Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 33), 1764, #1033 (Pupuh 31–42)

--- [f. 150r lanjutan] ---

31. Asmaradana

1. Mas Bênawa bubar sami | mêtu wetan saha bala | Senapati bubar mangke | ingiring wong pamajêgan | wolung èwu kapalan | wong kajoran kawan èwu | wadya ing Mataram dhomas ||

2. prajurit bèr wanènnèki | ikang ngiring Senapatya | sarta anitih kudane | awasta Puspakancana | napas madu ulêsnya | sing Tubin nenemanipun | pangrasane Senapatya ||

3. sabendha wiyaring bumi | datan ana kang tinaha | sampun kalêm ing asmane | sakathahe nusya Jawa | mêdal sakèthèng kilyan | Senapati tan winuwus | ucapên Dipati Dêmak ||

4. anata balane sami | padha mugaha ing lakar | wong Dêmak wong Kudus kabèh | lan sakèhe têtêbusan | ngagêm bêdhil mimis mas | wong sijine bakta nyèwu | lamun Senapati prapta ||

5. iki ansahêna[1] sami | Senapati ing Mataram | têguh bujana kulite | mimis timah tan tumama | wadyanya [wa...]

--- [f. 150v] ---

[...dyanya] sami migah | i lakar prayitnèng kewuh | wadya ing Mataram prapta ||

6. jawining kitha angrapid[2] | ginarudug ing sanjata | lir jawuh mimis tibane | kasayahên wong Mataram | angisis gêgamannya | nglela Senapati wau | kang kari anging santana ||

7. lan Ki Juru Amartani | myang Dipati Madaraka[3] | kinarutug bêdhil akèh | ikang amimis kancana | salaka lawan timah | tawok lêmbing lawan busur | suligi lawan sarampang ||

8. Senapati tan gumingsir | jaja pan kadi rinêngga | mimis kancana kang gèpèng | salaka kadi parada | kuda Puspakêncana | ulêsipun napas madu | pan dadi dhawuk samana ||

9. Senapati wus angrampid | anèng sabaning kitha |[4] tinêtêgan ing pitune[5] | Sang Senapati kewuhan | na pawong sanakira | tinênggênah tugu pitu | Kyai Gêdhong wastanira ||

10. matur saking jroning kari | punapa tarsa[6] paduka | ulun mêngani karine[7] | nging kawulakna manira | pakanira ku sapa | gih pun Gêdhong wasta ulun | anaosi karsa ulun | Senapati emut lamun | pawong sanakira lawas ||[8]

11. apan nugil băngsa èlmi | sampun amêngani lawang | Ki Gêdhong cundhuk ngarsane | Senapati angandika | nibakakên wasiyat | ing saturun-turun ingsun | lawan turun pakanira ||

12. têdhak isun dadya aji | turunira ngêmbanana | aja salaya sirnane | Ki Gêdhong nuli wotsêkar | tan kawawi narima |

--- [f. 151r] ---

pasihanira pan agung | punapa walês kawula ||

13. kula nuwun magut jurit | wong Pajang maksih akathah | baris ngalun-alun gène | kalawan wong têtêbusan | Bali Bugis Makasar | sakala padha lumayu | angusi jro ing kadhatyan ||

14. matur lamun Senapati | wus malêbu jroning kitha | wus bêdhah kari kang kile[9] | Dipati Dêmak su[10] duka | dhatêng wong tatêbusan | ature lakung atêguh | sakèh mimis tan tumama ||

15. Dipati Dêmak sru runtik | hèh kabèh padha balia | tan angrasa sira kabèh | yèn sira têbusan iwang | sun kêthoki ta sira | mring Senapati Matarum | wadyanira samya mangkat ||

16. wong têbusan nora kari | padha sêdya ngamuk sira | saking wêdine gustine | Ki Gêdhong ngamuk wong Pajang | kathah kanin myang pêjah | wus untung karoban mungsuh | Ki Gêdhong sampun palastra ||

17. sampun karsani Yyang Widi | salaminira tinitah | tan pasah dening brajane | aningali Senapatya | lamun Ki Gêdhong pêjah | adhuh pawong sanak ingsun | dening ta nuli pralaya ||

18. durung wruh raose iki | banyu lawan sêganiwang | kasêlak ngêmasi mangke | lah sasabana lêlicak[11] | Senapati dyan mangsah | datan atêbah Ki Juru | kalawan para sêntana ||

19. kinarutug dening bêdhil | tan gumingsir Senapatya | kadi pinrada jajane | pan dadi pêpaèsira [pêpa...]

--- [f. 151v] ---

[...èsira] | Senapati ngandika | apa si kang sira rêbu[12] | sira kapati milu prang ||

20. pan dudu jamanmu iki | sira pan wong têtêbusan | padha lumayua kabèh | sira padha mardikaa | sakarsa-karsanira | wetan punika gustimu | adipati ing Banawa ||

21. sakèhe kang para mantri | kalawan wong têtêbusan | prasami lumayu kabèh | angusi lawang kang wetan | Senapati Anglaga | malêbêt ing alun-alun | prasami anitih kuda ||

22. anêkung luhuring wajik | pan kadi wong asupêna | mêrêm punika lampahe | wong Kudus lawan wong Dêmak | niba tangi lumayya | pangrasane dipun amuk | mring Senapati Anglaga ||

23. kèh mati de gamannèki | wadya Pajang sampun sirna | Kya Juru pangandikane | Ki Bayi kêna punapa | wong aprang têka nedra | mêsahira sampun larut | Senapati angandika ||

24. saking kawula puniki | nora sêdya angrusaka | mring sultan anak putune | Ki Bayi wus karsaning Yyang | pakanirèku darma | anurut karsa Yyang Agung | wontên tên ta kaum satugal |[13]|

25. bêktan saking Dêmak uni | apan dadi suranata | mapan migah witanane | saryya agawa sanjata | Senapati gya prapta | binêdhil sing witanèku | tumênga Ki Senapatya ||

26. sira kaum salah kardi | arêp dadi apa sira | sarwi ginêbug tubake | dawir kupinge wus pêjah | Senapati wus prapta | lawang [la...]

--- [f. 152r] ---

[...wang] wêkasan agupuh | sang putri mapag ing lawang ||

27. saryya nukêmi anangis | sêsambate amlasarsa | kakang punapa karsane | Senapati angandika | yi sira tanpa ngrasa | wong wadon apaksa luwung | kudu paksa dadi nata ||

28. nora patut sira èstri | arinira ikang lanang | ya pantês dadia katong | sang putri nangis alara | angraos kalêrêsan | kathah-kathah sambatipun | isun têdha uripana ||

29. kangkang[14] rayi dika iki | kadhaton katur punika | lan sakèh rajabranane | Senapati angandika | mêko di bajonira[15] | igih wontên jro kadhatun | lah cêkêlên bajonira ||

30. sang putri nulya nglampah |[16] Dipati Dêmak tan ola | binada sabuke cidhe[17] | wus katur mring Senapatya | yayi sira mantuka | ing Dêmak pan nagaramu | ing Pajang dudu gonira ||

31. Ki Bênawa kang darbèni | agêntènana jêng sultan | sira muliha dèn age | ingsun agawêni[18] wadya | nulya aglis lumampah | Senapati wus malêbu | barkatan kapa cinandhak ||

32. Ki Gathayu dipun sunggi | piyambak binakta mêdal | turune tan purun ngage | punika mila-milanya | wus kangge kang kêkapa | ing Puspakancana iku | dyan ngaturi Mas Banawa ||

33. tan asuwe nuli prapti | ngiring dening matri Pajang | Dipati Banawa age | anukêmi padanira | Senapati Ngalaga | Dipati [Dipa...]

--- [f. 152v] ---

[...ti] Bênawa matur | lah kakang punapa karsa ||

34. punika lamun sawawi | tuwan jumênênga nata | Senapati ngandika lon | sira yayi jumênênga | gumantya ana Pajang | ku yayi prayoganingsun | ngi[19] yayi ikang sun têdha ||

35. sakèhe pusaka Jawi | kang saking ing Majalêngka | kang nèng Pajang sun jaluke | sun gawa maring Mataram | ikang rayi sumăngga | langkunge saking puniku | pan kagêngan jêngandika ||

36. garêbong wus dèn dangdani | pun Bale Lumur wastanya | jêbad bètri panggritane | găngsa Ki Sêkardalima | Satomi sakancanya | binakta Matram rumuwun | Senapati angandika ||

37. lah yayi manira amit | kantuna sira wibawa | kang rayi atur baktine | Senapati sampun bubar | mantuk dhatêng Mataram | suka wau ing tyasipun | manahe lir guladrawa ||

32. Dhandhanggula

1. sampun prapta nagara Matawis | wadyanira mantuk sowang-sowang | pinapag dening rabine | sukaning donya iku | nora nana lir mênang jurit | adawa yèn winarna | Senapati mêtu | senaba[20] pêpak kang wadya | pra sêntana Măndraka mugèng ing ngapti | Senapati ngandika ||

2. dhatêng kang paman Juru Martani | manira mangke ngadêg narendra | Ki Bayi jumurung ingong | miwah Măndraka rêmbug | myang santana mantri suwawi | ngandika panêmbahan | kang Măndraka iku | iya mangke arinira | isun jujung

--- [f. 153r] ---

luguhe jênêng Dipati | Mangkubumi lah padha ||

3. ngèstokêna de ri sun Ki Santri | kasih dipati ing Singasêkar | Kandhanglo kalih putrane | katiga mantunipun | ngakên mitra jinujung ligih | sami jênêng dipatnya[21] | nama anut tumut | arine nama Ki Êmban | kinèn mamong[22] Pangran Dipati Matawis | Ki Nitik ipenira ||

4. kinèn mamong Ki Mas Damar uni | kacarita prakosa bujana | Ki Nitik inu[23] lakune | yèn seba lakung junun | lir sêmbahyang nêmbah Yyang Widi | jarijine sinarad | padhati puniku | dènnya lênggah nora obah | dipun gèndèng rêmak ikang mesa padhati |[24] kaloka lamun rosa ||

5. Radèn Raga lakung panas galih | nora kênê[25] wong kalok digdaya | arsa ngayonan karsane | yèn nya nulya guru |[26] nanging kêdhik ikang nadhahi | kawiratamanira | wiwrin wong Matarum | kondur ngadhaton sang nata | Radèn Raga panase maring Ki Nitik | dening kalok dikdaya ||

6. karsanira wau dèn ayoni | glis carita ing Sênèn dinanya | pêpak ing paseban andhèr | Ki Nitik wus aluguh | ing paglaran lir wong abakti | tan wruh ing kèri kanan | jarijinya ngacung | sanepa anglir wong tayat | Radèn Raga wus awas maring Ki Nitik | linangkungan ngarsanya ||

7. sinampe tugêl jarijinèki | nora kawal Ki Nitik tan obah | maksih atêtêp silane | wus katur ing sang prabu | wiku raja anulya [a...]

--- [f. 153v] ---

[...nulya] mijil | kang putra tinibalan | Radèn Răngga wau | sarya mèsêm angandika | sutèng ulun Răngga pinuji yèn luwih | rosa miwah digdaya ||

8. samya wiwrin wongira Matawis | apa nyata kaki alah mara | putungên jariji ingong | Radèn Roga jrih nbukuh[27] | mukanira kajêm i siti | wruh yèn kang rama duka | lah kaki dèn gupuh | anuwun-nuwun Dèn Roga | alah mara kaki aja wêdi-wêdi | ayonana sakêdhap ||

9. sun kawênangakên sira kaki | dèn anurut ujari[28] wong tuwa | Răngga dèn nglampahi pakèn | anuwun awotsantun | duka dalêm kawula pundi | anulya dipun candhak | astane sang prabu | ginujêg-gujêg tan obah | kadrawasan angandika sri bupati | sutèng ulun arosa ||

10. nyata luwih wis uculna kaki | sun tarima wiratamanira | Rahadèn Roga wantune | agujêng maksih kukuh | hèh alara uwis ta kaki | mandahe si wonga lyan | kinipatkên asru | ucul malêsat Dèn Răngga | nrajang banon ing kitha balong[29] sajalmi | lajêng saking jrihira ||

11. Radèn Raga purik dhatêng Pathi | panêmbahan ngandika ya nyata | rosa emane putra ngong | wus karsani Yyang Agung | nora panjang yusyanirèki | sun têdha adawaa | dadi kanthinisun | sampun kondur Panêmbahan | wus alama tan pulih sakiting galih | Dèn Răga anru brăngta ||

12. angulari [a...]

--- [f. 154r] ---

[...ngulari] marganing matitis | lakung jrih wirang dukan rama |[30] kang paman sru wêwarahe | tinanggêl sakèhipun | dêdukane ramanira ji | nanging Dèn Raga maksa | ngupados dalagung | matitis kang banthèng galak | majacan[31] galak kawatgata padha mati |[32] wong kang luwih suh sirna ||

13. nêngna kocapa Kali Paragi | ana uling gêng sabokoti[33] tal | cinatur mula-mulane | wadyane Nyai Kidul | abaluthah[34] dipun dukani | tinudhung mila kentar | lakung nguwus-uwus | ngutali[35] lêmbu maesa | miwah jalma wong desa samya angili | suwung lakon sadina ||

14. Radèn Raga mirsa dèn parani | wus surupe karsani Yyang Sukma | puniku purwa sedane | lan uling nêgih sampyuh | radèn se kang uling mati |[36] wus katur ikang rama | ngrudatin angungun | kang layon wus binêcikan | gara-gara warni-warni agêng prapti | pracina nata brăngta ||

15. alami Panêmbahan tan siniwi |[37] sasedane kang putra awêwah | ana wong baluthah rane | Dipati Mangir iku | anyaluthang[38] dadi wêwêri | kang ingandêlkên prana | waose Ki Baru | tan watên têguh bujana | kulit tatas yèn watên raosing ati | ingarêpkên waosnya ||

16. kang binêrnêr[39] amasthi ngêmasi | yèn siniraman ngaling-alingan | pundi arêpe waose | nora kêna wong langkung | sampun korak ing wong sabumi | kang dadi manah nata [na...]

--- [f. 154v] ---

[...ta] | anging waos iku | ayun rinêbat ing prana | amêmirang angrusak wadya pribadi | tinêdha ing Pangeran ||

17. gapangêna[40] ikang dadi ati | ya Pangeran isun Ikang Mulya | aja na rat kang wêwanèh | Senapati anêkung | amaladi samadi êning | anêgês karsaning Sang | Amurwèng Pandulu | tingal maring makluk fana | anoragèng karakêtan padha asih | saha agamanira ||

18. ana syara prabu ing Matawis | waos iku ja dadi tinira | pan kagunganira dhewe | Si Mangir darma gadhuh | nora kêlar iku yun mulih | jatine tiwikrama | akêre kalangkung | mrih kaloka nayakèng rat | wus pinasthi iku wasiyating aji | sapa ikang duwea ||

19. amasthi agêdhe budinèki | Si Mangir arsa ngayoni sira | nanging dèn alirih bae | măngsa wurunga iku | pigunanên dipun arêpit | wus linilanYyang Sukma | halal mring sirèku | syara ilang wungu nata | wus kapanggya kang paman Ki Juru ligih | angadhêp Senapatya ||

20. Ki Bayi punapa dadi ati | de anêkung Panêmbahan mojar | tinutur purwa sanane | gumujêng Kyai Juru | de sapele dadia ati | ulun ratu rat jagat | ana dayaningsun | panêmbahan binisikan | sampun mudhut pingitan kang ayu luwih | Ki Juru sampun mêdal ||

--- [f. 155r] ---

21. nukma namur Ki Juru Martani | abêbarang lampah carma prawa | patut lawan pangagene | angage nyamping wulung | pan kalêkah sabuke uni | dhuwungira tinatah | putih pêndhokipun | ukiranira sambegan | mêmêndhake kuningan warna bol pitik | kulukira amathak ||

22. niyaga èstri nak putunèki | anging kang gêndèr ayu pan dèh |[41] punika nênggih putune | kathah tiyang kapecut | lunga amèn sabrang Paragi | pan dadi pakaulan | Dhalang Jati iku | raina wêngi awayang | syara êrak wus kaloka têpis wiri | yèn ana dhalang wignya ||

23. katur dhatêng Adipati Mangir | dhalang luwih kang gêndèr yu raras | kèh wong kadaut prayane | nulya ingudang[42] wau | Dhalang Jati kinèn arigit | Dipati Mangir mulat | mring kang gêndèr ayu | kasmaran ki adipatya | tanpa jiwa edan moyang kêna dening | ngumik-ngumik ki dhalang ||

24. mung kang gêndèr ikang dadi ati | têngah dalu dhalang kinèn wisan | ingaturan lênggah age | ki dipati amuwus | mila dika kula aturi | ikang gêndèr punika | ikang kula suwun | sukaa datan sukaa | sun amaksa isun pudhut dhalang angling | Ki Bayi ja mêngkana ||

25. mêngko uga ingsun pituturi | kang agêndèr putrane sang nata | ing Mataram pramulane | ibune anak ingsun | dipun pudhut dening

--- [f. 155v] ---

sang aji | garbini tigang wulan | sinungakên wangsul | praptèng tara sangang wulan | nulya lair ikang ibu angêmasi | milane kawlasarsa ||

26. yèn sirarsa sebaa sang aji | ki dipati ja ruda pirusa | Dipati Mangir dan linge | aja kakehan padu | witning isun wani sang aji | ngadu pragi lyan pupya | mangakantar bau | bujana kulit tos tulang | isun arah napsua Prabu Matawis | arêp sun kapanggiha ||

27. iku aja bangêt malang mami | kakehan wicara mara bocah | patènana dhalang kiye | anulya kinarubut | Kyai Juru dening wong Mangir | ya ta pinarêbutan | eca dènnya luguh | ikang katêpak mucithak | kang kasampe niba kèngêr nora eling | katabok dhase pêcah ||

28. tubak bêdhil norana nêdhasi | jalma Mangir wiwrin wus lumayya | Dipati Mangir dukane | narajang narik dhuwung | dhasar tate mêjahi jalmi | anuduk binarêngan | astane sinambut | pinêtak kêrise gigal | nulya mêndhak tobat kawula kiyai | anêdha pangapura ||

29. nanging panuwun kula tan gingsir | saking anêng wulangun kalitang | pêjah yèn tan pagih ingong | sakarsa kawula nut | yèn mêngkono dèn ririh ugi | isun wani mimikan | lamun padha sarju | nanging benjang asebaa | mandahane sukane sri narapati | aturipun sandika [sandi...]

