |[24] sudara paran karsèki | wadya Madura | punika wus kajadhi[25] ||[26]

42. miwah wadya Surabaya kapêlajar | akathah nandhang kanin | tan adangu prapta | wau wadya Madura | kang samya anandhang kanin | langkung ing ngarsa- | nira baris Kumpêni ||

43. Kapitan Tak mulat kalangkung bramatya | wadyane dèn abani | mukul tamburira | rolas asarêng munya | gumrudug agêgumyuri | kang kawarnaa | Rahadèn Surapati ||

44. abêbujung maring wadya Surabaya | ing alun-alun prapti | kang samya lumajar | lajêng mangilèn samya | ana kang manjing ing puri | paseban gêdhong |[27] satugal dipun bêsmi ||

45. Surapati sampun prapta ing panggungan | tarab barise ligih | ya ta sri nalendra | kang mugèng Sitibêntar | ingadhêp ka para ari | katiga samya | muge ngarsa nrêpati ||

--- [f. 470v] ---

46. pan apacêk barise wadya kaparak | rumêksa ing sang aji | kanan kèri aglar | ya ta wong Kasindurjan | lan wadya para bupati | sami nyanjata | mring Radèn Surapati ||

47. ingandhêgan ing balane Surapatya | mawur lumayu ngisis | sira Tak bramatya | sigra ngabani bala | lêlubungan wong Kumpêni | wadya Makasar | gumrah kang bala Bugis ||

48. wus aparêk Kumpêni awas tumingal | maring Ki Surapati | sigra ingabanan | Kumpêni sarêng mangsah | lir gêlap sèwu barungi | tanpa rungrungyan | bangkilung surak Bugis ||

49. maksih dhêdhêp Surapati saha bala | ingêtdrèl[28] wanti-wanti | kukusing sudawa[29] | pêtêng lir ampak-ampak | ya ta Radèn Surapati | ngabani bala | sarêng umamsah[30] jurit ||

50. wus anêmpuh Surapati ngamuk rampak | Kumpêni anadhahi | akuwêl kewala | gumrudug kang sinapan | kukus limêngan aputih | pangêtdrèlira | Kumpêni wanti-wanti ||

51. Radèn Surapati angamuk manêngah | lir banthèng tawan kanin | kabèh wadyanira | lir buta rêbut măngsa | patang puluh galong pipis | nubak amêdhang | anuduk angakahi ||

52. sampun kathah kang kamuk Kumpêni pêjah | kang wuri ambêdhili | Êtak langkung gusar | banting têtapongira | ulat andik naut rawis | marakkên bala | umasah ingkang wuri ||

53. ingkang kocap ing carita Kapitan Tak | datan cara Kumpêni | angage makutha | grudha marêp pukuran | têbah jaja anting-anting | lir Kubakêrna[31] | agêng luhur ngajrihi ||

54. ramening[32] prang sanjata lirpendah gêlap | awor tambur barungi | Radèn

--- [f. 471r] ---

Surapatya | sayah pangamukira | mundur prasamya aligih | ane pagongan | ana ngulati warih ||

55. ya ta wontên timbalane sri naledra | nêdha Ki Surapati | sampun kalayatan | Surapati turira | sandika aso rumihin | sigra umamsah | Rahadèn Surapati ||

56. tinadhahan kinarubut ing sênjata | Surapati angukih | nêngah sawadyanya | sampun asolah watang | pan arukêt karo kêris | pangamukira | liwung Ki Surapati ||

57. saya kathah Kumpêni ingamuk pêjah | malah tan ngambah siti | angidak bêbathang | Rahadèn Surapatya | Êtak kang dèn papêrêki | nanging tan prapta | binedrong dene bêdhil ||

58. dhuwungira walu kang dèn curiga |[33] Rahadèn Surapati | sabên-sabên asal[34] | sadaya gya binucal | pan salin dhuwung malih |[35] apan mangkana | sabênira ajurit ||

59. Kapitan Tak mobat-mabit tandangira | kapranggul ing[36] ajurit | lutnan narik pêdhang | anèng ngarsane Êtak | Ki Êbun ingkang nadhahi | padha sudira | pêdhang kêlawan krêris ||

60. pan sinuduk lutnan jajanira kêna | kumrampyang pare[37] wêsi |[38] pinidho[39] tan pasah | lutnan malês amêdhang | Bun Jaladri angingrêri | jêjithokira | cinandhak sangking wuri ||

61. dyan kalumah Bandarbèk wus kinakahan | ginarok angêmasi | ramene kang yuda | rukêt ulêng-ulêngan | akuwêl pêdhang lan krêris | sanjata pêjah | gêbug-ginêbug bêdhil ||

62. Surapati rukêt lan Kapitan Britman | sinuduk wanti-wanti | Baritman tan pasah | sigra malês amêdhang | tan busik Ki Surapati | gêlut saksana | udrêg banting-binanting [ba...]

--- [f. 471v] ---

[...nting-binanting] ||

63. Surapati cinakot gulu iringnya | ginagubêl lir anjing | Surapati gila | ilêr anèng sarira | kang manah kalangkung sêdhih | emut sêmana | Rahadèn Surapati ||

64. patrêmira kinandhut anèng lancingan | ginagapan kêpanggih | Kapitan Baritman | sinuduk gulunira | aniba nulya ngêmasi | sakancanira | gumruduk anulungi ||

65. myang wadyane Surapati kathah prapta | dadya rame kang jurit | Bugis lan Mêkasar | prange akulithihan | mulat ing musuh agiris | Prabu Mangkurat | suka dènnya ningali ||

66. Kapitan Tak mulat ing Britman palastra | pramatya banting krêbin | angabani bala | sakarine ka pêjah | Kumpêni atata malih | sarêng umangsah | Êtak amobat-mabit ||

67. Kapitan Tak angamuk mugèng ing ngarsa | sagung wadya Kumpêni | ambyuk sarêng mangsah | Surapati atadhah | miwah rahadèn apatih | sarêng umangsah | wadya agalong mangukih |[40]|

68. Kapitan Tak sinasok ganjur tan pasah | winatang nora busik | sigra anêrajang | Rahadèn Surapatya | Êtak kang dèn parêpêki | dyan pinrêjaya | Êtak awanti-wanti ||

69. datan pasah kang dhuwung pugêl pucuknya |

--- [f. 472r] ---

nulya binuwang aglis | Rahdèn Surapapatya |[41] sampun salin curiga | panudukira anitir | Kapitan Tak |[42] angakak boya busik ||

70. andêlira Kapitan Tak kalih wêlas | durbus agêming jurit | ngêbyuki ing kanan | rinubung binêdhilan | ya ta Radèn Surapati | sarowangira | sayah gisir ing jurit ||

71. nèng pagongan atarap samya alênggah | Kumpêni abêtdhili | sangki[43] ing kadohan | tan wani yèn parêka | sira Radèn Surapati | pan dhinawuhan | tibalan sri narapati |[44]|

72. Surapati nêtdha sampun kêlayatan | dinukan ing sang aji | alon aturira | igih dhatêng sandika | anuhun aso rumiyin | pan dèrèng suda | manahe ingkang abdi ||

73. lawan kănca kawula [kawu...]

--- [f. 472v] ---

[...la] wontên kangbranan[45] | ajêng anginum warih | igih tiga wêlas | kang sami ngambên brana | gandhèk dalêm wasul[46] aglis | agêgancangan | wus mugah ing Sitigil ||

74. prapta ngarsa kang duta sigra manêmbah | ature Surapati | wus katur sadaya | mèsêm sri naranata | ngandika dhatêng kang rayi | priye adhimas | sayah Si Surapati ||

75. tuwanana payo yayi mas dèn egal | mênawa nêniwasi | kang rayi sandika |

cacok kalayan babone – Wăngsadiwirya – Ranaja [...]

--- [f. 473r] ---

[...]

--- [f. 473v] ---

[...]

--- [f. 474r][47] ---

nêmbah mangaras pada | tumêdhak sangking Sitigil | mring kamandhungan | kapanggih lawan kang abdi |[48]|

76. kamandhungan ênggone wong Kapugêran | walulas kang pinilih | binêktèng pangeran | kinèn salin busona | kadya wonga[49] Surapati | miwah pangeran | busananira salin ||

77. iya mendha kadya wonge Surapatya | sami lan wadyanèki | sigra jêng pangeran | mingêr ngilèn lampahnya | mangalèr anjog masigit | wadya walulas | tan pisah lawan gusti ||

78. nulya mêdal sangking masigit mangetan | ngalun-alun wus prapti | ya ta Surapatya | awas dènira mulat | yèn pangeran anulungi | sarêng umangsah | wadya angrêbut dhingin ||

79. Surapati angantêp pangamukira | miwah rahadèn patih | wong Kumpêni tadhah | ya ta kangjêng pangeran | saha wadya marêpêki | nêlabung yuda | wus awor Surapati ||

80. jêng pangeran wus prapta ngarsane Êtak | dyan kinarubut bêdhil | pangran tan suminggah | sarwi angêmbat watang | Kyai Palèrèd kinardi | Kapitan Êtak | anulya dèn larihi ||

81. jajanira watgata anrus walikat | niba datan ngulisik | wadya Kapugêran | walulas ngamuk rampak | kadya banthèng tawan kanin | numbak Wêlanda | kadya numbaki cindhil ||

82. tatumpêsan Kumpêni pating jalêmpah[50] | tan ana măngga pulih | têpang ing ayuda | ing wadya Kapugêran | miwah Radèn Surapati | Kumpêni

--- [f. 474v] ---

sirna | wangke susun atidhih ||

83. wong Kumpêni winatara ingkang gêsang | sêlawe lan wong Bugis | samya kapalajar | ya ta Radèn Sindurja | Kumpêni wus dèn tulungi | kang nandhang brana | binêkta marang laji ||

84. Surapati kalawan sawadyanira | sadaya lir wong ngipi | kajêng sri naledra | kang mugèng Sitibêntar | suka angandika aris | tuhu prawira | iya Si Surapati ||

85. bocah gandhèk timbalana adhi êmas | lawan Si Surapati | lan Anrangkusuma | gandhèk sigra tur sêmbah | tumurun sangking Sitigil | wus dhinawuhan | pangeran adipati ||

86. sarêng migah Sitigil kang ingandikan | cundhuk ngarsa nêrpati | sang prabu ngandika | yayi mas abageya | kang padha mêntas ajurit | pangran tur sêmbah | miwah punggawa kalih ||

87. sira yayi anêmên dènira yuda | akurda sun tingali | pangeran tur sêmbah | ing timbalan paduka | sayêkti kawula ajrih | yèn tan nêmêna | asuka sri bupati ||

88. ingkang rayi pinatêdhanan dhaharan | jêram kalawan manggis | jambu lan sêmăngka | dhuku kalawan salak | katiga sarêng abukti | sri naranata | langkung adana krami ||

132. Asmaradana

1. ngandika sri narapati | marang Radyan Surapatya | kaliwat tarimane ngong | nanging sira angetana | nêgara Pasuruan | sun ganjarakên sirèku | ing kono sira luguha ||

2. sarta apacêka baris | anèng nagri Pasuruan | poma dèn prayitnèng kewoh | kang bisa angimuk bala |

--- [f. 475r] ---

lawan ngaliha nama | isun paringi jêjuluk | Tumênggung Wiranêgara ||

3. tur sêmbah pun Surapati | kalangkung panuhunira | sang nata pangandikane | marang Radyan Nrangkusuma | iya sira milua | marang Pasuruan iku | ngêmunga Si Surapatya ||

4. tur sêmbah rahadèn patih | ing karsa datan lênggana | wus pinaringan sangune | busana arta kêncana | miwah Ki Surapatya | pinaringan kalih èwu | sri naledra angandika ||

5. payo mangkata tumuli | sadalan-dalan ngobonga | ingkang sun tuduh ing gawe | abêbujung lakunira | iya bala Madura | lan bala Surabayèku | tanapi măncanêgara ||

6. kêkalih sarêng wotsari | angaras padaning nata | lèngsèr sangking ing ngarsane | sapraptanira ing jaba | panggih lan wadyabala | ya ta wadya Surèngkewuh | kalawan wadya Madura ||

7. sangking kilèn angabyuki | ambêdhil sarêng asurak | lir gunung rubuh syarane | myang wadya măncanêgara | sarêng dènnya narajang | Radèn Surapati gupuh | wus budhal sawadyanira ||

8. angetan dipun bêdhili | angabong-abong samarga | pan sampun lêpas lampahe | kang bujung bubar sêdaya | wadya ing Surabaya | lan Madura sarêng kodur | wus prapta ing Kartasura ||

9. sang nata kodur mring puri | wadya bubar sowang-sowang | sinêngkalan duk yudane | Surapati lawan Êtak | gajah lunga kawayang | jalma kawuwusa dalu |[51] Kumpêni ingkang kasoran ||

10. kang samya kèndêl ing laji | pan ing dalu [da...]

--- [f. 475v] ---

[...lu] kesahira | bangun raina igate[52] | karinan anèng ing marga | tumpês dening wong desa | kawarnaa sang aprabu | ejing miyos sinewaka ||

11. pêpêk punggawa anangkil | bupati lawan satriya | kang para sêntana andhèr | Pangeran Pugêr kalihan | Pangran Arya Panular | Radèn Mas Tapa nèng ngayun | sri naledra angandika ||

12. yayi êmas adipati | salungane Surapatya | kang sun gêntèkna ligihe | iya Arya Sindurêja | kang rayi atur sêmbah | dhatêng prayogi pukulun | ing karsa paduka nata ||

13. kalawan maninge yayi | arinira Si Sutapa | uwis liwat diwasane | iku sun paringi aran | Pangran Arya Mataram | iya lungguha wong sèwu | lawan si adhi Panular ||

14. iku padha sun paringi | iya sèwu lungguhira | kalawan yayi maninge | si paman Natakusuma | isun karya wêdana | wong gêdhong wêdananipun | kang rayi jumurung karsa ||

15. sadaya samya ngèstrini | sakèhe para punggawa | ingkang karsa sang akatong | gantya ingkang kawuwusa | Rahadèn Surapatya | ingkang maksih dèn babujung | datan kawarna ing marga ||

16. ing Pasuruan wus prapti | sagung wong măncanêgara | kang babujung bali kabèh | ya ta Radèn Surapatya | kang anèng Pasuruan | wus têtêp gènira lungguh | tan ana ingkang sumêlang ||

17. suyud nagri kanan kèri | ing Bangil lan Prabaliga | ing Pajarakan wusdene | miwah Japan Wirasaba | Kadhiri lan Sarêngat | ing Ngantang Winongan suyud [su...]

--- [f. 476r] ---

[...yud] | seba marang Pasuruan ||

18. lèr wetane Ngardi Wilis | seba marang Pasuruan | sampun adadi barise | ya ta kang para bupatya | măncanêgara prapta | ing Kartasura wus katur | ing sang nata solahira ||

19. kalangkung suka sang aji | gênti ingkang kawuwusa | sampun miyarsa wartane | Kumêndur Sêlud Drikansah | kang laji ing Jêpara | yèn Kapitan Êtak lampus | tumpês sakumpêninira ||

20. ayuda lan Surapati | ing alun-alun dènnya prang | sêmana mêngkêk manahe | Kumêndur Sêlut Drikansah | sigra akarya surat | kang dinuta layar sampun | marang nêgara Jakarta ||

21. mêngkana ingkang winarni | Radèn Arya Sidurêja | sampun umêsat dutane | maring nêgari Jêpara | saandikane nata | kinèn pisadu paring wruh | yèn Êtak tiwas ing yuda ||

22. miwah wadyaning nêrpati | akathah ingkang palastra | punggawa kabranan akèh | kang duta prapta Jêpara | katur ingkang nawala | marang ing Kumêndur Sêlut | Drikansah sigra numpisa[53] ||

23. miyarsa têmbunge tulis | kumêndur èmêng kang manah | apan tansah gèbèg-gèbèg | kang duta sampun tinulak | datan mawi wangsulan | sêmana datan cinatur | pan nagari ing Jêpara ||

24. wong Jawa lawan Kumpêni | tan ana saba-sinaba | butarêpan sadinane | kocap [koca...]

--- [f. 476v] ---

[...p] duta Kasindurjan | prapta ing Kartasura | sampun katur ing sang prabu | yèn kumêndur sangêt mêkak ||

25. mangkana sri narapati | nimbali para dipatya | myang kang rayi katigane | sapraptanira ing pura | ngandikan marang ngarsa | pangeran majêng wotsantun | sri nalendra angandika ||

26. priye karêpira yayi | dene si kumêndur mêngkak | iku yayi karsane ngong | yèn ana kang dadi marga | bêcik yayi masisan[54] | ilanga sasukêr isun | Pangeran Pugêr tur sêmbah ||

27. yèn kenging amba ngaturi | sampun kantosa punika | têmah ruara jagate | yèn ratu cidra wêcana | lungsur ingkang darajat | karsa paduka pukulun | asangêt atur kawula ||

28. nadyan ta punika kapir | tan kenging yèn cidranana | pan kapir rowang dununge | dene sampun kalampahan | têtulung paduka |[55] dene wontên marginipun | sok sangking paduka nata ||

29. yèn wontêna marga malih | kadya kang wus kalampahan | sakarsa paduka katong | lêga sri nata ngandika | yèn makono[56] adhi êmas |[57] anaria punggawa gung | sapa sanggup angêjuma ||

30. iya mêngkêke Kumpêni | agêdhe ganjaran ingwang | payo pikirên bêcike | kang rayi tur sêmbah mêdal | miwah para punggawa | ing srimanganti wus rawuh | tan winarna solahira ||

31. sagunge para bupati | pasisir mănca [mă...]

--- [f. 477r] ---

[...nca] nêgara | kang tinari samya magok | wontên abdine naledra | lênggah mantri kaparak | Jiwaraga wastanipun | anyagahi ingkang karsa ||

32. wus katur sri napati |[58] ingidèn nulya lumampah | amundhi surat sang katong | myang kêkintun warna-warna | tan kawarna ing marga | ing Jêpara sampun rawuh | Ki Ngabèi Jiwaraga ||

33. lajêng tumame[59] jro laji | pikulan kang mugèng ngarsa | kang wadya ing jawi andhèr | kagyat Kumpêi umiyat | ya ta Ki Jiwaraga | pinêthuk maring kumêndur | sampun panggih têtabean ||

34. Kyai Jiwaraga angling | tuwan manira dinuta | patêdhakakên surate | kangjêng gusti sri nalendra | prabu ing Kartasura | lawan punika kêkintun | inggih kuda sakêmbaran ||

35. lêmbu law[60] susuh pêksêksi[61] | anênggih sèkêt marica | kumêndur gupuh anthuke | kang surat nulya binuka | sinukma ing wardaya | sampun kadhadha kang têmbung | Kumêndur Sêlut Drikansah ||

36. gagêtun wuwuse aris | Ki Ngabèi Jiwaraga | apuntênipun sang katong | dene kawula agêga[62] | warta têtiyang kathah | ing mangke sae sang prabu | punapa kang winicara ||

37. pan kacatur tigang latri | Jiwaraga nèng Jêpara | langkung pangupasubane | Kumêndur Sêlut Drikansah | sampun akarya surat | angsul-asulan[63] [angsu...]

--- [f. 477v] ---

[...l-asulan] sang prabu | sarwi ngaturi rêruba ||

38. baludru renda myang gêndhis | kêstopan sampun tinampan | Ki Jiwaraga nulya ge | mêsat sangking ing Jêpara | tan kawarna ing marga | prapta Kartasura sampun | katur ing sang sri narendra ||

39. yèn Jiwaragantuk kardi | sarta ambêkta nawala | myang sêdaya tur-ature | sampun katur ing sang nata | sang prabu langkung suka | Ngabèi Jiwaragèku | sêmana nulya ginanjar ||

40. mapan kinarya bupati | pinatêdhan ing Japara | kinarya pamugarine | Kumpêni anèng Jêpara | Ngabèi Jiwaraga | sarta pinaring jêjuluk | Ki Tumênggung Martapura ||

41. kinèn budhala tumuli | marang nêgarèng Japara | lawan saanak rabine | Ki Tumênggung Martapura | pan sampun asiyaga | sarayatira sadarum | budhal sangki Kartasura ||

42. datan kawarna ing margi | sampun prapta ing Japara | kumêndur langkung sukane | dening Kyai Jiwaraga | jinunjung lungguhira | pan tinuduh karyanipun | Kumpêni pamugarinya ||

43. Tumênggung Martapurèki | wus têtêp dènira lênggah | anèng nagri Jêparane | lan sêntanane sêdaya | sami tumut wibawa | tan winarna solahipun | ing antara lama-lama ||

44. ya ta watên wong Kumpêni | amèt ayame wong Jawa | kang duwe ayam tan awèh | sêksana akêkêrêngan | Wêlada

--- [f. 478r][64] ---

tinabokan | cinêkêl binada[65] sampun | lajêng kinarya dêdolan ||

45. rêraine dèn lorèngi | ing angus lan gêtih jarak | kunir apu bacingahe | saparan dadi gêguyyan | ya ta katur sêmana | marang ing Kumêndur Sêlut | Drikansah langkung rudita ||

46. asangêt sakiting galih | mring Tumênggung Mêrtapura | akarya surat sirage | badhe katur sri narindra | kang duta gya umêsat | datan kawarna ing ênu | prapta nagri Kartasura ||

47. wus panggih lan kyana patih | Radèn Arya Sidurêja | duta atur nawalane | Rahadyan Arya Sinduja[66] | gupuh malêbèng pura | cumundhuk ngarsa sang prabu | sampun katur kang nawala ||

48. tinumpiksa ing sang aji | têmbunge ingkang nawala | anênutun[67] ing sang katong | Kumêndur Sêlut Jêpara | pêjahe Martapura | dosane apurun-purun | mring Kumpêni siya-siya ||

49. langkung duka sri bupati | nibali para punggawa | myang kang rayi katigane | andhèr munggèng ing ngayunan | sri nata angandika | yayi dèn kaparèng ngayun | lan sakèhe kang punggawa ||

50. pangeran majêng wotsari | lan sagung para punggawa | sang nata pangandikane | yayi kumêndur Jêpara | angaturi nawala | alane kalangkung-langkung | apawongsanak lan ingwang ||

51. dene ta awani-wani | anjaluk punggawaningwang | Si Martapura dosane | ingaranan siya-siya | iya

--- [f. 478v] ---

maring Walănda | Kumpêni cinêkêl iku | sarta ginawe totonan ||

52. ing mêngko jinaluk yayi | patine Si Martapura | dene iki karsaningong | Si Apatih Sindurêja | paman Natakusuma | Mangunanêng aja kantun | lan Binarong Suranata ||

53. kalima isun tuding |[68] marang nagri ing Jêpara | anadene ing lakune | anaria Martapura | yèn jinaluk Wêlănda | yèn dhèwèke wani magut | kabèh padha têtulunga ||

54. kang rayi matur wotsari | sumăngga karsa paduka | lamun amriha margane | sri nalindra angandika | sira Arya Sindurêja |[69] padha gabahên bocahmu | lan paman Natakusuma ||

55. miliha wong bêcik-bêcik | pan ora kudu akathah | kang yogya prawirèng tanggon | lan Tumênggung Suranata | padha anggêgabaha | Si Mangunanêng sirèku | Binarong madandanana ||

56. kalima sarêng wotsari | sang nata aris ngandika | Arya Sindurja dèn age | nuli sira angsulana | duta têka Jêpara | munia yèn sasi besuk | patine Si Martapura ||

57. sira dhewe ingsun tuding | amatèni Martapura | kang sarta punggawaningong | ingkang bakal kanthinira | munia jrone layang | kyana patih awotsantun | wus mêdal sangking jro pura ||

58. sapraptanira ing jawi | sampun akarya nawala | dadya pinaringkên age | duta Jêpara umêsat | tan kawarna [ka...]

--- [f. 479r] ---

[...warna] ing marga | aglis prapta lampahipun | pan nagari ing Jêpara ||

59. kang surat katur tumuli | mring kumêndur tinupiksa | kalangkung suka manahe | Kumêndur Sêlut Jêpara | ngundhangi wadyabala | dèn samêkta ingkang suguh | yèn prapta duta sang nata ||

60. wusnya mangkana winar[70] |[71] sampun prapta ing antara | sampun aganti sasine | Radèn Arya Sindurêja | sêmana wus sanega | miwah kang punggawa catur | samakta sawadyabala ||

61. asaos ing păncaniti | sigra nulya ingandikan | lumêbêt jroning kadhaton | cumundhuk ngarsa nalindra | kang punggawa kalima | tampi timbalan sang prabu | kalima sarêng tur sêmbah ||

62. mêdal sangking ing jro puri | sapraptanira ing jaba | lajêng budhal sawadyane | gêgaman awarna-warna | tan kawarna ing marga | inggaling lampah wus rawuh | pan nagari ing Jêpara ||

63. Tumênggung Martapurèki | wus acaos pasanggrahan | anèng ing alun-alune | kumêndur sampun miyarsa | yèn prapta duta nata | dadya Kumpêni amêthuk | kapanggih anèng ing marga ||

64. kalawan rahadyan patih | wusnya cudhuk[72] têtabean | anulya lajêng lampahe | ing alun-alun wus prapta | wadya Kumpêni urmat | sênjata lir gunung rubuh | tambur gumuruh syaranya ||

65. lajêng tumamèng jro laji | Radèn Arya Sindurêja | myang punggawa sakancane | Kumêndur Sêlut Jêpara [Jêpa...]

