[Panji Wulung]
--- 1 ---
1. Dhandhanggula
1. kulinane rarasing mêmanis | lêlabuhan mrih mardi tyas mudha | pun maspadakkên critane | bêbangun Panji Wulung | kêlamun ing carita adi | rêsêp kinarya têpa | satata rèh ayu | didada salaminya[1] | mêksih dagsiya dirya kongsi nglabêti | jarum rèh susilarja ||
2. duk anurun nuju Soma ari | Pon kaping tiga likur tanggalnya | jam buja madya wayahe | wuku Gumbrêg lumaku | Dulkangidah măngsa lumaris | kwalu windu Sancaya | warsa Dal kang taun [ta...]
--- 2 ---
[...un] | sangkalanira ingetang | jalma guna angèsthi sri narapati |[2] carita têmbung Sundha ||
3. mrih sarjuning kang makirtya nguni | radèn khaji ran Mukhamad Musa | ing Limbangan Pangulune | ngarang Srat Panji Wulung | basa Sundha jinarwan Jawi | mring Dyan Suryadijaya | Bantên Kêdhu ilut | ing mangke pirêmbagira | kang para lit lukitanipun kinardi | kacara Surakarta ||
4. kang kinarya bêbukaning rawi | narendra gung nagri Sokadana | binathara karatone | angrèh samining ratu | kawan dasa tur sura sêkti | tanpa
--- 3 ---
linawan ing prang | dènira anungkul | lir winangsit ing jawata | sukêmira[3] mring Sokadana Nrêpati | Prabu Dewakiswara ||
5. patih aran Lêmbu Jayèngpati | apan maksih sêntana priyăngga | rayi misanan prênahe | nanging sru sungkêmipun | dadya nata dahat dènnya sih | mring sira sang apatya | condhong karsanipun | dènira mêngku mong praja | cinarita Sri Sokadana Nrêpati | kagungan pêpingitan ||
6. tawan sangking Blambangan nagari | warnanira pinunjul sapraja | gandês luwês sasolahe
--- 4 ---
sênêning cahya sêmu | apêparap Kèn Tunjungsari | salira lir kancana | sumunar ngênguwung | sang nata langkung sihira | lami-lami nikèn têmah anggarbini | dadya narpadayita ||
7. wancak-driya mring Bok Tunjungsari | dene wawrat sampun wolung căndra | yakti kalamun badhene | ngasorkên sliranipun | marma anggung duhkitèng galih | kawêkèn dènirarsa | mrih upaya sadu | dumadi darbèni dwistha | tarlèn amung mamrih guna tuwin dhêsthi | myang puji puja mantra ||
8. minta sraya pra ajar ing wukir | myang jru tênung wasi dwijawara [dwi...]
--- 5 ---
[...jawara] | nata kang pinrih têbahe | mring Nikèn Tunjungsantun | myang rêntahe dènnya garbini | anging sihirèng nata | tan gingsir sarambut | nir kadayaning pra guna | dadya dahat sang sori dènnya prihatin | cabar amrih sarana ||
9. kèh pra ajar-ajar kang nyagahi | sami darbe atur sowang-sowang | warna-warna bon-abone | kèhnya wus tanpa catur | aji puji puja sêmadi | sasari-sari sarat | tumpa tumpuk sungsun | saanane tanpa karya | sarat berat sari murud morat-marit | mêmurud kerut [keru...]
--- 6 ---
[...t] mlarat ||
10. marma agung dènira prihatin | puja tawa tiwas tanpa karya | malah tumpês donyartane | dhinudhak para dhukun | pinlajarkên mring ajar-ijir | ujare mawèh lêjar | tan wrin manah kojur | wêkasan ninggal lumajar | kawursita narpèstri osik ing lalih[4] | arsa mrih doracara ||
11. awêwadul mring raka sang aji | aturipun pukulun kawula | ngunjuki pariksa dene | mangke pun Tunjungsantun | purun olah alambangsari | kalawan mantri tuwan | pun Panolih èstu | sangking aturing ngakathah | anggènipun [anggènipu...]
--- 7 ---
[...n] sae pan sampun sawarsi | amba têmbe miyarsa ||
12. amung para parêkan myang sêlir | ingkang sampun lami dènnya mirsa | nging matur sangêt ajrihe | dhatêng paduka prabu | bokmanawi amanggih runtik | ing sabên pêpanggihan | kathah sami dulu | malah ingêdhèng kewala | langkung sangking agènipun[5] mêjanani | dhumatêng pandukendra ||
13. para maru sampun angsring-angsring | sung papèngêt supados mantuna | tuwin pinrih ing trêtibe | nging botên pinaèlu | malah dadra sasolah kèksi | măngka tyas kawula[6] | mring
--- 8 ---
pun Tunjungsantun | botên maru kêmarogan | amba anggêp sadhèrèk sayayah bibi | rèhning atunggil karya ||
14. kaping kalih kawula sang aji | sampun tita gabug tan pêputra | ing tyas amung pangèsthine | narimah têmbenipun | suwita mring ki badhe siwi | ngong têtêdhèng Hyang Suksma | amêdala kakung | kang pêkik suwarnanira | angrênggani karaton panduka ji[7] | mijèni Sokadana ||
15. dèrèng pirsa yèn dipun rêsahi | mantri kompra murang parikrama | sawênang-wênang polahe | manrang sêngkêran ratu | kados dede
--- 9 ---
tindaking mantri | kang mêkatên punika | punapa pukulun | botên karya walang-driya | têmbenipun inggih kaki jabang bayi | yèn èstu dinaraha ||
16. yèn paduka pukulun anggalih | dora dhatêng aturing kawula | mugi dangua sagunge | pra maru-marunipun | pan sadaya sampun mangèksi | utamanipun pisan | sinêsèkna wiku | wit wiku wikan petangan | ngriki wontên paguron kasub ing warti | sakti tur măndraguna ||
17. pirsa sagung nalar kang piningit | wagêd batang saosiking jalma | myang wrin ing rèh
--- 10 ---
sadèrènge | mangkana sang aprabu | myarsa atur atêmah wingit | alăngka lamun dora | narpèstri turipun | anging sandeyaning driya | badhe karsa dangu pra maru rumiyin | tandya sri maèswara ||
18. animbali sagung para sêlir | dinangonan ing satunggal-tunggal | pra maru rêmpêk ature | kadya duk aturipun | sori nata datan nalisib | kadi wus abipraya | ubayaning ngunjuk | ngêngawon mring Tunjungsêkar | nata sigra parentah kinèn angirid | ajar kang wus kasusra ||
19. ajar sampun [sampu...]
--- 11 ---
[...n] winangsit ing wadi | dening kangjêng sang narpadayita | wus praptèng ngabyantarane | sri nata ngandika rum | hèh ki ajar manira iki | yun tanya marang sira | ing sabênêripun | wawasên ingkang waspada | sagung para kalangênan ingsun sêlir | sapa kang cidrèng karsa ||
20. turnya ajar sang nata suwawi | amundhuta sarananing puja | supadya enggal antuke | sasmitaning Hyang Agung | sabên amba amatêk puji | tan supe yakti srana | tyasing sima tutul | tuwin mênyan ingkang seta | myang manahing ayam pêthak wulu [wu...]
--- 12 ---
[...lu] walik | saha kang sisik nyêlap ||
21. lamun sarat-sarat sampun mranti | nuntên kèksi saisthaning karya | awon tuwin ingkang sae | narendra sigra ngutus | ing pra wadya kang sami kêmit | ngupaya lir kang dadya | ature ki nujum | tan dangu samamptèng ngarsa | sagung ingkang sêsaji-saji sumaji | banjêng nèng pêpajangan ||
22. kyai ajar ngrêgêp mênyan putih | gya binasmi ing dupa kumantar | mangalat-alat urube | nulya tyasing mong tutul | myang manahe kang ayam walik | linawêd paripurna | tinunu kumêlun | enggal [eng...]
--- 13 ---
[...gal] nyandhak wastra seta | kinarukub sakêdhap wus antuk wangsit | wasitaning jawata ||
23. sru umatur mring sri narapati | mangke sampun kèksi wela-wela | para klangênan lampahe | samya pênêd sawêgung | amung wontên satunggal sêlir | kang nami Tunjungsêkar | katingalan mungkur | mungkar sangking rèh kêkêran | lambangsari lan mantri nami Panolih | malah ta sampun wawrat ||
24. mangke sampun antuk sangang sasi | kadi badhe dungkab pambabarnya | sri nata miyarsa ture | dahad dènira bêndu | madêg sura sarosa runtik
--- 14 ---
mangonêng ngunadika | tan kaya ragèngsun | cacad têmên mêngku praja | dene maksih ana wani mêjanani | nyênyamah jroning pura ||
25. kyana patih sigra dèn timbali | praptèng ngarsa nata ngandika[8] | mara dikapara kene | wus pêrak ngarsa prabu | sri narendra ngandika ririh | Si Tunjungsari ika | lunasên dèn gupuh | sadina mêngko kewala | poma ayya nuduh punggawa mantri[9] | lakonana priyăngga ||
26. mung kupinge turna marang mami | kyana patih umatur ngrarêpa | paran dados darunane | duka dalêm dhumawuh | ngantos praptèng patrapan pati | prayogi sinarèhna
--- 15 ---
rinêmbag rumuhun | lawan pra nayakèng praja | kang supados botên piduhung ing wuri | dhawahing pidanendra ||
27. paran katrap pêjah myang mung sakit | lamun sampun linimbang ing kathah | wontên ugi prayogine | tuwin pamyarsa ulun | ing samangke sawêg garbini | paran ta yèn kantosa | katrap kukum lampus | saklangkung owêl kawula | dene maksih manawung cêcalon siwi | sanadyan tibèng dosa ||
28. sinarèhna sawêtarèng ari | benjing sampun sêmayaning măngsa | narendra putra babare | punapa kèwêdipun
--- 16 ---
tiyang ngukum dasih pribadi | samăngsa-mangsanira | rintên tuwin dalu | ing sakarsa-karsèng nata | sintên ingkang badhe purun nanggulangi | nging amung dèn sarănta ||
29. sri narendra angandika aris | nora mamak tibaning pidana | wus ngong pikir sabênêre | purwane kênèng ukum | dene olah lêlambangsari | lan Si Panolih ika | kasêksèn satuhu | dening para marunira | myang ki ajar iki wus sajarwèng wangsit | lêlakon kang mangkana ||
30. kyana patih karaos ing galih | antuk duka dènira prayoga | dumadyanut sakarsane | janma kalih [ka...]
--- 17 ---
[...lih] gya sinung | kajinêman binakta mijil | karuna kawlas-arsa | Nikèn Tunjungsantun | karănta-rănta ing driya | dènirantuk siyasat siksaning dhiri | tan măntra mrih asmara ||
2. Asmaradana
1. sakêlangkung kawlas-asih | sira Nikèn Tunjungsêkar | tan nyana lamun têmahe | tibèng pati tanpa dosa | mung kênèng samudana | ujaring ajar kapaung | mêlok melik muluk brana ||
2. myang sira mantri Panolih | langkung èmênging wardaya | sangking tan rumăngsa tyase | sami praptèng kapatihan | binatèng kapungkuran | ki patih sêkêl [sê...]
--- 18 ---
[...kêl] kalangkung | dènira ngêmban timbalan ||
3. de nalar maksi[10] nalisir | sarana tindak sikara | têka tumama têmahe | tumama kongsiya katrap | cacad lakuning praja | jêr ujaring ajar amung | mardi mardawèng rêruba ||
4. rubane jêng pramèswari | paran wêkasane baya | pungkase prakara kiye | upama kadawa-dawa | karsane sri narendra | tan arus de tanpa urus | panglaras raosing karsa ||
5. paran ta pratikêl iki | wurunge tibèng naaya[11] | apa baya pangrekane | mangkana sang mantri wrêda | widada antuk sipta | satataning tyas pinutus | têtêse [tê...]
--- 19 ---
[...têse] birat duhkita ||
6. tandya Ni Bok Tunjungsari | siningitakên padesan | têbih tur trêtib papane | Panolih tinuduh mentar | sinungan sangu dinar | pinrih milih lyan praja gung | ing sasênênging wardaya ||
7. sukèng tyasira Panolih | wande katrap ing pidana | mandar sinung pasangone | amung sang mantri wisesa | ing tyas maksih sungkawa | dene dèrèng antuk lintu | karna kang katur sri nata ||
8. parimarmaning Hyang Widi | antuk wangke pakunjaran | sigra pinêrung kupinge | ingaturkên [ingaturkê...]
--- 20 ---
[...n] mring sang nata | iswara sukèng driya | dene ta punika sampun | kalêksanan sakarsendra ||
9. sumawana pramèswari | sukèng tyas marwata suta | rumăngsa sirna satrune | tan wrin saking wignyanira | anindyamantri tama | tuman kataman ing kayun | kayumananing prasêdya ||
10. arêmid dènira mingit | mring sang lalu amêmêla | ingêla-êla driyane | pinrih nir duhkitanira | winantu sandhang boga | winong ing sakarsa sinung | sinarah ing kalangênan ||
11. mangkana ing lami-lami | praptèng sêmayaning măngsa | sang jabang bayi [ba...]
--- 21 ---
[...yi] babare | sinêmbadan pujinira | kya patih mring Hyang Suksma | mijil priya langkung bagus | sumunar cahya mradipta ||
12. kya patih sinung pawarti | babare narendra putra | sukèng tyas têdhak ge-age | marang kêbon pasingitan | lan garwa lêlancaran | enggal lampahira rawuh | ing pakuwon wêwangunan ||
13. sang jabang anggung dèn liling | tuhu tan siwah kang warna | lan rama nata èstune | sênêning sêmu mrabawa | ngênguwung nawung imba | binêktèng natar sinambut | kinudang kinuswa-kuswa ||
14. lan kang garwa [gar...]
--- 22 ---
[...wa] gênti-gênti | sasat mring putra priyăngga | rêkyana patih trêsnane | sumawana ingkang garwa | tan pae lan kang raka | jabang sinungan jêjuluk | Dyan Panji Wulung sêmbada ||
15. diwasa saya ngêblêgi | ing citra sang maèswara | dalasan salêlewane | praptèng yuswa pitung warsa | limpat pasanging cipta | lungit pamalading kalbu | budyamot mring martotama ||
16. saya lumuntur ingkang sih | nindyamantri mring dyan putra | rinêngkuh anglir sutane | sinung rèhing pawitarja | jêjêring tatakrama | myang panambanging pratêmbung | panambung liding lukita ||
--- 23 ---
17. linêguta sari-sari | sambang-sambunging sabawa | kang bawani saambane | laksita arjaning jana | jinrênih saking sastra | kawi krawitan myang kidung | rumarah murangi gita ||
18. ginupita sampun wasis | saisthaning rèh sudarma | sangking lantip dhêdhasare | karêm olah yogabrata | binantu winasita | satataning tyas mêmangun | susila nala malaya ||
19. anuju sajuga ari | radèn sumewa ing ngarsa | kyana patih andikane | adhuh kulup putraningwang | sirèku wis diwasa | sêdhêng olaha praja gung | ayyanggung lêlangênira [lê...]
--- 24 ---
[...langênira] ||
20. arahên suda samangkin | kasukan nênungkul karsa | nora nana paedahe | beda budi martotama | tumane wèh utama | yèn kataman têmên sinung | nugraha sapangkatira ||
21. bratane wong olah arti | sarat sarèh seniskara | linêmparan mrih lêmpêre | awasna lèjêming sêdya | sêmune katon uga | bênêr tuwin ingkang luput | tindak-tanduk nora beda ||
22. yèn pandak dènira ngudi | budi pandumaning sêdya | dumadya nir mêmalane | malaya maluyèng angga | anggon-anggon sanyata [sanya...]
--- 25 ---
[...ta] | nyatane para kinasub | sêpên angkaraning driya ||
23. prêlambanging olah pikir | padha lan olah karosan | saka sathithik purwane | pangangkate ya pinangkat | kinawis sakuwatnya | ing sabên ari pan sinung | wuwuh sangkaning samatra ||
24. rahadèn aturira ris | langkung kasêdya ing driya | timbalan ta sakalire | nging mangke èsthining driya | kapengin puruhita | mring pra ajar-ajar gunung | karosan myang kanuragan ||
25. kya patih ngandika aris | kaki măngsa [măng...]
--- 26 ---
[...sa] mêngko iya | kèh ajar tan jujur tyase | nèng arga mung samudana | tan tulus tapanira | atule nêtêli katul | tulène mamrih barana ||
26. yèn pangrasaningsun kaki | kabèh wulang ngong mring sira | kaya tan ana sisipe | yèn kumudu pak parosa | pinunjul ing sasama | tlatènana sabên esuk | junjung sakuwasanira ||
27. kang timah kalawan wêsi | sakuwating astanira | ing wayah bangun awite | watara nganti jam sapta | sayêkti lama-lama | kadayanira pinunjul | mangkono pratikêlira ||
28. radèn [ra...]