--- [f. 156r] ---

[...ka] ||

30. ni rara wus pinanggihkên uni | Dipati Mangir asuka-suka | rinêga-rêga[43] garwane | nanging dèrèng salulut | wantu rare dèrèng birai | tansah moca[44] udrasa | siyang lawan dalu | angajak seba kang rama | adipati ngimur lakung ngarih-arih | Ki Juru nulya prapta ||

31. kurang apa ikang dadi tangis | igih punika angajak sowan | ing rama ji pabekane[45] | Ki Bayi iku patut | salawase dèrèng apanggih | mêko apalakrama | karsane angujung | nanging dèn alirih uga | putunisun midêla dènira nangis | kaki tan mênêng iwang ||

32. yèn tan binakta seba rama ji | nora ingsun amada kawongan | amung pranatane bae | bungahe wong asunu | palakrama samya ngujungi | yèn nora tinurutan | ingsun plaur lampus | yèn tinuruta awak iwang |[46] sakarsane lakiku Dipati Mangir | nora ningali liyan ||

33. gibrah-gibrah Adipati Mangir | iya iya yayi iya iya | eyang nanging ajrih ingong | kaki isun kang nanggung | dêdukane sri narapati | Ki Bayi sira uga | tansah ngamu-amu | pinrih kêna dadi rencang | satêmêne yèn puruna dèn lurugi | wêgah mara ing sira ||

34. suka-suka Adipati Mangir | yèn mangkatên rama maratuwa | ajrih dhumatêng matune[47] | mulane putuningsun | aprayoga mêko [mê...]

--- [f. 156v] ---

[...ko] wus dadi | jangêt kinatêlonan | maratuwa pujul | mantune luwih sudibya | igih eyang kula dinamêla tawing | sudi ikang tan seba ||

35. sampun tumut-tumut rama aji | kula ratane nêgari Jawa | saryya angêntrog pupune | wis adandana gupuh | wus siyaga tutut sang dèwi | kakunge suka-suka | mêpak jali tandhu | wus sumaos kang gêgaman | nulya bubar Dipati Mangir lan rabi | sigahane[48] atêbah ||

36. Kyai Juru duta atur uning | sampun katur ing sawêlingira | Sang Prabu Mataram miyos | Madaraka ing ngayun | pra sêntana jajar bupati | mantri pêpak sadaya | samya kinèn mêthuk | têlas mantri i Mataram | tundha-tudha angegalakên ing siwi | agya arsa kapanggya ||

37. lakung suka Adipati Mangir | asih têmên rama prabu mringwang | agêgancangan lakune | wus prapta dyan tumurun | saking jali wau kang rabi | ki dipati tumêdhak | dinuk tingal prabu | adoh ingawe wus prapta | ing ngayunan ngandika Prabu Matawis | kadi dèn mara ngarsa ||

38. abukuh bakti sumukêm siti | lah majua angujung maringwang | nuwun wotsêkar ature | majêng arsa angujung | ing suku sang arsa nukêmi | ngigati[49] Panêmbahan | tinitih ing pupu | jăngga tugêl wus apisah | lan kuwada[50] Dipati Mangir [Ma...]

--- [f. 157r] ---

[...ngir] ngêmasi | sirêp sakèh tumingal ||

39. iki baya kang arsa ngayoni | maring kita patigi Mataram | nora sinoga bobote | kang kèri pupunisun | durung silih nêlaskên budi | wus kondur sri narendra | tibalan wus dhawuh | kinèn jarah Kamangiran | sadarbèke abayong sakèhing èstri | kêrigan wong Mataram ||

40. nging waos Ki Baru kèn jajari | wus jinarah Kamangiran têlas | binayong anak rabine | waos Kiyai Baru | wus binakta dipun jajari | sêsigahane têbah | wus majing kadhatun | miwah boyongan jarahan | katur kabèh lakung suka sri bupati | wus karsaning Yyang Sukma ||

41. ênêngêna Mataram kariyin | kawarnaa Adipati Pajang | Banawa ika jênênge | mapan suka kalakung | sakathahe kang para mantri | dening gustine lama | kang jumênêng ratu | sukane nora bêbakal | karta-karti nagari ing Pajang nguni | tan kawarna laminya ||

42. wus saun[51] Mas Banawa sakit |[52] têkèng ing dudu pan sampun seda | mantri tur uninga age | datatita winuwus | kang kocapa Prabu Matawis | sineba dening wadya | pra putra supênuh | tanapi kang para kadang | kang anèng ngarsa Adipati Matawis | ikang jajar alênggah ||

43. Ki Adipati Amangkubumi | lawan Adipati Singasêkar | sang

--- [f. 157v] ---

nata pangandikane | kakang dipati iku | Măndaraka sun jaluk pikir | ara-uru ing Pajang | patine riningsun | adipati ring Banawa | para putra rêrêbutan kadipundi | bêcike pikirira ||

44. sapa ikang yogya agêntèni | jumnêng Pajang Dipati Măndraka | ing mangke aris ature | jangandika yèn sarju | putra Pajang patut pinilih | kang pantês abupatya | ikang bakti prabu | lakung babot jangandika | pan kawula batên purun anglakungi | Panêmbahan ngandika ||

45. iya bênêr kakang jarirèki | jêr kang duwe nging pangrasaniwang | yèn gawenên kang sawiyos | nora wande ku besuk | dadi kardi angrêribêdi | tan wande salang tubak | lan wong Pajang isun | i mangke karsa manira | yèn sêmbada lawan sira sun tanêmi | saking nagri Mataram ||

46. putra ing Pajang isun birati | ja na tuwuh kang sun tanêm Pajang | arinira Ki Mas Tompe | Măndaraka jumurung | pra sêntana arêmbug gilig | mantri samya arêmbag | Panêmbahan muwus | kang Dipati Mangkubumya | lawan adhi dipati ing Singasari | ika kang lumakua ||

47. angligihêna arinirèki | Ki Mas Tompe jumênêng ing Pajang | adipati kêkasihe | manawa na kang purun | agawaa dandanan jurit | wong Majêgan milua | wong Pajang yèn purun | sira kêmbarana yuda | sirnakêna [sir...]

--- [f. 158r] ---

[...nakêna] payo mangkata dèn gipih | anulya sami bubar ||

48. Adipati Singasari bakti | Mas Katompe ngujungi suku sang | anuwun-nuwun barkate | tinon gaman Matarum | rêmbug kabèh kawanènnèki | wus prapta kitha Pajang | lumêbêt sadarum | ing alun-alun tinata | mantri Pajang tintrin[53] kabèh Makubumi[54] | wus lênggah ing wita |[55]|

49. nibali pra putra Pajang sami | miwah paranakan pirsakêna | sun ngêmban tibalan katong | kèn nata Pajang isun | ariningsun Mas Tompe iki | pinaringan ing Pajang | yèn sira nora nut | ingsun kinèn matènana | yèn abăngga têkakêna mara mami | isun tadhah ing yuda ||

50. nèng ngriki du arêp ingsun wani | alah payo priye pikirira | mantri Pajang ajrih kabèh | anêmbah samya matur | tan lênggana kawula iki | punapa ing parentah | kawula pan anut | sakèhe putra ing Pajang | pan binirat tan ana dadi priyayi | prasami kularahan ||

51. mantri Pajang samya anglampahi | kang parentah Kajêng Panêmbahan | Mas Katompe Dipatine | sadaya sami suyud | Adipati Amangkubumi | arsa apêpamitan | ingsun arsa mantuk | karia sigra anêmbah | mring kang raka pan sampun winêling-wêling | yayi dèn aprayitna ||

52. sigra bubar gêgaman Matawis | tan kawarna wus prapta Mataram | nata sineba wadyane [wadya...]

--- [f. 158v] ---

[...ne] | mantri pêpêk supênuh | Mangkubumi prapta ing ngarsi- | nira Prabu Mataram | Mangkubumi matur | jangandika utus iwang | Nata Pajang Mas Katompe wus aligih | wadya Pajang tan sura ||

53. sawala parentahira aji | sakèh putra Pajang wus kabirat | bukakrakan buh parane | asuka jroning kalbu | Panêmbahan mirsa turnèki | kang raka Mangkubumya | lawan arinipun | Adipati Singasêkar | lakung dening angalêm mring raka rayi | apan sampun binabar ||

54. Panêmbahan angandika aris | alah kakang Dipati Măndraka | ingsun arsa marêk mangke | mring susunan ing Gunung | angyaktèni wirayatnèki | sun têdha ing yaktinya | nêdha aminipun | mring sunan sun madêg nata | igih ku jumurung ing karsa aji |[56] mangke sampun mangsanya ||

55. angyaktèni lan karsa Yyang Widi | nulya Pangalasan kang dinuta | mring Giri bakta surate | bakta wong patang puluh | Pangalasan mêsat ngarsa ji | sarta mudhi[57] nawala- | nira sang aulun | sampun kondur Panêmbahan | kang kocapa Susunan Giri siniwi | pêpak putra sêntana ||

56. Pangalas Matawis wus prapti |[58] linarapkên ngandikan mring ngarsa | anuli atur tulise | tinampan Sunan Gunung | pan mangkana ungêling tulis | atur bakti kawula | kaping kalihipun | kawula anuwun duka | nuwun barkat [barka...]

--- [f. 159r] ---

[...t] kawula arsa yaktèni | wirayat pangandika ||

57. dhatêng pun bapa kula yaktèni | Panêmbahan Giri mèsêm nala | amirsa ungêl tulise | ngandika Sunan Gunung | hèh matura ing Senapati | iya dèn yaktènana | mimitana kruwun | ngluruga nagri bang wetan | lamun benjang yèn prapti na wangsis[59] mami | dhumatêng kang sarira ||

58. dan Pangalas nêmbah wus amit |[60] tumurun si[61] Giri gêgancangan | Panêmbahan adikane | sapa wruha Matarum | mutêr bumi wirayat mami | i Mataram punika | benjang dadi ratu | mêngku kabèh tanah Jawa | nadyan Giri yèn sisipa dadi adi[62] | durmane ikang wikan ||

33. Durma

1. wus parentahi[63] Yyang nora kêna owah | apan ta wis pinasthi | ing dahuru jaman | ratu padha ngawula | kawula kèh dadi gusti | tandane ana | Pajang lawan Matawis ||

2. para santana kabèh padha karuna | matur dhumatêng gusti | panêdha kawula | sampun mênangi amba | wis pasthini Yyang tan gisir | ênêna[64] ing Arga |[65] kocap rajèng Matawis ||

3. lagya sinewaka de bala sêntana | yuyunên dera ngati[66] | ing putusanira | Dyan Pangalasan prapta | jumrajog matur wotsari | lampah kawula wus prapti | dhumatêng Arga | marêk sang maha yakti ||[67]

4. sampun katur ing atur bakti sampeyan | winaca punang tulis | lakung sukanira [su...]

--- [f. 159v] ---

[...kanira] | anutên[68] angandika | kang salam donga rumiyin | kaping kalihnya | lamun arsa yaktèni ||

5. kang wirayat ingsun adonga Yyang Sukma | mugi Ki Senapati | mutêra ing Jawa | suka jro nalanira | cinêtha amutêr bumi | marang susunan | Gusti Siniwun[69] Giri ||

6. Panêmbahan ngandika mring Măndaraka | nêdha bubar tumuli | dhihin kajêng rama | seba marêk susunan | i wulan Muharam uni | sun tumanduka | mring bang wetan puniki ||

7. wulan Muharam anut marga kang kina | ing mangke karsa mami | kakang putusana | mring Dêmak Kalinyamat | atanapi wong ing Pathi | padha dandana | gêgaman mring Matawis ||

8. ing Pajang Jagaraga padha saosa | sadandanan ngajurit | sungana wruh samya | yèn sun arsa ngluruga | tan kawar wus marêngi |[70] sasi Muharam | pêpak wadya Matawis ||

9. Pathi Dêmak Pajang lawan Jagaraga | Kalinyamat wus prapti | wadya Pamajêgan | wus pêpak barisira | sigra mangkat sri bupati | wong Jagaraga | ikang lumampah ngarsi ||

10. nuli wadya Pajang wiking wadya Dêmak | Kalinyamat ing Pathi | sambung ing Majêgan | nuli wadya Mataram | Madaraka anèng wuri | lawan sêntana | Panêmbahan nèng wuri ||

11. ikang dadi pawiki[71] jalma Kajoran | tinon [ti...]

--- [f. 160r] ---

[...non] gaman Matawisa |[72] lir Endraprawata | wau kang wadyabala | lampahe kagiri-giri | nêngna kocapa | Dipati Surabanggi ||

12. wus ngaturan paksi de wong kajinêman | wong Mataram nidaki | mangke wus nèng marga | Dipati Surabaya | utusan mring kèh nagari | Sidayu Tuban | Lasêm lawan Garêsik ||

13. lan Madura Pakacangan Aribaya | ing Sumênêp lan malih | nagri ing Balega | Pasuruan Lumajang | Wirasaba Malang Kadhiri |[73] Srêngat Balitar | Kalangbrit[74] miwah Rawi ||

14. kinèn dhatêng pacak baris anèng Japan | Madiyun Panaragi | kinèn jaga pura- | nira ta dhawak-dhawak | sakèh nagara wus prapti | sagêgamannya | sêdya mapag ajurit ||

15. sêdyanira nyabili gaman Mataram | prayitna kèh bupati | wong Mataram prapta | nêgih nagari Japan | sêdya binêdhah ngajurit | sikêp bang wetan | Japan dèn parêpêki ||

16. ayun-ayunan kocap Susunan Ngarga | wus ingaturan uni | lamun wong Mataram | nêgih angêpung Japan | wong wetan samya nulungi | anèng ing Japan | ayun-ayunan jurit ||

17. Pangran Giri utusan kaum sadasa | sarya amandhi tulis | adan sami mintar | duta prapta ing Japan | mondhok satêngahing baris | Prabu Mataram | wau dipun utusi ||

18. wong agung wetan kabèh samya ngutusan [ngutu...]

--- [f. 160v] ---

[...san] | anulya samya prapti | raja ing Mataram | lan Pangran Surabaya | bupati pêpêkan sami | duta ing Arga | sigra dènira aling ||

19. hèh Senapati Ngalaga ing Mataram | Dipati Surabanggi | lan sakèh bupatya | ing bang wetan sadaya | ingutus sang maha yakti | amawa surat | pirsakêna ing mangkin ||

20. pan winaca surat dalêm mring utusan | ngarsane pra dipati | mawi salam donga | mring Senapati Nglaga | tuwin Pangran Surabanggi | myang kèh bupatya | kapidhone sirèki ||

21. arêp apa ting gathini yun-ayunan | sisip angrusak jalmi | lamun sira aprang | masthi kathah wong pêjah | lah ki jêbèng ing Matawis | lan Surabaya | pilihên salah siji ||

22. isi lan wadhah poma ayya na aprang | iku pilihên sami | Senapati Nglaga | andhêku nêkêm sirah | mirsa andikaning gusti | saryya ngandika | lah punapa ing kapti ||

23. adhi Surabaya ikang pangandika | Kajêng Sinuwun Giri | andika piliha | isi lawan wêwadhah | kagea kang kari-kari | dadi wasiyat- | ira Jêng Sunan Giri ||

24. lah ta adhi amiliha dhingin iwang | sayakti angarèni | Pangran Surabaya | ewuh nukmèng ing driya | sun piliha wadhahnèki | isine ika | kaduwe Senapati ||

25. paran têmah pasthi suwung kang nagara | kaduwe wonge sami | dening Senapatya | ngur sun miliha jalma | angandika Senapati | kadi punapa |

--- [f. 161r] ---

suwe dika tan angling ||

26. nulya angling ikang sun pilih isinya | pakanira duwèni | wadhah alah iya | yayi sakarsanira | wus tampan-tinapan[75] janji | kasaksèn duta | bubar mring pondhok sami ||

27. Raja Mataram duk sineba ing bala | ngandika sri bupati | ke raka Măndraka | besuk bumi bang wetan | kabèh sapa angisèni | sapa wêruha | amasthi isun abil ||

28. lah ing mangke wong Mataram bubarêna | nulya tangara muni | kondur Senapatya | wong bang wetan wus bubar | kocapa Susunan Giri | sampun amirsa | yèn wong ing Surabanggi ||

29. yèn amilih isi wong Mataram wadhah | ngandika Sunan Giri | wus takdire Sena- | patya amêngku Jawa | ya wus karsani Yyang Widi | tan kêna owah | iku wong Surabanggi ||

30. milih dhingin têka ora kabênêran | pasthinya kukuh bumi | winuni Dipatya | Surabaya sineba | de putra santananèki | nulya ngandika | mring supênuhing mantri ||

31. lah nagara kidul iki sinalinan | wong Surabaya sami | kentar angirida | sakèhe wong bang wetan | wus bubar ikang tinuding | sagêgamannya | ing Sande dèn lurugi ||

32. wus kalah tinanêman wong Surabaya | wong wetan padha mulih | Adipati Pajang | utusan atur wikan | yèn ing Sande dèn lurugi | mangke wus kalah | ngling Sang Nata Matawis ||

33. têka mênênga si adhi Pajang ika | de Sande rusak [rusa...]