--- [f. 479v] ---

[...ra] | kalangkung mangubasuba[73] |[74] rahadyan patih amuwus | tuwan manira dinuta ||

66. ing gusti sri narapati | apêrkara Martapura | inggih kasraha pêjahe | nanging karsane sang nata | nadyan silih pêjaha | wontêna ngarsa kumêndur | ing benjing manira bêkta ||

67. yèn sampun prapta ing laji | pun Tumênggung Martapura | nutên sêndhalên dhuwunge | poma tuwan dèn samakta | manira gih sadia[75] | mênawa tiwase kewuh | pun Martapura dikjaya ||

68. dening sakèhe prajurit | wadyabala Kartasura | manira bêkta maring jro | rumêksoa pakênira | kumêndur langkung suka | timbalan dalêm kang dhawuh | sangêt panuhun kawula ||

69. ngandika rahadyan patih | tuwan lilah pakanira | manira arsa amondhok | angasoni wadyabala | kumêndur sigra têdhak | angatêrakên ing pintu | rahadyan wus masanggrahan ||

70. miwah kang para dipati | sadaya amasanggrahan | datan adangu praptane | suguhe Ki Martapura | anggili jêjondhangan | warata wadyabala gung | suguhe wong ing Jêpara ||

71. ing dalu ingkang winarni | Ki Tumênggung Martapura | ingandikan marang pondhok | mapan sampun pagunêman | lawan para punggawa | wadyane jawi gumuruh | radyan patih angandika ||

72. ya Martapura sirèki | jinaluk marang Wêlănda | timbalan dalêm maring

--- [f. 480r][76] ---

ngong | miwah mring catur punggawa | yèn sira wani nglawan | isun kinèn milu ngamuk | kalawan kănca sadaya ||

73. pangeran ngandika aris | igih adhi Martapura | bejing yèn prapta lajine | yèn pakanira cinandhak | kabèh wong sanakira | nora salaya angamuk | yèn sira wani anglawan ||

74. barêng lêbur barêng mati | punggawa kalan sira |[77] Ki Martapura ature | yèn makatên kang timbalan | igih purun kawula | wuwuha Kumpêni sèwu | kawula datan sumigah ||

75. amusuh lawan Kumpêni | ing pundi gène kapêdhak | ngrangsanga baluwêrtine | pan igih purun kawula | asêdya sabilolah | Allah i bejing yèn lampus | igih bubukêk[78] kewala ||

76. lêhêng ngamuka Kumpêni | yèn pêjah angsal ganjaran | lawan apadhang margane | suka kang para punggawa | miyarsa sanggupira | Ki Martapura amanthuk | ing dalu datan winarna ||

77. ya ta kawuwusa enjing | punggawa samya sanega | rahadyan patih wadyane | satus ingkang pêpilihan | kang badhe sarêng pêjah | kang arsa binêkta ngamuk | dene bala kathah-kathah ||

78. badhe anèng jawi laji | Pangeran Natakusuma | sêlawe pêpilihane | kang tumut sabaya pêjah | Tumênggung Suranata | sawidak sêntananipun | kang samya tumut palastra ||

79. Ki Mangunanêng amilih | wong Pathi mung kawan dasa | kang yogya barêng lêbure | Ki Binarong milih wadya | antuk wong sêlawe prah | kang badhe tumut malêbu | ing laji sabaya pêjah ||

80. Tumênggung [Tu...]

--- [f. 480v] ---

[...mênggung] Martapurèki | amilih wong kawan dasa | wadya Jêpara nom-anom | kang samya dinulangmangap | alabuh baya pêjah | Radèn Arya Sidurjèku | sampun angrasuk busana ||

81. dhuwung sakawan winangking | kalima cundrik wasiyat | kang minăngka cêcothène | Pangeran Natakusuma | mangking dhuwung têtiga | Kiyai Gupita ngayun | cinothe mugèng jujugan ||

82. Ki Tumênggung Dêmak nênggih | nyuriga dhuwung sakawan | Kyai Kêbyok cêcothène | Ki Tumênggung Kasantênan | anyuriga wasiyat | Tumênggung Binarong sampun | nyuriga dhuwung pusaka ||

83. Pangran Natakusuma ngling | sanak manira sêdaya | poma ta sampun talangke | anêdha bubuh-bubuhan | gêdhene ingijenan | kapitan myang lutnanipun | aja kongsi adhi lurah ||

84. nuli tumandang ngawaki | iku sipating nalendra | ana dene kumêndure | ingsun kang duwe bubuhan | ja liyan anuduka | wus dadi pacanganipun | krêris ingsun Si Gupita ||

85. mèngsêm rahadyan apatih | pangeran nuhun kawula | dèn agêng ing sih marmane | nanging ta jasad kawula | inggih măngsa kantuna | layan sampeyan angamuk | sarênga sabaya pêjah ||

86. ya ta kang para dipati | samya ngaturkên prasacya | ajangji sarêng lêbure | sadaya sampun siyaga | wadya kang pêpilihan | samya sikêp pêdhang suduk | miwah waos cêcebolan ||

87. wus budhal rahadyan patih | miwah kang catur punggawa | prayitna wadyabalane | Ki Tumênggung Martapura | maksih nèng wismanira [wi...]

--- [f. 481r] ---

[...smanira] | rahadyan patih wus rawuh | ing laji kadya srêngkara ||

133. Dhandhanggula

1. tuwan kumêndur para upasir[79] | sigra mathuk[80] ing rahadyan arya | cumundhuk jawi pintune | atêtabean sampun | ingaturan panarêk[81] aglis | ing jro laji atata | urmat sakêlangkung | Pangeran Natakusuma | wus pinarêk prasamya mugèng ing kursi | miwah punggawa tiga ||

2. radyan patih angandika aris | sanak-sanak kawula sadaya | kados punapa rêmbage | prakawis pun Tumênggung | Martapura sami pinikir | Pangran Natakusuma | aris dènnya muwus | măngsa borong adhi lurah | pan sadaya punika dhatêng lumiring | ing karsa jêngandika ||

3. angandi rahadyan apatih |[82] yèn makatên nêdha tinimbalan | pun Martapura dèn age | punggawa sami matur | igih kula anyuwawèni | kumêndur aturira | lêrês karsanipun | lêhêng nuntên tinimbalan | radèn arya anuduh mantri kêkalah |[83] nimbali Martapura ||

4. sigra mangkat kang kinèn nimbali | tan kawarna ing marga wus prapta | Ki Martapura wismane | duta kalih malêbu | Martapura kapanggih linggih | pan sarwi pinilisan | rabine ing pungkur | kang duta sigra angucap | jêngandika ingandikan dipun aglis | dene rahadyan patya ||

5. ingantosan anèng jroning laji | asarênga salampah kawula | Ki Martapura wuwuse | kănca kawula nuhun | kang dêduka rahadyanatih[84] [rahadyana...]

--- [f. 481v] ---

[...tih] | dene lagi kalaran | kula sakit ngêlu | batên kenging yèn kapêksa | dika matur kawula lagi asakit | duta wangsul sêksana ||

6. lampah egal wus prapta ing laji | duta matur ing rahadyan arya | pun Martapura ature | sêngadi sakit ngêlu | nuhun duka batên lumaris | Rahadyan Sindurêja | angungun ing kalbu | para punggawa sêdaya | amiyarsa samya gêgêtun ing galih | cidrane Martapura ||

7. Kumêndur Sêlut pan umatur aris |[85] tuwan radèn mangke kalampahan | pun Martapura angkuhe | dhatêng sampeyan purun | batên prapta dipun timbali | mendah kula kang ngudang[86] | datan kapaèlu | yèn mêgah jasad kawula | kaprasasat amanggih rêtna kang adi | sawukir Danaraja ||

8. pangraose kang abdi Kumpêni | tuwan rawuh ing nagri Japara | pangèstu kawula radèn | lir kabanjiran madu | sasat kangjêng sri narapati | kang rawuh ing Jêpara | suka galihipun | Radèn Arya Sindurêja | amiyarsa kumêdur angasih-asih | myang punggawa sêdaya ||

9. asru ngandika rahadyan patih | kakang Suranata pakênira | lumampaha dipun age | Binarong aja kantun | Martapura dika timbali | punggawa kalih mêdal | lan sawadyanipun | datan kawarna ing marga | sampun prapta lajêng tumamèng pêndhapi | cundhuk Ki Martapura [Martapu...]

--- [f. 482r] ---

[...ra] ||

10. Ki Tumênggung Suranata angling | Martapura karane punapa | tinimbalan acarèwèd | Martapura sumaur | lagi sakit kawula uni | ing mangke sampun waras | kakang dawêg magut | amusuh lawan si kopar | nadyan êndhas sèwu kawula tan ajrih | ayuda lan Wêlănda ||

11. Ki Tumênggung Suranata bêkis | dhuh bok aja kakehan bicara | asaru dèn rungokake | sun arani wong buruh | sira iku dadi priyayi | atimu kêlab-kêlab | sanggupe kumruwuk | sêksana sarêng umangkat | Martapura kalawan punggawa kalih | myang wadya pêpilihan ||

12. tan adangu lampahira prapti | Ki Mênggung Suranata lawan |[87] Binarong Martapurane | tiga sarêng malêbu | wusnya tabe luguh ing kursi | Pangran Natakusuma | angandika asru | baya adhi Martapura | lagi ewuh abêburuh mikul pitik | suwe nora na prapta ||

13. wontên lutnan adêlirèng wèsthi | wus winangsit kinèn nglarihana | marang Ki Martapurane | dyan linarihan gupuh | Martapura dènnya nanggapi | gumêtêr tanganira | lutnan mingêr sampun | kang kiwa anyêkêl talam | asta kanan anyandhak dhuwunge rèki | Tumênggung Martapura ||

14. kêna siji kasêlêk ngigati | samya ngadêk sagung pra punggawa | myang Kumpêni ngadêk kabèh | Martapura lumayu | têbah jaja rahadyan patih | Pangran Natakusuma | ngusap jajanipun | Ki Tumênggung Suranata [Su...]

--- [f. 482v] ---

[...ranata] | Mangunanêng Binarong kinèn nututi | Martapura kacandhak ||

15. kapêgatan dening wadya jawi | Martapura sampun sinudukan | ajur mumur kuwandane | Suranata amuwus | sêsuwèkên pakakna anjing | sigra kang wadya Dêmak | anyênyêmpal sampun | ing jisime Martapura | Suranata mapan lajêng jêjarahi | wismane Martapura ||

16. sakathahe ingkang anak rabi | rajabrana sampun cinacahan | anênggênah ing wadyane | Ki Suranata wangsul | sakancane marang ing laji | kumêndur ka wêrdaya | langkung sukanipun | matur ing Radyan Sindurêja |[88] latah-latah kumêndur sarya nglarihi | radyan nyana kawula ||

17. Martapura èstu bêngkalahi | batên adipe yèn ajalma rucah |[89] atêbih lan piyangkuhe | tuwan radèn puniku | ngati-ati bêkta prajurit | radèn patih ngandika | sarya sru gumuyu | ing nyana manira wangkal | kala dhingin duk maksih lêlungguh mantri | wontên ing Kartasura ||

18. Jiwaraga sampun anglanangi | kumêndur saya alatah-latah | yèn makatên tuwan radèn | gila salaminipun | pan kasaru wau kang prapti | Tumênggung Suranata | lan sakancanipun | katur ing rêkyana patya | yèn isine wisma sampun dèn jarahi | nak rabi binoyongan ||

19. katur sêrat kêkitir dunyèki | nanging maksih rinêksèng pêndhapa | lawan saanak rabine | rinêksa wadya gung |[90] mantri Dêmak [Dê...]

--- [f. 483r] ---

[...mak] kalawan Pathi | radèn patih ngandika | mring tuwan kumêndur | saudara jêngandika | bokmênawa wontên kang dipun kêrsani | tilare Martapura ||

20. ingkang warni barana lan rabi | Kumêndur Sêlut pangrêpa mujar | ingkang batên-batên radèn | pan kagunganing ratu | anuhuna kawula ajrih | Kumpêni wus kalintang | trima kasihipun | dhatêng gusti sri nalindra | pan kawula dèrèng sagêd amangsuli | sagunge kabaikan ||

21. radèn arya angandika aris | dhawuhakên andikaning nata | sarta lawan pitungkase | timbalane sang prabu | apêrkara Si Surapati | mangke nèng Pasuruan | madêg barisipun | bêbahak măncanêgara | sri nalindra amundhut wadya Kumpêni | amukul Surapatya ||

22. ing badhe tinuduh ing kardi |[91] kang minăngka senapatining prang | pangeran ing Madurane | Dipati Surèngkewuh | ngirid sagung wadya pasisir | wulan ngajêng punika | nênggih angkatipun | yèn wus dadya ingkang rêmbag | pakênira ing benjing kintuna tulis | pêsthine kang ubaya ||

23. tuwan kumêndur aturira aris |[92] yèn makatên rahadèn kawula | tur sêrat ing Batawine | tur sêrat ing gurnadur | ingkang kêrsa sri narapati | mundhut bantu Wêlănda | kinarya amukul | dhatêng nagri Pasuruan | Radèn Arya Sindurêja jumurung kapti |[93] wus bubar masanggrahan ||

--- [f. 483v] ---

24. tan winarna sasolahing nguni | Radyan Patih Arya Sindurêja | lawan punggawa kancane | nèng Japara nêm dalu | nulya budhal rahadyan patih | sangking nagri Japara | saha wadyanipun | kumêndur aturira |[94] mring sang nata sagung ingkang pèni-pèni | kabêkta ing rahadyan ||

25. tan kawarna lampahirèng margi | Radèn Patih Arya Sindurêja | lan punggawa sakancane | ing Kartasura rawuh | samun katur mring sri bupati | kalima ingandikan | malêbèng kêdhatun | cumundhuk ing ngarsa nata | atur sêmbah sira rahadyan apatih | miwah para punggawa ||

26. sampun katur kangjêng sri bupati | lampahira duk anèng Japara | Martapura sasolahe | gumujêng sarya ngungun | angandika sri narapati | marang rêkyana patya | sanak putunipun | Martapura lungakêna | ingsun datan arsa angakêna dasih | bèbète Jiwaraga ||

27. radèn patih sigra awotsari | ngaturakên sakèhe bicara | myang kumêndur tur-ature | wus katur sang aprabu | nulya mêdal rahadyan patih | sangking jrone kadhatyan | lan punggawa catur | gênti ingkang kawuwusa | Panêmbahan Kajoran kang anèng wukir | kidul mangkya abăngga ||

28. duk bêdhahe nagara Kadhiri | pisahira lawan Trunajaya | panêmbahan sangilène | wong bang wetan kèh tumut | padhusunan măncanagari | mantuk marang Kajoran | madêg barisipun | arsa anggitik Mêtaram | kapiyarsa sangking nagari Mêtawis | duk susunan ngalaga ||

29. maksih jumênêng anèng ing Matawis |[95] ing Kajoran ginitik ing

--- [f. 484r] ---

yuda | Panêmbahan sakawone | angungsi ardi kul |[96] tapèng tirahing jalanidi | lawan sasabatira | nèng guwa manêkung | sawusira lama-lama | Panêmbahan Kajoran umadêg baris | kêkuwu nèng Malambang ||

30. wong Gunungkidul pan samya kinait |[97] wus sumuyud marang panêmbahan | sampun adadi barise | nèng Malambang kêkuwu | cucuking prang sampun ngudhuni | abaris ing Talesan[98] | samya ngirup-irup | kanan kèri ing Kalesan | pan sadaya kang mogok dipun gêcêki | suyud sakèh wong desa ||

31. sampun katur kajêng sri bupati | apan nulya kinèn anggitika | ingkang tinuduh ing gawe | Bupati Surèngkewuh | Ki Tumênggung Jangrana aglis | bubar sangking nagara | saha balanipun | gumrah wadya Surabaya | tigang èwu samya prajurit ti-ati | datan kawarnèng marga ||

32. ing Karangasêm Lesan wus prapti | duk sêmona campuh ingkang yuda | wong Gunungkidul tandange | binendrong bêdhil agung | dèn byok tulup kalawan lêmbing | datan wontên kang tahan | kathah ingkang lampus | gusti lumayu sangsrangan | sakarine ingkang pêjah ngungsi wukir | katur ing panêmbahan ||

33. lamun kawon cucuking ajurit | dene Jangrana ing Surapriga[99] | wong ing ardi kathah longe | panêmbahan winuwus | duk sêmana lagya siniwi | dene kang para lurah | lurah Wukirkidul | atarap mugèng ngayunan | Panêmbahan Rama karsa masanggiri | pratignya ing ayuda ||

34. panêmbahan angandika aris | anak putu

--- [f. 484v] ---

padha tibalana | sun karya pasanggirine | asor uguling pupuh | nulya akèn nambêlèh aglis | ing sata dipun pagang[100] | wus matêng pinundhut | pinêcêl sinêmpal-sêmpal | mugèng pajang[101] panêmbahan ngandika ris | yèn sata mêngko gêsang ||

35. pêsthi ana ungguling kang jurit | dyan ginêtak pêcêl mugèng panjang | mulya dadya sata manèh | ya ta mibêr kaluruk | panêmbahan asru dènnya ngling | iya iki pratăndha | mênang yudaningsun | kabèh anak putuningwang | yèn ayuda anêmpuha ja na wiwrin | myat lungiding wastra |[102]|

36. dene sira yèn[103] mati ajurit | ingsun gêtak anuli waluya | kaya sata timbangane | musuhira yèn lampus | pasthi tulus lamun ngêmasi | aja na walangdriya | kabèh wadyaningsun | miwah anak putuningwang | lamun sira atatu aja na miris | nuliha nuli waras ||

37. prawirane samya suka ênting | lan maninge besuk yèn ayuda | padha aloka mêngkene | payo papêthut larut | dening mungsuhira awingwrin | andulu maring sira | katon dhas sapuluh | mungsuh ewon kapêlajar | sêdhêng iki padha amaguta jurit | wadya samya tur sêmbah ||

38. wontên ingkang kinarya têtindhih | akêkasih Ki Răngga Dhadhapan | sinêbul bun-bunane |[104] sinau roga lampus |[105] pun Pamulang wastaning aji | kinèn sami wêwuda | nèng luhur kudèku | sêdaya sampun sanega | sigra bubar saking Malambang kang baris | gumêrah sarya surak ||

39. tan kawarna [kawar...]

--- [f. 485r] ---

[...na] ing marga wus prapti | wadya Gunung bumi Pamasaran | wuwusên nênggih barise | Tumênggung Surèngkewuh | amiyarsa yèn musuh prapti | wadya ing Surabaya | sadya amêthuk |[106] ayun-ayunan kang yuda | ing Kalesan arame têmpuhing jurit | wong kidul ngamuk rampak ||

40. Răngga Dhadhapan ingkang nindhihi | ning turăngga sarwi awêwuda | wong kidul rame surake | payo papêthut larut | wadya Surabaya bêdhili | nanging tan ana munya | kêkês manahipun | sira Ki Răngga Dhadhapan | marang ngarsa asumbar-sumbar ngajrihi | mawur wong Surabaya ||

41. prajuritnya sirna kang kawanin | wadya Gunung kadya singa lodra | galak mulat ing mangsane | akathah ingkang lampus | wadya Surabaya ingusir | angilèn lorodira | amenggok ing Wanglu | ingusir malih lumajar | prapta Copèr[107] akandhêg tata kang baris | wadya ing Surabaya ||

42. wadyabala sampun tata malih | pangeran ing Wăngga kinarya |[108] wong desa gêgunungane | kalayan wontên bantu | saking Kartasura kang prapti | sèwu wadya Madura | pan sampun akumpul | wong Gunungkidul sêmana | aning Wanglu gènira apacêk baris | nungkul ingkang kèdhêkan ||

43. Kya Tumênggung Jangrana winarni | mapan arsa magut ing ayuda | wus samêkta prajurite | bubar kang wadya umung | baris Wanglu [Wang...]

--- [f. 485v] ---

[...lu] arsa ginitik | lampahe sigra-sigra prapta |[109] nênggih ki tumênggung | ing Wanglu campuh kang yuda | ingkang wontên ing dhadha wong Surawèsthi | kanan kèri arahan ||

44. wadya Madura ngamuk mangukih | kang sinapan satus sarêng munya | wong Gunung pêngkuh yudane | samya lok pêthut larut | sarwi nusup kususing[110] bêdhil | wadya ing Surabaya | kang wuri kèh rawuh | miwah wadyèng Madura |[111] pan aningkung anginêbi saking wuri | wong Kidul kathah pêjah ||

45. wus kalindhih lumayu angisis | sira Răngga Dhadhapan kasoran | binendrong ing bêdhil akèh | pasêr kalawan busur | Ki Dhadhapan lumayu gêndring | ning kuda maksih wuda | wong Surabaya nglud | sakarine ingkang pêjah | wadya Gunung prasamya angungsi malih | akêmbul nèng Malambang ||

46. sira Răngga Dhadhapan wus prapti | ing ngarsane Panêmbahan Rama | nêmbah nungkêmi padane | katur sasolahipun | panêmbahan asru dènnya ngling | sakèhe wadyaningwang | ja suda ing kalbu | maksih akèh dayaningwang | angumpula mêngko ingsun pasanggiri | asor ungguling ayuda |[112]|

47. padha sira jangjia pribadi | mêngko marang pasanggiriningwang | panêmbahan mudhut lele | sajodho praptèng ngayun | wadyanira kinèn jangjèni | pamuwuse mangkana | ya lele sirèku | yèn gusti lanang kang yuda | kowe padha bisaa mènèka [mè...]

