Prabu Parikêsit Grogol, Purwasudirja, 1902, #1651 (Pupuh 13–20)

1.	Prabu Parikêsit Grogol, Purwasudirja, 1902, #1651 (Pupuh 01–12). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
2.	Prabu Parikêsit Grogol, Purwasudirja, 1902, #1651 (Pupuh 13–20). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
3.	Prabu Parikêsit Grogol, Purwasudirja, 1902, #1651 (Pupuh 21–29). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.

Citra

Terakhir diubah: 26-04-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

13. Kinanthi

1. nyêdhak nyandhing canthèl atur | mring bopati caos puri | sami tata lungguhira | nèng paseban srimanganti | bopati kang caos pura | unjuk mring jêng narapati ||

2. dhuh pukulun sang aprabu | ulun ngunjukkên udani | saking ature abdinta | Suhbrastha lan kyana patih | ngirit wa panduka nata | jêng ulun ing Dwarawati ||

3. kanthi bopati kang têluk | saking Trajutiksna gusti | Prabu Dipasana mojar | timbalana dipun aglis | ayya suwe anèng jaba | uwa prabu mêntas kingkin ||

4. bopati tungguk glis mêtu | nimbali rêkyana patih | Sêtyaka sang nata lawan | Suhbrastha kaparèng ngarsi | kanthi wadya têtêlukan | sandika kang sinung angling ||

5. lumaksana sadaya wus | nèng plataran dènnya linggih | tinimbalan lajêng minggah | sewaka pandhapa adi | sang nata anjawab asta | lawan kang wa Dwarawati ||

6. binagèkkên sadaya wus | sami matur mantrastuti | Risang Prabu Sêtyadarma | matur marang narapati | purwa tumêka ing madya | kongsi wasana mungkasi ||

7. suka sokur sang aprabu | dene mêngsah sirna tapis | sungkawa katarèng tingal | labêt kang eyang ngêmasi | sang prabu ing Nglesanpura | Naranata Sêtiyaki ||

8. sang bagawan duk angrungu | yèn kang rayi praptèng lalis | kalangkung pangungunira | rinapu para taruni |

--- 1: 69 ---

ingimur-imur saksana | sirna sungkawaning galih ||

9. mangkana ta Sang Aprabu | Dipayana Parikêsit | dhawuh marang Janurwenda | hèh patih sira dèn aglis | kongkonana dipun enggal | Singa-singa[1] sun timbali ||

10. patih sandika turipun | sang nata ngandika malih | têtêlukan Trajutiksna | ajokna mring ngarsa mami | wus majêng kang tinimbalan | konjêm kisma dènnya linggih ||

11. sawêg mangke dènnya wêruh | ratu agung nyakrawati | saking gênge kawibawan | tinimbang ratune lami | padhane mung răngga desa | para ratu alit-alit ||

12. mirip dêmang bêkêl sêpuh | tan ana enggane malih | sang nata arum ngandika | lungguhira apa nguni | lawan aranira sapa | kaprênah apa sayêkti ||

13. kalawan Kismaka Prabu | kang dinangu munjuk aris | dhuh pukulun sang iswara | kawula matur sajati | nama amba Antariya | lênggah kawula bopati ||

14. mênggah têtalêranipun | kalawan Kismaka Aji | kawula sanès santana | tan wontên labêt sakêdhik | dados nama tiyang liya | amung sumanggêm angabdi ||

15. Parikêsit Sang Aprabu | mulat Antariya asih | kadi wontên raosira | badhe kalunturan ing sih | kawistara sêmunira | pratăndha pandangu titi ||

16. mèsêm angandika arum | Antariya sira iki | sapa ingkang asêsuta | anggancarna kang salêsih | Antariya matur nêmbah | dhuh pukulun sang sudhèng sih ||

17. kawula ingkang sêsunu | Bomantara Narapati | rumuhun kang pinêjahan | kalawan sri narapati | Sang Bomanarakaswara | karaton dipun êjègi ||

--- 1: 70 ---

18. mila amba tan linampus | kalanipun jaman nguni | kawula têksih sêsêpan | samantara lami-lami | Sang Nata Narakaswara | kawula pinundhut abdi ||

19. lamine antawisipun | ratu amba mangun jurit | lan satriya tanah Jawa | pêparab Radèn Prêmadi | inggih Sang Arya Arjuna | kaipe Sri Dwarawati ||

20. kasiku ing wartosipun | lawan ramane pribadi | ratu amba pinêjahan | lawan Prabu Arimurti | inggih nata Prabu Krêsna | kang ngadhaton Darawati ||

21. kang putra sumilih ratu | inggih Kismaka Sang Aji | karsanipun amurina | sedane kang rama aji | pinênggak mring wadya wrêda | tan kuwawi paduka ji ||

22. mêngsah eyang ta sang prabu | kang saèstu tan tumandhing | mênanga rama paduka | sagêd seda gêsang malih | suprandènipun palastra | sasat mêngsah jawata di ||

23. kandhêk karsanipun têmtu | lami-lami angot malih | sabibar prang Bratayuda | mirêng pawartos dumêling | kang eyang Bathara Krêsna | muksa minggah ing swarga di ||

24. kang paman sumilih ratu | punika kang dipun incih | malês sedaning kang rama | pinênggak sakèhing abdi | tan kenging lajêng mukul prang | ing wasananipun kontit ||

25. mèsêm ngandika sang prabu | kakênan raosing galih | Antariya karsaningwang | sira ingsun junjung linggih | gêntènana ratunira | umadêga narapati ||

26. ingsun paringi jêjuluk | Bomantara Narapati | nanging sira sumiwia | marang uwa Dwarawati | yèn mangsane rajawedha | sira sun lilani nangkil ||

27. nganggoa pacorèng ratu | nora nana sun owahi | amis bacin tampanana [tampa...]

--- 1: 71 ---

[...nana] | dhêdhak mêrange yya kèri | beca-bècune pra wadya | ingsun wus nora mêruhi ||

28. kang jinunjung linggihipun | suka sokur nrus ing ati | nêmbah angusapi pada | karasa-rasa anangis | saking sangêt botên nyana | ing wau mung cipta mati ||

29. mangkana ing dhawuhipun | Parikêsit Narapati | kalilan sami bibaran | ngaso pakuwone sami | jêngkar nata ngênyapura | ingkang sowan bubar aglis ||

30. sowang-sowang antukipun | amung sang anindyamantri | nimbali Sang Arya Saksa | sapanêkare tan kari | ingkang piniji ing lampah | Arya Janurwenda angling ||

31. adhi sira dipun utus | mring Nglesanpura nagari | nimbali Dyan Singa-singa | lumakua dina iki | Sang Arya Saksa sandika | nêmbah sigra mêdal jawi ||

32. Dyan Patih Janurwendèku | sampêt dènira dhawuhi | lajêng kundur kapatihan | pinêthuk garwa myang sêlir | winijikan sukunira | dene garwane dyan patih ||

33. sinêrbetan rikmanipun | wis dadi adate nguni | patih para senapatya | kondur mênang mangun jurit | saking suka-sukanira | dhasar bêkti marang laki ||

34. sigêg kang sami langên rum | gantya kawuwusa malih | nagari ing Lesanpura | garwane Prabu Sêtyaki | lênggah sineba kang putra | Sanga-sanga sang sinigit ||

35. kang ibu ngandika arum | kulup paran kang pawarti | gone tinjo ramanira | marang ing Duwarawati | nora enak rasaning tyas | kaya tininggal ngajurit ||

36. nêmbah kang putra umatur | inggih kawula kuwatir | salami jêng rama nata | angadoni mangun jurit [ju...]

--- 1: 72 ---

[...rit] | kawula botên sumêlang | samangke tan mingun[2] jurit ||

37. amung onêng kakang prabu | Satyaka Sri Narapati | nanging raosing tyas amba | kados nilar lare alit | wontên pinggiring balumbang | ing driya asênak-sênik ||

38. kang ibu angrangkul gapyuk | kang putra dipun tangisi | dene padha lawan ingwang | ing pikir anggung kuwatir | ana dhandhang pijêr munya | nèng lèr wetan sru dumêling ||

39. dèrèng dugi imbal wuwus | bopati kang jaga kori | caos anèng srimangantya | matur wontên duta prapti | utusanipun sang nata | Satyaka Sri Narapati ||

40. kumêpyur sang rêtnaning rum | sinamun ngandika ririh | iritên mring ngarsaningwang | tumênggung kang têngga kori | nêmbah mentar praptèng jaba | tan dangu duta dèn irit ||

41. marêk ngarsanya sang ayu | nêmbah mring sang pramèswari | dhuh gusti amba dinuta | mring putranta narapati | Sang Nata Prabu Satyaka | atur wuninga sajati ||

42. rawuhipun raka prabu | wontên nagri Dwarawati | anyarêngi mangun yuda | busêkan ramene jurit | mêngsah saking Trajutiksna | raka paduka sang aji ||

43. prang campuh lan ratu mungsuh | sampyuh sarêng angêmasi | nanging kinarya jalaran | salugunipun dhuh gusti | putra nata kang timbalan | raka paduka sang aji ||

44. pinêthuk jêng raka prabu | Maha Nata Arimurti | pinundhut saraganira | mulya dados jawata di | kondur marang ing kayangan | wontên swarga mukti sari ||

--- 1: 73 ---

gègèr busêkan samya jrit ||

46. sadaya sami angimur | asêsanti ngarih-arih | pramèswari mupus ing tyas | dene kang raka sang aji | katrima dadya jawata | wontên ingkang dèn gendholi ||

47. Radèn Sanga-sanga jêtung | ingimur dèn arih-arih | samantara èngêt sigra | dene raosing ing galih | măngka kang rama wus mulya | anèng kayangan swarga di ||

48. wadya Nglesanpura umyung | busêkan sungkawa sami | datan kêna cinarita | susahe kelangan gusti | katungka utusan nata | saking Ngastina nagari ||

49. Arya Saksa sigra matur | kawula radèn tinuding | marang jêng sri naranata | Maha Prabu Parikêsit | Sang Prabu Dipasarana | Dipayana Sri Bopati ||

50. pangandika kang dhumawuh | rahadèn dipun timbali | sarênga salampah kula | wontên malih sabda aji | paduka dipun sumarah | marang takdiring dewa di ||

51. Arya Sanga-sanga matur | dhatêng utusan sang aji | kapundhi dhawuhing nata | nuwun sandika tur mami | kawula kang tinimbalan | sowan mring Ngastina nagri ||

52. nanging paman pênêtipun | ngasoa angaring-aring | kula sêdhêng tata-tata | Arya Saksa matur aris | inggih prayogi rahadyan | sigra pinondhokkên aglis ||

53. makuwon sawadyanipun | ngênyapura pramèswari | antara wus sangang dina | pasunggatane mênuhi | nulya rinakit sowannya | enjing mangkat sang apêkik ||

54. simpangane[4] marga catur | lan utusan Dwarawati | tan cinatur anèng marga | prapta Ngastina nagari | nunggil pakuwoning [paku...]

--- 1: 74 ---

[...woning] raka | Sri Sêtyaka Narapati ||

55. tundhuk rêrangkulan gapyuk | sami karêrantan kali |[5] sira Arya Sanga-sanga | ingimur-imur raka ji | watara ri paripurna | sigra matur mring sang aji ||

56. Arya Sanga-sanga sampun | wontên Ngastina nagari | dhawuh timbalan sang nata | tinimbalan mring jro puri | kerit Patih Janurwenda | prapta ngarsane sang aji ||

57. satata sewaka prabu | ngandika sri narapati | panglipur paring pambagya | mring Dyan Sanga-sanga pêkik | Sang Bagawan Baladewa | paring pambagya sêsanti ||

58. nêmbah rahadyan tumungkul | carocosan êluh mijil | ingimur Arya Syuhbrastha | lan Syuhsirna ngimur sami | sumawana Janurwenda | tan pêgat angarih-arih ||

59. sampun sami purnèng kalbu | waspada sri narapati | yèn samya waluyèng karsa | dhawuh marang kyana patih | hèh Janurwenda dhawuhna | besuk dina Soma ngarsi ||

60. padha kon mangago[6] ratu | lawan malih karsa mami | têlukan Si Antariya | manganggoa narapati | lan adhine Maudara | Mandura Si Uwa Aji ||

61. kang aran Dewana iku | lan Sarana bocah kalih | manganggo cara bopatya | sandika kang dèn dhawuhi | sang aprabu sigra jêngkar | kang sowan bubaran mijil ||

14. Mijil

1. karsa nata dina Soma Manis | măncaniti miyos | ing sitinggil binataratane | upacara salire mêpêki | têdhak sri bopati | ingayap para rum ||

2. songsong êmas tundha tiga adi | munggul yèn tinonton | êlar badhak nèng kanan keringe | kêcohan mas kang tansah sumandhing |

--- 1: 75 ---

kagandhewa gadhing | jangkêp saliripun ||

3. praptèng bangsal ing manguntur tangkil | lênggah dhampar alon | kang kawaca mancorong sunare | makutha bra sri gênantera di | lir Hyang Surapati | ratwane dewa gung ||

4. binarung ing gêndhing gêndhèng ngrangin | kalangkung miraos | ingkang nangkil pêpak lir adate | pasewakan bêntêt angêbaki | măngka kyana patih | wus nèng ngarsa prabu ||

5. dhinawuhan amisudhèng sadih |[7] măngka karsa katong | ngêpyakakên Soma kiye ture | asandika nêmbah kyana patih | ngadêg nèng ngarsa ji | wacananira sru ||

6. rêngên ta hèh dhawuhe sang aji | piyarsakna yêtos |[8] sasedane Sêtyaki Sang Rojèng | kang gumanti madêg narapati | Lesanpura nagri | nênggih putranipun ||

7. Radèn Arya Sanga-sanga pêkik | kang sumilih katong | bawanana marang wawêngkone | lawan ana kinêpyakkên malih | amindho karyani | mupakat sawêgung ||

8. Arya Antariya kang sinung sih | amadêga katong | Trajutiksna iku talatahe | pinaringkên jênang angebori | jêjuluking aji | Bomantara patut ||

9. Sang Dewana iku anggêntèni | dumadi bopatos | ing lungguhe Arya Hèrmatane | kaarana Arya Dewana di | Sarpana gumanti | ana lungguhipun ||

10. Arya Satmata iku bopati | mupakat sayêtos | sampun rampung dènnya dhawuhake | kyana patih mêndhak nêmbah ririh | wangsul gone linggih | pasebane wau ||

11. ingkang munggah pangkatira sami | sokur ing Hyang Manon | datan wontên tumandhing bingahe | ing

--- 1: 76 ---

salami-lamènira urip | măngka risang aji | paringa dhêdhawuh ||

12. angabêkti marang jêng siniwi | mangsah ingkang kinon | ganti-ganti manguswa padane | amung Prabu Sanga tan marêngi | kalamun ngabêkti | marang jêng sang ulun ||

13. amung jawab asta wus nyukupi | karsane sang katong | sigra mundur mring pasowanane | para nata nunggal pra narpati | dene pra bopati | nunggil nayaka gung ||

14. lêrêm sirêm tan ana cumawit | prabawa sang katong | mratandhani iku ratu gêdhe | ingkang angrèh sakèhing narpati | wus mangkono yêkti | wahyu nurbuwat nung ||

15. sampun titi dènira tinangkil | jêngkar sang akatong | ngênyapura kêbut pawongane | kacarita ingkang sami nangkil | wus kalilan mulih | sêsowanganipun ||

16. para nata wus sawatara ri | pamit mring sang katong | nyuwun mantuk marang ing prajane | Lesanpura lawan Darawati | Trajutiksna pamit | linilan sadarum ||

17. kinèn nata mring prajane sami | rêja akèh kang wong | tur sandika para ratu kabèh | tata-tata lajêng budhal aglis | tan cinatur margi | praptèng prajanipun ||

18. sami narupakên kang wadya lit | tinata mirantos | wadya tani tinut saature | kali-kali binêndung waradin | sawah dèn unggahi | toya lubèr agung ||

19. sabên sawah kêna dipun walik | dadya gadhu gadhon | tandurane lêmu-lêmu kabèh | sing kêmaruk bumi antuk warih | mila wadya tani | kabèh ngingu lumbung ||

20. kêbak pari sugih kêbo sapi | ayêm saliring wong | nora nana lowong ing pajêge | tumrap [tu...]