--- [f. 161v] ---

[...k] uwis | ya măngsa ilanga | sakèhe wong bang wetan | kagungan isun pribadi | lan pangèstunya | Kajêng Sinuwun Giri ||

34. isun iki iya măngsa mênangana | nak putuningsun bènji | ya angrata Jawa | sira ngling Măndaraka | punapa karsa ing mangkin | nagri bang wetan | wong anom padha wani ||

34. Sinom

1. lah sawawi linurugan | binêdhah ikang nêgari | winalêsan binahakan | lah kakang sabara dhingin | wulan Muharam benjing | nêdha mring bang wetan nglurug | ênêngna kang kocapa | Adipati Ponaragi | nèng Madiyun apan lagya pirêmbagan ||

2. Raja Madiyun angucap | mring sakèhe para mantri | mangkene ta karêp ingwang | lah adhi ing Ponaragi | kaya apa ing nguni | Senapati ing Matarum | saya angabra-abra[76] | karêpira ngosak-asik | angrata nusya Jawa yèn dika rêmbag ||

3. igih wong agung bang wetan | padha winarahan sami | ngucap Dipati Ponraga | sakarsa tuwan lumiring | anulya suka tulis | Ki Adipati Madiyun | dhumatêng Surabaya | Pangalasan wus lumaris | sampun mulih Adipati Ponaraga ||

4. wong Madiyun mêpak bala | wong desa samya acawis | wong Madiyun kathah migat[77] | mring Pajang dipun jabêli | anêgih nora kêni | wong Ponaraga wus kumpul | sadandanan ngayuda | kocapa ing Surabanggi | pan sineba duta ing Madiyun prapta ||

--- [f. 162r] ---

5. atur tulis wus tinampan | winaca dhapur tur uning | kularsa nglurug Mataram | lah jangandika bantoni | Pangeran Surabanggi | ngandika ja walang kayun | ingsun nora lumampah | wus pracaya ki dipati | lan si paman Adipati Ponaraga ||

6. undhang wadya Surabaya | wus pêpak nulya lumaris | nanging ta mantri kewala | duta sampun pinisalin | Pangeran Surabanggi | duta mring bang wetan iku | sakathahing bupatya | pakupulan nèng Kadhiring[78] | samya mondhok sadaya kilèn bangawan ||

7. kocapa Raja Mataram | sineba ing para mantri | para putra myang sêntana | Măndaraka anèng ngarsi | kajiman tur uning |[79] lamun wong wetan sadarum | arsa gêcêk Mataram | ngandika Raja Matawis | lah ta kakang Măndaraka undhangana ||

8. Pathi Dêmak Kalinyamat | lan wong ing măncanêgari | patêmona Jagaraga | kinongkonan samya cawis | Mataram mêpêk baris | Majêgan Kajoran kumpul | jawi Taji barisnya | miwah wong Pajang acawis | Adipati Măndaraka akèn bububar |[80]|

9. wus badhol wadya Mataram | prapta nagri Jagaragi | apan samya pakupulan | wus bubar tangara muni | sauran sampun prapti | mondhok [mondho...]

--- [f. 162v] ---

[...k] kilèn Kali Dhadhung | Dipati Măndaraka | matur kadapudi[81] aji | batên nyabrang kilèn kali ngling sang nata ||

10. kakang isun nora arsa | padha rêrakaha[82] sami | ucapên wadya bang wetan | mondhok wetaning banawi | barise wong Matawis | nging lêt bangawan winuwus | sang nata ing Mataram | ngling kang Madaraka kadi- | pundi wartane Madiyun Panaraga ||

11. kawula amirsa warta | barisipun tan anugil | pan dadi pangawat kiwa | wong Madiyun dèrèng mijil | punapa karsa aji | kakang midêla karuwun | ana da manira |[83] ya ta ngandikani sêlir | Adisari marenea dèn aegal ||

12. Senapati angandika | Adisari ingsun tudi[84] | manjinga Madiyun sira | dèn bisa-bisa mèt ati | dèn bangkit sira nini | sarta gawa surat isun | paès nyandhanga endah | yèn wus katur surat mami | alah yayi bejang gêganjaran iwang ||

13. Adisari matur nêmbah | nadyan tumêka ing pati | kawula batên lêgana | wus paès Ni Adisari | asring agawe brangti | kang adulu padha wuyung | sapolahe araras | dhasaripun parêk ati | wong utama ing têmbung mijil asmara ||

35. Mijil

1. Senapati angandika aris | balanira kinon | angiringa ing Adisarine | asaosa tandhu lan jaline |[85] pun Warung acawis | jalu[86] lawan tandhu ||

2. sira [si...]

--- [f. 163r] ---

[...ra] gawaa wong kawan dasi | pilihana kang wong | dèn prayitna ngiring Disarine | yèn wong wetan padha nênakoni | warahên sun apti | nukul mring Madiyun ||

3. datan sêdya amusuha jurit | kalawan sang katong | kang sinêmbah ing Madiyun mangke | lawan sira Disara[87] sun wêling | yèn ginibang[88] dening | para putranipun ||

4. sanadyan nini ta sri bupati | lakonana kang wong | sajabaning parimana bae | anging aja têka ing sayakti | nêmbah nuwun amit | jinuli[89] lumaku ||

5. sêratira tansah dipun pandhi | ulês taluki jo | panginangan anèng ing ngayune | kalih wêlas sami ulês kuning | kacu mas tanapi | bakor mas sing ngayun ||

6. lan paidon ngling ati Disari | upama sang katong | nora kênaa sun gebang[90] mangke | baya doh wong wadon tan kawarni | ing Madiyun prapti | gawok kang andulu ||

7. wong bang wetan samya anakoni | pan sakathahing wong | kang jinali nrajang baris gêdhe | upacarane sri anauri | Warung wruhanèki | Senapati nukul ||

8. mring Sri Bupati Madiyun iki | datan sêdya mangkong[91] | amusuh prang wong bang wetan kabèh | samya angling iku Senapati | angrasa yèn cili | milane anukul ||

9. Sri Narendra Madiyun tinakil | tatan-tatan kang wong | arsa mêdal ing sadina mangke | tan kawarna Adisari

--- [f. 163v] ---

prapti | jumrajog myak baris | anukêmi suku ||

10. sri bupati jêngêr aningali | gêgêtun sakèh wong | wong punapa kang prapta ing mangke | ayu anom upacara asri | baya wong ngugahi | marang sang aprabu ||

11. Sri Narendra Madiyun ningali | mara ing wong wadon | ikang nukêmi ika padane | angandika manahe kagimir | wong apa sirèki | anukêmi suku ||

12. sapa ranira wismamu ngêndi | Disari wotsinom | kawula punika putusane | Senapati Ngalaga Matawis | kin turkên bakti |[92] lawan suratipun ||

13. arsa nukul punika kang tulis | katura sang katong | Senapati Ngalaga ature | sampun kawrat sabêting tulis |[93] sang nata nampani | sêrat sarwi kanyut ||

14. sêratira sinung putranèki | Radèn Lonthang kang wong | nulya winaca asru surate | kunêng punika bêbukan tulis | kawula tur bakti | dening kamipurun ||

15. ngaturi sêrat dhatêng nêrpati | tan wruh ngawak ingong | kaping kalih tan anêda[94] mangke | amusuha ing paduka aji | anêdya angabdi | ing tuwan sang prabu ||

16. lan sakèhe abdi dalêm uni | wong Madiyun mangko | kang angusi ing Pajang sakèhe | jêng paduka nêdhanana tulis | cacahing wong cili | katura sadarum ||

17. pan kawula tan purun ngukuhi | saking baktiningong | batên kêdhap-kêdhap ing sang rajèng | sampun têlas titi

--- [f. 164r] ---

mosa tulis | saisti prayaning | kawrat surat ulun ||

18. Panêmbahan Madiyun kagimir | angras[95] nala Yyang wong | amiyarsa ature putrane | Senapati Ngalaga Matawis | dening ngasih-asih | ngandika sang prabu ||

19. mring Adisari muliha nini | matura putra ngong | dèn pracaya mring isun atine | apan ingsun tan sêdya musuhi | marang putra mami | pracaya Yyang Agung ||

20. wong bang wetan baris kene apti | amusuh putra ngong | iku uga ya karêpe dhewe | isun nora milu-milu ugi | matur Adisari | yèn tinakèn iku ||

21. kula dening putra dika uni | baris Madiyun wong | kawula kadipundi ature | ya nini sun bubarakên sami | punapa sang aji | tan kintun sul-angsul ||

22. nora kirim sun mring putra mami | rèh ingutus ingong | sun têdha kaluku sikil rajèng | wêlinge kinèn abakta mulih | sang nata wêwijik | tinampèn wotsantun ||

23. amit Disari sampun jinali | kang ningali gawok | polah ingutus têgês têmbunge | samarga tinakèn Adisari | micarèng ring ati | nata ing Madiyun ||

24. eling-eling sira dèn pakeling | wong madya sêmangko | masthi sun gêpuk prapta lampahe | kocap Nata Matawis tinangkil | Măndraka turnya ris | kadipundi prabu ||

25. pakantuke akèngkèn [akèngkè...]

--- [f. 164v] ---

[...n] Disari | kakang pamrih ingong | Dipati Madiyun sun prih ebate |[96] mudur atine glaa wong cili | yuyunên sang aji | Disari gya rawuh ||

26. adoh ingawe prapta ngarsa ji | angandika katong | nora nyana sira lamun mulèh | paèsira dening maksih bêcik | anuwun wotsari | antuk barkat prabu ||

27. katur kabèh lampahe tinuding | ngandika sang katong | ing Madiyun pa maksih barise | igih sarêng bubare lan mami | prabu ing Matawis | sukane kalangkung ||

28. ingaras bathuke Adisari | angalêm sang katong | dening sira tuhu bangkit mangke | matur Măndraka punapa kapti | wus prapta Disari | yèn suwawi prabu ||

29. baris Panaragi dening mêncil | yèn sawawi mangko | linakon ginêpuk ditên mangke | kakang sabarêna benjang Kêmis | gancang ditên Kêmis | dandan asmara kung ||

36. Asmaradana

1. sakapraboning ajurit | gaman gêng kinèn kèndêla | Senapati tidak dhewe | nging bakta sakèh prawira | mantri lawan bupatya | jêjaranan kalih atus | gêgamane sarêmênnya ||

2. panêmbahan sampun nitih | lumaris Puspakêncana | sêkar capaka ulêse | ingiring para prawira | wus prapta baris mêngsah | winêdalan saking kidul | kapering rada kawutat ||

3. Senapati aningali | wong Ponaraga akathah | ênting sukane galihe | lir non [no...]

--- [f. 165r] ---

[...n] èstri ayu payyas | tukul wong Ponaraga | Senapati nulya ngamuk | wong Ponaraga puyêngan ||

4. barise wus dèn lêbêti | tambuh mungsuh lawan rowang | wus lumajar bupatine | miwah mantrine sadaya | Madiyun pinisuhan | yagene norana mêtu | saking kono purwanira ||

5. amiyarsa Senapati | wuwuse wong kathah-kathah | garjita nukmèng driyane | alah iya sapa witnya | ala winalês ala | pan isun darma lumaku | Yyang Sukma purba wisesa ||

6. wong Ponaraga angusi | kuthane wus inêb lawang | kasaput ing dalu mangke | wus kondur Ki Senapatya | dhumatêng pasanggrahan | enjang kawarna wong agung | wetan tata ngantêp yuda ||

7. bupati siyaga sami | wus atata kang gêgaman | punggawa akumpul kabèh | wani têguh tate tatal | ikang tinubak latah | ikang jinara malurud | kang binêdhil mêmbat-mêmbat ||

8. yèn binêdhil ngujiwati | ana sinuduk alatah | tinatah malurud bae | winadungan cikrak-cikrak | gaman lir dra pawaka | alas agêng apan gêmpur | angêbêki ara-ara ||

9. lir ulung rêratyan iki | lir age-age[97] kang kapal | Raja Matawis ing mangke | sampun ngaturan uninga | yèn wong wetan lumampah | hèh kakang Madrarakèku[98] |

--- [f. 165v] ---

tatanên wadya Mataram ||

10. adhimas ing Singasari | dadia pangawat kiwa | lan dhimas Pathi rowange | wong Kalinyamat wong Dêmak | kang Mangkubumi ika | adhi Pajang rowangipun | lawan wadya Jagaraga ||

11. mangawata kanan sami | dening kabèh wong Kajoran | milua sagêgamane | mring si kakang Madaraka | dadia gêgunungan | ngagea têngêran ingsun | anitihana gêgaman ||

12. Madaraka matur kadi- | pundi karsa jangandika | iya kakang karsaningong | manira alaku cidra | ngirid wong jêjaranan | wong rongatus kathahipun | ikang wong padha prawira ||

13. nora tangguh ênggon mami | sakarsa-karsa manira | mangrêgani[99] kuda rajèng | Puspakancana ulêsnya | nêgih sêkar capaka | Kyai Juru atut pukur | tan têbih lawan kang putra ||

14. lan kapalan kalih biting | andhèrèk nata lumampah | sampun anyabrang kaline | Măndaraka kèn atata | mring kèh para bupatya | yèn wontên têngêran ingsun | pakanira yya antara ||

15. Măndaraka bêndhe uni | Ki Bicak munya angakang | wong Mataram mirsa age | lajêng suke lir gêrah |[100] wong wetan ge tangara | sumahab gêgaman bubul | sigra pinapag campuh prang ||

16. surak lir karêngèng langit | pêtêng kukuse sudawa[101] | tambuh musuh

--- [f. 166r] ---

lan rowange | Panêmbahan non kang aprang | wus kawur gya narajang | anging ta wadya rongatus | sarêng anyamêthi kuda ||

17. wong agung wetan udani | Senapati mêtu kiwa | saking kidul sabature | bupatine samya ngucap | iki Ki Senapatya | klambi tambal saking kidul | wong wetan kabèh uninga ||

18. gêgamane wus binalik | ngarêpakên Senapatya | wuri wong prawira kabèh | ikang ngarsa maksih pêrang | wuri ngingêr gêgaman | Senapati sigra nêmpuh | anglambung saking ngiringan ||

19. wong rongatus ngamuk wani | katadhahan kèhên lawan | kadya banthèng kalêlaton | tubake kathah kang bêlah | ngamuk kalih curiga | Senapati dèn karubut | sinasog ing ganjur rangap ||

20. sakèh braja tan nêdhasi | kang sifat wayang-wayangan | Senapati nora katon | nora kang saya mirisa | dadi sukaning manah | tumingal Kiyai Juru | ikang putra rada sayah ||

21. Kya Juru tulung sing wuri | kalih camêsthi[102] kewala | gêgaman akathah mangke | sinabêt prasamya tatas | watang akathah bêlah | puyêngan wong wetan dulu | ebat sakèh kang tumingal ||

22. wong wetan akathah mati | bupatine wus lumayya |

--- [f. 166v] ---

tujang-tinujang[103] wong akèh | agrêgut wadya Mataram | wong wetan kuthetheran | sakarine ikang lampus | mring nagrine sowang-sowang ||

23. pamuk prajurit kèh mati | Senapati Ingalaga | arsa mring Madiyun mangke | pan maksih anitih kuda | Ki Juru angandika | ki jêbèng jaranirèku | sun tingali kaya pêjah ||

24. punang kapal nulya mati | Senapati angandika | pakanira paman dahwe | wruhanira jaran iwang | lagi lingsir patinya | ngarêpkên asar ripipun | Kiyai Juru ngandika ||

25. satêmêne ujar mami | aran mati uga pêjah | Senapati salin mangke | kuda ran pun Bratayuda | ulêse nilakăntha | ngandika mring wadya agung | ing Madiyun abongana ||

26. ran iku uwiting kardi | wong Mataram wus tumandang | ngobong bayong jarah mangke | kathah băngga pinêjahan | wong Madiyun tan nyana | de wus eca padonipun | wong desa angusi kitha ||

27. Pangeran Madiyun iki | sampun ngaturan uninga | wong Mataram lêlewane | Pangran Madiyun ajola[104] | liwat gêtuning manah | kasmaran ing suratipun | manis lir pendah srêngkara ||

37. Dhandhanggula

1. Panêmbahan Madiyun sira ngling | nora nyana ingsun wong Matarama |[105] têka polahe sêmene | marta wisa ranipun | wisa batin martane lair | rubiyah adandana | karia putrèngsun | cinatur [ci...]