--- [f. 486r] ---

[...nèka] cambil | nuntunga maring papah ||

48. punang lele dyan ginêtak aglis | dening panêmbahan sigra mêsat | mènèk kêlapa angrèkèl | sapraptanirèng luhur | panêmbahan ngandika aris | payo ta tilikana | kang ingatag gupuh | nulya amènèk kêlapa | praptèng papah lele sajodho kapanggih | amuntêl anèng tapas ||

49. ingkang mènèk wus mudhun ing siti | katur lele ka muntêl ing tapas | ingkang wadya enggar kabèh | gêntia kang winuwus | Ki Tumênggung Jangrana prapti | ingkang angusir mêngsah | sawadya gumuruh | wong Gunung gègèr sadaya | kanan kèri Malambang kang dèn barisi | warnanên kang panêmbahan |[113]|

50. têtêp ane Mêlambang bêbiting | wong Gunung samya ngungsi Malambang | muwêr sajroning bitinge | panêmbahan winuwus | mapan lagya siniwèng dasih | sira Răngga Dhadhapan | nêmbah sarya matur | gusti mêsah ingkang prapta | ingkang ngêpang lèr punika abaris |[114] pun Tumênggung Jangrana ||

51. kang tinuduh ning wetan abaris | sakathahe wadya ing Madura | catur mantri tatindhihe | lan wadya Surèngkewuh | tigang atus ingkang anugil | kilèn tiyang arahan | dene tindhihipun | inggih[115] mantri Surabaya | akalihan Pangran Ngawăngga kinanthi | ngêtêbi anèng wuntat ||

134. Pangkur

1. panêmbahan angandika | lah Dhadhapan padha maguta jurit | ênyoh iki pêcut ingsun | agêmên ing ayuda | arêpêna ing musuh dènira mêcut | pêsthi musuhira rumab | akêkês dulu

--- [f. 486v] ---

sirèki ||

2. nanging ingsun nora tega | ing ayuda manira yun udani | bok ana wong ingkang lampus | ingsun nuli anggêtak | pêsthi mulya urip maning wadyaningsun | wong Gunung matur tur sêmbah | kawan atus winitawis ||

3. panêmbahan nulya têdhak | wadyanira ngumpul dènira baris | ingidêran sarwi kutug | mênyan sarwi andonga | sira Răngga Dhadhapan wus tămpa pêcut | panêmbahan angandika | lor iki têmpuhên dhingin ||

4. saksana kang wadya bubar | Kyai Răngga Dhadhapan kang nindhihi | sarwi amundhi pêpêcut | munggèng wurining bala | Ki Tumênggung Jangrana ingkang tinêmpuh | gumêrgut tandange bala | ya ta wadya Surawèsthi ||

5. umiyat ing mungsuh mêdal | sangking biting sadiya ing ajurit | Ki Tumênggung Jangrana wus | ngrasuk kaprajuritan | atêngara syaraning bala gumuruh | kirab wadya Surabaya | wus ayun-ayunan jurit ||

6. wadya Gunung ngamuk rampak | Ki Dhadhapan amêcut sangking wuri | wong[116] Surabaya tumanduk | rame têmpuhing yuda | wadyèng Arga sami alok pêthut larut | kêkês wadya Surabaya | sênjata tan ana muni ||

7. wau Panêmbahan Rama | pan amomor anèng wurining baris | sabat kêkalih tut pungkur | sarya akutug mênyan | angin prapta silir-silir awor lisus | ing payudan alimêngan | kêkês wadya Surawèsthi ||

8. wadya Madura miyarsa | wus sanega saking wetan ngêbyuki | nanging samya kêkêsipun | miwah wadya arahan | saking kilèn sarêng dènira anêmpuh | gumêrah syarane ngayuda |[117] prapta udan awor angin ||

9. kang bala samya arumab | Ki

--- [f. 487r] ---

Dhadhapan anêmpuh nganan ngèri | wong Surabaya kèh lampus | miwah wadya Madura | wong arahan sadaya sampun kaburu | lir andaka tawan brana | wadya Ngarga tandangnèki ||

10. kasaput dalu mêngkana | samya sayah mundur ingkang ajurit | amakuwon kalihipun | ing dalu kawarnaa | Panêmbahan Rama sineba wadya gung | mungging sanggar pamêlêngan | Dhadhapan tan kêna têbih ||

11. panêmbahan angandika | iya Dhadhapan besuk yèn sira jurit |[118] kaya nora kangsi nêmpuh | maring ing awakira | lawan maring wadyanira kabèh iku | kaya uwis dening gêlar | gêlar ingsun benjing injing ||

12. alang-alang sun gêtaka | pasthi dadi manungsa mèlu jurit | atusan ingkang kadulu | mungsuh giris tumingal | ingkang wadya sêdaya egar wotsantun | kunêng gênti kawuwusa | Ki Tumênggung Surawèsthi ||

13. ing dalu apagunêman | pêpêk kabèh sêntana ing Surawèsthi |[119] miwah para mantrinipun | miwah mantri Madura | ing arahan Pangeran Ngawăngga rawuh | Kêkunang lawan Pacalan | Têmbayat kang dèrèng prapti ||

14. Kyai Tumênggung Jangrona | angandika sak manira sami |[120] priye iki wêkas ingsun | yèn awèt mangkenea | kaya nora sampurna ing sangang dalu | dening mêngko karêp ingwang | ing ayuda sun têmêni ||

15. aja nganggo pangawatan | sarupane

--- [f. 487v] ---

bala dadya sawiji | pangeran ing Ngawanggèku | Kêkunang lan Pacalan | yèn ajurit wontêna ing wuriningsun | sampun kêdah tumut yuda | kula dhewe kang ngawaki ||

16. angling pangeran ing Wăngga | mung pun adhi Têmbayat dèrèng prapti | nêdha ngantosan rumuhun | sampun ge mangsah yuda | pan sêdaya sêntana nak putuningsun | binêtakakên kawula | nanging maksih kula anti ||

17. dados ing sadintên benjang | dhatêngipun lawan botêne prapti | Tumênggung Jangrana muwus | nadyan botên dhatênga | pan sêpala angantosana puniku | parandene sampun kathah | sêntanane kang prapti |[121]|

18. wong isun ing Surabaya | pra sêntana miwah kang para mantri | ing ayuda besuk esuk | aja doh lawan ingwang | pilihana wadya têka limang atus | kang yugya barêng palêstra | lan wong ingsun talangpati ||

19. ing latri datan winarna | wusnya enjang sadya ing ajurit |[122] miwah kang wadya ing Gunung | siyaga ing ayuda | mêdal saking pabitingan wadya umyung | têtunggul Răngga Dhadhapan | senapatining ajurit ||

20. panêmbahan muging wuntat | apan amor lan panakawan kalih | ya ta wadya Surèngkewuh | budhal sangking pondhokan | Ki Tumênggung Jangrana têtunggulipun | anggrêgut wong Surabaya | nulya campuh kang ajurit ||

21. Kyai Tumênggung Jangrana | saha wadya dharat [dhara...]

--- [f. 488r] ---

[...t] ngawaki jurit | Pangeran Răngga pungkur |[123] Kêkunang lan Pacalan | samya muji andêdonga ing Yyang Agung | Kyai Tumanggung Jangrana | angatag wadya sinêlir ||

22. wadya Surabaya mangsah | pan sumahab sarêng mangamuk ngukih | wong Arga nadhahi pêngkuh | sira Răngga Dhadhapan | anèng ngarsa mobat-mabit tandangipun | arame dènira yuda | wong Surabaya bêk pati ||

23. wadya Gunung tandangira | datan wingwrin miyat warastra lungid | lir singa lodra dinulu | gurune aning wuntat | Panêmbahan Rama sarwi akêkutug | sampun karsane Yang Sukma | pangabaran nora dadi ||

24. bêdhil wus muni sadaya | wong Madura Surabaya ngêbyuki | ingudanan pasêr busur | wadyèng gunung kèh pêjah | mêksa panggah wadya Madura gumulung | pira kèhe wong Aldaka | ingurugan pêpati |[124]|

25. panêmbahan miyat ing wadya |[125] anggêlasah kadya babadan pacing | ginêtak-gêtak tan bangun | ambêdhol alang-alang | dyan sinêbar tan ana kadadènipun | apan maksih alang-alang | Ki Dhadhapan wus ngêmasi ||

26. sinasog ganjur lan watang | Ki Dhadhapan kunarpane wor siti | panêmbahan kagyat dulu | lumajêng pambitingan | wadyanira wêwalu kang maksih tumut | lawang biting tinangkêban | panêmbahan lajêng nêpi ||

27. kang kari wus jinaganan | awurahan [awura...]

--- [f. 488v][126] ---

[...han] wadya sanjroning biting | wong Surabaya angêlud | biting sampun kinêpang | binêdhilan sanjroning biting gumuruh | ka wadya pêjah ing rana | somahe sadaya nunggil ||

28. ing jro biting tangis umyang | Panêmbahan Rama ingkang winarni | amêgêng napas pinêsu | anikêl păncadriya | tan antara pangrasane kang andulu | panêmbahan mulih jaka | anulya kadulu malih ||

29. sarare pangon gêngira | tan antara katingal sabêbayi | nulya musna tan kadulu | sagunge ingkang ngêpang | wadyabala ing Surabaya tumanduk | mangukih angrurah jagang | bètèng sampun dèn unggahi ||

30. sanjroning biting puyêngan | tinumpêsan wong lanang ingkang kari | myang rare cili tan kantun | yèn lanang pinêjahan | wong wadone sadaya kinon akumpul | binoyong binêkta mêdal | pakuwon sigra binêsmi ||

31. sêngkalanira winarna | ingkang cipta mati angrasa wani |[127] bêdhahe nagara Kidul | anênggih kawarnaa [ka...]

Ranajaya Mangunjaya[128] – sah kalih babone.

--- [f. 489r][129] ---

[...warnaa] | ki tumênggung nulya budhal karsanipun | sakathahe bêboyongan | sampun lumampah rumiyin ||

32. ki tumênggung sigra budhal | sangking Arga kang kinèn angantuni | pangeran ing Ngawanggèku | Pacalan lan Kêkunang | bokmanawa saungkure ki tumênggung | dene panêmbahan musna | yèn angadêg baris malih ||

33. datan kawarna ing marga | lampahira ki tumênggung wus prapti | nagri Kartasura katur | ing kangjêng sri nalendra | solahira kala ayuda nèng Gunung | sang prabu kalangkung suka | boyongan binaktèng puri ||

34. Kyai Tumênggung Jangrana | wus ginajar arta busana adi | kawarnaa sang aprabu | kang rayi tinimbalan | jêng pangeran ing Pugêr prapta kadhatun | ing ngarsa sang analendra | angandika sri bupati ||

35. yayi mas paran ing karsa | aprakara lakune si apatih | wus jangji lan si kumêndur | prakara Pasuruan | lan Kumpêni ingsun pundhuti bêbantu | anggêmpur ing Pasuruan | lan pinarcayakna malih ||

36. kang sun tuduh ing ayuda | Adipati Madura Surawèsthi | ngirid pasisir sadarum | kang rayi atur sêmbah | yèn suwawi karsa paduka pukulun | lêhêng nuntên kalampahan | pun adipati kêkalih ||

37. nadyan silih kapanggiha | inggih benjing kalawan pun Kumpêni | wontên ing paran pukulun | sadaya umangkata | pun Kumpêni saèstu mêdal ing laut | sri nalendra angandika | iku karsaningsun yayi ||

38. maksih kaya dhingin uga | roro iku kang isun karya sandi | duk Jêpara durung kontung | alane kang sun karya [kar...]

--- [f. 489v][130] ---

[...ya] | Jiwaraga nyata wijiling wong buruh | karya nglingsêmi nagara | nistha ngo[131] karya bupati ||

39. yayi nisthaning nalindra | yèn akarya punggawa ajrih pati | watêke wong ajrih lampus | wani gawene cidra | durung têka ing tekat ngawulèng ratu | apan jênênge manungsa | tan kêna miliha pati ||

40. lawan yayi sun wêtara | uwis gêdhe kundhange Surapati | pêpatêse[132] surèng kewuh | lamun tan kawanguran | Jêng Pangeran Dipati Pugêr wotsantun | kados sampun asamêkta | abdi dalêm Surapati ||

41. yèn suwawi ingandikan | nênggih adi[133] dalêm dipati kalih | kinèn siyaga ing pupuh | sang nata sigra duta | animbali Radèn Arya Sindurjèku | kêlawan Sang Dipati Sampang |[134] myang Tumênggung Suwèsthi |[135]|

42. punggawa katri wus prapta | ing ngarsane kangjêng sri narapati | angandika sang aprabu | arimas ing Madura | lawan sira Tumênggung Surabayèku | adandana ing ayuda | ingsun utus anglurugi ||

43. marang nagara bang wetan | Pasuruan poma dèn ngati-ati | karone padha kang rêmbug | anamur ing parkara | aja ana ingkang kawêtu ing wuwus | ingkang sarta angirida | sira ing pasisir |[136]|

44. lan wadya ing Kartasura | sapratêlon milua ing sirèki | punggawa kalih wotsantun | aturira sandika | sri nalendra ngandika wêcana arum | pitungkas ingsun mring sira | iya misih kaya dhimin ||

45. lawan aja age mangsah | lamun durung prapta bala Kumpêni | têka abaris [aba...]

--- [f. 490r] ---

[...ris] atugur | ana ing Pasuruan | lan maninge Sidurja karsaningsun |[137] pan nêgara ing Japara | ingsun paringna malih |[138]|

46. marang Si Sêcanagara | Radèn Patih Sindurja awotsari | nuli ulihêna gupuh | gawaa surat ingwang | ingkang dhawuh iya maring su[139] kumêndur | yèn punggawaningsun wis mangkat |[140] kang lumaksaning ajurit ||

47. yèn wus prapta ing Japara | siyagaa Si Sêcanagarèki | nuli sumusul ing laku | marang ing Pasuruan | sampun rampung timbalan dalêm kang dhawuh | Radèn Arya Sindurja |[141] mêdal saking dalêm puri ||

48. Kangjêng Pangeran Dipatya | Pugêr mêdal lawan punggawa kalih | pangeran ing Madurèku | myang Tumênggung Jangrana | sampun prapta kalih aning dalêmipun | angundhangi wadyabala | miwah kang para prajurit ||

49. sadaya samia siyaga |[142] kawarnaa wau rahadèn patih | putusan nimbali gupuh | Kyai Sêcanagara | dhinawuhan kang timbalan sang aprabu | yèn nagara ing Japara | pinatêdhakakên malih ||

50. anuwun Sêcanagara | pan wus kinon umangkata tumuli | marang nagri Japarèku | sarwi mundhi nawala | sêrat dalêm kang dhawuh tuwan kumêndur | Tumênggung Sêcanagara | mêsat saking Kartawani ||

51. tan winarna solahira | kawuwusa Dipati Sampang nênggih | lan Tumênggung Surèngkewuh | sawuse asanega | budhal saking Kartasura wadya umyung | tanapi wong Kartasura [Kartasu...]

--- [f. 490v] ---

[...ra] | sapratigan kang umiring ||

52. pinalih lampahe bala | ingkang miyos lèr wadya pasisir |[143] dening kang ngirid laku |[144] tênaya ing Madura | Radèn Dêmang Pasisir wêwangènipun | kang miyos măncanagara | nênggih sang dipati kalih ||

53. ganti ingkang kawuwusa | Ki Tumênggung Sêcanagara prapti | ing Japara wus apangguh | lan kumêndur sêmana | sêrat dalêm pinatêdhakakên sampun | kumêndur atampi surat | sigra dènnya nupiksani ||

54. mirsa dhawuhing[145] nawala | langkung suka kumêndur angundhangi | ing para Kumpêninipun | siyaga ing ayuda | wus angambang anitih pacalangipun | nanging palwa dèrèng mancal | apan maksih angantosi ||

55. duta ingkang dèrèng prapta | minta bantu dhatêng nagri Bêtawi | mila rêmbên angkatipun | Kyai Sêcanagara | wus siyaga sawadyanira puniku | tan lami anèng Japara | nulya sumul[146] ing jurit |[147]|

56. tan winarna solahira | kawarnaa anênggih wontên jalmi | atapa têngah wana gung | kalangkung gênturira | sangêt gènnya arsa jumênênga ratu | agênti kang kawarnaa | ing saturunipun malih ||

57. kang nêkung ing Wanatara | pêrnah buyut dhatêng Ki Gêdhe Giring | marma tapa anèng ngriku | anut marga wirayat | Kyai Gêdhe Wanakusuma ranipun | pangraosing manahira | ping pitu agênti waris ||

58. dene kalawan Têmbayat | aning ngriku milanya nut ing luri | gènipun mangun kaprabun | duk kala buyutira [buyuti...]

--- [f. 491r][148] ---

[...ra] | kesah sangking ing Wanatara puniku | pan kinarya pamêrdikan | dene Sultan Pajang uni ||

59. pinêrnah têpi samudra | Wukirkidul wong satus dèn dhukuhi | Ki Wanakusuma wau | lami dènira tapa | anèng Wanatara arsa madêg ratu | sangêt abanting sarira | adarbe putra kêkalih ||

60. kang sêpuh Jayalêlana | Radèn Jayaparusa ingkang rayi | ing mangke ingkang winuwus | Radèn Jayalêlana | dipun rimuk marang ing pamamongipun | rahadèn lamun sêmbada | wus sêdhênge rêbat puri ||

61. mupung nagri Kartasura | samya suwung sagung wadya pasisir | mring Pasuruan anglurug | miwah wong Kartasura | sapratigan kang sami dhèrèk anglurug | nêdha rahadèn marêka | ing rama anuwun pamit ||

62. sanajan batên rêmbaga | ipèn kula radèn ing wau bêngi | kadosa mêsthi puniku | andika madêg nata | wus kailo ing sangkal balong[149] duk dalu | katingal gawang-gawangan | yèn andika dadya aji ||

63. angling Radèn Jalêlana | tuturêna ipènmu mau bêngi | alon matur Kartigarun | andika kang katingal | nitih liman ginarêbêg wadya agung | saengga kadya wong ngarak | andika dèn pêpaèsi ||

64. cahya dika anglir wulan | panglong pisan mangsane andadari | kawula umiring pungkur | tumamèng Kartasura | datan wontên katingal wadya kang mêthuk [mêthu...]

--- [f. 491v] ---

[...k] | mung bèbèk arak-arakan | angisis katrajang baris ||

65. dupi karsa praptèng pura | pan kawula radèn kasêlêk tangi | wontên suwara karungu | sêdhênge magut yuda | Radèn Jayalêlana condhong ing kalbu | sigra marêk ingkang rama | ri Jayaparusa ngiring ||

66. prapta ngarsane kang rama | atur sêmbah ingkang putra kêkalih | rama kula arsa magut | amrêmping[150] Kartasura | mupung rama ing nagara lagya suwung | kyai gêdhe angandika | kulup durung ungsumnèki ||

67. nadyan angantêpa yuda | yèn wus ungsum manira nora ajrih | wuwuha punggawa sèwu | ingsun măngsa girisa | nanging mêngko sutèng ulun durung ungsum | tênaya kalih amêksa | kang rama sru mêmalangi ||

68. sun iki kulup wus tuwa | iya sira ingkang sun bongbong kalih | kurang saturunan iku | pan lagi nênêm nyawa | lan maninge durung têrang ing pandulu | payo padha tutugêna | gènira amangun tèki ||

69. dilalah karsaning Sukma | putra kalih tan kêna dèn palangi | yèn kawula sampun ungsum | amung idi paduka | ubul-ubul waring kang kawula suwun | kadamêl magut ing yuda | supados lujênging jurit ||

70. sampun karsaning Yang Sukma | Kyai Gêdhe Wanakusuma gampil[151] | sêksana tunggul pinundhut | sinimpên anèng kothak | dyan binuka kang kothak [ko...]

--- [f. 492r] ---

[...thak] muni jumêgur | kang tunggul waring umêsat | tan kadulu ing wiyati ||

71. jêtung Ki Wanakusuma | lah ta kulup paran karêpirèki | bêrkatan musna mandhuwur | kang putra atur sêmbah | dilalahe tan purun wontên ing ulun | yèn tampi kawula arja | dening mumbul mring wiyatin[152] ||

72. yèn tunggul maksih nèng dharat | ilamate[153] maksih asor kang jurit | dene ta punika mumbul | pratăndha unggul ing prang | wus sêdhênge rama kawula umagut | rahadèn kalih amêksa | tan mundur dèn pêpalangi ||

135. Durma

1. Radèn Jayalêlana asru ngandika | maring êmbanirèki | alah payo bapa | sira ngirup-irupa | sagunge wong kanan kèri | kang ngumbulêna | ing solah jayèng jurit ||

2. Kartigarun sigra mêsat sangking ngarsa | lampahe sampun prapti | anèng padhusunan | ngubalkên kasêntikan | wong desa prasamya ajrih | kapencut miyat | lawan sinungan warti ||

3. yèn gustine mangke sampun katurunan | ing lailatul kadri | nurbuwat karaton |[154] amêngku tanah Jawa | wong desa sapa rêp dadi | prayayi benjang | anuta maring gusti ||

4. bêkêl panglawe besuk pasthi binawat | panajung dadi mantri | panèkêt kinarya | wadana lawan arya | wong desa samya abalik | kêna ing kêmat | ing pangabarannèki [pangabara...]

--- [f. 492v] ---

[...nnèki] ||

5. asadia sakèhe bêbêkêl desa | ngumpul wong Wanatawis | adadi barisnya | karya rakite pura | taratag rambat pan asri | wadya kang sowan | sanambang winatawis ||

6. urut wona pan sampun suyud sadaya | miwah sawetan Ardi | Mêrapi sadaya | Mêrbabu saurutnya | kêrig maring Wanatawis | dyan kawarnaa | kang arsa madêg aji ||

7. Radèn Jayalêlana Jayaparusa | mapan ta sabên ejing | amêpêk kang wadya | ngubalkên pangabaran | kapecut[155] ingkang ningali | nèng luhur kuda | sawung pitu dèn tinggil ||

8. mêsat marang gêgana pan sarêng prapta | angrubung sang apêkik | ginêtak umêsat | pan kinarya kasukan | kalamun abêdhol dami | nulya sinêbar | dadya watang lan jinggring ||

9. yèn ginêtak dadi katingal manusa | ya ta rahadèn kalih | umarêk mring rama | arsa ngrabasèng pura | kang rama ngandika aris | sakarêpira | kulup ingsun nuruti ||

10. nanging ingsun iya măngsa pitayaa | karyakna jolèn aglis | kajang kang prayoga | ingsun ana ing jolang | sukèng tyas tanaya kalih | karsaning Sukma | ginubêl anuruti ||

11. sangking sangêt katrêsnan[156] dhatêng sang putra | gugur ing lampahnèki | angogèr ing tapa | sampun samya siyaga | sakapraboning ajurit | ki gêdhe sigra | ngubêngi marang dasih ||

12. akêkutug mênyan sarwi nabuh kêndhang | surak kang

--- [f. 493r] ---

wadya atri | anggêrgut tandangnya | budhal sagung gêgaman | ki gêdhe wus nitih jali | wadya kumêrab | bandera warni-warni ||

13. Kartigarun umatur dhatêng rahadyan | lamun suwawi gusti | wadya kang pangarsa | ingagêmana sulak | saengga lir giring mêri | ipèn kawula | pasthine musuh ngisis ||

14. sinukanan pangarsanira sadaya | wong sèkêt winatawis | samya ngagêm sulak | Radèn Jayalêlana | anèng sawurining baris | nitih turăngga | sami asongsong kuning ||

15. tan winarna lampahira sampun prapta | ing Kêdhungwinong baris | kang wadya bêlabar | pangarsane wus têbah | ing Karècèk dènnya baris | myang Kapandhanan | ambèr ing Wanasrênggi ||

16. Kêdhungwinong Sidawayah ênggènira | kang arsa madêg aji | kasaput sêmana | ing dalu kawuwusa | katur ing sri narapati | lamun wong wana | arsa ngrabasèng puri ||

17. dêdamêle lumampah pangarsanira | ing Kapandhanan prapti | wadya urut wana | lawan sawetan ngarga | suyud lumampah ing jurit | ing benjang-enjang | dènnya anggêmpur puri ||

18. katingalan sangking nagri Kartasura | makuwon wana têpis | obore baranang | ing dalu tan winarna | ya ta kawuwusa enjing | Prabu Mangkurat | miyos ing păncaniti ||

19. ingkang para punggawa andhèr ing ngarsa | myang kapraboning jurit | Diati Urawan | kinèn mêthuk ing yuda | ngirid sagung wadya Jawi | budhal

--- [f. 493v] ---

sêksana | sangking ngarsa nrêpati ||

20. amung kantun Radèn Arya Sidurêja | samya nèng păncaniti | lan wadya kaparak | gêdhong baris malatar | duk sêmona sri bupati | angingu wadya | catur dasa wong Bali ||

21. Ki Tumênggung Singabarong ingkang nama | mêdanani wong Bali | aglar ngarsa nata | samya dhêng bolang-bolang | abajo sangkêlat kuning | sodhèr[157] rangrangan | asikêp waos jinggring ||

22. kawarnaa Kyai Dipati Urawan | kang mêthuk ing ajurit | ing Kamadhuh prapta | tata baris malatar | Wanakusuma winarni | budhal saksana | sangking pakuwonnèki ||

23. mugèng jali Ki Gêdhe Wanakusuma | pan sampun kaki-kaki | putrane nèng ngarsa | ingkang rinaja-raja | Radèn Jayalêlanèki | Jaya parusa | samya nitih turanggi ||

24. apêpaès kang wadana pinarêmas | sira rahadèn kalih | lawan êmbanira | Kartigarun paesan | saengga binayangkari | ingiring bala | sarwi asongsong kuning ||

25. sampun katur mring Radèn Jayalêlana | yèn kang mêthuk ngajurit | Dipati Urawan | kêrig wong Kartasura | ki gêdhe sigra ngubêngi | ing wadyanira | amaca donga satip ||

26. donga bêsmah trêracah bala sanambang | miwah kang sèpi angin | sarwi nabuh kêndhang | gumêrah syaranira | wadya prasami adikir | Jayalêlana | angatag ing wadya glis ||

27. mara payo têka sira têrajanga | giris wong Kartawani | sigra samya mangsah |

--- [f. 494r] ---

wadya kang ngagêm sulak | sumahab anêmpuh wèsthi | samya lok sulak | sulak kang mungsuh wingwrin ||

28. sami kêkês wadya Kartasura rumab | Urawan angawaki | wadya Kartasura | mapan sami umangsah | sumahab anêmpuh jurit | campuh kang yuda | sanjata datan muni ||

29. dyan gumuruh wadya kang Wanakusuman | gustine anindhihi | pangamuke rampak | ngisis wong Kartasura | kèsisan Ki Adipati | Urawan kurda | angangsêgakên baris ||

30. wadyabala Kartasura tandangira | akathah kang jêmpalik | tiba ing leleran | nênggih Ki Adipatya | Urawan amobat-mabit | anantang lawan | ing wadya maksa ngisis ||

31. datan kêna ingadu wong Kartasura | akathah ingkang kanin | ing paningalira | musuh kadulu wêndran | anangkêbi kanan kèri | Jayalêlana | sigra abêdhol dami ||

32. dyan sinêbar kang dami tingal gêgaman | bujung mungsuh awiwrin | larad saha bala | Ki Dipati Urawan | wong Wanakusuman atri | anglud myang sulak | gugup wadya lumaris ||

33. ki dipati kapêthuk duta sang nata | prayayi gandhèk kalih | sigra dènnya ngucap | dhawuhakên timbalan | pakanira ki dipati | sampun lumajar | dhatêng ing păncaniti ||

34. malajênga ing paseban kidul samya | sampun umangsah malih | kangjêng sri nalendra | karsa angawakana | sagunge para dipati | datan kalilan | umagut mungsuh prapti ||

35. pinrih laju kang mungsuh mring panangkilan | ya ta ki adipati | mingêr lampahira [lampah...]