--- 27 ---
[...dèn] tan lêngganèng galih | lumawat agnyaning rama | tinuhon sabên wancine | mega bang bangun raina | undhi tosan kang măngka | sarat sarananing bayu | mrih imbuh kadayanira ||
29. dene wawrate kang wêsi | sinami lan wrating timah | sabê[12] enjang panjunjunge | tan kêna towang sadina | dènira undhi waja | tosan tuwin timahipun | sabên ari ingimbuhan ||
30. sinangkan sangking sakêdhik | winawrat sakuwatira | kinirèng asta takêre | antara ing lama-lama | asta saya santosa | awid yuswa [yu...]
--- 28 ---
[...swa] limang taun | mung limang kati kuwatnya ||
31. tosan myang timah sinami | sami nglimang kati sowang | mangkana ing salamine | ing mangke praptèng diwasa | saya lantih kang asta | tinlatèn asta wus atul | têtela punju[13] sasama ||
32. sukèng tyas rêkyana patih | ngandika dhuh sutaningwang | ing samêngko wus sêdhênge | lêlangêna alêlana | kaki mring liyan praja | supadya wruh caranipun | sawiji wijanging praja ||
33. nanging wêkas ingsun kaki | jroning sira lumaksana | kang kapara andhap-asor | ayya maoni cara[14] | malah angêmorana | sacara
--- 29 ---
rakiting lagu | sayêktine beda-beda ||
34. wong nganggo cara pribadi | kalêbu bêndana ala | nyênyuda mitra asihe | kêna uga ingaranan | bodho bundhu daluya | pêngung bingung kadalurung | gumugung punggunge dadra ||
35. lawan ta dipun pakeling | pakarti pitung prakara | poma ayya sira anggo | pan iku satruning badan | yèn pêdhak kadrawasan | madati maling manginum | andon madon ngabotohan ||
36. mêmati-mati matèni | kang tan ana dosanira | nora ana paedahe | kukume [ku...]
--- 30 ---
[...kume] luwih saarga | poma dèn eling sira | pakarti durta pêpitu | yèn cêgah yêkti raharja ||
37. umatur rahadèn mantri | wulang paduka sadaya | dadosa jimat ing têmbe | amung yèn sambadèng karsa | amba mit sapunika | lumawat lêlana nglangut | sampun kasêdya ing driya ||
38. kya patih suka ing galih | ngandika dhuh sutaningwang | tanggap mring bapa pakone | anging ingsun arsa wikan | têtêse kasantosan | paran wus sambadèng tuduh | ing samêngko jênêngira ||
39. ingsun wus lawas ngrumati | gada gêng lawan gandhewa | pêpundhèn [pêpundhè...]
--- 31 ---
[...n] nagara kene | êmbuh nguni kang ayasa | narendra kunanira | kang wasiyat loro iku | tan ana kuwawa ngêmbat ||
40. jajale ingsun arsa wrin | kaki mring kadayanira | iya sesuk-esuk bae | Kyai Laras ayonana | pênthangên astanira | lan gada rênggêpên kulup | rahadèn datan lênggana ||
41. kunêng dalu antara enjing[15] | rahadèn ngrasuk busana | tuhu pinunjul warnane | sinêmbuh srining kawaca | sêsotya nawa rêtna | kadi Hyang Asmara nurun | prabawa trahing sri nata ||
--- 32 ---
3. Sinom
1. marêk ngarsane kang rama | sira Radèn Panji sigit | rêspati sasolahira | jatmika susilèng budi | limpad graita lantip | sêdhêng yuswanta sang bagus | lagya patbêlas warsa | upama puspita lagi | mèdêm endah ing warna mandarèng slaga ||
2. kang rama alon ngandika | dhuh putrèngsun kaki Panji | iki wujuding wasiyat | gada bobot sèwu kati | dèn enggal putra mami | junjungên nganti kajunjung | rahadèn tanggap prana | kang bindi sigra tininggil | kinaryonclang ing asta kiwa kewala ||
3. kya
--- 33 ---
patih ascaryèng driya | miyat dayane kang siwi | pra janma mêmuji jaya | jayane sang jayèng jurit | kang langkap gya cinangking | asta ingkang kiwa mungguh | pinênthang kang gandhewa | gumrèt swaranira atri | miris maras sagunging wadya tumingal ||
4. kinuwatan panariknya | tikêl kang gandhewa sêbit | sasaya[16] eram ing driya | sagung kang samya ningali | măngka ta nguni-uni | akèh prawira nung-anung | tan ana kuwat ngangkat | kang wasiyat loro iki | amung radèn putra atêka kuwawa ||
5. kya patih alon ngandika | wus lêga [lê...]
--- 34 ---
[...ga] rasaning ati | dene katon kadayan ta | yakti pinunjul sabumi | ananging wêkas mami | marang jênêngira kulup | tyas ayya katabêtan | kasuran sêrênge kapti | budyangkara mêmarah murkaning nala ||
6. karana sagung manungsa | kang padha tinitah luwih | pirang kêthi pirang yuta | upama lamun winilis | dayane kudu ugi | sarèh rèrèh barang kayun | noraga parikrama | têbah cêngil mring sasami | mardi basa basukining sêdya tama ||
7. banjurna dènira arsa | lêlana sun nayogyani | marang aliyan nagara | supaya mundhak [mu...]
--- 35 ---
[...ndhak] kang budi | jatine bae kaki | ana rasane tyas ingsun | ing têmbe kaya-kaya | sira bisa madêg aji | amijèni karaton ing Sokadana ||
8. karana sri narapatya | tita nora darbe siwi | măngka ta suk iki iya | maksih mèlu darbe waris | marmanta sira kaki | sun tuduh lêlana nglangut | amèt ta têtuladan | ing praja sawiji-wiji | bênêr luput ala bêcik titènana ||
9. jêr ujaring kuna-kuna | sapa ingkang arsa luwih | ngêgungna prihatining tyas | sarana sarèhing budi | yèn pandak ing pangudi [pa...]
--- 36 ---
[...ngudi] | dadi sasêdyaning kayun | iku yèn katarima | ing panêdhanira kaki | bok ing benjang jumênêng nèng Sokadana ||
10. marma mêngko kaki sira | ayya pêgat atêtèki | talitinên mupung mudha | mungguh patitising kapti | titinên dèn akongsi | kaèksi saesthanipun | karana kaki sira | cêcalon pakuning bumi | kudu wikan kukum lawan pangadilan ||
11. bok ing têmbe kalampahan | sira jumênêng narpati | asiha mring wadyanira | kang gêdhe lawan kang cilik | kang ala lan kang bêcik | padha prihên suyudipun [su...]
--- 37 ---
[...yudipun] | karana narèswara | kuwate saka wong cilik | yèn suwunga wong cilik tan ana raja ||
12. natèku ngratoni janma | ing salaladaning nagri | nadyan gêdhe prajanira | yèn kurang wêtuning bumi | paran antuking asil | kang wadya cilik sawêgung | sri nata kang amriha | sarat sarananing bumi | dimèn gampang kang samya mangolah kisma ||
13. susahing pangupakara | sangking tan kailèn warih | ratu kajibah prentaha | karya kalèn jog mring sabin | tuwin para narpati | darbea panginte prêlu | dadya wadya kang samya [sa...]
--- 38 ---
[...mya] | sawênang-wênang kapyarsa | mantri lintah bêtah nêsêp gêtih mêntah ||
14. yèn ora nuli pinapas | si apus ngapês-apêsi | lan wajibing narèswara | ywa melik darbèking alid | upama kang wadyalit | asimpên barang linuhung | pantês kagêm sri nata | ingaturkên măngka tampi | tinukua saajine barang ika ||
15. narendra pama nangkoda | kêmudhi kang măngka patih | pra mantrus punggawanira | palwa upama wadyalit | yèn mantrus kurang titi | mangrukti dayaning prau | yakti glis bowolira | puara kêlêm jaladri | kapal [ka...]
--- 39 ---
[...pal] kèrêm nangkoda anut sangsara ||
16. dene lakuning kang palwa | kang molahkên juru mudhi | sarta wasising sêtirman | wus pramèng marang ing angin | mamrih enggala prapti | paran kang sinêdyèng dunung | kumudhi ingupama | mantrimukaning nagari | kang sêtirman kang măngka para niyaka ||
17. marmane para narendra | sabên arsa karya patih | tinati luwih sawarsa | tansah jinungkung nèng ngarsi | cinoba boting kardi | kang angèl sinung karuhun | anulya kinon ngêmbat | pranataning mardyèng
--- 40 ---
bumi | yèn wus rigên ing driya gya winisudha ||
18. iku pilihan nayaka | kang sabar alus ing budi | sarta trahing witaradya | awit bakal dèn titipi | wadining narapati | patih kabèh kang angêmbun | lawanta kang abisa | mèt tyasing punggawa mantri | myang waskitha ngenaki tyasing kawula ||
19. lan yèn arsa karya jaksa | milih kang wêkêl ing budi | lawan wong kang tan melikan | prasaja sajaking dhiri | kang mangkono sayêkti | titikaning yama mungguh | tan keguh ing rêruban | kêncêng yèn nindakkên adil |
--- 41 ---
lamun jaksa karêm karoban barana ||
20. bra pamingsiling prakara | prakara kang tibèng sisip | sinisêp sêpining janma | kang mangkono ngêngêmbangi | kuwuring praja yakti | tan wantah êmpaning kukum | ya mambêk nora sêtya | dènira nindakkên adil | sasat mungsuh mangsah wus umanjing praja ||
21. ana bênêr kang prakara | ginawe kalah kang awit | tan nganggo sarama arta | yeka yama murang adil | yèn ingkang anêtêpi | tumêmên rèhing tinuduh | mung anggêr ingugêran | ondhangna lawan ing
--- 42 ---
aji | kang jinêjêr munggyèng jroning pangadilan ||
22. rahadèn aris turira | mugi wagêda nglampahi | ing rèh para parimarma | pamardi wrêdining budi | langkung gèn ulun mundhi | saliri[17] sabda dhumawuh | sasat sèwu nugraha | rumaos kawula inggih | mugi-mugi wagêda nglapahi têdah ||
23. ki patih suka miyarsa | dene kang putra wus tampi | saniskaraning wasita | satataning mangun tèki | radèn gya angabêkti | mring rama myang para ibu | amit wus rinilanan | nêmbang lèngsèr sangking ngarsi | amung lawan kêkalih [kê...]
--- 43 ---
[...kalih] kang panakawan ||
24. nami Janggali Janggala | para ibu duk ningali | kamiwêlasên ing driya | myat putra dènnya lumaris | dene ta mindha dasih | măngka ta sabên ingugung | sinung sakarsanira | ing mêngko têka nglakoni | mindha papa paran polahe nèng têba ||
25. kunêng kang samya parasan | wau ta ingkang lumaris | praptèng wana têrataban | miyarsa swaraning pêksi | jalak cocak lan kathik | kuthilang ling-lingan pêlung | wulung kalong rumangsang | sinêrang dening srigunting | cingcinggoling [cingcinggo...]
--- 44 ---
[...ling] kang maksih aring anèng pang ||
26. kang cohung mêlung ngumandhang | sata wana sabawanjrit | mlangkring nèng panging palasa | sayah nyuwara talisik | wadonira nèng siti | sarwi among kuthukipun | rahadèn suka mulat | mring sata wana kêkalih | dene têka rukun dènira mong suta ||
27. lajêng lampahira radyan | ngambah sasêngkaning ardi | anjog jurang parejengan | tan wrin prigane[18] wanadri | nalasak sungil-sungil | sêsiluking gunung-gunung | rahadèn lakung[19] rêna | ningali langêning wukir | abdi kalih umatur adhuh bandara ||
--- 45 ---
28. sumăngga ngaso sakêdhap | thekol suku kula kalih | wit têmbe lumampah wana | rahadèn wêlas ing galih | mring panakawan kalih | sigra kèndêl lampahipun | nèng ngisoring wrêksa gora | tan dangu wontên kaèksi | sima agêng mijil sangking pagrumbula[20] ||
29. nyênyiwo mring Ki Janggala | Janggali giwar anjêrit | trangginas rahadèn putra | mênthang langkapira aglis | lumêpas kang jêmparing | kasrèmpèt sima têmah nglud | Dyan Panji wus prayitna | sandhang walikat tinarik | pinarjaya kaprêmanan lêmpèngira ||
30. mong datan [data...]
--- 46 ---
[...n] măngga puliha | kapisanan wus ngêmasi | Janggali lan Ki Janggala | kalihe sami mêmuji | saktine sang pinêkik | tuhu kalamun pinunjul | iba yèn wus diwasa | sapa lawaning ajurit | ngêndi ana wong sêkti kaya mangkana ||
31. lagi iki radèn putra | digdayane nglêliwati | Janggala alon turira | kula darbe nadar inggih | lamun mong angêmasi | sami badhe angêlungsur | agêm nyamping paduka | radèn gumujêng sarwa ngling | yèn bênêre ingsun kang tămpa opahan ||
32. wit sira ingkang ingarah | marang kang tunggu [tung...]
--- 47 ---
[...gu] wanadri | arsa ginawe pacitan | lèk-lekan nèng grumbul sungil | tumulya ngong tulungi | kapêrcaya[21] macan lampus | upama yèn tan ana | pitulunganingsun pasthi | nora wurung sira dadi tai macan ||
33. Janggali lan Ki Janggala | aturira anyakikik | saupami sami pêjah | duk wau tiyang kêkalih | sintên kang badhe ngiring | dhatêng paduka sapurug | radèn alon ngandika | iya ingsun kang ngalahi | asok dhêndhan jari[22] loro lêluwasan ||
34. wastra sampun tinampenan | siji sowang [so...]
--- 48 ---
[...wang] wong kêkalih | Janggali ngling hèh Janggala | prayoga lus jarik iki | bêcike mêngko ratri | ya padha ginawe kêmul | wit gunung iki têka | atise angluwihi[23] | tikêl têlu lawan adhêming nagara ||
35. Ki Janggala sru lingira | basakneya si gêgothil | eram mring atising arga | baya nêmbe ngamba[24] ardi | Janggali lingira ris | lagyèngong marang gunung[25] | kunêng kang arêrasan | mangkana kasaput ratri | tandya sami mamrih taru rinanggonan ||
36. saya dalu kapiyarsa | swaraning sato wanadri |
--- 49 ---
samya mamrih mêmăngsa[26] | sima sabawèng asêpi | gajah wijah nujahi | ing gêlagah tuwin rayung | Janggali lan Janggala | miris marasira kengis | bokong ngoplok lambe ngèplèk wèl-uwelan ||
37. rahadèn aris ngandika | jirèh têmên sira iki | mapan ta durung karuan | bakal patinira sami | binadhog mong wanadri | angur pasraha Hyang Agung | umatur Ki Janggala | kula bontên[27] miras-miris | amung ngênês pangraos sampun dèn untal ||
38. tan antara wontên sima | mambêt gănda marêpêki [ma...]
--- 50 ---
[...rêpêki] | rumangsang mring palenggrongan | rahadèn prayitnèng galih | wangkingan gya tinarik | singa pinarjaya lampus | gumêbrug tibèng kisma | sarwi gro orêg kang bumi | Ki Janggala Janggali kagyat miyarsa ||
39. bêngok alok sima-sima | badane dèn gurayangi | bok wus cinawèl ing macan | tan wrin yèn sampun galinting | sukèng tyas sarwi angling | sira Radèn Panji Wulung | dèn sarèh napasira | apan macane wis mati | lah dêlêngên iku anèng ngisorira ||
--- 51 ---
40. wus dungkap bangu[28] raina | samya tumurun sangking wit | katri sigra lumaksana | lon-lonan anêningali | lêlangên ing samargi | ramyang-ramyang non kang rayung | tabêt mêntas kêbunan | pating parêntul kaèksi | asri tinon pindha taruning sêsotya ||
41. lingsir kilèn wancinira | amanggih talaga wêning | kinubêng wrêksa mandera | turut tirahe binèji | rahadèn angèndêli | karênan anon ing ranu | samana arsa siram | lêlumban sajroning bèji | kinosokan dening para panakawan [panaka...]
--- 52 ---
[...wan] ||
42. wus rampung dènira siram | lênggah soring kang waringin | maringan lêsuning badan | sêsambèn samya miyarsi | sabawaning kang pêksi | brakutut manggung mangungkung | myang bangkong-bangkong kungkang | munya jroning jurang trêbis | barung lawan cênggèrètnong munyèng tawang ||
43. dungkap hyang arka gumlewang | wontên katingalan têbih | janma wisata têtiga | kadyarsa sami marêki | dupi prak dèn tingali | katri samya gêng aluhur | netra bang-bang ngatirah | pantês tumbaknya pinandhi | praptèng ngarsa sami amicarèng driya ||
--- 53 ---
44. he lah dalah antuk karya | nêmu bêja kaping kalih | baya paringing bathara | bêjane si biyang bayi | wah nganggo ngong tingali | maksih bocah durung umur | durjana sru têtanya | pantèn sirèku wong ngêndi | ngambah wana lèrèn curining talaga
4. Pangkur
1. rahadèn aris ngandika | saka praja ing Sokadana mami | arsa alêlana nglangut | balik sirèku sapa | atêtanya nganggo sajak grusa-grusu | manggala begal lingira | ingsun aran Jayapati ||
2. mèt karya amung bêbegal [bêbega...]