--- [f. 167r] ---

[...natur] kalih kang putra | pabajênge pawèstri ayu linuwih | ikang wuragil lanang ||

2. ran Mas Lonthang karsane sang aji | putra èstri tinilar ing pura | karia nini putrangong | sira ikang rinêbut | wus pantêse bêdhah nagari | bayong putri jarahan | wong dalêm kang kantun | sapratigan rêtnaning rat | panangise lara-lara amlasasih | rama ngimur ing putra ||

3. sun srahakên sira ing Yyang Widi | sun tilari kêris siji sira | Si Gumarang ki arane | sang putri tămpa sêmu | sampun jêngkar sri narapati | kalidhih bong-obongan | parêk kuthanipun | mantri samya rêbat paran | palayune ngalor ngetan sri bupati | ngusi ing Wirasaba ||

4. Ki Mas Lonthang ngusi Surabanggi | kawuwusa kang kari ing pura | sang putri ngèsthi pêjahe | wong Mataram angêpung | ing Madiyun atêpung kikis | katur mring Senapatya | yèn putri Madiyun | kantun tinilar ing pura | Panêmbahan suka manjing ing jro puri | sapraptanira latar ||

5. sang dyah tumingal yèn Senapati | prapta ciptanira mêngko pêjah | nulya binêdhil sang rajèng | tumamèng jaja prabu | mèsêm lajêng nulya sang putri | Senapati pinanah | warastra lir jawuh | anibani Senapatya | tan tumama kadya kaca Senapati | tinubak ngalang-alang ||

6. lunyu malèrèd Ki Senapati | tinalêmpak sangêt nora pasah | malah putung talêmpake | ya ta migah [mi...]

--- [f. 167v] ---

[...gah] jinêm rum | mudhun saryya anarik kêris | Gumarang wastanira | anulya Ki Juru | Senapati dipun candhak | lah Ki Bayi andika dèn ngati-ati | yèn sisip gawe răngdha ||

7. yèn paksanên iku bêbayani | kris ku uga tanna wong bujana | kèndêl nèng lawang sang rajèng | Senapati aluguh | saryya ngrungrum angasih-asih | prayitna sing têbihan | akathah winuwus | awone wadya Mataram | kang ginupit winoran asmaragami | nor asrah jiwa raga ||

8. têka anglês manahe sang dèwi | myarsa andikane Senapatya | marlêsu tanpa jiwane | anyêkêl dhuwung rutuh | Senapati ika ningali | dhuwunge sampun gigal | marani sang prabu | kang dhungwung[106] ligan cinandhak | dipun sarungakên ingage tumuli | sinandhing sang dyah rara ||

9. sarya ngandika dhuh gusti mami | nora nyana dhuh yèn asih dika | dhatêng kawula nah agèr | marga saking ing dhuwung | lah ing mangke dhuwungmu yayi | sun rani Si Gupita | dening marganipun | sira asih mring manira | sang dyah midêl cêngêng gêtun ta[107] nauri | maksih karasa-rasa ||

10. Panêmbahan tansah ngarih-arih | pan adangu dènnya angrêrêpa | malah surup kang srêngenge | wus nikah sang aprabu | kang sêntana pêpêkan pragi | bala nèng pagêlaran | syarane gumuruh | Senapati Ingalaga | mapan maksih angimur-imur ing rabi | akathah [aka...]

--- [f. 168r] ---

[...thah] yèn winarna ||

11. putri Madiyun kalangkung asih | dhatêng Senapati Ingalaga | apan wus lipur manahe | sih-sinihan kalangkung | pan sadalu tutug karonsih | ya ta kawarna enjang | sineba sang prabu | pêpak sêntana bupatya | para mantri Măndaraka mugèng ngarsi | Dipati Pathi seba ||

12. pan aduwe pangrasa ningali | mring kang raka sanès warnanira | kadya pangantèn sêmune | amicara ing kalbu | kaya ngapa kang Senapati | tan arsa abubaran | lawas nèng Madiyun | iya dhèwèke akrama | ingsun tan bêtah nora gawa pawèstri | nulya apêpamitan ||

13. kakang kula nuwun amit mulih | wartanipun Pathi wontên mêngsah | wingi sore ing praptane | duta ngaturi wêruh | gih pun bojo ikang anuding | kula kinèn mantuka | lah ing mangke nuwun | mantuk dhumatêng Santênan | alah yayi yèn kêna ja age mulih | yèn Pathi ana mêngsah ||

14. iya benjang ingsun kang nglampahi | Adipati Santênan amaksa | nuwun duka arsa mulèh | angandika sang prabu | alah iya karsanirèki | lamun sira tan kêna | kudu maksa mantuk | Dipati Pathi wotsêkar | udurira lajêng bubar èsmu runtik | lampahe gêgancangan ||

15. Senapati Ngalaga sira ngling | mring wadya lirna Ki Măndaraka | wruhanira ing karsane |

--- [f. 168v] ---

Dipati Pathi iku | balik arsa mêngsah Matawis | matur Ki Măndaraka | puna liripun |[108] ngandika kados punika | kakang uwis karsani Yyang Maha Suci | apa kang winicara ||

16. mêko ingsun arsa anglampahi | marang Pasuruan lah bubarna | wong Mataram gêgamane | bêndhe Ki Bicak ngukung | sigra bubar gaman lir ardi | Senapati nèng wutat | Pasuruan rawuh | Senapati masanggrahan | kawarnaa Pasêdhahan Ki Dipati | rêmbag ar[109] nukula |[110]|

17. ngrasa tan kawawi nadhahi |[111] têpa palupine wong bang wetan | apikir ja rusak wonge | sadaya sami rêmbug | wontên bupatine sawiji | playon sing Balambangan | Kanitèn ranipun | matur kula batên rêmbag | kula purun amungsuh ing Senapati | angadua karosan ||

18. sagêndhinge pan kawula wani | angadua sapucuking tubak | tandhinga tose kulite | lan kathah sanggupipun | dèn tontona prang kula benjing | sakèh wong Pasuruan | aja na kang milu | turuna surak kewala | sajêg kula urip dèrèng wruh rasaning | ing sêga kang sun têdha ||

19. anging kuknir[112] kang kawula bukti | bokmanawa nora kadi ingwang | Senapati digdayane | tan kacangking murdèku | Senapati dening sun iki | lawase kula sêdya | make parêng pangguh | yèn mêngkono isun pasrah | marang sira sarupane wadya mami | apa ta karsanira [karsa...]

--- [f. 169r] ---

[...nira] ||

20. iya nora milu-milu mami | Kanitèn tur sêmbah dèn pracaya | ngeca-eca nèng purane | suwarèng bala agung | adandana tontonên mami | padha jurungên surak | ingsun aprang pupuh | lawan Senapati Nglaga | sigra bubar kocapa Ki Senapati | sineba dening wadya ||

21. kadang pêpêk Măndraka nèng ngarsi | angandika lah kakang Măndraka | lawan sanak ingsun kabèh | aja na ikang milu | nidhihana gêgaman wuri | lawan têngêran iwang | wruhanira iku | kakang musuh iki awrat | nora kêna lonthe-lonthe anadhahi | bêbayani sisipa ||

22. ingsun papag namur karsa mami | anging bakta wadya kawan dasa | waos cêmêng dharat bae | padha rasukan wulung | poma kakang ja bah kang baris | yèn durung sun karuwan | bubar sang aprabu | sampun wahana turăngga | pun Camuris irêng ulêsirèng nguni | sinami pangagenya ||

23. rasukan cêmêng Ki Senapati | udhêng wulung sabuke kalêkah | nyampinge wulung angêne | angêntèni dinulu | Kyai Juru tansah ing wuri | pan lirih lampahira | dyan nulya kapêthuk | Kanitèn lan Senapatya | Ki Kanitèn amuwus lah sira iki | wong apa ngadhang marga ||

24. êdi[113] Senapati ing Matawis | Panêmbahan aris angandika | ika anèng wuri mangke | nitihi gaman agung | iya ika ta gusti mami | isun ikang lêlurah | nubak cêmêng iku | kathahe [ka...]

--- [f. 169v] ---

[...thahe] mung kawan dasa | ingsun kin[114] amapaga ing ajurit |[115] anglawana ing sira ||

25. Adipati Kanitèn sira ngling | pan anglênggak sarwi latah-latah | sira iki paksa ngêne | dening kudu kumingsun | musuh mami pa nora myarsi | yèn sun pujul digdaya | Senapati iku | pantês lawanku ayuda | lah mirea Senapati anauri | ora gêlêm mirea ||

26. lamun isun durung angêmasi | Kanitèn maju maksa ngadhangan | Kanitèn nudingi mangke | abeka sira iku | nora kêna ginawe bêcik | ngèkèl[116] basên agêsang | Senapati muwus | sanadyan si mêngkonoa | bot ngawula tumêkaa lara pati | măngsa sun gumingsira ||

27. yèn mêngkono iya sun ladèni | anubaka mara pilihêna | sami ngêtab turanggane | surak amor gumuruh | nubak gêbang-ginêbang sami | wus larih-linarihan | samya têguhipun | Dipati Kanitèn nubak | wali-wali Senapati tan gumingsir | Kanitèn kasayahan ||

28. tèk budine dangu dènnya jurit | Kanitèn arsa anubak kapal | arsa ngakahi tibane | tinubak pathakipun | kapalira Ki Senapati | abandhang ngênêr ngilyan | Kanitèn lok asru | ja lumayu abalia | hèh Kanitèn sira aprang nguciwêni[117] | kaya dudu prawira ||

29. têka jaran kang sira larihi | Panêmbahan angingêrkên [angingêr...]

--- [f. 170r] ---

[...kên] kapal | Kyai Juru nyandhak age | dèn lirih kaki prabu | lah têdhanên maring Yyang Widi | Senapati asalat | sumukêm ing kêpuh | anêdha ngèsthi ing nala | gampangêna kalahe musuh ngong iki | ênêkung[118] Senapatya ||

30. amaladi ing samadi êning | nêgês karsa Sang Murwèng Paningal | wus padhang wungu sang rajèng | tinatap waosipun | hèh Palèrèd sun jaluk mangkin | gawenira sapisan | iki lah wong iku | prihên lumpuhe kewala | sigra mangsah ngêmbat lawung Senapati | Kanitèn asru ngucap ||

31. sira bali pantèn wani maning | Senapati Kanitèn tinubak | gandhune kagyat tibane | lupa tan darbe bayu | sampun lempoh tan bisa tangi | Panêmbahan angucap | paran ta karêpmu | Kanitèn mujar manira | nora duwe karsa mapan ingsun iki | ya wis dadi bêbathang ||

32. yèn kênaa ingsun jaluk mati | datan arsa sun matèni sira | Senapati mudhut mangke | jaran wadon puniku | ikang picang[119] wus katur ngarsi | nora angago rarab | Panêmbahan muwus | Kanitèn sira muliha | matura gustimu yèn sira kajadhi[120] | Kanitèn tan sawala ||

33. wus tinugangakên jaran èstri | pan lumampah kinèn ngiringêna | wong patang puluh rowange | balanira lumayu | ngalun-alun Kanitèn prapti | nulya sira tumama | ki diti[121] [di...]

--- [f. 170v] ---

[...ti] dulu |[122] asru marase ing nala | saryya angling Kanitèn sira kapanggih | Senapati Mataram ||

34. kula tan panggih dipun adhangi | lêlurah nubak cêmêng satugal | dadya atêmah sêmene | akathah aturipun | ki dipati kalakung runtik | yaiku Senapatya | Kanitèn gêgêtun | dipati nibali kalang | kinèn ngêthok Kanitèn dipun wadungi | gulune nora pasah ||

35. kathah putung wadunge anuli | sinokan timah cangkême pêjah | ki dipati ngandika lon | Kanitèn turna gupuh | mara Panêmbahan Matawis | sarta gawaa sêgah | turna baktinisun | duta winêling wus kesah | Ki Kanitèn jisime binakta nuli | wus prapta ngarsa nata ||

36. duta matur saha awotsari | kula nuwun ngutus rayi tuwan | Pasuruan tur baktine | ngaturkên jisimipun | pun Kanitèn purwane wani | rayi tuwan tan sêdya | amusuha prabu | mangke katura sadaya | rajabrana Pasuruan jroning puri | tan angrasa gêgadhah ||

37. angandika prabu ing Matawis | isun tarima ikang pracaya | ari Pasuruan mangke | matura sun yun mantuk | ariningsun mênênga dhingin | pa karêpe wong wetan | ja sawala kayun | ya têka dèn lakonana | duta amit Pasuruan sampun prapti | katur salampahira ||

38. ênêngêna kocap Senapati | arsa bubar mulih wus tangara | wong Mataram badhol kabèh | tan kawarna [ka...]

--- [f. 171r] ---

[...warna] wus rawuh | ing Mataram prabu wus manjing | ing pura garwa mapag | putri ing Madiyun | kinanthi ing para garwa | ênêngêna Mataram ikang winuni | nagri wetan wikingan ||

38. Pangkur

1. kang lumayu Ki Mas Lonthang | sampun lama anèng ing Surabanggi | pan sampun pinupu mantu | tinanêm ana Japan | Pangran Êmas tinanêm Kadhiri iku | lamip[123] Pangran Êmas seda | kang tinanêm ing Kadhiri ||

2. dening Pangran Surabaya | Ratu Jalu kang tinanêm Kadhiri | Wirasaba kang tinandur | Kyai Răngga Pramana | Pasuruan dèn tanêmi aranipun | tumênggung ing Kapulungan | kacatur korak ing bumi ||

3. ajêjamah sami lanang | ênêngêna kocapa kang winuni | Senapati kari ku |[124] gunêm lan arinira | dhine malih awasta Kenthol Jêjagu | arine wuragil pisan | Kartimăngsa arannèki ||

4. angucap Ki Senapatya | ngong amirsa kang wirayat ing nguni | mangulon jaman ngêripun | cinêtha ing Mataram | mutêr jaman mêngko saya ngrabda iku | atis iki jaman wetan | ye[125] sambada lan sirèki ||

5. isun arsa angawula | mring Mataram sang raja ing Matawis | sun dêduga nora wurung | anglurug mring bang wetan | samya rêmbag Nayakarti dyan ingutus | atur surat mring Mataram | wong sadasa kang angiring ||

6. gêgancangan lampahira | kunêng Nata Mataram lagya siniwi |[126] mantri santana tumênggung | Dipati Măndaraka | lan Dipati Mangkubumi jajaripun | Adipati Singasêkar | kang putra [pu...]

--- [f. 171v] ---

[...tra] sêsanga nangkil ||

7. putra èstri tan kawarna | pan wêwalu ikang jinujung ligih | wontên putra lagya rawuh | rine Kenthol Kajoran | Radèn Tiron saking Giring ibunipun | Radèn Gathot arinira | punika kang nugil bibi ||

8. nanging Radèn Tiron ika | salamine ênênggih[127] wontên ngardi | ginadhahkên eyangipun | Ki Agêng Giring ika | gènnya sowan sarêng aprang ing Madiyun | walune Dèn Tiron ika | samya jumênêng bupati ||

9. putra kang tuwa Dèn Răngga | sampun seda Dèn Tiron ajangkêpi[128] | sadasa putra sang prabu | Kenthol Kajoran rannya | Adipati Pugêr Ki Mas Damar iku | kasih Dipati Juminah | Ki Mas Gathot akêkasih ||

10. Pangeran Wiramênggala | apan dadya bêbanthèng nagri Matawis |[129] kang raka Dèn Tiron wau | Pangeran Purabaya | pan pagulu Dipati Pugêr kang sêpuh | dening putra kang panêngah | jumênêng pangran dipati ||

11. ginandhang[130] gêntèni nata | Ki Mas Bathathot[131] Dipati Jayaragi |[132] Ki Mas Bagus namanipun | Dipati Têpasana | Ki Mas Gawat Dipati Pringgalayyèku | kang dèrèng jinujung lênggah | putra kalih taksih alit ||

12. akêkasih Mas Tabaga[133] | Mas Kadhawung wuragil maksih alit | nêngna kocap ka lumaku | Ki Nayakarti prapta | ing Mataram katur wontên [wo...]