--- 1: 77 ---

[...mrap] para pyayi sugih-sugih | karêm andon mukti | linaras wong agung ||

21. pra sudagar kabèh mikantuki | bathine ngareyong | ingkang dhêmên dodol ing wismane | kinulakan sing măncanagari | kabèh antuk kasil | suka-suka sokur ||

22. dene bakul ingkang cilik-cilik | bojogan gêgendhong | ingkang lanang mikul nèng burine | wênèh nyunggi ana anyênyangking | urut anèng margi | sami sêndhon ngidung ||

23. gêgonjakan ing samargi-margi | bungahe katonton | awit nora ana kuwatire | begal sêbrot sêlêr miwah ngutil | pan wus sirna sami | mung manah rahayu ||

24. dene buruh ingkang nambut kardi | ingkang nukang andon | tan sumêlang êntèk gaweane | saking gênge maneka mawarni | sabên sore mulih | bêkta arta cukup ||

25. para guru pandhita ing wukir | muritipun dhokoh | pangajine ngèlmu gêlis akèh | para murit cantrik lan wêwasi | sami nyuwun idi | marang gurunipun ||

26. abêbakal anèng ing wonadri | tinuruta ing wong | sugih siswa mulang agamane | pamulangan akèh bocah ngaji | sang guru marêngi | panuwun puniku ||

27. kalampahan ewon para wasi | angajari uwong | dadya karan para ajar gêdhe | alas-alas miwah wukir-wukir | dèn ênggoni janmi | dadya dhusun agung ||

28. tan cinatur rêjane nagari | gênti cinariyos | Patih Dwara mêntas nyambut gawe | anèng wona pirang-pirang sasi | karya grogol panggrit | ing kewan tinumpuk ||

29. lawan karya [kar...]

--- 1: 78 ---

[...ya] pasanggrahan adi | agêmira katong | lan pakuwon saliring kang dhèrèk | pêpak sagung rêrênggan kang èdi | winuwus dyan patih | arsa sowan mlêbu ||

30. kandhêk anèng made srimanganti | canthèl atur katong | mring kang caos matur sang pamase | abdi tuwan dyan anendyamantri | nyuwun mangastuti | ing suku sang prabu ||

31. angandika Jêng Sri Parikêsit | timbalana gupoh | kakang Dwara aja suwe-suwe | măngka lawas anèng ing wonadri | wadya caos kori | inggal wêdalipun ||

32. sigra ngirit lêbête dyan patih | wus marêk sang katong | mangênjali angraup pada ge | sinambrama mring sri narapati | sangêt panuwuning | Dwara nêmbah dhêku ||

33. nêmbah matur Dwara Kyana Patih | dhuh gusti sang katong | ulun sampun lumakwèng karyane | marang rimba palasara gusti | damêl panggritaning | sato kewan agung ||

34. pasanggrahan agêm paduka ji | sampun samya dados | amba sampun damêl panggung gêdhe | ingkang mirip panggungan ing nguni | agêmipun swargi | eyang jêng sang prabu ||

35. Dyan Arjuna satriya dibya di | sampun cèplês yêktos | wêwangunan sarta rêrênggane | wontên ingkang kawula takèni | tiyang kang mênangi | tumut karya panggung ||

36. namanipun Buyut Nalakrêti | mangke dèrèng boyong | têksih gagah prakosa ing gawe | sugih akal mring pakarti wasis | mèsêm sri bopati | angandika arum ||

37. kakang Dwara ingsun arsa uning | buyut durung boyong | Patih Dwara sandika ature | amba bêkta sowan ngarsa [nga...]

--- 1: 79 ---

[...rsa] aji | têksih wontên jawi | tinimbalan sampun ||

38. datan dangu kerit mangênjali | dhukuh dènnya lunggoh | risang prabu rêsêp ing driyane | sigra dangu pangandika manis | hèh Ki Nalakrêti | matura satuhu ||

39. apa bênêr kowe amênangi | duk jêng eyang grogol | alas Setragăndamayu gone | matur nêmbah buyut Nalakrêti | dhuh Sang Murtiningsih | kawula rumuhun ||

40. dhinawuhan eyang ta sang aji | kinèn damêl grogol | lawan panggung ulun ingkang gawe | dipun rêngga ingukir sinungging | rinêngga gumrining | sanggèn-ênggèn patut ||

41. milanipun kasuwur sapriki | dados ojat yêktos | para nata sami nyindikake | ngutus abdi kinon nyumêrêpi | yasan Dyan Prêmadi | panggung kang kasuwur ||

42. kalampahan samya nyumêrêpi | utusan pra katong | inggal mantuk matur mring ratune | lajêng damêl grogolan pra aji | niru iyasaning | Dyan Arjuna bagus ||

43. nanging ulun kinon ngrêngga malih | ingkang langkung abyor | dhasar eyang paduka swargine | sabên-sabên ingkang dipun galih | pêsthi angungkuli | wêwarnèn sawêgung ||

44. mèsêm nabda Prabu Parikêsit | patitis tur alon | kakang Dwara kaki buyut kuwe | kawisudha ingsun ganjar mantri | kabèh yasan mami | kang nyêkêl si buyut ||

45. kaaranan Bèi Nalakrêti | paringana lunggoh | pitung atus sawah ingkang gêdhe | sun wuwuhi têlung atus maning | awit iku kaki | sawape sun pundhut ||

46. gone dawa umure sayêkti | ngungkuli sakyèh [sa...]

--- 1: 80 ---

[...kyèh] wong | tikêl papat lawan uwong akèh | nora guguh kulit datan nglinthing | tan budhêg tan busik | uwan nora timbul ||

47. tur sandika Dwara Kyana Patih | sigra sang akatong | paring priksa Dwara sakancane | duk katêkan ripu Dwarawati | miwiti mungkasi | gènnya paring wêruh ||

48. Patih Dwara karêrantan yêkti | kumêmbêng luh miyos | amung ketang kang eyang sedane | Nglesanpura Prabu Sêtiyaki | ingimur sakyèhning | kănca-kancanipun ||

49. dangu-dangu Patih Dwara lilih | kawistorèng yêktos | saking netra sirna sungkawane | wit pinupus pêsthine dewa di | Prabu Parikêsit | angandika arum ||

50. kakang patih sira sun lilani | angasoa gupoh | sakancamu padha sayah kabèh | têka anyar saka ing wonadri | nêmbah kyana patih | sandika turipun ||

51. sigra mêdal sakancane sami | sadaya wus bodhol | mulih marang wisma dhewe-dhewe | ingkang sowan mring sri narapati | bungah jroning ati | grogolan wus rampung ||

52. saking dènnya ing driya kapengin | dhèrèk jêng sang katong | numpuk kewan marang wona gêdhe | mitontonkên kadebyan kawanin | karosan kasêtin |[9] katon anèng ngriku ||

53. sigêg ingkang ngănta-ontèng kapti | măngka jêng sang katong | animbali abdi êmpu gêdhe | praptèng ngarsa wau ta sang aji | angandika aris | marang êmpu wau ||

54. amajua sira êmpu brangti | sira ingsun kongkon | agawea gêgaman kang akèh | ingkang kanggo bêbêdhag wonadri | sira sun paringi | wêsine kang bagus ||

--- 1: 81 ---

55. tampanana wêsi ran Srikandhi | êmpu majêng gupoh | tinampanan wêsi Srikandhine | sakancane ngusung ingkang wêsi | jêngkar sri bopati | kondur angêdhatun ||

56. ingkang nangkil sowang-sowang mulih | êmpu cinariyos | praptèng wisma angobar gênine | ingububan urubing kang agni | agêng anglangkungi | swarane gumrubug ||

57. măngka wêsi linêbokkên gêni | datan dangu dados | warni abrit sumorot rupane | abang marong kuning sêmu putih | sinapit tumuli | numpang paronipun ||

58. dipun êncot pinalu kang wêsi | musna nora katon | langkung kagyat ki êmpu driyane | ngunandika sajêroning ati | kayaparan iki | elok lakon iku ||

59. para pandhe panêkare uning | gumun samya jomblong | wêsi musna tan wêruh parane | ting salêbar gugup anggolèki | mêksa tan kapanggih | tulus musnanipun ||

60. pantoking tyas Ki Êmpu brangta di | sowan jêng sang katong | dhuh pukulun amba tur tiwase | amiwiti aturipun titi | pungkasipun tlêsih | dharodhog ki êmpu ||

61. cipta tiwas wit anèh sayêkti | tan wurung kinêthok | jangganira ki êmpu tan wande | yèn maido jêng sri narapati | nanging sri bopati | amaringi maklum ||

62. ayya susah lan aja kuwatir | mêngko karsaningong | sun ijoli wêsi bêcik manèh | aranira Garinti kang wêsi | gawenên tumuli | tinampenan sampun ||

63. sigra mêdal anggawa kang wêsi | bungahe katongton [katong...]

--- 1: 82 ---

[...ton] | praptèng wisma jujug ing bêsalèn | tinampanan mring kancane sami | ki êmpu brangta di | prentah semahipun ||

64. karya sajèn kabèh dèn pêpaki | tan dangu wus dados | tinata nèng balening bêsalèn | dhêdhêg kêbak ana tinumpuki | dene kang sinandhing | kêmbang borèh arum ||

65. lawan ana manèh pitik urip | tansah muni keyok | sinajèkkên nèng paron ênggone | wus sampurna sajène miranti | sigra dadèk gêni | dèn ububi murub ||

66. ngalad-alad urubing kang gêni | mèh sumundhul yêktos | anèng payon plêtikira akèh | sigra nyandhak kang wêsi Garinti | linêbokkên gêni | ingkang nêdhêng murub ||

67. tan antara dadi mawa aglis | wêsi kang linuron | gya sinapit tinumpangkên age | nèng luhure paron amatitis | nyandhak pukul ririh | kang wêsi pinalu ||

68. sarêng rawuhe rahadyan patih | kang pinatah katong | anjênêngi wêsi pênggarape | măngka wêsi nêdhênge ginitik | kang wêsi ngoncati | musna tan kadulu ||

69. kagyat ngungun sanggyaning mriksani | dyan patih bêngonglong | ngungak wêsi nyang êndi parane | tita titi wêsi tan kaèksi | rinêmbug ing ririh | rimbaganing têmbung ||

70. golong gilig êmpu lan narpati | enggal munjuk katong | tan antara wus munggèng ngarsane | matur alon Sang Dwara Ki Patih | miwiti mungkasi | sadaya kacakup ||

71. kagyat ngungun sang sri narapati | lêlakon kang elok | kayaparan iki wahanane | sinamun ing pangandika [panga...]

--- 1: 83 ---

[...ndika] ririh | kondur sri bopati | mangu sinomipun ||

15. Sinom

1. rasane driya kataman | kabèh kang samya miyarsi | kang nangkil bubaran sigra | mangkana Sang Parikêsit | kodhêng tyas andhatêngi | ngaturi kang eyang gupuh | Bagawan Baladewa | Swuhbrastha Swuhsirna dening | tan adangu katiga marêk ing nata ||

2. ngandika jêng maiswara | kula karêrantan yêkti | prakawis wêsi kang musna | măngga sami anuwun sih | marang jawata luwih | nêgês karsane dewa gung | Bagawan Baladewa | pangandikanira ririh | luwih bênêr kaki prabu karsanira ||

3. Swuhbrastha lawan Swuhsirna | padha mujoa sêmèdi | sandika ing kalihira | sira sami anglêkasi | munggah mring sanggar ririh | piranti pamujanipun | dupa kalawan sêkar | sagung ingkang wangi-wangi | wus ingobar kumêlun kukusing dupa ||

4. wêwangi wus lumaksana | praptèng dirgantara aglis | lumarab kukus sumrapat | tutug kang samya sêmèdi | mangkana sri bopati | kêkadhar tritis gènipun | bantal bata salimbag |[10] ngobar ingkang wangi-wangi | kongsi dangu dèrèng antuk sihing dewa ||

5. lami Prabu Dipayana | tan karsa miyos tinangkil | dhêdhêp tidhêm sanagara | tan ana wani cumuwit | mangkana lami-lami | ing ari dina anuju | Anggora măncawarna | antuk wangsit jêng sang aji | wêwisikan ujare swara kapyarsa ||

--- 1: 84 ---

[...dhar] dènira ngêningkên karsa ||

7. enjing jêng sri naranata | nimbali para sêmèdi | tan dangu marêk sang nata | matur Prabu Parikêsit | mring eyang maha rêsi | winartan wangsit puniku | ngungun sang rêsi nata | nolèh mring ariya kalih | karêrantan ing manah kang dhinawuhan ||

8. kalilan samya bibaran | mêdal kang sewakèng aji | mangkana têkan ing măngsa | sêsakit iku dhatêngi | jalma lara kèh mati | lara esuk sore lampus | gègèr nagri Ngastina | sang nata dhawuh numbali | para tapa wukir ngalas tinimbalan ||