--- 54 ---
[...l] | mêntas bae mau ngong mêmatèni | janma pitu bangkenipun | tak tumpuki kewala | dene sira lamun maksih dhêmên umur | wawanmu parènèkêna | lawan busananta sami ||
3. rahadèn mèsêm ngandika | nora gampang babo wong mamrih pati | yèn sira paksa kumudu | melik mring darbèk ingwang | mara jajal junjungên pêrbatang iku | wong têlu lamun ambangkat | ingsun asrah pati urip ||
4. ki begal myat ing prêbatang | anglêgarang gêngira anglangkungi | kadêrênging tyas pêksa yun | kayuyun busanendah | gya
--- 55 ---
ingakat[29] tiniganan ambarêngkut | wrêksa kêkêd datan obah | pinêksa nora ngalisik ||
5. Ki Jayapati ngling sugal | sira dhewe măngsa tèyènga ngungkil | gêdhene kongsi kajunjung | sun asok jiwa raga | sakarsanta tan nêdya sawalèng kayun | radèn mèsêm tan ngandika | prêbatang dipun parêki ||
6. ingangkat sampun kaangkat | wrêksa rungkap karangkud lata sêbit | sinabêtakên sumawur | labêt gapuking êpang | begal gawok malongok sidhakêp ngungun | nêmbah-nêmbah nyuwun tobat [to...]
--- 56 ---
[...bat] | ajrih bokêlak binabit ||
7. Ki Janggali lan Janggala | cikrak-cikrak kêkêplok-kêplok cêthik | ngucap-ucap si tan pêcus | ulate têka biyas | pama mau sida ngayonana lampus | lêpas nyawanira bablas | nora bisa begal maning ||
8. radèn ngandikèsmu duka | ayya ngucap mangko nora bêcik[30] | apa ta pedahipun[31] | sira clathu mangkana | amêmirang marang liyan tanpa ketung | apa nora simpên têpa- | têpaning badan pribadi ||
9. radèn nolih angandika | yya sumêlang tyasira Jayapati | awit [a...]
--- 57 ---
[...wit] titahing Hyang Agung | dènira sung jalaran | bêcik marang sapêpadhaning tumuwuh | ana awit saka ala | ana uga saka bêcik ||
10. ing wêkasan dadi ala | ana ala wusana dadi bêcik | lir sira lan raganingsun | iku wit saka ala | jêjalaran gonira pinurih rukun | mangkono panêmuningwang | mungguh surasaning urip ||
11. êmbuh panêmumu padha | Jayapati umatur ngasih-asih | tan wontên sisip saglugut | inggih sabda paduka | karsa tuwan dene lêlanèng wanagung | rahadèn aris ngandika | ngong arsa [ar...]
--- 58 ---
[...sa] ngupaya ngèlmi ||
12. umatur Ki Jayapatya | pêrak ngriki wontên ajar têtèki | nêlas aji jaya têguh | myang para kayumanan | malah mandar ing Sokadana Sang Prabu | sabên prêlu kyai ajar | tinimbalan malbèng puri ||
13. rahadèn aris ngandika | ingsun paman têka tan krungu warti | kalamun ingkang sinuhun | kagungan guru ajar | Jayapati manêmbah alon umatur | kados paduka tan pirsa | wit samangke sampun lami ||
14. botên nate katimbalan | kados datan wontên rèh kang wigati | nguni wontên nalar agung |
--- 59 ---
karya èmênging nata | awit wontên kalangênan ta sang prabu | kenging kintên bêbecangan | lan mantri nami Panolih ||
15. anging sri tan dugèng karsa | dadya nuduh nimbali kyai sidik | pinundhut tur wêcanipun | mêkatên kyai ajar | aturipun dhatêng sang sinuhun[32] | èstu kontaping pawarta | tan wontên ingkang nalisip ||
16. klangênan gya pinêjahan | laminipun dumugi ing sapriki | sampun gangsal wêlas taun | radyan kelud ing warta | angandika ngêndi prênahe kang gunung | bangêt kapingin wak ingwang | puruhita sang ayogi ||
17. Jayapati aturira [atur...]
--- 60 ---
[...ira] | sangking ngriki mung lampahan saratri | pratapan nèng lêngkèh gunung | rahadèn angandika | payo paman tuduhna ngong arsa wêruh | dadya sami lumaksana | ri sêdhêng suruping rawi ||
18. tan arsa sipêng ing marga | byar raina ing lampah sampun prapti | dhêdhepokira sang wiku | cêcantrik langkung kathah | wasi-wasi kang wus wasis mugèng[33] ngayun | rahadèn alon sinapa | sirèku satriya ngêndi ||
19. umatur rahadèn putra | dhuh sang wi kawula tiyang sangking[34] | ing Sokadana nêdya yun | kayungyun alêlana | laladan ing pangajaran gunung-gunung |
--- 61 ---
mangke kula mirêng warta | yèn paduka langkung sidik ||
20. kyai ajar asru mojar | iya nora sirèku bae kaki | kang padha pêksa maguru | radèn mring jênêng ingwang | lah pêdhaka ing kene nuli ngong wuruk | aji jaya-kawijayan | radèn sakêlanglung lantip ||
21. ing sabên enjang winulang | sêsarêngan kalawan para murit | rahadèn glis wignyanipun | mangkana lama-lama | radèn matur badhe nyuwun dadaripun | sagung aji-aji jaya | sang dwija arsa cinobi ||
22. sugal wuwusira ajar | têka lancang pangucap sira [si...]
--- 62 ---
[...ra] panji | paripêksa wani matur | mring guru murang krama | dudu cara wong arsa ngancari guru | yèn mangkono têtêp sira | tan ngandêl mring ngèlmu mami ||
23. lumrahe wong puruhita | kudu ngandêl kumandêl anglakoni | benjang lamun nêmu mungsuh | ing kono karyanira | radèn aris umatur dhuh sang awiku | kawula kêdah uninga | dadaripun ingkang aji ||
24. ki ajar langkung bramantya | rumăngsèng tyas têtêp yèn mêjanani | sigra barengkal sela gung | ngêntêbkên mring rahadyan | kang ingarah mukanira pinrih trênyuh | tan măntra tumamèng angga | sela singsal tibèng têbih ||
--- 63 ---
25. winalês ajar jinangkah | ing curiga kapisanan ngêmasi | cantrik tumingal têmah nglut | ngalewang ngudhi rantang | radèn panggah ayêm tangkêpe kinrubut | Japati sarowangira | anêlabung saking wuri ||
26. para cantrik sirna gêmpang | salang-tunjang binujêng kêmpis-kêmpis | kathah ingkang lajêng nungkul | amung kang para endhang | ingkang anggung karuna kapyarsa umung | Janggali lawan Janggala | bêngak-bêngok anyênyapih ||
27. rahadèn aris ngandika | Jayapati rasakna ajar iki | tan nyata ing kawruhipun | mung măngka sêsêngungan | tinêmênan tiba mati gumaluntung [guma...]
--- 64 ---
[...luntung] | apês nora darbe daya | digdayane mung ngapusi ||
28. ngèlmune ginawe kêmat | mamèt brana sagunging para pingging | ajar ujare tan jujur | dibèng kojur dinadar | iku pan wus dadi paukumanipun | tibèng pati siya-siya | têtêp siyasating Widi ||
29. Jayapati aturia | kasinggihan sabdanta sang pinêkik | nguni kathah para agung | kang sami puruhita | nanging datan wontên kang purun umatur | nyuwun nyoba mring ki ajar | sawêg paduka puniki ||
30. tan ulap wawanan sabda | sangking sampun kawêntar yèn sinakti | tuwin sami
--- 65 ---
dahat ngugung | sagunging para nata | botên nyana yèn punika ajar pêngung | mêpêng[35] yèn wontên kondangan | tumpêng tumpuk-tumpuk tampis ||
31. radèn mèsêm angandika | payo padha tumurun mupung enjing | awisata marang laut | ngupaya palwa tambang | Jayapati manadhawara tumuntur | tandya sami lumaksana | dinulur nganthi Japati ||
5. Kinanthi
1. lon-lonan sami tumurun | sangking sasêngkaning wukir | mahawan lan panakawan | lurah Janggala Janggali | tuwin Jayapati miwah | sarowangira nèng wuri ||
2. samarga-marga kayuyun | mulat [mula...]
--- 66 ---
[...t] lêlangêning ardi | tan antara kawistara | tirah-tirahing pasisir | sinêru lampahe prapta | swamipaning kang jêladri ||
3. sang wira ngandika arum | hèh ta paman Jayapati | payo padha cêcaturan | ginawe cêcagak linggih | sasêmbèn manganti palwa | lowung sinamur sathithik ||
4. sun eling kalaning dangu | sira carita mring mami | mardawane kaki ajar | ing nalika dèn timbali | Sang Prabu Dipa Kiswara | dinuk ing tudhuh metangi ||
5. mring para sêlir sawêgung | sapa ta kang dèn arani | ala kalakuanira | liring olah lambangsari | Jayapati matur [ma...]
--- 67 ---
[...tur] nêmbah | ki ajar kang dèn wastani ||
6. Tunjungsari namanipun | putri boyongan kawarti | saking tanah Balambangan | kêkasihira narpati | tinarka sae kalawan | mantri aran pun Panolih ||
7. kasaru Janggala matur | lumantar sarana tangis | dhuh sampun kadawa-dawa | babad ajar nging pidhir[36] | mindhak angrêrujit driya | nindya putra lingira ris ||
8. paran karanane iku | sira tan kawawa myarsi | mring kandhane Ki Japatya | Janggala umatur aris | punika babad paduka | kalanipun nguni-uni
--- 68 ---
9. margi kang ibu rumuhun | garwanira sri bopati | sakêlangkung kinasihan | sakala jêng pramèswari | mèri èsmu kamarasan | sanetyasèng tyas matistis ||
10. sarêmbag lan para maru | karya paekan kang juti | srana atur kamandaka | dhatêng ramanta nêrpati | myang ngêngik ajar sajuga | jinarwan sakarsèng sori ||
11. jêng ratu dènira matur | sandi murina ing galih | pra maru saabipraya | bêbarung sami mimbuhi | ngawonkên ibu paduka | ingaturkên lambangsari ||
12. jêng ramanta sang aprabu | sêmu botên patos galih | nging narpadayita dahat [da...]
--- 69 ---
[...hat] | mêmalat atur tan aris | ramanta kinèn ngupaya | patakèn ajar kang sidik ||
13. srênge atur têmah luntur | narendra tandya anuding | nimbali dhatêng ki ajar | ajar jatinipun inggih | sampun binêsêlan brana | dhatêng kangjêng pramèswari ||
14. dupi praptèng ngarsa prabu | winasita nyandikani | sangking sampun rumat trekah | dènira amrih sêsandi | minta sêsarating puja | sêsampunipun sumaji ||
15. lajêng api-api mujung | akarukub sinjang putih | yayah tuhu matêk măntra | tan antara matur aris | manawi sampun katingal [kating...]
--- 70 ---
[...al] | ing salêbêting sêmadi ||
16. wontên olah lambangsantun | ibunta kang dèn êncêbi | kalih pun Panolih kina | ramanta gêga ing galih | nimbali patih tantara | praptèng malbèng pura aglis ||
17. sinung agnya kinèn nglampus | mring ibu paduka inggih | kya patih sangêt turira | umambêng karsa narpati | anging sri nata tan kêna | tinanggulang malah runtik ||
18. talinganipun pinundhut | wrin kêdhap patih ngecani | Panolih lan ibu tuwan | ingirid binêkta mijil | praptèng dalêm kapatihan | wêlas ramanta kya patih ||
19. dhumatêng ibu [i...]
--- 71 ---
[...bu] pukulun | rèhning botên têtêp sisip | kênèng paekan kewala | owêl yèn tumêkèng pati | sênadyan aturing ajar | datan pantês dèn ugêmi ||
20. marma nguni langkung ngungun | ramanta mring sri bopati | dèn ta nir titi pariksa | têka arsa karya pati | tan patitis êmpanira | ujar ajar dèn turuti ||
21. marma ing satêmahipun | ibu paduka sang pêkik | siningidakên kêwala | dene pun Mantri Panolih | kang dèn mentar dados ajar | dhumatêng sanès nagari ||
22. tan lami ibu pukulun | babar dènira garbini |
--- 72 ---
miyos paduka punika | pinèt putra kyana patih | ingugung dèn êla-êla | kala timurira nguni ||
23. puwara mangke kalangkung | pinardi mardawèng budi | myang pralêbdaning lukita | pinrih lêguta kang awit | benjang paduka ginadhang | gumantyèng kaprabun aji ||
24. dene ta ing prênahipun | paduka lan kyana patih | pan inggih ambapa paman | awit ramanta sang aji | lan patih sadhèrèk misan | nanging sêpuh sri bopati ||
25. radèn tyasira matrênyuh | luluh angluhing panggalih | amangu-manguning driya |
--- 73 ---
karănta ing tya[37] miyarsi | ature lurah Janggala | nanging sinamur nityaris ||
26. alon pangandikanipun | yèn mêngkono ingsun iki | pinrih Hyang anagih potang | marang ajar iku yêkti | nanging durung nyaur utang | mring jêng kyai kyana patih ||
27. sathithik pangungun ingsun | mring ki ajar kang wus lalis | paran panêmuning karsa | tuwas têmên tèki-tèki | têtruka graning ancala | culaning hawa dèn isis ||
28. mulane padha dèn emut | iya ing măngsa puniki | kèh lêlêmês lêlamisan | dhèmês [dhèmê...]
--- 74 ---
[...s] yèn arsa pakolih | ngèlmune ginawe kêmat | amèt piangsaling misil ||
29. parabdi prasamya guguk | umatur Ki Jayapati | inggih anggèr kasinggihan | limrah ing măngsa samangkin | kathah ajar abêlasar | pating talusur nalisir ||
30. radèn mèsêm ngandika rum | hèh ta paman Jayapati | lêlakonmu kuna-kuna | begal ngècu tuwin maling | ing samêngko marènana | supadyèng têmbe basuki ||
31. kèh pakaryaning tumuwuh | kang tumrah mamrih pakolih | tani atanapi lawan | dagang layar murih bathi | paman kasarane
--- 76 ---
pisan | buruh mikul gendhong ngindhit ||
32. Jayapati nêmbah matur | sih parimarma sang pêkik | mugi wagêd nglampahana | ing karya kang mrih lêstari | têbiha pitung bêdahat | sangking pandamêlan juti ||
33. tan dangu wontên kadulu | palwa gêng madyèng jêladri | dangu-dangu katingalan | labuh jangkar ngimbir-imbir | dèn lêlêti layarira | wit arsa ngupaya warih ||
34. Dyan Panji suka ing kalbu | tan antara wontên prapti | sêkoci dhatêng dharatan | narpendra sigra marêki | nêmbung numpang palwanira | nangkoda amituruti ||
35. tinanya
--- 77 ---
badhening purug | arsa dhatêng tanah Kêling | sigra sami numpang palwa | mung lawan abdi kêkalih | Japati sarowangira | samya kinèn wangsul mulih ||
36. dhatêng siti dunungipun | sarta sinungan wawêling | benjing badhe ingampiran | lamun sampun wangsul malih | sakoci mancal mring kapal | nangkoda tampi tumrampil ||
37. mapankên gèn sang binagus | baita sangking Matani | ngriku sampun wontên numpang | srinatriya tanah Bugis | sêdyanira alêlana | anama Dhaèng Brêmani ||
38. wus tan darbe rama ibu | nging
--- 78 ---
maksih trahing narpati | lagya buyut petangira | malarat kawêlas-asih | marma angluluh salira | lêlana lêlungan anis ||
39. saksana sami atêpung | radèn lan Dhaèng Brêmani | rukun dènira kadangan | kadya ta anunggil budi | rêngkuh-rinêngkuh ing driya | prêsasat sayayah bibi ||
40. ing sabên dalu winuruk | sira Ki Dhaèng Brêmani | satatane parikrama | susilane tyas noragi | mangkana ing lama-lama | prapta muarèng Patani ||
41. sigra prasamya tumurun | Dhaèng Brêmani umiring | anut saparaning karsa | lara-lapa
--- 79 ---
anglabêti | sêmana lajêng suwita | dhatêng Narendra Patani ||
42. Dhaèng Brêmani tan kantun | ing rèh tan suwalèng kapti | kandêl pasuwitanira | antara antuk sawarsi | radèn amit sakalihan | mentar mring Cêmpa nagari ||
43. natèng Patani kêlangkung | dènira sih anggondhèli | nging radèn kalih tan kêna | rinilan gya dèn sangoni | ing marga datan kawursita[38] | praptèng Cêmpa jujug maring ||
44. gèn juru tani pakantuk | ing karya kinèn sêsabin | garu amaluku miwah | anam-anam sami wasis | yèn [yè...]