--- [f. 494v] ---

[...ira] | myang sagunging punggawa | pasowan kidul dèn jogi | duta nalendra | laju lampahira glis ||

36. amariksa ênggène mungsuh kang prapta | nênggih ingkang winarni | wong Wanakusuman | prapta Anrangkusuman | tata lampahe kang baris | kandhêg sêksana | kang wadya dèn ubêngi ||

37. akêkutug mênyan sarwi nabuh kêndhang | dyan Jayalêlana ngling | payo wadyaningwang | padha ngobung-obunga | karya tandhaning ajurit | unggul kang yuda | nanging wisma wong cili ||

38. aja ngabong wismane mantri punggawa | karana aja kongsi | susah wadyaningwang | yèn ingsun angêdhatyan | ingkang jumênêng dipati | angêbrokana | iya wisma dipati ||

39. sun watara wus mawur wong Kartasura | tan ana magut malih | amung si dipatya | andêle ing ayuda | Urawan mêngko wus ngisis | kari sang nata | tininggal ing wong cili ||

40. iya măngsa wania mapag maringwang | jêr ingsun gênti waris | amêngku rat Jawa | mapan wus turun lima | iku kang ingsun kukuhi | nyilih maringwang | cup edhal-edhul mami ||

41. kawarnaa mantri gandhèk lampahira | wus awas nulya bali | nandêrakên kuda | ing alun-alun prapta | katur ing sri narapati | mêsah kang prapta | ing Nrangkusuma baris ||

42. kèndêl agya anata kang wadyabala | ngandika sri bupati | wong gamêl dèn egal | kuda ngong caosêna | Ki Kaladaru dèn aglis | wus binusanan | sinaosakên gusti ||

43. sri nalendra angagêm kang babêrkatan | angrasuk Kyai Gudhil[158] | myang Kyai Balabar | sampun mugèng wangkingan | ujyalanya anêlahi [anêlah...]

--- [f. 495r] ---

[...i] | Kyai Makutha | rinakit ing sang aji ||

44. Kyai Baru ingampil tan kêna têbah | mugèng kanan nrêpati | kangjêng sri nalendra | amundhut kang têngara | bêndhe Ki Bicak anênggih | mapan wasiyat | sangking ing Tarub uni ||

45. sri nalendra sampun anitih turăngga | karsa ngawaki jurit | wus miyos sang nata | ginarêbêg ing wadya | ngalun-alun sigra prapti | wadya kaparak | tinata ingkang baris ||

46. sri nalendra angitêrakên turăngga | kinubêng ing wong Bali | agagah prakosa | watawis kawan dasa | Singabarong kang wêwangi | wêdananira | tan têbih lawan gusti ||

47. wong kaparak abaris waringin kêmbar | gambira ingkang dasih | miyat sri nalendra | karsa ngawaki yuda | langkung pamujining ati | wadya kaparak | sadya barêng ngêmasi ||

48. wus atata barise wadya kaparak | samya prayatnèng wèsthi | tan kaliru prênah | gêgaman warna-warna | wadya gêdhong anambungi | ing wurinira | kaparak dènnya baris ||

49. sri nalendra alon ingkang pangandika | dhatêng Rêkyana Patih | Arya Sidurêja | enggal sira barisa | ana sakiduling masjid | marêpa ngulon |[159] lan sawadyanirèki ||

50. lamun mungsuh Wanakusuman narajang | aja sira lawani | têka lumayua | dimone mêngko prapta | marang ngarsaningsun iki | rahadèn arya | sandika aturnèki ||

51. atur sêmbah lèngsèr sangking ngabyantara | sawadyanira ngiring | sang nata ngandika | bocah gandhèk miyanga | yayi êmas adipati [a...]

--- [f. 495v] ---

[...dipati] | lah egalêna | asuwe nora prapti ||

52. wadya gandhèk umêsat sangking ngajêngan | kunêng duta nrêpati | wong Wanakusuma | sah sangking Nrangkusuman | kilèn kalayan wus prapti | syara gumêrah | samya bandera putih ||

53. duk sêmana kêkayon ing Kartasura | dèrèng wontên kang inggil | katingal kewala | gêgaman ingkang prapta | sangking ngalun-alun aji | ingkang mêngku rat | ngandika mring kang abdi ||

54. ingkang katon iki gêgamane sapa | têngêran padha putih | kang wadya tur sêmbah | inggih gusti punika | mêsah dalêm ingkang prapti | nata miyarsa | ature ingkang abdi ||

55. galih dalêm sakalangkung dene suka | agêm samya sumandhing | wong Wanakusuman | atata lampahira | jolang kang lumampah wingking | tinut ing wadya | sadaya sami dhikir ||

56. kacarita Ki Agêng Wanakusuma | ingkang anitih jali | dene ingkang putra | kêkalih anèng ngarsa | samya anitih turanggi | asongsong jênar | anidhihi kang baris ||

57. enjing mila gènira abêbarisan | nèng dalême pribadi | pêpêk ingkang wadya | kang sami surèng rana | Ki Tambakbaya anênggih | myang Surajaya | Jadêrma Jawiryèki ||

58. duta kalih wus prapta ing Kapugêran | cumundhuk awotsari | kawula dinuta | ing raka jêngandika | paduka dipun timbali | kinèn aigal | mêsah dalêm wus prapti ||

59. Jêng Pangeran Pugêr sigra aglis budhal | ginarêbêg ing dasih | wadya pêpilihan [pêpilih...]

--- [f. 496r] ---

[...an] | watawis kalih nambang | samya sudira ing wèsthi | wong Kapugêran | samya trahing prajurit ||

60. wong ing Wanakusuman awas tumingal | yèn musuhira mijil | sarêng dènnya surak | angucap sulak-sulak | kagyat Pangeran Dipati | Pugêr ngandika | wadyaningsun dèn aglis ||

61. abalia rêksanên garwa manira | mingsêra loring kali | dèn padha prayatna | sakèhe garwaniwang | aja ana ingkang kari | sira Jadêrma | kang sun karya têtindhih ||

62. anging wadyaningsun salawe karia | sun gawa mangsah jurit | kang kinon wotsêkar | sami wangsul sadaya | kantun salawe kang dasih | lajêng lampahnya | Pêkên Agêng wus prapti ||

63. wadya Wanakusuma kèndêl sadaya | samya angati-ati | nèng wetan Kamlayan | ya ta Kangjêng Pangeran | Pugêr angandika aris | prêyayi kănca | gandhèk lajênga sami ||

64. pan manira saos nèng jawi kewala | matura ing sang aji | caraka tur sêmbah | gusti ajrih kawula | ing kangjêng sri narapati | dene kang karsa | mêsah punika gusti ||

65. pinrih lajêng ing alun-alun dhatênga | raka paduka aji | karsa ngawakana | ayuda lawan mêsah | Wanakusuma kang prapti | Kangjêng Pangeran | Pugêr ngandika aris ||

66. wadya gandhèk dèn egal sira matura | ajrih lêngganèng kapti | kang kinon tur sêmbah | wus lajêng lampahira | sigra Pangeran Dipati | Pugêr lumampah | kang wadya datan têbih ||

67. amangalèr

--- [f. 496v] ---

karsanira asingêdan | anèng tirahing kali | lan sawadyanira | samya mêndhêk sadaya | tan katingal sangking margi | datan atara[160] | kang mêsah nulya prapti ||

68. pangajênge ing Pêkênagêng wus prapta | Surajaya wotsari | matur ing pangeran | mêsah paduka prapta | ngandika pangran dipati | dimone uga | pangarêpe rumiyin ||

69. punggawane sun tingali durung prapta | mêsah lajêng lumaris | prapta pangurakan | ngalun-alun katingal | pangajênge kèndêl sami | nèng pangurakan | tyasira sêmu ajrih ||

70. pangajênge samangsanira angungak | ing alun-alun sami | wangsul pangurakan | tansah akalithihan | jrih miyat gêgaman aji | awarna-warna | kadya prawata sari ||

71. Radèn Jayalêlana Jayaparusa | ing Pêkênagêng prapti | miyat ingkang wadya | sami kandhêg sadaya | sigra asuwarèng dasih | lah batur mara | aja kandhêg lumaris ||

72. ingsun arsa banjur angadhaton pisan | lawan jumênêng aji | anèng Kartasura | nêhên Jayalêlana | Pangeran Pugêr winarni | ingkang singêdan | anèng tirahing kali ||

73. Tambakbaya matur marang gustinira | yèn suwawi ing galih | nutêna umangsah | sampun wontên ngucira | jêng pangeran ngandika ris | payo dèn egal | umangsah ing ajurit ||

74. sapa ingkang atilara jênêng ingwang | pasthi ingsun kabiri | kang wadya sadaya | sami [sa...]

--- [f. 497r][161] ---

[...mi] matur kukila | suka dhatênga ing pati | tan sêdya tilar | kang panjênêngan gusti ||

75. Jêng Pangeran Pugêr sigra nulya mangsah | tandangira ngajrihi | Kya Mesa Panular | cinothe munggèng ngarsa | Kyai Palèrèd pinandhi | kang wadyabala | tan têbih lawan gusti ||

76. wong sêlawe sarêng dènnya ngamuk rampak | lir banthèng tawan kanin | Kyai Tambakbaya | lan Arya Surajaya | Ki Jawirya datan kari | mantri punggawa | ingkang dadya pangirid ||

77. wadya Wanakusuma awas tumingal | yèn Pangeran Dipati | Pugêr ngampuk rampak | sigra gègèr puyêngan | wong Kapugêran ngêdrèli | sênjatanira | sadaya sarêng muni ||

78. tigang dasa ingkang binêkta pangeran | kang wadya Saragêni | wong Wanakusuma | akathah kang branan |[162] sangsaya gègèr awingwrin | sri naranata | kagyat miyarsa bêdhil ||

79. jêng sang nata aris ingkang pangandika | sapa kang magut jurit | ana pangurakan | wadya gandhèk tur sêmbah | rayi paduka nêrpati | kangjêng pangeran | ing Pugêr mangsah jurit ||

80. sangking dalêm gènipun amangsah yuda | naning kang wadya kêdhik | kang binêkta yuda | dhatêng rayi paduka | salawe kathahing dasih | apêpilihan | samya tus ing prajurit ||

81. sri nalendra miyarsa aturing wadya | langkung marma ing galih | mring rayi pangeran | sigra nêmbang têngara | Ki Bicak munya tinitir | syara angangkang |

--- [f. 497v] ---

kadya munya ing langit ||

82. wadya gêdhong kaparak samya gambira | mirsa Ki Bicak muni | sadya umangsaha | anganti pangandika | ingatag amangsah jurit | sri naranata | ya ta ngandika aris ||

83. lah Tumênggung Singabarong umangsaha | poma dèn ngati-ati | sira tulungana | yayi mas adipatya | ing Pugêr umangsah jurit | manawa tiwas | dene wadyane kêdhik ||

84. Ki Tumênggung Singabarong atur sêmbah | lawan sakăncanèki | amire sadaya | pangucape mangkana | gajah leyak tambung Bali | têbak basangan | jăngka kandhutannèki ||

85. watangira ingêmbat kinarya unclang | polahe angajrihi | ngumbulakên wiwat[163] | tinadhahan ing dhadha | rêmpu waos tan apulih | suka sang nata | miyat ing wadya Bali ||

86. kang sawênèh anaut babêrngosira | kang netra langkung andik | wênèh buwang katga | mangsah kalawan asta | prasamya cêrma ing kulit | wong wolung dasa | tan pasah dening wêsi ||

87. wadya Bali kawan dasa awotsêkar | samya amit ngêmasi | sang nata ngandika | iya age mangsaha | sun srahakên ing Yang Widi | sarêng umangsah | watêk wantu wong Bali ||

88. sarêng cundhuk lajêng mangamuk manêngah | kang katrajang angisis [ang...]

--- [f. 498r] ---

[...isis] | tanbuh polahira | wadya Wanakusuma | akathah ingkang ngêmasi | wênèh kabranan | ingamuk wadya Bali ||

89. ingkang wuri wadyabala Kapugêran | kang samya anumbaki | nanging datan kathah | para mantri kewala | kang sami dipun pêjahi | wadya lit sirna | lumayu rêbut urip ||

90. ingkang ngarsa kathah kang sami pralena | ingamuk de wong Bali | kang panggah kèh pêjah | kang mundur nandhang brana | akiwul-kiwul tan polih | wadya ing Wana- | kusuman sami nangis ||

91. jolinipun sêmana sampun binuwang | datan aetang gusti | arêbut koripan | amung kantun Rahadyan | Jayalêlana kang kari | Jayaparusa | kalih sudirèng wèsthi ||

92. radèn kalih mayosakên[164] pangabaran | wali-wali tan dadi | Dyan Jayapirusa[165] | langkung bramêtyanira | anyêrêgakên ing dasih | lawan kang raka | sêdya sarêng ngêmasi ||

93. amung satus kathahe kang wadyabala | angamuk golong pipis | sigra Kangjêng Pangran | Dipati Pugêr mangsah | wadya salawe tan gingsir | rame kang yuda | samya rok silih ukih ||

94. Kyai Tumênggung Singabarong lir yaksa | tandangira ngajrihi | anglir singa lodra | galak amăngsa sarpa | kang kaparak sirna ênting | sariranira | malah akuthah gêtih ||

95. Radèn Jayalêlana awas tumingal | mring

--- [f. 498v] ---

polahe wong Bali | langkung sru bramatya | anyandhak pêngawinan | ngandika dhatêng kang rayi | Jayaparusa | payo ja kongsi mulih ||

96. lêhêng pêjah kalawan nandhang wêwirang | kang rayi anauri | inggih dawêk kakang | jêngandika mangsaha | mêsah ing ngarsa puniki | kawula mangsah | Pangeran Pugêr nênggih ||

97. radèn kalih sigra angamuk manêngah | kang tinarajang ngisis | mawur asasaran | ya ta Kangjêng Pangeran | Pugêr angandika aris | dhatêng kang wadya | padha mundura aglis ||

98. iya iku dudu musuh ayuda |[166] nora năngga sirèki | Si Japarusa |[167] pinarjurit digdaya | ingsun papage pribadi | kang wadyabala | mire urining[168] gusti ||

99. jêng pangeran nadhahi pêngamukira | Jayaparusa prapti | sampun yun-ayunan | sigra dènnya anumbak | Pangeran Pugêr tan gingsir | Jayaparusa | panumbake anitir ||

100. sampun tita panumbakira rahadyan | pangeran adipati | sigra amrajaya | Ki Palèrèt kinarya | Jayaparusa tan gingsir | jajanya pasah | anêrus marang gigir ||

101. Radèn Jayaparusa sampun palastra | ingkang raka winarni | dangu dènnya yuda | Radèn Jayalêlana | amêsah lawan wong Bali | tumbak-tinumbak | kapanggih padha wêdni[169] ||

102. Ki Tumênggung Sibarong tan dêrana |[170] sigra mangsah tumuli | lawan kang santona | aran Nyamat Guyangan |[171]

--- [f. 499r] ---

rahadèn dipun kalihi | Nyomat Guyangan | tumulya anglarihi ||

103. lambungira rahadèn kang kaprajaya | niba nulya ngêmasi | wadya alit bubar | sasisane kang pêjah | wontên abdine nrêpati | Ki Nayatruna | anênggih kang wêwangi ||

104. kacarita juru kêbone sang nata | sigra anuwun pamit | ing gusti linilan | kêdah tumut ayuda | ing ronagona wus prapti | Ki Nayatruna | datan tumut ajurit ||

105. Kyai Nayatruna ampingan sêsaka | awas dènnya ningali | yèn mêsah pralena | dene Nyomat Guyangan | kunarpane kari wuri | Nyomat Guyangan | lajêng angamuk malih ||

106. kunarpane Jalêlana gilang-gilang | Ki Nayatruna aglis | anigas mastaka | binêkta mundur sigra | Pangeran Pugêr winarni | ngawe ing wadya | wong Kartasura aglis ||

107. agarjita punggawa lawan satriya | miwah kang para mantri | anandêr sadaya | anyandha[172] watangira | kang musuh samya ingusir | mawur srang-srangan | akathah ingkang mati ||

108. kawarnaa sira Kyai Nayatruna | samana amèt sandi | ludiraning murda | ingusapakên jaja | amicara ing jro ngati | sanadyan dora | yèn sêmbada abêcik ||

109. nulya mundur lampahira sigra-sigra | sarya murda cinangking | kagyat [ka...]

--- [f. 499v] ---

[...gyat] sri nalendra | asru kang pangandika | hèh Naya matura aglis | murdane sapa | iku kang sira cangking ||

110. Nayatruna sigra matur awotsêkar | gusti sri narapati | punika kang murda | nênggih Jayalêlana | dangu gèn kawula jurit | udrêg-udrêgan | kang abdi mèh ngêmasi ||

111. sri nalendra langkung duka angandika | ingsun tarima ugi | Naya maring sira | dene nêdya pralaya | mêngko têmahan basuki | ya Nayatruna | sira sun jujung linggih ||

112. ajênênga Ngabèi Rajamênggala | kabèh wadya ngong wuri | sira marentaha | Nayatruna tur sêmbah | wadyabala angèstrèni | ing karsa nata | lir pracondhang artati ||

136. Dhandhanggula

1. kawarnaa kang mangun ajurit | Kangjêng Pangeran Pugêr samona | kang sampun lanang yudane | myang para punggawa gung | ingkang ngusir mêsah wus prapti | wadya Wanakusuma | kathah ingkang lampus | akêkècèr urut marga | pra punggawa sadaya sampun apanggih | lawan kangjêng pangeran ||

2. nulya bubar pangeran dipati | kang punggawa lumiring sadaya | dene kang têngga jisime | Dyan Jayaparusèku | nênggih ingkang mantri kêkalih | angantya karsanira | rakanta sang prabu | kangjêng pangeran dipatya | sigra nangkil kalawan para

--- [f. 500r] ---

bupati | umiring ari nata ||

3. Tumênggung Singabarong tan têbih | wadya Bali umiring sadaya | gumêr gumêrah syarane | kawarnaa sang prabu | wus adangu ngantos kang rayi | lênggah ing dhêdhapar mas | sineba wadya gung | yuyunên ing praptanira | ingkang rayi Pangeran Pugêr gya prapti | lan sagunging punggawa ||

4. sri nalendra angawe ing ari | jêng pangeran tumamèng byantara | langkung abukuh lungguhe | rinangkul de sang prabu | sahandangu wacana manis | kaya pa musuhira | kang rayi umatur | pun Jayaparusa pêjah | jolinipun kapanggih datanpa isi | kang wadya sirna gêpang ||

5. kang sinuhun angandika aris | bocah gandhèk dèn inggal pundhuta | Jayaparusa jisime | kang kinon awotsantun | tan adangu kunarpa prapti | katur ing sri nalendra | ngandika sang prabu | kang mati sira ta iya | baya iki kang arêp jumênêng aji | mêngku rat tanah Jawa ||

6. arêp mungsuh lawan wong Mêtawis | uwakane Ki Jayaparusa | dene eca turu bae | durung panggih lan ingsun | sri nalendra ngatag ing dasih | bocah Singanagara | pacokên dhasipun | panjêrên waringin kêmbar | gêgêmbunge buwangên ing Endragiri | kang kinon atur sêmbah ||

7. ingkang murda pinacok tumuli | dyan pinajêr ing waringin kêmbar | tan winarna ing solahe | nulya jêngkar

--- [f. 500v][173] ---

sang prabu | angêdhaton ing kênyapuri | sira kangjêng pangeran | ing Pugêr wus kondur | miwah kang para punggawa | samya bubar nagari dalêm winarni | wus gêmah tanpa kara ||

8. tata-titi arja kang nagari | suka sugih kang para dipatya | punggawa lawan mantrine | langkung ing kartanipun | suka sugih kang wadya alit | miwah wong dagang layar | kathah ingkang rawuh | ajêg sagunging punggawa | ênêngêna kawarnaa kang lumaris | kang dhatêng Pasuruan ||

9. prapta Gênthong kang para bupati | ingantosi Kumpêni tan prapta | sami ngeca-eca bae | Dipati Sampang sampun | aputusan atur upaksi | ing gusti sri nalendra | mêsat kang ingutus | datan kawarna ing marga | kang caraka ing kapatihan wus prapti | tumanduk ngarsanira ||

10. sampun cudhuk rahadèn apatih | duta aglis binêkta pasowan | wus sêdhêng manjing purane | kang surat sampun katur | tinupiksa têmbunge tulis | sang nata angandika | patih dèn agupuh | layang iki wangsulana | wartanana yèn ana mungsuh kang prapti | malah têka ing praja ||

11. pan warahên aja mulih-mulih | têka enaka abêbarisan | dyan patih atur sêmbahe | mêdal sangking kadhatun | sampun prapta dalêmirèki | nulya akarya surat | pinaringkên sampun | kang duta

--- [f. 502r] ---

sigra umêsat | gêgancangan datan kawarna ing margi | ing Gênthong nulya prapta ||

12. sampun dhawuh ing Sang Adipati | Cakraningrat surating nalendra | sêkalangkung pangungune | mêngkana kang winuwus | laminira dènnya abaris | ing sabên-sabên warsa | bulupêti katur | upêtinya Surapatya | katur nata amargi sangking dipati | ing Sampang Cakraningrat ||

13. langkung dhêmit tan ana udani | Surapati yèn atur upêtya | dipati kalih jujuge | mangkana kang winuwus | nagri dalêm nandhang kêkêling | wadya lit kathah rumab | nanging sampun mantun | amung kari larang pangan | wadya Kartasura datan ana bukti | miwah wong padêdesan ||

14. langkung putêk galihnya nrêpati | dening nagri lagya abêbakal | kasaru larang pangane | langkung èmêng sang prabu | ingkang rayi dipun timbali | pangerane dipatya | tan adangu rawuh | cumundhuk ngarsa tur sêmbah | dyan rinangkul sang nata ngandika aris | ari mas alinggiha ||

15. milanira yayi sun timbali | paran rèhra nagri larang pangan | kang manah liwat susahe | awêlas ngong angrungu | ing wartane bala lit-alit | sun têmpuhakên sira | kang prakara iku | yayi mas rusaking wadya | Kartasura mung sira kalawan [ka...]

--- [f. 502v] ---

[...lawan] mami | kawogan katêmpuhan ||

16. yèn awèta larang bêras pari | nagri Jawa ingsun lawan sira | yayi kang dèn tiwasake | apan nisthaning ratu | yèn nagara larang binukti | wong cilik dadi rusak | padha mangan gadhung | yèn nora nuli walulya | yakti nistha panjênênganingsun aji | ana ing Kartasura ||

17. yèn tan ana pitulung Yyang Widi | nora waras nagri Kartasura | sun tilar praja têmahe | lêhêng tumêkèng lampus | ingsun wirang miyat wadya lit | kang rayi atur sêmbah | kakang êmas sampun | yèn kawula maksih gêsang | pitên banggi wontên pitulung Yyang Widi | kawula nuhun kesah ||

18. sri nalendra angandika aris | iya yayi muga salamêta | dèn nêdyaa olèh gawe | kang rayi awotsantun | mêdal sangking ing dalêm puri | putra ing Kapugêran | jêng pangeran gupuh | angracut ingkang busana | wus asalin abusana cara santri | karsa anamurkula ||

19. jêng pangeran sigra alumaris | kang sinadya nagri ing Mêtaram | katiwang-tiwang lampahe | amurang-murang ênu | tanpo rowang dènnya lumaris | wadya tan ana wikan | lamun gustinipun | dèn nyana santri kewala | arsa ngêmis mangke larang bêras [bêra...]

--- [f. 503r] ---

[...s] pari | mring pasar amêminta ||

20. asmu sayah ingkang mindha santri | karsa lèrèh dènira lumampah | kawêlasarsa solahe | prapta Pasar Kapundhung | raryan anèng ngisor waringin | samana nuju pasar | kathah kang kadulu | bêbakul wade katela | gadhung uwi winor bêbêkan ku sami | nênggih kinarya sêga ||

21. kangjêng pangeran amarêpêki | saha tanya puniki punapa | bibi ingkang sira wade | kang tinakon sumaur | gih ki santri puniki uwi | sami bêbêk-bêbêkan | jagung lawan gadhung | anging dede uwi udah | uwi wana kang manira dol puniki | sae kinarya sêga ||

22. micarèng driya kang malih warni | bênêr andikane sri nalendra | wadya lit liwat rusake | awêlas sun andulu | marang abdi nata wong tani | dene pating kadhungsak | tanbuh polahipun | yèn tan ana asihing Yang | yêkti rusak nagari ing nusa Jawi | sapa ingkang kelangan ||

23. tan lyan ingsun lawan sri bupati | kang kelangan rusake ing praja | rat Jawa ingsun kang duwe | mangkana ciptanipun | nulya lajêng pangran dipati | angidul lampahira | tan kawarna ngênu | wus prapta ing pagêlaran | ing Palèrèd pangeran rêrêb salastri | nênêdha ing Yang Sukma ||

--- [f. 503v][174] ---

24. byar raina pangeran lumaris | ngalèr ngilèn ciptaningrèng[175] manah | akarsa mring Pasargêdhe | sadyanira manêkung | anging wadya tanna udani | lumaris lampahira | kang wayah wus dalu | Pangeran Pugêr samona | bakda isa ing Pêkênagêng wus prapti | anjujug wringin kêmbar ||

25. asêsèndhèn anèng wit waringin | anênêdha Ingkang Murbèng Jagat | pangeran sêsukci age | wayahe tabuh têlu | karsanira salat ing masjid | awor lan santri kathah | amajok gènipun | santri sadaya tan wikan | yèn gustine milya asalat ing masjit | kang mutêr tanah Jawa ||

26. tan winarna solahnya ing nguni | sampun bakda dènira asalat | para santri bubar kabèh | kang mindha santri sampun | amalandi[176] samadi êning | anulya katingalan | sihira Yyang Agung | pan awêrni tumpo[177] pitrah | dyan pinudhut kang tumpo sigra kinêmpit | pangeran sampun mêdal ||

27. wayahira mapan sampun enjing | jêng pangeran tidak dhatêng pasar | atanya wong nêmpurake | pintên ing rêginingpun | wos dika puniku nyai |[178] kang tinakèn amujar | satumpone nêlu | kang mindha santri ngandika | sarya mêdalakên tompo kinêmpit |[179] puniki têlu suwang ||

28. kang darbe wos anyêntak macicil | kaki santri langar kaya sira | bêras nêlu satompone | baya wus lumrahipun [lu...]