9. dhinawuhan numbalana | sirnoa sagung sêsakit | para tapa katgodèng tyas | sadaya karya piranti | slamêtan warni-warni | pasang rajah wênèh iku | ana kang donga-donga | akèh warnane piranti | ing wasana nora mêndha mundhak arda ||

10. saya busêkan ing manah | gumrênggêng tangising dasih | antara mèh ing sawarsa | bêrèwunira sêsakit | mangkana narapati | lênggah nèng panêpènipun | ngaturi ingkang eyang | kalawan ariya kalih | Sang Swuhbrastha kalawan Arya Swuhsirna ||

11. ngandika Sri Dipayana | kangjêng eyang maha rêsi | sumăngga nyuwun mring dewa | sirnane sagung sêsakit | katgada maha rêsi | sumangguh arsa nênuwun | mêdal lajêng mring sanggar | katiga mêmuja sami | sang pamasa ugi têdhak palanggatan ||

12. manungku puja kistawa | sêdhakêp saluku tunggil | nutupi wiwara sanga | saniskara sirna ênting | tidhêm sajroning ati | têntrêm tan ana dinulu | kumplang plêng sasining rat | Hyang Kaneka têdhak aglis | angandika marang Prabu Dipayana ||

--- 1: 85 ---

13. hèh Ki Prabu Dipayana | ingsun dinuta Hyang Luwih | amaringi kanugrahan | sirnane ingkang sêsakit | tampanana tumuli | iki donga luwih ampuh | paring Hyang Jagatnata | tamakna ing têngah ratri | anèng nglatar amadhêpa catur yoga ||

14. têgêse keblat sêkawan | sabên sakeblat kaping tri | mêgêng napas dulu tawang | iki arane kalapil | Sang Prabu Parikêsit | suka sokur manahipun | nêmbah majêng sang nata | manglung jăngga sêmu ajrih | tinampanan tumanêm ing karna kanan ||

15. wiwit winisik kang lapal | badhe tibaning ing galih | gara-gara gêng kapyarsa | guntur kêtug andhatêngi | swara anggêgirisi | matiri kabèh kadulu | yèn sampuna sang nata | wudhar dene kênèng ajrih | orêh mrêtasana maswa ingkang lapal ||

16. sang nata sampun widagda | Hyang Kaneka kondur aglis | mangkana Sang Sri Bagawan | Baladewa arya kalih | sakala ya winisik | kadi sang nata ing wau | widagda tiga pisan | Hyang Kaneka kang maringi | Hyang Kanekaputra kondur mring Kayangan ||

17. wanci enjing sidik pajar | mêdal saking sanggar aglis | wijik anèng caratkumba | ngambil toyastuti aglis | wangsul ing sanggar malih | ngulukakên pujanipun | panuntur bêkti dewa | tan dangu sampurnèng puji | mêdal ririh saking kori palanggatan ||

--- 1: 86 ---

[...dal-udal] Bathara Kanekaputra ||

19. wêkasan nata ngandika | eyang makatên prayogi | paduka lawan Swuhbrastha | Swuhsirna kalawan mami | ing wanci têngah ratri | samya matak puja agung | anèng ing têngah nglatar | kang eyang ngandika aris | luwih bêcik kaki prabu karsanira ||

20. mèsêm ngandika sang nata | eyang kalamun prayogi | sumăngga sami bibaran | Baladewa ngandika ris | bubaran iya bêcik | nanging mêngko wayah dalu | nglêkasi muja brata | kongsi tumêka antuk sih | sang aprabu trustha amangayubagya ||

21. sigra kondur sang bagawan | arya kalih dhèrèk sami | sabên dalu matêk puja | kacarita nuju ari | Sukra Kuningan adi | karsanipun sang aprabu | kang sami muja brata | dhinawuhan ngumpul aglis | nèng jro pura kapat kalihan sang nata ||

22. nêdhêng samya amêmuja | ing wanci wus lingsir wêngi | ana cumlorot katingal | saking dirgantara ririh | dhawah ngarsaning aji | kagyat ingkang muja catur | cinandhak mring sang nata | awarni arca kêkalih | tiningalan wêsi Gariti têtela ||

23. wangun Sang Hyang Girinata | dene kang wêsi Srikandhi | wangun arca Dèwi Uma | sadaya ngungun ing galih | ing wanci sampun enjing | sang maiswara angutus | kêkalih kang pawongan | ngaturi Dèwi Untari | tan antara kang ibu ing rawuhira ||

--- 1: 87 ---

[...gal] matur Sang Bagawan Baladewa ||

25. putu prabu yèn sambada | arca kêkalih puniki | prayoga dèn prênahêna | nèng kiwa têngêne kori | sanggar pamênang adi | kacondhongan karsa prabu | inggih prayogi eyang | bagawan ngandika malih | hèh Swuhbrastha Swuhsirna karo prênahna ||

26. sajèn-sajèn pêpakana | lawan prayoga dèn iring | sagunge para pandhita | turut marga padha muji | satus nèng ngarêp muji | rongatus muja ing pungkur | nganggo tabah-tabuhan | gamêlane pra maharsi | sri narendra mangayubagya ing driya ||

27. dèn urung-urung ing lampah | prajurit ingkang sinêlir | têlas dhawuh sang bagawan | pinrentahkên kyana patih | sandika radyan patih | tan antara dinanipun | sowan para pandhita | angusung arca kêkalih | swara umyang dene kang tabah-tabuhan ||

28. angklung salindhi kêmanak | rabana kêndhang lan krincing | muni gêndhing Dorandara | iku gêndhinge prajurit | kang yasa nguni-uni | Bathara Endra rumuhun | tumrah ing ngarcapada | uga gêndhinging prajurit | sabên kirap prajurit gêndhing mangkana ||

29. rame pangaraking arca | mêdal saking jroning puri | lumaku ngubêngi praja | kang nonton jêjêl tan sipi | ebat ingkang ningali | katon arcanipun munggul | pinikul anèng jolang | rinêngga wastra di-adi | mila sae rineka kadya sasrahan ||

--- 1: 88 ---

lumêbêt mring pura malih | pinapankên kiwa têngêning wiwara ||

31. lawang sanggar pamêlêngan | punika manggèn jro puri | wus sinèlèh ingkang arca | sajèn-sajène mêpêki | pandhita kang darbèni | utama sadayanipun | rampung kalilan bubar | kacarita lami-lami | kang lêlara sampun sirna babarpisan ||

32. wong sapraja sokur suka | padha nêkakakên kapti | kaule awarna-warna | ana ingkang udhik-udhik | ana kang nyêlamêti | bêlèh kêbo bêlèh wêdhus | ana kang bêlèh ayam | midhang marang pasar gili | dipun iring reyog suka turut marga ||

33. sigêg ingkang sami suka | kacarita sri bopati | anuju ing ari Soma | sang nata karsa siniwi | pêpak kang samya nangkil | nênggih kados adatipun | sang prabu angandika | marang sang anendyamantri | dhawuhakên siyos dènira cangkrama ||

34. hèh kakang Patih Udwara | lawan Janurwenda Patih | sakarone mêmataha | kang padha dhèrèk mring mami | kalawan ingkang kèri | patahên tunggu kadhatun | patih matur sandika | jêngkar dènnya măncaniti | kang sewaka bubar mantuk sowang-sowang ||

35. Rêkiyana Patih Dwara | enjing mêrnata kang dasih | bopati kang jaga pura | Arya Nimpuna si adhi | sira ingsun bubuhi | bopati catur atunggu | kadhaton ing Ngastina | sira anèng sri manganti | keblat papan sinungana pra bopatya ||

--- 1: 89 ---

lurah bêkêle samya | jajar panajungan sami | sabên êjam pênganglange ayya gothang ||

37. nganggo têngêr têtabuhan | apa sasuka kinardi | mataha mantri sanambang | laku talêsêpan bêcik | nglugas panganggo mantri | cara sudra lakunipun | ngingsêp-ingsêp karyanya | endrajala dèn jagani | angrangkêpa ngulatakên ingkang nganglang ||

38. yèn lapur andhisikana | kang tungguk ing mau ratri | cocogna lan lapurira | kaliwon kang jaga bêngi | yèn sêmbrana ing kardi | sira sun wênangi ngukum | êrès tumêka lara | nora sun wênangkên pati | lamun ana prakara kang raja-raja ||

39. enggal pun adhi lapura | marang ingsun mring wanadri | dene mantri talêsêpan | ampilana layang sami | iku kang sun wekani | yèn ana cudokèng mungsuh | mlêbu anamur lampah | mêsthi kancamu tan uning | mula kabèh yèn mulat wong laku samar ||

40. wênang padha nêrangêna | yèn wus nganggo tăndha yêkti | tan kêna dèn munasika | sandika kang sinung angling | mangkana kyana patih | nata kang dhèrèk sang prabu | kang ngampil upacara | lan ngurung-urung sang aji | pinilihan ingkang ênom kang prayoga ||

41. kulina marang gêgaman | padha wahana turanggi | dene prajurit kang dharat | sarapada kang dhingini | pra găngsa kang nambungi | anggadara wurènipun | talangpati sanambang | nirbaya ingkang nambungi | nirwikara iku ingkang buri pisan ||

--- 1: 90 ---

[...gakara] | nyangkraknyana kang nambungi | dulangmangap trunarakêt sambungira ||

43. ănggabaya wurinira | jagabela wuri malih | ana prajurit tri nambang | ngrêksa para abdi èstri | ki patih nata malih | bopati langên prajèku | wirèng băngsa mataya | wirèng gambuh wirèng bindi | wirèng pêdhang wirèng lawung sêsodoran ||

44. talèdhèk dungit sêsontrang | langên èstri băngsa èdi | sarimpi para bêdhaya | kang madana pyayi èstri | ki patih matah malih | kêkalih bopatinipun | kang nyêpêng pasunggatan | kajawi dhahar narpati | dhaharipun pra santana pra bopatya ||

45. kaliwon para ariya | iku bopati sawiji | ingkang ngrakit pasunggatan | jaba jêro angrampungi | bopati kang sawiji | majibi sunggatanipun | panèwu sapangandhap | mantri răngga dêmang sami | lurah bêkêl jajar kănca panajungan ||

46. sêmut gatêl panakawan | ingkang dèrèng pangkat sami | nandhon jagul jaga jaran | bangsane kuli pakathik | lanang wadon prasami | jaba jêro kabèh ketung | sira ingkang prayitna | aja ana wong kang ngêlih | pacuhaku yèn ana wong ingkang lapa ||

47. suguh sukêt dhêdhak gabah | pari pakane turanggi | aja na kang kêkurangan | matah malih kyana patih | papat para bopati | anjagani para ripu | satru lan duratmaka | pangendrajala ya maling | pênganglange nora beda pêpêthukan ||

--- 1: 91 ---

[...ga] karya | pinilih watak kang bêcik | parincène mangkene pratelanira ||

49. ingkang bagus warnanira | dhadha jêmbar tutut liring | pandhês pamulune raras | sumèh sêmune prak ati | sarèh ing ujar aris | mangkono wêwatêkipun | datan kaledhon karya | tan dhompo tumpangso kardi | kang mangkono padha kinarya pangarsa ||

50. sigêg Ki Patih Udwara | kacarita Kyana Patih | Janurwenda dining kanang | anata kang dèn wajibi | gêgaman gêming jurit | ingkang kagêm sang aprabu | pinriksanan sadaya | kalawan gêgaman malih | ingkang badhe kagêm pirantos ganjaran ||

51. datan angêmungkên gaman | wastra busana mas picis | kagêm ganjaraning wadya | lajêng amriksani malih | titihan gêm narpati | cinoba ing lampahipun | gajah lawan turăngga | kareta jêmpana joli | tandhu lawak lawan tandhu sanèsira ||

52. tan ngêmungkên agêmira | jêng ulun sri narapati | piranti kagêm santana | lawan wadya kang antuk sih | kabèh dipun prantèni | yya kuciwa karsa prabu | mila yèn ngajar gajah | măngka pêthèke pinanggih | nuju wangkal durung tutut tinunggangan ||

53. ngolang-ngaling ngêmprèt nunjang | kawêkèn ingkang ngajari | kawuningan mantrimuka | cinêthetan tutut aris | nurut sapangrèh jalmi | măngka ana gajah bêrung | dèn ajar nora kêna | dhoso lalèn tan prak ati | kaku ati ki patih krodha ing driya ||

--- 1: 92 ---

[...rak] iku | dèn undha lir kitiran | anèng tawang mobat-mabit | sinabêtkên ing kisma dadi galêpang ||

55. măngka pêthèke prayoga | sapira gènira kêsit | kinêplokan cinêthetan | sanalika tutut yêkti | sadaya wus miranti | kang badhe kagêm sang mulku | suprandene dyan patya | sabên enjing mariksani | ingkang dadi kawajiban amariksa ||

56. lajêng utusan bopatya | nundha turăngga myang èsthi | sabên êpos dinekekan | sacukup agêm narpati | ana turăngga malih | andhungan santonèng ratu | lan turăngga andhungan | sadaya kang dhèrèk sami | pinrantenan sampun kongsi cuwèng driya ||

57. Radyan Patih Janurwenda | nimbali kaliwon kalih | padha kaliwon ing desa | pamajêganing narpati | hèh sira sun wajibi | sukara suwendha iku | dalan wangunan anyar | sing praja praptèng wanadri | sabên dohe ana saprapat onjotan ||

58. pasangana meja panjang | gêlarana taplak putih | ing kono sêdhiyanana | wedang tèh bubukan kopi | rujak kalawan lotis | pêpakana rujak iku | kalawan banyu dêgan | pikirên ingkang prayogi | pêperangên bisoa warna sêkawan ||

59. kang siji rupa utama | kapindho madya kang bêcik | warna sêdhêng kaping tiga | kapat warna kang mungkasi | nandhon bêbau sami | kabèh wong arahan iku | ayya na kang kuciwa | kabèh rêngganên kang bêcik | pasangana tarup wastra binuntalan ||

60. ingkang padha nambut karya | panganggone ingkang bêcik | karyanên rupa sajuga | kajaba kang ngêpalani | kapala ăngka siji [si...]