--- [f. 172r] ---

[...ntên] duta rawuh | sing Kadhiri tinibalan | Nayakarti awotsari ||

13. matur tur surat tinampan | kunêng bêbukaning tulis atur bakti |[134] saking kawula pukulun | di dalêm Senapatya | ing Kadhiri katura Prabu Matarum | kang sinêmbah Ingalaga | kang sampun tuk sihi Yyang Widi |[135]|

14. kalawan ikang safangat | kangjêng nabi duta Muhamad kasih | myang barkat wali sadarum | kang sinare ing Jawa | sarta ikang sawab-sawab kang lêluwur | panjangêna ikang yusya | sasampuning ikang bakti ||

15. pukulun pun dasih arsa | angabdi ing pada paduka aji | dadia pakathik ulun | sèn[136] sampeyan sudia | mupu amba atur pêjah gêsang prabu | kinarya pangarit suka | la-êla kawula igih ||

16. karsa angabdi sang nata | ing saturun-turun aba andasih | dhumatêng dhêdhak[137] sang prabu | igih mugi sudia | ngabdèkakên mring pun Senapati Prabu | têlas saèsthining manah | wus kawrat sadalêm tulis ||

17. ya ta mèsêm jroning nala | Pênêmbahan[138] mrirsa[139] saungêl tulis | angandika sang aprabu | Nayakarti sun trima | pracayane anak Senapati mring sun | jumurung donga Pangeran | tinêtêpna imannèki ||

18. olèhe rêp duwe bapa | marang isun sutèng ngong

--- [f. 172v] ---

Senapati | nanging sun sumaya besuk | lamun wulan Muharam | ing nutusan[140] mapag dandana gupuh |[141] pinasalin Kartimosa[142] | sapangadêg lawan picis ||

19. tinundhung binakta surat | Nayakarti tur sêmbah sigra amit | tan kawarna wisma rawuh | marêk ing kakangira | sapolahe wus katur myang surat prabu | tinampan tinigil[143] sirah | anulya sinukmèng ati ||

20. pèngêt jêbèng layang iwang | dhumatênga Senapati Kadhiri | dhingin salam donganisun | lan sira atur surat | marang isun wis sun tupiksa sadarum | kaliwat tarimaniwang | de sirarsa mring Matawis ||

21. angaku bapa maringwang | liwat suka sun dêdonga Yyang Widi | antuka safangatipun | Kajêng Nabi Muhamad | tinêtêpna ngiman pinajangna[144] ngumur | nging benjang wulan Muharam | isun papag putra mami ||

22. anuli sira makata | lamun sira sayakti bêbukan tulis |[145] kawrat ing sarasanipun | andhêku Senapatya | lakung suka pangrasane wus têtêmu | kalih Kajêng Panêmbahan | êntêng[146] sukanirèng ati ||

23. ênêngna datan winarna | ing Mataram kang winursitèng kawi | wus prapta ngubayanipun | mangke sasi Muharam | Panêmbahan miyos pêpak wadya agung | ngandika dhatêng kang putra | Wiramênggala

--- [f. 173r] ---

sun tuding ||

24. sira angirida lampah | amapaga Senapati Kadhiri | Si Alap-alap Tumênggung | sira angêmbanana | putraniwang ing iya lan dudunipun | sira ikang ngudurêna | lan mantri Majêgan sami ||

25. kabèh lah padha milua | wong Kajoran Pajang lan Jagaragi | Dêmak ngiringa putrèngsun | nanging ta wêkas iwang | lamun èstu Senapati yèn acudhuk | Si Tumênggung Alap-alap | mringa Rawadalêm benjing ||

26. yèn Rawadalêm wus kalah | bayongana wêling dalêm wus ênting | nêmbah bubar saking ngayun | Madiyun gèn barisan | Ratu Jalu sineba ngaturan wêruh | lamun wong Mataram prapta | Ratu Jalu duta aglis ||

27. dhumatêng ing Surabaya | sung uninga yèn arsa dipun gitik | Japan Wirasaba wau | Pasuruan Pamalang | lan Lumajang Kartasana cawis sampun | wong Mataram sampun prapta | mondhok Kartasana uni ||

28. sakilèn Kadhiri ika | mujur ngidul Pakuncèn wastanèki | tutug kidul kilènipun | Kadhiri kang kawarna | papak[147] paseban Senapati tan milu | ayade lagi kalaran | apracaya mring kang rayi ||

29. awasta Ki Saradipa | mugèng ngarsanira sri narapati | jajar sira mantri agung |

--- [f. 173v] ---

sri bupati ngandika | kakangira tan ana sru sakitipun | yèn kakangira alara | sira angirida baris ||

30. mapag prange wong Mataram | lah bubara ngirida wong Kadhiri | tangara bubar wadya gung | wong êlèr dèrèng prapta | mung Sarêngat Balitar Malang kang bantu | lawan Rawa wus lumampah | katingal bala Matawis ||

31. pan sampun ayun-ayunan | Saradipa ikang dadi pangarsi | katawang anèng ing ngayun | wong Mataram uninga | winangsitan aja na nêmêni iku | acampuh kang punang yuda | wong Kadhiri abêdhili[148] ||

32. nging Saradipa sawadya | bêdhilira ngarêpkên midhuwur sami |[149] wong Mataram bêdhilipun | norana minimisan | nging kèri kanan anêmên gènnya campuh | apêrang tutug sadina | malah kasaput ing wêngi ||

33. kocapa kang anèng wisma | Senapati ngandika mring ari kalih |[150] katiga lan mantrinipun | prayayi Giri wasta | Mas Balibing[151] punika ingambil mantu | lah padha sira dandana | sun lalos sawêngi mangkin ||

34. hèh manawa karainan | ngalupuka[152] sakèhe rayat mami | sawiji aja na kantun | ri sampunnya mangkana | Saradipa sarayate sampun rawuh | jalu [ja...]

--- [f. 174r] ---

[...lu] èstri wus adandan | prasamya angati-ati ||

35. Senapati sampun bubar | sakèh ngèstri kinêpang nèng têngah sami |[153] Saradipa sinukan wruh | Saradipa wus bubar | kang santana jinawilan patang puluh | wus têbih sing pamodhokan | wus panggih lan Senapati ||

36. lumampah sampun anugal | sarêng èji[154] mring wong akèh kawarti | Saradipa lalos dalu | arsa balik Mataram | katur Ratu Jalu nulya kinèn nusul | tangara wadya sumahab | kacandhak Ki Senapati ||

37. ing Karakal bratayuda | Mas Balibing mantune Senapati | tumandang mangsah angamuk | kinarubut punggawa | ing Kadhiri punggawa akathah tatu | atanapi ikang pêjah | kathahên lawan Mas Blimbing ||

38. wus kanin Dyan Senapatya | pan tumingal santana ingatag sami |[155] kèhe satus patang puluh | sarêng nêmpuh wong wetan | kathah tatu apuyêngan pêrangipun | Senapati autusan | mring Dèn Wiramanggala glis ||

39. wus katur sigra ingatag | wong Mataram mêthuk ing Senapati | prajurit sandêran rawuh | dyan ngamuk wong Mataram | wong bang wetan kèh pêjah gègèr lumayu | ngusi kutha têtêg lawang | Senapati

--- [f. 174v] ---

sampun prapti ||

40. pamodhokan sigra mapag | Radèn Wiramênggala sampun kapanggih |[156] sêsalaman sanakipun | sami atur kang salam | kakang salam dongane rama dikèku | Senapati nêkêm sirah | anuwun ture mad[157] ati ||

41. wus lêgah ing pasanggrahan | angandika Dèn Wiramêgala[158] ris | Lap-alap banjura nglêbur | ing Rawadalêm ika | kèh bupati sira angirida laku | umatur Ki Alap-alap | batên pbinêdhah[159] Kadhiri ||

42. nora wani tan winêkas | kajêng rama nora kon bêdhah Kadhiri |[160] ngirida bupati catur | manira arsa bubar | ngiringakên kakang Senapati iku | kinèn lajêng mring Mataram | Panêmbahan ngarsa-arsi[161] ||

43. Ki Senapati angucap | yèn sawawi binêdhah ing Kadhiri | kula adunên prang pupuh | mênèk dede kang karsa | rama dika ing Mataram kang sinuwun | Lap-alap sampun lumampah | Rawadalêm dèn lurugi ||

44. kandhaga lante sakawan | kang angiring radèn kèn tangara glis | gêgaman bubar sadarum | Senapati nèng ngarsa | sasanake prawira anèng ing pungkur | Radèn Arya anèng têngah | kapalan kang anèng wiking ||

45. dohe lête saojotan[162] | lan gêgaman agêng bilih

--- [f. 175r] ---

manawi | tinututan aja kuwur | lampahe sampun prapta | Jagaraga apan arêrêb ing riku | anganti Ki Alap-alap | wus duta ngaturi uning ||

46. yèn Senapati kabakta | anèng margi Alap-alap winuni | Rawadalêm wus kinukud | wus mudur bêboyongan | anèng ngarsa Jagaraga sampun rawuh | katur Dèn Wiramênggala | sakèh bêboyongan nuli ||

47. sagupita baris bubar | sakèh bêboyongan dinèkèn anèng ngarsi |[163] kocapa ikang ingutus | prapta ngarsa tur sêmbah | lampah kula sinuwun nênggih ingutus | dhumatêng putra paduka | tur uninga lampahnèki ||

48. Rawadalêm sampun bêdhah | têtiyange gusti wus kinarigid | miwah Senapati iku | ing Kadhiri kabakta | angantosi tibalan dalêm sang prabu | sri narendra angandika | dhatêng ing wadya sarati ||

49. gajah ingsun plananana | paèsana poma dipun abêcik | Panêmbahan sampun mundhut | pangage saryya endah | kampuh dhuwung calana panisêtwipun[164] | amudhut kawan gagragan | miwah pangane èstri |[165]|

50. sêlir dalêm pan satugal | kinèn mêthuk rabine Senapati | ingiring wong tigang atus | ya ta anuli [anu...]

--- [f. 175v] ---

[...li] bubar | gajahira ikang lumakya ing ngayun | datan kawarna ing marga | samana sampun apanggih ||

51. rabinira Senapatya | pinasalin pangage adi-adi | Senapati apan sampun | pinapag ing busana | kitibalan[166] rama dika kinèn laju | pan tansah ingarsa-arsa | inganti wontên ing jawi ||

52. wus laju prapta nagara | wus tumamèng alun-alun Matawis | Radèn Arya sowan prabu | pinèpèkkên sadaya | Senapati sasanak nèng wringin kurung | ngandikan laju mring ngarsa | cumudhuk samya ngabakti ||

53. angandika panêmbahan | putraningsun angujunga mring mami | Senapati sèlèh dhuwung | anglasur[167] gèn lumampah | dyan manêmbah suku sang ngusapi lêbu | gigirira Senapatya | ingusap-usap sang aji ||

54. êndi dulurira Sara- | dipa lawan Si Jêjanggu rannèki | Senapati nêmbah matur | punika ikang lênggah | pungkuripun putra paduka sang prabu | kêkalih abdi sampeyan | padha ngujunga mring mami ||

55. nêmbah sèlèh kêrisira | kêkesodan ngujung sumukêm sikil | ngêmak-êmak sirahipun | Saradipa de nata | Senapati tan kawawa ciptanipun | nandhang sihira sang nata | apa sun walêsna kang sih ||

56. Saradipa Kartimăngsa | Ki Jêjanggu mangkana ciptanèki | tan angrasa darbe umur |

--- [f. 176r] ---

Senapati tur sêmbah | sêtya ămba badan kawula sakojur | katura dhatêng sang nata | rabut[168] gêtih sungsum daging ||

57. pêjah gêsang ngong katura | abdi dalêm têtiga katur sang aji |[169] ămba tan duwe sadulur | nging sêtya tuhuniwang | tan kumêdhap anging tuwan gustiningsun | yèn ngipia gusti liyan | mugi sun ja dadi jalmi ||

58. tarima baktimu mringwang | muga tinêtêpêna imanirèki |[170] tinêkana sêdyanipun | panêmbahan ngandika | lah ta padha ngèstokêna wong Matarum | lah ki jêbèng Senapatya | ing mêko sun akên siwi ||

59. sun karya putra pangarsa | hèh sakèhe putra-putrèngsun iki | basaa kakang sadarum | dèn atut akêkadang | sira padha ngèstokêna ujar isun | kang putra samya pranata | sinung desa Senapati ||

60. sèwu gangsal atus kèhnya | Saradipa wong dhomas lênggahnèki | arine kalih wus sinung | karya nêmatus sowang | umahira wus cinawisan sadarum | wus sawulan laminira | sang nata sineba mantri ||

61. tumênggung santana putra | panêmbahan ngandika mring Senapati |[171] balik jêbèng putraningsun | arimu Saradipa | ingsun pudhut ngawulaa dhewe mringsun | Senapati atur sêmbah | kawula adarmi-darmi ||

62. kang gadhah abdi sampeyan | badan kawula [ka...]

--- [f. 176v] ---

[...wula] sakojur ngawula ji |[172] sampun sanès jasad umur | kawula tan lênggana | nadyan umur kawula pudhutên katur | gusti kang darbe sampeyan | panêmbahan ngandika ris ||

63. lawan maning saprakara | kaki ingsun durung duwe kuthyèki | sira karyakêna ingsun | Senapati tur sêmbah | wong Mataram udhangana karya banun | pêthak abrit dipun kathah | yèn wus kumpul atur mami ||

64. kinarya kutha bacingah | apan sampun wong cili dèn udhangi | prasamya akarya banun | bata bang bata pêthak | wus cumawis andan prasamya anyambut | sadaya wadya Mataram | kutha bacingah wus dadi ||

65. nora ngago bêbolongan | panêmbahan ngandika alah kaki | jêbèng Senapati iku | kaya pa karsanira | nora ngago lopongan[173] bêdhil turipun | punika sêdya kawula | lamun wontên musuh prapti ||

66. wadya ngêkêba ing kitha | lamun musuh sêdya mrêp agêng prapti | kula mapag jawi banun | sampun gêpok nagara | kawula kang magut nalangi ing lampus | yèn kangsi gêpok nagara | ămba wirang wong Matawis ||

67. adawa lamun winarna | kutha bacingah wus dadi dèn babadi |[174] trus lunga mangalor iku | miyos Raja Mataram | nitih liman angandika [anga...]

--- [f. 177r] ---

[...ndika] sang aprabu | payo jêbèng nugang gajah | awotsinom Senapati ||

39. Sinom

1. anuwun ajrih kawula | dados punapa wak mami | jajar lan paduka nata | ila-ila kang kapanggih | dharat kewala mami | panêmbahan ngandika rum | pa nganti ingsun têdhak | Senapati awotsari | nulya mugah ing adha[175] luhur wus prapta ||

2. alênggah anèng palana | ngandika Raja Matawis | jibèng[176] sun mirsa wirayat | pucang tirisan Matawis | wong wetan ngrusak benjing | tanêm tuwuh ing Matarum | turira Senapatya | yèn istu yèn istu kalakung dening |[177] ămba wirang tumingal wadya Mataram ||

3. lamun aba taksih gêsang | kangsi linêbur Matawis | kawula wirang ing jalma | ămba têdha ing Yyang Widi | yèn wong wetan lumaris | kawula punagi besuk | kamangkara nak iwang | gaib parentah Yyang Widi | priye uga putrèngsun gone sumigah[178] ||

4. wingi turing kajinêman | samyarsa dus ing Sêmagi[179] | sakathahe wong bang wetan | lampahe ikang angirid | Si Adipati Gêndhing | ing Surabaya puniku | Pasuruan lumampah | ngirid Dipati Pasagi | ing Kadhiri kang aran Ragalêlana[180] ||

5. rumiyin tiyang bang wetan | datan purun dhatêng mami | lah jêbèng padha tinitah | ja sira jubriya kibir | padha umat [u...]

--- [f. 177v] ---

[...mat] tan kêni | sira ina putraningsun | rèh dening ing agêsang | sukur rêna genên kaki | awotsêkar sampun angidêri kitha ||

6. anulya dhatêng pasowan | tumêdhak saking ing èsthi | Senapati bukuh lênggah | mukanya konjêm ing siti | putra ngong Senapati | ligiha lan rinirèku | yya mulih-mulih sira | sri narendra majing puri | anibali kang para garwa sadaya ||

7. Senapati ingandikan | putra sêntana dipati | ja na mulih angantia | wêtune Ki Senapati | wus lajêng manjing puri | lênggah wontên nglatar bukuh | jêbèng dèn mara ngarsa | ingawe ligiha ngigil | ajajara lan biyangira sadaya ||

8. anuwun sangêt jrihira | apa ngati[181] dèn parani | dening biyangira nulya | pranata asèlèh kêris | genên dhuwungirèki | wus rakêt lawan sang prabu | cinandhak kèn ajajar | kalawan kang para rabi | pêpudhutan gya prapta kalih ambêngya ||

9. adhahar lan pramèsyara | garwa paminggir anugil | adhahar lan Senapatya | dangu wusan dènnya bukti | panêmbahan lingya ris | jêbèng sun durung andulu | ngago bêbadhong sira | apa nora dhêmên kaki | atur sêmbah adarbe badhong kawula ||

10. sawiyos batên prayoga | tan wontên niyakanèki | panêmbahan angandika | biyangira duwe kêndhit |

--- [f. 178r] ---

tur nayakane adi | masthi awèh sira jaluk | kagya[182] Ki Senapatya | miyarsa dikaning gusti | ciptanira dhuh nora kawawa ingwang ||

11. nadhahi sih gustiniwang | kang sinêmbah ing Matawis | tulusa mêngku nguwana[183] | sinebaa para aji | anging ta awak mami | kawalêsa sihing prabu | benjang yèn ana aprang | muliha bandhusa mami | wurung mati aja wurung kanin iwang ||

12. saking tan kawawa nandhang | bêbadhong sampun rinakit | tinudhung mijil wus prapta | paglaran bubar kang nangkil | ênêngna ing Matawis | ana malih kang winuwus | wong agung ing bang wetan | sampun atata kang baris | arsa nglurug dhumatêng nagri Mataram ||

13. Dipati Gêndhing kalawan | Ki Adipati Pasagi | puniku kang ngirid lampah | têtidhihing Surabanggi | Rogalana Kadhiri | Japan Wirasaba kumpul | Pasuruan Lumajang | ing Malang Pugêr lan Têri | Rênon lan Singasari myang Panarukan ||

14. ing Cakru myang Banyakpêthak | nagara kidul winarni | Srêngat Balitar lan Rawa | Kalangbrèt myang Ponaragi | pasisir kang winarni | Lamongan lawan Sidayu | Garêsik miwah Tuban | Lasêm lawan Aribanggi | kalupukan nèng Madiyun parêmbagan ||

15. pinaju ro wong Mataram | wus bubar Dipati Gêndhing | mêdal êlèr lakung gêngya | kang mêdal kidul Pasagi | kocap [koca...]