--- 80 ---
[...n] dalu agung kêkadhar | nyathêti rèhing samargi ||
45. sadaya lampahanipun | cinitra dèn papèngêti | pinurwa rikalanira | wisata sangking nagari | kongsi praptèng wanawasa | lajêng mahawan jêladri ||
46. dumugi gènira antuk | sudara sinarawèdi | satriya ing Bugis praja | yeka Dyan Dhaèng Brêmani | praptane Patani lawan | ing Cêmpa wus dèn sêrati ||
47. kadyèka salaminipun | anuju sajuga ari | têngah wêngi wancinira | wontên kècu sumêdya mrih | bêbahak brana baksura | sarosa swaraniratri [swa...]
--- 81 ---
[...raniratri] ||
48. gumêr gumêrah gumêrgut | ngudani sanjata mimis | satriya kalih trangginas | ngunus curiganira glis | mangênêr nrang ing bêbaya | sabiyantu lan kang rayi ||
49. kampak riwut mawut-mawut | kèh binerat morat-marit | rubuh rêbah kasulayah | pinarwasa bosah-basih | kaparah têngah rinurah | maju maksa kajumpalik ||
50. kinlewang uwang kèh putung | sinêsêk kasêlak kuntit | mingrê kèngsêr kasêrakat | pêpês apês kapalipis | kari pitu tinututan | kacandhak cinandhêt aglis ||
51. tinalikung [tinali...]
--- 82 ---
[...kung] ting prakukung | mangkana ki juru tani | miyarsa gumrah ing jaba | tandya atandang umijil | lawan para rowangira | praptèng dhadhah aningali ||
52. bangke sami gumaluntung | tan wikan ingkang mêjahi | juru tani bêngok sora | sapa iki kang matèni | marang kècu pirang-pirang | uga salong rowang iki ||
53. radèn sigra angênguwuh | kyai dèn enggal mariki | kècune sampun kabêsta | pajarana dipun aglis | bokmanawa sêlak minggat | ki juru sigra mêdhaki ||
54. sarwi mandhi oboripun | kagawokan duk ningali [ning...]
--- 83 ---
[...ali] | kang sami bikud ambêsta | mring kècu pitu kang kenging | binănda anut kewala | ingoboran ting paringis ||
55. ki juru tani lingnya rum | sapa mau kang matèni | para kampak dhadhah ika | dhuh putuningsun wong sigit | paran mau rekanira | dènira manglawan tandhing ||
56. mring kècu kang padha lampus | kongsi tumpuk tumpang-tindhih | kene têka maksih sapta | tinalikung pating pringis | paran ta pratikêlira | de sira amung wong kalih ||
57. Radèn Panji Lêmbu Wulung | mangsuli wacana aris | sangking pangrêksaning Sukma |
--- 84 ---
lan pangèstu dika kyai | juru tani suka ngakak | sarwi cêblèk-cêblèk wêntis ||
58. dhuh lae dhuh bêjaningsun | duwe putu loro wasis | amangrurah parangmuka | mèh bae ngong mau lalis | dèn ilês bangsat musibad | tiba bêt nyawaku mijil ||
6. Mijil
1. Radèn Panji sumambung sabda ris | punapa rinaos | mapan sampun basuki samine | amung kantun manah para mayit | punika prayogi | yèn sami kinubur ||
2. radèn nolih angandika ririh | hèh pra sanak ingong | kècu pitu matura
--- 85 ---
dèn age | paran nêdya mati tuwin urip | lamun arsa urip | dèn padha anungkul ||
3. lan nuruta mring pitutur mami | kang mring karahayon | kang datan nut sun lunas badhene | kècu pitu sarêng matur aris | sami nyuwun urip | srah jiwăngga kunjuk ||
4. sami matur prasêtya ing kapti | nut saliring pakon | sagah badhe mantuni sakèhe | rèh durmala mêmalaning bumi | yèn kongsi nglampahi | nuntêna pinulung ||
5. sampun têlas tulusing prajanji | nguculan lon-alon | kang têtali tlikungan [tlikung...]
--- 86 ---
[...an] astane | dene para kècu kang wus lalis | ingewenan dening | jru tani kinubur ||
6. radèn kalih gya samya umanjing | sajroning dhadhepok | kècu pitu tansah nèng wurine | wau Kyai Janggala Janggali | dèrèng sami kèksi | awit duk ing wau ||
7. sami nilip manilap sruning jrih | mring madyèng patêbon | dupi myarsa pakaryan rampunge | sukèng driya panakawan kalih | lon-lonan mêmilih | marga kang tan sirung ||
8. garumutan dènira mèt margi | kang jog mring dhêdhepok | dupi prapta krênggusan uswane | radèn putra atêtanya [atê...]
--- 87 ---
[...tanya] aris | mring ngêndi gonmu mrih | papan ingkang samun ||
9. aturira amba tan sêsingit | jêjabing nèng kêbon | dhêdhêp wontên têpining kêkalèn | badhe bantu bok kalintu dening | rowang sanès maling | têmahan kaduwung ||
10. yèn ajriha dhatêng kècu anjing | punapa dede wong | bok tinrajang acampuh èstune | radèn mèsêm alon dènira ngling | lah ya ngong kang paring | trima kasih agung ||
11. marang sira kang mêntas kêkaring | mèt urang maring rong | lir sinêntak kang myarsa gujênge | kunêng ratri kawuwusa
--- 88 ---
enjing | mêrbangbang lawêning | gêgana ngênguwung ||
12. cingcinggoling munya ngaring-aring | luhuring kêkayon | radyan sigra ngrênggêp pirantine | bubak wana kinarya sêsabin | lan parabdi tuwin | têlukan pêpitu ||
13. ngêlar talun wana kanan kering | tanêman tan towong | juru tani drêbala têmahe | sugih jaran kêbo lawan sapi | pirang-pirang panti | nênggih pantunipun ||
14. sangsayarja kèh janma kang prapti | dumulur tan anggop | mamèt papan wisma sasênênge | wana-wana binubakan sami | cinithak kinardi | dhukuh agung-agung ||
--- 89 ---
15. dadya dahat jru tani dènnya sih | mring sang prawiranom | agung winong sakarsa-karsane | saniskara datan dèn palangi | wus antara lami | radèn anèng ngriku ||
16. sajuga ri panujuning galih | kêkalih arsa non | nganglang wana ing salaladane | adan sami ngrasuk busana di | kalihira sami | kasmaran wrin purug ||
7. Asmaradana
1. tindak satriya kêkalih | lon-lonan sêmbèn lêlana | ningali wana langêne | myang arguning arga pringga | Janggali lan Janggala | kalih ngampil langkapipun | samarga gung gêgujêngan [gêgu...]
--- 90 ---
[...jêngan] ||
2. lêlahan mamrih karêndhi | lamun wontên kang katingal | nging kantun kêtabêt bae | ing lampah kalunta-lunta | kang sami acangkrama | wus têbih sangking ing dhusun | ngambah wana ara-ara ||
3. sêdhênging surya tumiling | bantêr tinor ing bênteran | sami kumyus karingête | gumêrgut anyêngkud lampah | antara lajêng ngambah | wana ingapit gêgunung | gênêng gênggêng ingkang wrêksa ||
4. pinaranan sampun prapti | kinarya lêson prayoga | sigra ngaso sangisore | mandera gêng angrêmbaka | pang tumpang têpung ngarsa | sumilir praptaning
--- 91 ---
bayu | yayah ngayu ngayomana ||
5. sarèh kongsi wanci lingsir | kagyad dènira tumingal | janma wisata sing kilèn | alon de numpak dipăngga | palananira pelak | sakaloron lan dyah ayu | dupi pêrak kang panggenan ||
6. dirada jrum soring uwit | kusambi sigra kang nunggang | kêkalih tumurun age | dupi dyah arsa kinuswa | tumukul tangkis apta[39] | kang priya ngamêr mangimur | mardawèng sabda srênggara ||
7. karana karênaning sih | mangasih-asih kang sabda | dyah têka malengos bae | eca kawistarèng netya | lumalat [luma...]
--- 92 ---
[...lat] tanpa mulat | netya sanetyasa sirung | sêrêng sinêrang ing karsa ||
8. radèn anggarjitèng galih | bayèku putri dinustha | sèwu lăngka yèn rabine | sêmune wus kawistara | yèn samar tingkahira | bok iya ingsun têtulung | manawa antuk tarima ||
9. kaya-kaya nora sisip | kira-kiraning tyas ingwang | pêkolèh sambung rapête | upama yèn rabinira | măngsa ginawa lunga | maring madyaning wanagung | mêmêla têmên wong ika ||
10. sigra angasta jêmparing | pinanthêng ponang gandhewa | umadêg [uma...]
--- 93 ---
[...dêg] mring gêgênênge | ingayat-ayat lumêpas | jêmparing kadya kilat | ngênèni maripat butul | kagyat bêngok sarwi jola ||
11. surèng tyas sarosa ngungsir | narpat manarik curiga | ginoco trus walikate | tan bangkat têmah pralaya | gumuling munggyèng kisma | dirada nalika dulu | bêndaranira palastra ||
12. manglah anglut wrin pêpulih | manêsêk ngêsuk saksana | narpatma ayêm tangkêpe | musthi warastra winawas | yya tuna amrih tiwas | culing sanjata sumêmprung | manglanjak sirah dipăngga ||
13. ambruk rêbah [rê...]
--- 94 ---
[...bah] mèh ngêmasi | Brêmani sigra tumandang | anarik mring têtuwêke | èsthi sampun pinêdhakan | tinuwêk tanpa lawan | gajah pêjah gumalundhung | mring jurang kasangsang parang ||
14. sawusira angêmasi | dipăngga tuwin kang nunggang | rahadèn umarêk age | mring ngarsane sang kusuma | sarwi alon têtanya | anggèr sampun walang-kayun | kawula anilakrama ||
15. sintên sinambating wangi | sumawana kang pinăngka | paran anggèr darunane | nêmahi rèh kang kadyèka | langkung sangking mlas-arsa | punapa dhinusthèng [dhi...]
--- 95 ---
[...nusthèng] dalu | tanapi laki priyăngga ||
16. sang dyah matur sarwi nangis | kula asli sangking praja | ing Cêmpa inggih putrine | ingkang andarbèni praja | makatên purwanira | ing nguni jêng rama prabu | tumbas dipăngga punika ||
17. argi gangsal atus ringgit | sangking panglima punika | jêng rama sru karênane | asline tiyang punika | sangking tanah Banggala | satêmah pisan pinundhut | măngka sarati dipăngga ||
18. sinung lênggah dados mantri | panglima mangrèh dipăngga | kang sabin cacah salawe | karya ngiras ngupakara | dipăngga gêming
--- 96 ---
nata | sabên sontên enjing tamtu | liman binêktèng ngarsendra ||
19. dirada jrum lir sumiwi | bangkit sawasitèng karsa | miturut saliring kang ngrèh | marma sri narendra dahat | sihira mring dipăngga | lan pun panglima puniku | pinarcaya sabèng pura ||
20. anuju sajuga ari | jêng rama arsa cangkrama | bêbêrêk sangsam myang banthèng | kêrigan wadya sapraja | umiring dhatêng wana | ingkang tinilar praja gung | amung wadya sawêtara ||
21. cumpèn sacêkaping kardi | mantri tuwin pra panglima | satriya ing sawontêne | samya [sa...]
--- 97 ---
[...mya] umiring sadaya | bêbêrêk buron wana | jroning praja katon samun | kantun parèstri kewala ||
22. nyare ngantos tigang ratri | wontên ing gèn pambêrêkan | kathah angsalira banthèng | kang klêbêt bangkit priyăngga | mung panglima punika | nyêpêngi sato wana gung | tutut botên mawi băngga ||
23. sato-satoning wanadri | kèdhêp dening pun panglima | mila gampil pangangkahe | sima sangsam myang andaka | kancil mêncil mancila | jinawil kewala muncul | jinegal sikile kêna ||
24. jangkêp kawanipun ratri |
--- 98 ---
mantri panglima maluya | malêbèng pura ge-age | sarta abêkta dipăngga | sêsandi yèn dinuta | ing jêng rama sang aprabu | nimbali dhatêng kawula ||
25. dumadakaning tyas mami | mring mantri ngandêl kewala | jêng ibu punapadene | datan darbe walang-driya | dhatêng matri panglima | kados sami kenging cinthung | kula lan narpadayita ||
26. dupi sampun praptèng jawi | kula winot ing dipăngga | dene pun durmalèng tyasèng[40] | têtêse yèn ingapusan | anjujug ing panggenan | malah [ma...]
--- 99 ---
[...lah] binêkta ngalangut | ngantos praptèng sapunika ||
27. makatên purwaning nguni | balik andika punika | radèn sintên kêkasihe | dene wontên wanapringga | atêbih sangking desa | paran kang sinêdyèng kayun | de kayungyun lumaksana ||
28. alon dènira mangsuli | kula sangking Sokadana | mênggah sêdya kula mangke | ngumbara anut sakarsa | dene ta wasta kula | inggih Radèn Panji Wulung | sang rêtna aris ngandika ||
29. kapotangan kula niki | radèn dhatêng jêngandika | prasasat nugraha gêdhe | napa kula walêsêna [wa...]
--- 100 ---
[...lêsêna] | benjang yèn sampun prapta | nagari Cêmpa saèstu | badhe punapa kewala ||
30. kula ingkang anyagahi | radèn inggih mêmundhuta | ing rajatadi sagunge | mangsuli sang rajaputra | barana tanpa karya | wangsul kula mung nênuwun | asrah jiwăngga kewala ||
31. dhumatêng sang pindha Ratih | Ratih ratuning suwarga | sasat sari sarandune | kang dasih ingabdèkêna | dadosa juru karya | panêbah jroning jinêm rum | rumarah ing don asmara ||
32. dhuh jimat jumantên mami | punapa dèn wênangêna | nyuwun pariksa [pari...]
--- 101 ---
[...ksa] asmane | sang dyah tumungkul ngandika | kang sotah sami nyapa | dhumatêng ing wasta ulun | inggih pun Andayaningrat ||
33. wangsul radèn nilakrami | wau panêdha andika | kados tan lêpat èstune | sampun sumêlang ing driya | nanging ta dèn sarănta | rèhning nalar sampun tamtu | kapanggyèng wuri kewala ||
34. ing nguni kathah para ji | ingkang ngêbun-êbun enjang | dhatêng ing kula têmahe | datan tinampan sadaya | wit kula dèrèng arsa | jêng rama pan amung anut | tan karsa misesa kula ||
35. para nata măncanagri | kados maksih ngarsa-arsa |
--- 102 ---
dhatêng ing kula rahadèn | nanging saèstune ibra | amargi badan kula | ing mangke sampun kawêngku | wontên ing karsa paduka ||
36. Janggala ngling hèh Janggali | bakal enak iki enak | banyak untung sêga cadhong | Dhaèng gumujêng angucap | tan kayaa si kawak | kang ingucap mung wêwadhuk | ing besuk apa badhudhak ||
37. lumrahe ingkang pinikir | undhake ingkang pakaryan | Janggali alon ature | gampil ku nun pandamêlan | sok sampun mil-êmilan | lon-alonan janji rampung | yêkti botên [bo...]
--- 103 ---
[...tên] dinukanan ||
38. mèsêm kang sami miyarsi | sa[41] dyah sigra ingaturan | mardhepok tan swalèng tyase | dêduluran lampahira | rasanan urut marga | diwasaning ari surup | wus sami prapta ing wisma ||
39. ki juru tani ningali | citrane sang kadi rêtna | sampun andugi galihe | yèn kang dadyojating jana | putrendra kang dhinustha | dene panglima ing dangu | gugup dènira anabda ||
40. radèn ngong asung pawarti | saiki Sri Natèng Cêmpa | mangun wigêna purwane | putrine ginawa lunga | marang mantri panglima | lan gajah kêkasih prabu | ginawa minggat [ming...]
--- 104 ---
[...gat] ngambara ||
41. undhange sri narapati | sapa nêmokkên sang rêtna | lan si panglima badhene | ginanjar bumi sasigar | madêg saloring pasar | dadya prabu anom sinung | sang rajaputri ing Cêmpa ||
42. manawa iki sang putri | bêgja kêmayangan sira | antuk nugraha bakale | radèn mangsuli punika | kang kamot ibyawara[42] | sang panglima sampun lampus | atandhing kalihan kula ||
43. kang liman inggih ngêmasi | juru tani alon napda[43] | lamun mangkonoa anggèr | prayoga sesuk kewala | padha matur mring nata | jujug kyana patih pêkantuk [pê...]
