Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 33), 1764, #1033 (Pupuh 10–22)
| 1. | Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 33), 1764, #1033 (Pupuh 01–09). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 2. | Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 33), 1764, #1033 (Pupuh 10–22). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 3. | Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 33), 1764, #1033 (Pupuh 23–30). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
| 4. | Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 33), 1764, #1033 (Pupuh 31–42). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
--- [f. 51r lanjutan] ---
10. Sinom
1. candhi sèwu dèn sampuna | dadine sarêng sawêngi | esuk anuli panggiha | nulya Bandung dèn dhawuhi | putêk rasaning ati | ngrasa sakit manahipun | dening kaliwat-liwat | ala ragane tinampik | ayun mudur tanggung angur si pêjaha ||
2. Bandung umatur sandika | nulya kesah sangu brangti | karsane mantuk aseba | ing rama anuwun idi | kinèn amêmanuki | ing sapolahe Ki Bandung | manawa tan katêkan | Ki Bandung kinèn matèni | kawarnaa Ki Bandung sowan ing rama ||
3. anangis nukêmi pada | ki ajar ngandika aris | pagene sira karuna | apajara mara mami | matur sapolahnèki | purwa wasana wus rapung[1] | ki ajar mèsêm ngucap | aja sira pajar kaki | isun wêruh sapolahira ngawula ||
4. abangêt dèn aniayya | wong lumuh arsa ngayoni | kaki têka lampahana | iki wêkasira urip | kari sapisan iki | bekanira putraningsun | jamake wong awiryya | tinubas[2] lara prihatin | wong agêdhe bêjane gêdhe bekanya ||
5. wus wayahe wong akrama | tinuku urip lan pati | nanging yèn apanggih sira | dèn emut wêkas ngong dhingin | sampun dèn bêbisiki | wis kaki dèn gupuh ngidul | manawa karainan | tur sêmbah kentar sira glis | prapta Gunung Marapi jumênêng pucak ||
6. sadhakêp [sadhakê...]
--- [f. 51v] ---
[...p] asuku tugal | babahan sanga mêpêti | alam sakawan jinajah | păncadriya dèn patèni | anulya nyipta êni[3] | pucuking grana kadulu | mangilèn adhêpira | tan atara udan prapti | saryya angin pancowura[4] gara-gara ||
7. kayu rêbah kaparapal | apuhan[5] agêng kang prapti | rug pracandha gêng limunan | apak[6] pêdhut awor riris | obah Ardi Marapi | kawah umob ting jalêgur | kang akêr samya obah | gumuruh syara dhêdhêmit | awurahan Barabudhur karya rêca ||
8. dinamêl awarna-warna | wayahipun têngah wêngi | ginêlak nèk karainan | kang candhi sèwu mèh dadi | ana kantune kêdhik | nulya Gajahmada nusul | kinèn de Brawijaya | abeka pinrih ja dadi | sampun prapta asiluman nyalong[7] lampah ||
9. wruh Ki Bandung anênêdha | nulya ngarsa dèn sêbari | sêkar sataman agêlar | Ki Bandung kagyat ningali | dhuh tiwas laku mami | wus raina durung sampun | sabên sêkar sataman | yèn rutuh[8] amasthi enjing | kamanusan Bandung ngucap wis bubara ||
10. sirêp ikang nambut karya | Ki Bandung nulya lumaris | ngidul mêdal Palawangan | anjog Ardi Rasamoni | arsa mring Majapait | ngujukakên pêjahipun | wus prapta Parabanan[9] | kalukita maksih wêngi | pan angrasa Ki Bandung yèn kêna beka ||
11. Bandung nibakakên ujar | mugi kang abeka [abe...]
--- [f. 52r] ---
[...ka] mami | sun têtêdha kawalêsa | dyan Ki Bandung cipta malih | nèng kono karya candhi | jêjakêpe[10] candhi sèwu | nanging kirang satugal | kagèt na gêntangan muni | maksih wêngi wong nutu kasêlak apa ||
12. beka rêncana sikara | ikang nutu dèn parani | Ki Bandung nulya siluman | kang nutu nora udani | Bandung awas ningali | kang nutu parawan ayu | Ki Bandung ngucap manah | warnanira ayu luwih | eman têmên ala tine asikara ||
13. anulya sinupatanan | aja barkat ikang kari | agayuh-gayu[11] atuna | wong anutu wêngi-wêngi | yèn parawan ja laki | dadia parawan sêpuh | răndha nuli matia | somahan pisaha nuli | yèn tan pisah sun têdha ja anak-anak ||
14. sarya tinêpa warnanya | sela kinarya ingukir | katelad rupa polahnya | malah yune dèn langkungi | iki pakarya mami | besuk akèh wong kapecut[12] | winastan Rara Jonggrang | satêngah caritanèki | ikang nutu sinupatan dadi rêca ||
15. iku tartantune kuna | wong anutu wêngi-wêngi | tan ilok kêna supata- | nira Ki Bandung ing nguning[13] | wus adi maksih wêngi | iku jangkêp rêca sèwu | Ki Bandung wus lumampah | arsa mantuk Majapait | sampun prapta tabuh tiga lajêng siram ||
16. bènji[14] padusane dhawak | sarta sira nginum warih | ruwat trimalane
--- [f. 52v] ---
sirna | mulya warnanira pêkik | norana dèn waoni | sakèhi wong Majalangu | norana kang mêmadha | byar rina sowan ngaji |[15] atur sêmbah karya candhi sampun dadya ||
17. lakung pandung Brawijaya | warna ala mulya sigit | yèn aja matura karya | candhi sangêt tan udani | jêngêr tan kêna angling | miwah sakèh wadya agung | tanapi wong jro pura | gêtun kasmaran ningali | sang suputri kasmaran dening pawarta ||
18. wus kurat[16] rat Majalêngka | yèn Bandung mulya asigit | dadi kêmbang lambe jalma | sambewara Majapait | kang padha ayu luwih | kasandhung jêkuk dhuh Bandung | adawa yèn winarna | sang putri kandhuhan kikin | tan winarna wus panggih asta lungiyan ||
19. putri adi wis diwasa | payyan ngage saryya adi | yèn cinadra warnanira | luwih rupa kurang kawi | dhasar warna di luwih | karêga[17] busananipun | akathah kang tanaga | nging Ki Bandung tan ngladèni | asangadi anutugakên kang brăngta ||
20. satuhune manahira | adoh ningali sang dèwi | katingal siniya-siya | jêjalukane drêwili | sang dyah pan sêmu runtik | ingecanan manahipun | sang dyah ayu ingêmban | ngidêrkên dèn kêkidungi | kanyut-kanyut kamanisên sang dyah ndre[18] |[19]|
21. atanapi kang miyarsa | êbole mèdêm sapalih | sang dyah binaktèng paprêman | sinarèkên[20] kasur
--- [f. 52ar] ---
sari | ngapit-apit gêguling | eca kapati sang ayu | Ki Bandung mapan lêgah | i dagan têga sang dèwi | kang kaèsthi wêwêkase ramanira ||
22. kinèn atêga ing dagan | anyêgah guling sawêngi | ikang kacipta ing nala | barang katingal ja osik | tampanira ing ati | beka rêncana lêlêmbut | dene iki tan ana | wus dalu ingsun tingali | tan atara anulya balai prapta ||
23. i wayah bangun raina | naga gêng angakak mijil | saking kawadonan sang dyah | galake agêgilani | kagyat Ki Bandung lali | wêwêkase ramanipun | ebat ningali naga | dhuwunge sampun tinarik | naga nyadêr[21] pinancas gulune pêgat ||
24. êndhase nulya ingalap | pinêndhêm ngajêngan kari | awake binakta mêdal | ingubêdkên witing sari | dhuwunge kuthah gêtih | ngusapan pradapa santun | mila tartantu abang | pradapane kayu sari | nulya wangsul paprêman Bandung tumingal ||
25. kengis wêntisira sang dyah | katetesan punang gêtih | naga wau kang pinacas[22] | Ki Bandung èwêd ing ati | karsane dèn usapi | manawa kagyat sang ayu | anulya ingusapan | ing asta tikahe ririh | pan kasusu dhuwung dèrèng sinarungan ||
26. lan kawus bok taksih ana | jro ing parji naga malih | dhuwunge maksih
--- [f. 52av] ---
liniga | anulya kagyat sang dèwi | sarêng wungu aguling | sira Bandung kang kadulu | pan dede polahira | cawêtan angliga kêris | angrakangi[23] dhadhane sarta kuthah rah ||
27. awungu anjrit sang rêtna | Ki Bandung andhepok siti | sang dyah lumayu mring rama | sêsambate lir gulamit | kagyat sri narapati | atutura putranisun | jro pura ana apa | umatur sang raja dèwi | rama aji pun Bandung tikahe ala ||
28. kula arsa pinêjahan | yèn sampuna egal tangi | lumayu ngusi sampeyan | anêmahi kula mati | sampun dipun rakangi | uwal kawula lumayu | rama watawis kula | pun Bandung muwêr jro puri | lakung duka sri nata nyandha[24] sarampang ||
29. saryya alok wong jro pura | Ki Bandung ngamuk ing puri | kêkêmit majing sadaya | kocapa sri narati[25] |[26] wus manjing tilamsari | Ki Bandung kapanggih dhêku | romanira cinadhak | ingukêl sinèrèd mijil | ala têmên sira tan wruh kabêcikan ||
30. kunêng sira ora arsa | lah ewan aja lakoni | mati sira isun tigas | Bandung ature mlasasih | datan dosa pun dasih | hèh ewan apa abamu | aja atakon dosa | sumăngga ing pati mami | anging atur kawula paduka dhahar ||
31. mara matura sadhela | Ki Bandung [Ba...]
--- [f. 53r] ---
[...ndung] umatur aris | kawula uni winêkas | de pun bapa ikang wêling | yèn sira olèh kardi | tinariman putri prabu | aja wani agahan | sawêngi aja aguling | kalampahan kawula lênggah ing dagan ||
32. sarê[27] wayah bangun rina | wontên naga gêng pan mijil | saking kawadonanira | putra nata radèn dèwi | arsa anaut mami | kagyat aba narik dhuwung | taksaka kadhinginan | êndhasipun tigas pacing | yèn tan kandêl sirah naga ămba pêtak ||
33. wontên jêjoganing lawang | awakipun naga uni | kawula bêbêdkên wraksa | wit pêthetan kajêng sari | ing mangke igih taksih | kêmba manahe sang prabu | kaya bênêr turira | sang putri panas kapati | sampun ical dukane Sang Brawijaya ||
34. iya sira sun apura | alah jupukên dèn aglis | dhasing naga lan awaknya | pun Bandung pranata nuli | dhas naga katur sami | kalawan ta awakipun | gênge sabongkoting tal | ajêngêr sri narapati | tanpa ngucap gêgêtun sajroning nala ||
35. dadi apa yèn gancanga | Si Bandung isun patèni | sun kêna papa citraka | wong kurang priksa tan bêcik | Si Bandung wong abêcik | tulung maring putranisun | ni putri luwih panas | nora kêna dèn rasani | baya iku kang mawi wataraniwang ||
36. baya wus karsaning de[28] |[29] jatukramane ni putri | mung Si Bandung ikang kênglar[30] | wis Bandung yya dadi ati | apuranên wak mami | atur sêmbah [sê...]
--- [f. 53v] ---
[...mbah] Bandung nuwun | marêka rabininira[31] |[32] kondur miyos sri bupati | kang winarna Ki Bandung anèng jro pura ||
37. lakung anêng brota[33] sang dyah | nanging tan kapadhan kapti | Bandung sa taksih sakit manah |[34] katon kala dèn prih pati | tansah mular sang dèwi | ingecanan ngimur-imun[35] | sang rêtna yu ingêmban | ngidêrkên dipun kidungi | pongah-pangih dhasare sampun diwasa ||
38. Ki Bandung wagêd ngasmara | tăntra wus tutut sang rêsmi | kênê[36] ing asmaragama | rêtna yu nedra kapati | binakta tilamsari | lirih sinèlèh ing kasur | Ki Bandung wus tumêdhak | arsa pamit ibu sari | atur sêmbah kawula anuwun lilah ||
39. ayun têtuwi pun bapa | sakêdhap anuli wali | asangêt anêng kawula | angandika pramèsyari | kaki sun nora wani | bok amular Nini Galuh | sun tan bisa momonga | besan bok sira kongni[37] |[38] apa kurang mantri tumênggung bupatya ||
40. nuwun asangêt amaksa | kawula batên alami | iya kaki aja lawas | rabimu manawa tangi | sun tan bisa ngênêngi | igih sandika turipun | Ki Bandung sampun mêdal | kang kêmit nora udani | têngah dalu lampahe amurang marga ||
41. kocapa rêtnaning pura | sawungunira aguling | kang raka nora katingal | anjrit sang putri anangis | ingimur pramèsyari | tan kêna akêdah [akê...]
--- [f. 54r] ---
[...dah] nusul | Brawijaya amirsa | lamun kang putri anangis | ana apa putranisun iku mular ||
42. umatur sang pramèsyara | tinilar dening kang laki | têtuwi ing ramanira | pramilanipun anangis | sri bupati ngecani | lah mênênga putraningsun | iya sun akokonan[39] | anusul lakinirèki | tan pinirsa sang dyah tansah audrasa ||
43. nulya mêdal si[40] narendra | sinêbar wong Majapait | anusul Ki Bandung ika | nêngna kocapa jro puri | sakèhing para rabi | angimur agênti tugu | nanging nora pinirsa | tan kèndêl dènira nangis | ridên[41] dalu nora dhahar nora nedra ||
44. malah sang dyah tanpa syara | soca balut ibuh[42] ragi | agagang aking sang rêtna | rema kadya dèn wusoni | kunêng ikang winuni | sira Bandung ikang mantuk | wus pagih ramanira | angujung sumukêm sikil | ikang rama wus uning runtik ing nala ||
45. hèh Bandung wis wirya sira | ya pagene si mulih |[43] biyange amirsa prapta | pangling tan wruh anaknèki | iki satriya ngêndi | warnane dening abagus | Ki Bandung atur sêmbah | ibu punapa apangling | gi[44] kawula ibu Bandung Badawasa[45] ||
46. rinangkul dhuh putraniwang | nora linyok sang ayogi | mêngko sira palipurna | ruwat sarta dèn takèni | matur sapolahnèki |
--- [f. 54v] ---
lakung suka ibunipun | dhasar tan panggih lama | ikang putra dèn kapithing | angandika ki ajar mêngko sun tanya ||
47. kaya priye polahira | kaki pêgènira mulih | Ki Bandung matur anêmbah | rama kawula tur uni | gèn kula anglampahi | pangandika mangke sampun | antuk barkat sampeyan | waluyya trinriman[46] putri | mila mantuk kawula anêng sampeyan ||
48. kaping kalih ibuniwang | rabimu nora tut wiking | pan tan sae ngaku bapa | ya raganingra[47] aisin | yèn sira anak mami | pa kalakon ujar isun | igih rama kalakya[48] | ămba sawêngi tan guling | hèh ra bandur[49] jro ing wêngi ana apa ||
49. batên watên paran-paran | sarêng bangun ritên nanging | wontên naga gêng katingal | saking kawadonan mijil | arsa anaut mami | gancang aba tigas lampus | tan tutug gènnya jarwa | kasêlak duka sang yagi[50] | wadana bang ujala kadya raditya ||
50. kumêdut pandon[51] lathinya | gumêtêr sangêt sru runtik | garap ikang pangandika | ala têmên sira anjing | sakèhe ujar mami | tabe walêr tan karungu | dening lirakên wêkas | kunêng sira nora apti | wuruk iwang ngur aja sira lumampah ||
51. sira wus gunan[52] widagdya | kudu angukuli[53] kami | ala têmên tingkahira | kapenak wong rabi putri | dhuh sun bacuk ing kudhi |
--- [f. 55r] ---
pa sira panjilman satru | Bandung sira lungaa | norarsa sun ngakên siwi | balik-balik dadia satru sun sura ||
52. katêmua ing dêlahan | panjing surup ingsun wani | dadia sukên[54] godhongan | tan arsa angrêgut[55] mami | dadia warih bêning | manira tan arsa nyawuk | nangis sumukêm pada | sêsambate amlasasih | nuwun tobat kawula purun-puruna ||
53. rama sisip gampil kula | anuwun putên sang yagi | luputa ing ila-ila | benjang batên malih-malih | aja kakehan angling | apa ta nganti sun lipung[56] | egal sira lungaa | maksa dhepok atur pati | dipun jabak[57] dèn sèrèd dipun galandhang ||
54. kyadya[58] amupuh daluwang | ingidêk lir gadhung nguni | sinabêtkên sela wraksa | kalêngêr Bandung tan eling | ni idhang aningali | ajrit putrane rinêbut | dhepok angrakul pada | kawula anuwun Widi | sadosane kawula kang nglabuhana ||
55. suka lila pêjah iwang | dhuh guruku donya ngakir | nging pun Bandung uripana | kagêk[59] kewuhan sang yagi | ngandika dhatêng sami | Rubiyah aja karêbut | asangêt amlasarsa | pamrih isun iki nini | ing dêlahan Si Bandung aja autang ||
56. ya wis karsane dewata | wong asih têmahan lalis | ingsun turut aturira | Bandung lungaa
--- [f. 55v] ---
dèn aglis | sun tan arsa ningali | atur sêmbah ajar mukur | kawula nuwun lilah | antuka amin sang yagi | ya lungaa isun têdha ing dewa |[60]|
57. Bandung ing saparanira | aja amanggih basuki | katona kidang majangan[61] | dadia bêburon jalmi | nora ingsun tulungi | yèn durung sumurup catur | Bandung jêr sira jarag | lakonana lara pêrih | alah dhingin apapa citrakanira ||
58. benjang anjalma ing Pajang | iku cilakaniranti | Bandung nêmbah sampun kentar | lakunira kawlasasih | awake dèn patèni | ajlog[62] jurang niba parung | sinabêtakên wraksa | galudhung[63] ardi kang igil[64] | silêm toya samadene nora pêjah ||
59. nulya Ki Bandung pratapa | anèng Gunung Jaka Pêkik | angadêg sedheyan[65] wraksa | pirang taun lalminèki[66] | wus karsa dewa luwih | awake sisik dinulu | Bandung wus dadi ula | gêngira kagiri-giri | maksih tapa binêbêd ing dhandhanggula ||
11. Dhandhanggula
1. sampun bêntur tapanira ênti | sanadyan ula iku pandhita | anênêdha ing dewane | rinuwat awakipun | ênêngêna ikang winuni | wong desa ing Bahrawa | sampun nigas pantun | arsa amêmêtri desa | wus tatane wong Buda yèn amêmêtri | abêbêdhag mring wana ||
2. ambil ulam barang ikang kêni | dipun bakta kinarya sadhêkah | lumampah [lu...]
--- [f. 56r] ---
[...mampah] wong desa kabèh | anasak wana agung | pan abakta sagamannèki | lampah lir sinupatan | saditên[67] tan atuk | sakèh wana dipun jajah | miwah gunung norana buron kapanggih | wong desa padha sayah ||
3. sayya[68] raryyan watên sor waringin | cinarita wontên kang prabatang | wontên sadhêpa gêdhene | panjange sakalangkung | pan binêbêd ngayod[69] waringin | wong desa samya lêgah | kathahe na satus | aguramèh tanganira | dipun pêcèl-pêcèl prabatang ing kundhi[70] | mêdal ludiranira ||
4. kagyat ngucap hèh wong batur iki | ngêndi ana prabatang sun pêrang | têka drês mijil gêtihe | tumingal wong sadarum | samya ngucap lah iya iki | kaya dudu prabatang | ana dagingipun | tinurut hèh iki ula | bêja têmên abêburu nora olih | iki nêmu taksaka ||
5. surak-surak bungah-bungah sami | payo batur ta padha tumandang | pinurak-purak awake | samya binakta mantuk | apikulan gotongan iki | ingusung tigang dina | tan têlas lamipun | têkan rine dipun bakta | êndhas naga ginatong[71] wong tigang dasi | sama dening kawratan ||
6. sinèlèh dhukuh pigiring adi[72] | mêngko bae ingusung wong kathah | anulya tinilar mulèh | gène tinilar iku | Wana Kabusungan ing nguni | wong desa olah-olah [o...]
--- [f. 56v] ---
[...lah-olah] | syarane gumuruh | anyênyate abêbakar | ana karya sujenan lawan mêmujit | garang asêm lan pidhang[73] ||
7. ana bêbècèk angukêb[74] sami | kèh warnane gènnya olah-olah | pating garêthok syarane | nging ulam ula wau | nora nana ulame malih | kocapa ing carita | na lare jêjaluk | wayahe rumaja putra | cahya mancur Sukmakumara rannèki | andhadhok[75] anèng latar ||
8. kiyi-kiyi norana dèn wèhi | nulya ngucap kyai sun pariman | gi[76] ulam sasuwir bae | awali dènnya muwus | dipun sêtak[77] bocah panyakit | kowe kudu rêm[78] mangan | ulam iki isun | kang ulah durung amangan | tanpa ngrasa lungaa mêngko sun sambit | saparane pariman ||
9. saparane nora dipun wèhi | dènnya pariman dèn sêntak-sêntak | asal pitung desa kèhe | karingêtipun kumyus | wontên jal dipun dhadhoki |[79] kyai sun pariman |[80] ulam dika iku | sinêtak bocah di sira | gih kiyai Kabusungan wisma mami | tan duwe yayah rena ||
10. hèh lungaa mêngko yèn wus kardi | ingsun wèhi lare ika maksa | kawula iki aluwe | iki basakna asu | andalurung dipun ucali[81] | ulam anging salilab | wis lungaa gupuh | nulya
--- [f. 57r] ---
kentar nyangking ulam | wontên răndha nini-nini tuwa miskin | mapan tumut sidhêkah ||
11. lare pariman ika marani | minta sêga si nini wus adang | anulya ingangi mangke | nini ngo[82] mita sêkul | nini tuwa ika ningali | kalangkung awlasira | adhuh putunisun | lare ngêndi wismanira | anauri Kabusungan wis mami |[83] tan duwe yayah rena ||
12. nini tuwa awlas marbis[84] mili | aligiha kene amangana | putu agèr asun[85] mangke | lare ika atutut | ligih bale dipun sajèni | sêkul ulam lan jangan | hèh mangan putu |[86] nini manira tan arsa | sampun tuwuk puniki ulam sasuwir | nini rika olaha ||
13. sakalangkung tisnane si nini | kaya dudu putu pêpanggihan | kaya putunira dhewe | lare iku kalangkung | kapotangan ing manahnèki | tambuh dèn walêsêna | lare ika muwus | nini isun kapotangan | boh margane akathah bêjane prapti | wus sugih nini tuwa ||
14. lare ika angling alah nini | sun dêdolan nini wêkas iwang | bok ana wong rame-rame rame |[87] dèn kêbat nugang[88] lêsung | enthong iku gawe kamudhi | ilir gawenên[89] wêlah | iyan layaripun | wruhanira i Bahrawa | iki nini kèlêm [kèlê...]