--- [f. 178v] ---

[...p] Prabu Matawis | sineba ing wadya agung | panêmbahan ngandika | lah ki jêbèng Senapati | paran karsanira wong wetan lumampah ||

16. pinaju ro ing Mataram | mêtu lor Dipati Gêndhing | Jatisari barisira | mêtu kidul Si Pasagi | ing Ngutêr barisnèki | êndi pinapag rumuwun | tur sêmbah Senapatya | sumăngga karsa nêrpati | nging sampeyan sinuwun sampun lumampah ||

17. ngamungna dening kawula | lan sakathahing putra ji | jênêngana ing kawula | yèn kênaa putra mami | ingong milu mêtoni | ture sangêt nuwun ingsun | yèn aba taksih gêsang | awêl[184] sih dalêm nglakungi | yèn wus pêjah kawula sakarsa nata ||

18. yan sun iring karsanira | adandana wong Matawis | sampun siyaga sadaya | sadandananing ajurit | putrèngsun sanak mami | padha milua sadarum | ngiringa Senapatya | turutên sakarsanèki | sampun pêpak ngalun-alun kang gêgaman ||

19. malah ambèr têkèng pasar | lêlurung kèbêkan baris | lah jêbèng padha bubara | sun srahakên i Yang Widi | putra-putra ngabakti | Ki Senapati angujung | wus dèn angatya-atya | punang tangara wus muni | Kyai Bicak ngakang wong Mataram bubar ||

20. mantri kilèn anèng ngarsa | kasambungan wong Matawis | para kadang anèng wutat [wuta...]

--- [f. 178ar] ---

[...t] | anèng têngah Senapati | putra-putra nèng wuri | păntha-păntha kadya gunung | nèng taji tatan-tatan | amuwus Ki Senapati | yèn sawawi pangeran ing Purabaya ||

21. dadosa têtidhih yuda | akalihan ikang rayi | ing Pangeran Jayaraga | lawan Panji Wirabumi | Malangsumirang nguni | Pangran Mangkubumi muwus | alah sakarsanira | Ki Ngabèi Wirapati | lan Ngabèi Kartiwadana kalawan ||

22. sakathah tiyang Kajoran | ikang dadia pawiking | dawêg gèr dika lumampah | wus bubar gêgaman sami | kang dadi senapati | Pangran Purabaya iku | kang kari masranggahan | ing Taji Ki Senapati | nulya matur dhumatêng ing para putra ||

23. miwah Pangran Mangkubumya | sawawi anggèr lumaris | nulya bubar kang gêgaman | Mantri Pamajêgan ngarsi | Ki Angabèi Rawi | Ngabèi Jênar Tumênggung | Bacor tuwin Ki Dêmang | Kalêng Kalêgèn Ngabèi | lan Ngabèi Ngawu-awu sinambungan ||

24. dening mantri ing Mataram | Wiratanu Ki Ngabèi | lan Tumênggung Singajaya | Arya Panular anuli | Patrabăngsa Ngabèi | Arya Jagabaya iku | lan Dêmang Tanpanaha | Tumênggung Wiranêgari | atanapi Ki Tumênggung Jawiraga ||

25. iku mantri ing Mataram | sami prawira ing jurit | têguh-têguh tau tatal | ing

--- [f. 178av] ---

wêweka wus pratami | nèng têngah Senapati | ingiring saduluripun | ikang lumampah ngarsa | pangeran ing Mangkubumi | lan kang rayi pangeran ing Singasêkar ||

26. pra putra lumampah wutat | Pangran Têpasana uni | Pangran Pugêr wurinira | Pangran Wiramênggalèki | nulya Pangran Dipati | tan têbih ban anut tumut | Pangeran Pringgalaya | nèng ngarsa kang raka uni | Kajêng Pangran Dipatya nagri Mataram ||

27. nênggih Pangeran Juminah | êmban Ki Nitik tan têbih | wikinge Pangran Dipatya | wus prapta Kali Sêmagi | ngucap Ki Senapati | Pangran Mangkubumi iku | dados pangawat kiwa | sakèhe wadya Matawis | abarisa têngah dadya gêgunungan ||

28. dening kawula piyabak | mangawat kanan nibangi[185] | kalawan sanak kawula | kang mêtu lor tata sami | kang mêtu kidul panggih | Pangran Purbaya lan mungsuh | sampun campuh ayuda | lawan Dipati Pasagi | kèhên lawan sigra prajurit Mataram ||

29. sigra ngawaki sadaya | ngamuk Pangran Purbaya glis | kalawan ta arinira | nrajang Panji Wirabumi | lir macan Wirapati | Malangsumirang angamuk | miwah Kartiwadana | tandange lir banthèng kanin | nora pasah akathah braja kang rêmpak ||

30. pangeran ing Purabaya | kinarubut lan kang rayi | kinarayok ing sanjata | sinasog suligi lêmbing | tibane [tiba...]

--- [f. 179r] ---

[...ne] kadya riris | tan miris kang saya purun | ngorak-arik pangeran | wong wetan akathah mati | wus kalidhih prajurite ting sulayah ||

31. mangalor palayunira | agalong sisaning mati | gêndring Pasagi Dipatya | karsanira pan anugil | gamaning Jatisari | Ki Senapati acampuh | ukih-ingukih ramya | narajang Ki Senapati | [...] ||[186]

32. [...] | [...] | [...] | [...] | lawan kadangirèki | arampak dènira ngamuk | kathah tatu wong wetan | Si Ranupang wus ngêmasi | dyan tinigas wong wetan sampun lumayya ||[187]

33. ngusi baris Jatisêkar | Ki Saradipa tut wuri | lan Jêjagu Kartimăngsa | Senapati anèng wuri | ngiring wong magêrsari | anging wadya patang puluh | Ki Senapati ika | kaponakane Pasagi | pamanira punika dipun upaya ||

34. dènira Ki Senapatya | mêngkana ciptaning ati | yèn katamua[188] si paman | arêp sun tandhing kawanin | angadu tosing kulit | miwah tosing ing bêbalung | arêp sun cicipana | têtubake man Pasagi | iya baya dening nora kaparêngan ||

35. baya wus karsaning Sukma | Ki Adipati Pasagi | saking kidul kang kabêdhag | kaprêgok lan Senapati | Ki Pasagi ningali | hèh bocah sapa ta iku | lumampah lan pacara [pa...]

--- [f. 179v] ---

[...cara] | ingiring wong magêrsari | wadya matur putra dika Senapatya ||

36. Dipati Pasagi sênggak | kêplok ngucap nampèl wêntis | adhuh bage sira nyawa | gandhèrèh panggih lan mami | salawas sun ulati | sun pinta-pinta ing kalbu | Ki Pasagi sêsumbar | gandèrèh talihên[189] mami | abalia di rupane rainira ||

37. payo rêbat kasudiran | aja na mudur sajari | sigra nalèh[190] Senapatya | ikang paman dèn tingali | payo bocah abali | si paman Pasagi iku | angudhat-udhat[191] mringwang | sukur bage man Pasagi | lamun rika katêmu sun pinta-pinta ||

38. sun ulati sadangunya | ja lyan pakanira jurit | nulya Senapati mangkat | ingiring wong magêrsari | mung waos kawan dasi | sigra anulya katêmu | Pasagi suka-suka | gandèrèh sira wus mukti | dening sira nora wêruh kabêcikan ||

39. akathah inguman-uman | anêmbah bèbèt wong cili | dumèh ngawula Mataram | Senapati anauri | hèh sira man Pasagi | nyanyah-nyunyah yèn calathu | dèn wêwacok mêtua | pantês binacuk ing kêris | Ki Pasagi kèh ngucap ja kèh rêrasan ||

40. hèh tabe paman manira | anauri Ki Pasagi | hèh Senapati tan ana | anak lan bapa wong jurit [ju...]

--- [f. 180r] ---

[...rit] | padha rêbut sih gusti | lah payo aja na mundur | balane kinêjepan | kinarubut Senapati | nulya ngamuk lan magêrsari kewala ||

41. ikang tinarajang bubar | akèh tatu akèh mati | Dipati Pasagi mara | sêsumbar nyamêthi wajik | gandere[192] dèn mring ngarsi | isun musuhira pupuh | analèh Senapatya | wus liwung pangamuknèki | sigra nubak Pasagi jakêp ping tiga ||

42. tan pasah Ki Senapatya | angucap paman Pasagi | tèkêna karosanira | paman ja kasusu ugi | malês Ki Senapati | Ki Pasagi dipun lawung | pasah jajane bêncah | sayah Dipati Pasagi | bari lalu winalês Ki Senapatya ||

43. gulu iringe kang kênê |[193] pasah sawuku anuli | Ki Senapati aniba | Ki Pasagi wus ngêmasi | sampyuh nèng papan uni | rinêbat ing balanipun | Pasagi binandhusa | kawarnaa wong Matawis | Ki Ngabèi Patrabăngsa sampun wikan ||

44. lamun Senapati aprang | sigra anulya nulungi | pangeran ing Purabaya | ikang bujung Ki Pasagi | saparan dèn tut wuri | nuli mirsa surak umung | tandang sarêng praptanya | lan Patrabăngsa Ngabèi | ngi datan wikan patine Senapatya ||

45. binadhusa[194] layonira | Pangeran [Pangera...]

--- [f. 180v] ---

[...n] Purabaya ngling | payo egal tinututan | sadaya olèha udhil | mandah dukane kyai | iya kêkasihe lampus | pan nora olèh bela | binêdhag mêsah agêndring | Ki Pasagi layone sampun kacandhak ||

46. bandhusa sampun pinêcah | layone tinigas wani | ya ta wau kang winarna | pangeran ing Mangkubumi | lan Pangeran Dipati | miwah pra putra sadarum | Ngabèi Patrabăngsa | matur Senapati lalis | Pangran Adipati Mangkubumi mênggah ||

47. nampèl pupu kalih pisan | kêkasih dalêm ngêmasi | dadya apa wong Mataram | datan wande dèn kêthoki | na jêjênêng satugil | Rogapita[195] dyan lumayu | karsanya tur uninga | nulya Pangran Mangkubumi | matur dhatêng kang putra Pangran Dipatya ||

48. dadia têtidhih sira | la[196] nêdhaa magut jurit | malar ta olèha bela | patine Ki Senapati | alah ta uwa igih | sakarsa dika wus rêmbug | sigra tangara munya | wus dandan para prajurit | para putra sadaya sampun siyaga ||

49. sigra tangara wus bubar | prajurite ngati-ati | pra putra mijil sadaya | anitihi gamannèki |

--- [f. 181r] ---

rapak[197] lakuning baris | kajinêman wetan tur wruh | Dipati Gêndhing srigra[198] | tangara lalos nguduri | sampun bubar wong dharat lumakyèng ngarsa ||

50. prajurit anèng ing wutat | padha jêjaranan uni | atata ing lampahira | wong Mataram aningali | sigra para prajurit | tigal[199] gêgaman anusul | bupati para putra | kacandhak tampa lur uni | gaman wetan madhêng[200] tata mudur mara ||

40. Durma

1. bêdhil apasang miranti kang rataka | umangsah wong Matawis | pra putra bupatya | mantri lawan prawira | kinarutug dening bêdhil | suraking bala | lir udan sinamèni ||

2. para putra nora sangsaya mirisa | dadi bungahing ati | lir ngadhêp badhaya | sakèh para prawira | pangamuke ngowak-awik | nubak anigas | anuduk angakahi ||

3. para putra pangamuke kadi Parta | kinarutug ing bêdhil | sinasog ing tubak | linêmbing binrangkolang | suligi kadi garigis | datan tumama | ngamuk saya nêngahi ||

4. lindhu awor wong bang wetan akèh pêjah | prajurit kathah mati | gègère puyêngan | kalidhih wong bang wetan | dêl Surabaya kèh mati | mantri ro pêjah | Jaladra Wiramantri ||

5. Adipati [Adipa...]

--- [f. 181v] ---

[...ti] Gêndhing lan Jayalêlana | sarêng malik kulambi | mundur mukur menda | nora anolèh rencang | nusup galagah andhêlik | samya bêbandhang | sakèh wadya Matawis ||

6. mundur kang mênang prang dhatêng pamodhokan | Pangeran Mangkubumi | rêmbagan utusan | tur uning panêmbahan | sêsandêran kang tinuding | ikang kocapa | Rănggapita wus prapti ||

7. sampun marêk ing sang aji tur uninga | yèn Senapati mati | jêngêr panêmbahan | suwe mêdal kang waspa | gêgêtunira tan sipi | micarèng nala | dhuh jêbèng Senapati ||

8. nora nyana yèn sira nulya palastra | iya ingsun kang sisip | purwane mêngkana | dening bêbadhong ika | isun ikang bogan ugi | lah anak iwang | sira ingsun belani ||

9. atangara panêmbahan ing Mataram | sikêp dalêm abaris | gajah pinalanan | kuda wus kinakapan | arsa bubar nuli prapti | duta tur wikan | wus marêk sri bupati ||

10. atur sêmbah kawula ngutus pun kakang | Pangeran Mangkubumi | ngaturi uninga | kêkasih dalêm pêjah | sampyuh lawan pun Pasagi | atur kêthokan | tiwas pun Mangkubumi ||

11. dening mêsah dalêm mangke sampun sayah | akathah ikang mati | anuwun ing karsa | punapa

--- [f. 182r] ---

linajêngna | dhatêng bang wetan turnèki | pun Mangkubumya | sapidhahipun malih ||

12. jisime Senapatya anuwun karsa | dipun pêtak ing pundi | ngandika narendra | Rănggapita balia | tibalana Mangkubumi | padha muliha | sakèhe wong Matawis ||

13. dening arêp abanjur marang bang wetan | durung măngsa ing mangkin | tur măngsa wurunga | anglurug mring bang wetan | yèn wus mangsane ing benjing | pan putuniwang | angrata tanah Jawi ||

14. lan jisime Senapati dèn pêtêka | aran desa ing Wêdhi | duta nêmbah kentar | sang nata angandika | mring wadya warahên aglis | ya rabinira | putra ngong Senapati ||

15. yèn lakine pralina padha mapaga | marang desa ing Wêdhi | sampun dhinawuhan | kagyat Ni Senapatya | alara-lara anangis | watên putranya | èstri wulanjarnèki ||

16. Mas Balibing kantaka niba ing lêmah | lir grah syaraning tangis | dalêm Senapatyan | dawa winarna brăngta | wus dandan kang samya nangis | kèh rabinira | wragane Senapati ||

17. wong patang puluh kang mati rabinira | alara dènnya nangis | ya ta wus lumampah | Ni Nyai Senapatya | anjujug desa ing Wêdhi | duta kocapa | pasanggrahan wus prapti ||

18. pêpak putra Mataram wus dhinawuhan | satibalan nêrpati | nulya samya [sa...]

--- [f. 182v] ---

[...mya] bubar | mulih dhatêng Mataram | lan jisime Senapati | samya urunan | kinèn mêtak ing Wêdhi ||

19. kang angirid Nayakarti pan wus bubar | sampun prapta ing Wêdhi | Nyai Senapatya | mêthuk ngusya bandhusa | sêsambate amlasasih | putra wanodya | kantaka niba siti ||

20. tan winarna sêsambate kathah-kathah | gawe rasaning ati | jisim wus pinêtak | kocap kang mudur aprang | prapta kitha ing Matawis | katur narendra | panêmbahan wus mijil ||

21. tinibalan prapta ngarsaning narendra | Pangeran Mangkubumi | lawan para putra | samya ngujung sadaya | para mantri atur bakti | Amangkubumya | matur tur tiwas ngaji ||

22. sri narendra aris dènnya angandika | lah kakang Mangkubumi | apa winicara | mapan wus karsani Yyang | sun tutuh sarira mami | ikang akarya | patine Senapati ||

23. panêmbahan amudhut arta busana | pangage ikang adi | sampun ginanjaran | para putra sadaya | miwah ikang para mantri | sampun warata | lirna Ki Mangkubumi ||

24. Saradipa Ki Jêjanggu Kartimăngsa | ginanjar wastra adi | kancana salaka | arta sinung wanodya | Sradipa jinujung ligih | wus ingaranan | Martalaya Dipati ||

25. Ki Jêjanggu sinung kêkasih Ki Arya | Jayasupănta uni | wus jênêng Dipatya | Kartimăngsa winastan | Saradipa Ki Mas Ari | ginanjar Dêmak |

--- [f. 183r] ---

wus jumênêng dipati ||

26. sakèh wong Mataram wus sinungan desa | sapantês-pantêsnèki | sadaya warata | asuka manahira | kondur nata manjing puri | pinarêk lawan | garwa pêpak nèng ngarsi ||

27. angandika para garwa winartanan | patine Senapati | angungun tur sêmbah | akathah ginupita | kang rayi Dipati Pathi | garwa winartan | adan tadhahan mijil ||

28. panêmbahan adhahar lawan kang garwa | tansah dèn pêpiringi | kang garwa atămpa | wusan wus linorodan | tan kawarna wus alami | jêng panêmbahan | gupita gula milir ||

41. Dhandhanggula

1. sri narendra tansah ajarwani[201] | mring kang garwa kang rayi Santênan | mêsah Mataram karsane | garwa tansah tinantun | aturira sumăngga kapti | sri narendra sineba | pêpak wadya agung | nayaka lawan prawira | miwah putra pra santana pêpak nakil | Măndraka anèng ngarsa ||

2. eca gupita na duta prapti | sing Santênan marêk sri narendra | sidhupuh atur sêmbahe | nuwun kula ingutus | rayi nata atur udani | mêngsah wetan gêng prapta | ngandika sang prabu | ya wahrahên[202] ariniwang | isun dhewe besuk ikang anidaki | atulung ing Santênan ||

3. tan susah tulung jurit sang aji | rayi nata taksih klar anandhang | muhung nuwun idi rajèng | kalayyan atur sawung | pêpênêde nagari Pathi | nuwun sawung Mataram | sawiyos kang pujul | lah warahên nora nana | ing Mataram kang prayogi nging kabiri | loro sira gawaa ||

--- [f. 183v] ---

4. padha nom-anom jago Matawis | duta nêmbah mêsat ngarsa nata | Măndraka alon ature | punapaa tan sinung | kakang arinira ing Pathi | wus karsani Yyang Sukma | abalik ing kayun | aluwaran sri narendra | datatita kocapa Dipati Pathi | sineba dening bala ||

5. pêpak kabèh punggawa ing Pathi | kang prawira miwah kang santana | dinadar lèlèr wadyane | agêng alit sadarum | angandika Dipati Pathi | lah bapa Mangunjaya | irupên sadarum | nagara kidul kang băngga | patènana sagupita duta prapti | wus katur lampahira ||

6. mèsêm mirsa asakit kang galih | angandika sira Patradita | mitara seba kang rajèng | duta winêling putus | nêmbah kentar Mangunjaya ngling | kadipundi ing karsa | tan seba Matarum | ing têmah kadya punapa | wruhanira bapa ingsun balik kapti | amusuh kakang nata ||

7. sampun kadya punika yèn kêni | raka dika tan wontên wonira | tuwan balila sang rajèng | mênênga aja muwus | măngsa kondur gon ingsun apti | amusuh ing Mataram | nora kêna mudur | ya wus karsani Yyang Sukma | apan isun ya ba ta wis udani |[203] amasthi lamun kalah ||

8. karsani Yyang pinasthi Matawis | mêmusuhan lan wadya Santênan | apan wus parentah ingong | lampahêna sadarum | kèh nagara sigra wadyèki | bubar samya bêbahak | Blora Jipang Warung | anging nagari ing Dêmak | taksih kawal ikang purun bangkalahi | kocap [ko...]