--- 105 ---
[...kantuk][44] | dimèn ingirit mring pura ||
44. wit nata myang pramèswari | wus lawas padha sungkawa | lali dhahar lawan sare | karănta tininggal putra | dhasare mung sajuga | marma agung wayang-wuyung | gêdêr-atrê wong sapraja ||
45. radèn amangsuli aris | lêrês rêmbag jêngandika | nanging sang rêna[45] sêmune | sangêt sayahe lumampah | wit mau langkung têbah | lingsir kongsi praptèng surup | wisata anrus kewala ||
46. ki juru tani ling malih | yèn mangkono karêpira | bêcik yèn sinarèhake | rong dina lan têlung dina | wit kene lan nêgara | lêlakon sadina [sa...]
--- 106 ---
[...dina] duduk | têrkadhangan nora prapta ||
47. karo gêthèk ingkang pasthi | kunêng kang samya rêrasan | gantya winursita ing rèh | kang anggung duhkitèng driya | sri narendra ing Cêmpa | nimbali pêpatihipun | praptèng ngarsa dhinawuhan ||
48. mindhoni byawara malih | dimèn glis kontap ing jana | myang para nata liyane | kang nguni sami aminta | mring putri sang lir rêtna | sri nata andikanipun | rèhning samêngko wis tita ||
49. tan ana kang antuk kardi | wadyèngsun pribadi Cêmpa | bêcik amacaka manèh | kintakondhang sayêmbara [sayê...]
--- 107 ---
[...mbara] | wratakna praja liya | mananawa ana kang wêruh[46] | kalebate si panglima ||
50. patih nêmbah sandika mit | praptèng natar sitibêntar | andhawuhkên timbalane | sri nata lir kang winahya | pra wadya duk miyarsa | sami sumahab tyas sêkut[47] | gambira nglari panglima ||
51. kêbut sapraja mrih titik | ana malbèng wanapringga | jurang-jurang myang pêpèrèng | parang rong ari sinêrang | dening mantri sajuga | Andakasura ranipun | dhasare kapara lancang ||
52. mangetan dènnya ngulari | tan wrin pringganirèng marga | kapanujon ing lampahe | praptèng gèn wangkening liman |
--- 108 ---
datan pisah kalawan | panglima nèng iring gunung | sigra wau pinêdhakan ||
53. Andakasura nulya glis | amusthi kalewangira | kinêthok panglima age | kang sirah sampun ingasta | nulya ingkang dipăngga | tinugêl têlalenipun | binakta wangsul mring praja ||
54. praptaning paglaran panggih | lawan para kancanira | Andakasura sabdane | dulunên iki panglima | ngong tigas murdanira | dipanggane ya wus lampus | mung tlalene kang sun gawa ||
55. padha tamatna kang titis | paran dudu apa iya | lawan iki kang têlale | nanging [nang...]
--- 109 ---
[...ing] sang putri tan ana | êmbuh parane baya | ingkang sinabdan sumaur | karyanta iku nirdeya ||
56. bênêr sira bisa nyangking | utamangganing panglima | bon nganti ganêp sêlawe | sèkêt satêlalenira | nging sang dyah tan kogawa | yêkti nora bisa antuk | ganjarane sayêmbara ||
57. jatine manira iki | tan ngandêl mring wuwusira | awit lăngka sayêktine | panglima tuhu prawira | yèn kasor săngka sira | wuwusmu para kêlangkung | apa ta ing japanira ||
58. jaba ta yèn sira dingkik | ana iribe samatra | gumêr kang myarsa gujênge | sinapih mring
--- 110 ---
kyana patya | kang sêksi sirah sigra | ingaturkên mring sang prabu | lan têlalening dipăngga ||
59. sang nata ngandika aris | hèh mantri Andakasura | dene iki mung têlale | lan sirahe si panglima | putri ngong êndi baya | Andakasura umatur | atmajendra tan pinanggya ||
60. kala kapêthuk ing margi | amung panglima kewala | tansah numpak dipanggane | anut imbanging ancala | lampahe ngeca-eca | ulun pitakèni êru | mangsuli botên prasaja ||
61. wangsulanira nyanyêngit | kados sanès tilas kănca | pramila yuda têmahe | sangking
--- 111 ---
pangèstu paduka | katitih pun panglima | pêjah sadipangganipun | dene dêdamêl kawula ||
62. sang nata sarêng miyarsi | sangsaya prihatinira | dene kang putra têmahe | pisah lan mantri panglima | tambuh paraning sêdya | dadya rangu-kapirangu | sigêg gantya winursita ||
63. ingkang sami gumêm[48] pikir | kyai juru tani lawan | rahadèn sakarone[49] | amrih prayogining lampah | ki juru tani marah | samêne wus mangsanipun | padha sumiwèng ngarsendra ||
64. sang rêtna nyambungi angling | lêrês ture kaki tuwa | sampun angantos kêlamèn | wit ibu saiba-iba [saiba-...]
--- 112 ---
[...iba] | onênge dhatêng kula | pramila măngga dèn gupuh | sowan mring rama narendra ||
65. yèn kadangon wontên ngriki | tuwas-tiwas tanpa karya | manawi inggih ing têmbe | dados ojating bawana | kawêntar dhatêng praja | badhe sanès kilapipun | bok têmah manggih dêduka ||
66. sampun sumêlang ing galih | cidrane sabda narendra | kula ingkang nagihake | nanging padataning praja | ing Cêmpa botên cara | lamu[50] maleca ing sanggup | ajrih sikune bathara ||
67. myang kula kalaning nguni | sampun prasêtyèng wardaya | sintên wagêt ngêntasake [ngênta...]
--- 113 ---
[...sake] | sangking jroning kasangsaran | pan badhe asra[51] badan | ngandika Dyan Panji Wulung | adhuh putraning sri nata ||
8. Sinom
1. kang dados kuwatos kula | manawi inggih manawi | kusuma mung samudana | dhuamtêng dasih kaswasih | paran gènipun nagih | dene têbih dalêmipun | kawula tiyang desa | tanpa kăntha tuwin kanthi | langkung lăngka wagêda malih pinanggya
2. inggih sapisan punika | sampuna nugraha jati | mangsi wagêda sêmbada | măngka ta janma samangkin | datan kenging binatin | ingkang limrah lamun sampun | luwar [lu...]
--- 114 ---
[...war] sangking bêbaya | ubaya botên katolih | malah-malah olah manah api lupa ||
3. nadyan kula ginanjara | pêpalihaning nagari | jumênêng prabu taruna | nanging tan ginanjar putri | luwung sabèng wanadri | lêlana nut ing sapurug | nalasak wanawasa | urut jurang iring-iring | anêrajang rêrèjèng dimèn palastra ||
4. mèsêm sang pindha kumala | basakneya dika niki | napa botên ngandêl kula | mêlang yèn cidra ing janji | dede putrane ngaji | ngantos amangsuli wuwus | ingkang sampun kawêdal | radèn gumujêng nglingnya ris | sampun [sampu...]
--- 115 ---
[...n] duka amung gujêngan kewala ||
5. Janggali lawan Janggala | grunêngan ngraosi têbih | iku cacade bêndara | gunêman lawan pawèstri | tan nganggo dèn ngèngèhi | kêplantrang mèh kadalurung | lah payo padha pêrak | yèn mêngko mangkono maning | binanyolan darapon dadya samuran ||
6. Brêmani umatur nêmbah | mring raka Rahadèn Panji | kajawi karsa paduka | saosa sêrat rumiyin | ing kangjêng sri bopati | ngaturi pariksa lamun | samangke sang lir rêtna | wontên ing paduka inggih | ingkang dhustha [dhu...]
--- 116 ---
[...stha] lan gajah sampun palastra ||
7. ngandika lok ingkang raka | bênêr pikirira yayi | karana sun rasa-rasa | akèh bêbayane margi | ananging karsa mami | bêcik sira kang lumaku | Janggali lan Janggala | dimène padha angiring | marang sira lowung kinanthèn wong tuwa ||
8. Dyan Panji tandya anyêrat | munggèng roning pandhanwangi | tikintate kang wilapa | pinandarèng pangastuti | kaswasing sri bopati | ing Cêmpa ingkang misuhur | mahambêk sadu dibya | martotama amênuhi | sasat sari sarekaning mangrèh praja ||
9. nahên wiyose kintaka [kinta...]
--- 117 ---
[...ka] | kawula atur udani | ing pada jêng padukendra | kalamun sang rajaputri | kang dhinustha ing nguni | ing mangke sampun karêbut | dene ta pun panglima | sampun kawula pêjahi | sarêng lawan sadipangganipun pisan ||
10. wondening ing sapunika | putra paduka sang dèwi | nyuwun tumuntên pinapag | kawula sumanggèng kapti | tamtuning ingkang ari | sakarsa ingkang dhumawuh | titi panetranira[52] | wilapa tandya pinati | sinungkên kang rayi sampun tinampan[53] ||
11. ing lampah tan kawursita | duk samana inggal prapti | pasewakaning narendra | pan nuju nata tinangkil | nèng
--- 118 ---
madyaning sitinggil | andhèr prawira nung-anung | kang rinêmbak tan liyan | amung sang raja pinutri | kang dhinustha dening sang mantri panglima ||
12. kasaru sowaning duta | sira Ki Dhaèng Brêmani | kerit dening ulubalang | praptèng ngarsa mangênjali | sarwi ngaturkên tulis | wus tinampan sang aprabu | binuka sinuksmèng tyas | langkung sukaning panggalih | kadyangganing taru karirisan warsa ||
13. sangking sru sukaning driya | sakala nimbali sori | prapta sinungan pariksa | narpadayita miyarsa |[54] ruwat-ruwêting galih | dene putra wus pinangguh | tur nèng praja priyăngga | ing antara [a...]
--- 119 ---
[...ntara] datan têbih | ciptaning tyas kadya age uningaa ||
14. sakêdhap-kêdhap narendra | tansah dangu mring Brêmani | awit mulabukanira | kênane sang rajaputri | aturirèng Brêmani | salêsih wicara tutuk | marma sri maèswara | karênan tyas miyarsi[55] | mring Ki Dhaèng dene pralêbdèng wicara ||
15. Dhaèng dhasare waskitha | mèt srana ngrêsêpkên ati | sakala jêng maiswara | dhawuh mring rêkyana patih | hèh apatih dèn aglis | mataha mring wadyaningsun | mapag atmajaningwang | anggawaa tandhu joli | lan mrantia turăngga agêming raja ||
16. ing saupacaranira | kaprabon prabu
--- 120 ---
taruni | patih parentah mring jaba | sagung nayaka nêgari | punggawa para mantri | kêrigan tan wontên kantun | sampun samaktèng ngarsa | tandhu jêmpana lan joli | lan lêlayu daludag rontèk kêkăndha ||
17. marpat wadya nèng bacira | jêjêl busana mawarni | blabar anjaladri pasang | para nayakaning nagri | samya nitih turanggi | kang jêjaran galur-sêlur | sawingkinging jêjaran | tandhu jêmpana lan joli | tuwin kuda agême sang rajaputra ||
18. pêpancèn măngka caosan | titihanira sang putri | tuwin sang pinudyèng krama | cêcalon pangran dipati | ing wuri kyana [kya...]
--- 121 ---
[...na] patih | sumambung sawadyanipun | pacara mugwèng[56] ngarsa | ing wuri para wadyalit | asri tinon pindha trunaning udaya ||
19. kasêmbuh srining busana | abra sing mandrawa kèksi | kadya arga kawêlagar | kumênyar mradiptèng margi | surêm sunaring rawi | mêlêk-mulêk kang pêpêluk | lêbu kabur sumêbar | katawur sumawur kèksi | kadi ima manadukarèng marga[57] ||
20. sinêru ing lampahira | pangarsanira lumaris | mantri bopati wus prapta | ing padesan têpis-iring | kagyat ki juru tani | gupuh gurawalan mêthuk | radèn wus tundhuk asta | lan sira rêkyana patih | patih nabda kula dinutèng narendra ||
21. amondhongi jêng paduka | tuwin [tuwi...]
--- 122 ---
[...n] rayi ta sang putri | margi ramanta sri nata | sampun patêmbaya nguni | sintên kang wagêt manggih | rayinta sang rêtnaning rum | sinung praja sasigar | gananjar[58] lênggah kinardi | prabu anom jumênêng salèring pasar ||
22. tuwin jêng kusumèng pura | pinaringakên tumuli | radèn aris awacana | timbalan dalêm kapundhi | sadrêmi anglampahi | ing karsa jêng sang sinuwun | kya patih angandika | sampun sumêlang nglampahi | anggèr kula kang nanggêl dhatêng paduka ||
23. radèn gya ngrasuk busana | ngagêm clana cindhe wilis | kampuh bathik latar krêsna | ukub byur kang renda rukmi | kuluk mathak rêspati |
--- 123 ---
răngka ladrang pèlèt nglambung | wêdhung wangun larangan | kampuh cinincing sawêntis | ciptanira dadia manising praja ||
9. Dhandhanggula
1. sang lir rêtna ngrasuk busana di | sinjang songkèt apênding kancana | sinotya byor têtirahe | rasukan bêrcèn murub | kasêmêkan wungu tinêpi | sêngkang nata brănta[59] | sêsupe hèrlaut | kadya yyang-yyanging bawana | sri kawuryan saesthanira kang warni | lir Ratih kamanungsan ||
2. Ki Janggala lawan Ki Janggali | kêkayangan dènira anyawang | mring bandara sakarone | kya patih gya umatur | mring dyan putra anggèr suwawi | sêdhênge sami jêngkar | sampun [sampu...]
--- 124 ---
[...n] wancinipun | radèn tan lêngganèng karsa | tandya nitih turăngga sang dyah nèng joli | ingayap pra punggawa ||
3. sêsêk jajêl[60] jalu lawan èstri | kang ningali sauruting marga | kêbêk kaèbêkan gêbèl | mangkana sampun rawuh | jroning praja wadya pangarsi | sri nata gupuh arsa | ngluwari kang kaul | awit watêsing jro kutha | praptèng pura sami sinêbaran sari | gêlaran sinjang pita ||
4. myang sagunging pradăngga ngrêrangin | tundha-tundha sauruting marga | sêlane sinêling ronggèng | topèng tanapi angklung | reyog tuwin ringgit karucil | totonan[61] tan petungan [petung...]
--- 125 ---
[...an] | turuting marga gung | janma kang sami umiyat | galur-sêlur têkèng papan atap pipit | pêpêt puput mèt papan ||
5. tan antara wus praptèng sitinggil | mandhap sangking titihan jêmpana | sarimbit lawan garwane | sigra sang maha prabu | lan kang garwa mêmalajêngi | rinangkul ingkang putra | kinuswa kang êmbun | kinêmpit lungayanira | kasoking tyas sri nata lan pramèswari | têmah sami karuna ||
6. tuwin mantu tansah dèn tingali | rêsêp mulat nata lan kang garwa | dene ta wontên iribe | lawan sang rêtnaning rum | myang pasêmon datan kêkalih | gya kinèn lênggah jajar | risang lagya rawuh [ra...]
--- 126 ---
[...wuh] | sri nata anon ing putra | pêrak garwa sakala luntur ingkang sih | têmahan angandika ||
7. dhuh sutèng ngong babo kaki Panji | nora nyana lamun arinira | ing warna akèh miribe | lan sira putraningsun | radèn nêmbah datan mangsuli | sri nata angandika | tampanana kulup | bumi pêparoning praja | lawan sira samêngko sun junjung linggih | dadya prabu taruna ||
8. wus ngestrenan undhanging narpati | dening para nayakaning praja | têtêp prabu nom adêge | pinacak puranipun | lèring pêkên pinggir bênawi | karan pura Kaneman | gya sinung jêjuluk [jêju...]
--- 127 ---
[...luk] | Sri Mudha Dewakusuma | sumawana sira Ki Dhaèng Brêmani | jinunjung ingkang lênggah ||
9. dadya lurah gandhèk misesani | sinung nama Dyan Dêmang Ngurawan | rongatus cacah lênggahe | mangkana kang cinatur | Ki Andakasura samangkin | arsa ingukum kisas | măngka dosanipun | dènira umatur dora | ngakên-akên mêjahi panglima nguni | prabu nèm sru turira ||
10. angrarêpa mring rama narpati | sèwu-sèwu aksamèng narendra | dene kawula têmahe | purun lumawan matur | paran dadosirèng asisip | inggih pun Dakasura | katrap kukum lampus [la...]