--- [f. 501r][180] ---

[...mrahipun] | yèn wong kirang ingkang dêdugi | tumpone tumpo pitrah | gêdhene kêlangkung | kudu olih têlu suwang | mindahane olèhmu mangan ki santri | dene anggêlimpangan ||

29. Kangjêng Pangeran Pugêr nauri | sampun sêdhêng nyai ing rarêgan | têlung pitrah ji suwange | kang wade nyêntak asru | jêng pangeran sigra lumaris | ing sabên-sabên pasar | mêngkana winuwus | akarya rêgane bêras | kang sawênèh dèn arani wong dalêming | saparane dèn sêntak ||

30. tan winarna solahirèng nguni | sampun jangkêp kawan dasa dina | tinarima sasêdyane | murah ing bêras pantun | eca manahing wadya alit | myang nagri Kartasura | awaluya sampun | murah sandhang lawan pangan | jêng pangeran wus kundur rawuh nagari | tumamèng dalêm pura ||

31. cundhuk lawan kang raka narpati | Kang Sinuwun Prabu Amangkurat | kang rayi rinangkul age | ki dipati riningsun | wus katrima dening Yyang Widi | pan uwis sarwa murah | saungkurnirèku[181] | ingkang rayi atur sêmbah | drêmi-drêmi lumampah karya nêrpati | pangeran sigra mêdal ||

32. ing dalêmira pan sampun prapti | kunêng ganti ingkang kawarnaa | kang anèng pabarisane | Pangeran Madurèku | lan tumênggung ing Surawèsthi | sami ararêmbagan | miwah punggawa gung | karsaning Pangeran Sampang |

--- [f. 501v] ---

karya tilas aprang lawan Surapati | aprang agêgorohan ||

33. angantosi Kumpêni wus lami | datan nusul marang pabarisan | para punggawa nêng tyase | Tumênggung Surèngkewuh | datan rêmbag karsanirèki | prayogi tur nawala | ing gusti sang prabu | pungnapa[182] karsane nata | sapunika Pangeran Madura aglis | sampun akarya surat ||

34. mantri kêkalih ingkang tinuding | ngaturakên surat ing nalindra | nahên caraka lampahe | anênggih kang winuwus | kang mangku rat ing nusa Jawi | kacatur sugih garwa | kangjêng sang aprabu | putri saking ing Sumêdhang | dadya padmi langkung sihira sang aji | ajêjuluk Ratu Mas ||

35. arga[183] ingkang saking Surawèsthi | Radèn Ayu Lor kêkasihira | Dyan Ayu Kidul sisihe | Ratu Kulon winuwus | têrah saking têtiyang alit | wêkane Tanujiwa | dyan nginggahkên ratu | kacarita sri nalindra | sarang[184] putra agung garwane nrêpati | dèrèng wontên kang putra ||

36. amung Ratu Kulon kang miyosi | apêputra lawan sri nalendra | priya abagus rupane | langkung sihe nang[185] prabu | pan kinudang-kudang dadya ji | mangke sampun diwasa | jinungjung kang luguh | jumênêng Kangjêng Pangeran | Adipati Anom Amangkunagari | wus misuwur sadaya ||[186]

--- [f. 504r][187] ---

37. wus pinêrnah kadipatèn makin | sinung dhusun tiyang gangsal nambang | sakalangkung ing muktine | kacarita sang prabu | duk purwane ngadhaton uni | datan amawi bata | bêbêthèk sang prabu | watawis wontên sawarsa | salin gêbyog tan antara lami salin | pagêr jaro kewala ||

38. winatawis pan datan alami | sri nalendra nulya pagêr bata | akarya wadung têpake | ing jawi caci[188] kalung | datatita kadhaton aji | Pangeran Kapugêran | nênggih kang winuwus | kacarita sugih putra | ingkang èstri atmajanira kêkalih | sapta kang sami priya ||

39. putra ingkang pabajêng[189] pawèstri | akêkasih Radèn Ayu Lêmbah | sor widadari citrane | ingkang badhe pinundhut | wus pinacang-pacang lagya lit | pinanggihakên lawan | putra sang aprabu | arine Dèn Ayu Lêmbah | akêkasih Dyan Ayu Impun linuwih | putra ing Kapugêran ||

40. panênggak walu apan linuwih | kêkasihe sira Radèn Teja | Rahadèn Mêsir arine | citranira abagus | Radèn Papak arine singgih | sira Rahadèn Kawa | nênggih kang waruju | putra catur kang punika | cinarita sami miyos sangking sêlir- | ira sang adipatya ||

41. garwanira pangeran kang padmi | nênggih putri sangking Juminahan | sampun apêputra mangke | têtiga sami jalu | warnanira sami apêkik | kêkasih Radèn Surya | putra kang asêpuh | panênggak Radèn Sasăngka | kang waruju Radèn Sudama namèki | katri bagus kang warna ||

42. Jêng Pangeran Pugêr langkung asih | mring atmaja langkung êla-êla | nahan kang asih putrane | kawarnaa Sang Prabu | Amangkurat ing nusa Jawi | lagya siniwèng [sini...]

--- [f. 504v] ---

[...wèng] garwa | anèng jro kadha kadhatun |[190] sri naranata ngandika | timbalana sutèngong Ki Adipati | Anom Mangkunagara ||

43. ingkang kinon mitar[191] awotsari | anibali Pangeran Dipatya | datan kawarna lampahe | kang ingadikan[192] gupuh | wus tumamèng ngarsa rama ji | kagyat Pangran Dipatya | mangusapi lêbu | rinangkul mring sri nalendra | nata angling suta ngong ki adipati | sira wus adiwasa ||

44. wus amêpêk birainirèki | amanguna krama sêdhêng sira | oliha kadangmu dhewe | pacangamu karuwun | atmajane yayi Dipati | Pugêr ana wanodya | warnanipun ayu | ingkang aran nini Lêmbah | duk lagya lit supêpêcang[193] lan sirèki | ing mêngko tulusêna ||

45. jêng pangeran matur awotsari | apan kawula dèrèng uninga | ari nata atmajane | angandika sang prabu | yèn mangkono mintara kaki | marang ing Kapugêran | kang putra wotsantun | sampun mêdal sangking pura | jêng pangeran dipati lampahe aris | wus prapta Kapugêran ||

46. Radèn Teja lagya anèng kari[194] | kagèt mulat praptane kang raka | anulya malêbu age | atur uninga sampun | dhatêng rama yèn raka prapti | Pangran Pugêr ngandika | hèh Surya dèn gupuh | padha sira gêlarana | sira Teja mêtua sira dèn aglis | nah anggèr aturana ||

47. Radèn Teja mintar awotsari | praptèng jaba panggih lan Pangeran | Dipati ngaturan age | kang raka lumastantun | Radèn Teja nulya kinanthi | prapta ing palataran | sira sang abagus | Pangeran Pugêr glis têdhak | ingkang putra astane sampun kinanthi | dyan [dya...]

--- [f. 505r] ---

[...n] ingaturan lêgah ||

48. ri sampunira tata anglinggih | para putra sumiwi ing ngarsa | kang paman alon ature | anggèr dêngarènipun | amêng-amêng dhatêng mariki | baya ta wontên karya | kang tinanya matur | dinuta ing kangjêng rama | Sang Dipatya Pugêr sampun adugi |[195] yèn raka darbe karsa ||

49. Radèn Sudira dinuk ing liring | pan uninga karsane kang rama | anulya mêsat sira ge | ing dalêm sampun rawuh | raka èstri kapanggi[196] linggih | Rahadèn Ayu Lêmbah | kagèt dènnya dulu | atanya ing arinira | kadingarèn yayi sira praptèng ngriki | baya ta ana karya ||

50. Dyan Sudira matur awotsari | kakang êmbok paduka ngandikan | mring kajêng rama dèn age | pawohan sampun kantun | kinèn bakta ngaturna ngarsi | sang dyah ayu ngandika | sapa tamunipun | jêng rama mundhut pawohan | ingkang rayi matur sarya awotsari | tamunipun kangêmas ||

51. Radèn Ayu Lêmbah ngandika ris | kadingarèn kakangmas Dipatya | yayi mêrtamu mêrene | dhuh yayi sukaningsun | nadyan silih kadang pribadi | apan sami diwasa | èstri lawan kakung | yaktine ingsun lênggana | Dyan Sudira matur sarya awotsari | kakangbok tur kawula ||

52. sampun paduka lêngganèng ing kapti |[197] datan wande dinukan ing rama | Dyan Ayu Lêmbah sira ge | nyandhak pawohan sampun | sang dyah ajrih rama nglangkungi | sang dyah sigra lumampah | tindak magêr timun | sarwi anăngga pawohan | asta kèri sang dyah sarya ngawin tapih | prapta ngarsane rama ||

53. Sang Dipati Pugêr ngandika ris | aturêna marang gustinira | kang kinon atur

--- [f. 505v] ---

sêmbahe | kalangkung mirangipun | nanging ajrih rama langkungi | ingaturakên sigra | marang sang abagus | sang tami cêngêng tumingal | dhatêng sang dyah kêmanisên ing pangliring | tansah asabil nala ||

54. Sang Dyah Ayu Lêmbah atur bêkti | langkung mirangira dhatêng rama | mring kang raka mundur age | Pangran Dipati matur | dhatêng paman saha wotsari | adhi ajêng punika | pintên yosyanipun | Pangeran Pugêr ngandika | lan paduka wêtawis kaot sawarsi | duk wontên ing Mataram ||

55. andika anggèr lagya sinapih | rinta dika maksih sinasêpan | anggèr dening ing ibune | Pangran Dipati matur | nuwun pamit saha wotsari | sigra mantuk ing pura | tumamèng kadhatun | cundhuk lawan sri nalendra | dyan umatur mimiti têkèng mêkasi | mèngsêm sri naranata ||

56. jêng sinuwun angandika aris | kaki mantri lah sira muliha | marang dalêm kadipatèn | nanging wawêkas isun | lamun sira tulusa panggih | kalawan arinira | Ni Lêmbah nak isun | dèn bisa among ing garwa | wruhanira yèn benjing ingsun ngêmasi | sira gêntèni nata ||

57. pamanira ing Pugêr Dipati | ingkang ngêmonga marang ing sira | myang ari ing Madurane | samya momong sirèku | lan dipati ing Surawèsthi | katri ingkang punggawa | ing wêwêkas ingsun | iku aja kongsi rêngat | saature ing benjing turutên kaki | hèh radèn wruhanira ||

58. nora tulus sira madêg aji | anèng nagari ing Kartasura | yèn datan eca manahe | têtiga [tê...]

--- [f. 506r] ---

[...tiga] punggawa gung | datan tulus sira dadya ji | yakti rusak kang praja | pangeran wotsantun | wus mantuk ing dalêmira | sampun dalu ya ta kawarnaa enjing | nata ngrasuk busona ||

59. dina Soma sang nata tinangkil | sampun mugèng dhêdhampar kêncana | siniwèng wadyabalane | wong priyataka ngayun | têpung wadya lan saragêni | tunggul gula kêlapa | wus mugèng ing ngayun | wadya magêrsari kêpang | amêrapit ing kanan kalawan kèri | tinata myang ing ngarsa ||

60. wadya kaparêk samya mêrapit | Jagabaya sisih nyangkragnyana | pinilih samya sisihe | wong udaraga ngayun | lan miyaga sisihannèki | nirbaya sisihira | samya nirbayèku | kartiyasa sisihira | wilamarta wong brajanata nisihi | kêlawan wirabraja ||

61. patrayuda kanoman nisihi | martalulut lan singanêgara | mantri anom lawan gandhèk | mangundara lan mandhung | kêbayane mugèng ing wuri | myang wadya patranala | darpahida ngayun | tanapi wong tanusastrang | namèngyuda wilapracăndha tan têbih | sikêp tulup prayitna ||

62. suranata ajajar lan carik | wăngsapati gamêl jajarira | wadya kriya kèri gène | jodhipati ing ngayun | jagasura ingkang nisihi | miwah wong jayataka | ing ngarsa gènipun | wong margăngsa anèng têngah | tuwaburu ngawin pyasamya[198] anangkil | miwah wong pamajêgan ||

63. Sang Dipati Pugêr sampun nangkil | miwah Pangeran Arya Panular |

--- [f. 506v] ---

myang Pangeran Mêtarame | Pangeran Dipasanoku[199] |[200] jajar lawan para dipati | Radèn Arya Sindurja | lan Wiradikdèku | miwah Tumênggung Ngurawan | Mangkuyuda kalawan Natayudèki | wiwah[201] Ki Wiraguna ||

64. Kandhuruan pan sampun anangkil | lawan Kiyai Mangunnêgara | mya Kyai Somabratane | myang răngga lan tumênggung | pêcattăndha la adhamoi | ngabèi lawan Arya | Jasupita ngayun | pêpêkan para dipatya | yèn dinulu lir sêkar sataman asri | busanane punggawa ||

65. sri nalendra angawe ing ari | Dipati Pugêr sigra tur sêmbah | wus majêng ngarsa sira ge | arsa nukêmi lêbu | mangusapi pada nêrpati | kalangkung ajrihira | ing raka sang prabu | ri sampunira alênggah | munggèng ngarsa sang nata ngandika aris | yayi atmajanira ||

66. Nini Lêmbah lah sun pundhut yayi | apanggiha lan atmajaniwang | kaki Adipati Anèm | kang rayi awotsantun | tan lênggana karsa narpati | sanajan pêjah gêsang | katur ing sang prabu | sri nalendra angandika | si pangulu patih timbalana aglis | kang kinon atur sêmbah ||

67. ki pangulu sampun dèn timbali | sri nalendra eca angandika | kasaru wau dhatênge | duta ing Sampang sampun | atur surat marang ki patih | sampun katur sang nata | tinupiksa gupuh | jêng sinuwun angandika | angsulana patih layange si adhi | ari Dipati [Di...]

--- [f. 507r] ---

[...pati] Sampang ||

68. besuk yèn wis jangkêp pitung sasi | ingsun nimbali mulih mring praja | ki patih atur sêmbahe | dyan ingangsulan sampun | sri nalendra kondur mring puri | ingiring kang pawongan | syarane gumuruh | sapraptanira ing pura | jêng pangeran ing Pugêr glis dèn timbali | myang sagunge niyaka ||

69. ki pangulu kêtib modin prapti | ingkang putra sampun tinimbalan | prapta ngarsa tur sêmbahe | ngandika sang aprabu | hèh pangulu atmaja mami | ing mangke nikahêna | lawan putranisun | yayi mas ing Kapugêran | ki pangulu tur sêmbah ing sri bupati | nulya amaos donga ||

70. tan winarna solahirèng nguni | putra nata pan sampun anikah | kêtib andum salawate | sigra tadhahan mêtu | pan gumêdêr sangking jro puri | wong dalêm awurahan | syarane gumuruh | sri nalendra angandika | ari êmas ing Pugêr mantuka aglis | ni rara paèsana ||

71. ingkang rayi mintar awotsari | sampun prapta dalêm Kapugêran | angandika ing garwane | yayi mas dèn agupuh | paèsana putraniraki[202] | mêngko sore nakira | pinundhut malêbu | kang garwa saha tur sêmbah | Radèn Ayu Lêmbah aglis dèn paèsi | dhumatêng ibunira ||

72. para bibi ngadhêp sa lir Ratih | saha ngimur-imur mring kang putra | sang dyah sangêt anêng tyase | marma rancak [ra...]

--- [f. 507v] ---

[...ncak] ing kalbu | dening myarsa rahadèn mantri | ambêk rusuh tur arda | mila rangu-rangu | kapêksa ajrih ing rama | para bibi sadaya angarih-arih | sang dyah lêjar ing nala ||

73. sinalinan sinjang sang lir Ratih | dhatêng ibu myang ginănda wida | dyan tinata srinatane | wus sinalinan kampuh | dhatêng ibu pan dèn paèsi | katuwon warnanira | sira sang dewa yu | yèn tinon kadya bahsănta | karainan piningit dening panitis | riyêm-riyêm subrăngta ||

74. tinon kadya layone wratsari | citranira adining kusuma | wênês ijo pamulune | srinata sri dinulu | kesyanira lir jalanidi | nayayèng ing puspita | amêwahi ngungrum | idêp tumênggèng araras | sotya balut labête anadin[203] guling | alise angrone ngemba |[204]|

75. wajanira lir mirah angapit | jajanira awêlar awijang | lir yudênta[205] pambuyune | yèn lumampah sang ayu | mandul-mandul akarya brangti | têngah kadya pêpêsa | sumarma kang dulu | sanadyan jrone supêna | dèrèng antuk kang kadya sang ruming sari | ratu ayuni[206] kênya ||

76. datatitanên sang kadi Ratih | kawarnaa Sang Ayu Sindurja | dinuta nata prapta ge | ing Kapugêran rawuh | mung rabine para dipati | pan umiring sadaya | wus tumamèng ngayun- | ira Pangeran Dipatya | Kapugêran [Kapugêr...]

--- [f. 508r] ---

[...an] angandika maring rayi | hèh yayi putranira ||

77. lah ta mara budhalna dèn aglis | duta nata ing myangkya[207] wus prapta | kang rayi atur sêmbah |[208] nunglya[209] umangkat sampun | ingkang putra tansah kinanthi | mung Dyan Ayu Sindurja | nyandhak astanipun | binakta munggah jêmpana | para rabi sadayarsami umiring | sumrêg wong Kapugêran ||

78. tan kawarna solahira margi | sampun prapta anèng sitibêntar | jajaran wus madhêg[210] kabèh | jêmpana lajêng sampun | dyan lumêbêt ing kênyapuri | warnanên para garwa- | nira sang aprabu | wus mêthuk wijil ping tiga | para sêlir katanggu-tanggu[211] tan kari | gumêdêr awurahan ||

79. sampun prapta anèng srimanganti | radèn ayu ingaturan têdhak | sangking jêmpana sira ge | sakèhe saminipun | kang punggawa anggêrbêg sami | pramèswari glis nyandhak | ing astane mantu | kang têngên Ratu Kêncana | asta kèri Ratu Kilèn ingkang nganthi | wus binakta mring pura ||

80. wus pinanggihkên rahadyan mantri | lawan garwane ngarsane nata | kalih nukêmi padane | rinangkul de sang prabu | anak isun kaki Dipati | dèn bisa among ing dyah | nyawa putraningsun | apan iku kadangira | nimas rara sira angêmonga kaki | kang putra atur sêmbah ||

81. sri nalendra angandika aris | yayi pramèsyari putranira | gawanên mring gandhok kilèn | garwa kalih wotsantun | ingkang putra binêkta aglis | wus pinanggihkên sang dyah | lawan sang abagus | katuwone warnanira | yèn dinulu lir Kamajaya lan Ratih | kang ibu suka ing tyas ||

82. pramèswari ngapit kanan kèri | tuwin sagung [sa...]

--- [f. 508v] ---

[...gung] rabine punggawa | atap andhèr ing ngarsane | sang dyah ayu tumungkul | waspa mijil lantaran pipi | kathah kêrasèng nala | sira sang dewa yu | kang wayah wus sirêp jalma | rajaputra ngaturan mring tilamsari | lawan kusuma rara ||

83. jêng pangeran tan dêranèng kapti | dyan sinambut kusumaning rara | sang dyah ayu ngipatake | rajaputra angrangkul | sarya ngrurun[212] angarih-arih | sor madu pinasthika | wijiling pamuwus | dhuh gustiningsun kusuma | dhuh pantêse wong ayu olihku muji | bisa akarya brăngta ||

84. tan winarna solahirèng latri | jêng pangeran sadalu tan nendra | angimur-imur garwane | sang dyah tansah rinurum[213] | rajaputra baud ing rêsmi | tansah amriyêmbada | ingaras sang ayu | tan cinatur solahira | sampun wêlèh ing sêmu sampun adugi | wus mijil sang yyang arka ||

85. sampun wêdhar kang apulang rêsmi | rajaputra alênggah kalihan | ingkang ibu rawuh age | ingkang putra sinambut | kusuma yu glis dèn paèsa |[214] wus binakta ing ngarsa- | nira sang aprabu | putra kalih atur sêmbah | anungkêmi ing padanira nêrpati | suka galih nalendra ||

86. kang sinuwun angandika aris | marang Radèn Ayu Sindurja |[215] hèh ari payo dèn age | karo putranirèku | sira iringêna dèn aglis | sigra putra manêmbah | tuwin sang dewa yu | sumungkêm ing pada nata | dyan lumèngsèr kang ibu ngatêr ing wijil | wus lêpas lampahira ||

87. tan adangu Kapugêran prapti | jêng pangeran mêthuk wijil pisan | tuwin para atmajane | ingkang garwa tan kantun | samya tumut [tumu...]

--- [f. 509r] ---

[...t] mêthuk ing wijil | rajaputra glis prapta | kang wadya gumuruh | têdhak sangking i turăngga | tuwin sang dyah tumurun sangking ing joli | cinandhak ibunira ||

88. rajaputra aglis anukêmi | dhatêng kang paman aglis ingaturan |[216] lumabêt[217] ing dalêm age | myang rabine tumênggung | samya ngiring ing radèn mantri | ingkang para punggawa | bupati tan kantun | asaos dhatêng pasowan | kang manggihi Pangeran Arya Mêtawis | myang Pangeran Panular ||

89. sinêngkalan du[218] kala apanggih | wong kêkalih karsane nalendra | ya ta kawarnaa mangke | lajêng samya anayub | sakathahe para bupati | wontên ing Kapugêran | syaranya gumuruh | atandhak alaran-laran | kang gamêlan syaranya asri angrangin | surakipun sauran ||

90. nahan latri kawarnaa enjing | rajaputra lawan ingkang garwa | kondur dhatêng kadipatèn | kèhing punggawa agung | samya ngiring ing radèn mantri | wus prapta dalêmira | kasukan sadalu | enjing kang para bupatya | bubar mantuk kawarnaa radèn mantri | tansa[219] karon asmara ||

91. ingkang rayi sampun dèn timbali | wau sira Rahadèn Sudira | pinundhut mring kadipatèn | ari tan wontên tumut | anging Radèn Sudira pribadi |[220] mila sang pinangeran | kalangkung sihipun | enjing myangkya kawarnaa | rajaputra siniwi ing made rukmi | kalihan ingkang garwa ||

92. tan kêna sah lan garwa dyan matri[221] | anibali mring Radèn Sudira | tan dangu prapta ngarsane [ngarsa...]

--- [f. 509v] ---

[...ne] | pangeran ngandika rum | dèn kaparèng ing ngarsa adhi | sira wus duwe aran | kang rayi umatur | inggi[222] pun Suyakusuma[223] | sapa maning si adhi kang wis asilih | Radèn Sudira nêmbah ||

93. pun adhimas Papak kang sêsilih | winastanan Radèn Natawirya | pun adhi Mêsir namane | pun Martatarunèku | pun adhimas Kawa sêsilih | Radèn Dipataruna | nênggih wastanipun | pangeran malih ngandika | arinira Si Surya sapa ing mangkin | Radèn Sudira nêmbah ||

94. pun adhimas Surya asêsilih | apêparab Radèn Suryaputra | maksih nyangking duk timure | pangeran ewa ngêpus[224] | ora jamak anggêgilani | jêjuluk Suyaputra[225] | kaya ta gurnadur | warahên sun awèh aran | sun arani Si Wăngsataruna bêcik | aja ran Suyaputra ||

95. salamine pan ewa ing galih | aningali Radèn Suyaputra | Pangeran Dipati Anèm | tuwin sakadangipun | apan inggih namung sawiji | putra ing Kapugêran | Radèn Sudirèku | punika kang kinasihan | datan sinung abasan-binasan nênggih | kinèn ngoko kiwala ||

96. Radèn Suryakusuma wotsari | mêsat sangking ngarsane kang raka | sang nata[226] nglirik nityane | alon dènira matur | dhuh kangêmas nênêdha ugi | bok sampun sapunika | marang kadangipun | sagone asiya-siya | sintên yogya kang dipun êmpèk-êmpèki | liyane kadang tuwa ||

97. ngêndi [ngê...]