--- [f. 184r] ---

[...cap] Nata Mataram ||

9. siniba[204] bala pêpak kang mantri | sagupita duta Pathi prapta | tumangmèng ngarsa sang rajèng | Patradita wotsantun | ămba ngutus de rayi aji | angaturkên baktinya | kaping kalihipun | kinèn nuwun waos lawan | jêjêrira kinarya mêthuk kang baris | wong bang wetan kang prapta ||

10. arsa gêcêk nagari ing Pathi | angandika Sang Prabu Mataram | wong gêdhong mudhuta age | waos sigra wus katur | alah ênya waos sadhidhik | aturna ariniwang | Patradita matur | punika waos kewala | iya ingsun nora duwe jêjêrnèki | anging waos kewala ||

11. turna si adhi Santênan dhingin | Patradita nêmbah amit kentar | Dipati Măndraka ture | punapa karsa prabu | sinung waos jêjêr tan mawi | lah kakang wruhanira | rinira rêp mungsuh | angayoni wong Mataram | lah sakèhe wadyabala ing Matawis | padha aprayatnaa ||

12. tan asuwe utusan kang prapti | saking Dêmak ngaturi uninga | yèn Pathi mêpêk barise | saryya angirup-irup | ikang êlèr Warung wus kêni | anging wadya ing Dêmak | dèrèng purun nukul | sumăngga karsa narendra | ngandika ji lah iya balia maning | warahên ari Dêmak ||

13. têka muwêra bae si adhi | duta nêmbah amit sampun mêsat | dèrèng ngadhaton sang rajèng | maksih parentah wau | wong Mataram kèn dandan baris [ba...]

--- [f. 184v] ---

[...ris] | padha ngati-atia | wus saos sadarum | Dipathi[205] Pathi kocapa | dawêgira seneba[206] ing bala mantri | prajuritira pêpak ||

14. Ki Apatih Mangunjaya ngarsi | Arya Sidurja[207] Rajamênggala | jajar aligih ngarsane | Tohpati jajar luguh | Sawunggaling Binarong ligih | ajajar lawan Dêmang | Surèngpati iku | ajajar Ki Pêcattadha | Kandhuruan Wilatikta mugèng ngapti | punika ka santana ||

15. angandika Adipati Pathi | hèh sakèhe mantri-mantriniwang | miwah sanak isun kabèh | pan isun ajêjaluk | rewangana ingong puniki | amusuh ing Mataram | lêbu gêni isun | ngong jaluk pati ripira | sakathahe mantri samya awotsari | nuwun datan lênggana ||

16. pasthini Yyang sun musuh Matawis | kabèh padha atêrêna iwang | ingsun jaluk kawanène | nanging pangrasanisun | nora mênêng[208] pasthi sun mati | priye gon sun mudura | janjini[209] Yyang Agung | wadyanya nangings[210] sadaya | samya matur panêdha kawula gusti | sampun anuli seda ||

17. pan kawula pêjaha rumiyin | yèn wus pêjah sakarsa andika | nèng wuri muktia anggèr | Sawunggaling umatur | dhuh pangeran kawula gusti | yèn alêbu tumangan | mêsah wong Matarum | kawula dhingin pêjaha | nora purun kawula ngawula malih | liyanipun sampeyan ||

18. mantrinira kabèh saur paksi | aturira pan padha mêngkana | samya wutah prasatyane | Dipati Pathi muwus | lah tarima sêtyamu sami | winalêsa dening Yyang | pan sampun amudhut | wastra kalawan barana | agêganjar tan kaliwatan [kaliwata...]

--- [f. 185r] ---

[...n] waradin | nulya kinèn tangara ||

19. bêndhe tinêmbang pêpak kang baris | gêgaman agêng bêndera amyang | lir gunung kawlagar mangke | nulya bubar sadarum | ki dipathi nèng wuri |[211] nitih pun Sariyuda | ginêrbêg wadya gung | kuda pinangagèn mubyar | wadya Pathi polahe lir banthèng kanin | anglir macan tanaya ||

20. tan kawarna lampahe wong Pathi | kawarnaa raja ing Mataram | sineba wadyabalane | kajinêman tur wêruh | yèn wong Pathi bubar nèng margi | anglurug mring Mataram | ngandika sang prabu | hèh wong Mataram tataa | angiringa putraningsun Ki Dipati | iku ingsun kon mapag ||

21. atanapi putra-putra mami | matur Adipati Măndaraka | kadipundi karsa rajèng | anglampahakên sunu | nanging pangrasaning ati mami |[212] rayi Nata Santênan | yèn dede sang prabu | datan wontên kang puruna | panêmbahan ngandika kakang sun êprih | rayi dika elinga ||

22. malah mandar wiranga ing ati | lah ta wêkas isun putraniwang | pamanmu elingna mangke | Mataram duwèkipun | dening arsa amungsuh mami | nora ngladèni iwang | yèn maksa pamanmu | têka sira ladènana | ing jurite nanging ta dèn ngati-ati | pamanira prawira ||

23. alah uwis lah bubara kaki | iki waos lah sira gawaa | tur sêmbah lèngsèr ngarsane | bubar baris sadarum | lampah tata lir pendah ardi | kawlagar tan kawarna | ganti kang kawuwus | Dipati Pathi wus prapta | mondhok Malon gaman gêng wadya Matawis | amondhok Parambanan ||

24. tatan-tatan pan kasaput wêngi | enjing bubar Dipathi Santênan | lumaris ngantêp yudane [yu...]

--- [f. 185v] ---

[...dane] | gaman gêng ing Matarum | wus lumampah kandhêg kang baris | ngling Pangran Adipatya | sakèh wong Matarum | dhêgna dhingin gamanira | sun nêmoni si paman wus kandhêg sami | laju Pangran Dipatya ||

25. kang tut wiking mung wong magêrsari | lan pacara myang para sêntana | pangran sinosongan[213] jêne | Dipati Pathi dulu | sapa ikang mrene dèn iring | magêrsari pacara | warnane abagus | pinêrpêkan Ki Dipatya | awas dulu yèn kang putra asru runtik | ing manah sangêt merang ||

26. de ngamungkên putra mapag jurit | ngrasa binocahan sru ngandika | êndi bapakira thole | kinèn paran sirèku | ikang putra umatur aris | raka dika nèng pura | kinèn mapag ulun | paman ing lampah sampeyan | kinèn matur andika karsa punapi | lumampah mring Mataram ||

27. bakta baris akathah kang wêling | raka dika kajêng panêmbahan | ing Mataram sawarnine | darbèk dika sadarum | sigra angling Dipati Pathi | mênênga putraniwang | isun uga wus wruh | lêgêde ramakmu kuna | wus basane ramakmu ngenaki ati | dèn prih mudura ingwang ||

28. balia tan arsa mudur mami | ramanira sira kon amapag | ing yuda isun musuhe | tan purun kula wangsul | wêwêlinge raka dika ji | yèn tan emut andika | kula kinèn mêthuk | angladèni pêrang dika | ikang paman marêngut dening kapati- | pati ta ramakira ||

29. olèhe majanani ing mami | sira kinon mapag pêrang iwang | tan sun ladèni putra ngong | sun pinta-pinta kalbu | têka ngumah ngong ngame margi | nging bapakira

--- [f. 186r] ---

uga | arêp sun prang pupuh | angadu tosing kulitnya | kuwat balung ngadu pucuk tubak ganting[214] | lah wis sira muliha ||

30. ramakira konên prapta aglis | asru runtik Jêng Pangran Dipatya | kakehan wicara mangke | sigra waos sinambut | ikang paman dipun larihi | kagyat sira anjola | asru dènnya muwus | alah sira iki bocah | lah muliha lumuh ginawe abêcik | nubak malih kang putra ||

31. karasa la Dipati Pathi |[215] sangêt dukane anyandhak tubak | kang putra binuntar age | rahadèn datan emut | wus rinêbut punggawa mantri | binakta pasanggrahan | autusan sampun | mring Mataram tur uninga | adipati kondur suwara ing mantri | hèh padha bêbitinga ||

32. yèn ngrasang[216] sakèhe wong Matawis | yèn dudu kakangmas Senapatya | aja na mêtu sakèhe | nulya biting galuguh[217] | kawarnaa ikang tinuding | jumrajog manjing pura | panêmbahan pangguh | lênggah lawan para garwa | duta nêmbah ămba tur uningèng aji | putra paduka aprang ||

33. lan kang paman kasambut putra ji | anêmêni nênggih panubaknya | panêmbahan jubul mangke | angli ring garwanipun | kaya priye adhinirèki | sun nyana nuli linga | nakmu sun kon mêthuk | nora kang saya mudura | saya darung mudur bocah dèn têmêni | lah nyai paran karsa ||

34. mêngko atêmah mangkana ugi | garwa matur sumăngga ing karsa | kawula tan ngrasa mangke | lamun darbe

--- [f. 186v] ---

sadulur | nadyan awak kawula iki | ala kinarya paran | apa têmên ri sun | lila patine dhinira | kula nora darbe tingal liya aji | donya rawuh ngakherat ||

35. anging sampeyan dadosa gusti | garwa ingaras yayi karia | ngong mijil sun tilikane | putranira puniku | isun tuwanane prangnèki | nata siyaga mêdal | Ki Bicak angukung | gègèr wadya ing Mataram | pan sadaya prasamya amêpêk baris | siyaga nêmbang durma ||

42. Durma

1. sampun pêpak gêgamanira sadaya | miwah para bupati | ingkang tuwa-tuwa | sampun prapta sadaya | Kyai Juru Amartani | pan nora tega | dhatêng kang putra aji ||

2. sampun mangkat panêmbahan ing Mataram | anitih kuda putih | ran pun Bratayuda | lampahe sêsandêran | anging kang para prajurit | kang kêkapalan | iku kang nora kari ||

3. kasaput dalu prapta ing pasanggrahan | rêrêb sadhela uni | wanci bangun rina | dènira ngakat yuda | Ki Bicak tinêmbang kadi | karêngèng wiyat | bubar gaman Matawis ||

4. lir banthèng kanin wong Pathi amiyarsa | puyêngan jro ing biting | tan kêna tinata | maksih pêtêng sêmana | panêmbahan anèng ngarsi | Juru tan têbah | suwe ngulati margi ||

5. arsa manjing biting datan angsal marga | Ki Juru narik kêris | Ki Culik ranira | binabadkên bitingan | galugu tiga watawis | sêdhêng ajaran | Kyai Juru nglingya ris ||

6. iki bêcik dêdalan Ki Senapatya | wus ma[...] |[218] [...] | [...] | [...] | [...] | [...] ||[219]

--- [f. 187r] ---

[...]

--- [f. 187v] ---

[...]

 