--- 128 ---
[...mpus] | sri narendra angandika | ya mulane Si Andakasura kaki | kênèng ukum palastra ||
11. awit dening goning wani-wani | matur dora mring jênêng manira | murakramèku[62] arane | lamun nora linampus | wong mêngkono amêmarahi | kaki mring kancanira | lawan turunipun | wong cidra marang narendra | iku pantês kêlamun dèn ukum pati | prabu nèm matur nêmbah ||
12. lamun amung mêkatên kang sisip | datan pantês yèn katrap palastra | amung inggih prayogine | pinèt samurwatipun | linimbanga ingkang rumiyin | sri nata angandika | bênêr sira kulup [ku...]
--- 129 ---
[...lup] | sun turut saaturira | Dakasura winêdalakên tumuli | sangking jro pakunjaran ||
13. sinung janji ayya dora malih | lamun piningkalih antuk siksa | Andakasura ature | sandika sagah mantun | nata sigra kundur mring puri | mangkana Dakasura | sakit manahipun | lolos sangking wismanira | nêdya ngungsi dhatêng nagri Gilingwêsi | saanak rayatira ||
14. lampahira samana sampun prapti[63] | lajêng jujug ngarsaning narendra | kusung-kusung pasêmone | matur sarwi rawat luh | pramilamba sumiwèng aji | nêdya atur pariksa | ramanta sang prabu | mangke mundhut mantu kumpra |
--- 130 ---
nampik dhatêng paduka sri narapati | ulun dahat murina ||
15. lawan langkung owêling sang putri | krama angsal arahan kewala | tur sarwa saru warnine | ing nguni-uni lamun | karsaa mring paduka aji | sayêkti tan kuciwa | iba pantêsipun | anampik jêng padukendra | têka milih tiyang papa tanpa budi | sri nata duk miyarsa ||
16. lir sinêbit talingane kalih | kang jaja bang amawinga-winga | awêngis pangandikane | Sang Prabu Cêmpa bingung | nampik nata ing Gilingwêsi | baya tan kulak warta | yèn ngong ratu agung | băndha-bandhu sugih bala | yèn mangkono karêpe [ka...]
--- 131 ---
[...rêpe] Si Cêmpala aji[64] | bêcik sun pukul ing prang ||
17. sri narendra ngandika mring patih | hèh ta patih sira dèn samapta | ing yuda samêngko bae | kumpulna wadyaningsun | saanane ayya na kèri | lan sira mirantia | gêgamaning pupuh | sun arsa ngrabasèng yuda | marang Cêmpa ambêbahak ngosak-asik | mring raja salah cipta ||
18. patih sandika sampun rumanti | kuda rata rakiting ayuda | jinum sajuru-jurune | sri nata sampun ngrasuk | kang busana agêming jurit | kya patih matur nêmbah | adhuh sang sinuwun | ing driya dipun sarănta [sa...]
--- 132 ---
[...rănta] | anggaliha susahing para wadya lit | prayogi sinarèhna ||
19. ing karsendra kang tan sawêtawis | karya susahing wadya sadaya | yêkti kirang pakantuke | ngumbar sêrênging kalbu | datan urup lan kang pinurih | mung prakawis wanita | dede timbangipun | ngantos makatên punika | lêpat-lêpat yèn kasor anglêlisêmi[65] | ing karsa sri narendra ||
20. sri narendra mirêng turing patih | langkung duka kawistarèng netya | patih wus wika[66] sabêne | inggal angraup suku | mintaksama wus tan ginalih | sri nata ngasta gada | patih gya pinupuh | mêmêt wus dadi kunarpa |
--- 133 ---
sri narendra angandika sêmu wêngis | saiki rasakêna ||
21. sira wani mambêng karsa mami | wontên mantri aran pun Sudarma | lan patih prênah arine | langkung murinanipun | arsa bela tinahên galih | sinamun samudana | sêsandi datan wruh | nanging osiking wardaya | benjang arsa malês ukum mring sang aji | nèng jroning papêrangan ||
22. sigra budhal sadaya lumaris | tanpa ngaso pêlakan samarga | gumêr gumêrah swarane | marma glis nuli rawuh | palabuhan ing Gilingwêsi | sang nata nitih sigra | palwa sawadya gung | winot sawahananira [sawa...]
--- 134 ---
[...hananira] | gunggung palwa sadasa amot prajurit | liyane palwa raja ||
23. lampahira rikat kênèng angin | saking wuri angidit tan kêndhat | mindha sêsawat lampahe | ing marga tan cinatur | sigra prapta plabuhan nagri | ing Cêmpa langkung pelag | pasang-rakitipun | sigra sami labuh jangkar | nata inggal mundhut titihan sêkoci | sawadya minggah dharat ||
24. sigra karya pakuwon wus dadi | ambêlabar lir samodra bêna | asri kawuryan wangune | wadyanirambêk rusuh | anjêjarah ing sabên ari | tumpêsan rajakaya | kang băngga pinikut [pini...]
--- 135 ---
[...kut] | kinarya pangewan-ewan | sakalangkung siyasatirèng narpati | mring para wadyèng Cêmpa ||
25. otêr-patêr gêtêr wadya tamping | sami ngili gèn gêgunungira | kerit mring pura temahe | wus katur mring sang prabu | lamun wontên mêngsah gêng prapti | sri nata langkung duka | gya nimbali sunu | wus prapta sinungan sabda | putraningsun apa tan ngrungu pawarti | yèn ana mungsuh prapta ||
26. narendra gung sangking Gilingwêsi | trap pakuwon dhêndhêng nèng muara | rusuh sawadyabalane | kang putra langkung ngungun | sinung wikan rama narpati | tandya mit mapag yuda | ondhang mring wadya gung | bopati [bo...]
--- 136 ---
[...pati] mantri satriya | kêrig lampit pêpêt nèng bacira pipit | tan nêdya mundur ing prang ||
10. Durma
1. prabu anom manêmbah amit ing rama | ngandika sri bupati | kulup dèn prayitna | ayya sira pêpeka | mungsuhira iku kaki | ratu gêgala | Sang Prabu Gilingwêsi ||
2. narpa mudha alon aturirèng rama | kadanga jawata di | inggih bêdhatia | dêdamêl sabawana | kawula tan nêdya miris | kalangkung suka | lamun tandhing ajurit ||
3. mapan sampun kasêdya ngèsthining driya | benjang têmpuking jurit | sami tandhing yuda | ijèn lawan [la...]
--- 137 ---
[...wan] kawula | nêmbah lèngsèr sangking ngarsi | narpati mudha | kampir amit ing rayi ||
4. praptèng dalêm pinapag mring garwanira | dhuh kangmas adipati | kula nyuwun warta | paran gêtrêring jaba | wontên mangsah sangking pundi | nararya nabda | săngka ing Gilingwêsi ||
5. sang dyah matur inggih pun Andakasura | ingkang karya prakawis | margi nguni gadhah | sir dhatêng ing kawula | kang raka ngandika aris | ayya rinasa | sabarang ingkang uwis ||
6. balik iki mêngko upama sun kalah | kaboyong sira pasthi | sang dyah angandika | pan sarwi angujiwat | kang ora-ora ginalih | mundhak mêmaras [mêma...]
--- 138 ---
[...ras] | akarya walang-ati ||
7. prabu anom sigra angrasuk busana | kapraboning ajurit | angagêm makutha | pinatik nawa rêtna | barunging praba marnani | abra markata | kadya wimbaning rawi ||
8. ngagêm clana gubêgan cindhe puspita | tinêpi renda kuning | kampuh parang karna | mawi nyothe curiga | yèn sinawang tuhu kadi | Sang Suryaputra | sêdhênging mangun jurit ||
9. sampun budhal kang para wira bêlabar | lir robing jalanidhi | sang narpati mudha | anitih kang turăngga | sinung aran sêkargambir | binarong pelag | gêdhah linungsir-lungsir ||
10. ingkang [ing...]
--- 139 ---
[...kang] munggyèng pangarsaning prawiraswa | Dêmang Ngurawan nênggih | Janggali Janggala | nèng wuri numpak kuda | bêlangbuntal suri malik | kèh medanira | Janggala jêrit-jêrit ||
11. sampun prapta pasisir pêrak muara | mêngsah sami mangèksi | gya angrakit gêlar | mungsuh rowang sawega | munya têngaraning jurit | mungsuh lan rowang | surak sarosa atri ||
12. ing payudan kadya têdhuh alimêngan | mimis saengga riris | krêcêking warastra | myang krêbêting kang dwaja | sasab bêntaring wiyati | padha sudira | kang aprang mamrih tandhing ||
13. ana nyuduk sinudu[67] pêdhang-pinêdhang | wênèh bindi-binindi | ana [a...]
--- 140 ---
[...na] ta prawira | sumbaga wirutama | mangsah mung asta kumitir | manguntir mêngsah | siwat-siwut kèh sêbit ||
14. wadyèng Cêmpa lir sima krura mamăngsa | kotbuta manrang wèri | mangamuk arampak | gosok godhi kang tumbak | gumulung kiwul paksa mrih | marwasèng mêsah[68] | sasat kang banjir wukir ||
15. larut gêmpang wong Gilingwêsi kasêrang | lumayu rêbut urip | prabu nèm sakala | amêlak kang turăngga | Dêmang Ngurawan ningali | yèn narpa mudha | umangsah gya tut wuri ||
16. Sri Narendra Gilingwêsi karepotan | tinilar dening dasih | tandyarya Sudarma |
--- 141 ---
marêki prabunira | dènirarsa malês maring | pêjahing raka | nênggih rêkyana patih ||
17. sri narendra datan anyana ing driya | dene wadya pribadi | Sudarma saksana | anarik kang curiga | ginoco jajaning aji | kagyat aniba | nudingi sarwi angling ||
18. paran dosaningsun sira kaniaya | Sudarma nabda wêngis | sira ratu murka | druhaka siya-siya | matèni wong tanpa sisip | sadulur ingwang | iya si kakang patih ||
19. tanpa dosa têka sira kaniaya | tur mawèh tutur jati | tan kagugu malah | sinulah tanpa prênah | ratu buwang kramaniti | marmane [mar...]
--- 142 ---
[...mane] iya | rasakna ing samangkin ||
20. pan kasaru prabu nèm ing praptanira | sang nata gya ngêmasi | prabu nèm ngandika | hèh sira iku sapa | dene ta wani matèni | mring naranata | tur ratumu pribadi ||
21. nêmbah matur sira Ki Arya Sudarma | milamba amêjahi | mring nata punika | margi sadhèrèk kula | pinêjahan tanpa sisip | têtêp punika | ratu druhakèng bumi ||
22. lêpatipun inggih sadhèrèk kawula | mambêngi karsèng aji | ingkang dhatêng murka | niaya siya-siya | kang tumanduk mring wadyalit | têka dèn lunas [lu...]
--- 143 ---
[...nas] | tan mawi krana aris ||
23. dadya mangke kawula malêskên kadang | kang sampun dèn pêjahi | natamba punika | dhasar salaminira | mahambêk duskarta yêkti | singa mrih arja | tamtu datan kinanthi ||
11. Kinanthi
1. prabu nèm ngandika arum | paran watêke ing nguni | ratunira pratelakna | dèn balaka aywa kikib | wêwatêk wantuning karsa | duk anèng prajaning nguni ||
2. Arya Sudarma umatur | mangke kawula ngupadi | inggih sêksi ingkang sêca | yèn amung kawula inggih | umatura kathah-kathah | têmahipun tanpa kardi ||
3. manawi kaparêng
--- 144 ---
ulun | badhe nglêmpakkên rumiyin | wadya kang sami lumajar | prabu nèm anayogyani | sigra wau tinimbalan | prawira ing Gilingwêsi ||
4. wus marpat ngarsa supênuh | sagung ingkang para mantri | sakarine ingkang pêjah | prasamya anungkul aris | mring sri mudha wirutama | ngaturkên kang pati urip ||
5. Arya Sudarma gya matur | wangsuli caritèng ngarsi | lagu lêlagehanira | Sri Narendra Gilingwêsi | dènira dir siya-siya | mring wadyanira pribadi ||
6. makatên nguni pukulun | watêkipun sri bopati | ing Gilingwêsi nalika |
--- 145 ---
jumênêng ngasta nêgari | langkung sangking murangkrama | ambawa karsa pribadi ||
7. sabên ari karêmipun | ngabên ayam tuwin jangrik | maesa lêmbu myang menda | trakadhangan ngabên janmi | sami cinêpêngan rotan | punika yèn pajar sasi ||
8. sawênèh ingabên gêlut | kang ajrih dipun pêjahi | kang wantêr datan ginanjar | kang kawon dipun pisakid | kang mênang mung sinung wedang | sacangkir tan mawi gêndhis ||
9. lamun arsa ngabên lêmbu | amundhut darbèking alit | pan botên mawi tinumbas | yèn ngucik dipun pêjahi | kalamun sêngit sujanma [su...]
--- 146 ---
[...janma] | tan sampun yèn tan ngêmasi ||
10. narendra murang ing kukum | dosa agêng miwah alit | tan pinangkat kang pidana | angagêm karsa pribadi | pra nayaka tanpa karya | ing karya mung ngrèh wadyalit ||
11. tuwin lamun wontên wadu | darbèstri ragi mancêning | lakinira pinêjahan | rabi kunjuk mring sang aji | makatên lakuning karya | Sri Narendra Gilingwêsi ||
12. pami lulus yuswanipun | tansah prihatosing bumi | narendra nèm angandika | hèh ki sanak Gilingwêsi | caritane Si Sudarma | iku apa ta sayêkti ||
13. sêsarêngan [sêsa...]
--- 147 ---
[...rêngan] aturipun | para mantri Gilingwêsi | dhuh gusti lêrês sadaya | samêndhang tan wontên sisip | turipun Arya Sudarma | têtêp datan angewahi ||
14. Sri Gilingwêsi kalangkung | siasatirèng wadyalit | sasat ama amêmăngsa | sangsaya saari-ari | mungkar tangkaring angkara | karana bucal palupi ||
15. amung lamun ginagunggung | sukaning driya tan sipi | nging kang gunggung tan ginanjar | malah yèn kêmba sakêdhik | pun juru gunggung sakala | kinalewang kawir-kawir ||
16. măngka wontên mantri purun | atur pèngêt mring sang aji | supados sampun kadawa [ka...]
--- 148 ---
[...dawa] | ing karsa datan prayogi | sri nata lajêng bramantya | kang matur jinuwing-juwing ||
17. sokur mangke têmah surut | suda panggrêsahing alit | èstu Ki Arya Sudarma | benjang lamun praptèng nagri | kinaulan tiyang kathah | dèn pisusung[69] siyang ratri ||
18. narendra amba pukulun | dados satruning wadyalit | awit kathah kang sumêlang | bok têmah katrap pisakit | dening nata murangkrama | prabu nèm ngandika aris ||
19. wis aja padha winuwus | apa ta wus têmah lalis | kari paran pikirira | samêngko [sa...]
--- 149 ---
[...mêngko] padha sun tari | umatur radèn prasaja | kang dadi kêncênging budi ||
20. para mantri rêmpêk matur | kêdah sami nyuwun ngabdi | dadosa pamong turăngga | datan garantês ing kapti | amung pun Arya Sudarma | katanêma Gilingwêsi ||
21. pantês jumênênga ratu | wit sabar wiyar kang budi | tur maksih darah narendra | buyut Raja Gilingwêsi | ingkang jumênêng ing kina | kuntap lamun ratu adil ||
22. ing mangke yakti tumurun | kautamaning pambudi | tuwin ta Arya Sudarma | punika ingkang mêjahi | narendramba ingkang murka | gung karya rusaking bumi ||
--- 150 ---
23. prabu nèm ngandika arum | ya ingsun bakal nuruti | mring karsanira sadaya | nanging dèn sarantèng kapti | katêmu buri kewala | payo mring jro kutha dhingin ||
24. sun sebakkên mring sang prabu | [...]kancanta[70] Gilingwêsi | kirida dening Sudarma | aturira para mantri | sandika datan suwala | ing rèh sapakèn jêng gusti ||
25. Ki Arya Sudarma sujud | saprikancanira mantri | prasêtya srah jiwa raga | mring sang wira jayèng jurit | suka sinunga pakaryan | tan suwalèng siyang ratri ||
26. prabu taruna gya dhawuh | têngara budhal lumaris | gong bèri [bè...]