--- [f. 57v] ---
[...m] dening i jahnawi | mituhu nini tuwa ||
15. nulya kesah lare ika nyangking | sada lanang amarani bocah | kang rubung-rubung arame | bocah kabèh amuwus | aja bèthèk bocah ku ugi | apanas tanpa bapa | biyang ajêjaluk | saparan sinikang-sikang[90] | nulya amarani lare dolan mêcil[91] | bagus payo totohan ||
16. sadaningsun ngong tancêbne siti | yèn kabêdhol ingsun patènana | yèn tan kêna bayarane | ulam ula sasuru | bocah ngucap dening kumaki | sun bêdhole ing kiwa | anulya sinambut | binêdhol aprakênêngan | nora obah malah karingête miji[92] | lir wong adus tan obah ||
17. lah mara ngudanga[93] batur malih | kang akathah barênga bêdhola | bocah akèh mirsa kabèh | marani saryya muwus | apa iku dening kumaki | lah iki sandaniwang[94] | bêdholên wong agung | yèn kabêdhol guluniwang | lah tugêlên bayarana ulam mami | ya sairis kewala ||
18. apa têmên nulya dipun cangking | tangan kiwa sada nora obah | karingêt kumyus ta mangke | nulya bocah sadarum | samya bêdhol pan nora kêni | samya karingêt êrah | maksa tan kajujung | barêng [ba...]
--- [f. 58r] ---
[...rêng] ya pabêdholira[95] | nora kêna samya asrah ulam sami | sairis-iris sowang ||
19. mara bapakamu konên prapti | wong sadesa aja gênti mara | ya barênga makat[96] kabèh | bocah prasamya mantuk | awêwarah bapakirèki | atutur sowang-sowang | bapa ika maung[97] | lare ajêjaluk ladak | nacêbakên[98] sada lanang anèng siti | kon bêdhol ngajak tohan ||
20. yèn kabêdhol tohe gulunèki | yèn mênang jaluk iwak kewala | hèh thole ngêndi êgone | anulya sami rawuh | wong sadesa prasamya angli | bocah dening aladak | prasamya gumuyu | bocah kere patohira | sun bêdhole gih kiyai gulu mami | lah bayarana ulam ||
21. samya suka sun tarima ajing[99] | bocah sira lumaku rinuwat | nulya binêdhol age |[100] wong siji ro têtêlu | papat lima nêm pitu uni | walu sanga sadasa | jangkêp kalih puluh | tigang dasa wong sadesa | nora kangkat sadaya karingêt gêtih | ki dèn gedhole[101] apa ||
22. wong sadesa asok ulam sami | ngundhung-udhung[102] Dyan Sukmakumara | ngucap padha tiwas bae | sun bêdhole [bêdho...]
--- [f. 58v] ---
[...le] patohmu | alah mara kêboku sami | dhuwung waos lan pêdhang | pacul arit wêdhung | lah sok ugi kabêdhola | idhêp nêbas hèh wong dèn prayitna sami | kiye wêkase gêsang ||
23. nulya binêdhol lir gêlap muni | kadya gêrah bêkah[103] kang pratala | toya mêdal kèlêm kabèh | dadya sagara agung | yèn ajaa katabak[104] ardi | kaya kèlêm sadaya | ing măngsa puniku | lare ika ngancik toya | lir dharatan nini tuwa sarêng myarsi | wong akathah gumêrah ||
24. amituhu lêsung dèn tugangi | wêlah ethong[105] ilir satangira | iyan minoka[106] layare | kobak-kubul[107] ing ranu | anglir luban[108] wau si nini | Radèn Sukmakumara | amarani wau | ngawe-awe nini tuwa | putuningsun marêka kene sun mati | lah age tulungana ||
25. dipun candhak nini tuwa aglis | dipun buwang tiba mêrak pêjah | gih punika trêtantune | kèli kang punang lêsung | toya mili dhatêng jaladri | ki ajar yun kaleban | Sukmakamarèku[109] | angucap lêsung mandhêga | kono bae bêndungên ikang jahnawi | prênahe ngisor Tuntang ||
26. iku carita tartantunèki | watu mangkêlang sangisor
--- [f. 59r] ---
Tutang[110] | ing Pêning ika mulane | kang muncar ika mau | ênêngêna ikang winarni | Radèn Sukmakumara | nutugakên laku | ing Jaka Pêkik tinilar | kentar ngetan rêraganira ing nguni | kang sami pinapurak ||
27. kang kacandhak dagingira uni | gènira mênang wau totohan | samya dadi ula kabèh | tinilar kinèn tugu | arêraton anèng ing Pêni[111] | ikang samya pinangan | wong Bahrawa iku | kang sami kèlêm ing toya | dadya kutuk wonge iku milu dadi | iku rane wong karad ||
28. kocapa kang tapa Jaka Pêkik | kari gana waranane ilang | asèndhèn wraksa gêng gène | Pulunggana ranipun | iya rane Bandung wus mari | inganti pan alama | nora nana rawuh | tinalika mring Bahrawa | waranane wus eca ngadhaton Pêni | ula alit akathah ||
29. linêbêtan kadhaton ing Pêning | dening wau Radèn Pulunggana | Sukmakumara tan katon | mulat lor ngetan ngidul | nora nana nulya ningali | kulon na wong lêlampah | pinapagkên wau | nyipang[112] ngiwa ingadhangan | nyipang nêngên wau maksa dèn adhangi | ja kono isun liwat ||
30. Pulunggana asru dènira ngling | Sukmakumara sun nora suka | dudu gawenira
--- [f. 59v] ---
mangke | wus enak dadi ratu | têka sira amaro kapti | naga ratuning ula | Brawijaya iku | ratuku rêp kasikara | bulah dhingin kala durung ana mami | iya sakarêpira ||
31. Pulunggana sira wruh ing mami | pa mulane tan wruh mara sira | sun karya warana bae | basakna sira iku | wong jaruman atalang guling | age sira balia | pa nganti sun labuh | sun gêbyurakên sagara | nulya mêndhak kawon kaprawiranèki | sabudine kasandhang ||
32. sakayune kauningan kapti | adhuh gusti kawula ngawula | gih sakarsa tuwan angrèh | Pulunggana amuwus | hèh têtêpa sira dadya ji | Pêning kadhatonira | aja salah kayun | nuwun ature sandika | nulya pamit ngaturi maniking wari[113] | panguripane toya ||
33. Sukmakumara sampun awali | ngadhaton Pêning ratuning ula | miwah sakèh ulam kabèh | Pulunggana wus laju | pan mangetan mring Majapait | lakune tan kawarna | kunêng kang winuwus | Brawijaya Majalêngka | tan sakeca ing manah dening sang putri | owah lan saban-saban ||
34. salawase tinilar ing laki | sarira kari gagra kusika | kadya winuson romane | ing mangke sakalakung | jukarangi rêtnaning puri | eca dhahar anedra | lir dèn adhêp kakung | angage kang adi
--- [f. 60r] ---
endah | sarirane ingulah raina wêngi | lir parada binabar ||
35. sampun surup sang pratogapati[114] | sri narendra dhatêng kênyêpura[115] | alanglang kalangênane | ing wayah têngah dalu | jinêjêpan kang para rabi | norana kara-kara | eca sami turu | arsa mring bèji lêlangyan | Brawijaya lagya mêngakakên kari | kapêthuk duratmaka ||
36. sarapat mali[116] nuli abali | Brawijaya anginêbkên lawang | sinusul maling parane | nora nana kadulu | jroning bèji dipun ulati | agêmêt nora nana | banon dipun turut | nora nana ikang owah | dhatêng kari maksih minêb kadya lami | anjêngêr Brawijaya ||
37. dyan mêdal maling kapêthuk malih | tinalêmpak kang maling malupat[117] | sinarampang luput mangke | kang maling dipun buru | samya gita wadya kang kêmit | abor[118] kadya raina | kang maling kabutuh | saparanira katingal | binaranang kinêpung dening wong kêmit | maling musna tan ana ||
38. jêngêr gêgêtun sri narapati | wadya kêmit sadaya pan eram | dening kalangkung saktine | nata bêndu kalangkung | ikang wadya samya srah pati | pan sampun byar raina | wirang sang aprabu | dhatêng amujung anedra | sarêng wungu Gajahmada dèn tibali | prapta manjing ing pura ||
39. angandika Brawijaya aris | Gajahmada [Gajah...]
--- [f. 60v] ---
[...mada] paran karêpira | ki patih atur sêmbahe | sumăngga karsa prabu | èmêng isun maling asakti | tan ana babahan mênga |[119] banon tan agugrug | norana pugêl[120] lulungan | yèn binuru kinêpung kabutuh nuli | asmaradana ilang ||
12. Asmaradana
1. iku panase kang ati | jamak maling iku lunga | iku ora mapagake | binuru tambuh parannya | wong kêmit samya lênggah | cinukuran bêrngosipun | ana thinathok[121] êndhasnya ||
2. sawêngi norana guling | iku patih èmêng iwang | kaya kapriye bêcike | yèn sawawi kinathahan | jawi lêbêt tinênggan | sampun salah cahak kayun | saparan pandung kanggenan ||
3. ing pundi gènipun mijil | manawa sing madya gantang | iya iku rêmbug ingong | mara patih abêndhea | kupulna wadyaniwang | pêpatahana gènipun | nulya mêdal atêngara ||
4. kupul gaman Majapait | pêpak adining amaca | miwah kajinêman kabèh | prajurit para prawira | wis pinatah gènira | sang yyang aruna sumunu | kang jro jawi ngatya-atya ||
5. sadaya norana guling | ana gamêlan mêmaca | ikang madati anyêrèt | ananêmbang pragojakan[122] | banon kutha kinêpang | ing jro jawi pan sa[123] pitu | kêbak dening ing gêgaman ||
6. ya ta pulunggana prapti | mijil saking ing kalangyan | jro
--- [f. 61r] ---
pura kêbêk dening wong | mèsêm kasêlêt alatah | nora kaya narendra | sakèh pathak Majalangu | kinupulakên sadaya ||
7. kinèn anyêkêl ing kami | rêrakong[124] ing Majalêngka | manawa wong iku kabèh | nora nana mangan sêga | kangsi wêruh mariwang[125] | ngur jêjêplak Majalangu | nyêkêla manawa kênang[126] ||
8. anulya dipun cukuri | kajinêman Majalêngka | barngos jenggote sasisih |[127] ana ikang linerongan | tinulis asu wajang | ana kang tinulis wiju | ana kang tinulis wayang ||
9. sadaya sami aguling | samya ingugêr cinancang | sawanèh ana kinanthèt | ana tinidhihan bata | Pulunggana wus madal[128] | agalasah[129] wong aturu | iki kang nyagupi[130] iwang ||
10. anulya dipun gugahi | tangia na maling guna | eca samya turu bae | jinêjêkan nura obah | anulya jinaguran | maksa eca dènnya turu | nulya sami cinukuran ||
11. alis barngos jenggotnèki | ana cinukur marapat | linerongan kèh warnane | tinalikung kinanthetan | rinètèng[131] wong akathah | Pulunggana wus malêbu | jarag asowan narendra ||
12. Brawijaya lagya ligih | saryya amangku sarampang | ngiwakan[132] pêdhang lan tamèng | anêngênakên talêmpak | Pulunggana asowan [aso...]
--- [f. 61v] ---
[...wan] | sapa wonge lanang iku | Brawijaya wus anduga ||
13. kawula sowan sang aji | nulya nyandhak dèn sarampang | malumapat[133] binujung age |[134] tinalêmpak mapan idha[135] | alok ing dalêm pura | kang kêmit kagyat sadarum | prasamya agundham-gundham[136] ||
14. nora kabêr[137] buru maling | pijêr padu kang dèn cancang | nting[138] carènèng kang dèn kanthèt | ing jawi ramya gumêrah | prasamya galudhungan[139] | gumêrah kang dèn talikung | kang rinèntèng rêbut para ||
15. akathah jalma kang kanin | kêna gamane piyabak | wanèh ilang dandanane | maling aguna wus ilang | jaba jro maksih ramya | abor lir gunung katunu | kang lumayu abata rêbah |[140]|
16. payok-pinoyokan[141] sami | jalma ikang lêlerongan | miwah kang cinukur kabèh | sadaya pan kawirangan | pan sampun byar raina | tan sinipi dukanipun | Brawijaya Majalêngka ||
17. dening nyêkêl wong sawiji | datan kêna kawirangan | langkung sukawa[142] sang katong | raina nora kawarna | wus surup sa yyang arka | kang kêmit tangkêp gumuruh | prasamya angatya-atya ||
18. sri nata asangêt runtik | karsa alanglang piyabak | papak[143] [papa...]
--- [f. 62r] ---
[...k] kaprajuritane | sadaya wus jinêjêpan | angartika i nala | bapa[144] maling dèn apangguh | padha wong prawirèng yuda ||
19. aja uga angocati | mêngko yèn pangguh lan iwang | maling kapanggih kaputrèn | nura adan tinarajang | ginada pan malupat | tinututan dipun pupuh | lir agada[145] wêwawayangan |[146]|
20. amaksa dipun balêdig | maling inguculan raras | kêna malêsat tibane | tinututan lawan gada | pinupuh Pulunggana | atangkis asta pinupuh | Pulunggana kasayahan ||
21. anulya anginum warih | kuwat malih Pulunggana | lumayu binujung rame | wus katadhahan kinêpang | abor kadi raina | maling aguna angamuk | akathah jalma kacurna[147] ||
22. nanging maksa dèn kathahi | sayah sira Pulunggana | kinaracok waos akèh | sinasog ing ganjur rangap | tawok lêbing[148] pinêdhang | Pulunggana manjing sumur | loki[149] wong lir gêrah kapat ||
23. maling aguna wus mati | jroning sumur jinojohan | sarta kinêpung sumure | Pulunggana sampun mêdal | narajang baris rangap | kang baris jawi kadhatun | sinapa
--- [f. 62v] ---
hèh iku sapa ||
24. tambuh wonge isun maling | nulya sinasog kewala | kinarubut buh kathahe | angamuk maling aguna | kang aran Pulunggana | kèh kacurnan sami batur | Pulunggana tan tumama ||
25. pan ora angambah siti | kasăngga dening gêgaman | sayah gêbyur toya mangke | sagaran ikang kinêmbar | Pulunggana wus ilang | kinêpang sagaran agung | nyanane sampun palastra ||
26. nora dangu alok malih | kidul wetan kilèn kitha | iya mangkana ramene | Pulunggana sampun ilang | manjing dhatêng jro pura | gègère kaya pinusus | tambuh musuh tambuh rowang ||
27. ing jro pura alok malih | sawêngi pisan tan pêgat | punang maling sayah make | ngusi kaputrèn aminta | toya wus ingulungan | tambuh parane kang padung[150] | sarêng pinêthuk ing toya ||
28. byar raina sri bupati | kalakung bêndu ing manah | pira lamine ing mangke | sinaba ing duratmaka | sabên dalu mangkana | datan kaliwatan iku | gègèr dening duratmaka ||
29. ênêngna ikang winarni | amangsuli kang carita |
--- [f. 63r] ---
nyarêngi tugal kandhane | de maling wau punika | yèn sinêdya pan ana | yèn nora sinêdya iku | salamine nora nana ||
30. ikang pinurwa ing kawi | duk rumiyin wus alama | Ki Bagus Mada kandhane | anaking bramanan[151] sabrang | ngajawa lawan garwa | kacarita wawrat sêpuh | anèng marga asêsuta ||
31. lair lanang putranèki | sasampuning binêrsihan | tinilar ing ngisor arèn | gadhong pakis sasabira | ki bramana angucap | besuk Rubiyah putrèngsun | anguyuni Majalêngka ||
32. nulya tinilar kang siwi | bramana lajêng lêlana | anut saparan karsane | sawurine ana jalma | dèrès arèn punika | sarêng dhatêng ngisoripun | jabang bayi katingalan ||
33. rinubung sêmut anangis | cinandhak nulya ingêmban | binakta mantuk wismane | sinungakên rabinira | dhasar tan darbe putra | abuhngah-bungah[152] kalangkung | baya wus karsaning dewa ||
34. abancar pabayun kalih | jabang bayi sinusonan | lir dèn dus ing banyu gege | sang jabang bayi walagang | winastanan Ki Mada | pan akathah bêjanipun | mangke pan sampun diwa[153] |[154]|
35. karyanipun angon sapi | nging dèrèng sinapih biyang [bi...]
--- [f. 63v] ---
[...yang] | wus agêdhe lamun mulèh | jaluk susu nora mangan | nulya wangsul pangonan | jugul blilu kuprung[155] pêngung | dadi guyon rare kathah ||
36. rare agêng alit sami | akongkon dhatêng Ki Mada | nanging têka miyang bae | pradene[156] siniya-siya | pinoyokan ing kathah | manahe sakit kalakung | mila yèn angon amisah ||
37. dalune Ki Mada ngipi | pinaranan ramanira | agalur-galur tuture | nora pandung warnanira | katon dhara binêdhah | ingisèn raosing ngèlmu | bênêran udanagara ||
38. lan sakèhe kang rumiyin | kang kage[157] caraka basa | ingisèkakên kalbune | Jugulmudha Nitisastra | lan Raja Kapa-kapa | Kuthara Danagarèku | atanapi Suryangalam ||
39. katingal dipun êdomi | dharanira sampun waras | durung tutug wungu age | angungun gêtun kalitang[158] | dening ngipi mangkana | sarêng enjing wayah bêdhug | Ki Mada angon amisah ||
40. dipun parani ing jalmi | wayanghira[159] gumapula | loro kèhe lanang wadon | yun lumayu dipun candhak | Mada sira mênênga | mêko ingsun tutur-tutur | sira uga putraniwang ||
41. tinutur purwane [pur...]
--- [f. 64r] ---
[...wane] dhingin | tingale Mada tan samar | iya kang katon pangimpèn | nora wawas tur pranata | dhumatêng ibu rama | Ki Bramana aris muwus | poma kaki ja wêwarta ||
42. lan maninge sira kaki | ja talatèn saba desa | apa gunane wong angon | bilik[160] sira pamitana | mring rama biyangira | ngawulaa Majalangu | masthi sira kinasihan ||
43. punapa marganing kenging | bulah si darbea wăngsa | adhuh kaki gampang bae | ing mêngko Sang Brawijaya | sungkawane kalintang | jro puri sinaba pandung | sakti guna mahabara ||
44. sakèhe wong Majapait | nora sanggup anyêkêla | pan agêdhe ganjarane | iku kaki sanggupana | ngangèl gampang kewala | angèle lamun datan wruh | gampange yèn wruh mulanya ||
45. anulya dipun bisiki | Ki Mada sampun kaduga | wus karia putraningong | ingsun angubara[161] laya | Ki Bramana lan garwa | matur wus nora kadulu | ênêngna ikang kocapa ||
46. Brawijaya Majapait | kalangkung dening sungkawa | sinaba maling kuthane | tambuh parane dêduka | ya ta miyos sineba | pêpak pra nayakanipun | angandika sri narendra ||
47. patih miwah mantri-mantri | kaya priye karêpira | apa wis mangkene bae | ki apatih matur nêmbah | punapa pangandika | sumoga[162] ing karsang[163] Prabu | Brawijaya
--- [f. 64v] ---
èsmu duka ||
48. hèh lungaa angulati | sraya kang sagup nyêkêla | ja mulèh ydèn[164] cegoh regoh | yèn tan alèh aja mulèh |[165] ayya gawa parêpat | aja mulih ing umahmu | banjura têka paseban ||
49. nulya kondur sri bupati | ki patih lajêng lampahnya | saking ing paseban bae | tambuh jinujug ing manah | kocapa Jaka Mada | angon lêmbu kang winuwus | ki patih marêngi liwat ||
50. Ki Mada samya aligih | rêrasan lan rowangira | ingong angrungu wartane | atêr[166] wong sajroning kitha | sinaba duratmaka | Brawijaya lakung bêndu | norana sagungp[167] nyêkêla ||
51. dene kang maling asêkti | Ki Mada aris angucap | ora tiwase patihe | emane kamuktènira | aku sanggup nyêkêla | dadia pêpatih prabu | dèn kênthoka[168] yèn tan kêna ||
52. ki patih mirsa dènnya ngling | lare alit arêrasan | mandhêg dipun tilingake | wus wêning nulya pinaran | ki patih tumut lêgah | apa dira[169] ucap iku | lare iki saurira ||
53. manira ngrasani maling | kang asaba ing kadhatyan | dening kalangkung saktine | puniki rowang manira | Ki Mada pêngung ladak | pêpatihe Majalangu | punika ingaran tiwas ||
54. bocah puniki nyagupi | iya thole sanggupira | maling aguna kênane | gih yèn watên karsa nata | manira dèn kêthoka | iku têmên dènnya muwus | pakaran [paka...]
--- [f. 65r] ---
[...ran] yèn tan têmêna ||
55. mara jarwanana mami | maling gonira angarah | Ki Mada alon dêlinge | saguna-guna manira | măngsa sun wawahêna | yèn tan ngarsane sang prabu | ki apatih èmêng i tyas ||
56. anulya dipun jarwani | payo sira isun bakta | sun aturakên sang katong | ya isun iki dinuta | ngulari kang sanggupa | lan sun dhewe asanggup |[170] mring sira yèn angsal karya ||
57. anyambungi mati mami | isun dudut mantu sira | ingong duwe anak wadon | ya kaki sira alap |[171] wus kering Jaka Mada | lumampah ana ing pukur | lajêng sowan sri narendra ||
58. Brawijaya pan tinakil[172] | papak adining amaca | piyak ki patih praptane | asowan mugèng ing ngarsa | angandika sang nata | patih lèh karya lakumu | umatur saha pranata ||
59. angsal sasat datan olih | wotên kang sanggup nyêkêla | malih[173] kang saba kadhatons[174] [kadha...]