---

1	angsahêna. (kembali) angsahêna.
2	angrampid (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.6.1). (kembali) angrampid (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.6.1).
3	Măndaraka (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.7.2). (kembali) Măndaraka (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.7.2).
4	Kurang satu suku kata. Bandingkan: anèng sajabaning kitha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.9.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: anèng sajabaning kitha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.9.2).
5	pintune (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.9.3). (kembali) pintune (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.9.3).
6	karsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.10.2). (kembali) karsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.10.2).
7	korine. (kembali) korine.
8	Lebih dua gatra: gatra ke-6 (8u) dengan lirik berbeda. (kembali) Lebih dua gatra: gatra ke-6 (8u) dengan lirik berbeda.
9	kilèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.14.3). (kembali) kilèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.14.3).
10	sru (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.14.4). (kembali) sru (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.14.4).
11	lêlincak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.18.4). (kembali) lêlincak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.18.4).
12	rêbut (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.19.6). (kembali) rêbut (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.19.6).
13	Lebih satu suku kata. Bandingkan: wontên ta kaum satunggal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.24.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: wontên ta kaum satunggal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.24.7).
14	kakang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.29.1). (kembali) kakang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.29.1).
15	bojonira (dan di tempat lain). (kembali) bojonira (dan di tempat lain).
16	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Bandingkan: sang putri nulya nglampahi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.30.1). (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Bandingkan: sang putri nulya nglampahi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.30.1).
17	cindhe (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.30.3). (kembali) cindhe (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.30.3).
18	agawani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.31.4). (kembali) agawani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.31.4).
19	nging (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.34.7) (kembali) nging (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 31.34.7)
20	sineba. (kembali) sineba.
21	dipatya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.3.6). (kembali) dipatya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.3.6).
22	momong (dan di tempat lain). (kembali) momong (dan di tempat lain).
23	iku. (kembali) iku.
24	Lebih satu suku kata. Bandingkan: dipun gèndèng rêmak kang mesa padhati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.4.9). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: dipun gèndèng rêmak kang mesa padhati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.4.9).
25	kêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.5.2). (kembali) kêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.5.2).
26	Kurang satu suku kata. Bandingkan: yèn nyata arsa guru (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.5.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: yèn nyata arsa guru (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.5.4).
27	bukuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.8.4). (kembali) bukuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.8.4).
28	ujaring. (kembali) ujaring.
29	bolong. (kembali) bolong.
30	Kurang satu suku kata. Bandingkan: langkung jrih wirang dukaning rama (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.12.2). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: langkung jrih wirang dukaning rama (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.12.2).
31	macan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.12.9). (kembali) macan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.12.9).
32	Lebih satu suku kata. Bandingkan: macan galak kawatgata padha mati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.12.9). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: macan galak kawatgata padha mati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.12.9).
33	sabongkoting (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.13.2). (kembali) sabongkoting (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.13.2).
34	ambaluthah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.13.5). (kembali) ambaluthah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.13.5).
35	nguntali (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.13.8). (kembali) nguntali (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.13.8).
36	Kurang satu suku kata. Bandingkan: radèn seda kang uling mati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.14.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: radèn seda kang uling mati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.14.5).
37	Lebih satu suku kata. Bandingkan: lami panêmbahan tan siniwi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.15.1). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: lami panêmbahan tan siniwi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.15.1).
38	anyalunthang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.15.5). (kembali) anyalunthang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.15.5).
39	binênêr (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.16.1). (kembali) binênêr (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.16.1).
40	gampangêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.17.1). (kembali) gampangêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.17.1).
41	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a. Bandingkan: anging kang gêndèr ayu pan endah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.22.2). (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a. Bandingkan: anging kang gêndèr ayu pan endah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.22.2).
42	ingundang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.23.4). (kembali) ingundang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.23.4).
43	rinêngga-rêngga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.30.3). (kembali) rinêngga-rêngga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.30.3).
44	mănca (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.30.6). (kembali) mănca (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.30.6).
45	pambekane (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.31.3). (kembali) pambekane (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.31.3).
46	Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn tinuruta wak iwang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.32.8). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: yèn tinuruta wak iwang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.32.8).
47	mantune (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.34.3). (kembali) mantune (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.34.3).
48	singgahane (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) singgahane (dan di tempat dan bentukan lain).
49	nginggati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.38.6). (kembali) nginggati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.38.6).
50	kuwănda (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.38.9). (kembali) kuwănda (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.38.9).
51	sataun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.42.1). (kembali) sataun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.42.1).
52	Kurang satu suku kata. Bandingkan: wus sataun Mas Banawa sakit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.42.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: wus sataun Mas Banawa sakit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.42.1).
53	tintrim (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.48.9). (kembali) tintrim (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.48.9).
54	Mangkubumi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.48.9). (kembali) Mangkubumi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.48.9).
55	Kurang satu suku kata. Bandingkan: wus lênggah ing witana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.48.10). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: wus lênggah ing witana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.48.10).
56	Kurang satu suku kata. Bandingkan: gih jumurung ing karsanira sang aji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.54.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: gih jumurung ing karsanira sang aji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.54.9).
57	mundhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.55.6). (kembali) mundhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.55.6).
58	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Pangalasan Matawis wus prapti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.56.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Pangalasan Matawis wus prapti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.56.1).
59	wangsit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.57.9). (kembali) wangsit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.57.9).
60	Kurang satu suku kata. Bandingkan: dan Pangalasan nêmbah wus amit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.58.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: dan Pangalasan nêmbah wus amit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.58.1).
61	sing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.58.2). (kembali) sing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.58.2).
62	abdi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.58.9). (kembali) abdi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 32.58.9).
63	parentahing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.1.1). (kembali) parentahing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.1.1).
64	ênêngna. (kembali) ênêngna.
65	Lebih satu suku kata. Bandingkan: nêngna ing Arga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.2.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: nêngna ing Arga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.2.6).
66	nganti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.3.2). (kembali) nganti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.3.2).
67	Lebih satu gatra: gatra ke-5 (8i) dobel dengan lirik berbeda. (kembali) Lebih satu gatra: gatra ke-5 (8i) dobel dengan lirik berbeda.
68	anuntên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.4.4). (kembali) anuntên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.4.4).
69	Sinuwun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.5.7). (kembali) Sinuwun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.5.7).
70	Kurang satu suku kata. Bandingkan: tan kawarna wus marêngi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.8.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: tan kawarna wus marêngi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.8.5).
71	pawingking (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.11.1). (kembali) pawingking (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.11.1).
72	Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Bandingkan: tinon gaman Mêtawis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.11.2). (kembali) Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Bandingkan: tinon gaman Mêtawis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.11.2).
73	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Wirasaba Malang Kdhiri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.13.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Wirasaba Malang Kdhiri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.13.5).
74	Kalangbrèt (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.13.7). (kembali) Kalangbrèt (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.13.7).
75	tampan-tinampan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.26.5). (kembali) tampan-tinampan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 33.26.5).
76	angămbra-ămbra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.2.7). (kembali) angămbra-ămbra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.2.7).
77	minggat. (kembali) minggat.
78	Kadhiri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.6.8). (kembali) Kadhiri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.6.8).
79	Kurang satu suku kata: kajinêman tur uning. (kembali) Kurang satu suku kata: kajinêman tur uning.
80	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Adipati Măndaraka akèn bubar (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.8.9). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Adipati Măndaraka akèn bubar (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.8.9).
81	kadipundi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.9.8). (kembali) kadipundi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.9.8).
82	rêrangkaha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.10.2). (kembali) rêrangkaha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.10.2).
83	Kurang satu suku kata. Bandingkan: ana daya manira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.11.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: ana daya manira (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.11.7).
84	tuding (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.12.2). (kembali) tuding (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 34.12.2).
85	Biasanya guru lagu i. Bandingkan: asaosa tandhu lawan joli (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.1.4). (kembali) Biasanya guru lagu i. Bandingkan: asaosa tandhu lawan joli (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.1.4).
86	joli. (kembali) joli.
87	Disari. (kembali) Disari.
88	ginêbang. (kembali) ginêbang.
89	jinoli. (kembali) jinoli.
90	gêbang. (kembali) gêbang.
91	mangko (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.8.2). (kembali) mangko (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.8.2).
92	Kurang satu suku kata. Bandingkan: kinèn turkên bêkti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.12.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: kinèn turkên bêkti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.12.5).
93	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sampun kawrat salêbêting tulis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.13.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sampun kawrat salêbêting tulis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.13.4).
94	anêdya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.15.3). (kembali) anêdya (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.15.3).
95	angrês (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.18.2). (kembali) angrês (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.18.2).
96	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Dipati Madiun prih ebate (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.25.3). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Dipati Madiun prih ebate (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 35.25.3).
97	angge-angge (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.9.2). (kembali) angge-angge (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.9.2).
98	Măndarakèku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.9.6). (kembali) Măndarakèku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.9.6).
99	mangrênggani. (kembali) mangrênggani.
100	Kurang satu suku kata. Bandingkan: lajêng surake lir gêrah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.15.4). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: lajêng surake lir gêrah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.15.4).
101	sundawa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.16.2). (kembali) sundawa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.16.2).
102	camêthi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.21.2). (kembali) camêthi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.21.2).
103	tunjang-tinunjang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.22.3). (kembali) tunjang-tinunjang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.22.3).
104	anjola (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.27.4). (kembali) anjola (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.27.4).
105	Lebih satu suku kata. Bandingkan: nora nyana isun wong Mataram (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.1.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: nora nyana isun wong Mataram (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.1.2).
106	dhuwung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.8.8). (kembali) dhuwung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 36.8.8).
107	tan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.9.9). (kembali) tan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.9.9).
108	Kurang satu suku kata. Bandingkan: punapa liripun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.15.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: punapa liripun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.15.7).
109	arsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.16.10). (kembali) arsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.16.10).
110	Kurang satu suku kata. Bandingkan: rêmbag arsa nungkula (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.16.10). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: rêmbag arsa nungkula (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.16.10).
111	Kurang satu suku kata: ngrasa datan kawawi nadhahi. (kembali) Kurang satu suku kata: ngrasa datan kawawi nadhahi.
112	kunir (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.19.1). (kembali) kunir (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.19.1).
113	êndi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.24.1). (kembali) êndi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.24.1).
114	kinèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.24.9). (kembali) kinèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.24.9).
115	Kurang satu suku kata. Bandingkan: isun kinèn amapaga ing ajurit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.24.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: isun kinèn amapaga ing ajurit (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.24.9).
116	ngèngkèl. (kembali) ngèngkèl.
117	nguciwani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.28.9). (kembali) nguciwani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.28.9).
118	anêkung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.29.10). (kembali) anêkung (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.29.10).
119	pincang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.32.5). (kembali) pincang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.32.5).
120	kajodhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.32.9). (kembali) kajodhi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.32.9).
121	dipati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.33.7). (kembali) dipati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.33.7).
122	Kurang satu suku kata. Bandingkan: ki dipati dulu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.33.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: ki dipati dulu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 37.33.7).
123	lami (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.1.6). (kembali) lami (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.1.6).
124	Kurang satu suku kata. Bandingkan: Senapati Kadhiri ku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.3.3). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: Senapati Kadhiri ku (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.3.3).
125	yèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.4.7). (kembali) yèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.4.7).
126	Lebih satu suku kata: kunêng Nata Matram lagya siniwi. (kembali) Lebih satu suku kata: kunêng Nata Matram lagya siniwi.
127	anênggih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.8.2). (kembali) anênggih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.8.2).
128	anjangkêpi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.9.2). (kembali) anjangkêpi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.9.2).
129	Lebih satu suku kata. Bandingkan: apan dadya banthèng nagri Matawis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.10.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: apan dadya banthèng nagri Matawis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.10.2).
130	ginadhang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.11.1). (kembali) ginadhang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.11.1).
131	Bathothot (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.11.2). (kembali) Bathothot (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.11.2).
132	Lebih satu suku kata: Mas Bathothot Dipati Jayaragi. (kembali) Lebih satu suku kata: Mas Bathothot Dipati Jayaragi.
133	Tambaga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.12.1). (kembali) Tambaga (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.12.1).
134	Lebih satu suku kata: kunêng bêbukaning tulis tur bakti. (kembali) Lebih satu suku kata: kunêng bêbukaning tulis tur bakti.
135	Lebih satu suku kata. Bandingkan: kang sampun tuk sih Yyang Widi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.13.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: kang sampun tuk sih Yyang Widi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.13.7).
136	yèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.15.4). (kembali) yèn (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.15.4).
137	têdhak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.16.3). (kembali) têdhak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.16.3).
138	Panêmbahan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.17.2). (kembali) Panêmbahan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.17.2).
139	mirsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.17.2). (kembali) mirsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.17.2).
140	utusan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.18.5). (kembali) utusan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.18.5).
141	Kurang satu suku kata. Bandingkan: sun utusan mapag dandana dèn gupuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.18.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: sun utusan mapag dandana dèn gupuh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.18.5).
142	Kartimăngsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.18.6). (kembali) Kartimăngsa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.18.6).
143	tininggil. (kembali) tininggil.
144	pinanjangna. (kembali) pinanjangna.
145	Lebih satu suku kata. Bandingkan: lamun sira yakti bêbukan tulis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.22.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: lamun sira yakti bêbukan tulis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.22.2).
146	ênting (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.22.7). (kembali) ênting (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.22.7).
147	pêpak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.28.5). (kembali) pêpak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.28.5).
148	ambêdhili (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.31.7). (kembali) ambêdhili (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.31.7).
149	Lebih satu suku kata: bêdhilira ngarêpkên dhuwur sami. (kembali) Lebih satu suku kata: bêdhilira ngarêpkên dhuwur sami.
150	Lebih satu suku kata: Senapati ngandika mring ri kalih. (kembali) Lebih satu suku kata: Senapati ngandika mring ri kalih.
151	Balimbing (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.33.5). (kembali) Balimbing (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.33.5).
152	ngalumpuka (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.34.2). (kembali) ngalumpuka (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.34.2).
153	Lebih satu suku kata: sakèh ngèstri kinêpang têngah sami. (kembali) Lebih satu suku kata: sakèh ngèstri kinêpang têngah sami.
154	enjing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.36.2). (kembali) enjing (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.36.2).
155	Lebih satu suku kata: pan tumingal santana ngatag sami. (kembali) Lebih satu suku kata: pan tumingal santana ngatag sami.
156	Lebih satu suku kata. Bandingkan: Radèn Wiramênggala sampun panggih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.40.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: Radèn Wiramênggala sampun panggih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.40.2).
157	mlad (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.40.7). (kembali) mlad (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.40.7).
158	Wiramênggala (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.41.2). (kembali) Wiramênggala (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.41.2).
159	binêdhah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.41.7). (kembali) binêdhah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.41.7).
160	Lebih satu suku kata. Bandingkan: kangjêng rama nora kon bêdhah Kdhiri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.42.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: kangjêng rama nora kon bêdhah Kdhiri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.42.2).
161	ngarsi-arsi. (kembali) ngarsi-arsi.
162	saonjotan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.45.1). (kembali) saonjotan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.45.1).
163	Lebih dua suku kata. Bandingkan: sakèh tawan dinèkèn anèng ngarsi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.47.2). (kembali) Lebih dua suku kata. Bandingkan: sakèh tawan dinèkèn anèng ngarsi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.47.2).
164	paningsêtipun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.49.5). (kembali) paningsêtipun (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.49.5).
165	Kurang satu suku kata. Bandingkan: miwah pangagening èstri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.49.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: miwah pangagening èstri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.49.7).
166	katimbalan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.51.5). (kembali) katimbalan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.51.5).
167	anglangsur (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.53.4). (kembali) anglangsur (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.53.4).
168	rambut (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.56.7). (kembali) rambut (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.56.7).
169	Lebih satu suku kata. Bandingkan: abdi dalêm tiga katur sang aji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.57.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: abdi dalêm tiga katur sang aji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.57.2).
170	Lebih satu suku kata: muga tinêtêpna imanirèki. (kembali) Lebih satu suku kata: muga tinêtêpna imanirèki.
171	Lebih satu suku kata. Bandingkan: sang nata ngandika mring Senapati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.61.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: sang nata ngandika mring Senapati (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.61.2).
172	Lebih satu suku kata. Bandingkan: badan kula sakojur ngawula ji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.62.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: badan kula sakojur ngawula ji (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.62.2).
173	lompongan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.65.5). (kembali) lompongan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.65.5).
174	Lebih satu suku kata. Bandingkan: kutha bacingah dadi dèn babadi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.67.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: kutha bacingah dadi dèn babadi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 38.67.2).
175	ăndha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.1.9). (kembali) ăndha (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.1.9).
176	jêbèng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.2.3). (kembali) jêbèng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.2.3).
177	Lebih tiga suku kata. Bandingkan: yèn èstu kalangkung dening (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.2.8). (kembali) Lebih tiga suku kata. Bandingkan: yèn èstu kalangkung dening (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.2.8).
178	suminggah. (kembali) suminggah.
179	Sêmanggi (dan di tempat lain). (kembali) Sêmanggi (dan di tempat lain).
180	Rănggalêlana (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.4.9). (kembali) Rănggalêlana (dan di tempat dan bentukan lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.4.9).
181	nganti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.8.2). (kembali) nganti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.8.2).
182	kagyat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.10.7). (kembali) kagyat (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.10.7).
183	buwana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.11.3). (kembali) buwana (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.11.3).
184	owêl (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.16.8). (kembali) owêl (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.16.8).
185	nimbangi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.27.2). (kembali) nimbangi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.27.2).
186	Kurang satu gatra: gatra ke-9 (12a). Bandingkan: lawan kadang arampa [arampak] dènira yuda (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.30.9). (kembali) Kurang satu gatra: gatra ke-9 (12a). Bandingkan: lawan kadang arampa [arampak] dènira yuda (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.30.9).
187	Kurang empat gatra: gatra ke-1 (8a), ke-2 (8i), ke-3 (8a) dan ke-4 (8i). Bandingkan: along pangamukira | wong wetan kathah kang kanin | Si Ranupang wus pralaya | gya tinigas murdanèki | wong wetan samya wiwrin | akathah samya lumayu | datan măngga puliha | akathah jalma ngêmasi | salang tunjang lumayu arêbut ngarsa || (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.31.1-9). (kembali) Kurang empat gatra: gatra ke-1 (8a), ke-2 (8i), ke-3 (8a) dan ke-4 (8i). Bandingkan: along pangamukira | wong wetan kathah kang kanin | Si Ranupang wus pralaya | gya tinigas murdanèki | wong wetan samya wiwrin | akathah samya lumayu | datan măngga puliha | akathah jalma ngêmasi | salang tunjang lumayu arêbut ngarsa || (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.31.1-9).
188	katêmua (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.33.3). (kembali) katêmua (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.33.3).
189	tolihên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.35.8). (kembali) tolihên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.35.8).
190	nolèh (dan di tempat dan bentukan lain). Bandingkan: nolih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.36.3). (kembali) nolèh (dan di tempat dan bentukan lain). Bandingkan: nolih (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.36.3).
191	angundhat-undhat. (kembali) angundhat-undhat.
192	gandèrèh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.40.5). (kembali) gandèrèh (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.40.5).
193	Biasanya guru lagu a. Bandingkan: kêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.42.1). (kembali) Biasanya guru lagu a. Bandingkan: kêna (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.42.1).
194	binandhusa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.44.1). (kembali) binandhusa (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.44.1).
195	Rănggapita (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.46.6). (kembali) Rănggapita (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.46.6).
196	lah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.47.2). (kembali) lah (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.47.2).
197	rampak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.48.5). (kembali) rampak (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.48.5).
198	sigra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.48.7). (kembali) sigra (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.48.7).
199	tinggal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.49.6). (kembali) tinggal (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.49.6).
200	majêng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.49.9). (kembali) majêng (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 39.49.9).
201	anjarwani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.1.1). (kembali) anjarwani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.1.1).
202	warahên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.2.8). (kembali) warahên (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.2.8).
203	Kurang satu suku kata. Bandingkan: apan ingsun ya bapa ta wis udani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.7.9). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: apan ingsun ya bapa ta wis udani (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.7.9).
204	sineba (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.9.1). (kembali) sineba (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.9.1).
205	Dipati (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.13.8). (kembali) Dipati (dan di tempat lain) (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.13.8).
206	sineba (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.13.9). (kembali) sineba (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.13.9).
207	Sindurja (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.14.2). (kembali) Sindurja (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.14.2).
208	mênang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.16.5). (kembali) mênang (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.16.5).
209	janjining (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.16.7). (kembali) janjining (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.16.7).
210	nangis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.16.8). (kembali) nangis (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.16.8).
211	Kurang dua suku kata. Bandingkan: Ki Dipati Pathi nèng wuri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.19.5). (kembali) Kurang dua suku kata. Bandingkan: Ki Dipati Pathi nèng wuri (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.19.5).
212	Lebih satu suku kata. Bandingkan: nging pangrasaning ati mami (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.21.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Bandingkan: nging pangrasaning ati mami (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.21.5).
213	sinongsongan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.25.3). (kembali) sinongsongan (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.25.3).
214	ganti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.29.9). (kembali) ganti (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.29.9).
215	Kurang satu suku kata. Bandingkan: karasa lara Dipati Pathi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.31.1). (kembali) Kurang satu suku kata. Bandingkan: karasa lara Dipati Pathi (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.31.1).
216	ngrangsang. (kembali) ngrangsang.
217	galugu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.32.4). (kembali) galugu (Sajarahe Sagunging Para Ratu, British Library (MSS Jav 10), Pupuh 41.32.4).
218	Kurang lima suku kata: mungkin terdapat di halaman berikutnya yang tidak ada. (kembali) Kurang lima suku kata: mungkin terdapat di halaman berikutnya yang tidak ada.
219	Kurang lima gatra: gatra ke-3 (6a), ke-4 (7a), ke-5 (8i), ke-6 (5a), ke-7 (7i). Mungkin terdapat di halaman berikutnya yang tidak ada. (kembali) Kurang lima gatra: gatra ke-3 (6a), ke-4 (7a), ke-5 (8i), ke-6 (5a), ke-7 (7i). Mungkin terdapat di halaman berikutnya yang tidak ada.