--- 151 ---
[...ri] tinabuh sora | wau wadya Gilingwêsi | sagung gêgamaning yuda | sampun sami dèn bongkoki ||
27. măngka pratăndha panungkul | Arya Sudarma kang ngirid | sigra sang prabu taruna | amiji mantri tinuding | atur uninga narendra | lamun wus unggul kang jurit ||
28. kang dinuta nandêr mamprung | ing jro kitha sampun prapti | sri nata ngatura priksa | yèn putra unggul ing jurit | sigra ngrasuk busana[71] | sakaprabonira mijil ||
29. nitih dipăngga gêng luhur | pinalanan sarwa wilis | mêlês amardapa wrêda |
--- 152 ---
sumunar kang songsong asri | sampête kang upacara | garêbyêg ing ngarsa wuri ||
30. lêlayu anglir kilayu | kalulun kelut sang aji | dwaja panjrah urut marga | margil kang kêndhang gong bèri | srawungan swaraning gurna | thongthong-grit kêkêlèng sruni
31. sira sang juwitaning rum | dumulur mapag ing laki | kasusu arsa uninga | ing warna sang jayèng jurit | kaya pa solahe baya | kang binayang bayong putri ||
32. titihanira sang ayu | jêmana rinênggèng rukmi | tan pati ngadi busana | amung lugas amarnani | prandene lawêning cahya | ngasorkên langên sabumi ||
--- 153 ---
33. kèh wadoning pra tumênggung | punggawa satriya mantri | kalayu sang kadi rêtna | sangking dènirarsa ngèksi | mring lagi kang mêntas yuda | prasamya wahana joli ||
34. ing samarga galur-sêlur | tandhu tundha-tundha kadi | lampahe pangantèn anyar | găngsa saturuting margi | saengga wiwahanira | mangkana ta sampun prapti ||
35. ing pakuwon sri winangun | prabu nèm sigra ngabêkti | nulya dyah sêkaring pura | mring pangran raka ngabêkti | langkung onêng-ingonêngan | kang lagya sami pêpanggih ||
36. sang narendra wrêda agung | mêmuji sang
--- 154 ---
jayèng jurit | aris dènira ngandika | dhuh putraningsun wong sigit | tan loro paraning trêsna | mung sira atmaja mami ||
37. kaki bangêt panrimèngsun | sira bangkit berat wèri | lan dahat sokur manira | iya mring Hyang Udipati | dene paring parimarma | karahayonira sami ||
38. paran ta wartane kulup | duk sêdhêng ramene jurit | prabu anèm matur nêmbah | makatên purwaning nguni | nêdhêng kèngsêre kang mêngsah | Sri Narendra Gilingwêsi ||
39. badhe ngungsi dhatêng prau | kasêlak dipun pêjahi | dhatêng wadyane priyăngga | pun Arya [Ar...]
--- 155 ---
[...ya] Sudarma nami | wit malêskên kadangira | linunas dènnya mambêngi ||
40. limrah sami aturipun | pra nayaka Gilingwêsi | ngawonkên mring prabunira | sinêbut sri datan adil | dene kang pinuji tan lyan | amung pun Sudarma yêkti ||
41. pramila panuwun ulun | lamun pinarêng ing galih | prayogi yèn pun Sudarma | ingadêgkên narapati | wontên Gilingwêsi praja | rèhning sampun pinilih[72] ||
42. kang rama ngandika arum | sarèhêna dhingin kaki | nora gampang karya raja | kudu pinikir kang
--- 156 ---
slêsih | bok ing wuri gawe susah | aja dumèh sira asih ||
43. mêngko yèn wis dadi ratu | angèl panglungsure kaki | bêcike nganggo cinoba | ingadêgkên patih dhisik | sinawang săngka kadohan | yèn bisa jinunjung aji ||
44. lan manèh pamikir ingsun | Si Sudarma iku kaki | kêna dosa ing nagara | goning matèni awani | ya marang narendranira | bênêre iku tan kêni ||
45. sanadyana ratunipun | murang marang para adil | bênêre mung linungsura | iya karatone kaki | iku kudu sabipraya | lan para [pa...]
--- 157 ---
[...ra] nayaka sami ||
46. kang lumrah mangkono kulup | mungguh lêlakoning mantri | iki têka buwang nalar | wani matèni narpati | marma săngka karsaningwang | samono pan wus mantêsi ||
47. patih tan rinèh ing ratu | iku wus sasat narpati | măngka bêcik karyanira | dènira angrèh nagari | ing mêngko sêdhênge iya | ingadêgkên narapati ||
48. prabu nèm alon turipun | lêrês pangandika aji | tumraping dhatêng wiradat | kawula kalimput yêkti | de kirang titi-pariksa | nalar anggêring nagari ||
49. sangking maksih mudha punggung | dadya [da...]
--- 158 ---
[...dya] ing driya kalêmpit | tan mulur ngulari nalar | kasêsa karoban ing sih | ngicalakên subasita | tan mawi wêweka wingking ||
50. ing mangke sumăngga ulun | ing karsa jêng sang dewa ji | iya ngapa njaluk ingwang | nganggo ngaturna prajanji | sêtyaning amêngku praja | supaya bisa lêstari ||
51. lawan ta sabanjuripun | ingkang jêjêg marang adil | amrih karêksaning praja | myang tata têntrêming alit | yèn darbè tindak sawênang | nayaka wajib sung peling ||
52. mring nata kang ambêk rusuh | sung panggrêsahing wadya lit | marma ||
--- 159 ---
kurang adilira | nganggo karêpe pribadi | yèn tan kêna pinambêngan | para nayaka dèn aglis ||
53. nyuwuna salin mring ingsun | aja nganggo walang-ati | têmbung sun paring parentah | êndi ta ingkang pinilih | ing akèh umadêg nata | nanging kang turun narpati ||
54. nadya[73] putu tuwin buyut | canggah iya maksih kêni | amung aja milih darah- | ing alit nora prayogi | watêk turuning asudra | sayêkti maksih nglabêti ||
55. yèn kêbanjur madêg ratu | watake maksih nglabêti | ardaning kang mana[74] prapta | ambuwang wêlas lan adil | lir Gilingwêsi [Gi...]
--- 160 ---
[...lingwêsi] Narendra | pinandhêm dasih pribadi ||
56. kinarya pèngêt tan patut | Sri Narendra Gilingwêsi | siniksa wadya priyăngga | kunarpa tan dèn rumati | kang putra suka miyarsa | kalunturan sabda aji ||
57. ondhang ing wadyarsa kundur | gong bèri munya swara tri | kêbut saha wadyakuswa | sang rêtna wus nitih joli | sri nata nitih dipăngga | pinalanan sarwa asri ||
58. prabu anèm munggèng pungkur | nitih turăngga rêspati | binusanan kancana bra | mêndha pan mêdhar sêsirig | anut iramaning găngsa | urmatan saurut margi ||
--- 161 ---
59. kunêng lampahirèng ênu | wus prapta jroning nagari | gumuruh swaraning găngsa | pelog slendro carabali | wurahan swaraning janma | ingkang samya nêningali ||
60. hyang pradănggapati surup | ginantyan wibaning[75] sasi | praba mubyar kêkêncaran | sêdhênge purnamasidi | padhange kadi raina | dening ujwalaning rati ||
61. sri nata rawuh kêdhatun | lajêng lênggahan pandhapi | sadaya samya sumewa | satriya punggawa mantri | tuwin wadya têtêlukan | kang sangking ing Gilingwêsi ||
62. prabu nèm ngandika arum | mring Patih Cêmpa nagari |
--- 162 ---
paman kula benjang-enjang | dinuta ing sri bupati | misudha mantri wisesa | ing nagari Gilingwêsi ||
63. kănca andika sawêgung | kadhawahan sami nangkil | kinèn sami ngèstrènana | ingkang winisudha ing sih | pantêse kang pakurmatan | kula pasrah paman patih ||
64. pun Sudarma namanipun | kang badhe jinunjung linggih | kya patih matur sandika | sigra kang sumewa sami | dhinawuhan lir kang dadya | dhawahing prabu taruni ||
65. narendra putra gya kundur | kanthèn asta lan kang rayi | ginarêbêg parêkanira [parêka...]
--- 163 ---
[...nira][76] | samput[77] saupacara sri | kawuryan ing lampah kadya | Sang Hyang Asmara sarimbit ||
12. Asmaradana
1. kunêng tan winarnèng ratri | praptenjang nêmbang têngara | sabên nayaka wismane | thongthong-grit gong bèri lawan | kang puksur sêsauran | tăndha têngara dhêdhawuh | ngumpulkên pra wadyabala ||
2. gumêr gumêrah kang nangkil | marpat nèng bacira tantra | sawega sagêgamane | lêlayu lawan bandera | rontèk rantab ing ngarsa | minăngka wiwahanipun | ingkang arsa winisudha ||
3. narpatmaja arsa nangkil [nangki...]
--- 164 ---
[...l] | ginarbêg punggawanira | asri kawuryan lampahe | praptèng pagêlaran lênggah | tantara ingkang rama | miyos rawuh sitiluhur | pinarak ing dhampar dênta ||
4. prabu nèm dènira nangkil | anèng kananing palăngka | patih ngarsa samantrine | narendra mudha ngandika | hèh paman Patih Cêmpa | lamun sampun sami kumpul | saprikănca pêkênira ||
5. pun Sudarma dipun aglis | nuli jêngandika bêkta | sumiwèng ngriki samangke | lan sapirantose pisan | busana kapatihan [kapa...]
--- 165 ---
[...tihan] | kya patih nêmbah umatur | anggèr pan sampun samakta ||
6. kya patih sasmitèng wuri | Sudarma sampun binakta | umarêk ngabyantarane | ingayap para nayaka | tuwin mantri punggawa | saha saprikancanipun | ing Gilingwêsi sadaya ||
7. wus banjêng mugèng[78] sitinggil | prabu nèm madêg sigra[79] | dhawuhakên timbalane | sora sarèh kang wicara | hèh sagung pra nayaka | sangki[80] asmanta sang prabu | namtokkên mring Sudarma[81] ||
8. ing mêngko jinunjung linggih | kinarya patih wisesa | nèng Gilingwêsi prajane | ingkang sarta kaarana | Klana Suraludira [Sura...]
--- 166 ---
[...ludira] | marmanta sinung jêjuluk | mangkono ing têgêsira ||
9. basa sura iku wani | ludira têgêse darah | wani pêrang sanyatane | sigra sinung kang makutha | pratăndha mêngku praja | sinêngkakakên mring luhur | bineda pangwasanira ||
10. wus lênggah jajar lan Patih | Suraludira nèng kiwa | wadya Gilingwêsi kabèh | dadya tyas kalangkung suka | dene ta Sang Sudarma | mangkya wus têtêp amêngku | anèng Gilingwêsi praja ||
11. antara bujana mijil | dinum mring wadya siwaka | nata jêngkar mring pura ge | luwaran ingkang sumewa |
--- 167 ---
Patih Suraludira | kalilan ngaso mring kuwu | sawadyanira sadaya ||
12. Kyana Patih Gilingwêsi | tansah dènira sumewa | mring prabu anèm sêdyane | nyuwun pitêdah kang nyata | caraning mêngku praja | salaminira pan agung | winulang rèh karaharjan ||
13. samana sami pêpanggih | nèng dalêming si wayendra | prabu anom andikane | mêngko wus sêdhênging kakang | mulih mring prajanira | ananging ta wêkas ingsun | poma sira dèn prayitna ||
14. lire wong mêngku nagari | lamun adil palamarta | alus lulus [lulu...]
--- 168 ---
[...s] pamêngkune | dumadi karta kang praja | yèn abêk[82] siya-siya | sayêkti akarya kisruh | rêrusuh dumrunuh prapta ||
15. kaya upamane kali | yèn lêtuh sêsirahira | sayêkti buthêk iline | kongsi sapangisor pisan | yèn bêning kang sêsirah | iline we kang saèstu | amilu wêning sadaya ||
16. mêngkono mungguh narpati | sarat sarèh saniskara | supadya alus êmpane | parentah tanduking prana | pranatanirèng wadya | budi angkara wèh wurung | graita kang mrih utama ||
17. wong olah nalar upami | liring janma ngulik turăngga[83] | kudu [ku...]
--- 169 ---
[...du] rigên myang talatèn | dènira mrih pangajaran | ywa kongsi kurang pakan | kang minăngka boganipun | tan lyan mardi martotama ||
18. yèn turăngga kurang bukti | tuwin ta kopène kurang | sayêkti gêlis bobroke | kayat upamane prana | kurang prihatinira | tuwin ta tarimanipun | sayêkti glis tibèng papa ||
19. marma wong mêngku nagari | gêdhe cilik nora beda | ing pangolah wêwadine | upama kurang prayitna | dènira mêngku wadya | nora wurung tibèng luput | kalêmpit atêmah nistha ||
20. sarate wong arsa adil | kudu
--- 170 ---
karêm mupakatan | lawan pra niyaka kabèh | nimbang sakèhing prakara | myang sagunging dêdosan | yèn pratitis êmpanipun | sumrambah nglabêti praja ||
21. ana têpaning palupi | Nata Gilingwêsi ika | angagêm karsane we[84] | nora rêmên têtarenan | sakèhe kang kinarsan | karsa pribadi jinurung | kadlurung tibèng bêbaya ||
22. Kyana Patih Gilingwêsi | prastawèng driyantuk têdah | pangolah praja lajêre | manêmbah alon turira | ing palimarma tuwan | mugi-mugi dasihipun | sagêda anglampahana ||
23. pamintamba [paminta...]
--- 171 ---
[...mba] mring Hyang Widi | mugi sagêd nampènana | wulang tuwan sadayane | lêstantuna ing salama | dumulur ing sakarsa | dadosa jêjimat ulun | ing sabda sri nata mudha ||
13. Sinom
1. prabu nèm malih ngandika | lan kakang patih kang mugi | ngayomana pra nangkoda | asiha marang tani[85] | wit arjaning kang nagri | tarlèn saka loro iku | narendra lamun datan | ngrêksa pakolèhing nagri | yeka tăndha tan mrinani prajanira ||
2. sauruting marga-marga | wèhana kang bale panti | ayya sêpi ingkang têngga | mangkono [mang...]
--- 172 ---
[...kono] saturut margi | anaa jru pangaksi | mrih kêncênge ingkang tungguk | yèn praja tan santosa | kèh durjana ngrêrusuhi | pra nagkoda datan ana wani prapta ||
3. lamun kongsi mangkonoa | ilang pangkolèhing nagri | boga busa walastra[86] | sandaya[87] rêngganing panti | tan ana ingkang prapti | sangking praja liyanipun | têmah sami kacuwan | tan ana undhaking nagri | sangking mănca sinêbut praja tan arja ||
4. lawan sakèhe padesan | pagêre purihên rapit | saubênge
--- 173 ---
pakarangan | sinambangana wong kêmit | lan wonge sabên ari | pardinên padha anambut | satêgal sawahira | watêke wong kurang kardi | ngumbar hawa wêkasan laku dursila ||
5. marma padha kêncêngana | prihên srêgêp sêsabin[88] | sabên ana wadyanira | kang nora karêm ing kardi | patrapana dèn aglis | murwatên tibaning ukum | lan sarupaning ama | purihên sirnaning sami | ayya kêmba muriha kêrtaning desa ||
6. macan ula lawan baya | iku kang mutawatiri | ruwate santosanana | tumpêsên [tumpêsê...]
--- 174 ---
[...n] dèn kongsi tampis | yèku kang bilaèni | sênadyan kang ama tikus | kêkêsên sabên dina | aja dumèh iku cilik | yèn ngrêrampas tumpês para pari bebas ||
7. lan manèh sira mardia | gawe marga gêdhe cilik | kang trus mring liyaning nagara[89] | prêdinên ingkang prayogi | supadya wong gêgrami | gampang dènira lumaku | rêksanên sabên dina | nganglangana lamun latri | ka[90] supadya pra begal wêdi mèt karya ||
8. dalan kèh durjananira | sapa kang wani lumaris | aprêsasat dudu marga | mung panggonaning
--- 175 ---
bilai | kang wajib darbe kardi | berat sagung para dur[91] | tarlèn sang rèswara[92] | mêmalang malaning nagri | saranane anjaba mung jinangkanan ||
9. kyana patih aturira | ing sabda langkung kapundhi | kadosa jimat kawula | amung wagêda nglampahi | têdah paduka gusti | srana arjaning praja gung | inggih saangsal-angsal | linantih rèhning apingging | prabu anèm ngandika sun puji sira ||
10. bisaa jumênêng nata | anèng praja Gilingwêsi | awit kakang jênêng ingwang | kang nanggung mring sira nguni | upama lamun kongsi | pêkênira nêmu lupud |
--- 176 ---
gonira amêngku praja[93] | sun isin mring jêng rama aji[94] | kapindhoning merang marang wong ing Cêmpa ||
11. kyana patih atur sêmbah | dhuh gusti kawula darmi | nglampahi karsa paduka | mêngku nagri Gilingwêsi | raosing driya yêkti | mapan ta inggih mung gadhuh | mangkana prabu mudha | dènira mulang mring patih | sore kongsi têkèng ratri lingsir măngsa ||
12. kyana patih aturira | jêng gusti lamun marêngi | wadya paduka sadaya | inggih sami nyuwun pamit | mantuk mring Gilingwêsi | sampun lami wontên purug | prabu nèm angandika |
--- 177 ---
iya kakang sun lilani | mung amêkas lamun Si Andakasura ||
13. kaplayu bali nèng kana | kirimna marene nuli | sun bangêt arsa uninga | yya kongsi cinêkêl mati | sandika angabêkti | sang dipati lajêng mundur | saha wadyanira[95] | sadaya sami pinaring | busanarta măngka pasangoning marga ||
14. umangkat dalu sawadya | Sang Dipati Gilingwêsi | ing lampah tan kawursita | rèhira samargi-margi | mangkana Cêmpa nagri | mangke sangêt arjanipun | durjana sami sirna | kontap marang măncanagri | têmah kathah nangkoda anggili prapta ||
15. prabu taruna utusan [utusa...]