--- 1: 93 ---

[...ji] | nawani priyayi langkung | saurute mangkana | sandika kang sinung angling | kyana patih nimbali êmpu pandheyan ||

61. kakang êmpu sakancanta | padha karyaa piranti | gêgaman ingkang prayoga | gagrag anyar kang pakolih | kanggo bêdhag anggêrit | numpu kewan ing wana gung | kanggo pranti ganjaran | rupane kang bêcik-bêcik | tur sandika ki êmpu andhandhanggula ||

16. Dhandhanggula

1. kêncêng rikat para nambut kardi | sanagara gumuruh swaranya | wong kang padha gêlak gawe | watara lamènipun | gangsal wulan sampurnèng kardi | ki patih kalih ika | buka gêdhongipun | gêganjar abdi narendra | ingkang dhèrèk kalawan rumêksèng nagri | rata ganjaran nata ||

2. gunungane kang rumêksèng nagri | Sang Bagawan Rêsi Baladewa | Swuhbrastha măngka kanthine | para brahmana guru | dhahyang prawa kalawan malih | êmpu lan juru citra | pu brangta di iku | wus pinatah sadayanya | kacarita wus samêkta sakaliring | wadya para santana ||

3. enjing miyos Prabu Parikêsit | songsong munggul êmas sungsun tiga | ginarêbêg pawongane | ngampil pocorèng[12] prabu | titihane sri narapati | rata mas abra muncar | tinitihan sampun | wingking rata pra wanita | ingkang samya ngampil upacara adi | sampun kamot sadaya ||

--- 1: 94 ---

[...ging] kang turanggi | gumrète rata-rata ||

5. lawan urmat barondongan bêdhil | kumarapyak gumrêdêg swaranya | wus lêpas wau lampahe | sang nata trustha tuhu | amriksani langêning margi | rinêngga saurutnya | asrine dinulu | sabên antuk saonjotan | amriksani bale rinêngga gumrining | panggonaning pradongga ||

6. lampahira rata langkung rindhik | mila botên sinêru kang lampah | sang nata iku karsane | mriksani langênipun | marga-marga ing sabin-sabin | langêning wana-wana | ngare gunung-gunung | kalangkung asri kawuryan | sabên-sabên sang nata dangu dyan patih | wêwarnèn srining arga ||

7. patih kalih botên parêng têbih | mila tansah mèpèt anèng rata | ngladosi pandangu rojèng | mangkana lampahipun | sampun têbih saking nagari | lumêbêt wanawasa | taratabanipun | têksih wontên pêpinggiran | Sang Hyang Rawi katonton lumêbèng wukir | rata minggok kang lampah ||

8. iya iku pasanggrahan adi | rata kèndêl anèng ing ngajêngan | pandhapa iku lêrêse | kreta pacorèng[13] prabu | abdi èstri mandhap rumiyin | saupacaranira | inggal lajêng mêthuk | nèng kanan keringe rata | sampun pêpak abdi ingkang ngampil-ampil | sang nata ririh mandhap ||

9. saking rata ginarêbêg sami | datan arsa yèn lajêng lênggaha | mriksani langên-langêne | wangunan ting palancur | kêmbang-kêmbang pinacak suji | dene rêkyana patya | datan kêna kantun | tan dangu sang nata têdhak | dalêm wingking rumaksa kêsêling dasih | pra wadya mring pondhokan ||

10. cinarita pasanggrahan [pasang...]

--- 1: 95 ---

[...grahan] adi | panginêpan sangking ing nagara | durung sapiraa dohe | sangking ing sagêtipun | kyana patih gyannya miranti | sèbêtan durung sayah | ingkang lampah suku | dene kang sami wahana | langkung berag gyanira nitih turanggi | suka sokur sadaya ||

11. sore tabuh nawa ingkang wanci | jêng sang ulun Prabu Dipayana | Dipasarana karsane | buka bujana agung | pra santana lawan ki patih | nèng ngarsa bêbanjêngan | măngka kang sumambung | pra punggawa kering kanan | jawi lêbêt urut sêpuh dènnya nangkil | langkung asri kawuryan ||

12. ăndrawina dhêdhaharan adi | apa ingkang tinanyakkên ana | tan kuciwa saliring rèh | ulam panganan agung | lah-olahan mawarni-warni | saambaning bawana | pinilih ing ngriku | ingkang adi-adi mulya | ana kabèh bujananira sang aji | mila nama drawina ||

13. dadya onjat kasuwur sayêkti | marang liyan pulo para nata | dadya darsananira rèh | dados cap-ucapipun | kêmbang lambe sakyèh nagari | mangkana cinarita | bibar dhahar nginum | kundhisi ambal-ambalan | binarung ing pradăngga unining bêdhil | êdrèle barondongan ||

14. cinarita lêlangêning aji | sarambahan sêrimpi kang mêdal | langkung parigêl bêgsane | lambung sing lêmêsipun | kadya pêpês tinon sing têbih | yèn nglayang dènnya bêksa | mèh klangsrah kang gêlung | sumrapat cêlak ing kisma | êmar-êmar sakyèhning ingkang ningali | labêt parigêlira ||

15. ngagêm panah kang gandhewa gadhing | pangêmbate warastra di mulya | kadya putung gandhewane | kuwatir sakèhipun | kang mriksani [mri...]

--- 1: 96 ---

[...ksani] culing jêmparing | salah siji kang tiwas | iba owêlipun | nyurêmakên ngantariksa | sawênèhe saking gêdhene kuwatir | ngêrêmakên kang netra ||

16. wontên ingkang sênggrug-sênggrug nangis | saking sênêng marang kang mataya | mangkana jêmparing cule | lumarab warastra nung | tinangkis ing gandhewa gadhing | cumêngkling swaranira | manah malih sang rum | lumarap ingkang warastra | kênèng jaja panah putung nora busik | rame panah-pinanah ||

17. ana ingkang kêna polok wêntis | nora pasah wênèh tinampanan | ana pêthukan panahe | pêgêl tyas para arum | narik katga kang dhuwung mingis | lungit ujunging katga | saking sangêt ampuh | gêndhing sêsêg mangsah sigra | sarêng ngancap suduk-sinuduk ngênani | cumêngkling swaranira ||

18. nora pasah dene braja sami | gêndhing suwuk bibar kang sudukan | srimpi mundur mring pondhoke | lampahe mêntul-mêntul | gumêbyaring kawaca adi | lir widadari swarga | kapat sami ayu | nglungit apêputran dênta | kang ningali sadaya eram ing galih | kadya jaman supêna ||

19. durung mulat sajêgira urip | wong padesan ngare gunung alas | kêbak pasanggrahan gêdhe | jêjêl plataran agung | nora beda ambane sami | lawan lun-alun ika | măngka kang cinatur | têngah bênêr ing plataran | lan pamedan sinungan bale kêkalih | rinêngga têtuwuhan ||

--- 1: 97 ---

[...wata] Narpati | kalangkung ramenira ||

21. sasirnane Sang Newata Aji | Sang Arjuna pinêthuk pra dewa | dèn agêmi kaprabone | kawaca ratu agung | dadya ratu anèng swarga di | mêngku mring surapsara | widadari agung | punika rame prangira | ing pamedan sinungan wirèng bêksa di | kang tiniru ing kuna ||

22. duk nalika Prabu Maèspati | aprang tandhing aliru prabawa | lawan Sêmantri abdine | kalangkung ramenipun | bêksa wirèng sang wirotami | samya ngêmbat gandhewa | prabawa winangun | Sêmantri gandhewanira | mêtu bêlêg kumrusuk anèng wiyati | kang nagapasa gora ||

23. ting karogèl ula nèng wiyati | samya tintrim rumaras amaras | kang ningali uwas kabèh | yèn sirna kang tinuju | kuwatire kang kaping kalih | kang panah nagapasa | bokmanawa niyup | marang wong kang nonton samya | kacarita kang mindha Sri Maèspati | trêngginas nyandhak langkap ||

24. ngekapada pamênthangira di | mingis-mangas ngungak pacak jăngga | tiba gong panah ucule | sumêblak sondhèripun | dhasar bagus kang bêksa tandhing | lumarap kang warastra | pira-pira brubul | mêtu saking gandhewanya | kumrêsêging kumrusuk anèng wiyati | warna pêksi garudha ||

25. pirang kêthi bêlêg aprang sami | lan jêmparing aran nagapasa | bujănggapasa jênênge | rame saut-sinaut | suwarane bêlêg wiyati | ting brubut pating brabat | ngakak ana nyêmbur | gagendra swaranya rungan | gêrêng gêro kadya udan sumênèi |[14] kumrusuk ngawang-awang ||

26. kang ningali jalma desa

--- 1: 98 ---

sami | kêplok surak bêkik asauran | lah ko mati mati kabèh | uyêran swara umyung | ingkang bêksa nampèni wangsit | gandhewa kalihira | sinèlèhkên sampun | jêmparing warna prabawa | sakarone sirna kadya dèn saponi | wus rêsik dirgantara ||

27. dene wirèng kang mindha sang aji | Ngima-ima lan Radyan Arjuna | pêrange kalangkung rame | Newata Sang Aprabu | dipun iring ingkang wadya wil | watara kalih nambang | măngka sang abagus | Dyan Arjuna tanpa wadya | nulya lêkas wadyane sri narapati | pinanah ing maruta ||

28. sirna larut mung kantun sang aji | krodha mangkrak Sang Prabu Newata | condrasa dèn undha age | binalangakên asru | atrêngginas Radyan Prêmadi | nglêpasi kang warastra | condrasa kapêthuk | dene panah Dyan Arjuna | tibèng têngah condrasa luluh wor siti | manglung Radèn Arjuna ||

29. warastrane aran pasopati | nora gêdhe ron pari pindhanya | ingêmbat Radyan Pamade | sangêt dènira mêntul | lumêpase warastra adi | măngka Prabu Newata | kadibyane punjul | lawan pati uripira | anèng têlak munggèng têlênging kang sêntil | ewuh pangarahira ||

30. anujoni gumujêng sang aji | guguk ngakak saking bingahira | duk miyat Radèn Pamade | ngêmbat langkap sang bagus | jêmparinge sagodhong pari | arsa dèn angsahêna | mring sariranipun | măngsa gawêra samêndhang | milanipun sang prabu gumuyu ngikik | cangkêm kalêbon panah ||

31. gumêbruging

--- 1: 99 ---

kisma narapati | wus misuwur Newata palastra | Arjuna pinêthuk age | jawata lan para rum | widadara lan widadari | sinalinan kawaca | panganggone ratu | sigra dinadèkkên nata | nèng suwarga kaaran Sang Prabu Klithi | widadari garwanya ||

32. mukti sari Sang Arjuna pêkik | duk sêmantên bêksanira bibar | wong kang nonton bubar kabèh | saking ing jêjêlipun | kang ningali pating barêkik | jaka ênom somahan | kumênyut tyasipun | wruh nata mêngku wanodya | widadari sèwu amung kurang siji | mula pra mudha bungah ||

33. amung răndha tan bisa ningali | saking sêsak mila anèng dhadhah | sor dhadhap padha sêsèndhèn | ana sèndhèn wit pundhung | dhudha mara amindhik-mindhik | sêsindhèn sêsêndhonan | sêndhêt lir kasandhung | nyandhak dhadhane ni răndha | gya binêndho enggal dhudha nangkis kudhi | dhag-dhêg nyuwol ni răndha ||

34. tan winuwus kang samya ningali | praptèng enjing têngara gumêrah | ngungkung swarane kang bêndhe | pra wadya dandan ribut | swaranira gumuruh sami | ting klêthêk pating kropyak | gadêbag-gadêbug | sagon-ênggon lagya dandan | kang wus rampung mangkat sing pondhokan rindhik | kathah solahing wadya ||

35. bêndhe muni rambah kaping kalih | wadya kuswa kumêrap ngumpulnya | tan kalèru mring dununge | ngumpul sajuru-juru | mring lurahe para prajurit | ana mring lurahira | têngêr umbul-umbul | măngka katon sing mandrawa | iku ingkang para bala dèn parani | gumrubyuk swaranira ||

36. têngarane bêndhe muni malih | swara umyang rambah kaping tiga |

--- 1: 100 ---

wadya pangarsa angkate | mêngkap lir tawon kambu | ulur sêlur saurut margi | ing wuri lajêng mangkat | kumlabèt kang umbul | kumitiring kang bandera | mawèh raras wêwah suraning prajurit | makatên isthanira ||

37. kacarita titihan sang aji | rata rukmi majêng gêbyar-gêbyar | lir pindah daru lampahe | mandhêg nèng tritisipun | kori rata binuka ririh | katon sajroning rata | asri rêngganipun | pinajang kinrawisthendah | mawèh sêngsêm sanggyane ingkang ningali | makatên èstunira ||

38. songsong êmas mêgar munggul asri | sang iswara jumênêng sing dhampar | têdhak ing rata sang rojèng | para rum samya grubyug | upacara kang samya ngampil | atab ing wingking nata | lumêbêt sang prabu | ing rata abdi sajuga | ingkang dhèrèk ngampil kêcohaning aji | tutup wiwaranira ||

39. para arum ingkang ngampil-ampil | sigra numpak ing rata pêngkêran | ana rowêlas cacahe | wus munggèng ratanipun | kacarita rêkyana patih | sakănca pra dipatya | nitih kuda sampun | munggying wuntat kering kanan | rata rukmi titihanira sang aji | lumêkas angkatira ||

40. wuruk nyêpêng pusorèng turanggi | para kênèk kêndhalining kuda | ingêculkên barêng kabèh | ing ngriku lampahipun | kang wahana ririh arindhik | gadêbêging turăngga | gumrèt rodhanipun | mawèh sêsêg kang miyarsa | sumawana kawacane parèng dasih | kasorot gêbyar-gêbyar ||

41. kadya gunung kêmbang langkung asri | têdhakira sang maha iswara | sumahab kang dhèrèkake | kêbat sadaya

--- 1: 101 ---

kêbut | gumuruhe saingga banjir | ngêlêbi wana-wana | saking gênging laku | nêrak rimba kayu sirna | têmah dadya ara-ara kadya sabin | kabrasat satu kewan ||

42. kidang manjangan kalawan krêndhi | kêbo danu banthèng lawan warak | wara ariwut kancane | kabèh sato wana gung | mlayu gêndring sumêdya ngungsi | mring wana palasara | ing kono gonipun | kadya giniring lampahnya | wit tan kuwat wêruh untape wadya ji | kidang-kidang malumpat ||

43. para arum mriksa kewan alit | kidang kancil kêthèk lawan kênas | anudingi sakancane | ana swara gumêbruk | gêro gêrêng mawèh muriring | Sang Prabu Dipayana | dangu swara iku | kakang Dwara swara apa | kang dinangu kewran ing tyas mlumpat aglis | cinêkêl ingkang nywara ||

44. sima gembong binopong tumuli | cinaoskên anèng ngarsa nata | lagya dêmak warahane | kinêrêg sirahipun | karoncalan singa lan gênjik | anèng ing ngarsanira | sang iswara dangu | kakang Dwara iku apa | kewan lorèk gêdhene anglêluwihi | kukune dawa-dawa ||