--- [f. 510r] ---

[...ndi] ana jênêng dèn larangi | lagi tumon kangmas kadi dika | kang jamak wong duwe ipe | jinungjung lungguhipun | mundur têka anyênyêlani | wong jênêng Suryaputra | andadak dèn lungsur | dèn salini Wăngsatruna | eman-eman sadulurku wong abênthing | ajênêng Wăngsatruna ||

98. ingkang raka mèngsêm ngandika ris | iya yayi pênêd wus prayoga | jênêng Wăngsatruna bae | tăndha yèn kadang ingsun | radèn ayu nauri bêngis | dhuh lae padujiwa | dèn kanthongi iku | najan batine pelaga | jêr laire ala patute wong dèsi | jênêngan Wăngsatruna ||

99. radèn ayu sakit jroning galih | anging sinamur-samur pagulyan[227] | ing jro anjarêm galihe | ya ta wau winuwus | Radèn Suryakusuma prapti | dalêm ing Kapugêran | wus panggih rinipun | rahadèn aris ngandika | adhi êmas jênêng para dèn salini | dening Pangra[228] Dipatya ||

100. Suryaputra iku kang dèn alih | pinaringan Si Wăngsataruna | jêng pangeran timbalane | paran aturirèku | Radèn Suyaputra tan angling | kumêmbêng waspanira | rahadèn têtêlu | kang raka alon ngandika | sira iki mundur kaya bocah cili | ja susah manahira ||

101. wong ngawula utamane yayi | iya apa sarèhing bêndara | adhi linakonan bae | dèn aranana iku | Nitakarti padha nglampahi | pirabara ing benjang | yèn Alah kang agung | anggawe ungguling sira | lawan ingsun dening ing mêngko agampil | nanging ta linakonan ||

--- [f. 510v] ---

102. kakang êmbok mau liwat rutik | ingsun ta rèh ing sapungkur ingwang | pasthi yèn dadi padune | ya dening sira iku | payo adhi marêk kiyai | sun arsa atur wikan | prakara sirèku | yèn linungsur jênêngira | sinalinan Wăngsataruna ing mangkin | sigra sarêng umangkat ||

103. prapta ngarsa rama radèn kalih | manganjali alon aturira | ămba tur wikan wiyose | pun adhi wastanipun | Suryaputra dipun salini | dhatêng Kangjêng Pangeran | Dipatya ing wau | yèn putra tan winastanan | Wăngsatruna kang rama ngandika aris | ya nyawa kinapakna ||

104. wus jamake wong ngawula gusti | pan tinurut sarèhing bêndara | pira-pira sinaruwe | aja tibrèng[229] ing kalbu | dumèh sira ingaran cali[230] | pinalang karsanira | wadya Maha Luhur | iku kang agawe titah | ala bêcik apan karsane Yyang Widi | aja sak atinira ||

105. apan iku kang kawasa Jawi | angrasaa yèn sira kawula | tan kêna andum amilèh | duraka sutanisun | lamun sira duwe saksêrik | sira babo Sudira | dèn bisa nak isun | babo suwita bêndara | aja dumèh tur kadang ipe gusti |[231] pan ta dudu sasoma ||

106. aja dumèh katon de[232] kasihi | hèh Sudira sira dèn prayitna | poma aja duwe sèdhèng | wong cidra durakèku | ingka dhingin durakèng gusti | kapindho iku kadang | nyawa kadang sêpuh | kaping têlune bêndara | putra kalih kumênbêng[233] sumungkêm siti | kang rama lon ngandika ||

--- [f. 511r][234] ---

107. hèh Sudira sebaa dèn aglis | apan sira iku wong dinuta | têka sira suwe-suwe | putra kalih wotsantun | lèngsèr sangking ngarsa ramèki | ya ta Rahadèn Surya- | kusuma anglaju | wus prapta ing kadipatyan | tumamèng jro apanggih lawan sang pêkik | Radèn Sudira nêmbah ||

108. kula dinuta pan sampun prapti | dhawuhakên timbalan paduka | dhatêng pun adhi wiyose | sapunika turipun | ya ta mèsêm Pangran Dipati | sigêgêntya[235] winarna | wau kang anglurug | nèng Gênthong wus ingandikan | mantri anom kang lumampah animbali | mundhi surat nalendra ||

109. lampahira tan kawarnèng margi | gancanging carita sampun prapta | barisan nênggih jujuge | Dipati Madurèku | wus tinampan duta narpati | pan ugya wus pinêrnah | pinanggihan dalu | kang surat sampun tinampan | tinupiksa kadhadha dhawuhing tulis | pangeran dugèng driya ||

110. mantrining kang andêling rêpit |[236] akêkasih Răngga Malangjiwa | kang tinuduh ing gawene | apan titir ingutus | marang Pasuruan arêpit | Ki Răngga Malangjiwa | wus prapta ing ngayun | wus uninga karsanira | wus winêling malêsat sangking ngarsaning | tanpa rowang lampahnya ||

111. kawarnaa wau sang dipati | saungkure ponang dutanira | amêmpêk dipati kabèh | Dipati Surèngkewuh | wau ingkang prapta rumihin | pan sampun sami prapta | sagung pra tumênggung | sadaya wus ingundhangan | ingkang wadya ngandikan bubarkên baris | lumakyèng Kartasura ||

112. apan kecap[237] [ke...]

--- [f. 511v][238] ---

[...cap] ing carita uni | laminipun dènnya pabarisan | wis jangkêp pitung sasine | wau ta kang winuwus | duta Sampang pan sampun prapti | ing nagri Pasuruan | dhatênge pan dalu | lajêng mêdal bêbutulan | wus apanggih lawan Radèn Surapati | gantya kang winursita ||

113. nênggih ingkang bubarakên baris | Adipati Sampang Surabaya | tuwin wong pasisir kabèh | syaraning wong gumuruh | kèhing wadya datanpa wilis | kêbut sagung dipatya | saega kasusu | wong cili tanpa rerehan | dêdamêle Surapati sampun prapti | angabong pabarisan ||

114. Răngga Pulangjiwa wus prapti |[239] wus amamor lan bala Madura | anglarug wadyabalane | datan kawêrnèng ênu | sampun prapta anèng Sêmanggi | pan rêrêp sanalika | saksana alaju | wus prapta ing Kartasura | Kasindurjan sagunging para dipati | gyanira tata gêlar ||

115. gandhèk prapta sangking ing jro puri | Adipati Sampang ingandikan | kalawan Surabayane | Kya Sindurja tan kantun | pratiwa tri sigra lumaris | wus prapta dalêm pura | katiga tumantuk[240] | prapta ngarsane nalendra | manganjali tinata dipati kalih | nalendra langkung tustha ||

116. naradipa ngandika aris |[241] liwat onêng ingsun lawan sira | wus pira mêngko lawase | onêng insun kalangkung | wus pinaring busona adi | tuwin ki adipatya | ing Surabayèku | samya pinaring busona | wus kasaput ing dalu wotsari mijil | wus prapta dalêmira ||

117. kawarnaa Pangeran Dipati |

--- [f. 512r] ---

apan sampun karsane Yyang Sukma | yèn jodhe[242] mragangi bae | lawan sang rêtnaning rum | apan manggung awawan pikir | sakarsane tan rêmbag | lawan radèn ayu | katutuh kajêng pangeran | pan adarbe sêlir kêkasih yu luwih | langkung ingêla-êla ||

118. malah supe marang sang rêtna di | amung sêlir kêkêsih[243] pundhutan | sangking ing Oje[244] wijile | Mangkujaya puniku | pan abdine Pangra[245] Dipati | punika kang sêsuta | pinundhut sang bagus | ing Oje kamulanira | ya ta Radèn Ayu Lêmbah pan gumingsir | marang ing Kapugêran ||

119. Radèn Suryakusuma pan misih | wontên Kangjêng Pangeran Dipatya | warnanên wau sang rajèng | tutur carita dangu | amangsuli carita nênggih | duk bêdhah Giripura | sang nata amundhut | putrane Pangeran Ngarga | èstri luwih pinundhut kinarya rabi | dening sri naradipa ||

120. ya ta wau Radèn Ayu Giri | pan ing mangke sampun tigang căndra | tan purun ngandikan sare | dènira sang aprabu | aturira yèn dèn timbali | matura mring sang nata | marma sun tan purun | bosên laki[246] sri nalendra | katur marang sang nata tindak pribadi | wus prapta dalêmira ||

121. Radèn Ayu Giri mangênjali | mring kang raka sang nata ngandika | babo ariningsun anggèr | apa ta sira tuhu | basên laki marang ing mami | sang rêtna atur sêmbah | pan inggih satuhu | basên laki ing paduka | sang nata ngling apa sira arsa krami | sang rêtna atur sêmbah ||

122. yèn lilaa paduka nêrpati | inggih ugi ajêng [a...]

--- [f. 512v] ---

[...jêng] palakrama | sang nata lon andikane | yèn mangkono riningsun | pilihana para dipati | kabèh wong Kartasura | prawira nung-anung | umatur Tyan Giripura | batên arsa akrama têtiyang ngriki | wong pasisir kewala ||

123. sri nalendra angandika aris | yèn mangkono sira pêpaèsa | ing mêngko sun lakèkake | sang rêtna awotsantun | nulya kundur sri narapati | sapraptanirèng pura | animbali gupuh | ing Pangeran Cakraningrat | tan adangu wus prapta ing dalêm puri | ngarsane sri nalendra ||

124. angandika alon sri bupati | hèh dipati apa arsa krama | yèn arsa sun rabèkake | Cakraningrat anuhun | yèn wontêna sih sri nêrpati | paran suminggahana | nulya sang aprabu | animbali Radèn Arga | apan sampun pêpaès Tyan Ayu Giri | wus marêk ing ngayunan ||

125. sri nalendra angandika aris | payo adhi sira pilihana | pawèstri wuri ngong kiye | Pangeran Sampang dulu | èstri luwih dèn pêpaèsi | apan andagu[247] ing tyas- | ira Sang Aprabu | Cakraningrat matur nêmbah | inggih ingkang asinjang limar kêtangi | wastra cindhe puspita ||

126. sri nalendra angandika aris | alah payo adhimas dèn enggal | pondhongên gawanên mulèh | ya ta pangeran gupuh | anguculi kampuh kumitir | duk wau tinimbalan | tan amawi kuluk | apan asondhèr kewala | wus ingêmban wau Radèn Ayu Giri | marang Dipati Sampang ||

127. upacara apan dèn paringi | dening nata [na...]

--- [f. 513r] ---

[...ta] pan sarwa kêncana | bokor lawan lêlancange | gantya ingkang winuwus | ya ta wau rahadèn patih | Ki Arya Sindurêja | wicaksanèng têmbung | limpad pasanging graita | lêpas ingkang dêduga angadu lungid | wahyaning măngsa kala ||

128. duk Dipati Sampang dèn timbali | gagêpahan dyan Radèn Sindurja | animbangi wêtarane | apandam ing tyasipun | marmanira makya[248] pratali | pratamaning sujana | waskithèng ing laku | rahadèn ing kapatihan | wus sanega ing pasohan bêkta joli | wus praptèng panangkilan ||

129. wiwaranan sira bisa tuwin | mrayogakkên gêlaring wêtara | duga-duga pan dêlinge | sigra radèn tumanduk | kang jêmpana maksih nèng jawi | ing srimênganti prapta | sarêng wêdalipun | lawan Adipati [A...]

cacok kalih babone – Ranajaya.

--- [f. 513v] ---

[...]

--- [f. 514r][249] ---

[...dipati] Sampang | praptèng regol sarwi amondhong pawèstri | sira Radèn Sindurja ||

130. hèh pangeran daulatan[250] sipi | ya ta sarêng radèn nulak mêdal | prapta ing jawi lampahe | ya ta radèn amuwus | hèh pangeran kundura dhingin | dhatêng ing pasanggrahan | arinta dèn ayu | pan inggih kawula bêkta | kapanggiha wontên Kasindurjan singgih | pangeran tan suwala ||

131. apan sampun tinitihkên joli | radèn ayu binêktèng Sindurjan | Pangeran Sampang lampahe | prapta ing pondhokipun | sakathahe para dipati | pasisir ingaturan | pan sampun akumpul | binêkta ing Kasindurjan | sadhatênge Sindurjan sang adipati | arêmbug nulya nikah ||

132. apan sampun paragad ing kardi | paningkahe Pangeran Mandura | tan winarna patêmone | gantya ingkang winuwus | sri nalendra miyarsa warti | yèn ingkang putra tukar | nênggih radèn ayu | Ni Lêmbah ngubon mring Pugran | dahat tingbranitèng[251] galih |[252] nata arsa utusan ||

133. wontên abdi karakêt ing puri | pan têtiga sami suranata | Ki Ăngga lawan Ki Êsèh |

--- [f. 514v] ---

Sarawadi katêlu | apan sampun ingadêl puri | kalangkung kinasihan | sabine ngalih jung | Ki Ăngga wus tinimbalan | praptèng ngarsa Ki Êsèh lan Sarawadi | sang nata angandika ||

134. sira Ăngga lumakua aglis | ingsun utus marang Kapugêran | lumakua lan Si Êsèh | rong prakara lakumu | ingkang dhingin takona warti | prakara sutaningwang | apang[253] kang pinadu | purike[254] ana ing kana | kapindhone sira matura si adhi | yèn ingsun mundhut pola ||

135. dèn gawèkna polane Kiyai | Mesanular poma atènana[255] | lan polane Ki Palèrèd | ingsun arsa anurun | Ăngga Êsèh wotsari mijil | lampahe sigra-sigra | Kapugêran rawuh | ya ta kangjêng pinangeran | apan lagya pinarêk jawining masjid | alit pinggir balumbang ||

136. kagyèt wau duk Ki Ăngga prapti | lan Ki Êsèh pangeran ngêndika | ragane baya kinèkèn | andhawuhakên wuwus | Ăngga Êsèh saha wotsari | anggèr amba dinuta | ing rakanta prabu | ingutus dangu sutanta | radèn ayu wontên [wo...]

--- [f. 515r] ---

[...ntên] ing ngriki |[256] pangeran angandika ||

137. ingsun uga tan miyarsa warti | apan ingsun durung atanya |[257] jêng pangeran nahing agèr | durung nêdhani wrêruh | aprakara dene kang rayi | ewuh sun durung panggya | lawan sutèng ulun | pira lawase nèng jaba | iya Ăngga apan durung sun panggihi | ing mêngko karsaningwang ||

138. sira Ăngga têmua pribadi | iya sira parèksaa dhèwèk |[258] Ki Ăngga nuwun ature | ajrih amba pukulun | anglangkungi karsa raka ji | anggèr atur sampeyan | katura sang prabu | lan malihipun kawula | dipun utus amundhut pola kêkalih | bêbarkatan panduka ||

139. apan arsa analendra[259] aji | ing polane Kyai Mesanular | kalawan Kyai Palèrèd | pangeran ngêndika rum | kyai bae gawanên aglis | aja kudu amola | dadak apa iku | kyai bae aturêna | Ăngga Êsèh kalangkung anuhun ajrih | amba botên linilan ||

140. ingkang pangandika rakanta ji | inggih amudhut pola kewala [ke...]

--- [f. 515v] ---

[...wala] | Pangran Pugrê andikane | têka gawanên iku | aja sira awalangati | hèh Ăngga ngarah apa | gawanên dèn gupuh | jêng pangeran maring wisma | mundhut dhuwung waos binêkta umijil | dhuwung Si Mesanular ||

141. Ki Palèrèd sampun dèn tampani | ingkang bêkta pan wau Ki Ăngga | Ki Mesanular wau Sèh | ingkang angampil dhuwung | sigra nêmbah kang duta kalih | lèngsèr ing Kapugêran | tan kawêrnèng ênu | ya ta wau sri nalendra | saungkure Ki Ăngga Ki Sarawadi | dinutèng kang dipatya ||

142. kinèn aprasadu Sarawadi | atêtanya Ki Patih Sudama | aja ngaku yèn kingnongkon[260] | ya ta warnanên wau | dyan Ki Ăngga Êsèh wus prati | lajêng tumamèng pura | prapta ngarsa prabu | sri naradipa umiyat | lamun Ăngga lan Êsèh bêkta Kiyai | Plèrèd lan Mesanular ||

143. langkung duka wau sri bupati | sumung-sumung sirating wêdona | angêntirah pasuryane | ingkang lathi kumêdud | jajanira lir wora-wari | kaya ta anuwêka | wong tanpa dosèku |

--- [f. 516r] ---

asru dènira ngêndika | liwat langar sira iku sun arani | dene wani anggawa ||

144. ingsun ora amundhut Kiyai | Mesanular Ki Pelarèd[261] ora | sun mundhut polane bae | gawanên bali gupuh | Ăngga Êsèh gumêtrê ajrih | ature pêgat-pêgat | pêjah gêsang katur | apan dede sang ămba |[262] inggih sangking sêtyanipun ri narpati | marma kinèn abêkta ||

145. sri nalendra awêlas ningali | Ăngga Êsèh kinèn wangsul inggal | amundhut polane bae | Ăngga Êsèh wus wangsul | tan nyana yèn adêrbe urip | sapraptangnirèng[263] jaba | jinajaran wau | dene prayayi kaparak | tan winarna ing marga pan sampun prapti | ing dalêm Kapugrêran ||

146. Ki Ăngga Sèh matur ngasih-asih | dhuh pangeran kawula dinukan | dene rakanta sang rajèng | dyan ămba kamipurun | bêkta dhatêng pusaka kalih | ing ngarsane rakanta | pola kang pinudhut | mèh kados tinêlasana | Pangran Pugêr sêmana mèngsêm ing galih | sigra akarya pola ||

147. tan adangu kang pola wus dadi | dyan pinaringakên lan Ki Ăngga | lèngsèr kang duta kalihe | datan winarnèng ênu | Ăngga Êsèh rawuh ing puri | wus katur ing nalendra | kang pola pinidhut[264] [pi...]

--- [f. 516v] ---

[...nidhut] | Ki Ăngga matur wotsêkar | aparkawis sutanta rêtna di murti | wontên ing Kapugrêran ||

148. ari nata tan uningèng warti | sampun lami sutanya nèng jaba | lan arinta panggih dèrèng | putranta sang abagus | inggih dèrèng nyukani warti | dhumatêng ingkang paman | sang nata mirsa tur | putêk sadalême driya | Sarawadi sêmana pan lagya prapti | manêmbah ing sang nata ||

149. ămba nuhun putra dalêm gusti | marmitane asuwalèng raka | winêstan sêmu gêgêdhèn | tan kenging ujar kongsul | dadya têbihira suta ji | Pangeran Adipatya | wêlakambêkipun | sang nata anggung sungkawa | dene putra tan atut apalakrami | gêntya kang kawuwusa ||

150. sri nalendra sêmona ngundhangi | apan akarya sêgara yasa | kilène kitha prênahe | wong pasisir kang nyambut | tuwin wadya măncanêgari | miwah wong Kartasura | prasamya anyambut | apan rare limang kilan | ingkang kêni kêrigan anambut kardi | lamine tan winarna ||

151. sêgara yasa pan sampun dadi | lêbêtipun wiyar tur ngingonan | baya antara lamine | akarya urung-urung | giring sangsam sangking Mêntawis | pinggri[265] sêgara yasa | kinêrapyak sampun | karya pêngamêng-amêngan [pêngamêng-amênga...]

--- [f. 517r] ---

[...n] | sri nalendra anyukakakên ing dasih | pan agung acêngkrama ||

152. sri nalendra nulya karya mêsjid | kang pinidha masigit ing Dêmak | masjid lami duk kobare | lan alit masjidipun | milanipun akarya malih | sigêgên tan winarna | gantya kang winuwus | Radèn Arya Sindurja |[266] wus pêputra jalu warnane apêkik | ingaran Radèn Sukra ||

153. wus diwasa baguse linuwih | dadya pêpuji ing la kênya |[267] sêkare praja kangêne | bêranyak laduk purun | pan minăngka kondhang dyah luwih | titir agawe brăngta | ingkang para arum | sanadyan sami priya |[268] rêsêp mulat bagus tur pratimèng kawi | wasis solah graita ||

154. Radèn Sukra mêngkara[269] winarni | apan lagya sinuruhan ngarak | ingkang dadi sêsêkare | angarak ngalun-alun | nuju kangjêng Pangeran Dipati |[270] andulu wong ngarak |[271] anging ta anyamur | aningali Radèn Sukra | [...] |[272] [...] |[273]|[274]

155. [...] |[275] [...] |[276] asru tanya ing abdine | sapa têtêgar iku | anêlangsak têngahing baris | Patih Sudarma[277] tur sêmbah |[278] pun Sukra puniku | anakipun Ki Sindurja | ngêndika sru pangeren[279] panas ing galih | lah inggal timbalana ||

156. Pangeran Dipati kondur tumuli |[280] dènnya

--- [f. 517v] ---

pinarak ing pinggir bata | bata gung ing kadipatèn | abdinira angumpul | Ki Sutiwon lan Gagakrungsik |[281] Si Ămbakonthobêlang |[282] miwah Sutakinthung |[283] Wirakabluk Jagatngampar |[284] Bajodharat Kêrtiponcol Sêcaluthik |[285] munggèng ing ngarsanira ||

157. Radèn Sukra sampun dèn timbali | prapta wau ngarsane pangeran | anikêl warti lungguhe | Pangeran Dipati andulu |[286] langkung panas raosing galih | tan ana dosanira | amung bagusipun | pangeran galih ala |[287] abdinira sêmana wus dèn kêjèpi | ngêbyuki Radèn Suka[288] ||

158. dhuwungira cinandhak wus kêni | Radèn Sukra pan sampun binănda | tanpa dosa sêsambate | pangeran ngêndika sru | hèh mênênga aja baribin | dene kawênang-wênang | Sukra angkuhmu |[289] têgar têngahing wong kathah | iya maning nora nana wong jêlanthir | bagusmu anèng wuntat ||

 