--- [f. 65v] ---
[...tons] | tibalana ngarsaniwang | Ki Mada tinibalan | kagyat nata lakung rêngu | ala têmên polahira ||
60. tanpa ngrasa sun arani | tumandang ngulari sraya | têka gawa bocah angon | si patih wis tanpa guna | he lare apa sira | kang sagup anyêkêl pandung | sira maning yèn iyaa ||
61. Jaka Mada atur bakti | yèn watên karsa sandika | amarêngi barkat katong | hèh bocah pa têmên sira | yèn maling nora kêna | masthi sun tugêl gulumu | sapikul lawan si patya ||
62. Ki Mada matur ngabakti | nuwun sumoga ngabahan | nulya kondur sang akatong | ki apatih tinibalan | Ki Mada kinèn bakta | pinarak anèng mangutur[175] | Brawijaya Majalêngka ||
63. ki apatih mugèng ngarsi | Ki Mada nèng wurinira | angandika sang akatong | hèh Mada maling aguna | luwih dening kawasa | sampun jinarwa sadarum | kapriye tarekahira ||
64. sira sawêngi sun sungi | kawasa duwe parentah | isun iya nurut bae | Ki Mada matur anêmbah | yèn suwawi lan nata | dalêm saditên sadalu | watêna ikang larangan ||
65. sakathahe para gusti | sampun watên ngingu toya | salêbêtipun kathaton[176] | wêwaddhah
--- [f. 66r] ---
dèn pêcahana | sumur samya sinaban | tinugua luwuripun | pacêrèn dèn urugana ||
66. lêlangon sajroning puri | sinasaban dèn karêksa | kinêmitan gaman ake[177] | punika dados pangusyan | apa karan mangkana | pandung punika pukulun | mila darbe pangawasa ||
67. guna sakti anglakungi | adarbe kumala naga | lan Pulunggana arane | panguripanipun toya | dèn cêkêla ing wadya | wuwuha sing Majalangu | punika măngsa kênaa ||
68. pêjaha sapta sawêngi | asal katetesan toyan[178] | igih masthi gêsang malèh | supami tan manggih toya | wakipun lêsu lupa | auyang tan darbe bayu | ical ingkang pangawasa ||
69. sapurugipun katawis | apa têmên ujarira | igih basuki pinatèn | nulya samya ingundhangan | sakèh wong ing jro pura | aja na angingu banyu | undhang dalêm pinatyanan ||
70. sumur samya dèn sasabi | sakèh pacêrèn ngurugan | langon sinasaban mangke | wus pinatah ikang ngraksa | samya kinèn saosa | abor anajèni iku | sarupa wong Wilatikta ||
71. sampun surup sa hyang rawi | Ki Mada nuwun wêwênang | tibala putri kato[179] |[180]
--- [f. 66v] ---
sampun têbih lan sang nata | sapawongan sadaya | igih kawula pukulun | dalêm kaputrèn kang têngga ||
72. iya mara sun turuti | rajaputri tinibalan | sapawonganira kabèh | sang putri awrat pinaksa | lan malih tur kawula | bilih amba buru pandung | sampun watên mudur mara ||
13. Durma
1. sampun wotên ubah saking ing pagonan[181] | ămba bujung pribadi | sami dèn prayitna | yèn katingal kewala | dèn byoka kang punang maling | wusing tinata | Ki Mada nèng jro puri ||
2. têngah dalu ing dina Buda Cêmêngan | Ki Pulunggana prapti | jlêg datanpa sangkan | Ki Mada wus mirantya | anulya dèn parêpêki | sapa ku jalma | Pulunggana nauri ||
3. iya aku apa pangling syaraniwang | iku apa wong kêmit | Pulunggana lunga | wong iki wruh maringwang | sarya ngucap ya wong kêmit | sapa ranira | lunga nora nauri ||
4. pa Si Mada ya Si Mada aran iwang | aduga lamun maling | nulya pinêrprêkan[182] | iku pa Pulunggana | iya Pulunggana mami | pa duratmaka | ya isun dudu maling ||
5. sun kang têga kadhaton Ki Mada ngucap | apa ujarmu mali [ma...]
--- [f. 67r] ---
[...li] | anulya narajang | Ki Mada maling tadhah | aramya aganti kêris | pêdhang-pinêdhang | Mada repot kalindhih ||
6. nulya alok Ki Mada obah sadaya | Pulunggana gumisir[183] | binujung akathah | kinrubut kajinêman | sayah Pulunggana apti | ngupados toya | nora nana kapanggih ||
7. wus angrasa Ki Pulunggana yèn tiwas | sakèh para bupati | ngêbyuki sadaya | Ki Pulunggana sayah | angêlak tan ana warih | sarya ngoboran | saparan dèn tut wuri ||
8. wus sinikêp marucut pan nura kêna | anulya dipun byuki | kiringg[184] Pulunggana | jalma pating palêsat | ana binuwang binanting | wanèh dhinupak | kalêngêr katampiling ||
9. kang kasampe aniba pating palêsat | lumayu samya wiwrin | tan maga[185] puliha | katur ing Brawijaya | dukane yayah sinipi | hèh kayaparan | Mada maling tan kêni ||
10. aturira Ki Mada pitên-pitêna[186] | kang nyêkêl batê[187] kenging | yèn dede putra ka | sang dyah rêtnaning pura | amasthi kang maling kêni | nulya ngandikan | nini sun wèhi kardi ||
11. lah cêkêlên iki kang maling aguna | sa dyah matur wotsari | ulun pan wanodya | kawula sagêd apa | igih kawula kadugi | nanging ta rama | sampun dika patèni ||
12. iya nini lah mara cêkêlên egal | nulya dipun parani | kang maling cinandhak | bau kiwa [ki...]
--- [f. 67v] ---
[...wa] tan obah | anulya dipun talèni | salira lupa | tanpa bayu kang maling ||
13. wus binakta ingaturakên kang rama | suka sri narapati | nulya angandika | maling kaya apa |[188] pa rêp mati pa rêp urip | Lunggana nêmbah | sumăngga karsa nêrpati |[189]|
14. sêdya aba asuwita sri narendra | yèn paduka patèni | punapa kinarya | sasisaning gurinda | miwah salandhêping kikir | satapak palu- |[190] nipun êmpu sabumi ||
15. kadi batên tumama abdi paduka | yèn suwawi sang aji | ba kawulakêna | punapa karsa nata | anulya dipun luwari | nulya prasêtya | tinariman sang putri ||
16. sinung nama Rahadèn Arya Panular | dening Ki Mada manggih | lan nake ki patya | jinujung ligihira | agêntèni dadya patih | patih kang lama | ngagur dipun ingoni ||
17. Bagus Mada jumênêng Ki Gajahmada | kinasihan sang aji | gêmah kang nagara | wong cili alêmbana | kacaryyan parentah pati[191] | Ki Gajahmada | kalangkung dening adil ||
18. nulya Arya Panular kinèn nêlukna | ing sabrang miwah Jawi | sakêdhap wus prata | tanah nagari Jawa | ing sabrang dipun lampahi | mêdal samodra | lir dharatan sirèki ||
19. samya ajrih wong sabrang dening kalintang | Arya Panular sakti | wus têluk sadaya | Bali
--- [f. 68r] ---
Bugis Makasar | Tarnate Banjar tanapi | Timur lan Bima | Siyuk Labak Patani ||
20. ing Sêmbawa Mandar Kucing samya seba | Trangganu Salot sami | Jambi lan Salebar | Salot Sadhong Pulembang | Lampung Sokadana nangkil | Jahor lan Cêmpa | asowan Majapait ||
21. kang dèn jrihi kang nama Arya Panular | dening kalangkung sakti | sang nata sêmana | sakalangkung asuka | Ki Panular dipun sihi | pinutra-putra | kèringan ing sabumi ||
22. yèn ajurit wong Pêning ikang binakta | mila norana wani | dening Gajahmada | kabubuhan ing wutat | yèn ana sukêr nagari | kang bêbênêran | Ki Mada kang nyampuni ||
23. wus alama jênêngira Brawijaya | dalu sang nata ngipi | akrama pan angsal | rajaputri ing Cêmpa | ejing[192] miyos sri bupati | ing panangkilan | angandika ing patih ||
24. apa ana kang ingaran bumi Cêmpa | Arya Panular bakti | igih nagri sabrang | nulya Arya Panular | ingutus dhatêng sang aji | mara ing Cêmpa | sinom sampun winêling ||
14. Sinom
1. pamit pranata wus kentar | dènnya angambah jaladri | no[193] amawi baita |[194] lumampah siyang lan latri | prapta Cêmpa nagari | wus katur samya aluguh | mojar Sri Nata Cêmpa |
--- [f. 68v] ---
Ki Patih Panular kaki | paran karya ngutus paran de sang nata ||
2. umatur Arya Panular | manira ngutus sang aji | anglamar putri sang nata | lah sangkramanên rumiyin | satosa[195] ki apatih | Arya Panular Sang Prabu | ing Cêmpa manjing pura | sigra sang putri tinari | cinarita putra ing Cêmpa têtiga ||
3. èstri kêkalih satugal | wuruju jalêr apêkik | wus tinari kinèn dandan | tansah udrasa sang putri | karantên putri nangis | nora ginagawan iku | nini putri mênênga | benjang lamun sun kêkirim | aja nangis enjang sri bupati mêdal ||
4. apanggih Arya Panular | pangandikane sang aji | Arya Panular aturna | sang putri ing Nata Jawi | atêrna hèh apatih | Arya Panular mit wau | kering Sang Putri Cêmpa | ing laut nora kawarni | sapraptane pasisir Arya Panular ||
5. aputusan dhingin sira | umatur dhatêng sang aji | kawula ngutus pun arya | paduka mapag Garêsik | suka sri narapati | asuwara wadya agung | bubar nitih dipăngga | sampun prapta ing Garêsik | tan kawarna bubar anitih kalihan ||
6. wus prapta ing Majalêngka | tansah kasukan sang aji | tan kawarna wus alama | apêparab pramèsyari | Sang Putri Darawati | namanira sang rêtna yu | adawa cinarita | sang netang[196] Cêmpa kawarni | kadhatêngan Mulana Sèk Walilanang ||
7. sing Atasangin pan [pa...]
--- [f. 69r] ---
[...n] tita | sinêmbah dening sang aji | pandhita ing ngêndi tuwan | anglêlana paran kardi | tuwan maring ing kami | kirang dhahar sandhang ulun | ajêjaluka mringwang | tuwan sun arta asugih | angandika Sèk Walilanang sang nata ||
8. Sang Raja Cêmpa sun nêdha | sing mulana kita iki | datan pakenak kang nala | asung pèngêt ing sang aji | tuwan Sêlama mangkin | yèn tan Sêlama sang prabu | masthi dinukan i Yyang | anulya Sêlam sang aji | wusing Sêlam tansah agung musawarat ||
9. wus alami rajèng Cêmpa | dhumatêng ing janji mati | ikang gêtosi[197] kang rama | putranira kang wuragil | sadina-dina mangkin | musawarat sang aprabu | lawan Sèk Walilanang | sêmana sampun alami | Maulana pinanggihkên lan kang raka ||
10. kocapa nagari Jawa | wyatên rasaksi kêkalih | jalu kalayyan wanodya | pan asêpuh jalêrnèki | wakcane buta èstri | raina wêngi anguwuh | adhuh kakang manira | apanggihna lan Sang Aji | Majalêngka ki rasaksa mangkya mojar ||
11. kaya apa yèn panggiha | sira Jathagibal[198] nini | amis bacin abunira[199] | tumuli dipun usapi | awake ni rasaksi | wus rupa mênusya ayu | lir Dèwi Ratih Kendran | katuna kakang lah mami | kakang kesah dhumatêng ing Majalêngka ||
12. ni rasaksi samun[200] mitar | asinjang wulung saryya di | sulendhang
--- [f. 69v] ---
wulung araras | lumaku rina lan wêngi | lir endhang warnanèki | dadya totonan wong agung | dagang tilar dodolan | prapta ing pasar gêng mangkin | sambewara atilar dodolanira ||
13. mirut pasar Majalêngka | sami nanton endhang prapti | sang nata lagya sineba | papak pra mănca dipati | angandika nêrpati | hèh patih kaya pa iku | asêpi punang pasar | apa dèn tonton wong iki | pariksanên ki patih tumurun egal ||
14. wong anonton dipun piyak | atanya aris ki patih | nini endhang ngêndi sira | mring pasar pa karyanèki | ni idhang matur aris | wisma manira wana gung | boya têtuku iwang | tan ngulari wăngsa mami | sêdya ămba ngawula Sri Majalêngka ||
15. suka ngabdèkêna iwang | ki patih matur sang aji | angandika sri narendra | gawanên marene patih | linêbêtakên puri | cinakraman dalunipun | lakung dening kasmaran | pramèsyari Darawati | tan sinaba kang tinugung[201] mu[202] ni endhang ||
16. lami ni endhang awawrat | laminipun tigang sasi | raina wangi[203] karuna | nêdha gêcok mêntah uni | sang nata anêkani | ênya yayi ja amuwun | anulya dipun pangan | ni idhang nulya angêrik | pan lumayu mantuk dhatêng ing kayangan ||
17. gagèr[204] sawong dalêm pura | ajrih maring ni rasaksi | kocapa Sang Brawijaya | ngandika mring pramèsyari | yayi mas Darawati [Dara...]
--- [f. 70r] ---
[...wati] | sabrang ana putri ayu | pawèstri kadya sira | matur kawula tan myarsi | amung yayi kancana salin ping sapta ||
18. rupanya punika kakang | salin ping pitu sawêngi | alah mêmaru wong liyan | sri bupati nulya mijil | pêpak mănca dipati | angandika sang aprabu | Arya sira maraa | mring Cêmpa lamarên aglis | arinira Ni Darawati punika ||
19. Arya Panular wus mintar | lumampah anèng pasisir | wus mirsa sang nata tilar | sang putri sampun akrami | Arya banjur wus prapti | Sang Nata Cêmpa puniku | kagyat Ki Arya prapta | punapa karyanirèki | Arya matur kawula kinèn anglayad ||
20. sang prabu anom ngandika | kakang Arya sun atitip | katura sang nètèng[205] Jawa | lan katura kakang pêputri |[206] Ki Arya nulya amit | aglis lampahe ing ênu | wus prapta nusa Jawa | umatur Sri Maospait | pakêkitun[207] kawula kang ngaturêna ||
21. pangandikane sang nata | Arya Panular sirèki | yèn gustinira karuna | sira sun kokon ing mangkin | dyan Ki Arya lumaris | lumêbêt ing pura iku | Mas Darawati ika | ingayap ing para gusti | duk tumingal Ki Arya nulya sinapa ||
22. Ki Arya angaturêna | panêpi ing pramèsyari | Darawati kang tumămpa | sampun gèr gusti anangis | kapiyarsa i jawi | sang nata egal lumêbu | saryya gêgêm sarampang | pramèsyari Darawati | sampun mênêng [mê...]
--- [f. 70v] ---
[...nêng] wau dènira karuna ||
23. nulya arêraup sira | kêkêmu sang liring Ratih | sri narendra prapta mangko |[208] katingal kang warna salin | nulya mawas sang aji | tubak[209] gigal nora wêruh | ing make kawarnaa | ni rasaksi ikang prapti | sing kadhatyan wus lama adarbe wêka ||
24. miyos jalu winastanan | Ki Dilah saya gêng iki | amit ing ibu lan uwa | lah sami andika kari | adan malêbêt ngabdi | ing Sang Nata Maoslangu | pan tumut panakawan | sang ratu ing Majapait | abêburu mring wana ngambil asmara ||
15. Asmarandana
1. angêrig sabalanèki | pun Dilah matur patikbra | arsa cangkrama sang katong | alah cangkrama ing wana | apênêd cangkramaa | ing paseban sang aprabu | kula sanggup dhatêngêna ||
2. buron wana sakèhnèki | yèn sabada[210] lawan karsa | akaryaa pagung katong | Dilah isun idhêp sira | lah mitara dèn igal[211] | lamun buron wana rawuh | ing alun-alun sun ganjar ||
3. pun Dilah mêsat ngarsa ji | mring kayangane kang uwa | wus prapta Dilah ature | biyang isun kapudhutan | sakèhe buron wana | praptaa ing alun-alun | kang uwa gumujêng gampang ||
4. ki rasaksa ni rasaksi | agiring kang buron wana | kagiring wus prapta kabèh | ing alun-alun agêlar | mapan dadi totonan | sang nata rêna kalangkung | jinujung ligih Ki Dilah ||
5. Arya
--- [ f. 71r] ---
Damar kang wêwangi | jajar lawan Gajahmada | abala salêksa kèhe | agawe kitha piyabak | cinipta mring kang uwa | sakalakung dening bagus | lampahan sabêdhug dohnya ||
6. lawan kitha Majapait | lakung kapengin sang nata | nulya kinèn damêlake | nambut kitha Majalêngka | Arya Damar bubuhan | lan Gajahmada puniku | Arya Damar nambut kiwa ||
7. ombah[212] sakèh wong nagari | gumêrah wong Gajahmadan | gènnya atrap bata rame | sadina-dina lumampah | nging kantun rêrigitnya[213] | Arya Damar dèrèng nambut | lakung duka sri narendra ||
8. Arya Damar dèn tibali | angandika sri narendra | ala têmên sira mangko | Si Gajahmada karyanya | mèh wis kari rigitnya | sira durung atrap iku | Ki Arya Damar tur sêmbah ||
9. kadi ămba batên kari | pukulun dinamêl paran | yèn kantuna pakaryane | sun kêthok yèn kari sira | aturipun sandika | kawarnaa sampun dalu | Ki Arya Damar mring uwa ||
10. nulya sakèhing dhêdhêmit | sadaya anambut karya | tanpa wilangan kathahe | kurang bata luwih setan | sadalu wus karyanya | sarêng enjing samya dulu | kagyat gêgêtun sadaya ||
11. kapanane gène uwis | salawase tan dèn garap | dadya kari pakaryane | sira Patih Gajahmada | kadukan ing sang nata | wus angrasa manahipun | kari sabarang-barangya[214] ||
12. yèn nora lunga sing Jawi | Ki Arya Damar punika | masthi balai
--- [f. 71v] ---
wak ingong | tansah angulari marga | ênêngna kang kocapa | sampun alama kadangu | Raja Cina aputusan ||
13. mring nusya Jawa ngaturi | putri ayu wus tinampan | putri Cina dalu mangke | cinangkraman ing sang nata | risampuning alama | babot tigang sasi iku | putri Cêmpa tan sinaba ||
14. angling Nimas Darawati | kawula dèn ulihêna | sang nata ngandika alon | isun wêruh karsanira | sang nata nuli mêdal | Gajahmada sangêt matur | sang nata nulya nênêrat ||
15. Ki Arya Damar sirèki | ingandikan maring ngarsa | binalang ing sêrat mangko | nulya pramèsyari mêdal | sang prabu angandika | Gajahmada garwanisun | lungakêna mring Polebang[215] ||
16. Si Arya Damar nak mami | sira tandura Polembang | Arya Damar ngiringake | dènira Ki Gajahmada | Garêsik gènnya mancal | tan kawarna wus prapta | ing Polembang nulya muwus | Ki Apatih Gajahmada ||[216]
17. Ki Arya Damar sirèki | lah wacanên surat nata | Arya Damar maos age | karênga de Gajahmada | poma hèh Arya Dambar[217] | ja gawe somah yèn durung | ababar wêtênganira ||
18. ki apatih nulya mulih | Ki Arya kantun Pulembang | ing Cêmpa winuni mangke | Maulana Walilanang | kêkalih putranira | putra jalu ikang sêpuh | ikang èstri pan taruna ||
19. putra jalu kang wêwangi | anênggih Rahadèn Rahmat | amit dhumatêng ramane | arsa dhumatêng ing Jawa | angandika kang rama | mita pamanira [pamani...]
--- [f. 72r] ---
[...ra] prabu | nulya mara ing sang nata ||
20. kang rama mangke umiring | sang nata lagya sineba | dening garwanira mangko | katingalan de kang raka | layyan pulunanira | sang nata mangkya amuwus | lah Ki Rahmat paran karsa ||
21. kawula amit puniki | arsa dhatêng Ratu Jawa | Sang Nata Jawyartine |[218] angadu aprang tandhingan | sang natèng Cêmpa mojar | ya Rahmat rêja Jawèku | iya iku ulunira ||
22. pramèswari Darawati | kang anèm ibunira |[219] sira angakêna mangko | lamun anak isun benjang | ki mantri adhinira | gawanên maring Jawèku | sang nata amupu anak ||
23. Alim Burerah namèki | Ki Rahmat amit wus kesah | pan wong têtiga rewange | sampun anupak[220] baita | egal dènira layar | tan kawarnaa ing laut | wus prapta ing nusa Jawa ||
24. sampun panggih lan nêrpati | ing Majapait punika | Ki Rahmat sinuba mangko | lamine yyatên sawarsa | nulya amit Ki Rahmat | dêlingira sang aulun | ayya mulih akramaa ||
25. angandika sri bupati | kang Tumênggung Wilatikta | puniku nênggih mantune | Ki Arya Sidik ing Tuban | kêkalih anakira | kang sêpuh nyai tumênggung | lan Ki Rănggalawe Tuban ||
26. Ki Tumênggung Wilapait | pan kêkalih putranira | kang asêpuh èstri mangko | wasta Ki Agêng Manila | kang rayi jalu ika | Radèn Said namanipun | dening Ni Agêng Manila ||
27. panagihakên tumuli | kalawan Rahadèn Rahmat | anulya pamit mring katong | adhêdhêkah Ngampildênta | putrane Raja Cêmpa | Radèn Mantri namanipun | wus akrama [a...]
--- [f. 72v] ---
[...krama] putranira ||
28. Sang Arya Teja rinèki | Jaran Panolih punika | Dèn Mantri pinagihake | wus têmu amit mring nata | Garêsik dhinukuhan | Alim Burerah puniku | lan Dèn Mantri sami ngalap ||
29. Arya Teja putranèki | lan Radèn Mantri pan tugal | iya Garêsik dhukuhe | warnanên ana mulana | sing Judah wastanira | Sèh Alul Iman ranipun | wus prapta nagara Jawa ||
30. mêntas mara Ngampèlgadhing | wus pagih lan Sunan Rahmat | sampun jawat tangan mangko | nulya mit nitih baitra | dènnya layar mangetan | mara Balabangan[221] rawuh | kandhêg asêpi sang nata ||
31. anênggih tilar nagari | matambakên[222] ikang putra | dhatêng gunung sabalane | sakite sang rêtna barah | maksa tantuk têtaba[223] | nulya amirsa sang prabu | yèn wontên mulana prapta ||
32. ki patih ikang tinuding | sira jaluka usada | wus pra panggih sangêt ature |[224] ki mulana angandika | dudu dhukun manira | wus ginawan sarah wau | nulya tinambakkên waras ||
33. putri Balambangan uni | sang nata tan kêna ngucap | mulana pinanggihake | lan sang putri Balambangan | wus lama maulana | rêka sang nata iku |[225] garwanipun dipun bakta ||
34. prapta ngarsane sang aji | maulana angandika | hèh sang nata sira mangko | Sêlama ngucap sahadat | kabèh padha Sêlama | sang nata anyêntak asru | nulya mencos cangkêmira ||
35. maulana kesah aglis | rabine tinilar wutat | anulya [a...]