45. mangan apa dene amêdèni | untu ngrangas siyung putih gilap | sang patih atur sêmbahe | dhuh gusti namanipun | singa gembong amăngsa gênjik | Sang Prabu Dipayana | bingahe kêlangkung | lagi iki mriksa macan | awit saking duk timur sri narapati | dumugi diwasanya ||

--- 1: 102 ---

mring wana wêwulusan | erame kêlangkung | mriksa singa măngsa wraha | angandika jêng ulun sang sri bopati | kakang Dwara uculna ||

47. mêsakake agèk mangan iki | sira cêkêl bangêt wêdènira | nèng kene rinubung ngakèh | singa ngêculkên sampun | gya linêpèh cèlèng lumaris | mangidul jêranthalan | singa unduripun | kadya kucing mèpèt mêndhak | sirahira nèng kisma mripat ngêlirik | labêt sangking jrihira ||

48. ngalèr lampahe amindhik-mindhik | praptèng têngah gêro sigra milar | ing grumbul sangêt bingahe | pulih karosanipun | Wikridita suka tan sipi | kapanggih bojonira | mangkana sang prabu | dhawuh nglêstarèkkên lampah | Patih Dwara tan kalilan têbih-têbih | lawan lakune rata ||

49. pra nayaka kabèh padha muji | mring tingkahe Arya Patih Dwara | kêna kinarya têtondhèn | dinarsana satuhu | lêlabête switèng narpati | lajêng lampahing rata | lumêbêt wana gung | singup sirung grêng kalintang | tan cinatur rêroncène anèng margi | prapta ing palasara ||

50. wana wutuh saêjêg tan gigrit | mila wêtah kêkayon gêng gurda | kadhaton kewan sajêge | rata praptèng ing ngriku | gumuruhing balakuswa ji | panganjur lampahira | pasanggrahan agung | mire ngiwa nêngên mapan | rata rindhik anèng palataran asri | mandhêg kang rata abra ||

--- 1: 103 ---

[...wan] pra wadya gung | jêjêl anèng palataran | prajurit gung urmatira wanti-wanti | êdrèl ngasmaradana ||

17. Asmaradana

1. sêsêg jêjêk kang ningali | datan kêna winiyaka | gumuruh swaraning kang wong | lanang wadon tan petungan | ingkang saking padesan | desa ngare desa gunung | desa lêbak desa wona ||

2. desa kang urut pasisir | prapta aningali samya | măngka wong liya prajane | Campala Kumbina lawan | Măndraka Gilingaya | Mukabumi liyanipun | nagara kang cêdhak-cêdhak ||

3. padha prapta aningali | mila ramene kalintang | jêjêl uyêl saking kèhe | kongsi tan antuk pondhokan | turu nèng ngara-ara | turu têgal sawah turu | turu nèng ngisoring wrêksa ||

4. tan cinatur kang ningali | Sang Prabu Dipasarana | karsa kondur amakuwon | ngasokakên wadyanira | jêngkar angênyapura | dyan patih sakancanipun | mring pondhoke sowang-sowang ||

5. pra kancanira bopati | utawi Dyan Janurwenda | duk mulat pasanggrahane | bagus kir-ukiran samya | rêrênggan tan kuciwa | ganêp ing sajuru-juru | warata bagus sadaya ||

6. sami muji radyan patih | gone karya pasanggrahan | warata têkyan abdine | tunggon jagul juru jaran | sami angsal pondhokan | ayêm-ayêm manahipun | sasat mulih mring wismanya ||

7. sêbarang sampun cumawis | sêga iwak lan panganan | wedang bubuk wedang êtèh | klasa rêsik nganggo bantal | wong cilik kang mangkana | lêga rasane ing kalbu | tan krasa kabotan karya ||

8. arêp

--- 1: 104 ---

adus wus cumawis | blănja pasangone kathah | yèn nampani sabên sore | wong siji sêlawe arta | kapetung wong arahan | băngsa alus seje petung | warata bungah sadaya ||

9. mangkana jêng sang siniwi | duk lumêbêt pagubahan | ascaryanbêg sang pamase | rêrênggane warna-warna | linungsir-lungsir wastra | bang bintulu lir kaluwung | panjuta pating kalêncar ||

10. para arum mring jro puri | lumêbêt ing pamondhokan | ing driya tanna bedane | kalawan duk anèng praja | tan krasa anèng alas | mila bingahe kalangkung | para putri solahira ||

11. dhèrèk jêng sri narapati | têdhak kêbon pêpungkuran | langên-langên kakêmbange | kêmbang jinêmbangan samya | kang abang sêkarira | gêdhah biru êpotipun | dene kang kêmbange jênar ||

12. manggèn ing jêmbangan wilis | dene ingkang sêkar seta | manggèn abrit jêmbangane | sêkar biru kang jêmbangan | wungu jring langkung pelak | pinetak-petak gènipun | dene marga jroning taman ||

13. minggak-minggok ngukêl pakis | ana marga kêkêncêngan | gumrining rêsik margane | kang karêtêg alit kathah | ana pêpundhungira | rineka rêdi amunggul | sinukêt kinêmbang-kêmbang ||

14. kalèn toyanipun mili | toya wêning wêwêdhenan | guskara têngah bênêre | pinggire ingkang guskara | maju pat sinung singa | cangkêm mangap mutah banyu | utahe marang guskara ||

--- 1: 105 ---

ngungkuli pucang tirisan ||

16. sang nata ngalêm mêmuji | mring wêgige Patih Dwara | ngrêsêpakên pakartine | sang prabu kondur mring pura | ginrêbyêg cèthinira | osike kang para arum | sang nata misih cinacad ||

17. dene dèrèng darbe sori | langêne kêmba kewala | dèrèng wontên timbangane | dhahar sare misih kêmba | tan sêngsêm wênêsira | bibar dhahar sang aprabu | têdhak pajungutan nendra ||

18. pra wanita sami guling | anèng pondhok sowang-sowang | ana kang sare gumlèthèk | anèng ngajêng pajungutan | mêmengin mring sang nata | warna-warna solahipun | bisoa kagêm sang nata ||

19. wus sirêp kang sami guling | ing pasanggrahan narendra | gênti ingkang winiraos | lakune para punggawa | kang sami nganglang pringga | miturut parentahipun | Rêkyana Patih Udwara ||

20. ngubêngi lêbêt cêpuri | sikêp kapraboning yuda | miranti anganggo obor | urut kacang lakunira | mila kathah obornya | sabên olèh wong sapuluh | kêkalih obore muncar ||

21. kang nganglang jaban cêpuri | lakune nora mangkana | nganggo calêngêp lakune | calêngêp patrap mangkana | rowêlas cacahira | dhisiki kang nganglang agung | datan kaparêng sêbawa ||

22. tumuli kang nganglang yêkti | sikêp kapraboning yuda | urut mapat-mapat jèjèr | ngarêp obor lan kênthongan | tinabuh nora kêndhat | lêt sapuluh urutipun | obor kênthongan lir ngarsa ||

23. rong atus kèhing prajurit | iku ingkang nganglang pringga | cacah sapantha-panthane [sapantha-pantha...]

--- 1: 106 ---

[...ne] | mangetan lampahing nganglang | antara têkan madya | kang saking kilèn amêthuk | ingkang nganglang saking wetan ||

24. lakune sadaya sami | kalamun nuju pêthukan | samya takon basukine | yèn sampun ungkur-ungkuran | mulih mring pondhokira | sabên jam panganglangipun | kaliwon têtindhihira ||

25. makatên karsane patih | warata laku mangkana | sanadyan pasanggrahane | pra bopati sapanêkar | kabèh kaya mangkana | mila durjanane kang wus | sami malik sêdagaran ||

26. sigêg kapoking pra juti | mangsuli caritanira | Patih Dwara duk undure | saking ngarsaning narendra | marang pakuwonira | ing wanci rawi wus surup | dyan patih praptèng pondhokan ||

27. dupyarsa têkan ing kori | mriksa wanodya yu endah | rahadyan sangêt kagyate | winawas-wawas ing driya | satuhu misih kênya | ngalosot dènira lungguh | anèng ngisor kandhayakan ||

28. sang dyah sêmune katawis | ngagêm panggalih sungkawa | lola tan ana rowange | bingah sang rêkyana patya | mrêpêki gita-gita | praptèng ngarsane sang ayu | dyan patih lon sabdanira ||

29. sintên paduka puniki | pawèstri langkung utama | têksih kênya satuhune | anèng ngriki tanpa rowang | punapa parayangan | warnane sayêkti ayu | punapa êjin paduka ||

30. punapa paduka pêri | kagungan karsa punapa | saking pundi pinangkane | sintên ingkang darbe putra | lan sintên kang sinambat | pinuja krama ing arum | dene sangêt mêlas arsa ||

31. wacanane radyan [ra...]

--- 1: 107 ---

[...dyan] patih | manuhara pait kilang | Sang Rêtna Suyati kagèt | dene bisa kamanungsan | ngunandika ing driya | salawas tan ana wong wruh | gon ingsun mangun lemunan ||

32. bangêt wirang bangêt isin | wanita mlaku priyăngga | tanpa rowang amung ijèn | dinalih aku wong apa | sangêt gènnya rudita | nanging dangune pinupus | yèn iku karsane dewa ||

33. bêcik ingsun prasajani | kaya pa dadine benjang | amung ingsun nurut bae | marang karsane kang nitah | wasana alon mojar | ngandikane manis arum | kadi madu pinusthika ||

34. nanging sarèhning pawèstri | wawan sabda kakung liyan | dhasar bagus ambêlancèr | mila klèru wangsulannya | dhuh radèn yêktinira | ingkang purun nyêbut ingsun | Rara Suyati ran ingwang ||

35. măngka sêdyaningsun mriki | saking kumacèlu dahat | amrih pasuwitaningong | duk kawijil sabdanira | ingkang kadi mangkana | sangêt lingsêm jroning kalbu | tumungkul arawat waspa ||

36. radyan patih duk miyarsi | kalèrune kang wangsulan | sigra sinamun têmbunge | tinutup ywa lingsêm dahat | lan têmbung manuhara | dhuh sang rêtna murtining rum | sayêkti ingsun nugraha ||

37. upama ingsun ngulati | jajah desa milang lawang | tan antuk kadi nak anggèr | sanadyan midêr bawana | nalasak wanawasa | tumurun ing jurang sirung | tan antuk kadi paduka ||

--- 1: 108 ---

[...ira] ||

39. yèn parêng sira Suyati | mukti wibawa lan ingwang | anèng kapatihan gone | ingsun iki mantrimuka | warăngka ing Ngastina | Patih Dwara aran ingsun | măngka dèrèng darbe garwa ||

40. suwawi Rara Suyati | lumêbêt marang pondhokan | sira paringe Hyang Manon | dadi kanugrahan ingwang | sinambut risang rara | ngayang-ayang kêdah mudhun | nanging pinêksa kewala ||

41. lumêbêt pakuwon aglis | jujug anèng tilamsêkar | dhasar wus padha nêdhênge | pagut ngasmara dilaga | nutug sasolahira | luwar dènira don lulut | pinondhong marang patirtan ||

42. para pawongane patih | ngungun dene radyan patya | antuk gêng kanugrahane | garwa paringe jawata | ayu lir surapsara | inggal cêcawis abikut | gêgănda lan pangagêman ||

43. ana kang ngampil pêsalin | nèng tadhahan wastra endah | wastra sutra kuning ênèm | sawuse siram sang rêtna | salin wastra pasatan | ngagêm rimong sutra biru | kondur sarwi ngore rikma ||

44. ngagêm cênela rêspati | ingiring pawongan kathah | gumrêdêg praptèng kamare | siyaga lajêng gagănda | pinêthuk ingkang raka | kinanthi sinambut mêtu | lênggah anèng jrambah têngah ||

45. ingadhêp kang para cèthi | pawongan atap ing ngarsa | ngungun dene nora jimpe | Sang Rêkyana Patih Dwara | antuk ganjaran dewa | widadari luwih ayu | sêdhêp manis awilêtan ||

46. yèn cinăndra nora uwis | ngêntèkakên mangsih papan | saking endahing warnane | sigêg samantên kewala | sigra majêng

--- 1: 109 ---

bujana | nutug gyan dhahar sang ayu | lajêng dhahar nyênyamikan ||

47. wus luwaran dènnya bukti | pawohan majêng ing ngarsa | ngambil gantèn sakaroron | sigra têdhak tilamsêkar | tangkêp samir wiwara | nutug ing sasolahipun | kakung kalawan wanodya ||

48. nahên ingkang ngêmbong rêsmi | kacarita enjingira | sang aprabu karsa miyos | nèng sewaka pandhaparja | ginrêbêg pra biyada | kang sowan pêpak sadarum | kang nèng ngarsa Patih Dwara ||

49. Janurwenda kang nisihi | sumambung para nayaka | pra santana pêpak andhèr | sira Sang Arya Swuhsirna | munggèng ngarsa priyăngga | senapati agul-agul | sapukawat ing Ngastina ||

50. ngandika sri narapati | kakang Swuhsirna lan sira | kakang Dwara apadene | sira kakang Janurwenda | wis pêpak kancanira | kang dinangu nêmbah matur | dhuh sang mulku sampun pêpak ||

51. sadaya sampun cumawis | yèn wontên karsa narendra | dhawuh punapa sang katong | kang abdi sampun sêdhiya | punapa karsa tuwan | sakarsa kang abdi manut | sanadyan bêdhaha praja ||

52. kawula yêkti nglampahi | balung putung binalangna | upami rêmuk balung ngong | suka amba sinawurna | saking sami mantêpnya | punika aturing wadu | sang nata mèsêm sabdanya ||

53. nora mangkono sun iki | têka kajêron ing tămpa | bangêt bungahing tyas ingong | mangkono prasêtyanira | samêngko karsaningwang | arsa numpuk buron agung | kewan isèn-isèn wana ||

54. Patih Dwara nêmbah aglis | dhuh gusti sampun sêdhiya | karsa paduka

--- 1: 110 ---

salire | sigra têdhak sang pamasa | pawongan dhèrèk samya | nitih rata sang aprabu | tan siwah duk budhalira ||

55. gumuruh lampahe baris | tanpa watêsan kang bala | gumrênggêng gora swarane | titihanira sang nata | kandhêk ngisor panggungan | têdhak sing rata sang prabu | ginarbyêg para pawongan ||

56. minggah pêpanggungan ririh | lênggah anèng dhampar dênta | upacara pêpak andhèr | anèng wingkinge sang nata | senapati Sang Arya | Swuhsirna dhèrèk mring panggung | patih kalih anèng ngandhap ||

57. aglar kang para bopati | anèng tarup wêwangunan | ting prêngangah ting pancorong | guwayane muncar samya | kasêmbuh kang kawaca | sêsotya kang êmas tatur | kasorot ing diwangkara ||