---

1	Bandingkan: lawan wong nyangkragnyana (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.2.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.2.4); lawan wong sangkragnyana (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.2.4); jajar wong nyangkragnyana (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.10.4); sisih wong Sangkragnyana (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.2.4). (kembali) Bandingkan: lawan wong nyangkragnyana (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.2.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.2.4); lawan wong sangkragnyana (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.2.4); jajar wong nyangkragnyana (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.10.4); sisih wong Sangkragnyana (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.2.4).
2	Mandhung (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.2.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.2.5; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.10.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.2.5). (kembali) Mandhung (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.2.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.2.5; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.10.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.2.5).
3	Bandingkan: Nyutra (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.2.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.2.5; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.10.5). (kembali) Bandingkan: Nyutra (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.2.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.2.5; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.10.5).
4	kalawan wong (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.3.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.3.1; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.11.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.3.1). (kembali) kalawan wong (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.3.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.3.1; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.11.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.3.1).
5	pratiwèng (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.5.2; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.14.2). Bandingkan: pratiwa Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.6.2; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.6.2); punggawa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.7.2). (kembali) pratiwèng (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.5.2; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.14.2). Bandingkan: pratiwa Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.6.2; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.6.2); punggawa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.7.2).
6	Warung Watu (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.9.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.8.1). (kembali) Warung Watu (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.9.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.8.1).
7	Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan sadaya baris Warung Watu aglar (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.8.1); pan sadaya baris Ngrawung Watu aglar (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.10.1); baris anèng Warung Watu ambêlabar (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.9.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan sadaya baris Warung Watu aglar (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.8.1); pan sadaya baris Ngrawung Watu aglar (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.10.1); baris anèng Warung Watu ambêlabar (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.9.1).
8	Lebih satu suku kata. Bandingkan: lawan dipati kalih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.12.7; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.20.1); lan sang dipati kalih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.13.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.11.7; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.12.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: lawan dipati kalih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.12.7; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.20.1); lan sang dipati kalih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.13.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.11.7; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.12.7).
9	Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan anglarug marang Kanêrangkusuman (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.13.1); pan anglarug marang ing Kanrangkusuman (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.15.1); pan anglurug marang ing Anrangkusuman (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.14.1); pan anglarug marang ing Anrangkusuman (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.22.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan anglarug marang Kanêrangkusuman (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.13.1); pan anglarug marang ing Kanrangkusuman (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.15.1); pan anglurug marang ing Anrangkusuman (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.14.1); pan anglarug marang ing Anrangkusuman (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.22.1).
10	orêk. (kembali) orêk.
11	Lebih satu suku kata. Bandingkan: lir rug kang prawata (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.16.3); nglarug lir prawata (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.25.3); lir gunturing arga (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.18.3); surak lir ampuhan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.17.3). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: lir rug kang prawata (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.16.3); nglarug lir prawata (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.25.3); lir gunturing arga (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.18.3); surak lir ampuhan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.17.3).
12	ika. (kembali) ika.
13	Lebih dua suku kata. Bandingkan: kawarnaa Kapitan Tak Ngasêm prapta (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.18.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.19.1); prapta Ngasêm Kapitan Tak lampahira (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.17.1); kawarnaa Kapitan Tak lampahira (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.17.1; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.26.1). (kembali) Lebih dua suku kata. Bandingkan: kawarnaa Kapitan Tak Ngasêm prapta (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.18.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.19.1); prapta Ngasêm Kapitan Tak lampahira (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.17.1); kawarnaa Kapitan Tak lampahira (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.17.1; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.26.1).
14	Lebih satu suku kata. Bandingkan: kinarubut prang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.19.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.17.6); kinrubut ing prang (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.17.6; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.26.6); rinêbut ing prang (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.18.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: kinarubut prang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.19.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.17.6); kinrubut ing prang (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.17.6; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.26.6); rinêbut ing prang (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.18.6).
15	nêdha. Bandingkan: anêdha (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.19.1; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.27.1). (kembali) nêdha. Bandingkan: anêdha (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.19.1; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 192.27.1).
16	Lebih satu suku kata. Bandingkan: tigang atus gêgawane Kapitan Tak (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.25.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.26.1); tigang atus Kapitan Tak gêgamannya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.24.1); tigang atus gawane Kapitan Êtak (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.24.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: tigang atus gêgawane Kapitan Tak (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.25.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.26.1); tigang atus Kapitan Tak gêgamannya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.24.1); tigang atus gawane Kapitan Êtak (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.24.1).
17	Kurang satu suku kata. Bandingkan: atur kêkintun sira gurnardur jendral (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.25.1); atur pakêkintun sing gurnadur jendral (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.27.1); ngaturakên pakêkintunira jendral (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.26.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: atur kêkintun sira gurnardur jendral (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.25.1); atur pakêkintun sing gurnadur jendral (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.27.1); ngaturakên pakêkintunira jendral (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.26.1).
18	ngrewangi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.28.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.27.1). Bandingkan: ngrowangi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.29.2); rewangi [ngrewangi] (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.27.2). (kembali) ngrewangi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.28.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.27.1). Bandingkan: ngrowangi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.29.2); rewangi [ngrewangi] (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.27.2).
19	Kurang satu suku kata. Bandingkan: êlu punya kêpala (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.32.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.30.4); êlu punya kapala (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.31.4); dhia punya kêpala (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.30.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: êlu punya kêpala (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.32.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.30.4); êlu punya kapala (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.31.4); dhia punya kêpala (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.30.4).
20	taruk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.32.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.30.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.31.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.30.5). (kembali) taruk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.32.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.30.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.31.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.30.5).
21	bêdhili (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.34.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.32.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.33.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.32.5). (kembali) bêdhili (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.34.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.32.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.33.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.32.5).
22	Terdapat dobel sandangan: wêlinge atau wêlinging. (kembali) Terdapat dobel sandangan: wêlinge atau wêlinging.
23	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Rahadèn Surapati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.39.7); wau Ki Surapati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.44.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.38.7); sira Ki Surapati (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.38.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Rahadèn Surapati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.39.7); wau Ki Surapati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.44.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.38.7); sira Ki Surapati (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.38.7).
24	Kurang satu suku kata. Bandingkan: marang Kapitan Êtak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.52.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.41.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.41.4); maring Kapitan Êtak (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.42.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: marang Kapitan Êtak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.52.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.41.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.41.4); maring Kapitan Êtak (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.42.4).
25	kajodhi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.42.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.41.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.41.7). (kembali) kajodhi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.42.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.41.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.41.7).
26	Gatra ke-4, ke-5, dan ke-6 dari bait ini ditulis di margin sebelah kanan. (kembali) Gatra ke-4, ke-5, dan ke-6 dari bait ini ditulis di margin sebelah kanan.
27	Biasanya guru lagu a. Bandingkan: gêdhong pasowan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.44.6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.55.6); ingkang paseban (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.45.6). (kembali) Biasanya guru lagu a. Bandingkan: gêdhong pasowan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.44.6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.55.6); ingkang paseban (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.45.6).
28	ingêdrèl (dan di tempat dan bentukan lain) (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.50.2; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.49.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.49.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.60.2). (kembali) ingêdrèl (dan di tempat dan bentukan lain) (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.50.2; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.49.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.49.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.60.2).
29	sundawa (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.50.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.49.3). Bandingkan: sandawa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.60.3); sêndawa (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.49.3). (kembali) sundawa (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.50.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.49.3). Bandingkan: sandawa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.60.3); sêndawa (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.49.3).
30	umangsah (dan di tempat lain) (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.49.7). Bandingkan: mangsah (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.50.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.49.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.60.7). (kembali) umangsah (dan di tempat lain) (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.49.7). Bandingkan: mangsah (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.50.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.49.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.60.7).
31	Kumbakarna (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.64.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.53.6). Bandingkan: Kombakarna (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.54.6); Kombakêrna (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.53.6). (kembali) Kumbakarna (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.64.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.53.6). Bandingkan: Kombakarna (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.54.6); Kombakêrna (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.53.6).
32	Terdapat dobel sandangan: ramening atau ramene. (kembali) Terdapat dobel sandangan: ramening atau ramene.
33	Kurang satu suku kata. Bandingkan: dhuwungira wolulas kang dèn curiga (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.69.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.58.1); dhuwungira walulas kang cinuriga (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.58.1); dhuwungira wolulas kang cinuriga (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.59.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: dhuwungira wolulas kang dèn curiga (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.69.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.58.1); dhuwungira walulas kang cinuriga (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.58.1); dhuwungira wolulas kang cinuriga (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.59.1).
34	angsal (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.69.3; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.59.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.58.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.58.3). (kembali) angsal (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.69.3; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.59.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.58.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.58.3).
35	Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan asalin dhuwung malih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.69.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.58.5); gya asalin dhuwung malih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.58.5); datan kandhêg salin kêris (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.59.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan asalin dhuwung malih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.69.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.58.5); gya asalin dhuwung malih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.58.5); datan kandhêg salin kêris (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.59.5).
36	Terdapat dobel sandangan: kapranggul ing atau kapranggulèng. (kembali) Terdapat dobel sandangan: kapranggul ing atau kapranggulèng.
37	kêre. (kembali) kêre.
38	Bandingkan: kumrampyang kêrenèki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.61.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.71.2; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.60.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.60.2); kumêmprang kêrenèki (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.2.2). (kembali) Bandingkan: kumrampyang kêrenèki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.61.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.71.2; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.60.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.60.2); kumêmprang kêrenèki (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.2.2).
39	pinindho (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.61.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.71.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.60.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.2.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.60.3). (kembali) pinindho (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.61.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.71.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.60.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.2.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.60.3).
40	Lebih satu suku kata. Bandingkan: wadya galong mangukih (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.67.7); wadya golong angungkih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.67.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: wadya galong mangukih (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.67.7); wadya golong angungkih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.67.7).
41	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Radèn Surapatya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.78.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.69.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.11.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.69.3). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Radèn Surapatya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.78.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.69.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.11.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.69.3).
42	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Kapitan Êtak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.78.6; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.69.6; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.11.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.69.6). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Kapitan Êtak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.78.6; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.69.6; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.11.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.69.6).
43	sangking (dan di tempat lain). Bandingkan: saking (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.72.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.71.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.80.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.71.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.13.3). (kembali) sangking (dan di tempat lain). Bandingkan: saking (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.72.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.71.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.80.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.71.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.13.3).
44	Lebih satu suku kata. Bandingkan: timbalane narpati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.80.7); timbalane nrêpati (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.71.7); timbalan sang narpati (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.13.7); timbalaning narpati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.71.7); ing timbalan nêrpati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.72.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: timbalane narpati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.80.7); timbalane nrêpati (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.71.7); timbalan sang narpati (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.13.7); timbalaning narpati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.71.7); ing timbalan nêrpati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.72.7).
45	kabranan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.82.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.73.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.73.1). (kembali) kabranan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.82.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.73.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.73.1).
46	wangsul (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.73.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.82.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.73.5). (kembali) wangsul (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.73.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.82.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.73.5).
47	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
48	Lebih satu suku kata. Bandingkan: kapanggih lan kang abdi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.75.7); panggih lawan kang abdi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.17.7); wus panggih lan wadyèki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.84.7); panggih lan wadyanèki (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.75.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: kapanggih lan kang abdi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.75.7); panggih lawan kang abdi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.17.7); wus panggih lan wadyèki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.84.7); panggih lan wadyanèki (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.75.7).
49	wonge (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.77.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.76.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.85.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.76.5; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.18.5). (kembali) wonge (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 12.77.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 110.76.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 116.85.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 41.76.5; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 194.18.5).
50	Catatan: la + pasangan nga lêlêt. (kembali) Catatan: la + pasangan nga lêlêt.
51	Tanggal: gajah lunga kawayang jalma (AJ 1608). Tahun AJ 1608 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Desember 1684 sampai dengan 27 November 1685. Lihat juga: walu lang winayang prabu (AJ 1608) (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.8.6); naga sirna angrasa wani (AJ 1608) (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.9.5–6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.9. 5–6). Sangkala ini mengacu pada pertempuran antara pasukan Surapati dan pasukan VOC (Êtak), di mana pasukan Kompeni mengalami kekalahan. (kembali) Tanggal: gajah lunga kawayang jalma (AJ 1608). Tahun AJ 1608 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Desember 1684 sampai dengan 27 November 1685. Lihat juga: walu lang winayang prabu (AJ 1608) (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.8.6); naga sirna angrasa wani (AJ 1608) (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.9.5–6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.9. 5–6). Sangkala ini mengacu pada pertempuran antara pasukan Surapati dan pasukan VOC (Êtak), di mana pasukan Kompeni mengalami kekalahan.
52	inggate (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.9.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.10.3). (kembali) inggate (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.9.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.10.3).
53	nupiksa. Bandingkan: tinupiksa (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.21.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.22.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.22.7); pinariksa (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.21.7). (kembali) nupiksa. Bandingkan: tinupiksa (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.21.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.22.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.22.7); pinariksa (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.21.7).
54	Bandingkan: wasisan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.25.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.26.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.26.5). (kembali) Bandingkan: wasisan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.25.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.26.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.26.5).
55	Kurang satu suku kata. Bandingkan: têtulung ing paduka (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.27.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.28.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.27.5); têtulung ing panduka (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.28.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: têtulung ing paduka (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.27.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.28.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.27.5); têtulung ing panduka (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.28.5).
56	mangkono (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.29.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.28.5). Bandingkan: mêngkono (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.28.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.29.5). (kembali) mangkono (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.29.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.28.5). Bandingkan: mêngkono (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.28.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.29.5).
57	Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn mangkono yayi mas (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.29.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.28.5); yèn mêngkono yayi mas (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.29.5); yèn mêngkono adhimas (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.28.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn mangkono yayi mas (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.29.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.28.5); yèn mêngkono yayi mas (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.29.5); yèn mêngkono adhimas (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.28.5).
58	Kurang satu suku kata. Bandingkan: katur ing sri narapati (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.32.1); katur ing jêng sri bupati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.31.1); katur maring sri bupati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.32.1); katur dhatêng sri bupati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.31.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: katur ing sri narapati (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.32.1); katur ing jêng sri bupati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.31.1); katur maring sri bupati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.32.1); katur dhatêng sri bupati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.31.1).
59	tumamèng (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.33.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.32.1); tumumèng (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.32.1). (kembali) tumamèng (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.33.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.32.1); tumumèng (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.32.1).
60	lawan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.35.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.35.1; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.34.1). (kembali) lawan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.35.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.35.1; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.34.1).
61	pêksi. (kembali) pêksi.
62	anggêga (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.35.4; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.36.4). (kembali) anggêga (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.35.4; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.36.4).
63	angsul-angsulan. Bandingkan: sul-angsul (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.36.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.36.6); angsul-angsul (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.37.6). (kembali) angsul-angsulan. Bandingkan: sul-angsul (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.36.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.36.6); angsul-angsul (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.37.6).
64	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
65	binanda. (kembali) binanda.
66	Sindurja. (kembali) Sindurja.
67	anênuhun (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.67.3; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.47.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.48.3). Bandingkan: anuhun (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.478.3). (kembali) anênuhun (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.67.3; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.47.3; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.48.3). Bandingkan: anuhun (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.478.3).
68	Kurang satu suku kata. Bandingkan: kalima sun duta sami (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.72.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.53.1); Binarong sun duta sami (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.52.1); kalima padha sun tuding (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.52.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: kalima sun duta sami (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.72.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.53.1); Binarong sun duta sami (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.52.1); kalima padha sun tuding (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.52.1).
69	Lebih satu suku kata. Bandingkan: hèh Ariya Sindurja (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.53.5); hèh Arya Sindurêja (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.73.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.54.5); Arya Sindurja padha (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.53.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: hèh Ariya Sindurja (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.53.5); hèh Arya Sindurêja (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.73.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.54.5); Arya Sindurja padha (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.53.5).
70	winarni (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.79.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.60.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.59.1). (kembali) winarni (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.79.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.60.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.59.1).
71	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Bandingkan: sawusira mangkanèki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.59.1); wusnya mangkana winarni (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.79.1); sampat mangkana winarni (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.59.1); wusnya mêngkana winarni (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.60.1). (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Bandingkan: sawusira mangkanèki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.59.1); wusnya mangkana winarni (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.79.1); sampat mangkana winarni (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.59.1); wusnya mêngkana winarni (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.60.1).
72	cundhuk (dan di tempat lain) (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.64.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.83.2). Bandingkan: tundhuk (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.63.2; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.63.2). (kembali) cundhuk (dan di tempat lain) (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.64.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.83.2). Bandingkan: tundhuk (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.63.2; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.63.2).
73	mangupasuba. Bandingkan: angupasuba (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.64.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.84.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.65.5); anyuba-nyuba (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.64.5). (kembali) mangupasuba. Bandingkan: angupasuba (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.64.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.84.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.65.5); anyuba-nyuba (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.64.5).
74	Lebih satu suku kata. Bandingkan: langkung angupasuba (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.64.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.84.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.65.5); langkung anyuba-nyuba (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.64.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: langkung angupasuba (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.64.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.84.5; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.65.5); langkung anyuba-nyuba (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.64.5).
75	sadhiya. Bandingkan: samêkta (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.67.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.66.5); samakta (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.86.5); samapta (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.66.5). (kembali) sadhiya. Bandingkan: samêkta (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.67.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.66.5); samakta (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.86.5); samapta (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.66.5).
76	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
77	Kurang satu suku kata. Bandingkan: punggawa kalawan sira (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.73.2); bupati kalawan sira (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.74.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.73.2); bupati iki lan sira (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.93.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: punggawa kalawan sira (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.73.2); bupati kalawan sira (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.74.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.73.2); bupati iki lan sira (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.93.2).
78	bubukên (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.74.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.75.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.94.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.74.7). (kembali) bubukên (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 13.74.7; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 111.75.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 117.94.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 42.74.7).
79	upêsir. (kembali) upêsir.
80	mêthuk. (kembali) mêthuk.
81	pinarêk. (kembali) pinarêk.
82	Kurang satu suku kata: angandika rahadyan apatih. (kembali) Kurang satu suku kata: angandika rahadyan apatih.
83	Biasanya guru lagu i: kêkalih. (kembali) Biasanya guru lagu i: kêkalih.
84	rahadyan patih. (kembali) rahadyan patih.
85	Lebih satu suku kata: Kumêndur Sêlut umatur aris. (kembali) Lebih satu suku kata: Kumêndur Sêlut umatur aris.
86	ngundang. (kembali) ngundang.
87	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Ki Tumênggung Suranata lawan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.15.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.6.2); Ki Tumênggung Suranata agya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.15.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Ki Tumênggung Suranata lawan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.15.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.6.2); Ki Tumênggung Suranata agya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.15.2).
88	Lebih satu suku kata. Bandingkan: maring Rahadèn Sindurja (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.19.8); muwus mring Radèn Sindurja (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.19.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.10.8); muwus mring radèn apatya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.19.8). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: maring Rahadèn Sindurja (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.19.8); muwus mring Radèn Sindurja (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.19.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.10.8); muwus mring radèn apatya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.19.8).
89	Lebih satu suku kata. Bandingkan: botên andipe yèn jalma rucah (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.20.2); botên nyana lamun janma rucah (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.20.2); botên andimpe yèn janma rucah (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.11.2); datan anyana yèn jalma rucah (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.20.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: botên andipe yèn jalma rucah (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.20.2); botên nyana lamun janma rucah (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.20.2); botên andimpe yèn janma rucah (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.11.2); datan anyana yèn jalma rucah (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.20.2).
90	Kurang satu suku kata. Bandingkan: rinaksèng mantri agung (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.22.4); rinêksa mantri agung (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.22.4); rinêksa ing wadya gung (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.13.4); rinêksèng mantri tuhu (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.22.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: rinaksèng mantri agung (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.22.4); rinêksa mantri agung (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.22.4); rinêksa ing wadya gung (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.13.4); rinêksèng mantri tuhu (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.22.4).
91	Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingkang badhe tinuduh ing kardi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.25.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.25.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.16.1); anadene kang tinuduh kardi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.25.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingkang badhe tinuduh ing kardi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.25.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.25.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.16.1); anadene kang tinuduh kardi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.25.1).
92	Lebih satu suku kata: tuwan kumêndur turira aris. Bandingkan: kumêndur alon dènnya nauri (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.26.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.26.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.17.1). (kembali) Lebih satu suku kata: tuwan kumêndur turira aris. Bandingkan: kumêndur alon dènnya nauri (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.26.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.26.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.17.1).
93	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Radèn Arya Sindurja jumurung kapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.26.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.17.9); Radèn Arya Sindurja jumarèng [jumurung] kapti (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.26.9). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Radèn Arya Sindurja jumurung kapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.26.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.17.9); Radèn Arya Sindurja jumarèng [jumurung] kapti (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.26.9).
94	Kurang satu suku kata. Bandingkan: kumêndur tur-aturira (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.27.8; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.27.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.18.8; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.27.8). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: kumêndur tur-aturira (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.27.8; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.27.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.18.8; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.27.8).
95	Lebih satu suku kata. Bandingkan: maksih umadêg anèng Matawis (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.32.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.32.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.23.1); mêksih anèng nêgara Matawis (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.32.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: maksih umadêg anèng Matawis (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.32.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.32.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.23.1); mêksih anèng nêgara Matawis (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.32.1).
96	Kurang satu suku kata. Bandingkan: ngungsi mring Wukirkidul (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.32.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.32.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.23.4); ngungsi ing Wukirkidul (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.32.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: ngungsi mring Wukirkidul (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.32.4; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.32.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.23.4); ngungsi ing Wukirkidul (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.32.4).
97	Lebih satu suku kata. Bandingkan: wong Gunungkidul samya kinait (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.33.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.33.1); wong Gunungkidul samya sumiwi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.33.1); wong Gunungkidul samya ginait (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.24.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: wong Gunungkidul samya kinait (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.33.1; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 112.33.1); wong Gunungkidul samya sumiwi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.33.1); wong Gunungkidul samya ginait (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.24.1).
98	Kalesan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.33.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.33.6). Bandingkan: Kalasan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.24.6). (kembali) Kalesan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.33.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.33.6). Bandingkan: Kalasan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.24.6).
99	Surapringga. Bandingkan: Surabaya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.36.2; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.36.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.27.2). (kembali) Surapringga. Bandingkan: Surabaya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.36.2; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.36.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.27.2).
100	panggang. Bandingkan: manggang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.37.6); pinanggang (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.37.6). (kembali) panggang. Bandingkan: manggang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.37.6); pinanggang (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.37.6).
101	panjang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.37.9; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.37.9). (kembali) panjang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.37.9; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.37.9).
102	Kurang satu suku kata. Bandingkan: myat lungiding warastra (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.38.10); myat lungiting warastra (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.29.10); myang lungiding warastra (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.38.10). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: myat lungiding warastra (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.38.10); myat lungiting warastra (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.29.10); myang lungiding warastra (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.38.10).
103	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
104	Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan sinêbul bun-bunane (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.32.3); sinêmbur bun-êmbunane (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.41.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.41.3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: pan sinêbul bun-bunane (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.32.3); sinêmbur bun-êmbunane (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.41.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.41.3).
105	Bandingkan: sinung turăngga sampun (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.41.4; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.41.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.32.4). (kembali) Bandingkan: sinung turăngga sampun (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.41.4; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.41.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.32.4).
106	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sudhiya amêthuk (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.33.7); wus samakta mêthuk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.42.7); sadhiya amêthuk (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.42.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sudhiya amêthuk (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.33.7); wus samakta mêthuk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.42.7); sadhiya amêthuk (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.42.7).
107	Bandingkan: Cèpèr (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.44.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.35.9; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.44.9). (kembali) Bandingkan: Cèpèr (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.44.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.35.9; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.44.9).
108	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Pangeran Wăngga ingkang kinarya (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.45.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.45.2); Pangran ing Wăngga ingkang kinarya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.36.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Pangeran Wăngga ingkang kinarya (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.45.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.45.2); Pangran ing Wăngga ingkang kinarya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.36.2).
109	Lebih dua suku kata: lampahe sigra prapta. (kembali) Lebih dua suku kata: lampahe sigra prapta.
110	kukusing (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.47.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.38.5).l (kembali) kukusing (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.47.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.38.5).l
111	Kurang satu suku kata. Bandingkan: miwah kang wadya Madura (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.47.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.38.8); miwah prajurit Madura (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.47.8). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: miwah kang wadya Madura (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.47.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.38.8); miwah prajurit Madura (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.47.8).
112	Lebih satu suku kata. Bandingkan: asor ungguling yuda (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.49.10; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.49.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.40.10). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: asor ungguling yuda (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.49.10; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.49.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.40.10).
113	Lebih satu suku kata. Bandingkan: warnanên panêmbahan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.52.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.43.10); kawarna panêmbahan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.52.10). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: warnanên panêmbahan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.52.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.43.10); kawarna panêmbahan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.52.10).
114	Kurang satu suku kata. Bandingkan: kang angêpang abaris ing lèr puniki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.53.9); ingkang ngêpang pabarisan lèr puniki (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.44.9); pan angêpung kang baris ing lèr puniki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.53.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: kang angêpang abaris ing lèr puniki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 118.53.9); ingkang ngêpang pabarisan lèr puniki (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 43.44.9); pan angêpung kang baris ing lèr puniki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 14.53.9).