--- [f. 73r] ---
[...nulya] sêsalad gêdhe | raina wêngi wong pêjah | angandika sang nata | hèh patih sêsalad agung | panggawane nini putra ||
36. putrane lanang ta benjing | lamun dadi ratu panas | sang putri aababar[226] mangke |[227] putranira mêtu lanang | winadhahan tabêla | anulya kinèn anglabuh | ing sagara ênêngêna ||
37. kocapa wontên wong singgih | nagarane ing Kêmboja | kalungsur pangawulane | suwita mring Majalêngka | kinasihan ginanjar | tinanêm Garêsik iku | awisma sampun alama ||
38. Ki Patih Kaboja[228] mati | kantun kang èstri kewala | mapan akathah donyane | padagangira akathah | nakoda putranira | kinèn adaganga iku | wus mintar ing Balambangan ||
39. ing lautan aningali | tabêla nulya cinandhak | binuka ing jro isine | jabang bayi dyan binakta | wus lama agêng sira | ki nakoda seba wau | mring nyai pinatih ika ||
40. dipun bakta putranèki | binêbêdan cindhe kêmbang | muncar-mancur mas kuncunge | samapta kracong[229] gêgêlang | akalung ajêjamang | kalpika katimang mancur | wus prapta marêk nyi patya ||
41. aglis kasonjata liring | bageya sira nakoda | nyai patih dulu lare | abagus dipun rêrêngga | ni patih mèsêm ngucap | sapa duwe anak iku | nakoda nèng wurinira ||
42. asal kawula mêmanggih | yèn mangkono isun iya | milu anak-anak [anak-ana...]
--- [f. 73v] ---
[...k] anak mangke |[230] nakoda mring anakira | sumăngga ki nakoda | rare binakta malêbu | mring wisma dipun rêrêga[231] ||
43. sampuning alami-lami | kinèn angaji kang putra | dhatêng Sunan Rahrat[232] mangke | mapan ana rowangira | putrane jêng susunan | ing Ngampèldênta raningpun[233] | anênggih Ki Santri Benang ||
44. sampuning alami-lami | sinadulurakên sira | lawan Santri Benang mangko | ni patih tuwi nakira | Santri Giri ranira | wus binaktakakên mantuk | dènira Susunan Rahmat ||
45. saryya angandika aris | ni pinatih anakira | sun sadulurakên mangke | Ki Giri lawan Ki Benang | kumpula nyai patya | wotsêkar ature nuwun | nulya pamit mantuk sira ||
46. wus alawas dènnya ngaji | de putrane Sunan Rahmat | kêkalih pabayun wadon | awasta Nyagêng Manyura | kang anèm Santri Benang | asmaradana wus rampung | gambirsawit kang gumantya ||
16. Maskumambang
1. wus alawas Santri Benang Santri Giri | arsa angajia | maring Mêkah wong kêkalih | wus lêpas ing lampahira ||
2. kandhêg ana ing pasar Malaka uni | marmane mangkana | wong Malaka padha ngaji | mring Kyai Sèk Alul Iman ||
3. laminira tarane watên sawarsi | nuli Santri Benang | Santri Giri samya amit | arsa angaji mring Mêngkah[234] ||
4. Maulana Alul Iman mojar aris | yya sira
--- [f. 74r] ---
mring Mêkah | balik muliha sirèki | karo mring nagara Jawa ||
5. Santri Benang kipinêtêdhan[235] kulambi | sêsilir lan jukat[236] | kaskul dipun jêjuluki | Sang Prabu Nyakrakusuma ||
6. Santri Giri pinaring rasukan adi | jubah lawan jukas[237] | kaskul dipun jêjuluki | Ki Giri Prabu Satmata ||
7. nulya samya amit mulih kang winarni | pan ana mulana | nênggih saking Atasangin | Sèh Sarapidin kang nama ||
8. anupênê[238] panggih lan pandhita Jawi | anunut wong dagang | lumampah mring nusya Jawi | lir darwis pangagenira ||
9. anèng Pabêthêkan gènira uni |[239] palwane nakoda | nora kêna lunga uni | dhinayungan nora obah ||
10. pandhega ngling ki nakoda palwa iki | karane tan kêna | lunga pêrnahna ki druwis | mring luwur palya dèn egal ||
11. wus pinêrnah ing luwur palwa lumaris | ki darwis pamitan | arsa mêntas dèn lilani | anulya mudhun sagara ||
12. kadya ngambah ing dharatan sira darwis | wus mêntas muwara | anênggih ing Ngampèlgadhing | ki mulana dyan tumingal ||
13. masjid alit anulya dipun lêbêti | nulya sami mêdal | Santri Benang Santri Giri | pan dawêg amusyawarat ||
14. pan masalah èlmu raos dèn rasani | samya sah-êsahan | nulya Ki Sèh Sarapidin | sabakdane asêmbayang ||
15. nulya ligih wontên satêpining kari | nuli Ki Mulana | Sarapidzin jaluk kêndhi | Ki Benang angaturêna ||
16. ki mulana ngêcurakên toya [to...]
--- [f. 74v] ---
[...ya] kêndhi | nuli atêtanya | sapa ikang darbe masjid | Ki Benang matur pun rama ||
17. Sarapidzin angucap alah ki santri | age konên mêdal | manira maring ing masjid | Ki Benang matur ing rama ||
18. Sunan Rahmat tan adangu nulya mijil | pagih jawat tangan | sadalu gunêman èlmi | Sarapidin enjing kesah ||
19. Santri Benang Santri Giri atut wiking | adan nitih palwa | prapta lautan lumaris | Ki Sarapidzin dulu sira |[240]|
20. dening sira Santri Benang datan gingsir | sira maulana | Sarapidin anor angling | pakone Ki Santri Benang ||
21. Santri Benang aji tiga Sarapidin | lah Ki Santri Benang | sira iku sun dumêling | kaserenan èlmu rasa ||
22. pan alayar mangilèn pan sampun prapti | muwara Pamalang | Ki Mulana Sarapidin | sumalah nulya ngastana ||
23. dan kocapa kang wontên Pulembang nguni | sira Arya Damar | kawalone sampun lair | namanipun Radèn Patah ||
24. patutane Brawijaya Majapait | putranira dhawak | Usèn namanira uni | arine nênggih wanodya ||
25. wastanira Ni Manah katiga saking | mijil putri Cina | Radèn Patah Usèn amit | mring rama Ki Arya Damar ||
26. radèn kalih karsanya arsa ngajawi | mêntas ing muwara | ing Ngampèldênta angaji | malêbèng Susunan Rahmat ||
27. samya ngaji sampuning alami-lami | Usèn pamit sira | ing Pangeran Rahmat uni | linilan [linila...]
--- [f. 75r] ---
[...n] malêbêt sira ||
28. angawula mring Sang Nata Majapait | Usèn asal karya | jinujung dadya bupati | wisma Têrung jênêng Arya ||
29. ênêngêna ing Cirêbon kang winarni | kang bêkêli ika | Pangran Makêdum kang nami | kang têdhak Nabi Muhamad ||
30. kunêng putrane Tumênggung Wilapait | pan kêkalih wăngsa | Ni Agêng Manila iki | kalap ing Susunan Rahmat ||
31. apêputra tiga kang sêpuh pribadi | Ni Agêng Manyura | ni agêng amung sawiji | kang wuragil Santri Benang ||
32. mapan sami kang miyos saking sirèki | putrane Sri Cêmpa | kang adhukuh ing Garêsik | adhine Nyai Manila ||
33. apan jalu ikang nama Radèn Said | atilar kang rama | Ki Tumênggung Wilapait | karyane angabên sata ||
34. apan kesah Ki Said sing Maospait | pan angabotohan | maring Japara sirèki | sampun prapta ing Japara ||
35. angadu ayam lamun kawon ayamnèki |[241] dipun suwèk pisan | nulya kesah Jaka Said | parane lunga mangetan ||
36. nut pasisir praptèng Wana Jatisari | matèni dêdalan | abêbegal karyanèki | anèng Wana Jatisêkar ||
37. Jatisêkar lor wetaning Lasêm iki | Ki Kalifa Benang | lakung sapraptanirèki | saking muwara Pamalang ||
38. sarêng mulih anyêlamakên puniki | salunga jar cala | sinapa dening Ki Said | hèh wong ngêndi sira liwat ||
39. nyaking[242] jukas lan bêruk tasbèh kacangking | nora amiyarsa | baya [ba...]
--- [f. 75v] ---
[...ya] nora tuku warti | iki wong mati akathah ||
40. lah ing ngêndi wismanira ta sirèki | Ki Benang angucap | lah ing Tuban wisma mami | lawan Ki Kalifa Benang ||
41. sira iki arsa abegal ing mami | angling ki midhangan | arêp ta olèh sirèki | age lah sira lungaa ||
42. amidhanga ing pasar Lasêm sirèki | wontên wong amidhang | akampuh wulung lan malih | saryya asabuk daluwang ||
43. lanmun[243] wontên remanira tiba gigir | lan wora-wari bang | ika kinarya sêsuping | begalên mase akathah ||
44. adan midhang ing pasar Lasêm Ki Said | wus prapta ing pasar | kang dèn ulati kapanggih | nulya kesahe mangetan ||
45. lunga ngetan Ki Said apan tut wiking | Ki Kalifa Benang | prapta ing Tuban sirèki | malêbêt ing masjidira ||
46. pan Ki Said angalasodi[244] sumandhing | wus dalu Ki Benang | arani mring Ki Said |[245] Ki Benang aris angucap ||
47. lah wong apa angalasod sira iki | subalinga samar | têkanira tan udani | anèng sajabaning lawang ||
48. mangkya matur kawula ikang kapagih | Wana Jatisêkar | igih kawula pun Said | arsa angabdi mring tuwan ||
49. lamun têmên-têmên ta sira Ki Said | sira ngaluwata | nulya ngaluwat Ki Said | lamine wontên sawarsa ||
50. Ki Kalifa Benang pinarêk ing masjid | andhèr pêkir seba | wus lawas binakta mulih | Ki Said nèng dalêmira ||
--- [f. 76r] ---
51. dèn iliri anulya nglilir Ki Said | Ki Kalifa Benang | angandika lah Ki Said | dèn egal sira ngalasa ||
52. nulya ngalas lamine yyatên sawarsi | kabêbêd ing lata | Pangeran Benang dan angling | hèh kaum sira sadaya ||
53. lah ta padha abêbêdhag wana sami | kèhing pêkir ika | sampun sami bakta jaring | kêkudhungan iwêr sangsam ||
54. sakèh kaum malêbêt i Wanasari | manggih mayid ika | sumedhe[246] ing wrêksa wudi | karambatan dening lata ||
55. mangkya katur Pangeran Benang sira glis | mayid pinaranan | anulya dipun iliri | Ki Said anglilir sira ||
56. angandika Pangeran Benang Ki Said | nyawa lah muliha | sinung kulambi sêsilir | jukas kaskul pinaringan ||
57. pan Ki Said amit mantuk sira aglis | mara ing Japara | abanjur lampahnya nuli | angulon garwa binakta ||
58. anglêlana mulane kapati-pati | mulane samana | wontên Suluk Ragabrangti | Ki Said lagya nglêlana ||
59. dan anunut ing baita Radèn Said | maring tanah sabrang | kandhêg watên Pulo Upih | karane kandhêg sang brăngta ||
60. sira Said pan amapag dara putih | Ki Said dan napa | sang dara putih ing ngêndi | sumaur sang dara pêthak ||
61. ya Ki Said ayun dhatêng guru mami | Ki Said angucap | lamun mêngkono sirèki | ingsun tumut maring sira ||
62. nulya tumut Ki Said ing dara putih | praptèng gurunira | sang pandhita sira mangkin | lagya atapa [a...]
--- [f. 76v] ---
[...tapa] ngaluwat ||
63. sawêdale sang pandhita napa aris | maring Said ika | rahadyan nulya angaji | maring pandhita sawarsa ||
64. laminira dyan pinarnahkên Ki Said | i Carêbon ika | Kalijaga dèn dhukuhi | kang darbe Carbon amirsa ||
65. yèn ing Kalijaga wontên wong atapi | ing dalu Susunan | Makêdum anênggih prapti | ing Kalijaga kapanggya ||
66. lan kang tapa amusawarat sawêngi | nora nana nedra | wus rêmbag anugil èlmi | salin têmbang dhandhanggula ||
17. Dhandhanggula
1. wus mêngkana kawarna ing kawi | ikang wontên mangke Ngampèldênta | Kae Patah amit mangke | dhatêng ikang sinuwun | kang asrama ing Ngampèlgadhing | nulya mangke ngandika | Ki Patah sirèku | yèn mitar nglêlana ika | nut pasisir yèn ana sêsunglon uni | puniku malbèng wana ||
2. yèn agănda mêntasa tumuli | sira Patah amit nulya kesah | anut pasisir mangilèn | adan miyak rêrumbut | alang-alang galagah nuli | kandhêg anèng Bintara | Ki Patah dhêdhukuh | abuka angaji sastra | wus alama akathah ingkang angaji | kaloka ing Sang Nata ||
3. Majapait nulya dèn tibali | wus alama sampun angsal karya | dèn sêngkakakên lungguhe | dadya dipati iku | ing Bentara pamongmongnèki | wasta Ki Lêmbusora | angêmbani wau | dhatêng Dipati Bintara | kinèn nêlukakên wong bang kilèn sami | atugua tampingan [tamping...]
--- [f. 77r] ---
[...an] ||
4. wus masuwur ing bang kilèn sami | samya suyud ngawula Bintara | nulya damêl kutha mangke | ing Barus wastanipun | Lêmbusora mapan akardi | kitha ganthoka punika |[247] ênêngna winuwus | datatita Brawijaya | pan asakit rajasinganên sang aji | laminira sawarsa ||
5. sinêbar nayaka Majapait | angulari usada tan angsal | ing dalu supêna mangke | Sang Nata Majalangu | yun waluyya gêrahirèki | akramaa lan wandhan | enjing sang aprabu | asuwara wadyabala | angulari wandhan kuning datan polih | emut sang putri Cêmpa ||
6. pan adarbe cèthi wandhan kuning | bêbaktane saking nagri Cêmpa | nênggih karuwun angsale | nagri Wandhan puniku | dipun bêdhah de sri bupati | ing Cêmpa Wandhan bêdhah | putrine kapupu | binayong warnane endah | kuning mancur kuciwa remane bontit | wus katur mring sang nata ||
7. cinangkraman waras grah sang aji | wus angandhêg sang rêtnaning Wandhan | anulya kinubonake | prapta samayanipun | nulya lair kang jabang bayi | miyos lanang sudibya | bagus cahya mancur | ginadhahkên juru sawah | ênêngêna mangsuli caritanèki | sarêng tugal kandhanya ||
8. padhukuhan ing Tarub winarni | wontên èstri tinilar ing priya | ayu anom ing warnane | mapan dèrèng asunu | pan kapalang seda kang laki | lakung ngrudatin manah | Nyai Răndha Tarub | kalakung abêk sudarma | lampahane lakung asih pêkir miskin | tulung [tu...]
--- [f. 77v] ---
[...lung] i wong kawudan ||
9. nyai rodha[248] ing Tarub mêmuri | lampahing laki abêk sudarman | adhahar têtaba luwe | tama[249] arip yèn turu | tru panrima marmitanèki | macapat macalima | kabèh padha suyud | nêdha sawabe ni radha[250] | sasêbdane pinudhi-pundhi[251] kinardi | panêmbahaning kathah ||
10. Sela Warung Garobogan tuwin | ing Balora Katong salaminya | kabèh pangaji-ajine | barang ikang tinadur | pan uninga ing Tarub uni | nanging ta nyai răndha | ngrudatin kalangkung | tambuh panglipuring brota | manah nglampus tambuh ikang dèn tingali | kaya milua pêjah ||
11. ênêngêna mangsuli winuni | kala Radèn Sêsuruh mangetan | kang rama Galuh sang rajèng | musna lan gêdhongipun | wus ginaib aputra malih | lanang bagus anawang | cahyanipun mancur | arine Ciyungwanara | sanès bibi sinusulakên sudarmi | sarêng lan panjênêngan ||
12. Brawijaya ngadêg Majapait | Radèn Timur pan sampun tinitah - | akên ing Tarub prênahe | punika kandhanipun | kang satêngah caritanèki | putrane Brawijaya | tuhu putra Galuh | mangsuli murwa carita | Radèn Timur kala sinèlèh ing wêngi | i dhepok Tarub gènnya ||
13. datatita kawarnaa malih | anuju wau malêm Jumungah | ing têngah dalu wayahe | nyai răndha ing Tarub | têtkalane miyos ing jawi | madêg madyaning natar | kagyat duk andulu | prênah dhepoke kang raka | ana katon padhang dudu padhang gêni | nêlahi cahya [cah...]
--- [f. 78r] ---
[...ya] padhang ||
14. mancur lir wulan purnama sidi | kadya daru lir sundhul ngawiyat | kadi raina jagate | sirna pêtêngi[252] dalu | padhang dening cahya nêlahi | nyai răngdha graita | kang padhang sumunu | mapan katingal sadaya | wêngkon Tarub ni radha tan arsa guling | kaèsthi ikang padhang ||
15. datatita nyai răndha gipih | dhatêng dhepok ya ta katingalan | jabang bayi mancur mangke | sor giyanti gènipun | cahya mancur lir mas sinangling | cahya mancur anawang | agêpah sinambut | tiningalan lamun lanang | luwih bagus ni radha bungah ing ati | binakta mantuk wisma ||
16. datan ana jalma kang udani | nyai răndha saluku nèng wisma | sampun ginêdhong putrane | anulya samya ngrungu | nyai răndha darbe bêbayi | jalu bagus anawang | nak putu misuwur | samya atinjo sadaya | samya rawuh agêng alit jalu èstri | gawa sadarbèkira ||
17. êmpon-êpon[253] bras ayam kêrambil | kunir kunci sunthi lan lupuyang[254] | lisah bêbêlêk praptane | sakèh kang anak putu | kang macapat macalimèki | samya tijro[255] sadaya | mring Ni Răndha Tarub | atanapi padhukuhan | kiwa têngên sadaya sami akêmit | wong Pakis lan Sêsela ||
18. wong Patanèn Garobogan prapti | Katong Bangsri lan wong Lurung Tengah | dhudha santri kêrig kabèh | akêmit sabên dalu | pitung dina pan pitung latri | cinarita apadhang | tanna
--- [f. 78v] ---
ritên dalu | sawêkon[256] Tarub sadaya | samya gawok sakathahe kang akêmit | wus pitung dina wêngya ||
19. padhang yèn ritên pêtêng yèn wêngi | kang ningali pan lulut sadaya | samya kumawula kabèh | jabang bayi puniku | nora apti dinulang nguni | anusu datan arsa | nanging kang sinusu | jêjêmpolane kang asta | wus alami wong gêgawa kèh kang prapti | praptane lir karamat ||
20. kathah bêjane tan milih margi | sampun sugih wau nyai răngdha | amargi saking putrane | umuripun sataun | glis walagang kang jabang bayi | apangling kang tumingal | ni răngdha sêsusun[257] | mapan tan kêna pisaha | siyang latri wantu atmaja satugil | lakung dinama-dama ||
21. atmajanira ginusti-gusti | ingugung wau sapolahira | abagus mancur cahyane | adawa yèn winuwus | wus aumur padbêlas warsi | birai sandhang sêkar | kathah rara rawuh | kênya tambangan wulanjar | samya brăngta kasmaran dening apêkik | kang ngugahi[258] akathah ||
22. macapat macalima kang prapti | nanging Ki Jaka tan arsa krama | winarahan ing ibune | dahat putra tan ayun | nyai răndha ris ujarnèki | dhuh nyawa anak iwang | rara ikang ayu | sira tampiki sadaya | nganti apa sira krama widadari | norasa[259] lan manusya ||
23. lah ta biyang pitên bagi[260] bènji | tatkala [ta...]
--- [f. 79r] ---
[...tkala] mangke tan arsa krama | ibu tan pêgat tuture | wana Tarub puniku | cinarita kalakung wingit | adawa yèn winarna | tuk sabdaning ibu | tan winarna polahira | Kae Jaka akrama tuk widadari | nuruni ikang eyang ||
24. kang nama Raja Banjaransari | Prabu Galuh purwane jênêngya[261] | akrama widadarine | mangkana ikang ibu | asêsugun ing mantunèki | sakarsane tinêkan | dènnya krama atut | tan kawarna ing asmara | wus alama cinarita gènnya krami | garwa ngidham kaworan ||
25. ikang saya lulut kadya mimi | duk samana ikang ibu seda | kalangkung angrudatine | gêntèni namanipun | kyai agêng ing Tarub uni | pan dadi pangauban | nak putu sadarum | warnanên dènira wawrat | sang rêtna yu praptèng sêmaya wus lair | jabang bayi wanodya ||
26. gumilang cahya mancur nêlahi | apa[262] kadi wulan kapurnaman | rama ibu lakung sihe | salira lir mas mancur | winastanan Rara Nawangsih | sih rama ibu lintang | karsani Yyang Agung | ni rara nulya tinilar | mring kang ibu mantuk kayanganirèki | purwane asawala ||
27. nora tutug ingêmong ing bibi | purwane sang dyah pan kamanusan | dyan ical pangawasane | purwane saking kakung | mila sang dyah sangêt [sang...]
--- [f. 79v] ---
[...êt] aruntik | mantuk dhatêng kayangan | tilar putranipun | iku purwane ing kuna | jabang bayi yèn nangis dipun sêsêpi | ing ibu nèng pagungan ||
28. sabên siyang tutut jabang bayi | ikang rama eca manahira | kang putra mênêng tangise | wus lama tan anusu | glis walagang sampun sinapih | wus katawis yunira | tan roro lan ibu | wayahe jêbên asinjang | Ni Nawangsih mandaha wus abirai | lagya pangrusak taman ||
29. nêngna kocap putra Majapait | ikang ginadhuhkên juru sawah | sampun sapangon wayahe | umur sadasa taun | Radèn Bodhankajawan[263] iki | putrane putri wandhan | warna luwih ayu | awasta Driyanagara | kang sarira jênar anglir mas sinangli[264] | eman bontit remanya ||
30. ucapên sira ki juru sabin | angucap rubiyah anakira | sira tukulêna mangke | sun arsa atur patun[265] | anak putu sampun kinêrig | ki juru sawah mangkat | wong patanèn sêlur | kunêng Dèn Bodhankajawan | tanya biyang si bapa mara ing ngêndi | nyawa mara ing kutha ||
31. atur pari nyawa nuli bali | biyang isun tumutur si bapa | aja anusul putrangong | maksa sigra lumayu | Radèn Bodhan kitha wus prapti | kagyat ki juru sawah | adhuh anak isun | ya pagene nusul sira | iya bapa ingsun arsa mring jro puri | anaboh gangsaningwang [gangsaning...]