58. mêwahi manising bumi | mangkana dhawuh narendra | kakang Dwara karsaningong | sira lan Si Janurwenda | kancanira bopatya | sapanêkare yya kantun | mlêbua mring pagrogolan ||

59. nanging padha sun walêri | aja na gawa gêgaman | ngamungna pèk-èpèk bae | nyêkêlana sato kewan | mangkono karsaningwang | ingsun arsa wêruh tuhu | prawirane balaningwang ||

60. nêmbah sandika sang patih | sanalika lajêng undhang | kadi sang nata karsane | warata karsane nata | kang cilik manahira | katarèng netya sêmu lum | dene kang wantêr sudira ||

61. mundhak kawistorèng budi | solah muna-munènira | măngka kang cilik manahe | katut mèlu manah sura | ana antêping driya | eling salir ngèlmunipun | kadya age andurmaa ||

--- 1: 111 ---

18. Durma

1. Kyana Patih Dwara alon sabdanira | hèh kănca-kănca mami | padha dipirsakna | karsane gustinira | lêbune grogolan sami | kang para wadya | kudu aganti-ganti ||

2. urut tuwa lêbune marang turungkwa | sarta rinêngga dening | unine pradăngga | lir adu-adu singa | iku dèn arani gêndhing | kang durandara | gêndhing prajurit sêkti ||

3. tur sandika ingkang sami dhinawuhan | swara manêngkêr langit | kadya gêrah kapat | swarane wadya sura | wit sarêng anyandikani | Dyan Janurwenda | sasmita marang dasih ||

4. tinampanan mring bopati pêngalasan | kang tuwaburu sami | wiringgaluh grêma | kithara lan kuthara | sapanêkar juru gêrit | bêbêdhag pikat | sarêng wuninga wangsit ||

5. milanipun sagêd sarêng wruh parentah | bandera dèn têngêri | ingkang ciri singa | dèn obahakên sigra | tinampanan ciri èsthi | tinundha-tundha | grogolan wus waradin ||

6. tukang panggrit mriksa banderane obah | surak sarêng abêkik | nabuh têngaranya | mirip têngara aprang | surak gumuruh munya jrit | rame kênthongan | gong bêndhe lawan bèri ||

7. saking pinggir swarane kang gêrit sangsam | kagyat buron wanadri | jêpiping jênggirat | bêkos akipat-kipat | saêjêg durung mrangguli | swara mangkana | umyung lir nêngkêr wiyati ||[15]

8. kewan gêbrès gêjug-gêjug sukunira | kewan agêng duk uning | yèn binêrêg yuda | jênthar lumayu sigra | kang alit-alit nututi | lumayu nêngah | cinêgat dèn suraki ||

9. ngalèr ngidul palayune kêdandapan | cinêgat-cêgat [cinê...]

--- 1: 112 ---

[...gat-cêgat] sami | pinrih kyai grêma | giniring mring panggungan | saking kathah kang nyêgati | kang buron rimba | playune nglumpuk sami ||

10. nênggêl lêmpêng grubyug marang ing panggungan | pating jalemprak sami | nèng plataran jirap | ngajênge pêpanggungan | sang prabu bingah tan sipi | mriksani kewan | bêlêg makêthi-kêthi ||

11. Patih Dwara tinanduk liring sang nata | tumanggap nêmbah ririh | ngêculkên gêgaman | glis gamêlan tinêmbang | nêmbah pacak gulu ririh | lumampah sigra | mlêbêt tarungku aglis ||

12. wus malêbêt pagrogolan mêndhak nêmbah | mingkis rasukan kering | lan rasukan kanan | nibani kang irama | tiba kênong kêmpul sami | yèn pacak jăngga | êgong kang dèn tibani ||

13. kinêplokan sumawana sinurakan | dyan patih nora wigih | katon suranira | nanging tindak tan rikat | saya ayêm solah ririh | banthèng duk miyat | sondhèr dyan patih abrit ||

14. gêbrès bêkos manthêlêng akipat-kipat | netrane amandêlik | gêjug sukunira | bingung mirêng kang swara | gamêlan surak anjêrit | sigra narajang | arsa bijig ki patih ||

15. êmar-êmar mriksa patih kang dèn ancap | sinrudug angindhani | anèng wêtêngira | mundur banthèng anujah | tinubruk-tubruk ki patih | nlusup ing lakang | mêtu sigra binijig ||

16. indha nganan tinubruk nganan malumpat | praptèng cêngêl nunggangi | rame solahira | sang nata langkung suka | kawoworan ing kuwatir | ngalêm sang nata | mring tandange dyan patih ||

17. Janurwenda Dyan Patih sakancanira | sukanira [su...]

--- 1: 113 ---

[...kanira] tan sipi | nanging sêmu samar | wong mungsuh lan andaka | kacèk satus para luwih | Dyan Patih Dwara | kêrêp nglirik sang aji ||

18. dèrèng karsa mungkasi Dyan Patih Dwara | pinrih suka sang aji | dangu mangun yuda | dyan patih lan andaka | dinuga wis amantêsi | mungkasi karya | malumpat radyan patih ||

19. tinututan ki patih tinubruk kêna | dèn undha-undha aglis | kumbul praptèng tawang | nibani kang andaka | nèng gigir nunggangi aglis | kinirik rosa | buntut jinêbol kêni ||

20. ngolang-aling kang banthèng bingung polahnya | rame dènnya nyuraki | krodha banthèng sura | binijig kyana patya | tinêpak banthèng babar ji | rêmuk kang sirah | utêk mancurat têbih ||

21. mêndhak nêmbah patih wangsul gène sowan | kangjêng sri narapati | maringi ganjaran | marang Dyan Patih Dwara | minuman nèng gêlas rukmi | lawan dhaharan | wowohan kang nyêgêri ||

22. kalêrêsan Patih Dwara sangêt ngêlak | sigra dèn inum ririh | Patih Janurwenda | ngancari kinèn dhahar | sami suka-suka kalih | dhahar nyamikan | ganjaran dhatêng malih ||

23. busana di kalawan warastra endah | nuwun rêkyana patih | wontên malih prapta | munggèng tadhahan êmas | tinutupan sêrbèt putih | tinampan sigra | matur nuwun ki patih ||

24. gya binuka ingkang munggèng talam êmas | sangsangan puspita di | dhawuh kang timbalan- | ira jêng sang pamasa | kinon nganggea tumuli | matur sandika | kalu[16] dèn angge ririh ||

25. kalung sêkar nanging kinrawistha sotya | langkung agênging [a...]

--- 1: 114 ---

[...gênging] galih | sasmitaning nata | pinundhut saudara | sintên kang guna sinêti | pinaring tăndha | cèn-oncèn puspita di ||

26. kacarita Risang Patih Janurwenda | liniring sri bopati | nêmbah tur sandika | sèlèh gêgamanira | găngsa Kodhokngorèk muni | ngêrangin raras | solah lir bêgsa ngrangin ||

27. pacak jăngga miwir-miwir sondhèrira | sondhère sutra kuning | tumpal ijo rêta | lir Radyan Ăntasena | dhasar warnanira pêkik | bagus sêmbada | prawira guna sêkti ||

28. kasêktène tan siwah Dyan Ăntasena | sêrêng netranira dik | nanging tyas lêgawa | arsa ngadoni yuda | mungsuh kewan angajrihi | ayêm tingkahnya | lir bêgsa nayup ringgit ||

29. gajah warak dèn anggêp talèdhèk nêmbang | lungit-lungiting gadhing | lir ngujiwatira | èstri kapadhan karsa | andaka gêbrès ambijig | pêpindhanira | bêngkêr pambayun kalih ||

30. kacarita Radyan Patih Janurwenda | kadya binayangkari | mlêbêt pagrogolan | binarung găngsa ngangkang | surake awanti-wanti | kêplok sauran | dene swaraning panggrit ||

31. wiringgaluh tuwaburu tuwagrêma | sapanêkare sami | nabuh kalasăngka | kênthong gundhala găngsa | bèri kang swara dumêling | karung wurahan | berag rahadyan patih ||

32. gajah mulat marang Radyan Janurwenda | krodha netranira dik | kupingira mobah | kang gadhing lungit mêgar | têlale amobat-mabit | sigra mangancap | trangginas kyana patih ||

33. indha mlumpat [mlu...]

--- 1: 115 ---

[...mpat] mancolot ing gigirira | surak gumuruh katri | lor kulon asurak | kidul wetan tan beda | padha umyung ngukuk bêkik | sri naranata | mèsêm dènnya mriksani ||

34. Radyan Arya Swuhsirna kapengin dahat | buron wana ngêmbari | manah karêjotan | sangêt ajrih sang nata | parêkan lan para cèthi | mariris maras | dene mungsuhe èsthi ||

35. pra nayaka wuninga tandange radyan | ana kang sênik-sênik | kang sura prakosa | kapengin gêntènana | Patih Dwara ngandika ris | iku prayoga | warangkane sang aji ||

36. ponang gajah karasa ing gigirira | mungsuh ingkang ngênciki | krodha gadhing mêgar | kinirigakên sigra | têlale amobat-mabit | ngarah rahadyan | tlale cinêkêl aglis ||

37. garêjêgan tarik-tinarik sarosa | kuwat rêkyana patih | kinuwatkên ngasta | tlale pinuntir sigra | gajah tibane kuwalik | nubruk rahadyan | nora karsa ngindhani ||

38. gumadhuging gadhing dhag-dhêg marang dhadha | kumêbul tan nêdhasi | Patih Janurwenda | ngliring marang sang nata | yèn gustine sukèng galih | nanging rahadyan | karsanira mungkasi ||

39. yèn kadangon kêmba dinulu ing kathah | dirada sigra gadhing | binarêng cinandhak | gadhingira pinokah | têlale sinêndhal aglis | jêbol sakala | liwung mubêng kang èsthi ||

40. sinurakan dene wadyabala kathah | bingah ingkang ningali | ilang samarira | gadhing tlale wus sirna | nanging têksih amangungkih | mangap kang gajah | sumêdya nglêthak aglis ||

--- 1: 116 ---

41. palongone malompong cangkêming gajah | lir buta măngsa daging | untu kabèh papak | lir tanggêm cathok waja | yèn gigit anêniwasi | narajang sigra | binarêng tinampiling ||

42. gumapruking lir palu satus tumiba | pêcah sirahing èsthi | muncrat utêkira | mêndhak Dyan Janurwenda | nêmbah wangsul dènnya linggih | pasowanira | suwuk găngsa kang muni ||

43. surak umyung sakathahing wadyabala | samya amuji-muji | ing kasêktènira | Dyan Patih Janurwenda | ganjaran sri narapati | saking panggungan | lir Patih Dwara nguni ||

44. ririh minum minuman paring sang nata | kalung dèn anggo aglis | wêwah bagusira | tan ana ingganira | agênge ingkang panggalih | Patih Ngastina | kêmbar warna lan sêti ||

45. nulya ganti lêbête para nayaka | marang grogolan sami | panyêkêle kewan | akèh antuk uripan | cinaoskên sri bopati | kinèn ngandhangna | ginanjar warni-warni ||

46. ana ingkang wastra warastra kang endah | pinatut kang nampani | ganjaran warastra | gada kunta candrasa | ana kang satus jêmparing | ana curiga | bingah ingkang nampèni ||

47. anêracak wadyabala ing Ngastina | măndra prakosa sami | kabèh trahing nata | samya sura digdaya | ana banthèng dèn kêmbari | warak mênjangan | kêbo danu karêndhi ||

48. naga sima kasor pra mantri prameya | gêdhig manggolèng jurit | wadya ing Ngastina | tan ana ingkang mimba | sang nata suka tan sipi | wus tigang dina | amiyos ing wanadri ||

49. jroning suka narendra sêmu sungkawa [sung...]

--- 1: 117 ---

[...kawa] | saking sarira aji | tan kagungan daya | nir guna kasantikan | ginagas-gagas sang aji | kêkês driyanya | ngandika jroning galih ||

50. ingsun iki dadi ratu binathara | tan duwe ika-iki | pêrang durung bisa | kalah lan wadyaningwang | aja manèh prang lan èsthi | aku wania | lan kidang ingsun wêdi ||

51. kang makatên labêt ratu timur mila | datan uningèng wadi | ratu binathara | adil tur palamarta | aja kang buron wanadri | yèn tan nuruta | jawata nurut sami ||

52. marang ratu adil lila samubarang | saya kêkês sang aji | nanging para wadya | tan ana kang uninga | kang dadya turidèng galih | nata sungkawa | sigêg kang sampun wanci ||

53. sasadhara wus manguk pucak aldaka | kondur sri narapati | marang pasanggrahan | tan lênggah ing pandhapa | enggal têdhak kênyapuri | kang para wadya | mundur mring pondhok sami ||

54. wadyabala saking sangêt sayahira | sadalu tan atangi | dhêndhêm pasanggrahan | datan sanjan-sinanjan | Patih Janurwenda aglis | marang pondhokan | sadalu botên nglisik ||

55. Patih Dwara kondur mring pasanggrahannya | panggih Rêtna Suyati | among lulut raras | kasêmbuh saking sayah | sadalu datan kumlisik | sigêg kocapa | Sang Prabu Parikêsit ||

56. anèng kamar mêmpêng datan karsa dhahar | lan datan karsa guling | miyos datan karsa | anèng kamar kewala | kang ginagas jroning galih | sariranira | gone wantah kapati ||

57. lamun ana parangmuka liyan praja | măngka mungsuh sinêkti | wadyabalanira | sadaya kasor [ka...]