--- 178 ---
[...n] | nimbali mring juru tani | ing sak-anak putunira | wus prapta sumiwèng ngarsi | kanthi putung satunggil | angirid para pêpikul | galur-sêlur gotongan | jinèjèr tratag mandhapi | wajik jênang jadah lèmpèng nèng karanjang ||
16. ambanjêng kang pêpikulan | anèng pinggir urut tritis | rangkêp katri têtarapan | gendhongan ngundhung nèng wuri | sinèlèhakên aglis | anèng papan munjung-munjung | binandhung dhit-indhitan | kang bêkta kasêsa ngèksi | saisthane uparêngganing suyasa ||
17. matimpuh wênèh siduwa | ana kang jawil-jinawil |
--- 179 ---
kang bisik-binisik ana | lawan ta pating taruding | nudingi barang kèksi | rowange kinèn adulu | dêlêngên ta lo ika | e lah dalah nyata èdi- | èdi kabèh barange prabu taruna ||
18. kunêng kang samya tumingal | mangkana ingkang pêpanggih | prabu nèm alon ngandika | hèh ta kaki padha bêcik | lan sira iku nini | lawas tan tinjo maringsun | jru tani matur nêmbah | pangèstu paduka gusti | ulun tuwin pun nini sami raharja ||
19. ing mangke pamuji kula | jêng paduka ingkang mugi | tulusa ngrênggani praja | măngka tanggulanging wèsthi | nagari Cêmpa ngriki |
--- 180 ---
tumuruna tumaruntun | sampun kasêlan liya | têksiha darah sang pêkik | lêstantuna darbèni ing nagri Cêmpa ||
20. prabu nèm aris ngandika | abangêt tarima mami | kaki ing pamujinira | pinarêngna dening Widi | sasêdyanirèng kapti | juru tani lon umatur | amung ta jêng paduka | ingkang awagêd ngladosi | mring kang rama dèn miturut barang karsa ||
21. jru tani sigra ginanjar | busanarta rajapèni | ing sakulawarganira | sipêng amung kalih ratri | wontên kaneman puri | benjing pamit nyuwun mundur | rinilan sinung sabda | raharjanirèng lumaris | gya umangkat [umang...]
--- 181 ---
[...kat] sarowangira sadaya ||
22. mangkana sang rajaputra | sabên ari Sênèn Kêmis | tinamtu apirêmbagan | lawan sagung pra bupati | pinrih giliking budi | dènira nindakkên kukum | ywa nganti tibèng ina | rèhning ta kinarya wakil | mring sang nata amurih arjaning praja ||
23. ya ta ingkang winursita | anuju sajuga ari | prabu nèm tikbra ing driya | katrêsan waspa umijil | kèngêtan yayah bibi | garwa mulat inggal matur | paran darunanira | waspa paduka umijil | ingkang raka alon dènira ngandika ||
24. mangkene karananira | yayi gon [go...]
--- 182 ---
[...n] ingsun anangis | ana kang karasèng driya | iya mring sudarma mami | pisah ngong wus alami | saprene têka tan antuk | ing warta kang tatela | sugêng lan orane yayi | iku ingkang dadi rudatining driya ||
25. kang rayi angrês ing driya | miyarsa sabdaning laki | rinasa saya karasa | duk papa anèng wanadri | pisah rena sudarmi | mangkana tatêpanipun | dadya bela sungkawa | tumungkul angêmu tangis | kapisêrêng kasrawung bela karuna ||
26. asêrêt aris turira | dhuh kakang mas adipati | yèn sami sambadèng karsa | bok inggih
--- 183 ---
dipun utusi | sasêmbèn anuwèni | paran kawontênanipun | kang raka angandika | bênêr pikirira yayi | Si Janggala kewala iku prayoga ||
27. prabu nèm nolih ngandika | Janggala sira samangkin | sun duta mring Sokadana | seba marang kyana patih | ngaturkên layang mami | mangkata ing sesuk-esuk | sajabaning pustaka | kiriman ing sawêntawis | Si Janggali bae aja sira gawa ||
28. Janggala bêkis turira | kawula botên kadugi | ijèn dhatêng Sokadana | têbihipun anglangkungi | tan wande wontên [wontê...]
--- 184 ---
[...n] margi | binegal cêngêl pinênthung | karingkêl ngathang-athang | bathange cinakod anjing | kantun balung ginondhol sagawon edan ||
29. dhuh inggih mangsi kiranga | punggawa satriya mantri | têka ngutus tiyang kompra | ngandika prabu taruni | bênêr aturirèki | nanging ta piyandêl ingsung | kewala lagi sira | Janggala umatur aris | botên bingah dados piyandêl kadyèka ||
30. sukèng tyas pangran ngandika | iya ta sun wèhi kanthi | si adhi Dêmang Ngurawan | layak nora pindho kardi | dhêdhasar wus undhagi | panambanging têmbang-têmbung | Janggala matur [ma...]
--- 185 ---
[...tur] nêmbah | langkung bingah amba inggih | dhèrèkakên rayinta Dêmang Ngurawan ||
31. Bramani gya tinimbalan | praptèng ngarsa mangênjali | prabu nèm alon ngandika | yayi mas sira sun tuding | mring Sokadana nagri | Janggala kanthinên iku | drapon duduhkên marga | gawanên kintaka mami | lan kiriman turna rama sang dipatya ||
32. umatur Dêmang Ngurawan | sukèng tyas amba tinuding | sasêmbèn badhe uninga | ing Sokadana nagari | wus lami ngarsi-arsi | piniji nglampahi tuduh | sampun kang dhatêng suka | sakit pêjah anglampahi | langkung bingah tinêdah [tinê...]
--- 186 ---
[...dah] nglampahi karya ||
33. sukèng tyas anut sakarsa | botên garantês ing kapti | ngandika prabu taruna | prasêtyanira ta yayi | bangêt tarima mami | mapan wis dadi sadulur | prabu nèm sigra nyêrat | munggèng roning pandhanwangi | tinarbuka bêbukaning kang pustaka ||
34. punika ingkang kintaka | pinandara pangabêkti | putranta ingkang lêlana | pun Panji Wulung kang mugi | katur sang nindyamantri | sumawana para ibu | wahywaning kang pustaka | kawula atur udani | yèn samangke kawula nèng nagri Cêmpa ||
35. angsal pangèstu paduka | kamantu
--- 187 ---
dening sang aji | jumênêng prabu taruna | sinung sapalihing nagri | myang kine[96] manggalani | para nayaka sawêgung | sangking pangraos kula | kamulyan kawula inggih | tarlèn sangking nguni pamardi paduka ||
36. kang mrih utamaning lampah | kalampahan ing samangkin | dadosa èsthining manah | tumêrah kamulyan jati | milamba ing salami | badhe tansah ngemut-emut | dhatêng wulang paduka | saliring rèh kramaniti | titikane tuladan sampun têtela ||
37. yèn tulus sami raharja | kados kawula ing benjing | gumantos wontên ing Cêmpa | kalayan [kalaya...]
--- 188 ---
[...n] kula ngintuni | sapala rajapèni | katur arinta jêng ibu | dene lampahan kula | awit mangkat sangking ngriki | andangua dhatêng inggih pun Janggala ||
38. dèntên kang kawula duka[97] | punika trah Rajèng Bugis | têpang kala wontên marga | lajêng labêt lara pati | marmanta ing samangkin | ing lênggah pan sampun sinung | bêngkok mantri manggala | myang nami sampun ingêlih | apêparap inggih pun Dêmang Ngurawan ||
39. têmbe yèn bangkit kawula | gumantyèng kaprabon aji | tan lyan pun Dêmang Ngurawan | kang kula damêl pêpatih | dene ta sampun [sampu...]
--- 189 ---
[...n] titih | dhatêng para surèng kewuh | tur labêt lara-lapa | dhasar trahing narapati | pantês lamun dados mêmanising praja ||
1 | Kurang satu suku kata: widadaa salaminya (kembali) Kurang satu suku kata: widadaa salaminya |
2 | Tanggal: Soma (Sênèn) Pon tiga likur (23) Dulkangidah Dal: jalma guna angèsthi sri narapati (AJ 1831). Tanggal Masehi: Senin 3 Maret 1902. (kembali) Tanggal: Soma (Sênèn) Pon tiga likur (23) Dulkangidah Dal: jalma guna angèsthi sri narapati (AJ 1831). Tanggal Masehi: Senin 3 Maret 1902. |
3 | sungkêmira (kembali) sungkêmira |
4 | galih (kembali) galih |
5 | anggènipun (kembali) anggènipun |
6 | Kurang satu suku kata: măngka ing tyas kawula (kembali) Kurang satu suku kata: măngka ing tyas kawula |
7 | Kurang satu suku kata: angrênggani karaton panduka aji (kembali) Kurang satu suku kata: angrênggani karaton panduka aji |
8 | Kurang satu suku kata: praptèng ngarsa nata angandika (kembali) Kurang satu suku kata: praptèng ngarsa nata angandika |
9 | Kurang satu suku kata: poma ayya anuduh punggawa mantri (kembali) Kurang satu suku kata: poma ayya anuduh punggawa mantri |
10 | maksih (kembali) maksih |
11 | niaya (kembali) niaya |
12 | sabên (kembali) sabên |
13 | punjul (kembali) punjul |
14 | Kurang satu suku kata: ayya mêmaoni cara (kembali) Kurang satu suku kata: ayya mêmaoni cara |
15 | Lebih satu suku kata: kunêng dalu antarenjing (kembali) Lebih satu suku kata: kunêng dalu antarenjing |
16 | sangsaya (kembali) sangsaya |
17 | saliring (kembali) saliring |
18 | pringgane (kembali) pringgane |
19 | langkung (kembali) langkung |
20 | pagrumbulan (kembali) pagrumbulan |
21 | kapêrjaya (kembali) kapêrjaya |
22 | jarik (kembali) jarik |
23 | Kurang satu suku kata: atise anglêluwihi (kembali) Kurang satu suku kata: atise anglêluwihi |
24 | ngambah (kembali) ngambah |
25 | Kurang satu suku kata: lagya ingong marang gunung (kembali) Kurang satu suku kata: lagya ingong marang gunung |
26 | Kurang satu suku kata: samya amamrih mêmăngsa (kembali) Kurang satu suku kata: samya amamrih mêmăngsa |
27 | botên (kembali) botên |
28 | bangun (kembali) bangun |
29 | ingangkat (kembali) ingangkat |
30 | Kurang satu suku kata: ayya ngucap mangkono nora bêcik (kembali) Kurang satu suku kata: ayya ngucap mangkono nora bêcik |
31 | Kurang satu suku kata: apa ta paedahipun (kembali) Kurang satu suku kata: apa ta paedahipun |
32 | Kurang satu suku kata: aturipun dhumatêng sang sinuhun (kembali) Kurang satu suku kata: aturipun dhumatêng sang sinuhun |
33 | munggèng (kembali) munggèng |
34 | Kurang satu suku kata: dhuh sang wiku kawula tiyang sangking (kembali) Kurang satu suku kata: dhuh sang wiku kawula tiyang sangking |
35 | mêmpêng (kembali) mêmpêng |
36 | Kurang satu suku kata: babad ajar anging pidhir (kembali) Kurang satu suku kata: babad ajar anging pidhir |
37 | tyas (kembali) tyas |
38 | Lebih satu suku kata: ing marga tan kawursita (kembali) Lebih satu suku kata: ing marga tan kawursita |
39 | asta (kembali) asta |
40 | tyase (kembali) tyase |
41 | sang (kembali) sang |
42 | ing byawara (kembali) ing byawara |
43 | nabda (kembali) nabda |
44 | Lebih satu suku kata: jujug kya patih pêkantuk (kembali) Lebih satu suku kata: jujug kya patih pêkantuk |
45 | rêtna (kembali) rêtna |
46 | Lebih satu suku kata: manawa ana kang wêruh (kembali) Lebih satu suku kata: manawa ana kang wêruh |
47 | sêngkud (kembali) sêngkud |
48 | gunêm (kembali) gunêm |
49 | Kurang satu suku kata: rahadèn sakarorone (kembali) Kurang satu suku kata: rahadèn sakarorone |
50 | lamun (kembali) lamun |
51 | asrah (kembali) asrah |
52 | panitranira (kembali) panitranira |
53 | Kurang satu suku kata: sinungkên kang rayi sampun tinampanan (kembali) Kurang satu suku kata: sinungkên kang rayi sampun tinampanan |
54 | Biasanya guru lagu i: miyarsi (kembali) Biasanya guru lagu i: miyarsi |
55 | Kurang satu suku kata: karênan tyas amiyarsi (kembali) Kurang satu suku kata: karênan tyas amiyarsi |
56 | munggwèng (kembali) munggwèng |
57 | Kurang satu suku kata: kadi ima manadukarèng samarga (kembali) Kurang satu suku kata: kadi ima manadukarèng samarga |
58 | ginanjar (kembali) ginanjar |
59 | Kurang satu suku kata: sasêngkang nata brănta (kembali) Kurang satu suku kata: sasêngkang nata brănta |
60 | jêjêl (kembali) jêjêl |
61 | tontonan (kembali) tontonan |
62 | murangkramèku (kembali) murangkramèku |
63 | Lebih satu suku kata: lampahira samana wus prapti (kembali) Lebih satu suku kata: lampahira samana wus prapti |
64 | Lebih satu suku kata: yèn mangkono karêpe Si Cêmpala ji (kembali) Lebih satu suku kata: yèn mangkono karêpe Si Cêmpala ji |
65 | anglêlingsêmi (kembali) anglêlingsêmi |
66 | wikan (kembali) wikan |
67 | sinuduk (kembali) sinuduk |
68 | mêngsah (kembali) mêngsah |
69 | pisungsun (kembali) pisungsun |
70 | sakancanta (kembali) sakancanta |
71 | Kurang satu suku kata: sigra angrasuk busana (kembali) Kurang satu suku kata: sigra angrasuk busana |
72 | Kurang satu suku kata: rèhning pan sampun pinilih (kembali) Kurang satu suku kata: rèhning pan sampun pinilih |
73 | nadyan (kembali) nadyan |
74 | manah (kembali) manah |
75 | wimbaning (kembali) wimbaning |
76 | Lebih satu suku kata: ginarêbêg parêkannya (kembali) Lebih satu suku kata: ginarêbêg parêkannya |
77 | sampêt (kembali) sampêt |
78 | munggèng (kembali) munggèng |
79 | Kurang satu suku kata: prabu anèm madêg sigra (kembali) Kurang satu suku kata: prabu anèm madêg sigra |
80 | sangking (kembali) sangking |
81 | Kurang satu suku kata: namtokakên mring Sudarma (kembali) Kurang satu suku kata: namtokakên mring Sudarma |
82 | ambêk (kembali) ambêk |
83 | Lebih satu suku kata: lir janma ngulik turăngga (kembali) Lebih satu suku kata: lir janma ngulik turăngga |
84 | Kurang satu suku kata: angagêm karsane dhewe (kembali) Kurang satu suku kata: angagêm karsane dhewe |
85 | Kurang satu suku kata: asiha marang wong tani (kembali) Kurang satu suku kata: asiha marang wong tani |
86 | Kurang satu suku kata: boga busana lan wastra (kembali) Kurang satu suku kata: boga busana lan wastra |
87 | sadaya (kembali) sadaya |
88 | Kurang satu suku kata: purihên srêgêp sêsabin (kembali) Kurang satu suku kata: purihên srêgêp sêsabin |
89 | Lebih satu suku kata: kang trus mring liyan nagara (kembali) Lebih satu suku kata: kang trus mring liyan nagara |
90 | kang (kembali) kang |
91 | Kurang satu suku kata: berat sagung kang para dur (kembali) Kurang satu suku kata: berat sagung kang para dur |
92 | Kurang satu suku kata: tarlèn sang narèswara (kembali) Kurang satu suku kata: tarlèn sang narèswara |
93 | Lebih satu suku kata: gonira mêngku praja (kembali) Lebih satu suku kata: gonira mêngku praja |
94 | Lebih satu suku kata: sun isin mring jêng rama ji (kembali) Lebih satu suku kata: sun isin mring jêng rama ji |
95 | Kurang satu suku kata: saha sawadyanira (kembali) Kurang satu suku kata: saha sawadyanira |
96 | kinèn (kembali) kinèn |
97 | duta (kembali) duta |