--- [f. 80r] ---
[...wang] ||
32. kang aran Sêkardalima iki | kalayyan kang aran Kêbogagang[266] | iku mapan duwèk ingong | rahadèn dènnya muwus | aliyangan pudhakirèki[267] | ki juru sawah ngucap | aja putraningsun | dadi apa ingsun nyawa | masthi mati sira anêmu bilai | rahadèn ginujêngan ||
33. pinêjang sikut ki juru sabin | wus kalumah lajêng Radèn Bondhan | lumêbêt jro pura age | wong têga kari agung | tan uninga radyan aligih | ing pagenan gamêlan | anuli tinabuh | găngsa Ki Sêkardalima | Kêboganggang sru gora tinitir-titir | kagyat wong dalêm pura ||
34. ya ta Brawijaya Majapait | wadana bang lir kadya sinêcang | lir sinêbit talingane | ngandika sang aprabu | mring nayaga èstri dèn aglis | lah sira pariksaa | sapa kang anabuh | gong isun Sêkardalima | pêpalayyan sakathah nayaga èstri | gumrudug sigra-sigra ||
35. găngsa maksi[268] tinabuh tinitir | niyaga èstri pan sarêng prapta | tiningalan lamun lare | sarwi eca aluguh | kathil gadhi[269] pra sarêng angling | bocah ing ngêndi sira | dening wani di sirèku |[270] dening wani-wani sira | nabuh găngsa dalêm wasiyat ing nguni | wus untung kudu pêjah ||
36. ya ingsun anake juru sabin | ya si bapa maksih anèng jaba | sun naboh gong ingong dhewe | lah matura sang prabu | iki gangsa
--- [f. 80v] ---
iki gangsanisun pribadi |[271] sakathahing niyaga | matur ing sang prabu | lir ature Radèn Bodhan | Brawijaya mirsa karaos ing ati | ical sakèhing duka ||
37. ya ta mèsêm Brawijaya angling | mring parêkan lah sira mêtua | tibalana bapakane | parêkan sampun mêtu | tinibalan ki juru sabin | agêtêr manahira | ing ngayunan rawuh | ngandika Sang Brawijaya | anakira juru sabin manjing puri | kang akon apa sira ||
38. matur nêmbah ămba tan upaksi | tanna yogyane yèn dudu sira | nakira undangên mrene | tur sandika dyan gupuh | radyan putran[272] dèn parani |[273] dening ki juru sawah | anake kadulu | ki juru sawah malayya | radyan putra alênggah ing kathil gadhing | sira nyawa ngandikan ||
39. dening Brawijaya Maospait | radyan putra kering juru sawah | wus prapta ngayun sang rajèng | Brawijaya andulu | mring Dèn Bodhankajawan uni | ajêngêr Brawijaya | bagus anak isun | sapa arane nakira | atur sêmbah juru sawah ing sang aji | ngambil wasta piyabak ||
40. Jaka Bondhankajawan rannèki | mèsêm sang nata saryya ngandika | mrenea sun wêling mangke | ki juru sawah maju | ingandikan parêk sang aji | anulya binisikan | wruhanira besuk | ing Majapait pan rusak | wus atuwa [a...]
--- [f. 81r] ---
[...tuwa] kang ngrusak lèr sun pribadi | mêngko sira sun duta ||
41. Ki Bondhankajawan anak mami | lungakêna têka Majalêngka | pan ingsun dhimin aduwe | pawong sanak satuhu | tur pratapa ku ari mami | Ki Gêdhe Tarub rannya | srahna putranisun | dening si yayi atămpa | sêmon isun măngsa boronga ki bayi | ing Tarub jêr wong tapa ||
42. wruh durung winarah wis dèn aglis | lakunira tan mênangi sira | ing Majapait bêdhahe | lawan wirayatipun | wis wêkasan jênênging aji | dudu wong doh kang bêdhah | ya tugal lèr ingsun | ya besuk amalês uga | putraningsun Ki Bondhankajawan iki | saturun-turunira ||
43. i rat Jawa pan kawêngku benjing | anak isun Bodhan kang duwe têdhak |[274] wis gawanên putraningong | nulya pinaring dhuwung | Radèn Bodhan kèhe kêkalih | wus ngage nulya kentar | lampahira laju | nora amampir ing wisma | padhêkahan ing Tarub sinêdya ngati | têbih sing Majalêngka ||
44. anglakungi wana gawat wêrit | pan akathah têtiyang bêbegal | radèn ngadhangan margine | jinaluk dhuwungipun | rajaputra tan suka nuli | linarihan tan pasah | radèn narik dhuwung | ginuco walikatira | kapisanan kang bêbegal angêmasi | dhuwung pugêl sabêras ||
45. kang begal kantun tiga nuduki | sigra cinêkêl ingadu kumba | katiga sarêng pêjahe | Radèn Bodhan amuwus | asangara kang wuri-wuri |
--- [f. 81v] ---
aja na ngago benjang | anak putunisun | kêris awak-awak waja | marmanipun saturunipun tan kêni | iku purwane kuna ||
46. lastari wau dènnya lumaris | Radèn Bodhan lan ki juru sawah | angalèr ngilèn lampahe | tan kawarna ing ênu | ênêngêna ikang lumaris | mangke ta kang kocapa | ki agêng ing Tarub | ikang tinilar ing garwa | pan atilar putra pawèstri satugil | rumaja putri gêngya[275] ||
47. midêr ing rat tan ana mujuli | Ni Rara Nawangsih warnanira | kêmbar kalawan ibune | têdhak sapisan iku | pantês nurunakên nêrpati | kang rama angandika | dhayohan Ni Galuh | gêlara lampit kalasa | Radèn Bodhankajawan lan juru sabin | lampahe Tarub prapta ||
48. ingacaran wus sami aligih | sinrahakên wau Radèn Bodhan | mring Ki Agêng Tarub mangke | wus tampi wadinipun | amit mulih ki juru sabin | mring nagri Majalêngka | Radèn Bodhan kantun | nèng Tarub kawêlasarsa | tansah ngimur de Ki Agêng Tarub uni | radyan pinrih dadinya ||
49. sinadulurakên lan Nawangsih | adawa lamun winarna ika | Kyagêng Tarub lakung sihe | wus lami ngakên sunu | anglir kadi gènira yagi | radèn pinrih dadinya | sidik tingal têrus | wus wikan ingêring jagat | nora samar rahadyan tansah dèn wicik[276] | satikah polahira ||
50. rahadèn tansah anuwun kang sih |
--- [f. 82r] ---
manjing guru lakung ajrihira | dènnya puruhita radèn | mring ki agêng ing Tarub | ikang akèn amangun tèki | kasabe gaga sawah | adawa tinutur | ênêngna ikang winarna | Ki Dipati Binara[277] sineba mantri | tan eca manahira ||
51. kaparentah ing narendra kapir | Dipati Têrung Kadhiri rêmbag | arsa angrabasa mangke | nagari Majalangu | asamaya dina prasami | pêpatih ing Bintara | Lêmbusora iku | wus tinata gêgamannya | gya lumampah anglurugi sampun prapti | kinêpung Majalêngka ||
52. Dipati Têrung lawan Kêdhiri | samya rêmbug Gêbong[278] Pasuruan | adan acapuh[279] jurite | ramya giri gumuruh | kadi rubuh tang widik-widik | prang amor wus takdir Yyang | mbêdhah Majalangu | kalidhih[280] Sang Brawijaya | wus kasambut bupatinira kèh mati | wadyabalane rusak ||
53. kabêrêg bubar malayya wiwrin | Ki Arya Panular sampun musna | binayong isi kuthane | pan kabakta sadarum | mring Binatara garwa lan sêlir |[281] tanapi kang parêkan | myang putra sadaruma |[282] miwah ikang bêbarkatan | pagêritan awasta Ki Jêbad Brèti | găngsa Sêkardalima ||
54. garbong Ki Bale Lumur prituwin | sanjata Ki Satami binakta | miwah sakancane kabèh | de putra Maoslangu | ikang miyos garwa kang padmi | sing Ratu Darawatya | kalih èstri [è...]
--- [f. 82v] ---
[...stri] jalu | Radèn Lêmbupêtêng rannya | wus alama krama asal Lèpèntangi | Ki Bêbêdhog putranya ||
55. wus alami datan lulut sami | ing Bitara[283] wong Têrung lan Jipang | datan purun Sêlam mangke | Dipati Jipang iku | wus alama dènira sakit | lumpuh sampun sawarsa | asupêna dalu | ayun sirna laranira | atabaa Ngardi Gajah enjing nuli | migah ing Ardi Gajah ||
56. sabusana binakta wadyèki | praptèng arga Adipati Jipang | tan mudhun sing turanggane | balanira datan wruh | tiba tanpa karana uni | dèn rapa[284] wadyanira | migah dhatêng gunung | pagih Sunan Giri Gajah | dèn wruhakên Dipati Jipang sirèki | anuta gama Sêlam ||
57. angucapakên kalimah kalih | wus mêngkana sirna sakitira | dipati ing Jipang mangke | enjang nulya dèn cukur | pan wong Jipang Sêlam sapalih | lamine ki dipatya | anèng gunung iku | Giri Gajah pitung dina | nulya kinèn mantuk dhatêng Jipang malih | kasmaran ki dipatya ||
18. Asmaradana
1. kocapa Carêbon uni | pandhita tinilar garwa | Sèk Jumadel Kobra rane | tinilaran kalih putra | ikang sêpuh wanodya | ikang anèm nêgih jalu | wayahe dawêg sapihan ||
2. pan dahat dènnya prihatin- | ira mapan kênèng coba | ngramuhi dhatêng putrane | èstri sarêng lama-lama | agarbini sang rara | prapta janji miyos jalu | nulya lare dipun buwang ||
3. mring wana wontên wong miskin | punika [puni...]
--- [f. 83r] ---
[...ka] tan darbe anak | wade garabah karyane | lagya miyang praptèng wana | pinggir margi tumingal | awor sukêt lare wau | binakta mantuk wus lama ||
4. wus agêng dipun wastani | Ki Samsu kang dol garabah | wus sugih tambuh sangkane | pan sampun dados nakoda | anulya anakira | kinèn angaji Ki Samsu | dhatêng Sèk Dumadil Kubra ||
5. Ki Samsu wus bangkit ngaji | saèlmune Dumadil Kobra |[285] ênting dipun wurukake | Sèk Jumadil Kubra ngucap | ya sun pèk mantu sira | muliha Samsu dèn gupuh | pêpoyana ramanira ||
6. wus pamit rama kapanggih | ngucap Ki Samsu tan layak | sira olèha putrane | Ki Samsu kiyainira | wus bali mring gurunya | kadya mêngkana turipun | ngucap Sèk Jumadil Kubra ||
7. wangsula tanyaa ugi | sira apa nake dhawak | yèn dede anake mangke | sal kula mupu ing wana | padening lan wadhahnya | Ki Sampu[286] dan mantuk gupuh | panggih ki nakoda ngucap ||
8. sira alèh ngong mêmanggih | anèng ngisor kandhayakan | ika jajar têlu wite | wor lêbu bêbayinira | Ki Samsu bali egal | prapta ing guru umatur | dipun nikahakên egal ||
9. wus panggih jajar aligih | ni pangantèn atêtanya | sira dudu nake dhewe | sapa rane ramanira |
--- [f. 83v] ---
Samsu tutur purwanya | nakoda sawartanipun | ni pangantèn kagyat jola ||
10. gapyuk angrakul tumuli | asangêt dènnya karuna | yèn mêngkono sira mangke | kaki anak isun dhawak | Ki Samsu sira mojar | ibu pundi ramanisun | abêbisik ibunira ||
11. putrane si rama uni | Samsu maca ngudubilah | minas setanirajine | Ki Samsu nulya lumayya | nibèng curi ing wana | nêdha mati nora lampus | abanjur aniba-niba ||
12. kalunta-lunta sirèki | Ki Samsu mara ing sabrang | ana ing Mêngkah lamine | anêgih ana sawarsa | anèng ing Rum sawarsa | lawase wus patang taun | Ki Samsu gènnya anyambrang[287] ||
13. sêmana alabuh pati | Ki Samsu ngèli samodra | nut obak[288] paran-parane | ing Cirêbon kawarnaa | Sunan Makêdum sira | mring Sèh Alul Iman guru | wus dangu gèn patakenan ||
14. Sèh Alul Iman mita sih | anêdha alal-bahalal | anak mas Cirêbon mangke | ing Hali Sampu halalna | puniku kang sun têdha | yèn mati manira besuk | igih kapêtêka ngrika ||
15. wus lama anuli lalis | Sèh Alul Iman ngastana | ing Kali Sapu wêlinge | Sunan Makêdum pêputra | kêkalih sami lanang | jumênêng Carbon kang sêpuh | ing Bantên ikang taruna ||
16. sigêgên watên ta jalmi | utangipun tigang sasra | tan bisa naur [na...]
--- [f. 84r] ---
[...ur] utange | ngukir maranggi karyanya | nyuging[289] pandhe kêmasan | sayang garji karyanipun | tanapi apandhe lêmah ||
17. saya wuwuh utangnèki | Ki Gêdhe Bulu arannya | ing kidul Dêmak wismane | anulya tubas[290] baita | abêburuh ing toya | palwane tan kêna maju | anulya sinalulupan ||
18. ana prabatang kaèksi | lamun rob datan katingal | dèn ukal[291] ana jisime | ngêntas sinèlèh baita | nulya karya kaluwat | pigir bangawan puniku | wus ajêro manggih êmas ||
19. satail giranging galih | jisim wus pinêtak nulya | Ki Gêdhe awade mase | yatrane ikang saduman | kinarya mule sira | ing jisim pêparonipun | yatrane kinarya dagang ||
20. mring sabrang dagangannèki | pan amule payonira | wus antuk dagangan mulèh | prapta muwara ing Dêmak | aglis mampir ing jarat | dèn mêmule sakalangkung | pinacak suji sadaya ||
21. Ki Gêdhe Ambulu mulih | sampun pulih utangira | kocapa Sang Raja Pase | mapan atilar nagara | dening tan darbe putra | kadya darwis lampahipun | masisir dalu supêna ||
22. Raja Pase sira apti | darbe putra lah maraa | sagara sarêng tangine | nulya maring ing samodra | wus nêngah non tabêla | sinambut binuka wau | isi jabang
--- [f. 84v] ---
bayi lanang ||
23. binakta mulih nêgari | winastan Radèn Lautan | wus diwasa mat[292] ramane | arsa ngaji nulya layar | sêmbe kinarya layar | akamudhi êcisipun | mêntas Pulo Upih sira ||
24. angaji pandhita uni | lamane ana sawarsa | nulya mit ing Jawa mangke | anèng Carêbon laminya | kocap na wong autang | kathahipun tigang èwu | nak putu nugu sadaya ||
25. Gêdhe Têdhunan namèki | pangeran ing Panggungsela | lumampah adrêwis mangko | wus lawas dalu nyupêna | ki gêdhe ing Têdhunan | yèn arêp pulih utangmu | sira atugua jarat ||
26. kang nèng pigiring jahnawi | nulya gêdhe ing Têdhunan | pan lumampah mring jarate | pinggir banawi ing Dêmak | laminya pitung dina | anèng dagan apitêkur | ing têngah dalu na mêdal ||
27. lare akêkucung[293] alit | miyos ing uloning jarat | Têdhunan anapa alon | lah ta sapa sira tuwan | Samsu Tombrès ran iwang | têka tugunên jarat sun | Samsu Tombrès sampun ilang ||
28. Gêdhe Têdhunan aligih | ya ta mantri ing Bitara | enjing tilawat nadare | tigang èwu salawatnya | sinungkên ing Têdhunan | nulya mulih anak putu | sami tinêbus sadaya ||
29. wus mulih nagaranèki | dyan bali jarat ing Dêmak | saanak putune
--- [f. 85r] ---
kabèh | kawarnaa kang sajarah | para ratu sadaya | Sultan Bitara kramantuk | Sunan Makêdum wayahnya ||
30. kocap Arya Damar lalis | putrane èstri wus krama | tuk putrane Raja Pase | kang aran Radèn Lautan | dipati ing Binatara |[294] pa[295] kêkalih putranipun | kang sêpuh Radèn Tranggana ||
31. Radèn Baskara kang rayi | Dipati Bintara seda | Radèn Tranggana gumantos | yaiku sultan ing Dêmak | Radèn Baskara dadya | dipati ing Jipang iku | de putrane Sultan Dêmak ||
32. Pangeran Prawata iki | de putra jalu kang seda | ing Sampur uni ing mangke | Pangeran Kadhiri ika | Sunan Madiyun ika | sumêdhi[296] èstri ranipun | mas ratu ing Kalinyamat ||
33. rayine wuragil istri | ênêngna ikang kocapa | Radèn Bodhankajawane | lakung sinihan gurunya | lawas têgal sêsawah | dhatêngira sarêng surup | radèn ngêmu guladrawa ||
19. Dhandhanggula
1. tan kawarna polahirèng nguni | ikang kathah dawa yèn winarna | nèng patapan lan gurune | tan apisah ing dalu | Kyagêng Tarub siyang lan latri | anèng dhepok patapan | ing sameradipun | kang garwa kêkuwu sira | ikang putra Rêtna Ayu Anawangsih | ikang atêngga wisma ||
2. ya ta datan kawarna ing latri | sampun pinagihakên kang putra |
--- [f. 85v] ---
pan wus pinasthi jodhone | nimas rara ing Tarub | lawan putra ing Majapait | sadayane pagiha | awingit sang ayu | tan nyana lamun akrama | angsal kadang sru ewa sajroning ati | dening manjing sudara ||
3. dèrèng carêm kakunge ngêmongi | kalangan janji kya agêng seda | sampun ingastana mangke | winuni ikang kantun | wus angrasa yèn kawlasasih | atut dènnya akrama | sih-sinihan lakung | mantu gêntèni ing rama | Radèn Bodhan jênêng Kyagêng Tarub uni | adawa yèn winarna ||
4. wus alami Ni Rara Nawangsih | pan awawrat sawulan warnanya | saya awuwuh ayune | lir widadari nurun | wus ajangkêp sêmaya lair | kang putra miyos lanang | warnane abagus | kang cahya amidha[297] wulan | sêdhêngira rêtna dèwi wawrat malih | babar èstri kang putra ||
5. dadya kêkalih jalu lan èstri | sampun pinansthi Dyan Bodhan seda | cupêt tan panjang tuture | winuni putanipun[298] | kalih wau sampun akrami | wus amawat sadaya | putra ikang jalu | ran Kyagêng Gêtaspandhawa | ikang rayi èstri akrami pan olih | kiyai gêng ing Ngêrang ||
6. tan winarna sêmana wus lami | têdhakipun wau ginupita | kang tumurun dalah mangke | dèn imut kandhanipun | Kyagêng Gêtaspandhawa uni | pêpitu putranira | satugal [sa...]
--- [f. 86r] ---
[...tugal] kang jalu | ikang asêpuh piyabak | ikang rayi nênêm prasamya pawèstri | kang sêpuh ikang nama ||
7. Kyai Agêng Sêsela kang rayi | èstri Nyai Gêng Pakis wastanya | Nyagêng Purna arine |[299] anuli arinipun | nyai agêng ing Kare uni | anuli arinira | nyai gêng ing Wangsul | Nyai Gêng Bakong arinya | Nyai Agêng Adibaya kang wuragil | punika jangkêp astha ||
8. sadaya sampun sami akrami | sakalangkung patut akêkadang | wus adhêkah dhewe-dhewe | kalangkung baktinipun | mring Ki Agêng Sêsela sami | kang dadi pangauban | kadang-kadangipun | samya taklim sanak tuwa | pan kinarya panêmbahan wăngsanèki | pakartine sêsawah ||
9. gaga têgal pagaotanèki[300] | mêngkana Kyai Gêdhe Sêsela | mring sabin macul wayahe | wusing asar pan jawuh | riwis-riwis pêtêng wor angin | anging mêmacul dhawak | watên tiyang rawuh | kaki-kaki têka mara | Kyai Agêng Sêsela kagyat ningali | dhatênge tanpa sakan[301] ||
10. sarêng parêngk[302] wau kaki-kaki | tangginas cinadhak nulya munya | jumêgur gêlap syarane | nulya binakta mantuk | mring Ki Agêng Sêsela uni | binada punang gêlap | nulya lajêng katur | dhumatêng sultan ing Dêmak | kinujara[303] wêsi sampun pitung bêngi | na nini-nini prapta ||
11. atêtijo[304] sarwi bakta warih | kujara wêsi [wê...]
--- [f. 86v] ---
[...si] siniram nulya | glap muni gora syarane | kujara wêsi mawut | punang gêlap mubul[305] wiyati | wong Dêmak kagawokan | anjêngêr gêgêtun | wus kasub kajana priya | yèn Ki Agêng Sela katog rosa sakti | pratăndha nyêkêl gêlap ||
12. ganti wontên dhêdhalang winarni | purwa dhalangira Sultan Dêmak | ya ta Ki Bicak wastane | kalok rabine ayu | angluwihi sakèhing jalmi | amèn dhatêng Sêsela | ngrasani sadarum | lanang wadon padha ngucap | katur Kyai Agêng Sela dèn tibali | sinandi kinèn wayang ||
13. Kyai Gêng Sela giwang kang galih | pawèstri karsa ginawe garwa | wus pêpêk wong Sela kabèh | dhêdhalang sampun lampus | garwanira darbèke sami | katur Kyagêng Sêsela | anulya pinudhut | kêkêmpule tiningalan | lakung rêgêp kêkêmpul dipun wastani | kadya dhalang Ki Bicak ||
14. sampunira mêngkana pan mari | rêmên dhatêng rabine ki dhalang | nging Ki Bicak karêmêne | wus pinasthi Yyang Agung | punang bêndhe têngêran jurit | wus lama ingèstrinan | bêndhe mring Sinuwun | Jêng Susunan Kalijaga | sapa duwe benjang pasthi dadya aji | têngêraning ayuda ||
15. sakti mugul[306] yudane yèn muni | bêndhe Ki Bicak ngakang[307] syaranya | wus lami ika kandhane | Kyagêng Sela asunu [asu...]