--- 1: 118 ---

[...sor] ing prang | tan wande slirane gêndring | momor arahan | iku ingkang ginalih ||

58. padha lolos bêcik saiki kewala | nora binuru jurit | nyênyuwun mring dewa | enggal dèn paringana | guna kaprawiran sêkti | yèn tan tuk karya | matia ing wanadri ||

59. sampun dungkap lingsir dalu wancènira | dandos sri narapati | tan cara narendra | amung cara satriya | sigra têdhak sri bopati | nilip kang wadya | sang nata ngingkis ratri ||

60. sampun lêpas sang nata ing lampahira | nusup-nusup wanadri | tan ketang bêbaya | katon asih ing dewa | tan katon durgamèng dhiri | tumurun jurang | minggah rèng-èrèng wukir ||

61. siluk-siluk ing marga datan rinasa | swara kang gêgirisi | panggêrênging macan | lan pangakake naga | tan mirêng marang panggalih | kapêthuk sima | ginalih kewan kancil ||

62. yaktinira yèn kapêthuk buron wana | kadya kapêthuk èstri | mila lampahira | têbih saking sanggrahan | wus karsane dewa luwih | tan wruh balanya | lolose sri bopati ||

63. kacarita wadyabala ing Ngastina | tan ana kang udani | murcane sang nata | pijêr enak anendra | tan ana kang nglêgewani | sang maiswara | yèn karsa ngingkis ratri ||

64. Patih Dwara sakecanên among raras | lan garwa Sang Suyati | sami eca-eca | gènira samya nendra | rèhning patih kang sinêlir | kaciptèng driya | solahbawaning aji ||

--- 1: 119 ---

[...smaran] galih ||

19. Asmaradana

1. prakara wêdharing wisik | tan kantênan ingkang marah | nanging cêtha wèlèh-wèlèh | makatên wêdharing swara | hèh kaki Patih Dwara | aja enak-enak turu | karongron lan garwanira ||

2. kawruhana sira kaki | ratunira iki ilang | murca datan ana wêroh | sapira ing cuwanira | tumuli tilikana | nanging aja na kang wêruh | ngamungna sira kewala ||

3. wus titi swara dumêling | gêragapan Patih Dwara | wungu anilar garwane | busana sakêna-kêna | mentar mring pasanggrahan | ngyêktèkkên swara puniku | prapta anèng pasanggrahan ||

4. lajêng mlêbêt jroning puri | jujug kamar pasarean | nyata sang nata tan katon | karangulu ginledhahan | kang lukik-lukik kiwa | sang nata datan kadulu | dèn ubrês jro pasanggrahan ||

5. têtela datan pinanggih | mêdal saking pasanggrahan | nèng plataran dhêlog-dhêlog | mentar mring kêbon pungkuran | sănggarunggi ing manah | ririh dènnya ngungak nginguk | gêmêt mêksa tan kapanggya ||

6. nginjên mring sanggrahan jawi | dingkik-dingkik lampahira | lir pendah dhustha lampahe | pasanggrahan pra bopatya | jinêjêp nora nana | wangsul mring sanggrahan agung | dhêlêg-dhêlêg nèng paningrat ||

7. karêrantan tyas sang patih | kumêmbêng waspanya mêdal | dèrèng pakantuk galihe | amung nutuh sariranya | katuwon têmên ingwang | dadi tuwa raganingsun | tan wêruh kang dèn mong ilang ||

--- 1: 120 ---

dhêlêg lênguk-lênguk | saantara mirêng swara ||

9. dumêling krungu ing ati | makatên ujaring swara | hèh-hèh kaki Dwara kowe | ayya gêdhèkkên sungkawa | sabyakta tanpa karya | satêmah nora katêmu | yèn amung nutuh sarira ||

10. apa sakarêpmu dadi | dewa nuruti kewala | marang sêdyanira radèn | ing satêdhak turunira | dadi wrangkaning nata | têlas wangsit kang dhumawuh | jênggirat Dyan Patih Dwara ||

11. sanalika antuk pikir | graita mênga sadaya | tan kewran rasaning batos | tăndha pinarêng ing dewa | ing driya tan sumêlang | kawicaksanan kang rawuh | panggalih padhang nêrawang ||

12. karsane badhe sinandi | gone madosi narendra | enggal marang pakuwone | jujug marang pagulingan | kang garwa têksih nendra | ing cahya anglir sitangsu | sumorot nèng pasarean ||

13. ginugah Rêtna Suyati | tandya wungu guragapan | pungun-pungun lênggah alon | kang garwa ririh winartan | murcane sri narendra | ing dalu tanna wong wêruh | tanpa kanthi tanpa kăntha ||

14. Sang Suyati duk miyarsi | pangandikane kang raka | kagyat ing driya sumêdhot | carocosan êluhira | belani ingkang raka | sungkawanira sang ayu | yèn makatên kadiparan ||

15. iba gègère pra dasih | yèn kamirêng benjang-enjang | dyan patih alon wuwuse | yayi pêparinge dewa | wong ayu kaya sira | apa sira manut mringsun | Sang Suyati aturira ||

16. manut miturut sayêkti | dhatêng ing karsa paduka | tumêkèng sakit pamine | ngantos [nganto...]

--- 1: 121 ---

[...s] dumugi ing pêjah | miturut pakon tuwan | gurulaki ngong satuhu | cèthine sumanggèng karsa ||

17. dyan patih suka ing galih | mirêng ature kang garwa | Suyati binakta age | marang pasanggrahan nata | nanging ing lampahira | tan ana jalma kang wêruh | dyan patih jujug ing tilam ||

18. kang garwa dèn busanani | pangagêmane narendra | datan dangu wus mirantos | datan ana ingkang sêsak | agêmira sang nata | dyan patih kalangkung ngungun | mulat warnane kang garwa ||

19. cèplês warnane sang aji | dêdêg pangadêge padha | ing dhuwur tênggak tan sanès | lawan Prabu Dipayana | kaot kakung wanodya | dadosa sadhèrèkipun | tunggil yayah tunggil rena ||

20. lan sang prabu amantêsi | dyan patih alon ngandika | hèh Suyati ariningong | sira ingsun pindha nata | aku arsa ngupaya | ing murcane sang aprabu | lolosku saka grogolan ||

21. aja ana kang udani | sang rêtna sarêng miyarsa | karsane raka sêsintrèn | lami pisah lan kang raka | Suyati langkung kagyat | karuna nungkêmi suku | sambate amêlasarsa ||

22. kula pinindha sang aji | kawula nurut kewala | amung dika aywa lolos | kula datan bêtah pisah | kalawan jêng paduka | wontên ingkang mulang muruk | pratingkahe dadi nata ||

23. dyan patih ngêrês ing galih | mriksa ature kang garwa | pinêngkul-pêngkul sang sinom | kang raka ririh cinêngkah | matur malih sang rêtna | nêmbah nrocos ingkang êluh | dhuh pukulun guru kula ||

24. amba purun anglampahi [anglampah...]

--- 1: 122 ---

[...i] | sinulihkên dadya nata | sèwu warsa upamine | sabyakta nurut kewala | amung panuwun kula | sampun pisah lan pukulun | wontên ngriki tanpa kadang ||

25. măngka paduka ngulari | murcanipun sri narendra | datan kantênan kondure | saiba kangên kawula | kalawan jêng paduka | sayêkti kawula lampus | saking botên bêtah pisah ||

26. manawi kawula lalis | sintrènipun kajodheran | awit bangke kula wadon | botên kakung lir sang nata | mèsêm Patih Udwara | asrêp tyasira sang bagus | wus pitaya mring kang garwa ||

27. ingkang garwa dèn arasi | sarwi alon sabdanira | dhuh Suyati pujaningong | wong ayu paringe dewa | yèn sira nganggo wangkal | wibawanira tan tulus | lan ingsun anèng Ngastina ||

28. mukti sari dadya patih | yèn ratune nora nana | sayêkti bubaran kabèh | kadya sapu ilang suhnya | kang masthi kathetheran | sapa kang nêmbah maringsun | sayêktine nora nana ||

29. sira yayi sun tuturi | lêlakon iki sadaya | têtêp dewa ingkang gawe | punagi kupiyarsakna | lan pasanggiriningwang | gonku golèki sang prabu | kalamun bisa kêpanggya ||

30. apa manèh sira yayi | sun sintrèkkên dadi nata | yèn kuwat sira wong dhenok | datan kongsi kawanguran | pinêsthi marang dewa | ing saturun-turun ingsun | kuwat marangkani nata ||

31. lan turunira sayêkti | lulus mukti awibawa | nèng tanah Jawa suwene | dene sira lawan ingwang | tan manut karsèng dewa | kênèng sapudhêndhanipun | jawata Jonggringsalaka ||

--- 1: 123 ---

32. sang rêtna duk amiyarsi | pangandikane kang raka | tumungkul sangêt ajrihe | wasana lon aturira | nêmbah kumêmbêng kang waspa |[17] dhuh-dhuh gurulaki ulun | kawula nuwun sandika ||

33. amung sadêrmi nglampahi | sadaya karsane dewa | wontên atur kula gatos | sampun ngantos lama-lama | anggèn paduka kesah | tumuntên sagêda kondur | mung punika atur kula ||

34. ngandika rêkyana patih | iku kang luwih prayoga | amung wêkas ingsun anggèr | sira dèn bisa wêweka | nimpêni wadi ika | sira kawajiban tuhu | nimpêni wadine nata ||

35. bakal lunganingsun iki | nadyan golèki sang nata | nanging datan pêgat ingong | manungku muja mring dewa | nêgês karsaning Suksma | nuwun rahayunirèku | gonira makili nata ||

36. salamêta sira yayi | kongsi gonku bisa panggya | lan gustiku sang akatong | sesuk sira amiyosa | têdhak mring pêpanggungan | yèn wus pêpak kang wadya gung | nuli sira parentaha ||

37. mring ingsun mangkene yayi | kakang Dwara lumêbua | sakancamu marang grogol | ngambilana satu kewan | wadya kang antuk kewan | ganjarên sapantêsipun | satone kinèn ngandhangna ||

38. yèn wus lingsir Sang Hyang Rawi | balamu kabèh klumpukna | aku dangunên dèn age | yèn têtela ora nana | banjur sira dhawuha | mring Patih Janurwendaku | kakang Dwara ulatana ||

39. lamun tan bisa kapanggih | taunana windonana | ingsun nora miyos-miyos | mring panggungan pasanggrahan | lan manèh karsaningwang [karsa...]

--- 1: 124 ---

[...ningwang] | ingsun nora karsa kondur | marang praja ing Ngastina ||

40. yèn wus mangkono dhuh yayi | sira mêmpêna kewala | anèng pasanggrahan gêdhe | anènga tilam kewala | sira ywa mêdal-mêdal | yèn ta durung mangsanipun | antuk marmaning kang dewa ||

41. wis karia sira yayi | ingsun mantuk mring pondhokan | nêmbah Suyati ature | sandika dhawuh paduka | sigra Dyan Patih Dwara | kondur mring pondhokanipun | lajêng tata brêdandanan ||

42. panganggene warni kalih | ing nglêbêt cara satriya | ing jawi panganggo gêdhe | cara warăngka narendra | rampung dènnya siyaga | ing wanci baskara mungup | anèng pucaking aldaka ||

43. baranang amaratani | saisine ing bawana | sumilak padhang lawêne | munya têngara angangkang | kumrêbêt swaranira | kang busana abra murup | rampung wadya kang busana ||

44. sami sowan ing ngarsa ji | sang nata miyos panggungan | tan siwah kadi adate | ingkang mindha sri narendra | têdhak mring pasanggrahan | lênggah pasanggrahan panggung | pêpak kang sami sumewa ||

45. amung Dwara Kyana Patih | kantun anggènipun sowan | dènnya busana kasuwèn | rinangkêp cara satriya | sowan dyan Patih Dwara | nèng ngajêngan dènnya lungguh | sang nata tiron ngandika ||

46. hèh Udwara kakang patih | sakancamu lumêbua | marang ing pagrogolane | anyêkêla buron rimba | tan kêna nganggo gaman | nêmbah sandika turipun | pra wadya mlêbêt sadaya ||

47. dene kang cêlak narpati | sadaya datan nglêgewa | yèn iku ratune wadon [wado...]

--- 1: 125 ---

[...n] | kang adoh manèh wêruha | sinamun marang dewa | kacarita kang lumêbu | ing tarungku bêrêk kewan ||

48. Sang Dwara Rêkyana Patih | sarêng mlêbêt pagrogolan | mriksa kidang wulung gêdhe | tan lumrah samaning kidang | padha lawan mênjangan | Patih Dwara ciptèng kalbu | kidang kinarya jalaran ||

49. lolos ingsun saking ngriki | sigra angoyak kang kidang | binuru rikat playune | kidang mlumpat pagrogolan | patih nututi mlumpat | wus têbih pêlayonipun | tan katingal pagrogolan ||

50. kidang wus nora kaèksi | Patih Dwara karsanira | wus tan galih mring kidange | busana kang cara patya | rinucatan sadaya | linêbêtkên kayu agung | ing têngah growong kang wrêksa ||

51. wus primpên dènnya ngrumati | laju lampahe Dyan Dwara | datan dhahar datan ngombe | kèndêl wanci surup surya | sare nèng kumalasa | makatên sadangunipun | ganti ingkang cinarita ||

52. sang prabu tiron ningali | wadya ingkang ngambil kewan | rame dènnya abêburon | nyêpêngi kidang mênjangan | kalawan sanèsira | uripan akèh kapikut | cinaoskên mring sang nata ||

53. rèhning sang nata pawèstri | botên tahan mriksanana | kewan ingkang gêdhe-gêdhe | kinèn enggal ngandhangêna | nata paring ganjaran | mring abdi prakosèng têguh | prigêl nyêpêng buron rimba ||

54. ganjarane warni-warni | arta warastra busana | pinantês lawan rupane | makatên sadayanira | suka sukur pra wadya | tan wontên tyas kang barênjul | saking saening prênatan ||

55. mangkana

--- 1: 126 ---

wus wanci lingsir | sasmita têngara bibar | wadya kang munggèng têbihe | mirêng têngara punika | sigra nglumpuk paseban | wus ngumpul wadya sang prabu | Patih Dwara tan katingal ||

56. sang nata ngandika aris | Janurwenda kayaparan | kakang Dwara nora katon | matur Patih Janurwenda | ing wau abdi tuwan | ambujêng mrih kidang wulung | sapriki botên katingal ||

57. sang nata tiron duk myarsi | Janurwenda aturira | wus karaos ing driyane | Patih Dwara sampun mendra | lolos saking grogolan | sèstu madosi sang prabu | narendra tiron ngandika ||

58. kakang Janurwenda Patih | dhawuhana kancanira | samêngko sun utus kabèh | golèkana kakang Dwara | patih matur sandika | dhinawuhkên karsa prabu | sandika aturing wadya ||

59. gumarubyuk rêbut dhingin | samya lancang-linancangan | ingubrês pagrogolane | ngantos mèh surup Hyang Arka | mêksa botên kapanggya | muni têngara angungkung | têngara nimbali wadya ||

60. bala ingkang têbih-têbih | mirêng têtêg dur-unduran | lajêng wangsul age-age | samantara pêpak samya | matur tan antuk karya | Patih Janurwenda munjuk | dhuh gusti kang binathara ||

61. aturipun wadya aji | kang madosi kakang Dwara | ngunjukakên têtêgane | dipun ubrês pagrogolan | datan wontên katingal | sumăngga paduka prabu | anggambuh karsa narendra ||

20. Gambuh

1. busêkan wadya prabu | gyannya sami pados titikipun | Kyana Patih Dwara mêksa tan kapanggih | ngandika