115	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
116	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
117	Lebih satu suku kata. Bandingkan: gumrah swaraning ayuda (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.8.6); gumrah swaraning kang yuda (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.7.6); gumêrah uyang-uyungan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.8.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: gumrah swaraning ayuda (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.8.6); gumrah swaraning kang yuda (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.7.6); gumêrah uyang-uyungan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.8.6).
118	Lebih satu suku kata. Bandingkan: hèh Dhadhapan besuk yèn sira jurit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.11.2); hèh Dhadhapan ing benjang yèn ajurit (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.2.2); hèh Dhadhapan benjing yèn sira jurit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.10.2); hèh Dhadhapan wêtarane kang ati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.11.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: hèh Dhadhapan besuk yèn sira jurit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.11.2); hèh Dhadhapan ing benjang yèn ajurit (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.2.2); hèh Dhadhapan benjing yèn sira jurit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.10.2); hèh Dhadhapan wêtarane kang ati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.11.2).
119	Lebih satu suku kata: pêpêk kabèh sêntana Surawèsthi. Bandingkan: kang santana sadaya munggwing ngarsi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.13.2); pra santana sadaya munggèng ngarsi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.4.2); kang tanaya sadaya munggèng ngarsi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.12.2); sêntanane pinêpêk anèng ngarsi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.13.2). (kembali) Lebih satu suku kata: pêpêk kabèh sêntana Surawèsthi. Bandingkan: kang santana sadaya munggwing ngarsi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.13.2); pra santana sadaya munggèng ngarsi (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.4.2); kang tanaya sadaya munggèng ngarsi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.12.2); sêntanane pinêpêk anèng ngarsi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.13.2).
120	Kurang satu suku kata. Bandingkan: angandika hèh sanak-sanak mami (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.14.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.14.2; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.5.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.13.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: angandika hèh sanak-sanak mami (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.14.2; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.14.2; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.5.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.13.2).
121	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sêntanane kang wus prapti (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.8.7); santanane kang wus prapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.17.7); sêntananya kang wus prapti (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.16.7); sanak-sanake kang prapti (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.16.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sêntanane kang wus prapti (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.8.7); santanane kang wus prapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.17.7); sêntananya kang wus prapti (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.16.7); sanak-sanake kang prapti (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.16.7).
122	Kurang satu suku kata. Bandingkan: wusnya enjing samakta ing ajurit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.21.2); duk samana sadhiya ing ajurit (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.12.2); wusnya enjang sudhiya kang prajurit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.20.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: wusnya enjing samakta ing ajurit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.21.2); duk samana sadhiya ing ajurit (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.12.2); wusnya enjang sudhiya kang prajurit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.20.2).
123	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Pangeran Wăngga nèng pungkur (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.22.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.13.3); Pangeran Ngawăngga pungkur (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.22.3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Pangeran Wăngga nèng pungkur (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.22.3; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.13.3); Pangeran Ngawăngga pungkur (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.22.3).
124	Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingurugan ing pêpati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.25.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.23.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.25.7); dipun urugi pêpati (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.16.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingurugan ing pêpati (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.25.7; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.23.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.25.7); dipun urugi pêpati (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.16.7).
125	Lebih satu suku kata. Bandingkan: panêmbahan miyat wadya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.24.1); panêmbahan myat ing wadya (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.17.1; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.26.1); panêmbahan dulwèng wadya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.26.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: panêmbahan miyat wadya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 119.24.1); panêmbahan myat ing wadya (Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 199.17.1; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.26.1); panêmbahan dulwèng wadya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.26.1).
126	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
127	Tanggal: cipta mati angrasa wani (AJ 1608). Tahun AJ 1608 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Desember 1684 sampai dengan 27 November 1685. Sangkala ini mengacu pada kehancuran benteng pertahanan Surabaya oleh pasukan Mataram. (kembali) Tanggal: cipta mati angrasa wani (AJ 1608). Tahun AJ 1608 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Desember 1684 sampai dengan 27 November 1685. Sangkala ini mengacu pada kehancuran benteng pertahanan Surabaya oleh pasukan Mataram.
128	Teks asli kurang jelas. (kembali) Teks asli kurang jelas.
129	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
130	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
131	ngong. Bandingkan: sun (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.39.7). (kembali) ngong. Bandingkan: sun (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.39.7).
132	pêpantêse. (kembali) pêpantêse.
133	abdi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.42.2). (kembali) abdi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.42.2).
134	Lebih satu suku kata. Bandingkan: lawan Adipati Sampang (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.42.6); lan Adipati Madura (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.42.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: lawan Adipati Sampang (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.42.6); lan Adipati Madura (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.42.6).
135	Kurang satu suku kata: myang Tumênggung Surawèsthi. Bandingkan: katiga ing Surawèsthi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.42.7); têtiga ing Surawèsthi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.42.7). (kembali) Kurang satu suku kata: myang Tumênggung Surawèsthi. Bandingkan: katiga ing Surawèsthi (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.42.7); têtiga ing Surawèsthi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.42.7).
136	Kurang dua suku kata. (kembali) Kurang dua suku kata.
137	Kurang satu suku kata: lan maninge Sindurêja karsaningsun. Bandingkan: angandika sang nata mring Sindurjèku (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.45.5). (kembali) Kurang satu suku kata: lan maninge Sindurêja karsaningsun. Bandingkan: angandika sang nata mring Sindurjèku (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.45.5).
138	Kurang satu suku kata:. Bandingkan: ingsun paringakên maning (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.45.7). (kembali) Kurang satu suku kata:. Bandingkan: ingsun paringakên maning (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.45.7).
139	si (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.46.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.47.5). (kembali) si (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.46.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.47.5).
140	Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn punggawèngsun wus budhal (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.46.6); yèn punggawa ngong wus bubar (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.47.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn punggawèngsun wus budhal (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.46.6); yèn punggawa ngong wus bubar (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.47.6).
141	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Radèn Arya Sindurêja (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.48.6). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Radèn Arya Sindurêja (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.48.6).
142	Lebih satu suku kata. Bandingkan: samya siyagèng ayuda (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.50.1); asayaga ing ayuda (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.49.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: samya siyagèng ayuda (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.50.1); asayaga ing ayuda (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.49.1).
143	Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingkang mijil êlèr wadya pasisir (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.53.2); ingkang mêtu ing lèr sagung pasisir (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.52.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingkang mijil êlèr wadya pasisir (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.53.2); ingkang mêtu ing lèr sagung pasisir (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.52.2).
144	Kurang satu suku kata. Bandingkan: dene ta kang ngirid laku (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.53.3); dene ingkang mêtu kidul (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.52.3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: dene ta kang ngirid laku (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.53.3); dene ingkang mêtu kidul (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.52.3).
145	Terdapat dobel sandangna: dhawuhing atau dhawuhe. (kembali) Terdapat dobel sandangna: dhawuhing atau dhawuhe.
146	sumusul (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.56.7). (kembali) sumusul (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.56.7).
147	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sigra sumusul ing jurit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.56.7); nusul lampahira aglis (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.55.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sigra sumusul ing jurit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.56.7); nusul lampahira aglis (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.55.7).
148	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
149	bolong (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.63.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.85.5). (kembali) bolong (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.63.5; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.85.5).
150	amrêp ing (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.89.4). Bandingkan: mamprêp ing (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.67.4). (kembali) amrêp ing (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.89.4). Bandingkan: mamprêp ing (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.67.4).
151	Teks asli kurang jelas: gampil (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.93.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.71.2). (kembali) Teks asli kurang jelas: gampil (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.93.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.71.2).
152	wiyati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.72.7). (kembali) wiyati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.72.7).
153	ilapate (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.73.2). Bandingkan: ilafate (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.95.2). (kembali) ilapate (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 44.73.2). Bandingkan: ilafate (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 15.95.2).
154	Biasanya guru lagu a. Bandingkan: karatyan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.3.3); karatwan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.3.3); karajan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.3.3). (kembali) Biasanya guru lagu a. Bandingkan: karatyan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.3.3); karatwan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.3.3); karajan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.3.3).
155	kapencut (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.7.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.7.5). Bandingkan: kapencuta (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.7.5). (kembali) kapencut (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.7.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.7.5). Bandingkan: kapencuta (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.7.5).
156	Catatan: cakra dan pêpêt. (kembali) Catatan: cakra dan pêpêt.
157	sondhèr (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.20.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.21.6; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 202.9.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.21.6). (kembali) sondhèr (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.20.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.21.6; Babad Tanah Jawi, Van Dorp, Pupuh 202.9.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.21.6).
158	Gundhil (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.52.2). Bandingkan: Gondhil (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.45.2). (kembali) Gundhil (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.52.2). Bandingkan: Gondhil (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.45.2).
159	Biasanya guru lagu a: ngilyan. (kembali) Biasanya guru lagu a: ngilyan.
160	antara (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.66.6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.78.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.73.6). (kembali) antara (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.66.6; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.78.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.73.6).
161	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
162	Kurang satu suku kata. Bandingkan: akathah kang kabranan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.83.4); akathah kang kacurnan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.77.4; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.89.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: akathah kang kabranan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.83.4); akathah kang kacurnan (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.77.4; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.89.4).
163	wiyat. Bandingkan: ngawiyat (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.96.3). (kembali) wiyat. Bandingkan: ngawiyat (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.96.3).
164	miyosakên (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.104.10). Bandingkan: ngêdalakên (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.100.1). (kembali) miyosakên (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.104.10). Bandingkan: ngêdalakên (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.100.1).
165	Jayaparusa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.104.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.100.3). (kembali) Jayaparusa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.104.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 45.100.3).
166	Kurang satu suku kata: iya iku dudu mungsuhmu ayuda. (kembali) Kurang satu suku kata: iya iku dudu mungsuhmu ayuda.
167	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Si Jayaparusa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.111.3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Si Jayaparusa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.111.3).
168	wurining. Bandingkan: wuryèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.111.7). (kembali) wurining. Bandingkan: wuryèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 112.111.7).
169	wani. (kembali) wani.
170	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Ki Tumênggung Singabarong tan dêrana (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.101.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Ki Tumênggung Singabarong tan dêrana (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 16.101.1).
171	Gatra ke-4 ini diulang setelah ganti halaman: ran Nyomat Guyangan. (kembali) Gatra ke-4 ini diulang setelah ganti halaman: ran Nyomat Guyangan.
172	anyandhak. (kembali) anyandhak.
173	Sepertinya ada salah penomaran halaman mulai 500v–503v. (kembali) Sepertinya ada salah penomaran halaman mulai 500v–503v.
174	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
175	ciptanirèng. Bandingkan: sêdyanirèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.33.2). (kembali) ciptanirèng. Bandingkan: sêdyanirèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.33.2).
176	amaladi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.26.5). Bandingkan: maladi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.35.5). (kembali) amaladi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.26.5). Bandingkan: maladi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.35.5).
177	tompo (dan di tempat dan bentukan lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.35.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.26.8). (kembali) tompo (dan di tempat dan bentukan lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.35.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.26.8).
178	Kurang satu suku kata. Bandingkan: uwos dika puniku nyai (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.27.5); uwos dika punika nyai (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.36.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: uwos dika puniku nyai (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.27.5); uwos dika punika nyai (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.36.5).
179	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sarya mêdalakên tompo kang kinêmpit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.36.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.27.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sarya mêdalakên tompo kang kinêmpit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.36.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.27.9).
180	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
181	saungkurirèku (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.40.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.31.7). (kembali) saungkurirèku (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.40.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.31.7).
182	punapa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.42.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.33.8). (kembali) punapa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.42.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.33.8).
183	garwa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.44.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.35.1). (kembali) garwa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.44.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.35.1).
184	larang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.44.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.35.9). (kembali) larang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.44.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.35.9).
185	sang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.45.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.36.4). (kembali) sang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.45.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.36.4).
186	Setelah bait ini dan di akhir halaman, bait baru dimulai dengan kata "pinêr" tetapi ini tidak jelas karena pada halaman berikutnya bait dimulai lagi. (kembali) Setelah bait ini dan di akhir halaman, bait baru dimulai dengan kata "pinêr" tetapi ini tidak jelas karena pada halaman berikutnya bait dimulai lagi.
187	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
188	cacing (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.38.4). Bandingkan: cinacing (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.47.4). (kembali) cacing (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.38.4). Bandingkan: cinacing (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.47.4).
189	pambajêng (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.39.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.48.1). (kembali) pambajêng (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.39.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.48.1).
190	Lebih dua suku kata. Bandingkan: anèng jro kadhatun (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.51.7); anèng jro kêdhatun (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.42.7). (kembali) Lebih dua suku kata. Bandingkan: anèng jro kadhatun (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.51.7); anèng jro kêdhatun (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.42.7).
191	mintar. Bandingkan: mentar (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.43.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.52.1). (kembali) mintar. Bandingkan: mentar (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.43.1; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.52.1).
192	ingandikan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.43.4; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.52.4). (kembali) ingandikan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.43.4; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.52.4).
193	sun pêpacang (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.44.9).Bandingkan: sun pacangkên (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.53.9). (kembali) sun pêpacang (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.44.9).Bandingkan: sun pacangkên (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.53.9).
194	kori (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.55.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.46.1). (kembali) kori (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.55.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.46.1).
195	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sang dipati ing Pugêr sampun andugi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.57.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.48.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sang dipati ing Pugêr sampun andugi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.57.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.48.9).
196	kapanggih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.58.5). (kembali) kapanggih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.58.5).
197	Lebih satu suku kata. Bandingkan: sampun paduka lêngganèng kapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.61.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.52.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: sampun paduka lêngganèng kapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.61.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.52.1).
198	prasamya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.71.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.62.9). (kembali) prasamya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.71.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.62.9).
199	Dipasanèku. (kembali) Dipasanèku.
200	Lebih satu suku kata: Pangran Dipasanèku. Bandingkan: pangeran dipatyèku (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.72.4); myang Pangran Dipatèku (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.63.4). (kembali) Lebih satu suku kata: Pangran Dipasanèku. Bandingkan: pangeran dipatyèku (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.72.4); myang Pangran Dipatèku (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.63.4).
201	miwah (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.72.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.63.10). (kembali) miwah (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.72.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.63.10).
202	putranirèki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.80.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.71.5). (kembali) putranirèki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.80.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.71.5).
203	atajin (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.83.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.74.9). (kembali) atajin (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.83.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.74.9).
204	Lebih satu suku kata. Bandingkan: alis angroning imba (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.83.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.74.10). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: alis angroning imba (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.83.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.74.10).
205	nyudênta (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.84.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.75.3). (kembali) nyudênta (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.84.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.75.3).
206	ayuning (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.75.10). (kembali) ayuning (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.75.10).
207	mangkya (dan di tempat lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.86.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.77.2). (kembali) mangkya (dan di tempat lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.86.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.77.2).
208	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu e(o). Bandingkan: kang rayi atur sêmbahe (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.86.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.77.3). (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu e(o). Bandingkan: kang rayi atur sêmbahe (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.86.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.77.3).
209	nulya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.86.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.77.4). (kembali) nulya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.86.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.77.4).
210	mandhêg (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.78.3). (kembali) mandhêg (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.78.3).
211	manggung katanggung (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.78.9). (kembali) manggung katanggung (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.78.9).
212	ngrungrum (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.92.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.83.5). (kembali) ngrungrum (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.92.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.83.5).
213	rinungrum. (kembali) rinungrum.
214	Biasanya guru lagu i. Bandingkan: paèsi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.85.5); pahyasi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.94.5). (kembali) Biasanya guru lagu i. Bandingkan: paèsi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.85.5); pahyasi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.94.5).
215	Kurang satu suku kata. Bandingkan: marang Radèn Ayu Sindurêja (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.95.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.86.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: marang Radèn Ayu Sindurêja (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.95.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.86.2).
216	Lebih satu suku kata. Bandingkan: maring paman nulya ingaturan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.97.2); dhatêng paman nulya ingaturan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.88.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: maring paman nulya ingaturan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.97.2); dhatêng paman nulya ingaturan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.88.2).
217	lumêbêt (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.97.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.88.3). (kembali) lumêbêt (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.97.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.88.3).
218	duk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.98.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.89.1). (kembali) duk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.98.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.89.1).
219	tansah (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.99.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.90.10). (kembali) tansah (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.99.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.90.10).
220	Lebih satu suku kata. Bandingkan: anging Radèn Surya pribadi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.91.5); mung Radyan Sudira pribadi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.100.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: anging Radèn Surya pribadi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.91.5); mung Radyan Sudira pribadi (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.100.5).
221	mantri (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.101.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.92.1). (kembali) mantri (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.101.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.92.1).
222	inggih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.101.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.92.8). (kembali) inggih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.101.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.92.8).
223	Suryakusuma (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.101.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.92.8). (kembali) Suryakusuma (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.101.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.92.8).
224	ngêmpus. Bandingkan: angêmpus (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.103.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.94.4). (kembali) ngêmpus. Bandingkan: angêmpus (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.103.4; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.94.4).
225	Suryaputra (dan di tempat lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.103.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.94.6). (kembali) Suryaputra (dan di tempat lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.103.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.94.6).
226	rêtna (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.105.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.96.3). (kembali) rêtna (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.105.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.96.3).
227	paguyyan. Bandingkan: paguywan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.99.2). (kembali) paguyyan. Bandingkan: paguywan (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.99.2).
228	pangran (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.108.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.99.10). (kembali) pangran (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.108.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.99.10).
229	tikbrèng. Bandingkan: tikbra (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.104.4); masgul (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.113.4). (kembali) tikbrèng. Bandingkan: tikbra (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.104.4); masgul (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.113.4).
230	cili. Bandingkan: cilik (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.113.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.104.5). (kembali) cili. Bandingkan: cilik (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.113.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.104.5).
231	Kurang satu suku kata. Bandingkan: aja dumèh yèn kadang tur ipe gusti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.114.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.105.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: aja dumèh yèn kadang tur ipe gusti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.114.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.105.9).
232	dèn (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.115.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.106.1). (kembali) dèn (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.115.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.106.1).
233	kumêmbêng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.115.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.106.9). (kembali) kumêmbêng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.115.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.106.9).
234	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
235	sigêg gêntya. Bandingkan: sigêgên kang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.117.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.108.6). (kembali) sigêg gêntya. Bandingkan: sigêgên kang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.117.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.108.6).
236	Kurang satu suku kata. Bandingkan: mantrinira kang andêl ing rêpit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.119.1); mantrinya kang ingandêl ing rêmpit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.110.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: mantrinira kang andêl ing rêpit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.119.1); mantrinya kang ingandêl ing rêmpit (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.110.1).
237	kocap (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.121.1). Bandingkan: kocaping (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.112.1). (kembali) kocap (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.121.1). Bandingkan: kocaping (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.112.1).
238	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
239	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Răngga Pulangjiwa sampun prapti (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.114.1); Răngga Malangjiwa sampun prapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.123.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Răngga Pulangjiwa sampun prapti (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.114.1); Răngga Malangjiwa sampun prapti (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.123.1).
240	tumanduk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.124.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.115.7). (kembali) tumanduk (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.124.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.115.7).
241	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sri narendra angandika aris (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.125.1); sri bupati angandika aris (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.116.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sri narendra angandika aris (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.125.1); sri bupati angandika aris (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.116.1).
242	jodho (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.32.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.126.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.117.3). (kembali) jodho (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.32.3; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.126.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.117.3).
243	kêkasih. (kembali) kêkasih.
244	Onje (dan di tempat lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.127.3). Bandingkan: Ngonje (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.33.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.118.3). (kembali) Onje (dan di tempat lain) (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.127.3). Bandingkan: Ngonje (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.33.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.118.3).
245	Pangran (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.33.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.127.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.118.5). (kembali) Pangran (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.33.5; Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.127.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.118.5).
246	Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari kata ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
247	anduga (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.134.6). Bandingkan: andugi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.125.6). (kembali) anduga (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.134.6). Bandingkan: andugi (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.125.6).
248	mangkya (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.43.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.128.5). Bandingkan: măngka (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.137.5). (kembali) mangkya (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.43.5; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.128.5). Bandingkan: măngka (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.137.5).
249	Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan. (kembali) Mulai dari halaman ini, terdapat perubahan dalam tulisan tangan.
250	daulat tan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.139.1). (kembali) daulat tan (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.139.1).
251	tikbranirèng (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.131.9). (kembali) tikbranirèng (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.131.9).
252	Kurang empat suku kata. Bandingkan: sri narendra dahat tikbranirèng galih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.131.9); sang narendra dahat putêkirèng galih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.141.9). (kembali) Kurang empat suku kata. Bandingkan: sri narendra dahat tikbranirèng galih (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.131.9); sang narendra dahat putêkirèng galih (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.141.9).
253	apa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.143.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.133.7). (kembali) apa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.143.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.133.7).
254	Terdapat dobel sandangan: purike atau purèke. (kembali) Terdapat dobel sandangan: purike atau purèke.
255	antènana (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.144.2). (kembali) antènana (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.144.2).
256	Kurang tiga suku kata. Bandingkan: paran marma radèn ayu wontên ngriki (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.135.9); paran marma dèn ayu wontêne ngriki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.145.9); milanipun alami wontên ing ngriki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.51.9); marmanipun dyan ayu wontên nèng ngriki (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.32.9). (kembali) Kurang tiga suku kata. Bandingkan: paran marma radèn ayu wontên ngriki (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.135.9); paran marma dèn ayu wontêne ngriki (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.145.9); milanipun alami wontên ing ngriki (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.51.9); marmanipun dyan ayu wontên nèng ngriki (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.32.9).
257	Kurang satu suku kata. Bandingkan: apan ingsun durung atêtanya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.146.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.136.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: apan ingsun durung atêtanya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.146.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.136.2).
258	Biasanya guru lagu a. Bandingkan: dhawak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.147.2); priyăngga (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.137.2). (kembali) Biasanya guru lagu a. Bandingkan: dhawak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.147.2); priyăngga (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.137.2).
259	anelada. Bandingkan: anelad (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.148.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.138.1). (kembali) anelada. Bandingkan: anelad (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.148.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.138.1).
260	kinongkon. Bandingkan: kinèngkèn (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.151.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.141.3). (kembali) kinongkon. Bandingkan: kinèngkèn (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.151.3; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.141.3).
261	Palèrèd (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.153.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.143.2). (kembali) Palèrèd (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.153.2; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.143.2).
262	Kurang satu suku kata. Bandingkan: apan dede saking amba (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.153.8); inggih botên saking amba (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.143.8). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: apan dede saking amba (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.153.8); inggih botên saking amba (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.143.8).
263	sapraptanirèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.154.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.144.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.58.6; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.40.6). (kembali) sapraptanirèng (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.154.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.144.6; Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.58.6; Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.40.6).
264	pinundhut (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.156.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.146.7). (kembali) pinundhut (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.156.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.146.7).
265	pinggir (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.160.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.150.6). (kembali) pinggir (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.160.6; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.150.6).
266	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Radèn Arya Sindurêja (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.161.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.151.8). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Radèn Arya Sindurêja (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.161.8; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.151.8).
267	Kurang satu suku kata. Bandingkan: dadya pêpujining rara kênya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.162.2); dadya pêpuji ing rara kênya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.152.2); dadya pêpujèning dyah sadaya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.48.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: dadya pêpujining rara kênya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.162.2); dadya pêpuji ing rara kênya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.152.2); dadya pêpujèning dyah sadaya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.48.2).
268	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sanadyan samia priya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.152.8); sanajan samia priya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.162.8); sanadyan samya wong priya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.48.8). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sanadyan samia priya (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.152.8); sanajan samia priya (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.162.8); sanadyan samya wong priya (Babad Kraton, British Library (Add MS 12320), Pupuh 119.48.8).
269	mêngkana. Bandingkan: samana (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.1) (kembali) mêngkana. Bandingkan: samana (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.1)
270	Lebih satu suku kata. Bandingkan: nuju Kangjêng Pangran Dipati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.5); nulya kangjêng pangran dipati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: nuju Kangjêng Pangran Dipati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.5); nulya kangjêng pangran dipati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.5).
271	Kurang satu suku kata. Bandingkan: andulu wong angarak (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.6); ningali wong angarak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.6). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: andulu wong angarak (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.6); ningali wong angarak (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.6).
272	Kurang satu gatra ke-9 (12i). Bandingkan: nitih kuda têtêgar têngahing baris (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.9). (kembali) Kurang satu gatra ke-9 (12i). Bandingkan: nitih kuda têtêgar têngahing baris (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.9; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.9).
273	Kurang satu gatra ke-10 (7a). Bandingkan: mubyar busananira (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.10). (kembali) Kurang satu gatra ke-10 (7a). Bandingkan: mubyar busananira (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.163.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.153.10).
274	Bait 154 ini dan bait 155 berikutnya telah keliru digabungkan dengan dua baris terakhir dari bait 154 dan dua baris pertama dari bait 155 terlewatkan. (kembali) Bait 154 ini dan bait 155 berikutnya telah keliru digabungkan dengan dua baris terakhir dari bait 154 dan dua baris pertama dari bait 155 terlewatkan.
275	Kurang satu gatra ke-1 (10i). Bandingkan: awas andulu pangran dipati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.164.1); awas andulu Pangran Dipati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.1). (kembali) Kurang satu gatra ke-1 (10i). Bandingkan: awas andulu pangran dipati (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.164.1); awas andulu Pangran Dipati (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.1).
276	Kurang satu gatra ke-2 (10a). Bandingkan: langkung panas ningali Dyan Sukra (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.164.2); kagyat mulat marang Radèn Sukra (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.2). (kembali) Kurang satu gatra ke-2 (10a). Bandingkan: langkung panas ningali Dyan Sukra (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.164.2); kagyat mulat marang Radèn Sukra (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.2).
277	Sudama (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.6). (kembali) Sudama (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.6).
278	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Patih Sudama nêmbah (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Patih Sudama nêmbah (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.6).
279	pangeran (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.9). (kembali) pangeran (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.154.9).
280	Lebih satu suku kata. Bandingkan: pangran dipati kondur tumuli (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: pangran dipati kondur tumuli (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.1; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.1).
281	Bandingkan: Ki Sutipon lan Gagarungsit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.5); Ki Sutiwon lan Gagak-rungsid (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.5). (kembali) Bandingkan: Ki Sutipon lan Gagarungsit (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.5); Ki Sutiwon lan Gagak-rungsid (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.5).
282	Bandingkan: Sutama Kontholbêlang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.6); Sutama Kentholbêlang (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.6). (kembali) Bandingkan: Sutama Kontholbêlang (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.6); Sutama Kentholbêlang (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.6).
283	Bandingkan: miwah Sutakithung (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.7); miwah Suta Kanthung (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.7). (kembali) Bandingkan: miwah Sutakithung (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.7); miwah Suta Kanthung (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.7).
284	Bandingkan: Wirakabluk Jagadngampar (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.8); Wira Gablug Jagad Ngampar (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.8). (kembali) Bandingkan: Wirakabluk Jagadngampar (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.8); Wira Gablug Jagad Ngampar (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.8).
285	Bandingkan: Bajobarat Kartipancal Sêcaluthik (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.9); Bajodharat Kêrtipenjol Sêtyaluthik (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.9). (kembali) Bandingkan: Bajobarat Kartipancal Sêcaluthik (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.165.9); Bajodharat Kêrtipenjol Sêtyaluthik (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.155.9).
286	Lebih dua suku kata. Bandingkan: pangran dipatya dulu (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.166.4); Pangran Dipati dulu (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.156.4). (kembali) Lebih dua suku kata. Bandingkan: pangran dipatya dulu (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.166.4); Pangran Dipati dulu (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.156.4).
287	Kurang satu suku kata. Bandingkan: pangeran galihe ala (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.156.8); pangeran galihe ewa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.166.8). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: pangeran galihe ala (Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.156.8); pangeran galihe ewa (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.166.8).
288	Sukra (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.166.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.156.10). (kembali) Sukra (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.166.10; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.156.10).
289	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Sukra ing angkuhmu (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.167.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.157.7); angkuh-piyangkuhmu (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.72.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Sukra ing angkuhmu (Babad Tanah Jawi, Balai Pustaka, Pupuh 120.167.7; Babad Mataram, Dirjaatmaja, Pupuh 46.157.7); angkuh-piyangkuhmu (Babad Kartasura, British Library (MSS Jav 49), Pupuh 22.72.7).