--- [f. 87r] ---
[...nu] | astha nênêm ikang pawèstri | ikang jalu pamêkas | wus krama sadarum | salu panti dhawak-dhawak | ikang sêpuh Nyagêng Lurung têngah uni | pagulu Nyai Saba ||
16. arine nyai agêng ing Bangsri | nuli Nyai Agêng Jati rannya | nuli Nyai Gêng Patanèn | Nyai Gêng Pakis Kidul | wuragile jalu satugil | Ki Agêng Ênis rannya | yun pratela iku | satêdhake dhawak-dhawaka |[308] nyai gêdhe ing Saba putra kêkalih | jalu lawan wanodya ||
17. ikang sêpuh anênggih pawèstri | rayinira jalu nging satugal | Kiyai Juru arane | Ki Agêng Ênis sunu | jalu langkung dening apêkik | wasta Ki Pamanahan | bêbesanan sampun | Kyai Gêng Ênis kalawan | ikang raka nyagêng ing Saba uni |[309] aja kapara têbah ||
18. warang besanan sadulur panggih | Kyai Pamanahan lan kang putra | kang uwa dadya ipene | Kyai Juru puniku | lan Ki Pamanahan ing nguni | mangsuli kang carita | malih kandhanipun | cinatur ta arinira | Gêtaspandhawa wau rumiyin |[310] nyai agêng ing Ngêrang ||
19. têdhakira wau kang winuni | nyai agêng ing Ngêrang pêputra | jalu abagus rupane | rinêngga-rêga[311] langkung | wus amêpêk birainèki | krama sampun pêputra | jalu krama sampun | aran Kyai Gêng Santênan | apêputra Ki
--- [f. 87v] ---
Panjawi arannèki | warna bagus utama ||
20. Ki Panjawi ngambil putra dening | Ki Agêng Ênis lir gènnya yoga | manjing sudara wèdine | lan Pamanahan iku | siyang latri sira Panjawi | kalawan Pamanahan | tan apisah iku | saekapraya ing manah | marma ngaran sadulure tugal bibi | kasmaran kang miyarsa ||
20. Asmaradana
1. miwah nugil rama bibi | jalma kang dèrèng waspada | de Kyai Juru ipene | dènira Ki Pamanahan | ênêngna ing carita | wontên gêmpalaning wuwus | tugil lampah sanès kăndha ||
2. ana carita nyêlani | nêgih nagari têngahan | ing Panjang[312] Pêngging arane | saêlèring Sundharowang | durung anut ing Dêmak | sagêmpure Majalangu | kapiran tan darbe nata ||
3. saurute wong ing ardi | têngahan ngilèn angetan | tambuh pangidhêpanane | Pajang Pêngging Sokawatya | ardi kidul Kajoran | Sudharowang[313] kilènipun | Kêdhu Pagêlèn punika ||
4. samya dèrèng darbe aji | arusuh dhenga rosaa | kang akèh anak putune | punika ikang kèringan | mangkana ing carita | baya wus karsa Yyang Agung | Panjang Pêngging ana nata ||
5. kinarya dawakkên wiji | nyênyongah nora alama | nêgih purwa wasanane | ing Panjang Pêngging agêmah | lare alit [a...]
--- [f. 88r] ---
[...lit] akathah | angèn maesa lan lêmbu | pakaryane adêdolan ||
6. rêmbug samya lare alit | galong-golong[314] nora pisah | padha sapangon gêdhene | kang jêmaka duru[315] kramang[316] | iku gêng-agêngira | apêrangan karyanipun | purwane rêbat pangonan ||
7. lawan kiwa têngênnèki | macapat lan măncalima | padha lare mênang dhewe | sinuruhan năngga desa | malah lakon sadina | rong dina sapasar iku | ngalor ngidul ngulon ngetan ||
8. kaloka pêrange luwih | tan apurun padha bocah | dhasar ake[317] kêndêl kabèh | dhenga dèn iloni mênang | opah babon lan bêrasa |[318] bèbèhk[319] banyak lawan wêdhus | saya gêng lêmbu maesa ||
9. baya wis karsa Yya[320] Widi | kaya ta bocah kandhuwan | padha agêdhe atine | norana mulih ing wisma | akêkuwu ing wana | kang dèn ngon maesa lêmbu | kinandhangan ing pangonan ||
10. aganti ngingon-ingoni | aganti jaluk kiriman | mring biyange dhewe-dhewe | olah-olah ikang enak | nêlukên[321] padha bocah | parêpat macapatipun | wus prapta kadya mêngkana ||
11. wêkasan dipun cupêti | abarosi[322] wong tuwanya | rêmbag wong sadesa kabèh |
--- [f. 88v] ---
padha napsu anakira | rêmbagan padha mara | wong tuwane yun ginêbug | samya ajrih kinuluran ||
12. risampuning lami-lami | bocah ika saya ngrabda | tangkêp limang atus kèhe | pinênging wus nura kêna | matis lêmbu maesa | damêl pamodhokan[323] agung | ngingon-ingoni andina ||
13. anulya rêmbagan sami | rare kang dadya pangarsa | ngucap puniki bêcike | sampun tanggêl gèn kangelan | tuwin darbèk kang ilang | tanpa wêkas rêmbag ingsun | sampun nama ilang karya ||
14. pênêde adamêl aji | wontêna kang anarima | dawêg jinujung wong akèh | sadaya prasamya rêmbag | anuli pinilihan | ikang patut dados pratu[324] | sineba de bocah kathah ||
15. amatis kêbo lan sapi | bêrase angambil wisma | sapêkên mati ratune | anulya rêmbag akarya | milih ratu wus dadya | ngingon-ingoni lir wau | patang dina nuli pêjah ||
16. anuli akarya malih | polahe kadya mêngkana | tri dina mati ratune | anulya aparêmbagan | bocah kabèh kewuhan | nora kêlêm[325] jinujung |[326] dening anuli palastra ||
17. kang ginugu rêmbagnèki | bocah puniku sêsanga | puniku prakosa kabèh | kadipundi ikang rêmbag | sanak-sanak sadaya | tan gêlêm dadi ratu |[327]
--- [f. 89r] ---
yèn batên lawan parusa ||
18. sadaya asaur paksi | igih-igih samya rêmbag | yèn mangkono pikir ingong | sayabara pilih bênjan | pundi pinili[328] kănca | kang akèh puniku patut | jinujung madêga nata ||
19. samya maras manahnèki | manawi ta kabênêran | pinilih jinujung katong | măngsa wandeya palastra | nulya antuk prayoga | sampun ingadêgkên ratu | kalih dina nuli pêjah ||
20. anuli akarya mali | cinêkêli kang prayoga | anangis kèh sêsambate | pinaksa jinujung nata | sadina nuli pêjah | samya titrin[329] manahipun | anulya maksa akarya ||
21. sarêng sineba wus mati | anulya aparêmbagan | lare sanga kewran tyase | dening norana kang kêlar | ingadêgakên nata | yèn pinaksa akèh lampus | eman kănca masthi têlas ||
22. yèn udurana[330] puniki | cicing-cicing[331] têlês rannya | atanggung mêmirang ngakèh | mesa lêmbu darbèk têlas | jrih isin mring si bapa | lare sêsanga amuwus | yèn rêmbag pikir manira ||
23. pitên bêtahaning jalmi | dawêg sami anênêdha | ing dewa anuwun katong | malah mandar na kêlara | sinêmbah wong akatha[332] | nulya nênêdha sadarum | wong sanga dalu supênê |[333]|
24. mêngkana na jalmi prapti | yèn sira têmên akarya | ratu gugunên jar ingong | nora kêna ratu uga | sok jalma
--- [f. 89v] ---
akaryaa | tan klar sinêmbah wong agung | yèn dudu nayakaning rat ||
25. nora bakal wong dadya ji | wus pinasthi dening dewa | sira ngulara naki[334] wong | ikang mujud abêk marta | kang ngaubi wong kathah | kang tan ayun darbèkipun | jalma tansah dolacara[335] ||
26. ikang wruhkên ala bêcik | kene kancamu wis ana | iya ikang bakal katong | byar tangi kang warah musna | jêngêr gêtun sadaya | dening ipènira wau | nulya samya pakupulan ||
27. tinutur supênanèki | ka prayoga nêtêpana | saujare supênane | nura nana ikang bisa | narbuka ipènira | kantos jangkêp tigang dalu | ênêng ikang kocapa |[336]|
28. anênggih Ardi Marapi | wontên ajar lakung dibya | Salokatara ane |[337] wus bêntur sutapanira | wus labda tapa têlas | wus kurès sakti pinujul | arsa tapa anèng praja ||
29. ki ajar anuli mati | ingabong pêputhutira | awune ana tapake | jabang bayi kentar ngetan | nêngna malih kocapa | lare angon ikang rêmbug | sapêkên nura wêkasan ||
30. nulya lare sanga angling | puniki rêmbag manira | yèn suwawi kêkănca kabèh |[338] nora nana kang prayoga | kang kadya ipèniwang | pètêse[339] anaking kaum | puniku kang kasupêna ||
31. puniku ikang kawawi | sinêmbaha ing akathah | dening akathah santine[340] | sadaya [sada...]
--- [f. 90r] ---
[...ya] prasamya rêmbag | anulya ingularan | nênggih anak kaumipun | ing Pajang Pêngging punika ||
32. adangu nora kapanggih | puniku lagya upêtan[341] | saking jrih ginawe katong | lare pêngung jugul mudha | nora bisa micara | nora milu-milu rêmbug | tan darbe manah punika ||
33. lir wong dhêglêng lare iki | warnane nanging prayoga | sawlês warsa umure |[342] dèn balilu maksih kêna | adawa yèn winarna | ingularan wus kapangguh | ingaturan nora arsa ||
34. anulya dipun cêkêli | dèn dhêdhabyang lare kathah | wus prapta pamondhokane | anangis angaru-ara | sêsambate mlasarsa | tinari maksa tan purun | rêmbage karsa pinaksa ||
35. linêgahakên ing kathil | ginocekan wong sêsanga | kang akathah seba kabèh | samya kajêm i butala | wus karsaning Yyang Sukma | puniku kang dados ratu | kêlar sinêmbah wong kathah ||
36. andhèr ngarsa kanan kèri | atap ikang wadyabala | lare sanga sarêng ture | sawawi aparentaha | sang nata tan ngandika | jêngêr manahe gêgêtun | kang dèn èsthi mung palastra ||
37. anulya tadhahan mijil | warata samya amangan | datan adhahar sang katong | tansah angrudatin manah | polahe ngadêg nata | kaya priye polah isun | dhuh dewa tulungên iwang ||
38. wus dangu dènnya tinangkil | nulya ngaturan mring pura |
--- [f. 90v] ---
kondur ginarêbêg i wong | wus ngadhaton pasanggrahan | kang wadyah[343] sami mêdal | asukan-sukan kalangkung | amatis lêmbu maesa ||
39. adrawina[344] rina wêngi | suking[345] sukane kang wadya | atantawisake ratune |[346] kêlara jangkêp sapasar | tulusa pandhuwurnya | ênêngna ikang winuwus | nata kang nèng dalêm pura ||
40. sakalangkung angrudatin | nadhah dhahar nadhah nedra | kang kacipta nging patine | yèn dalu pangrasanira | tan mênangi raina | yèn rina tan wruh ing dalu | dadi kasutapanira ||
41. tansah gung lara prihatin | watên ing sanggar langgatan | sampun sapasar lamine | ikang dadi putêkira | ewuh tan bisa prentah | èwêd pêpêt manah pêngung | sabarang-barang tan bisa ||
42. kang tinêdha rina wêngi | yèn tan mati dèn pocota | tan bisane dadi katong | samana kang saya lama | wus jangkêp kawan dasa | dina nora mêtu-mêtu | tansah ngaturan sineba ||
43. nanging sang nata tan apti | kaku manahe kang wadya | ing jawi rinêmbugake | guyub arsa sinalinan | ratune pinêjahan | tanpa asil gawe ratu | nora bisa pêparentah ||
44. samya ngantosi sawêngi | kocapa kang anèng pura | salawase madêg katong | nora dhahar nora nedra | dadi kasutapannya | ing malêm Jumungah dalu | lêsah wulangun sang nata ||
45. wus karsani Yyang Kang Luwih | nora bakal wong awirya | wus pinasthi jro ajale | dumadakan [dumadaka...]
--- [f. 91r] ---
[...n] sinan[347] |[348] akale wong kang ala | sinungan akaling ratu | rupa salin bagus pelag ||
46. anulya dipun panjingi | cahya tumèmpèl ing netra | sumarot[349] ana bathuke | kaleban ikang sarira | padhang sajroning sanggar | sumandhing sang ajar wau | kang aran Salokatara ||
47. cahya mor lan tapa uni | dadya kukuh panjênêngan | raja utama arane | wus mas tuwa sinêpuhan | sêsotya lan êmbanan | galuga sinusur santun | dèn awas tugal pisahnya ||
48. yèn pisaha dadya kalih | yèn tugala parêbatan | pundi kang kukuh jênênge | apa cahya apa tapa | yèn gethang masthi kurang | dudu panjênênganing ratu |[350] sami milu satuhunya ||
49. kaya bêdhug lan pamyarsi | pundi ikang kataklukan | wis ta ana syara mangke | hèh sang nata luwarana | gènira brăngtasmara | mêrangi tatal sirèku | sira bakali wus dadya ||
50. nora bakal wus pinasthi | sira kaki dadya nata | turun putunira têmbe | pinudhut malih kang cahya | mring kang duwe nagara | sira akramaa antuk | Parigêlis ing Sijaya ||
51. kono ana èstri luwih | ayu tur têdhaking tapa | Rancanawati arane | wus pinasthi jodhonira | nurunkên putunira | sira jumênênga Ratu | Pajang Pênggi[351] Păncadriya ||
52. mijila kaki dèn ejing | paretaha[352] wadyanira | bangêt [bang...]
--- [f. 91v] ---
[...êt] pangarêp-arêpe | yèn tan mêtu sira enjang | amasthi pinêjahan | sinalinan ratunipun | ja watir poma mêdala ||
53. wus ginaib pikir aji | ginadhuhakên ing sira | poma dèn eling wêkas ngong | syara ilang kagyat wungya | pungun gêtun supênê |[353] sarêng wungu sang aprabu | sanès saniskaranira ||
54. cahya mancur warna adi | sêsêmon akah-piyangkah[354] | sanès kalawan purwane | wus patikêling[355] narendra | latri nora kawarna | enjang miyos sang aprabu | wadyanira samya pêpak ||
55. samya lare alit-alit | patikêle lir wong tuwa | dènnya bakti lir mantrine | ku paguyon parikêna | lare sanga nèng ngarsa | wadyanira lare agung | ulap aningali cahya ||
56. lan warnane samya pangling | dening ta bagus anawang | owah sabarang-barange | dumadya ajrih sadaya | wus karsaning Yyang Sukma | angandika anom prabu | hèh pirsakna ujar iwang ||
57. sakathahe wadya mami | apa têmên-têmên sira | angratokakên maring ngong | igih tuhu saur paksa | nora angandêl iwang | ingsun ngrungu sira rêmbug | tan miyos jênêng wang |[356]|
58. padha arsa kapatèni | padha mêngko ayonana | karubutên jalma akèh | êndi rupane ingkang arsa |[357] ngaku gagah prakosa | padha arsa gawe ratu | lumuh mring sun ina [i...]
--- [f. 92r] ---
[...na] papa ||
59. sangsaya sangêt dènnya jrih | dening wruh rêmbag ing jaba | tuhu ratu trus tingale | anulya lare sêsanga | arsa angayonana | ikang walu samya rêmbug | nging sawiji ikang malang ||
60. ikang walu nora kêni | nulya prasamya tumandang | durung ngadag[358] lempoh kabèh | angandika Ratu Jaka | payo sira tutugna | angayoni marang isun | nuwun jrih samya atobat ||
61. istu ratu ămba luwih | ing donya rawuh dêlahan | yèn mêngkono sira kabèh | alah mara prasêtyaa | nulya kabèh supata | sakarsa-karsa anurut | angandika sri narendra ||
62. hèh priksakna wadya mami | sun jumênêng kuthaniwang | ing Panjang Pêngging arane | aran ingsun Pacadriya[359] | jêjuluk Dipaningrat | wadya samya amituhu | tumukul kajêm butala ||
63. ingsun agawe pêpatih | ana mau siji malang | iku ikang trêsna mring ngong | saya sangêt ajrihira | de wruh durung winarah | ora ta yèn wruha iku | ujare kala supênê |[360]|
64. iku kang sun jujung ligih | sun arani Patih Tubar | samya amituhu kabèh | ikang walu wus ingakat | samya dadya
--- [f. 92v] ---
bupatya | miwah kang nama tumêgung[361] | ana arya răngga dêmang ||
65. ngabèi lan tadha[362] mantri | kandhuruan myang lêlurah | kang ginawe mantri akèh | samya jinujung sadaya | prabu anom ngandika | Patih Tubar karsaningsun | padha gawea gêgaman ||
66. tubak bêdhil miwah kêris | sadhêmêne dhawak-dhawak | wong pandhe wêsi pan akèh | poma ja sira parusa | manawa glis kawêntar | kêbo sami dolên iku | sira tukokna gêgaman ||
67. nuwun sandika turnèki | aluwaran Ratu Jaka | wus samya andadakake[363] | gêgaman sadhêdhêmnyê |[364] kang dhe agraita |[365] anya[366] thole sirèku |[367] gawe gaman dening kathah ||
68. sok pandhea ka kon kardi | ya thole kagawe paran | isun gawe dolan bae | ora ilok marènana | ki pandhe dipun sêntak | salah karya ngong atuku | paman apa kawicara ||
69. wus alaman[368] samya dadi | gêgamanipun akathah | samya wruh wong atuwane | dèn nyana dolan kewala | tan sipi anakira | yèn padha akarya ratu | wus katur ing ratunira ||
70. nulya miyos sri bupati | andhèr papak wadyabala | angandika sang akatong | patih têkakêna egal | runtike manah [ma...]
--- [f. 93r] ---
[...nah] iwang | sapa kang ngarani ratu | yèn nora têluk sadaya ||
71. yèn sira têmên ing mami | lah sira padha têlukna | bapakira dhewe-dhewe | yèn abăngga patènana | samya matur sandika | aluwara[369] sang aprabu | ing jawi samya rêmbagan ||
72. rêmbuge agalong pipis | kêlara anadhahana | yèn tan bêkti gudakane[370] | pinurug têka sadesa | wus rêmbag atangara | wus pêpak bubar sadarum | kiwa têngên kang dèn ambah ||
73. sadesane dèn kathahi | mring bapane dhawak-dhawak | samya abakta kancane | nyèkêt ana kawan dasa | ana bakta sawidak | sampraptanira[371] anjujug | mring bapane dhawak-dhawak ||
74. nora mawi pakering |[372] pinaksa samya ngandikan | kang ajrih atêluk kabèh | macapat myang măncalima | kang băngga pinêjahan | de anake dhak iku |[373] mila jrih kang têluk kathah ||
75. angladènana pan ajrih | lan kapirare arannya | mila sami tumut bae | samya nuruti nakira | gamane saya kathah | saparane samya têluk | nora nana kang sawala ||
76. kang kalakon dèn wêdèni | kang abăngga pinêjahan | sarta rinusak desane | marmane tarimani |[374] bocah samya kandhuhan | nora ketang bapa biyu[375] | anging ratu kang katingal ||
--- [f. 93v] ---
77. kiwa têngêne wus radin | macapat lan macalima | lakon sadina têbihe | têluk pirang-pirang desa | lor kulon kidul wetan | binakta sagamanipun | nging kantun Pêngging kewala ||
78. yun pinaran samya ajrih | dèrèng wontên pangandika | nulya tur uning ratune | sadaya sampun arata | kang băngga pinatenan | sumăngga karsa sang prabu | nging kantun Pêngging kewala ||
79. lakung suka sri bupati | nulya kabèh ingandikan | lan kabèh têtêlukane | tan kawarna sami prapta | lakung gêng gamanira | nulya miyos sang aprabu | asuka ningali durma ||
21. Durma
1. angandika Prabu Jaka lah apatya | wis gêdhe wadya mami | nging ana kapalang | Pêging[376] wong tuwanira | durung ana ikang prapti | seba maringwang | bapakane bupati ||
2. bêbêcike paranana dhawak-dhawak | bapane kang bupati | nuwun samya nêmbah | aluwaran sri nalindra |[377] warnanên kang kantun jawi | anata bala | pêpak sampun pinanci ||
3. ikang lunga myang kang kantun têga nata | wus bubar ki apatih | myang para bupatya | ing Paging[378] wus kinêpang | ki apatih sampun manjing | lawan bupatya | bakta wong bêcik-bêcik ||
4. samya mara bapakane dhawak-dhawak | atêr sadhusun Pêngging | dipun nyana mêngsah |
--- [f. 94r] ---
gumêtêr dharodhogan | sarêng wêruh putranèki | pinalajêngan | rinakungl[379] ki apatih ||
5. adhuh nyawa kangên sun bapa lawas tan pagya |[380] priye polahmu iki | ja kadawa-dawa | thole sira elinga | wus lawas gonmu kalidhih | saduwèkira | mesa lêmbu wus ênti ||
6. atanapi kancanira ya mangkana | padha maria sami | darbe tan sun etang | sira bae elinga | ki patih mèsêm nauri | dèn lirih bapa | dawêg sami aligih ||
7. wus atata ibunira ngrakul putra | asru dipun tangisi | thole lah elinga | turutên bapakira | iku uga warah bêcik | ngucap ki patya | si biyang pidho kardi ||
8. ingsun turut yèn abakti ratuniwang | yèn baga[381] sun tan apti | muduran manira | iki kabali sora | wong nêlukên dèn kon eling | ngong nora edan | dening laku sun iki ||
9. dipun utus ing nata nibali bapa | payo sowana aglis | mara ratuniwang | bapakane angucap | muduran têka kumaki | abanjur kalap | ngêndi ana nêrpati ||
10. lah elinga nauri sun nora edan | ratu sun madêg aji | kang anjujung iwang | maido lah sebaa | andika cacad punapi | ratu kawula | bagus anom linuwih ||
11. ingong ngrungu anaking [a...]
--- [f. 94v] ---
[...naking] kaum sirangkat | isun sira kon bakti | tanapi maniran[382] | thole sira pikira | dudu ujarmu pribadi | akathah-kathah | bramatya ki apatih ||
12. wadana brit jajane kadya sinêcang | kumêjot padon lathi | pasang tabe iwang | bapa ja kèh wicara | yèn bapa sira tan apti | seba sang nata | sira isun patèni ||
13. saabote wong tuwa abot narendra | biyangira jrit nangis | dhuh aja mêngkana | wani wong tuwanira | hèh biyang aja baribin | mênêng jrih lintang | apayos[383] bapaknèki ||
14. pan kewuhan yun anurut nora arsa | amogok lakung ajrih | rabinira ngucap | wong lanang turutana | anakina[384] anêmêni | wus nukul sira | ki patih suka galih ||
15. ikang kathah tumênggung para bupatya | tanapi para mantri | pan kadya ki patya | sampun kerid sadaya | bayong sanak dharanèki | ki patih bubar | punang desa asêpi ||
16. anging kantun ikang rama sri narendra | wadyabala samya jrih | bilih dede ikang | karsa sri naranata | kocapa ki patih prapti | ing pasanggrahan | gumêrah syaranèki ||
17. gêdhe cili lanang wadon samya prapta | wus miyos sri bupati | wus katur sadaya | salampahe ki patya | kinèn nibalan sami |[385] prapta sadaya | ulap [ula...]
--- [f. 95r] ---
[...p] anon sang aji ||
18. warna salin abagus cahya gumawang | samya kajêm ing siti | lakung ajrihira | bapane ki apatya | bapane para dipati | tumênggung arya | pra mantri lurah sami ||
19. wong tuwane ikang sami-sami prapta | jêjêl supênuh nangkil | kêbak ing byantara | ing kèhe kang aseba | lakung suka sri bupati | nulya ngandika | sun tarima hèh patih ||
20. lah bubarna padha konên gawe umah | sasukane pribadi | kang ngagur ngagura | yèn arsa ngakat karya | prayoganên sira patih | ture sandika | luwaran sri bupati ||
21. wus atata akarya umah ing praja | wong ngagur akèh prapti | kang têtaga desa | macapat macalima | samya wisma ing nagari | padha kacaryan | parentahingra[386] aji ||
22. kang nyudagar ngakat karya lawan magang | wus gêmah kang nagari | Pajang Pêging ika | pasar agêng wus dadya | tulus kang tinadur uni | murah tinubas | muwah kang bêras pari ||
23. ikang rama ngaturan rinêga-rêngga[387] | adawa yèn winarni | agêpe[388] mapan ala |[389] wau ingkang sudarma | wus lama kang rama mati | lakune sasar | dadi sona cinadhi[390] ||
24. Candhi Asu mêngko tartantune ana | nêngna nora ginupit | mêngkana sang nata | kinèn [ki...]
--- [f. 95v] ---
[...nèn] samya acithak | kitha dinamêl wus dadi | lakung apelag | mêngkana sri bupati ||
25. angrudatin de dèrèng têluk sadaya | anulya ki apatih | kinèn lumaksana | ikang barjul ri nata | ikang boga dèn patèni | pan binoyongan | kang rosa dèn pêrangi ||
26. samya nukul dhatêng lampahan sapasar | kang tumut Pajang Pêging | wetan Sukawatya | Tandhês ing Jagaraga | wong Kajoran lawan Ardi- | kidul sadaya | Sudharowang prituwin ||
27. Kêdhu Pagêlèn kang lèr têpung lan Dêmak | watêse Kêndhêng Ardi | duk kala sêmanah[391] | dèrèng nukul mring Dêmak | wus alama pan akrami | Sang Păncadriya | angsal Rancanawati ||
28. wismanira Parigêlis ing Sinjaya | turune ajar uni | nêgih Toyapêthak | Ki Bandung bangsanira | adawa lamun winarni | tulus akrama | asmara tan winuni ||
29. kaya saban adat kang wus kalampahan | tansah amukti sari | dalu lawan siyang | tansah karon asmara | mangkana sampun alami | gêmah raharja | watêse kitha Pêngging ||
30. wetan Lawiyan ikang lèr nênggih Kampak | kang kulon Bayalali | wetan Adiwarna | kidul Taji watêsnya | kocapa sang pramèsyari | Pêging awawrat |
--- [f. 96r] ---
lama praptèng antawis ||
31. sampun lair kang putra miyos wanodya | warna ayu linuwih | ibu lawan rama | sakalangkung sihira | dening putrane sawiji | dinama-dama | tinutugan karsèki ||
32. barang kang jinaluk sang putri tan cuwa | cinatur wus alami | warnane katingal | ayu cahya gumawang | kurang căndra luwih kawi | birai sêkar | umure rolas warsi ||
33. pan akathah satriya prapta nglêlamar | sang dyah dahat tan apti | amongmong sarira | amangun kasutapan | kurang dhahar nadhah guling | ulah sarira | dhasare wus bantèri ||
34. tansah tinari krama dening kang rama | sang dyah dahat tan apti | asangêt lêgana | lamun ningali priya | kadya ningali pawèstri | sang dyah abrăngta | asiyam pati gêni ||
35. dhasar ayu karêngga ing tarak brăngta | ran Dèwi Driyawati | wus karsa Yyang Sukma | sang rêtna kêna coba | kala sare anaritis | dalu supêna | panggih priya abênthing ||
36. lakung bagus sêdhêng dêdêge pidêksa | wong ing sapajang Pêngging | nora nana memba | nora kadya supênê |[392] tinakèn satriya prapti | marani nedra | Manonbawa rannèki ||
37. ajalira tiyang saking Majalêngka | giwang kagebang ati | kasmaran ing warna | linadèn [linadè...]
--- [f. 96v] ---
[...n] acubana | sang dyah nglilir mapan maksih | pangraosira | sumandhing dhandhanggêndhis ||
22. Dhandhanggula
1. pêpungun sang dyah wungu aguling | gurarapan kang asta memekan | gènira guling kakunge | emut sang rêtnaning rum | pan kasmaran dènira ngipi | kaya pêjah angarang | gumawang ing kalbu | satikah polah supnêna[393] | dadya sang dyah kagugu angudang brangti | anglir kujana papa ||
2. kaniaya kang kèpi ing wêngi | saya anglayung rêtnaning pura | nulya amujung asare | mugèng ing jinêm arum | tangkêb samir tan kêna mijil | êmban inya parêkan | tan kêna katêmu | samya nèng jaba kewala | lamun dalu andhèr sajabaning samir | tan kêna panggih sang dyah ||
3. sang dyah ayu nora dhahar guling | ritên dalu amaca udrasa | anukêmi gêgulinge | sêsambat amlasayun | kathah-kathah ikang winuni | katon gawang-gawangan | Manonbawa bagus | linali-lali tan ilang | mêlèk katon mêrêm katone sumandhing | yèn rêm kaya na liwangt[394] ||
4. ingame-ame raina wêngi | kaniaya kang katon supêna | si dipangan ngantu mangke | disabêra[395] kêkupu | ditubruka ing kuncing[396] gêring | dibêndho kaloyongan | dhuh si tumpur lêbung[397] | dikêthok wêdhung sêsanga | wong abagus têka cidra nora yakti | kathah sambating brăngta ||
5. luh mijil salang dipun [dipu...]
--- [f. 97r] ---
[...n] usapi | sang dyah sêsambat kadi garatang[398] | lir gulamit pêpisuhe | têlês guling dening luh | kampuh kêbês gènnya ngusapi | adawa yèn winarna | wanci têngah dalu | Ki Manonbawa kang prapta | sandhing ligih angrakul saking i wuri | dhuh gustine si kakang ||
6. midêr ing rat isun tan amanggih | kuningira kang asor parada | mas mirah gonku angèngèr | yangyyang dewaning ayu | mèh panglinga kawula gusti | sidhêp dewaning sêkar | meba ing kêdhatun | sapa kang duwe bêndara | baya-baya Manonbawa ikang abdi | kang amanggih sêsotya ||
7. kagyat gumêtêr sang dyah kapati | dharodhogan wantune parawan | kêmêpyur tambuh sangkane | anukmèng jroning kalbu | iya uga kang kèpi wêngi | kang priya ginragapan | salira lus lurus | syarane arum kapirsa | iya uga kang asung kadhuhan[399] kingkin | asrêp sajroning manah ||
8. angandika gumêtêr aririh | sapa wonge iki baya sura | dening lumêbêt kadhaton | dhuh yayi baya tambuh | kawulane kang kèpi wêngi | kang dira sambat-sambat | Manunbawa ingsun | apa dudu apa iya | lamun pangling kawulane gusti pamit | mantuk angrasa nistha ||
9. sang dyah ayu anjiwit aririh | kakung angrakul angaras [anga...]
--- [f. 97v] ---
[...ras] madya | sang dyah anyêngkah jajane | adawa yèn winuwus | sang dyah ayu pinongah-pangih | wantu èstri lan priya | samya karsanipun | tan kawarna polahira | sampun campuh asmara kolehan kalih | èstri jalu katrêsnan ||
10. samya guling eca sang rêtna di | Manonbawa sarêng bangun rina | wus mêdal tambuh parane | ritên sang dyah awungu | pungun-pungun lêjar kang galih | sakarsane katêkan | pan amidhak[400] bêsus | salewane awiraga | sang dyah miyos ingayap ing para cèthi | êmban inya nèng ngarsa ||
11. samya suka gustinipun mari | dènnya brăngta wus surup yyang arka | sang dyah diwisaya mangke | asalin sinjang kampuh | sampun aès warnane adi | pinarêk pasarean | anganti i kangkung[401] | adangu norana prapta | sampun dalu sirêp kang wong padha guli[402] | rêtnani[403] pura mêdal ||
12. anèng natar Manonbawa kapanggih |[404] sang dyah ayu sinambut ingêmban | lir gulamit pêpisuhe | lah udhunêna ingsun | dening sira têka nyidrani | gusti nora cidra wang | nèng jaba wus dangu | mila nora manjing wisma | kapakêna yèn maksih diyanmu urip | nora arsa manira ||
13. yèn sira maksa sun plaur bali | dhuh kakang kayaparan mulanya | wus mêngkono [mêng...]
--- [f. 98r] ---
[...kono] karsaningong | wus pinatèn sadarum | punang diyan anulya manjing | sira Sang Manonbawa | kinanthi sang arum | sampun migah pagulingan | pan atutug gènira akaron rêsmi | eca sami anedra ||
14. byar raina Manonbawa mulih | lakung sakti norana wong wikan | yèn dalu manjing purane | tutug gènnya pulangyun | bangun rina anulya mulih | wus katur ing sang nata | yèn sinaba pandung | guna sakti mahabara | lakung duka jinêjêp nora kapanggih | nging syarane kapirsa ||
15. linêbonan nora nana jalmi | nging kang putra kadya acarita | sangêt dukane sang ajèng[405] | ingadhêpan sadalu | jroning jaba dipun kêmiti | kadhatone kinêpang | maksa norana wruh | pandung guna lamun mêdal | miwah manjing malah kang kêmit jro jawi | sabên dalu kelangan ||
16. kajinêman samya dèn cukuri | brêngos alis athi-athinira | samya kawirangan kabèh | angrudatin sang prabu | wus alama sinaba maling | tambuh paraning duka | sang putri winuwus | wus lawas wanu[406] kalawan | Manonbawa dèrèng uninga kang warni | tan ayun adêdiyan ||
17. sampun dalu wayahe kang wêngi | Manunbawa [Ma...]
--- [f. 98v] ---
[...nunbawa] wus manjing ing pura | tansah mukti asmarane | wus wanuh samya turu | enjing mulih yèn surup manji[407] | sabên dalu mêngkana | dawa yèn winuwus | sampun dalu Manonbawa | sampun prapta tansah agung karon rêsmi | wus wanuh samya lênggah ||
18. madyaning kasur sang putri angling | adhuh kakang bok igih sakêdhap | lilaa masang diyane | salawase ngong durung | wruh ing rupa andika uni | yèn ajriha kawêntar | sêtyanana ingsun | manawa cidra ngubaya | lara pati ing donya tumêka ngakir | kakang kawulakêna ||
19. arinisun aja beka yayi | lamun sirarsa awèt sun têngga | ya mung iku larangane | iku gêgêthing isun | damar murub kalawan malih | ja kaukuli iwang | barang darbèkipun | dadananing kawadonan | barang-barang padha dohna iku yayi | yèn arsa tutug sira ||
20. sang dyah umatur pramilanèki | wus mêngkono pangawasaniwang | yèn kalakona ing mangke | masthi tiwas wak isun | kamanusan tan tutug yayi | wêkase guruniwang | wis aja winuwus | manawa ana miyarsa | nyi inya dènnya gupita miyarsi |[408] tinilingkên pratela ||
21. wus pinasthi wong lampah tan yukti | iku beka rêncana ing setan | pan agampang kawitane | yèn wus dadadi
--- [f. 99r] ---
puniku |[409] nora lawas nuli kèh uning | nadyan silih kikiba | kang dhêmit dèn lêmbut | tan wade[410] kacina kathah | wong akirda puniku kurang punapi | sêktine Manonbawa ||
22. sêmadene ni inya pan uni[411] | sabên mila mapan dèrèng nedra | nulya ingungak gustine | kalihe sama turu | nyai inya mudur alirih | arsa matur sang nata | ing sawuwusipun | sampun prapta ing ngajêngan | sri bupati kang ngrudatin dèrèng guli | kagyat inya sinapa ||
23. ana paran lakumu awadi | sigra-sigra inya matur nêmbah | kawula tur uning rajèng | wau kawula ngrungu | gupitanya kang maling sakti | tinakèn putra nata | kawasane pujul | nanging adarbe larangan | ja dêdiyan lan aja dèn kul-ukuli | garapaning wanodya ||
24. dènira ngling pasthi tiwas gusti | kamanusan wêjange gurunya | pyuh lakung suka sang rajèng | ni inya kinèn gupuh | mêmasangi sakèhing margi | nanging besuk yèn siyang | pinrih yèn malêbu | inya nêmbah matur egal | sampun wangsul alirih dènnya aguli | sampun bangun raina ||
25. Manunbawa mêdal tanna uning | tan kawarna siyang surup [su...]
--- [f. 99v] ---
[...rup] arka | lawang kapasangan kabèh | enthong kalawan irus | ulêg-ulêg tanapi kisi | barang garapaning dyah | pinasang sadarum | dhatêng kari bêbutulan | pinasangan kuri kaputèn[412] tanapi | kari ing pasarean ||
26. miwah sangigilira aaguling |[413] sang suputri sampun pinasangan | wusu lawan bêbêthute | dhêmit pamasangipun | dahat nora wikan sang putri | wus dalu Manonbawa | prapta tan ana wruh | sampun majing pasarean | wus pinasthi ilang kaprawirannèki | maling wus kamanusyan ||
27. sampun tutug dènnya karon rêmi[414] | samya guling salawase nedra | dèrèng kadi mangkecane | Manunbawa amujung | kampuh jiga[415] sampun pinasthi | ical lêsananira | ing mangke tatantu[416] | wong lanang ja kaukula[417] | sarupane abah-abahing pawèstri | iku mula-mulanya ||
28. bangun rina sang dyah wungu guli | tinalika eca dènnya nedra | Manonbawa mujung mangke | sang dyah micarèng kalbu | dingarène si kakang iki | têka eca anedra | salawase durung | kadhinginan tangi mringwang | amung iki kadhinginan mara mami | oraa [o...]
--- [f. 100r] ---
[...raa] ta oraa ||
29. katiwasan ana wong kang èdi | saput lêmah kang raka ginugah | asangêt tan wungu mangke | sang dyah wus maras kalbu | nora wade awirang mami | angur isun matia | atugala larung | sampun padhang babang[418] wetan | sang yyang arka sumarot maksih aguling | tinangi nora obah ||
30. sang dyah kaku manah malah nangis | ginarayang sikile akasap | têka dadi siji bae | sang yyang arka wus mêtu | katalika dede kang warni | kang nedra mujung baya | gêdhene rong lêsung | kêbak kasur pasarean | Manonbawa wus ilang baya kaèksi | dudu Ki Manonbawa ||
31. baya iku pangawasa aji | kamanusan mila dadi baya | sang dyah tan eca manahe | kinêbat kêmulipun | sang dyah ajrit sang baya tangi | dhuh babo kamanusan | kasure dèn rakut | katut guling lan kalasa | dipun kudhungakên katon matanèki | lumayu gurawalan ||
32. wong jro pura sadaya udani | samya alok pura kalêbêtan | baya kalangkung gêdhene | gurnita wong sadarum | samya dandan kang bala mantri | katur dhatêng sang nata | egal kinèn nusul | binujung saparanira | pan [pa...]
--- [f. 100v] ---
[...n] mangetan sarêng kari dèn langkungi | baya tambuh parannya ||
33. sarêng dhatêng dhusun wetan kari | mulya rupane baya wus sirna | wus mulih adi warnane | mila kari puniku | dhusunira dipun wastani | anênggih ing Lawiyan | dhusun wetanipun | winastanan Adiwarna | têtkalane mulya rupa bagus malih | kang aburu wus nulak ||
34. Manunbawa lampahe wus prapti | dhusun sawetaning Adiwarna | salamêt eca lampahe | Manonbawa kêkudhung | pan kapêthuk bêbakul sami | dulu padha kasmaran | warnane abagus | Ki Manonbawa angucap | sira iki padha pêpasar mring ngêndi | ture dhatêng nagara ||
35. alah isun amêmêkas bibi | dipun têka yèn katêmu sira | wong jro pura wêkas ingong | dèn katur sang rêtna yu | wawratane yan mêtu èstri | sakarsa-karsanira | lamun mijil jalu | aja dèn patèni poma | punapaa wis mêkono[419] sun kang mêling | aran Ki Manonbawa ||
36. sampun lajêng wus katur sang dèwi | sawêlingira Ki Manonbawa | lama praptèng sêmayane | wawratane sang ayu | miyos jalu langkung apêkik | katur rama sang nata | lakung dènnya bêndu | kang wayah arsa pinatyan | nanging ibunira sangêt agedholi[420] | bayi nulya binuwang ||
37. ing wana lèr kilèn sing nagari | sinèlèhakên Kali Sijaya | pan kandhaga [ka...]
--- [f. 101r] ---
[...ndhaga] wêwadhahe | wus karsani Yang Agung | kawarnaa radha ing Tikir[421] | anyar pêjah kakungya | tan adarbe sunu | kawlasarsa dhatêng wana | dulu teja pinaranan jabang bayi | cahya macur[422] apadhang ||
38. anèng sor wraksa pigiring kali | ing Sijaya sinambut saksana | binakta lan kandhagane | wis prapta wismanipun | bungah-bungah răndha ing Tikir | jabang bayi dinusan | lakung trêsnanipun | lir anak gènira yoga | wus alama bêjane lir toya mili | sêsugih nyai radha ||
39. ingugung putra ginusti-gusti | sakarsani mapan tinêkan |[423] cinatur pan gêlis gêdhe | sapangon wayahipun | pan arosa sudibya sakti | bena[424] lan lare kathah | tikah polahipun | samana kang cinarita | nyai răngdha ing Tikir darbe sudarmi | lanang suwitèng Dêmak ||
40. dadya lurahing aganjur uni | arsa têtijo mara kang raka | kangên lami nora panggèh | watên dhatêng sataun | sampun prapta desa ing Tikir | lurah ganjur tumingal | rare alit bagus | atanya ku nake sapa | anauri nyai răndha putra mami | gon isun manggih wana ||
41. wus tinutur purwane rumiyin | adhuh bak ayu kabêjanira | dening akathah bêjane | dhingin mlarat kalangkung | ingong kagèt mêngko asugih | saking lare mulanya | dhuh kapengin ingsun |
--- [f. 101v] ---
milu bae apêputra | dhenga kangên murugana lare iki | bak ayu ingong gawa ||
42. sakarsanira aja alami | nora bêtah sun pisah alawas | nulya binakta putrane | wus lama anèng ngriku | pakaryane nêgih sêsabin | samana cinarita | akêmit ki ganjur | wus karsani Yyang Kang Mulya | sakit wêtêng mulih waras bali sakit | putra ginawe porang ||
43. wijil pisan dènira akêmit | Kajêng Sultan Dêmak dalu mêdal | kang kêmit murub cahyane | sinuwèk dadotipun | enjingira dipun takèni | katur yèn anakira | wong ganjur pinudhut | tumut lare panakawan | Sultan Dêmak anupu banthèng jêjawi | ana andaka galak ||
44. mantri Dêmak tan ana nadhahi | andaka nandêr sultan ing Dêmak | gancang cinandhak sungune | de anake wong ganjur | dipun bithi andaka mati | gawok kang wong tumingal | sultan suka lakung | adawa lamun winarna | katarima tinriman putra waragil | wus lama kinasihan ||
45. nulya kinèn bêdhah Pajang Pêngging | wus lumampah campuh rame yuda | ganti mati kathah longe | wus karsani Yyang Agung | malês ukum Sang Nata Pêngging | kawon ngulon parannya | lawan putranipun | èstri prasamya pratapa | nèng Kajoran wus alama dhepokira
--- [f. 102r] ---
nulya ngalih |[425] anèng Sala têlênan ||
46. kawarnaa ikang mênêng[426] jurit | mantri Dêmak wus mulih sadaya | ing Pajang ginajarake[427] | puniku gèn dhêdhukuh | kutha Pêging nora dèn gèni | wus lama dadya wana | ing Pajang winuwus | dènnya dhêdhêkah wus gêmah | sabên taun mring Dêmak ngaturi bakti | kasmaran ikang rama ||
| 1 | rampung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.3.6). (kembali) |
| 2 | tinumbas (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 3 | êning (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.6.5). (kembali) |
| 4 | păncawura (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.6.9). (kembali) |
| 5 | ampuhan (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.7.2). (kembali) |
| 6 | apan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.7.4). (kembali) |
| 7 | nyolong. (kembali) |
| 8 | runtuh (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.9.8). (kembali) |
| 9 | Parambanan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.10.7). (kembali) |
| 10 | jêjangkêpe (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.11.6). (kembali) |
| 11 | anggayuh-gayuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.13.3). (kembali) |
| 12 | kapencut (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.14.6). (kembali) |
| 13 | nguni (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.15.4). (kembali) |
| 14 | bèji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.16.1). (kembali) |
| 15 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: byar rina sowan ing aji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.16.8). (kembali) |
| 16 | korak. (kembali) |
| 17 | karêngga (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.19.6). (kembali) |
| 18 | nendra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.20.9). (kembali) |
| 19 | Kurang satu suku kata dan biasanya guru lagu a. Bandingkan: kanyut-kanyut kamanisên sang dyah nendra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.20.9). (kembali) |
| 20 | sinarèkkên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.21.4). (kembali) |
| 21 | nyandêr. Bandingkan: nandêr (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.23.9). (kembali) |
| 22 | pinancas (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.25.3). (kembali) |
| 23 | angrangkangi (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.26.9). (kembali) |
| 24 | nyandhak (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.28.9). (kembali) |
| 25 | narapati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.29.4). (kembali) |
| 26 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: kocapa sri narapati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.29.4). (kembali) |
| 27 | sarêng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.32.1). (kembali) |
| 28 | dewa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.36.1). (kembali) |
| 29 | Kurang satu suku kata dan biasanya guru lagu: a. Bandingkan: baya wus karsaning dewa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.36.1). (kembali) |
| 30 | kêlar (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.36.3). (kembali) |
| 31 | rabinira. Bandingkan: rabènira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.36.7). (kembali) |
| 32 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: marêka rabènira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.36.7). (kembali) |
| 33 | brăngta (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.37.1). (kembali) |
| 34 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: Bandung taksih sakit manah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.37.3). (kembali) |
| 35 | ngimur-imur (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.37.6). (kembali) |
| 36 | kêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.38.3). (kembali) |
| 37 | kongkoni. (kembali) |
| 38 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: besan bok sira kokoni [kongkoni] (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.39.8). (kembali) |
| 39 | akongkonan (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 40 | sri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.43.1). (kembali) |
| 41 | rintên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.43.9). (kembali) |
| 42 | imbuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.44.2). (kembali) |
| 43 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: ya pagene sira mulih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.45.2). (kembali) |
| 44 | gih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.45.9). (kembali) |
| 45 | Băndawasa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.45.9). (kembali) |
| 46 | tinriman. (kembali) |
| 47 | raganira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.48.4). (kembali) |
| 48 | kalakyan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.48.7). (kembali) |
| 49 | ta Bandung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.48.9). (kembali) |
| 50 | yogi (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.49.8). (kembali) |
| 51 | padon (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.50.1). (kembali) |
| 52 | guna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.51.1). (kembali) |
| 53 | angungkuli (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.51.2). (kembali) |
| 54 | sukêt (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.52.3). (kembali) |
| 55 | angrênggut (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.52.4). (kembali) |
| 56 | limpung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.53.6). (kembali) |
| 57 | jambak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.53.9). (kembali) |
| 58 | kadya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.54.1). (kembali) |
| 59 | kanggêk (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.55.4). (kembali) |
| 60 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: ya ngulaa [lungaa] ingsun têtêdha ing dewa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.56.9). (kembali) |
| 61 | manjangan. Bandingkan: mênjangan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.57.3). (kembali) |
| 62 | anjlog. (kembali) |
| 63 | galundhung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.58.8). (kembali) |
| 64 | inggil (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.58.8). (kembali) |
| 65 | sendheyan. (kembali) |
| 66 | laminèki (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 10.59.4). (kembali) |
| 67 | sadintên (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.2.7). (kembali) |
| 68 | sarya. (kembali) |
| 69 | ngoyod. (kembali) |
| 70 | kudhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.3.9). (kembali) |
| 71 | ginotong (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 72 | ardi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.6.1). (kembali) |
| 73 | pindhang. (kembali) |
| 74 | angungkêb (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.7.1). (kembali) |
| 75 | andhodhok (dan di tempat dan betukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.7.10). (kembali) |
| 76 | gih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.8.3). (kembali) |
| 77 | sêntak (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.8.5). (kembali) |
| 78 | rêp (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.8.6). (kembali) |
| 79 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: wontên jalma dipun dhodhoki (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.9.5). (kembali) |
| 80 | Kurang satu suku kata: kiyai sun pariman. (kembali) |
| 81 | uncali. (kembali) |
| 82 | ngong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.11.4). (kembali) |
| 83 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: anauri Kabusungan wisma mami (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.11.9). (kembali) |
| 84 | marbês (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.12.1). (kembali) |
| 85 | isun. (kembali) |
| 86 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: hèh mangana putu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.12.7). (kembali) |
| 87 | Lebih dua suku kata. Bandingkan: bok ana wong rame-rame (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.14.3). (kembali) |
| 88 | nunggang (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.14.4). (kembali) |
| 89 | Terdapat dobel sandangan: gawenên atau gawenèn. (kembali) |
| 90 | siningkang-singkang. (kembali) |
| 91 | mêncil (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.15.9). (kembali) |
| 92 | mijil (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.16.9). (kembali) |
| 93 | ngundanga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.17.1). (kembali) |
| 94 | sadaningwang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.17.6). (kembali) |
| 95 | pambêdholira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.18.8). (kembali) |
| 96 | mangkat (dan di tempat dan bentukan lain). Bandingkan: têka (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.19.3). (kembali) |
| 97 | mau (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.19.7). (kembali) |
| 98 | nancêbakên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.19.9). (kembali) |
| 99 | anjing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.21.1). (kembali) |
| 100 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: anulya binêdhol age (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.21.3). (kembali) |
| 101 | gendholi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.21.10). (kembali) |
| 102 | ngundhung-undhung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.22.2). (kembali) |
| 103 | bêngkah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.23.2). (kembali) |
| 104 | katambak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.23.5). (kembali) |
| 105 | enthong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.24.2). (kembali) |
| 106 | minăngka (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.24.3). (kembali) |
| 107 | kombak-kumbul. Bandingkan: kombak-umbul [kombak-kumbul] (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.24.4). (kembali) |
| 108 | lumban (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.24.5). (kembali) |
| 109 | Sukmakumarèku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.25.7). (kembali) |
| 110 | Tuntang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.26.2). (kembali) |
| 111 | Pêning (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.27.5). (kembali) |
| 112 | nyimpang (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.29.8). (kembali) |
| 113 | warih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.32.9). (kembali) |
| 114 | pratănggapati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.35.1). (kembali) |
| 115 | kênyapura (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.35.2). (kembali) |
| 116 | maling (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.36.1). (kembali) |
| 117 | malumpat (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.37.2). (kembali) |
| 118 | obor (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.37.6). (kembali) |
| 119 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: tanna babahan mênga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.39.6). (kembali) |
| 120 | punggêl (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 11.39.8). (kembali) |
| 121 | thinothok. (kembali) |
| 122 | pragonjakan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.5.4). (kembali) |
| 123 | sap (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.5.6). (kembali) |
| 124 | rêrongkong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.7.2). (kembali) |
| 125 | maringwang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.7.5). (kembali) |
| 126 | kêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.7.7). (kembali) |
| 127 | Biasanya guru lagu e/o. Bandingkan: sasisèh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.8.3). (kembali) |
| 128 | mêdal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.9.5). (kembali) |
| 129 | anggalasah. Bandingkan: anggulasah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.9.6). (kembali) |
| 130 | nyanggupi (dan di tempat dan bentukan lain (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.9.7). (kembali) |
| 131 | rinèntèng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.11.5). (kembali) |
| 132 | ngiwakkên. (kembali) |
| 133 | malumpat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.13.3). (kembali) |
| 134 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: malumpat binujung age (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.13.3). (kembali) |
| 135 | indha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.13.4). (kembali) |
| 136 | agundam-gundam. (kembali) |
| 137 | kobêr (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.14.1). (kembali) |
| 138 | ting (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.14.3). (kembali) |
| 139 | galundhungan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.14.5). (kembali) |
| 140 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: kang lumayu bata rêbah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.15.7). (kembali) |
| 141 | poyok-pinoyokan. (kembali) |
| 142 | sungkawa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.17.3). (kembali) |
| 143 | pêpak (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.18.3). (kembali) |
| 144 | baya. (kembali) |
| 145 | anggada (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.19.7). (kembali) |
| 146 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: lir anggada wêwayangan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.19.7). (kembali) |
| 147 | kacurnan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.21.7). (kembali) |
| 148 | lêmbing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.22.5). (kembali) |
| 149 | loking (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.22.7). (kembali) |
| 150 | pandung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.27.6). (kembali) |
| 151 | bramana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.30.4). (kembali) |
| 152 | abungah-bungah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.33.6). (kembali) |
| 153 | diwasa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.34.7). (kembali) |
| 154 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: ing mangke sampun diwasa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.34.7). (kembali) |
| 155 | kumprung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.35.6). (kembali) |
| 156 | prandene. (kembali) |
| 157 | kangge (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.38.2). (kembali) |
| 158 | kalintang (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.39.4). (kembali) |
| 159 | wayahira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.40.2). (kembali) |
| 160 | balik (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.42.4). (kembali) |
| 161 | angumbara. (kembali) |
| 162 | sumăngga (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.47.6). (kembali) |
| 163 | karsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.47.6). (kembali) |
| 164 | dèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.48.3). (kembali) |
| 165 | Biasanya guru lagu a. Bandingkan: mulya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.48.4). (kembali) |
| 166 | otêr (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.50.4). (kembali) |
| 167 | sanggup (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.50.7). (kembali) |
| 168 | kêthoka (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.51.7). (kembali) |
| 169 | dera (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.52.6). (kembali) |
| 170 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: lan inggun[ingsun] dhewe asanggup (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.56.6). (kembali) |
| 171 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: ya kaki sira alapa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.57.4). (kembali) |
| 172 | tinangkil (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.58.1). (kembali) |
| 173 | maling (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.59.3). (kembali) |
| 174 | kadhaton (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.59.3). (kembali) |
| 175 | manguntur (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.62.6). (kembali) |
| 176 | kadhaton (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.65.3). (kembali) |
| 177 | akèh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.66.3). (kembali) |
| 178 | toya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.68.4). (kembali) |
| 179 | katong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.71.3). (kembali) |
| 180 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: timbalana putri katong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 12.71.3). (kembali) |
| 181 | panggonan. Bandingkan: panggenan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.1.1). (kembali) |
| 182 | pinrêpêkan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.4.3). (kembali) |
| 183 | gumingsir (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.62). (kembali) |
| 184 | kirig. (kembali) |
| 185 | mangga. (kembali) |
| 186 | pintên-pintêna (dan di tempat dan betukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.10.1). (kembali) |
| 187 | bantên. Bandingkan: botên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.10.2). (kembali) |
| 188 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: maling kaya pa sira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.13.4). (kembali) |
| 189 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: măngga karsa nêrpati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.13.7). (kembali) |
| 190 | Biasanya guru lagu a: tapak palunya. (kembali) |
| 191 | patih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.17.5). (kembali) |
| 192 | enjing (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 13.23.5). (kembali) |
| 193 | nora (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.1.3). (kembali) |
| 194 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: nora amawi baita (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.1.3). (kembali) |
| 195 | santosa. (kembali) |
| 196 | natèng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.6.8). (kembali) |
| 197 | gêntosi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.9.3). (kembali) |
| 198 | Jathagimbal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.11.2). (kembali) |
| 199 | ambunira. (kembali) |
| 200 | sampun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.12.1). (kembali) |
| 201 | tinunggu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.15.9). (kembali) |
| 202 | mung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.15.9). (kembali) |
| 203 | wêngi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.16.3). (kembali) |
| 204 | gègèr (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.17.1). (kembali) |
| 205 | natèng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.20.3). (kembali) |
| 206 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: lan katura kakang putri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.20.4). (kembali) |
| 207 | pakêkintun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.20.9). (kembali) |
| 208 | Biasanya guru lagu a. Bandingkan: sri narendra nulya prapta (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.23.3). (kembali) |
| 209 | tumbak (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 14.23.6). (kembali) |
| 210 | sambada (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.2.2). (kembali) |
| 211 | inggal. (kembali) |
| 212 | obah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.7.1). (kembali) |
| 213 | rêringgitnya (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.7.5). (kembali) |
| 214 | sabarang-barangnya. (kembali) |
| 215 | Polembang. Bandingkan: Pulembang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.15.7). (kembali) |
| 216 | Lebih satu gatra: gatra ke-5 (7a) dobel dengan lirik berbeda. (kembali) |
| 217 | Damar (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.17.5). (kembali) |
| 218 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: Sang Nata Jawa wartine (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.21.3). (kembali) |
| 219 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: ingkang anèm ibunira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.22.2). (kembali) |
| 220 | anumpak (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.23.4). (kembali) |
| 221 | Balambangan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.30.6). (kembali) |
| 222 | matambakkên. (kembali) |
| 223 | têtămba (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.31.5). (kembali) |
| 224 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: wus panggih sangêt ature (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.32.3). (kembali) |
| 225 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: rêka sang nata puniku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.33.6). (kembali) |
| 226 | ambabar (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.36.3). (kembali) |
| 227 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: sang putri ambabar mangke (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.36.3). (kembali) |
| 228 | Kamboja. (kembali) |
| 229 | kroncong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.40.4). (kembali) |
| 230 | Lebih dua suku kata. Bandingkan: milu anak-anak mangke (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.42.3). (kembali) |
| 231 | rêrêngga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.42.7). (kembali) |
| 232 | Rahmat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.43.3). (kembali) |
| 233 | ranipun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 15.43.6). (kembali) |
| 234 | Mêkah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.3.4). (kembali) |
| 235 | kapinitêdhan. (kembali) |
| 236 | jungkat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.5.2). (kembali) |
| 237 | jungkas (dan di tempat lain). Bandingkan: jungkat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.6.2). (kembali) |
| 238 | anupêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.8.1). (kembali) |
| 239 | Kurang satu suku kata: ana ing Pabêthêkan gènira uni. (kembali) |
| 240 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: Sarapidin dulu sira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.19.4). (kembali) |
| 241 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: ngadu ayam lamun kalah ayamnèki (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.35.1). (kembali) |
| 242 | nyangking (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.39.1). (kembali) |
| 243 | lamun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.43.1). (kembali) |
| 244 | angalosodi (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 245 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: amarani mring Ki Said (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 16.46.3). (kembali) |
| 246 | sumendhe. (kembali) |
| 247 | Lebih satu suku kata: kitha ganthoka ika. (kembali) |
| 248 | răndha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.9.1). (kembali) |
| 249 | tamba. (kembali) |
| 250 | răndha (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.9.8). (kembali) |
| 251 | pinundhi-pundhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.9.9). (kembali) |
| 252 | pêtênging (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.14.4). (kembali) |
| 253 | êmpon-êmpon (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.17.1). (kembali) |
| 254 | lêmpuyang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.17.2). (kembali) |
| 255 | tinjo (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.17.6). (kembali) |
| 256 | sawêngkon (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.18.8). (kembali) |
| 257 | sêsugun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.20.7). (kembali) |
| 258 | ngunggahi (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.21.10). (kembali) |
| 259 | norarsa. (kembali) |
| 260 | banggi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.23.1). (kembali) |
| 261 | jênêngnya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.24.2). (kembali) |
| 262 | apan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.26.2). (kembali) |
| 263 | Bondhankajawan (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.29.5). (kembali) |
| 264 | sinangling (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.29.9). (kembali) |
| 265 | pantun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.30.4). (kembali) |
| 266 | Kêboganggang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.32.2). (kembali) |
| 267 | pundhakirèki. Bandingkan: pundhake rèki (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.32.5). (kembali) |
| 268 | maksih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.35.1). (kembali) |
| 269 | gadhing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.35.5). (kembali) |
| 270 | Lebih dua suku kata. Bandingkan: de wani sirèku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.35.7). (kembali) |
| 271 | Lebih empat suku kata. Bandingkan: iki gangsaningsun pribadi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.36.5). (kembali) |
| 272 | putra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.38.5). (kembali) |
| 273 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: radyan putra dipun parani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.38.5). (kembali) |
| 274 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: nak ingsun Bondhan kang duwe têdhak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.43.2). (kembali) |
| 275 | gêngnya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.46.10). (kembali) |
| 276 | wisik (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.49.9). (kembali) |
| 277 | Bintara. Bandingkan: Bênawa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.50.9). (kembali) |
| 278 | Gêmbong (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.52.2). (kembali) |
| 279 | acampuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.52.3). (kembali) |
| 280 | kalindhih (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.52.8). (kembali) |
| 281 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: mring Bintara garwa lan sêlir (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.53.5). (kembali) |
| 282 | Lebih satu suku kata dan biasanya guru lagu u. Bandingkan: myang putra sadarum (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.53.7). (kembali) |
| 283 | Bintara (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.55.2). (kembali) |
| 284 | rămpa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 17.56.6). (kembali) |
| 285 | Lebih satu suku kata: èlmune Dumadil Kobra. (kembali) |
| 286 | Samsu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.7.6). (kembali) |
| 287 | anyabrang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.12.7). (kembali) |
| 288 | ombak (dan di tempat lain). (kembali) |
| 289 | nyungging (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.16.5). (kembali) |
| 290 | tumbas (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.17.4). (kembali) |
| 291 | ungkal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.18.3). (kembali) |
| 292 | mit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.23.3). (kembali) |
| 293 | akêkuncung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.27.1). (kembali) |
| 294 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: dipati ing Bintara (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.30.5). (kembali) |
| 295 | pan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.30.6). (kembali) |
| 296 | sumêndhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 18.32.6). (kembali) |
| 297 | amindha (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.4.8). (kembali) |
| 298 | putranipun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.5.4). (kembali) |
| 299 | Kurang satu suku kata: Nyai Gêng Purna arine. (kembali) |
| 300 | panggaotanèki (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.9.1). (kembali) |
| 301 | sangkan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.9.10). (kembali) |
| 302 | parêk (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.10.1). (kembali) |
| 303 | kinunjara (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.10.9). (kembali) |
| 304 | atêtinjo (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.11.1). (kembali) |
| 305 | mumbul (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.11.5). (kembali) |
| 306 | munggul (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.15.1). (kembali) |
| 307 | angangkang (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.15.2). (kembali) |
| 308 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: satêdhake dhawak-dhawak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.16.8). (kembali) |
| 309 | Kurang satu suku kata: ingkang raka nyai gêng ing Saba uni. (kembali) |
| 310 | Kurang dua suku kata: Kyagêng Gêtaspandhawa wau rumiyin. (kembali) |
| 311 | rinêngga-rêngga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 19.19.4). (kembali) |
| 312 | Pajang (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.2.3). (kembali) |
| 313 | Sundharowang. (kembali) |
| 314 | golong-golong (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 315 | durung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.6.4). (kembali) |
| 316 | krama (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.6.4). (kembali) |
| 317 | akèh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.8.3). (kembali) |
| 318 | Lebih satu suku kata: opah babon lan bêras. (kembali) |
| 319 | bèbèk (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.8.6). (kembali) |
| 320 | Yyang. (kembali) |
| 321 | nêlukkên (dan di tempat lain). (kembali) |
| 322 | amborosi. (kembali) |
| 323 | pamondhokan (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.12.6). (kembali) |
| 324 | ratu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.14.6). (kembali) |
| 325 | gêlêm (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.16.6). (kembali) |
| 326 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: tan gêlêm jinunjung ratu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.16.6). (kembali) |
| 327 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: tan gêlêm dadia ratu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.17.6). (kembali) |
| 328 | pinilih. (kembali) |
| 329 | tintrim. (kembali) |
| 330 | undurana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.22.1). (kembali) |
| 331 | cincing-cincing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.22.2). (kembali) |
| 332 | akathah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.23.5). (kembali) |
| 333 | Biasanya guru lagu a. Bandingkan: supêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.23.7). (kembali) |
| 334 | naking. (kembali) |
| 335 | doracara. (kembali) |
| 336 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: ênêngna ingkang kocapa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.27.7). (kembali) |
| 337 | Kurang satu suku kata: Salokatara arane. Bandingkan: Saloka ika arane (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.28.3). (kembali) |
| 338 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: yan suwawi kănca kabèh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.30.3). (kembali) |
| 339 | pantêse (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.30.6). (kembali) |
| 340 | santrine (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.31.3). (kembali) |
| 341 | umpêtan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.32.2). (kembali) |
| 342 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: sawêlas warsa umure (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.33.3). (kembali) |
| 343 | wadya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.38.5). (kembali) |
| 344 | andrawina (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.39.1). (kembali) |
| 345 | saking. (kembali) |
| 346 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: antawisakên ratune (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.39.3). (kembali) |
| 347 | sinalinan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.45.4). (kembali) |
| 348 | Kurang dua suku kata. Bandingkan: dumadakan sinalinan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.45.4). (kembali) |
| 349 | sumorot (dan di tempat lain). (kembali) |
| 350 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: dudu panjênêngan ngratu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.48.6). (kembali) |
| 351 | Pêngging (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.51.7). (kembali) |
| 352 | parentaha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.52.2). (kembali) |
| 353 | Biasanya guru lagu a. Bandingkan: supêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.53.5). (kembali) |
| 354 | angkah-piyangkah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.54.2). (kembali) |
| 355 | pratikêling (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 356 | Kurang dua suku kata. Bandingkan: datan miyos jênêng iwang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.57.7). (kembali) |
| 357 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: êndi rupane kang arsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.58.4). (kembali) |
| 358 | ngadêg (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.60.3). (kembali) |
| 359 | Păncadriya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.62.4). (kembali) |
| 360 | Biasanya guru lagu a. Bandingkan: supêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.63.7). (kembali) |
| 361 | tumênggung (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.64.6). (kembali) |
| 362 | tăndha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.65.1). (kembali) |
| 363 | andandakake (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.67.3). (kembali) |
| 364 | Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a. Bandingkan: gêgaman sadhêdhêmênnya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.67.4). (kembali) |
| 365 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: kang pandhe anggraita (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.67.5). (kembali) |
| 366 | tanya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.67.6). (kembali) |
| 367 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: tanya thole ta sirèku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.67.6). (kembali) |
| 368 | alama (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.69.1). (kembali) |
| 369 | aluwaran (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.71.6). (kembali) |
| 370 | gurdakane (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.72.3). (kembali) |
| 371 | sapraptanira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.73.6). (kembali) |
| 372 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: nora mawi tan pakering (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.74.1). (kembali) |
| 373 | Bandingkan: de anake dhawak iku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.74.6). (kembali) |
| 374 | Kurang satu suku kata dan biasanya guru lagu a. Bandingkan: marmane sami tarima (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.76.4). (kembali) |
| 375 | biyung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 20.76.6). (kembali) |
| 376 | Pêngging (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.1.4). (kembali) |
| 377 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: luwaran sri narendra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.2.4). (kembali) |
| 378 | Pêngging (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.3.4). (kembali) |
| 379 | rinangkul (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.4.7). (kembali) |
| 380 | Lebih dua suku kata. Bandingkan: nyawa kangên pun bapa lawas tan panggya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.5.1). (kembali) |
| 381 | băngga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.8.2). (kembali) |
| 382 | manira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.11.3). (kembali) |
| 383 | apayus (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.13.7). (kembali) |
| 384 | anakira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.14.5). (kembali) |
| 385 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: kinèn animbali sami (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.17.5). (kembali) |
| 386 | parentahira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.21.7). (kembali) |
| 387 | rinêngga-rêngga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.23.1). (kembali) |
| 388 | anggêpe. (kembali) |
| 389 | Lebih satu suku kata: anggêpe pan ala. (kembali) |
| 390 | cinandhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.23.7). (kembali) |
| 391 | sêmana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.27.3). (kembali) |
| 392 | Biasanya guru lagu a. Bandingkan: supêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 21.36.4). (kembali) |
| 393 | supêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.1.8). (kembali) |
| 394 | liwat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.3.10). (kembali) |
| 395 | disambêra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.4.4). (kembali) |
| 396 | kucing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.4.5). (kembali) |
| 397 | lêbur. (kembali) |
| 398 | garantang. Bandingkan: gêrantang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.5.2). (kembali) |
| 399 | kandhuhan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.7.9). (kembali) |
| 400 | amindhak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.10.7). (kembali) |
| 401 | kakung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.11.7). (kembali) |
| 402 | guling (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.11.9). (kembali) |
| 403 | rêtnaning (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.11.10). (kembali) |
| 404 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: anèng natar Manonbawa panggih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.12.1). (kembali) |
| 405 | rajèng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.15.3). (kembali) |
| 406 | wanuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.16.8). (kembali) |
| 407 | manjing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.17.5). (kembali) |
| 408 | Kurang satu suku kata. Bandingkan: nyai inya dènnya gupita miyarsi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.20.9). (kembali) |
| 409 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn wus dadi puniku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.21.4). (kembali) |
| 410 | wande (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.21.8). (kembali) |
| 411 | uning (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.22.1). (kembali) |
| 412 | kori kaputrèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.25.9). (kembali) |
| 413 | Lebih satu suku kata. Bandingkan: miwah sanginggilira aguling (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.26.1). (kembali) |
| 414 | rêsmi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.27.1). (kembali) |
| 415 | jingga (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.27.5). (kembali) |
| 416 | tartamtu. Bandingkan: têrtantu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.27.7). (kembali) |
| 417 | kaungkulan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.27.8). (kembali) |
| 418 | bangbang. Bandingkan: bambang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.29.8). (kembali) |
| 419 | mêngkono (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.35.9). (kembali) |
| 420 | anggendholi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.36.9). (kembali) |
| 421 | Tingkir (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.37.5). (kembali) |
| 422 | mancur (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.37.10). (kembali) |
| 423 | Kurang satu suku kata: sakarsanira mapan tinêkan. (kembali) |
| 424 | beda (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.39.6). (kembali) |
| 425 | Lebih empat suku kata. Bandingkan: nèng Kajoran wus lama dhepoknya ngalih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.45.9). (kembali) |
| 426 | mênang. (kembali) |
| 427 | ginanjarake (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 22.46.3). (kembali) |