--- 1: 127 ---

jêng sang aprabu | ing samêngko karsaningong ||

2. dhawuhna mring kancamu | kakang Dwara yèn durung kêpangguh | ingsun iki nora karsa miyos malih | mring panggung utawa kondur | mring Ngastina nagri ingong ||

3. taunan kongsi windu | nora karsa ingsun kondur-kondur | lamun durung katêmu Dwara Si Patih | sira mataha kang patut | kancamu ingkang pitados ||

4. ngupaya laku lêmbut | ingkang sarèh bisane katêmu | kakang Dwara dèn katêmu jakên mulih | sandika Dyan Patih Janur- | wenda sarwi awotsinom ||

5. têlas dhawuh sang prabu | nata tiron sigra dènnya kondur | ing pakuwon laju jujug tilamsari | lajêng datan arsa mêtu | mêmpên anèng tilam mawon ||

6. kang dhèrèk bibar mantuk | sowang-sowang marang pondhokipun | sigra matah Janurwenda Kyana Patih | mantri pinataya catur | sapanêkar aywa kalong ||

7. hèh sira ingsun utus | têrang saking dhawuh jêng sang prabu | angupaya kakang Dwara Kyana Patih | kang titi mlakua lêmbut | bisane kongsi kêpanggoh ||

8. ginanjar sangu cukup | nêmbah budhal mantri kang dèn utus | amaju pat lakune kang para mantri | wus lêpas datan winuwus | mantri catur kang lunga don ||

9. mangkana patih anung | Janurwenda lan senapati nung | Radyan Arya Swuhsirna lan pra bopati | pêpak sowan sabên esuk | ananging tiron sang katong ||

10. mêmpên nèng dalêm pungkur | nora karsa miyos pandhapa gung | mêksih ajêg pasebane kyana patih | bubarane sabên bêdhug | pra wadya tan ana wêroh ||

--- 1: 128 ---

11. yèn tiron ratunipun | mila ajêg jêjêg manahipun | dipun nyana têksih ratunira lami | mula tan owah sarambut | sungkême wadya sang katong ||

12. gênti ingkang cinatur | amangsuli Patih Dwara wau | gyane mlampah ngulati sri narapati | kèndêl anèng sor gurda gung | cêlak pring ori gumêrot ||

13. cêlak angsana tanjung | sêkar-sêkar sami ting parêntul | katiyup ing samirana sumaribit | gănda ngambar amrik arum | tumêmpuh marang sang anom ||

14. rahadyan patih jêtung | duk kataman gănda amrik arum | èngêt marang kang garwa Rêtna Suyati | sumêdhot panggalihipun | manising garwa katonton ||

15. kathah osiking kalbu | dhasar anom nêdhêng mangsanipun | măngka enggal lan garwa dènnya kêpanggih | yèn sampun patih pinunjul | bali kèngêtan sang sinom ||

16. Dyan Patih Dwara bêkuh | èngêt garwa iku godha agung | kinipatkên sakala botên kaèksi | sigra laju lampahipun | murang marga ngidul ngulon ||

17. kèndêl yèn wanci dalu | kraos arip sare sagènipun | anèng kayu têrkadhang nèng sela garing | botên dhahar botên nginum | tan kapanggih goning uwong ||

18. wus lami lampahipun | Patih Dwara nèng têngah wana gung | nusup grumbul bêbondhotan êri bandhil | tan ana ingkang kaetung | kang katon mung jêng sang katong ||

19. gêliyak lampahipun | Patih Dwara mirêng sata kluruk | ayêm tyase tinurut sawung kang muni | tan têbih lajêng kadulu | wontên padhepokan nglengkong ||

20. kalingan

--- 1: 129 ---

gunung agung | sarêng cêlak munggul anèng gunung | akèh wonge dinulu gumrining asri | Patih Dwara sigra laju | mandhêk nèng têpining regol ||

21. dangu amungak-manguk | pados tiyang kang kenging dinangu | angêntosi Patih Dwara sawatawis | ningali dhepok puniku | rahadyan carêm ing batos ||

22. ing sanggar katon munggul | palakirna têtanêmanipun | angrêmbaka ijo muyêk tinon asri | larikane kêncêng urut | sawiji tan ana menggok ||

23. capuri dhepokipun | pinagêran jaro rêntêt urut | tinurusan bênggangira botên têbih | rongas kasinungan turus | kajêng sêmine angroyom ||

24. jaro kungkulan turus | ana ingkang têlung dhêpa langkung | tinanêman suruh lêmu-lêmu sami | rumambat ing pagêr turus | ijo muyêk yèn tinonton ||

25. dene panyiramipun | ingilenan toya mubêng kêmput | toya wêning tinalangan saking ardi | pating srèwèh toya mudhun | mila tanêmane dados ||

26. kang tani samya nutug | gadhu walikan sakayun-kayun | dhepok ngriku tiyangipun cukup sami | kêbo sapi akèh ngingu | ayêm-ayêm sakèhing wong ||

27. saking gêng bêrkahipun | sang maharsi marang siswanipun | mila kathah ingkang sami mlêbêt murid | kathah tumut griya ngriku | mila jêjêl sanggon-ênggon ||

28. katingal tiyang mikul | ngambil kayu mudhun saking gunung | tiningalan cêtha yèn puniku cantrik | abot gone mikul kayu | dinangu radyan nèng ngregol ||

29. ki cantrik miyat gugup | mring warnane [warna...]

--- 1: 130 ---

[...ne] dyan patih abagus | sinèlèhkên pikulane dhodhok aglis | saking ajrih manahipun | dhêlêg-dhêlêg amalongo ||

30. radèn ngandika arum | kaki cantrik sun takon satuhu | kang dhêdhepok sapa sinambat ingkang sih | lan wukir ngêndi ranipun | ki cantrik umatur alon ||

31. dhuh anggèr sang binagus | amba matur ing satuhunipun | nanging mugi ngicalna kang tulah sarik | tinêbihna saru-siku | ulun tan wruh unggah-unggoh ||

32. wicara kêrêp gangsul | bawanipun tiyang sampun sêpuh | salamine dèrèng wruh cara nêgari | sagêdipun cara gunung | balampeyan tiyang bodho ||

33. yèn trimah cara dhusun | kula matur namaning kang gunung | Manikmaya punika namaning wukir | arane dhepok puniku | Tirtaamawa sayêktos ||

34. arane sang awiku | kang dhêdhepok ing dhukuh puniku | wus kasuwur kuncara ing kanan kering | Rêsi Sidhiwêconèku | kinasih dewa sayêktos ||

35. radèn ngandika arum | kaki cantrik trima kasih ingsun | kotuturi asmane sang mahamuni | yèn sira măngka saarju | aturêna kaki ingong ||

36. yèn parêng sang awiku | arsa sowan caos bêkti ingsun | amangsuli rèrèh ririh kyai cantrik | ulun kadugi umatur | marang sang rêsi palunggoh ||

37. yèn kula dipun dangu | kêkasih ta kang yoga sinêbut | lan pinăngka paduka saking ing pundi | lan punapa ingkang lungguh | mangke dados botên dhompo ||

38. dyan patih mèsêm mangu | angandika sajêroning kalbu | ingsun iki yèn jarwoa luwih

--- 1: 131 ---

sisip | tan kapenak lakuningsun | dadi kagète sang lunggoh ||

39. dene abangêt ewuh | ngantos dangu dènnya mingkah-mingkuh | sanalika dyan patih antuk pambudi | rèhning măngsa lampah nylamur | dyan patih ngandika alon ||

40. hèh cantrik ing satuhu | Radyan Dwara satriya wak ingsun | santona ji ing Ngastina ingsun iki | mara larapna wak ingsun | mring sang wiku kang palunggoh ||

41. cantrik matur andhêku | kajêng obong sigra dipun pikul | mak karêngkèt rêngkuk rêngkêng-rêngkêng muni | kudhi sinêngkêlang pungkur | ki cantrik laju mring pawon ||

42. mak brêg nyèlèhkên kayu | kaki cantrik enggal abêburuh | nèng pungkuran ing bèji enggal rêrêsik | badhe matur sang awiku | icala kringêt kang drodos ||

43. ki cantrik mêntas gupuh | kathok klambi ikêt lawan sabuk | wus dèn rasuk sarigak sêmu mathinthing | mathinthinge cara gunung | sayêktine ebra-ebro ||

44. mring crabakan umatur | dhuh sang rêsi wontên tamu bagus | ing samangke têksih lênggah wontên jawi | Radèn Dwara namanipun | têksih santananing katong ||

45. ing Ngastina praja gung | yèn kaparêng panggalih sang wiku | nyuwun sowan marang Risang Mahamuni | Muniwara ngandika rum | hèh cantrik iridên gupoh ||

46. ki cantrik mêdal gupuh | Risang Muniwara sigra mêthuk | tamunira dèn dhèrèkkên kaki cantrik | pêthuk tata dènnya lungguh | anèng pacrabakan manggon ||

47. binagèkakên arum | sinunggata ing sawontênipun | Muniwara mèsêm angandika aris | dhuh anggèr sajatosipun [sajato...]

--- 1: 132 ---

[...sipun] | sarêng risang bagus rawoh ||

48. sirna prihatin ulun | mak cês ayêm raosing kang kalbu | sadèrènge paduka rawuh ing ngriki | barubah sangêt wak ingsun | uyang raosing kang batos ||

49. ing siyang lawan dalu | manah kuka[18] tan kenging sinayut | saking sangêt kewala manah prihatin | sarêng mriksa risang bagus | lir manggih êmas sagênthong ||

50. bingahe manah ulun | lawan malih mambêt gandanipun | sungkawanta angidit saya katawis | kacihna nèng ulat sêmu | tilasing êluh duk miyos ||

51. sang patih duk karungu | pangandikanira risang wiku | saking sangêt bingung agênging prihatin | dados datan sagêd matur | silah-silahing pangomong ||

52. solahe amung dhêku | amung inggih kabèh aturipun | botên sagêd nêgêskên dhawuh sang yogi | saking bingung lingak-linguk | kawratên raosing batos ||

53. wêkasan risang wiku | mèsêm nabda marang risang bagus | kadiparan purwane dènnya prihatin | kang mindha satriya matur | miwiti dènnya cariyos ||

54. wit mulabukanipun | têkyan madya titi dènnya matur | amungkasi ature sangsaya ririh | duk lolose risang prabu | kecalan ratu sayêktos ||

55. têlas ing aturipun | sang bagawan sangêt dènnya ngungun | sakalangkung wêlase marang sang pêkik | katongton rêkaosipun | duk lumampah kênèng bondhot ||

56. Sang Sidhiwêcanèku | saya wêlas marang risang namur | duk ginagas-gagas marang sang ayogi | katawis wibawanipun | mukti tan nate rêkaos ||

--- 1: 133 ---

57. mangke sarira kuru | suku asta katingal yèn balur | kawacane katon tilas kênèng êri | rikah-rikuh dènnya lungguh | labêt karaosing batos ||

58. sang rêsi ngêrês dulu | mring sang bagus ingkang namur laku | dangu-dangu bagawan ningali nginggil | mêndêng-mêndêng kang nèng luhur | sêsanti pujane miyos ||

59. makatên pujinipun | nayabanirtahawatanir ku- | banaya: têlas lapale kang puji |[19] wola-wali kaping têlu | pinênggêng napas tan miyos ||

60. têgêse lapal iku | hèh padhanga wa sirnakna iku | wêkasane ilanga ingkang ngalingi | bisoa nuli katêmu | ingkang rinuruh ing batos ||

61. risang bagawan iku | katarima ing panuwunipun | marang risang murba misesa sakalir | sanalika sira antuk | sasmita ingkang gumathok ||

62. pinêsthi ing dewa gung | Radyan Dwara sayêkti kapangguh | lawan Prabu Dipayana Parikêsit | nanging ana saratipun | kinon mujaa ing dhepok ||

63. sang rêsi sawusipun | dènnya mandêng ningali mandhuwur | sigra kèndêl ningali ngandhap sang rêsi | alon pangandikanipun | mring rahadyan gatos-gatos ||

64. dhuh radèn sang abagus | lamun condhong kaparêng ing kayun | sarèhêna nèng dhepok kula rumiyin | nèng sanggar mêlêng ing kalbu | nênuwun marang Yyang Manon ||

65. anggèr kula gih tumut | ing saangsal pakolèhing laku | anyênyuwun mrih enggalipun kapanggih | sang nata lawan sang bagus | kula wêdhari sajatos ||

66. anggèr dhawuh Yyang Agung | satuhune paduka katêmu | mring

--- 1: 134 ---

Sang Prabu Naranata Parikêsit | wontên ing dhepok pukulun | mila paduka sarantos ||

67. wit lami enggalipun | jawata gung kinêkêr saèstu | dèrèng kenging winatês wanci pinanggih | mila ngantosa sang bagus | wontên ngasroma kemawon ||

68. dhêku risang nyalamur | matur alon marang risang wiku | kula dhèrèk punapa dhawuh sang yogi | sang rêsi bingah kalangkung | sigra dhawuh wacana lon ||

69. mring wasi miwah puthut | kinèn rêsik-rêsik sanggar agung | saprantine aja na kang nguciwani | bakal kagêm risang bagus | nyênyuwun marang Yyang Manon ||

70. trêngginas risang puthut | tata-tata tan dangu wus rampung | enggal matur marang Muniwara aris | sang wiku mèsêm lingnya rum | ingancaran risang anom ||

1	Sanga-sanga (dan di tempat lain). (kembali) Sanga-sanga (dan di tempat lain).
2	mangun. (kembali) mangun.
3	kantaka. (kembali) kantaka.
4	simpangan nèng. (kembali) simpangan nèng.
5	kalih. (kembali) kalih.
6	manganggo. (kembali) manganggo.
7	dasih. (kembali) dasih.
8	yêktos. (kembali) yêktos.
9	kasêktin. (kembali) kasêktin.
10	sarimbag. (kembali) sarimbag.
11	kaparak. (kembali) kaparak.
12	pacarèng. (kembali) pacarèng.
13	pacarèng. (kembali) pacarèng.
14	sinêmèni. (kembali) sinêmèni.
15	Lebih satu suku kata: umyung nêngkêr wiyati. (kembali) Lebih satu suku kata: umyung nêngkêr wiyati.
16	kalung. (kembali) kalung.
17	Lebih satu suku kata: nêmbah kumêmbêng waspa. (kembali) Lebih satu suku kata: nêmbah kumêmbêng waspa.
18	kula. (kembali) kula.
19	Kurang satu suku kata: banaya: têlas lapale kang pêpuji. (kembali) Kurang satu suku kata: banaya: têlas lapale kang pêpuji.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri