Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207)

Judul
Sambungan
1. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998. Kategori: Arsip dan Sejarah > Galeri.
2. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 001–026). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 027–035). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 036–038). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 039–042). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 043–047). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 048–053). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 054–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 058–063). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 064–065). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 066–084). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 085–108). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 109–123). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 138–160). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 161–187). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 208–228). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 229–248). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 249–264). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 265–280). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
Citra
Terakhir diubah: 31-05-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 1 dari 43

SERAT TJENṬINI

Babon asli saking kitha LEIDEN ing nêgari Nederland.

KAWÊDALAKÊN KALIAN WRAGADIPUN

Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen

ING NÊGARI BÊTAWI.

JILID VII-VIII.

Kalêrêsakên dening Radèn Wirawangsa, kabyantu ing M. Ardja Widjaja.

Kaêcap ing kantor pangêcapanipun firma RUYGROK & Co., ing Bêtawi 1915.

--- [7-8 : 2] ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 2 dari 43

[...]

--- 7-8 : 3 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 3 dari 43

188. Jurudêmung[1]

1. wis Madu mêlbuwang[2] wisma (1) | dangdana kang sarwa luhung | ayu-ayunên warnamu | sasênêngira busana | pilihana ingkang mungguh | ronggèng bok Madu turira | inggih anulya umangsuk ||

2. ya ta kang pra tamu prapta | pra pêtinggi bundhêl umbul | pameran pênganggenipun | saduwèk-duwèke samya | mêtu pasimpênanipun | berag sajak pêsamoan | mèrèt-mèrèt saguh-saguh ||

3. bobote wong pêgunungan | kathah kang prapta mrêtamu | ki umbul Wiradikewuh | Suradipa Suradrana | Suradrêpa Surantanu | Surakêrti Surarata | Surantaka Suranêmpuh ||

4. Jatruna Jayadirana (2) | Wirakarta Mêrgaewuh | Jamêrjaya Anggaranu | Wangsapati Wirasraya | Jagabaya Jagasatru | Drêpajaya Bauyuda | Srangmênggala Kalamêrcu ||

5. dhapur pêpêk rupa-rupa | lêncir dhêdhampak[3] kang dhuwur | ingkang unting gagah janggrung | kang mathêkêl bèkèl antar | tan tinggal siguge kidhung | kang kalung pêdhang myang klewang | kalung bêstrong krêbin masru ||

6. miwah dèn iring talêmpak | myang tamèng towok nèng pungkur | suligi granggang pring ampuh | kang ngikal bandhol liligan | prapticir pêndhapa lungguh | asigrak cara wong kutha | samya berag langguk-langguk ||

7. tarap lilinggihanira (3) | ing saundha-usukipun | akapang pêndhapa têpa[4] têpung | ni randha gapyak pêmbagyan | kang liningan saurmanuk | mangsuli ing kalujêngan | dêmang pra pêtinggi umbul ||

8. sêdaya puniku samya | kang uwus cicipanipun | ni randha pindho ping têlu | ora-orane nyêpisan | wêrata tan ana kantun | Ki Suradikewuh tanya | wontên punapa atarub ||

9. lir mêmantu traping karya | ni randha nauri wuwus | pan kula botên mêmantu | ngundang-undang mêngangguran | namung ngurmati têtamu | priyayi namur tirakat | cature putraning guru ||

10. prêdikan ing Wirasaba (4) | kang komuk ginuru-guru | mring pra ngulama sêdarum | miwah prayayi sudagar | angalap jangji mêriku | ki gêdhe Bayipanurta | ing Wanamêrta krajan gung ||

11. kang liningan amalênggak | ting garunêng samya muwus | ingkang wus padha kêrungu | durung wruh warnaning warta | kadi putrane ki guru | dene tan ana kêtingal | ana ngling yèn durung rawuh ||

12. wus pêpak kang ingulêman | inganti tan ana kantun | ni randha alon amuwus | paran wus prapta sêdaya | Duljaya matur gih sampun | ngling malih marang Duljaya | mara wêtokna gembolmu ||

13. kang liningan ngrukti gêpah (5) | mêkotên pawohanipun |

--- 7-8 : 4 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 4 dari 43

gembol tapsirih bokor wus | wêrata kang linadenan | ni randha ngling mring sêdarum | samya kantuna jagongan | kula mring wismarsa ewuh ||

14. sêdaya matur sumangga | ni randha mundur umasuk | sarya ngling mring rencangipun | èh biang Kacêr turana | kang nèng langgar kenthol bagus | gus Jèngraga Kulawirya | karone turana kondur ||

15. kang liningan sigra mentar | praptèng langgar aturipun | paduka ngaturan masuk | marang wisma sêkalian | Jayèngraga lon amuwus | dening lan aku dèn undang | Kacêr matur inggih pêrlu ||

16. Ki Kulawirya lingira (6) | lah payo bêcik tinurut | ngawirya karo gya mudhun | mring wismèng pungkur wus prapta | lênggah nèng bale klasa lus | ni randha lon aturira | lah sumangga sang abagus ||

17. prayogi salin busana | punapa sakêrsanipun | sawontênipun nèng gunung | mangke yèn sampun busana | paduka manggihi tamu | nèng pêndhapa dadya sêkar | sêkare kang samya lungguh ||

18. wus sinaosan busana | rong pêtadhahan amunjung | Ki Kulawirya amuwus | payo ta kono anakmas | ni randha pakurmatipun | sung-kusunge pamulenya | supaya ana kinayun ||

19. kang putra alon ngandika (7) | mêkètên kewala sampun | paman piambak ingriku | pênêd busana kang mubyar | kang tutug sakêrsanipun | namung kula ambil sinjang | sêkaran kang jingga madu ||

20. kula angge ririmongan | gampil mangke yèn kula yun | inggih pintên dangunipun | kang paman mèsêm ris mojar | yapa sakêrsanirèku | ni randha suka tumingal | mring kang ngrimong jingga madu ||

21. mandah yèn kêrsaa dangdan | baya lir mati kêpoyuh | ni randha tan tanak lungguh | mêlbu mêtu mring pêndhapa | nuduh mring niaganipun | kinèn muni kang gêndhingan | ing sadhengah talunipun ||

22. ya ta kang anèng Kauman (8) | Jayèngrêsmi lan pêngulu | Ki Jabalodin lon matur | kaula lamun kalilan | parêng kêrsane sang bagus | jasad kula ingulêman | kinèn ajagong mêriku ||

23. mêngetan dhatêng kêrandhan | Jayèngrêsmi lingira rum | gih paman rika mêriku | ywa susah dening manira | matur inggih nuwun maklum | sarat angecani manah | tiang rumaos kêwuwung ||

24. wus linilan nulya mentar | lan nyaine datan kantun | anake prawan tan tumut | ya ta kang anèng pêndhapa | ni randha agandhang muwus | dene pêngulu tan prapta | ingkang rinasan mêncungul ||

25. ni randha ngling pijêr apa (9) | suwe tan têka alungguh | matur èwêd kêdhik pêrlu | ni randha gumuyu mojar | kèh têmên pawadanipun | padune tan kêna pisah | kanthetan lan bojonipun ||

--- 7-8 : 5 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 5 dari 43

189. Kinanthi

1. ya ta wau sang abagus | Jèngraga Kulawiryèki | kang samya lagya busana | Ni Kacêr kang nglêladèni | marang kenthol Kulawirya | nyamping kawung kêmplang mori ||

2. paningsêd cindhejo linud | ing prada bara rinawis | dhêsthar sawat cumêngkirang[5] | wiron tapèn tinap apik | wida jênar gêgarutan | dhadhan-dhadhan têpung manis ||

3. asumping krang mêlok mênur | ron pacar tri pinrada sri | kris tinatah gajah singa | kang wêrangka ladrang kêndhit | kandêlan bunton mas tua | wawrat gangsal real ngunir ||

4. asêsêkar gombyok dhuwung (10) | Kulawirya anjêlanthir | mèsêm kang putra saryojar | dubilah paman nêmêni | pacak wangune amutra | priye Cêr apa ya sigit ||

5. kang liningan mèsêm matur | inggih malèpès ambênthing | bêsuse jêjaka kalah | Kulawirya gumuywangling | mêlèpès mono kaya pa | Ni Kacêr matur wor liring ||

6. inggih sampun limrahipun | basane titiang ngriki | mlèpès mèrèt kêt-ikêtan | mlirit kêrakêting kulit | du mancung mèpèd binendha | alatah Ki Jayèngragi ||

7. basa[6] parikan si cêmpud (11) | cèplês lan kang dèn arani | gumuyu Ki Kulawirya | guyune angumbar liring | kang putra sangsaya latah | i paman dene pêkolih ||

8. adu liring lan Si Madu | kang lagya pêpaès alis | kang paman mèsêm kacupan | dènira aningid liring | ya ta ni randha Sêmbada | malbèng wisma ngacarani ||

9. mring tamune kalihipun | Ki Kulawirya ngling aris | payo anakmas umêdal | kinon nêmoni têtami | kang putra angling sumangga | ni randha nguwuh Nuripin ||

10. lah ya Nuripin sirèku | ngladenana bae bêcik | dadya lurahing sinoman | sira kang dadya pangarsi | lêladenana priangga | bêndaranira kêkalih ||

11. iki kulambi lan sabuk (12) | sêmbagi cindhe raras brit | anggonên iku bur-buran | pèkên wus aja kêwatir | ikêtmu bêbêd sêrual | prandèn iku mêksih bêcik ||

12. pawèwèh tinampan sampun | ambêgènggèng Ki Nuripin | ya ta wau Kulawirya | lan kang putra Jayèngragi | mijil mring pêndhapa lênggah | nèng klasa alus aputih ||

13. mingsêr kang sami alungguh | cingak sêdaya ningali | lir pêngantyan tinêmbayan | abagus sêmu mrayayi | Jayèngraga ngrimong jingga | pasêmone ngusumani ||

14. tur ukur kewala kêmul (13) | sêprandene angungkuli | mring sakèhing kang pameran | wong nonton uyêl apipit | rarywalit acarêngèkan | kadhêsêk pating jalêrit ||

15. gumêdêr arêbut aju | tua anom jalu èstri | kang wus mapan arêrasan |

--- 7-8 : 6 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 6 dari 43

anggunggung mring Jayèngragi | e kae kang kêmul jingga | madu dene langkung sigit ||

16. abagus jêtmika ruruh | pêsaja andhêdhèwèki | pasang lêkêre wêdana | atopèng winulon rawis | kadya gambar wêwangunan | lir Andaga anèng kêlir ||

17. mandah yèn busana luhung | iba baguse ngêbêki | ya ta kang samya lungguhan | samya sarêng nêmbramani | marang awirya kalihnya | gumrêmêng atur pêmbagi ||

18. winangsulan sêdaya wus (14) | Jèngraga suka ningali | sajake wong pêgunungan | adhèblèng ambêbanthèngi | bênthung sigug kiwa-kiwa | anjêdhig sêmu bêdhidhig ||

19. Ki Jayèngraga amuwus | lah unèkna genjong goling | niaga sigra abuka | gamêlan munya ngrêrangin | ronggèng wus dènira dangdan | Ni Madu mijil ing jawi ||

20. wong nonton umrês kumrusuk | samya gumêdêr ngaruhi | ting balêkèr pra jêjakan | kukuk angakak kêkêlik | bêlik alok bilah-bilah | Ni Madu lir widadari ||

21. ronggèng wor dènira lungguh (15) | nèng pagongan amiranti | anèngarêping niaga | sigra kinèn anyindhèni | ngêlik genjong goling raras | lir mrak nguwuh nyangungongi ||

190. Sinom

1. ya ta kang ngrukti sugata | Duljaya lawan Nuripin | ngatag kasinomanira | kinèn mêdalkên tumuli | rampadan maring ngarsi | miwah wêwantinganipun | pratula wêr cêcêp mas | myang gogok Polèmbang Pathi | kêndhi lênggèk gêrogol langking Jêpara ||

2. kawingking angeri nganan | rampadan samya ngalihi | wêrata tan ana malang | sarêng ambuka tup saji | kang ngulêg sambêl sami | pan sarêng panyêpêngipun | lêg-ulêg sinampyongan | ing kalinthing sêdayèki | mangu ngantu-antu nganti ingabanan ||

3. nulya wau Ki Duljaya (16) | kêplok tangan saking jawi | sigra kang ngulêg barêngan | sampyong klinthing barung muni | tanpa rungwan mêlingi | kumrumpyung samya ginuyu | wor thuthuking dhog kamal | wuwuh ramyanya kapyarsi | wus antara kinaplo kancêp sêdaya ||

4. samya linadènkên[7] ngarsa | wusnya samya mundur sami | Kulawirya ngling sumangga | ingriku sami awijik | gupuh kang sinungan ling | sêdaya sami awisuh | Jayèngraga ngandika | lah payo munia gêndhing | êla-êla kang alon padha kêrasa ||

5. niaga matur sêndika | buka rêbab wiwit ngêlik | kosok ngingkik cara desa | nga nga ngi ngi[8] | parêng gong ricik muni | imbal ngapinjal sêdarum | sêdhêng sru ririhira | ronggèng anututi ngêlik | manis arum nganyut-anyut gêtas rênyah ||

6. ngês krêkêl gêtêring swara | mêthit mêrit muluh rujit |

--- 7-8 : 7 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 7 dari 43

rêmêk tyase kang miarsa | kalêlêran bêlèr ati | ya ta kang lêkas bukti | mêtènggèng sêmbari muluk | mêngèngès sarwi mamah | kabèh nolèh aningali | mring Ni Madu kang mêdèni wong amangan ||

7. tan akaur mamah upa (18) | kècèr rèbèt tan pinikir | kang kêcakot ilatira | pinêlalah brêbês mili | tan rinasa kang sakit | lalu andulu Ni Madu | Ki Kulawirya nabda | marang pra umbul pêtinggi | kakang Wiradikewuh kula têtanya ||

8. dhasar pênêd sindhènira | Ki[9] Madu amêmêdèni | sêmbada lan warnanira | sarwi sêdhêng aprak ati | Wiradikewuh angling | pan inggih sayêktosipun | ngriki tan wontên memba | wangkid lampahan saari | mung punika pun Madu onjo piambak ||

9. wontêna kang bag-ginêbag | dhusun Kêmplêng nanging têbih | lêlampahan tigang dina | pun Gêndra wasta[10] wastaning ringgit | rêbat sênêng amilih | pun Gêndra lawan Ni Madu | dhengah kaot sausap | gumuyu Kulawiryèki | Jayèngraga gumujêng sasmitèng paman ||

10. ngling bibisik sarwi nadhah (19) | tan jamak yêkti nglangkungi | pun Gêndra dènya kunjara[11] | lêlampahan tigang ari | iba komuking ringgit | tanah ngriki kongsi nyatur | kang paman mèsêm lingnya | ya layak jêr dhasar bêcik | lan Si Madu ya êmbuh durung karuan ||

11. kang paman malih ngandika | bok Madu majuwèngarsi | wong kathah nundha angundang | lo Madu kinèn mangarsi | kang liningan mangarsi | mèsêm anyangkut pandulu | wus prapta ngarsanira | Jayèngraga ngandika ris | lah dèn cêdhak lungguh lan man Kulawirya ||

12. nulya ngangsêg linggihira | Ki Kulawirya anolih (20) | maspadêkên[12] warnanira | Ni Madu mèsêm angliring | Kulawirya ngênêngi | dènya mamah kêpêl gathung | anjingglêng mandêng muka- | nira Ni Madu mantêsi | Kulawirya kongsi ngintip kêpêlira ||

13. Jayèngraga galêgêsan | paman dhahar lawuh liring | dene sangkêp kamuktyanya | kang paman kagyat ngèsêmi | kongsi antara bukti | dangu sêdaya atuwuk | Ki Kulawirya gêpah | mundhut lancaran kêkalih | cinohokên sêkul lan saulamira ||

14. sinungkên mring ronggèng sigra | mangana bok Madu dhingin | tinampan anulya nadhah | tan pati akèh abukti | Kulawirya mèsêm ling | dene cicik pêmanganmu | Ni Madu aturira | pan inggih sampun dumugi | Kulawirya angling mring sêdayanira ||

15. yèn sampun sami dumugya (21) | prayoga sami awijik | matur kabèh kang liningan | inggih suawi umiring | anulya sêdayèki | luaran samya tuturuh | rampadan cinarikan | mring wong kasinomanèki | wus barêsih ingkang rêgêd tinêbahan ||

--- 7-8 : 8 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 8 dari 43

16. nulya wedange mangarsa | wêrata samya ngalihi | miwah pakinanganira | myang pêpanganan mangarsi | samya mangsêgan nyamik | ni randha anulya mêtu | alinggih wetanira | Kulawirya angingsêdi | sawarnine obah kabèh kang jagongan ||

17. mompyor ni randha Sêmbada (22) | lir rara bonyo kapêncil | tan wangwang moring akathah | agandhang dènira angling | si anu mau êndi | Duljaya mrenea gupuh | kang inguwuh gya prapta | balênthot kothot mêdèni | kalung drêbos nyuriga kris nganggar pêdhang ||

18. nyangking sampluk anyungkêlang | panguthik asabuk bandhil | sarigak mandhi talêmpak | brêngose ranggah pinidih | jenggotira pinuntir | pinêlawang ngawêng gulu | untu putih tan nginang | bêbêd sarung cacut[13] inggil | egah cèkèh srual panji sangklat abang ||

19. kadhêmêk sila nèngarsa | gumuyu Kulawiryèki | bilah risang Ngabduljaya | lir wong usung-usung ngalih | dhasar nyata mêdèni | amêmpêng kongsi ambrêngkut | gumujêng Jayèngraga | kèngêtan kadya Nuripin | ngling bibisik paman puniku Duljaya ||

20. ngêjori sigrake paman (23) | dèn kayang pêksa mêdèni | lir wong mêntas olih ngrayah | jadhug-jadhuge wong ngriki | kaum dhapur lir wêri | wontên wangune ambêrung | wandane kiwa kawak | dhagêl tan ana kêpilih | mung kêpanggih guthule kangge ing randha ||

21. kang paman gumuyu latah | kêjabaa dudu dharik | sèjèn prêkaraning wanda | gumuyu ujungan liring | lan Ni Madu wong kalih | ya ta ni randha amuwus | lah ya sira Duljaya | mêngko yèn ronggèng anjongkit | sira inkang[14] aglis ngunèkna têngara ||

22. Duljaya saguh asantak (24) | tampi parentahe nyai | ni randha malih wuwusnya | Duljaya sêdhênge iki | lah wêtokêna larih | panginumaning anayub | arak tampo wêragang | sira dadia pangirid | nuli lêkas salin gagrag lonthang-lonthang ||

191. Lonthang

1. Ki Duljaya anggagrag dhadhag bêdhadhag | sigra mundur parentah ing kasinoman | pinilihan kang mèbrèt-mèbrèt kewala ||

2. pra jêjaka kang wire kang antar-antar | wus antuk wong anom wolu pinilihan | ingkang samya mèthèk mathèngthèng dhèblèngan ||

3. ingkang sami abêbêd sarung lurik bang (25) | acangcutan srual panji-panji pêthak | samya ayon borèh pêthak gêgarutan ||

4. susumpingan kra mêlok[15] asajak-sajak | kang bêkta gêlas nèng bèri myang kopinya | kang cangkir nèng dhulang guci pangiringnya ||

5. wus samêkta ingatag majêng mangarsa | Duljaya kang dadya pangirid sinoman | anyaosi marang ing tamu kalihnya ||

6. kenthol Kulawirya ngling marang Duljaya | manira tan nginum lajêngna kewala | ingong durung wêruh rasaning inuman ||

7. aywa susah sadèrènge wus sun trima | angling malih Nuripin dene tan ana | tinimbalan tan dangu prapta ingarsa ||

8. sira iku dene tan ngladèni ngarsa (26) |

--- 7-8 : 9 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 9 dari 43

matur inggih ragi pakewêd ing manah | tingkah kidhung amawi arak-erekan ||

9. Ki Wirya ngling lah ora têka milua | ngarah apa wong nglêladèni kewala | ya sok aja mèlu-mèlu ngombe arak ||

10. sira dadya rakitane Ki Duljaya | wis ta mara gawanên gêndul si arak | ngêcurana kewala anglarihana ||

11. Ki Nuripin pinêksa mring Kulawirya | nulya nyandhak gêndul si arak wêragang | Ki Duljaya têlas papat anèng talam ||

12. nora padha dhepok sikil gêlasira | ni randha ngling banjurna bae Duljaya | mring Ki Suradikewuh saurutira ||

13. kang liningan anglarih angeri ngan[16] (27) |[17] ingkang sami anginum berag ambabrag | kang larih wus amubêng atêpung gêlang ||

14. ni randha ngling lah Duljaya marenea | praptèngarsa mara Duljaya ngombea | ngarèni sagêlas kang sêmada kêbak ||

15. lawan sira nyandraa wong num-inuman | kang liningan saguh nulya nyandhak gêlas | sarwi ngidung mêngkana pangidungira ||

16. eka padma sari eka mring satunggal | padma kêmbang sari ambu pamaneka | yèn wong ngombe arak olèh sadhêdhasar ||[18]

17. lir kêmbang mêkar cahyane ambêngangang | wusnya ngidung samya kêplok sarwi surak | ni randha suka mojar marang niaga ||

18. èh niaga yèn wis nyandra ge munia (28) | antara rolas gongan lan tibanira | nuli suwuk ganti kang nayub anyandra ||

19. ladrangan bae kang gêlis gong-gonganya | lara nangis aywa salin-salin ladrang | nanging sabên nyandra gêndhinge mênênga ||

20. sêmangsane kêplok muni kang gamêlan | lan Si Madu ywa kèri anyindhènana | ririh bae gêndhinge kang dhangdhanggula ||

192. Dhandhanggula

1. wong niaga liningan nulya glis (29) | muni ladrang rara nangis raras | sêdhêng gêndhing sru lirihe | kang sindhèn nganyut-anyut | Jayèngraga myarsakên gêndhing | wor gandhèng awilêtan | ngêse muthês kalbu | mêndhêngkêl kêrasèng nala | kaèngêtan anèng Wanamarta nguni | panggihe kakangira ||

2. wibawane kaugung minukti | sakêrsanira nora kêpalang | mangkya aruruh[19] kadange | kumêmbêng angêmu luh | lir winuluh raosing galih | kadya ginaledhahan | sêkêle sinamun | wuwuh wingite pêsaja | sumaringah kêsangkut ing gêndhèng gêndhing | ambêbêsus polatan ||

3. wus antara rolas gongan larih | Ki Duljaya ngirid kasinoman | lir wau têpung gêlange | kaum ngarèni nginum | sarwi ngidung duwi martani | duwi roro lirira | martani pitutur | wong nginum olih rong dhasar | cêtha wuwusira rumakêt trap krami | lia ingakên kadang ||

4. wus gya kêplok prêk surak prasami (30) | binarungan rara nangis ladrang | sarta ronggèng pangêlike | wus rolas gonganipun | nulya maju kang punang larih | mubêng atêmu gêlang | sigra kang angidung | kang tri kaula busana | tri têtêlu kaula wus angarani | busana kang pênganggya ||

5. kaya ta wong anginginum awis | yèn lagya olih têlung dhêdhasar | tan wangwang dening pêngangge | amoh kêlawan wutuh | ingkang ngangge kêling saryadi |

--- 7-8 : 10 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 10 dari 43

kêlawan ingkang gombal | sami jagragipun | pêngrasane nora beda | wusnya ngidung nginum ciu glênggêng nuli | kêplok prêk ramya surak ||

6. gya gamêlan ladrang lara nangis (31) | myang pangliking ronggèng awilêtan | antara rolas gongane | kang larih ciu gupuh | angayêngi larih wêradin | samya asuka bungah | nulya kang angidung | catur wênara rukêmnya | catur papat wênara kêthèk akonyit | rukêm kang pêpanganan ||

7. yèn wong nginum ciu lagya olih | patang dhasar lir pendah wênara | rêbut pangan wre amêre | pating caruwèt ibut | tingkah rucah ngènthèng-ènthèngi | pêpeka pêpoyokan | yakmakakaning[20] wuwus | wus ngidung kêplok sinurak | barung gêndhing gêndhèng sarêng dènya ngêlik | wor aloking asurak ||

8. rolas gongan suwuk gya kang larih (32) | midêr tan ana kêna nampika | wus wêrata sêdayane | wau ingkang angidung | ngathungakên gêlas kang isi | bak pancasura panggah | lire kang pangidung | kang basa panca lilima | sura wani panggah tangguh mantêp pati | tan ana kinajrihan ||

9. nora wêgah sakèhing piranti | nadyan nyêngka gêdhe dhuwur rosa | nora èrèp wani bae | têkèng lampus linampu | ngandhêm sura lêgawèng pati | wus ngidung kinêplokan | gya surak gêr umyung | kang ngidung anginum arak | barung cêngkling gêndhing gêndhèng lara nangis | anguyu rolas gongan ||

10. suwuk cêp nulya midêr kang larih (33) | kang angidung sad guna wiweka | sad nêm guna bakitane | weka graitanipun | salokane wong nginum awis | yèn lagyantuk nêm dhasar | graitanya mancur | wong sajroning panayuban | ginraita kang rêrasan ririh bangkit | manah asalah tampa ||

11. wusnya kêplok sinurak gora ngrik | myang gamêlan ngrêrangin araras | rolas gongan gya kang larèh | wêrata samya nginum | ingkang ngidung sru dènya ngawi | sapta kukila wrêsa | kang sapta pipitu | kukila pêksi ocehan | wresa udan yèn wong nginum pitung larih | lir pêksi karirisan ||

12. angathêthêr kawratan ing warih (34) | tanpantuk andon mangsèng wowohan | mung swara mêksih angècèk | kêplok sinurak umung | myang gamêlan angrantêg muni | antara rolas gongan | nulya larih maju | inginuman sêdayanya | wus wêrata sigra kang ngidung angawi | astha kêcara-cara ||

13. astha wolu kêcara lirnèki | polah tingkah ngling sawiah-wiah | nora dadi ngapa kabèh | nadyan pisuh-pinisuh | wus tan ana kang miatani | sandhang wus samya owah | bra-ebro tan dhapur | wusnya nulya kêpok[21] surak | barung gêndhing gêndhèng rolas gongan larih | midêr nginum kabèhnya ||

14. ingkang ngidung samya piniarsi (35) | nawa wagra lapa[22] têgêsira | nawa sêsanga etunge | wagra pan têksaka gung | lupa lêsu wong nginum awis |

--- 7-8 : 11 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 11 dari 43

olih sangang dhêdhasar | sarwa cape lêsu | lir sarpa mêntas mêmangsa | barang karêp rasên[23] ika iki | enake mung ngêlemprak ||

15. kinêplokan surak lawan gêndhing | rolas gongan nulya kang larihan | wus mubêng wêrata kabèh | wau ta kang angidung | dasa buta mati anênggih | wêkasan panginuman | dasa pan sêpuluh | buta arda galak lirnya | ngajrih-jrihi basa mati wus ngarani | yèn wong anginum arak ||

16. olih sêpuluh dhasar puniki (36) | pilih kang tahan ujaring candra | yèn ginêlak panginume | ya ta kang samya nginum | para umbul bundhêl pêtinggi | kèh kang samya kêrasa | linggihane rusuh | timpuh jegang sila tumpang | myang wuwuse ting bêraok tanpa kering | abengkrak cêlangkrakan ||

17. sumbar-sinumbar ngajak gênti kris | siji sru mojar mara nyuduka | blêdhèh ngêplèk-plèk wêtênge | sinapih roang lungguh | Duljaya ngling sarwi nudingi | apa mêndêm ta sira | nauri sru muwus | e biang punapa cêcak | botên mêndêm ontêna sêgênthong malih | mêksih do huwèk mutah ||

18. jinaganan roangira linggih (37) | pinijêt cêngêle balêkèkan | ni randha ngling sapa kuwe | e Ki Jamêrjayèku | dadak mêndêm durung angibing | de adate wêntala | iku nuli ambruk | nauri sih mutah-mutah | êh ih biang botên mêndêm kula nyai | dawêg pintên tomboknya ||

19. nêsthakake angisin-isini | bok aja jênêng Jayamêrjaya | kari tombok lan wong akèh | ênya kie tombokku | rong wang picis anyar milihi | nya Madu tampanana | sinêbar ingayun | nglêgèyèh sêsèndhèn cagak | picis pinèt ing badhud sawênèh angling | jangjèn sêtya supata ||

20. yèn sudi ngakên sudara wèdi (38) | ngisor galêng dhuwur galêng kakang | mangsa mlèsèda adhine | kathah solahing wuwus | ayo manèh arake êndi | èh larih kang Duljaya | kêsuwèn tan nginum | ting barêngok carewetan | kèh kang ngucap nyai têlèdhèke pundi | sêdaya wirangrongan ||

193. Wirangrong

1. ni randha nauri aris (39) | gih lêrês sêdhênge gambyong | midêr Ni Sêmbada alon matur | mring tamunirèki | sumangga ing sakêrsa | luare nadar kaula ||

2. prayogi paduka ngibing | supaya tinut punang wong | sintên pêpantêsnya kang rumuhun | suawi dèn aglis | Ki Kulawirya nabda | lah payo kono anakmas ||

3. sumangga kêrsanirèki | manira anut kemawon | wau Jayèngraga alon muwus | sinamun aririh | inggih sumangga paman | kula ras-arasên bêksa ||

4. mangke yèn kêpengin gampil | paduka ngibing kang kinon | kenthol Kulawirya wuwusipun | mring ni randha aris | kula mangke kewala | yèn sampun para suruhan ||

--- 7-8 : 12 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 12 dari 43

5. sintên kang ingibng[24] kariyin (40) | nakmas Jèngraga ayun ran |[25] pangibinge sanak-sanak tamu | yèn wus sami ngibing | têlungane kang emah | têngah-têngahan kewala ||

6. ni randha nauri aris | mangke uga têmah goroh | ngling Ki Kulawirya botênipun | gih mangke ngong ngibing | sakêrsane Jèngraga | pênêd tinurut kewala ||

7. ni randha wuwuse ngudi | yèn mangkyandika anggambyong | kula badhe bêksa ambêdhudhuk | ngong sagêd angibing | Ki Kulawirya latah | punapa bibi wong Kalang ||

8. mawi bêdhudhuk angringgit (41) | ni randha mèsêm turnya lon | gih uga kaula yêktosipun | cêr Kalang sayêkti | manthuk-manthuk Ki Wirya | bibisik lan Jayèngraga ||

9. tan nyana iku si bibi | jawane wong Kalang kamplong | layak dêrbalaa bandhanipun | sasat duwe cicir | sapolahe tan lumrah | kalang kèlèng kêlanglangan ||

10. Jèngraga angglêgês angling | gih mangke man kula dêngok | ni randha dènira ambêdhudhuk | wong ro ting guligik | alon dènya ngandika | Kulawirya mring ni randha ||

11. kêdangon inganti-anti | mring sanak kang samyanjagong | kula lan anakmas lah nèh tanggung | kari-karèn ngibing | gya ni randha Sêmbada | ngling ris mring tamu pangarsa ||

12. wawi pundi kang rumiyin (42) | angibing kêlawan gambyong | kang liningan mojar pênêdipun | sang abagus kalih | kang angrumiyinana | nuntên kula saurutnya ||

13. Ki Kulawirya nambung ngling | botên kang Wiradikewoh | kakang rumiyina dadya ngayun | sampun walang ati | kadho dening manira | mangke kewala manira ||

14. kang liningan anuruti | ni randha anuduh gupoh | mring ronggèng lan panjak lah wis Madu | ngadêga awiwit | gêndhing kabor janturan | wus kêsusu ywa badhudan ||

15. mung jêjêr janturing ringgit (43) | yèn wis kabor nuli gondrong | tibane ambondhan kang kayungyun | togên ingkang apik | lah wus mari niaga | bukaa kabor kang raras ||

16. niaga nulya angrawit | tan rêbab gambang tan kromong | riciknya lirihan kang pêngayun | gêndèr lawan suling | kêthuk kênong binêngkak | kêndhang gêdhug bêm sêbahan ||

17. kêcèr ngêcêk angêcicir | gong angandul ukur nyenggol | panêrus dèn imbal |[26] kadhêmung[27] kur jawil | babag pênabuhira | anganyut-anyut rum raras ||

18. nyênyêt yakmakaning gêndhing | ronggèng jèngklèk angririmong | tumênga rêm netra asta ngrajung | kêjêr kang jariji | kanan mênthang andhêngklang | jari gêtêr mawiwilan ||

19. ngalênggak nênggak mamati (44) | tan mingsêd lamun tan êgong |

--- 7-8 : 13 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 13 dari 43

pamujaning tandhak angêngayuh | mring kang mara bumi | sami anêkanana | mêmanis waris larisan ||

20. kumêlun kutug mawangi | badhude anyabêt gupoh | pênjalin ing klasa wit anjantur | asru pangwuhnèki | swuh rêp data pitana | anênggih wau kocapa ||

21. kusuma rêtnaning bumi | coplok ngêmbanan ngalih gon | tibèng marcapada kawlas-ayun | sakèh widadari | anjujurungi sabda | sakèh di-adining rupa ||

22. winongwong jawata adi | asung wibuh ing kêlangon | Ni Umi Ni Uma pahum-pahum | thiri thira guthi | hong hong ilahèng hong hyang | nêkakên sarining gampang ||

23. sakèhe kang aningali (45) | tua anom lanang wadon | runtuh trêsnanira têka kerut | padha wêlas-asih | pan sinihan bêthara | marang[28] asmara tura ||

24. singa mara lulut asih | cak bak pêk hêm hong hong manon | gya badhud sasmita sabêtipun | jêblès gitik lampit | gêndirira aniba | sêsêg anjurudêmungan ||

194. Jurudêmung

1. ronggèng lêkas mingsêr gènya | larap nilap kadya kupu | sisirig mêdêd Ni Madu | sêkalaka[29] asalin rupa | kêdhanyangan imbuh ayu | ambabar mayang mêrdapa | sêmi sêmune rumucuh ||

2. kang tumingal gêdhêg[30] mulat (46) | mring bok Madu dudu-dudu | kang nonton oyêg gumuruh | samya ngangsêg ing kalangan | uyêl rêbut aju sukup | papan jêmbar têmah rupak | raryalit ting srêngèk umyung ||

3. wong nonton tan etang sêsak | wor-winor èstri lan jalu | bungah kang ulah calimut | anyêlêr nyêbrot amilah | tungkul-tinungkul arusuh | kang kêna krise winilah | kur alok nolèh gya mupus ||

4. kang konangan têtabokan | jagur-jinagur tan tutug | saking dhêdhêsêkanipun | pipit tan bisa alihan | èstri kang kêna rinawuk | anjrit karuna kewala | tulung-tulung tan rinungu ||

5. kang kelangan slendhang sêngkang (47) | kroncong miwah gêlang kalung | kathah tan krasa jinuput | kang wruh mung lok am lah[31] tiwas | mupus tan bisa amburu | mung ukur alok sêpisan | milalu dulu Ni Madu ||

6. mêngkana Ni Madu dènya | narimpi bêdhayan nutug | kabor ngêndhalong[32] gya suwuk | ngaring-aring pra niaga | sinrudah panganan sêkul | lèrèn ngacêmil mêmangan | kang nyêrèt nginang audud ||

7. lumrah wong sapêjagongan | samya nyêrèt ting prêkukung[33] | wusnya aso para cêngkung | ni randha lon wuwusira | yèn wis aso payo talu | unèkna gondrong kang raras | lah payo kono bok Madu ||

--- 7-8 : 14 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 14 dari 43

8. agêpah ingkang liningan (48) | abuka gambang kumlunthung | lan kêndhang gêdhug angguguk | tinampan tibaning gongan | umyung ricik imbal barung | saron bêbanggèn ngêpinjal | rampak tan ana barênjul ||

9. kang nabuh padha kêrasa | sajanturing dhalang manggung | sêdhêng sru lirih ambyantu | rêbab ngèng ngèng nganga nginga | gambang klèng klong rik thur rik thur | suling mêlingi thuthitan | gêndèr nyampyêng kumarumpyung ||

10. badhude wus lelerong (49) |[34] gonge lêkas anggambyung |[35] sarêng gong anggêndhèng ngungkung | kinipat ing kêpêtira | swara mêndat mêmbat mêntul | lir pênjalin ingoyotan[36] | mêthit mêrit manis arum ||

11. têtêlon suling lan rêbab | wilêt ulêt nganyut-anyut | lir winênyêd tyas kang ngrungu | pêthot thêl gigal anganal | kikinthil marang Ni Madu | medane anèng kalangan | bisa ngirup karya linglung ||

12. ronggèng pacêke[37] acikat | kêsit mêsat mêsês bêsus | sirig tingtingan anuntung | parigêl ukêl cênthungan | lêlalathèn[38] lo-ilo jangkung | ambabar kêpêt kampita | nêngklèk nampèl-nampèl pupu ||

13. anilap larap wèh ulat (50) | kang sinung ulat gumuruh | ting galêmbor samya kukuk | bêkik ngêrik dhèhèm jawat | pra jêjaka ngaju-aju | yèn wus winewehan ulat | atine tan ana kantun ||

14. tan ana duwèk tinisnan | kudu sinungkên bok Madu | liringe nangèkén purus | wong lanang yèn kinawêtan | ambadêdêng guthulipun | kathah ambrawuk sandingnya[39] | wong èstri dinudul-dudul ||

15. gadul bokonge anjola | ana nosotakên misuh | tangane nyêblèk anggraut | kang wus tau nincing sinjang | anjêngking siduwèng dhêngkul | juwêt kèndêl uga ngangkat | sabisane anunungkul ||

16. wênèh nlusur payudara (51) | pengin sami ngilêripun | myang ngambung ling-aling unduk | ana têkêm-tinêkêman | ngagoh[40] siji nyênêng dudut | kèh tingkahe wong rucahan | pinindha lawan Ni Madu ||

17. kang mêdêd anèng kalangan | ukêl sasrimpèn anutug | nulya nêsêg gêndhingipun | gondrong niba lela-lela | Ni Madu anyandhak payung | sinumpah mungsêr nèng têngah | tangan glintir gagang payung ||

18. munyêt payung ingubêngan | kêkicatan kêcètipun | sarwi mingkis-mingkis sinjang |[41] kempol ciklok[42] akêlaban | anggonjang wijanganipun | oyêg payudaranira | angincang alis nêrutus ||

19. kang kêsangkut liringira (52) | samya angrik surak barung | sarwi nglungkên darbèkipun | ngêcring-cring artèng gêgêman | myang ngulungkên kêris sabuk | wênèh kulambi ikêtnya | kang ngêlungkên bêbêdipun ||

--- 7-8 : 15 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 15 dari 43

20. kari srual dhogol dhêngal | dèn mêg tinawakên Madu | sarwi samya sru gumuyu | latah-latah anjêjawat | nya kiye Madu tombokku | mangsa ta silih kuranga | êntèk golèk ing dêlanggung ||

21. yèn ijèh grimis pêtêngan | ngong rewangi anjangkrik gung | nora kudu melik untung | èsêmana bae trima | Jèngraga suka gumuyu | ngling punika lan pun Gêndra | pan kantun kanthèt pun Madu ||

195. Kinanthi

1. kang paman mêthènthèng guguk (53) | ya ia bênêr siki[43] | kari sausap kabèhnya | Si Gêndra kang sarwa kari | pasang tandange apacak | panggambyonge baud iki ||

2. swarane manis Ni Madu | wangune mêncês mantêsi | pawakan mêntêr Ni Kilang | sarwa lus kêngkêng aramping | lan nom Si Madu sausap | Gêndra sêbarange kari ||

3. ah dhasar bêcik Si Madu | kang putra gumuyu angling | bilah nora jamak paman | pêngpêngan pêngalêmnèki | nauri Ki Kulawirya | tan gunggung dhasar sayêkti ||

4. lah mara kae Si Madu (54) | dulunên ole sisirig | kaya tan angambah lêmah | bêlisên thethekan cicir | o layak Madu komuka | nyata yèn ronggèng prêmati ||

5. kang ambondhan ngikal payung | munyêt pinêlangkan wêntis | sarta sindhène angalap | kalulutan ing pangèksi | ngêlètèr mubêng kalangan | ngêdhuyuk nyêk-nyêk sisirig ||

6. mênthang payung mêgar mingkup | nguntup-untup ngujiwati | singa kang liniring giak | kumrusuk pating barêkik | kukuk ngakak sumyak-sumyak | samya kedanan ningali ||

7. dènya agondrong Ni Madu | ngêtog cêlor mrih memengin | ambondhan lagon lampahan | badhude kalih tut wuri | sênggake abêbanggenan | badhude ingkang sawiji ||

8. kang minangka bapakipun (55) | ruruntungan atut wuri | kang agambyong riringgêkan | sindhène kaya gulamit | tindak bakul karainan | mèh têkan gonganing gêndhing ||

9. ngêlayang dheprok sêluku | sarêng gong cêp suwuk gêndhing | ronggèng angêlik priangga | sêndhon lasêm lir anangis | mêngkana sêsambatira | bapa payo têrna mami ||

10. mring Tandhês nusul si biung | numpal kèli sun lakoni | nèng kene nora kêrasan | tan nyandhang tan bêras pari | bapa-bapa payo lunga | marang ing Tandhês Garêsik ||

11. bapakne anjêlih ngadhuh (56) | adhuh dhenok anak mami | ya mayo[44] sêparanira | kewala ingong tut wuri | nulya gêndhèng lela-lela | gya ricik sarêng gong muni ||

12. Ni Madu mêdêd anggambyung | kêsit lir prênjak tinaji | sindhèn kadya calapita | ronggèng andheprok alinggih | cêp mênêng gêngmêlanira[45] |

--- 7-8 : 16 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 16 dari 43

ronggèng angêlik pribadi ||

13. sêndhon lasêm tangisipun | sambat ngêlih têmên mami | tukokna sêga panganan | bapa tukokna dèn aglis | bapakne ngling dhuh nak ingwang | sêdawir tan duwe picis ||

14. kêjaba payungmu iku | urupna mênawa olih | ia takurupne bapa | gêndhèng lela-lela ngêlik | tibèng gong gamêlan munya | Ni Madu musêr sisirig ||

15. sabên rong gongan sêlaku (57) | nangis sêndhon sambat ngêlih | èsthane sêdalan-dalan | sabên warung dèn ampiri | anangis anjaluk sêga | salendhang kêmbêne kari ||

16. têlas ingurupkên sêkul | bêrkate lampahan têbih | tapih liru sami sinjang | lèh ciut luas paduni | ingangge ubêd pinjungan | kêkêmbên angiras tapih ||

17. jigrang sadhuwuring dhêngkul | butuhan tan ambrukuti | sambat adoh têmên bapa | lawas tan têka ing Grêsik | ya mung kari sadungkapan | lah payo mangkat tumuli ||

18. anulya gêndhèng Ni Madu | ngêlik lela-lela nuli (58) | tinampan gêndhing araras | Ni Madu ngadêg angibing | kempol pupune anglela | kuning lir gadhing kinêrik ||

19. poking payudaranipun | mênthêk malênthèt kapidih | ing pinjung kadya nyu wulan | kesisan tapas sêpalih | miwah yèn mêngkang cangklaknya | pangêsuking tingal kèksi ||

20. kang myat samya gêdrug-gêdrug | kairup tyas wlas ningali | kang nguncali kêmbên sinjang | salendhang miwah kulambi | wênèh sap tangan kumbaya | lan têlkême isi picis ||

21. pra bundhêl pêtinggi umbul | jor-jinoran pawèhnèki | kang cucul sabuk bical[46] | myang bêbêd kongkonan mulih | kon ngambil duwèking omah | angungun ngawirya kalih ||

22. myat pigunane Ni Madu (59) | mèsêm sira Jayèngragi | Ki Kulawirya anabda | mring Wiradikewuh aris | punapa wus adatira | Ni Madu lamun angringgit ||

23. matur Ki Suradikewuh | inggih sampun sabênèki | lamun anggondrong kewala | yèn tan gondrong tan kadyèki | manahing wong kang tumingal | dhuh wikana ingkang mawi ||

24. tan gêtun têmah bêrundhul | anak rabi tan tinolih | bobolèhing bapa biang | tan rinèwès dèn gêbrèsi | kang sugih tan eman-eman | kudu anduduk muluhi ||

196. Dudukwuluh

1. nimbok Madu adangdan kadya duk wau (60) | sinambi kalih angibing | pra sinjang pawèwèhipun | wong nonton kang samya asih | ginendhong sarya anggambyong ||

2. mêngkul payung anglèngèk lir bakul untung | ngrêgiyêg anggendhong jarit | badhud ro bungah tut pungkur | lir buruh lêgèh kikênthil | sênggak bêbanggèn akêplok ||

3. wus anutug dènya anggondrong Ni Madu | sasmita suwuking gêndhing |

--- 7-8 : 17 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 17 dari 43

anêsêg gamêlanipun | ricike rikat têrampil | kêndhang bêm gandhul ngêndhêlong ||

4. nulya suwuk gêndhinge Ni Madu lungguh (61) | ni randha suka ningali | angling mring niaganipun | padha mêmangana macit | kêsêl sasuwene naboh ||

5. myang nyarakên dhêdharan marang pra tamu | sêdaya samya nginggihi | ngling malih marang Ni Madu | dangdana manèh kang bêcik | lawan miliha pênganggo ||

6. matur inggih nulya ni randha umasuk | mring wisma laju mring wingking | kêmul kubut anênamun | ana wong lanang sawiji | mêntas nonton ngiwa nguyoh ||

7. thuring uyuh kumrowok asru adangu | ni randha mandhêg anolih | ciptèng tyas sapa kang nguyuh | abantêr thure kapyarsi | bangêt unine kumrowok ||

8. adat gêdhe duwèke tandha yèn nguyuh (62) | kang nguyuh gya dèn parani | sapa kang ngrêgêmêng iku | kagyat ngadêg kang sinungling | nauri ngong tiang dhukoh ||

9. nonton gambyong dènya anggondrong Ni Madu | mring kêbon mariki sêni | ni randha anyandhak sabuk | wong lanang wus wruh yèn nyai | anggrayang prênahe dhogol ||

10. gênyol gêdhe nulya mêg cinêkêl kukuh | ngling payo anunên mami | ginèndèng marang kang lindhuk | kur alingan gêdhang siji | gujêngan wit gêdhang jongok ||

11. dêg-adêgan ting karêsês kalihipun (63) | ginêjêg ni randha anging[47] | lo lo aja gêru-gêru | mêngko barêng bae bêcik | kang lanang kasêlak jêbrol ||

12. nora kêna dèn ampêt mrêkungkung mêtu | ni randha amuring-muring | o biang wong apa iku | wong lanange dèn gablogi | luaran dènira peyor ||

13. samya kesah ni randha marang ing tarub | luru wong lanang milihi | tan etang gêng alitipun | anggêr purun angranuhi | tan pilih saênggon-ênggon ||

14. angsal tiang kalih tiga nulya wangsul | linggih marang ing pêndhapi | mêngkana sêdangunipun | sabên wong kang dèn gagapi | kèh mungkrêd ana mêtotong ||

15. cag-cêg mag-mêg ana suka ana jêpluk (64) | tan tau kang watak tani | kang purun sami angrubut | mring ni randha gênti-gênti | kang ginarap enca-enco ||

16. ya ta wau anake kyai pêngulu | Ni Sangidah ingkang kari | nèng wisma sasontênipun | mêsês dènya arêrêsik | tan milalu anênonton ||

17. tan ana kang kaetang raosing kalbu | mung sang bagus Jayèngrêsmi | kang tansah anèng ing tajuk | kari dhewe gêlik-gêlik | ni rara manahe nêmpoh ||

18. datan ana sangkribe saking gêng wuyung | tyas mêmpêng tan widhak-widhik | sênthot mêdal maring tajug | anuju Ki Jayèngrêsmi | nèng suro eca lêlêson ||

19. nimbok rara mêngakên lawanging tajug (65) | masuk kori dèn kêncingi[48] | mêndhak laku bokong maju | lêgoso mèlu aguling | sing pungkur angêkêp boyok ||

20. Jayèngrêsmi kagyat myat ni rara ngrangkul | winêngkang-wêngkang tan kêni | sang abagus tyasnya rikuh |

--- 7-8 : 18 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 18 dari 43

samudana angling ririh | sirèku anusul turon ||

21. matur inggih mangsa boronga sang bagus | awak kaula puniki | tan kêwawa miwal kayun | mugi paringa jêjampi | kuwuring tyas dèrèng gamboh ||

197. Gambuh

1. Jèngrêsmi ngandika rum | lah bok rara payo padha lungguh | prie karêpira sun arsa udani | ni rara datan sumaur | mung[49] nyênêng kemawon ||

2. ing sêmu wus kadulu (66) | pan kumêdah kinarsan pulang yun | ngandikèng tyas Jèngrêsmi lah prie iki | godhaning setan anêmpuh | gawe pakewuhing lakon ||

3. apa wus tanjêkipun | desa ing Pulung ulah pulang yun | padha rusuh rucah tan ana kang tini[50] | cacak prawan anak kaum | tan sangkrib kudu ambêrod ||

4. wusana ris amuwus | bêcik padha alungguh karuwun | nadyan darbe kayun kang rèrèh kariyin | ni rara nulya anurut | samya tangi tata lunggoh ||

5. lon pangandikanipun (67) | sun tuturi kang bêcik sirèku | ia nora beda sira lawan mami | padha bae darbe kayun | nanging mujadah dèn alon ||

6. bêcik kêlawan rêmbug | mring wong tua wêrana tinêmbung | aja tingkah jinah têmah nora bêkti | duraka gêdhe ing ngilmu | nglakoni polah tan ilok ||

7. eman rupamu ayu | durung mangsa kadhinginan tuwuh | sumênèkna rara atinira dhingin | kang jamak ngajia ngilmu | sêmbahyang utamèng wadon ||

8. yèn kêparêng bêgjamu | besuk yèn uwus tutug lakuku | sun ampiri yèn padha mêksih lêstari | ngong têmbunge wong tuamu | gampang ewuh datan awon ||

9. ni rara duk angrungu (68) | gêla manahe cua kêlangkung | micarèng tyas ya talah tan nyana mami | ngong sêngguh gêlêm maringsun | tuas nora nonton gondrong ||

10. Ni Sangidah tan muwus | rêngu mundur mijil saking tajug | praptèng wisma angling mring roangirèki | lah payo nini Gêritu | mring kêrandhan nonton gambyong ||

11. nauri kang inguwuh | nontona dhewe ingong tan mèlu | biang Kêdah gugahên jakên ningali | gya ginugah tutur ngêlu | yèn aja lara ya nonton ||

12. Sangidah mangsra-mangsru | myarsa jumêdhot swara gumuruh | payo nini Gritu lah nonton dèn aglis | pinêksa Ni Gritu tumut | mêngetan anonton Gambyong ||

13. wau ta kang anayub (69) | kang wit ngibing Ki Wiradikewuh | gêndhing onang-onang ronggèng ngalik-alik | bature alon[51] gumuruh | ni randha nglarihi gupoh ||

14. galênggêng barêng nginum | Ki Kulawirya gèdhèg andulu | mring polahe ni randha nginum tan wigih | salang gumun êna[52] muwus | èh Kalang gêrang dudu wong ||

15. dènya bêksa anutug | ngadêg tombok sinuwêlkên susu | jênggung suwuk wus mundur tata alinggih | nulya Surawijayèku | ni randha marani lunggoh ||

--- 7-8 : 19 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 19 dari 43

16. ambêkta gêlas gêndul (70) | sêg nèng pangkon rêp-arêpan lungguh | samya nginum sagêlas edhang randha ngling | mara ngombean inginum | kabèh sanak-sanak ingong ||

17. paran gêndhinganipun | Surawijaya angling lung gadhung | lo lah mara munia lung gadhung aglis | sigra buka rêbabipun | ngak ingik ngèng bêm nulya gong ||

18. ronggèng anggêndhèng ngungkung | randha ngajak ngadêg nyênêng guthul | nulya ngadêg Surajaya gumuywangling | biung êmpun sêru-sêru | kêbanjur yèn sakit nguyoh ||

19. ucul panyênêngipun | ronggèng ngêlik prêpêt maju nindur | tombok sinuwêlkên kêmbên ngampir-ampir | sarêng nuju gonganipun | kluwêng pacak gulu gelo ||

20. ni randha ngawe gupuh (71) | mring Duljaya kèn ngunèkên drêbus | kang tinuduh sigra angunèkên bêdhil | gêr gya surake gumuruh | nutug mundur jênggung kang gong ||

21. nulya saurutipun | ni randha lungguh anjaluk pangku | tan prabeda lir wau dènya alarih | sagêlas edhang anginum | jaluk pangku nyênêng dhogol ||

22. wus wêrata sêdarum | samya sangêt mêndêm ting gêluyur | kari siji ki pêngulu Jabalodin | ni randha anjaluk pangku | ki pêngulu rengkad-rengkod ||

23. payo pêngulu nginum | sagêlas edhang ya lawan aku | ki pêngulu kipa-kipa dèn larihi | pinêksa dèn ajak nginum | ki pêngulu bêkah-bêkoh ||

24. nging[53] payo padha nginum (72) | apa dudu tik mêlik wong Pulung | nora gêlêm ngombe arak ngong cêcênggring | sagêlas thil bae nginum | mumucung kêlawan ingong ||

198. Pocung

1. ki pêngulu pinêksa-pêksa anginum | ginujêg rinasa | yèn kêpatèn sumbêrnèki | nulya nekad nuruti nginum sagêlas ||

2. sarwi muwus pisan niki mawon sampun | biang dene sêngak | sumêgrok rasane pait | botên ajêng malih-malih nginum arak ||

3. sru gumuyu ni randha mring ki pêngulu | pan kari sêpisan | nadar kula nèh lakoni | ngalêboni têlèdhèk dika ambêksa ||

4. ngling puniku kula mopo rèh tan patut (73) | prèhpun pocapanya | jênêng pêngulu anjongkit | botên ilok nglampahi pratingkah karam ||

5. suka muwus botên lah dika anggambyung | Ki Duljaya mojar | kathah-kathah kang dèn pikir | bok linakon kewala anuli luar ||

6. dangdanan wus kawuwung pênêd anurut | lir pêngulu kutha | kathah prabote anyirik | kaom[54] desa dodosane[55] sêdasa siksa ||

7. wawi sampun punapa gêndhinganipun | ngling mangsa boronga | e lah pênêd Talabodin | gya ingawe niaga muni gêndhingnya ||

8. sru gumuyu Jèngraga Kulawiryèku (74) | o lah kêtiwasan | ki pêngulu Jabalodin | sasat kadya omah kobong kêsaladan ||

9. wong sêdhusun wus dilalah padha kupur | kapir nut ing randha | maksiat andurakani | wus kêtara tan doyan mamah kalimah ||

--- 7-8 : 20 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 20 dari 43

10. dhêmên mêncul gêcul kumpul ngulig guthul | Jèngraga ris nabda | mring kang paman guguyoni | mung kenginga donyane kewala kalal ||

11. adhuh sampun kathah pikir mindhak wurung | turene mèt sarat | ngakali darbèkirèki | tinarima lothung tambak kêmlaratan ||

12. mèsêm muwus e lah yan-yanane iku (75) | mulane anekad | kucing-kucing ngong raupi | ia kuwe sun prih donyane kewala ||

13. ya ta wau kang pinêksa ngadêg gambyung | ginèndèng dhogolnya | ki pêngulu pringas-pringis | ngorod-orod mring têngah ngadêg kalangan ||

14. gya sinindur angêlungkên tombokipun | ginêgêm rong uwang | tinampan sarwi ngèsêmi | ki pêngulu mèlu mèsêm pêpandêngan ||

15. gêr ginuyu sakèhe kang samyandulu | ni randha alatah | dene padha waninèki | gya ni randha ngrangkul gulune kalihnya ||

16. wus ginapyuk ki pêngulu lan Ni Madu (76) | adu bathuk mêndhak | wong têlu randha bibisik | yèn barêng gong Madu ngong rika ambunga ||

17. gya gong jênggung ki pêngulu sengok ngambung | sinurak ing kathah | Duljaya ngunèkên bêdhil | Kulawirya Jèngraga gumuyu latah ||

18. ki pêngulu kêdhuwêlan mingkug-mingkug | sajak emprak tanak | rambah-rambah tomboknèki | êntèk suku imbuh golok kulambinya ||

19. bêbêdipun dèn dhèdhèl marang Ni Madu | sabuk kari srual | saya nêmên dènya ngibing | li-aline soca watu gua kêna ||

20. usus-ususing srual bêbandhulipun | rong wang picis kênthang | binêthot jêthut wus kêni | sinindhêtan sus-usus cupêt tan kêna ||

21. koloripun tinêkêm gya jênggung mundur (77) | ginuyu ing kathah | ki pêngulu laju mulih | ingkang jagong salong ming kalih ambêksa ||

22. pan rinangkul mring ni randha kalihipun | kinèn angambunga | yèn wus ngambung mundur gênti | gênti maju lawan srualan kewala ||

23. kèh kang brundhul wus mêndêm tan etang-etung | gya lungguh ni randha | matur mring Kulawiryèki | sumangga paduka anjurudêmunga ||

199. Jurudêmung

1. Ki Kulawirya ngandika | lah kula bibi bok sampun | ni randha angudi atur | ngaturan malêbèng wisma | jinawil mring putranipun | umasuk kering ni randha | praptèng panti samya lungguh ||

2. ni randha suka tyasira (78) | sasaos ing prabot luhung | anorog pêthi giwang wus | angambil pêrabot kuna | jamang sumpang[56] kilat bau | anting-anting gêlang kana | pamêkak mas akêkalung ||

3. lur-ulur naga karangrang | byang Kacêr nampèni gupuh | anèng panam[57] pinanggul | sinaosakên ingarsa | ni randha aris umatur | sumangga abusanaa | cara kina kang abagus ||

4. Ki Kulawirya duk mulat | pêngangge rukmi linuhung | pinoji ing hèr bang wungu | micarèng tyas e ya nyata | wong Kalang sugih kêkalung | layak kaloka ing kathah | bandhane wus ngumbuk-umbuk ||

--- 7-8 : 21 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 21 dari 43

5. ya ta kang anèng pêndhapa (79) | kang samya jogèd anayub | ni randha mêdal anuduh | wong jaba anglêbonana | gêndhing sêkar gadhung landhung | ia banjuran kewala | kang liningan suka gupuh ||

6. tan susah jaluk gêndhingan | badhude ngling mara sar-sur | ni randha wusnya gya masuk | mulat marang kang adangdan | Kulawirya winalungsung | Jèngraga anèng pêndhapa | suka tumingal wong gambyung ||

7. wontên wulanjar sêtunggal | amêncês rupane ayu | akuning bobonyo arum | mêsês bêsuse ngayangan | akèwês pantês dol ayu | dhasar moncol warnanira | bok Tarijah namanipun ||

8. kêkêmbên jingga wêlaka (80) | sinjang bathik cêplok rimbu | kalung kumbaya kusta lus | gêlangan pare kêrantan | ragi cêlak dènya lungguh | kêlawan Ki Jayèngraga | salirikan ing pandulu ||

9. bok Tarijah wontên mila | kêpara ngarêp gonipun | nadhah liringe sang bagus | lèjême asêsangkutan | ting kêdhuwêt adu sêmu | Jèngraga juwêt tumingal | mring ni lanja[58] namur kêmu ||

10. pinêndir sêdangunira | sêmangsa lamun dinulu | ni lanjar gorèh alungguh | kina[59] têlung poros têlas | mêksih ngèngèhakên suruh | racikan sêmprit mekolan[60] | saosan yèn kêrsa mundhut ||

11. lininting anèng sap tangan (81) | ingudhar uga ginulung | jinarag amrih kadulu | Jayèngraga kaguguran | wulanjar ka[61] jujur kayuyun[62] | mulat Jèngraga abagus |[63] sêmbadèng[64] wangun ||

12. nimbok wulanjar Tarijah | krêp alihan dènya lungguh | Ni Sangidah sandhingipun | samya guguyon samuran | karone kedanan dulu | mring kang ngrimong jingga mangsa | Sangidah tutur wus wêruh ||

13. duk ing sêlagine prapta | sakêdhap ing wanci surup | kang sawiji mêksih kantun | nèng tajugku tanpa rewang | malah abagus kang kantun | nging tan rêmên balenderan | mogèl kul antêng arêgu ||

14. ngrangkung kuwe rada ladak (82) | bêtah ningali wong lungguh | samya jorogan gumuyu | ni lanjar lan bok pêrawan | sami sasmitèng pandulu | mara ta gêlungku wudhar | bangêtên si lanjar iku ||

15. guguyon nglêburkên kêmbang | ni lanjar mojar gumuyu | ngarah apa bibi iku | wus ta kae lo wong bêksa | man Jadrana nganggo ngambung | ni lanjar ngling cik oraa | Jèngraga mèsêm andulu ||

16. wong ro sabên dinulua | ting jakêtêt awakipun | Jèngraga angling[65] kalbu | wong iku lêgêde pasang | nora kêna wong dudulu | karone akadhêkêsan | nanging kang dadya tyasipun ||

--- 7-8 : 22 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 22 dari 43

17. mung mring ni lanjar Tarijah (83) | kang balerah netranipun | alindri liringe mamprung | Jèngraga tyas darbe kêrsa | nulya animbali gupuh | mring Nuripin praptèngarsa | lah payo Nuripun mêtu ||

18. ngong arsa sêne sêdhela | santri Nuripin agupuh | umiring bêndaranipun | Jayèngraga dènya mêdal | parèstri anglud pandulu | kabèh lir milu-milua | mring sêparane sang bagus ||

19. kang aturas tinuruhan | Jèngraga ngandika arum | sapa kae wong dudulu | lèjême padha mêmasang | Nuripin alon umatur | kang lèr prawan pun Sangidah | lanjar Tarijah kang kidul ||

20. ambibi mring pun Sangidah (84) | anakipun ki pêngulu | Ki Jabalodin puniku | ngling dene sumurup sira | inggih sumêrêp duk wau | bok pêrawan wirangrongan | mring rakanta kang nèng tajug ||

200. Wirangrong

1. Jèngraga ngandika aris | dhasar ngong tan pati anon | mung kidule ika kang kotutur | gêrgêtakên ati | senggane ngong karêpna | saiki ingêndi gyanya ||

2. matur gumuyu Nuripin | inggih[66] dipun angkoh | ing mangke kewala lingsir dalu | nèng wismanirèki | wulanjar ragi kuat | agêng wismane prayoga ||

3. Jèngraga mèsêm mangsiti | ia rah-arahên mêngko | sandhinga ni lanjar lèhmu lungguh | bisikana wadi | yèn kêduga ngong sanja | mring dhèwèke ngong wèh raras ||

4. matur sêndika Nuripin (85) | Jèngraga wangsul ing ênggon | wong myat mire piak guyu-guyu | ngèsêmi kang sigit | wus lênggah ing pêndhapa | Ripin nèng wuri kilènya ||

5. ni wulanjar angowahi | gêlung kêmbêne kang kêndho | pan sêdangunira yèn dinulu | amaguti liring | Nuripin namur nabda | anjaluk gambir bisikan ||

6. ni wulanjar dèn jarwani | bab rêpit guthit wêwados | ni lanjar trataban ngêlêd idu | gêgondhange salit | ambêkane kumrangsang | sêrêt mrêkutuk swaranya ||

7. ngalêsik nauri ririh (86) | inggih sumangga kemawon | nulya ingulungan dènya nêmbung | anjêjaluk gambir | sarwi lan kang racikan | kinèn ngaturkên Jèngraga ||

8. wus tinampan mring Nuripin | pan angon iriban kang wong | ingaturkên marang sang abagus | kang mengkolan sêmprit | Jèngraga kawigaran | miat adining racikan ||

9. tyas truh kasêmproting sêmprit | Ki Jayèngraga katujon | pan lajêng ginantyan èsmu guyu | tansah angliliring | mring ring[67] lanjar Tarijah | ing sêmu samya karênan ||

10. kang samya banjurin[68] ngibing |

--- 7-8 : 23 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 23 dari 43

bancar ro tan ana rusoh | kathah warnanira tombokipun | pênganggo myang picis | kèh bundhul kari srual | prandene bungah akiprah ||

11. ambêkta arak pribadi (87) | gêndul kupi guci lodhong | linangga adêgan ting sêritu | cêlonasan angling | cêcion cia-cia | tingkah rucah dan-edanan ||

12. ya ta kang lagya ngrurukti | ni randha kêlawan kenthol | karone busana sarwa luhung | ajamang susumping | kêkalung kêbo mênggah | lur-ulur naga karangrang ||

13. gêlang kêlat baha[69] anting | anting pamêkak mas marong | rapèk pêlung tumpal telpok wungu | akokonca kalih | amblarak lir manyura | awida jênar gêbêgan ||

14. kris kinatah wrangka kêndhit (88) | pandhok[70] bunton ngunir bosok | akace kumbaya kusta alus | uncal rante rukmi | alanggat tutup rasa | tinarètès intên mirah ||

15. ni randha busana rukmi | angrakit ingkang pênganggo | jamang mas gugrudhan cara kakung | gêlang anting-anting | auncal tutup rasa | arapèk kris wrangka ladrang ||

16. kewala kaot kulambi | kotang rendan bêludrijo[71] | sasabing wanita namur kakung | wus tan kêtarèstri | sarigak kadya pria | ni randha lan Kulawirya ||

17. Ni Kacêr dèn busanani | kinêmbar kêlawan gambyong | pinadha kewala lan Ni Madu | kêpara ngungkuli | wusnya sami busana | gya mijil marang pêndhapa ||

18. kagyat kang samya ningali (89) | mring sang ro katêlu wadon | jalwèstri gumêrah ngaruh-aruh | we bilah si nyai | dene akayang rambat | amalih warna ni randha ||

19. lir dewa lan satria di | nganthi widadari kaot | biang Kacêr ika dhasar ayu | binusanan ringgit | manglingi si dipênthang | yu mindhak sêpirang-pirang ||

20. pating kêracêr samya ngling | kae pa mêngko anggambyong | durung tumon bisa bêksa gambyung | ana kang nauri | dahnea nora bisa | mulane kinèn ya bisa ||

21. wus lungguh anèng pêndhapi (90) | mingsêr kabèh kang ajagong | samya eram-eram dènyandulu | mring rekane nyai | randha acara lanang | giris tamune rinêngga ||

201. Girisa

1. Jayèngraga mèsêm mulat | dènya mêrabot kang paman | lir kinarya pêkaulan | micarèng sajroning nala | sarwi mêndha dènya ewa | mring randha gawok tumingal | panggihe bandha drêbala | pradhah bèr mutahkên dunya ||

2. tan ana kang mêngkonoa | sajake wong sugih dunya | anêrka wus kalulutan | ni randha dening dunyanya | wau ni randha Sêmbada | matur marang Kula-wirya |

--- 7-8 : 24 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 24 dari 43

sumangga sapunika[72] |[73] sakêrsa inggih punapa ||

3. gêndhingane kang kinarsan (91) | Kulawirya mèsêm nabda | mring kang putra Jayèngraga | kêprie kono anakmas | mangsa bodhoa ngong drêma | kang putra gumujêng suka | gih kêjawi gêndhing adat | Pêtungwulung ladranganya ||

4. nuntên genjung[74] goling minggah | ginonjing wêton kêlana | angglêgês berag kang paman | ngling mring ni randha Sêmbada | niku turene anakmas | gêndhing genjung goling minggah | ginonjing pathêt manyura | ni randha gumuyu mojar ||

5. mring pra jadhug kang jagongan | kabèh sanak-sanak ingwang | mangke yèn manira bêksa | lawan ke mas Kulawirya | kang rame dèn suka bungah | sami ngadêga sêdaya | surak kêploke kang rampak | kang sami bêkta sênjata ||

6. drèl barêng cara wong kutha (92) | ngong jaluk lêganing sanak | kang padha samêkta suka | kang sinung ujar gêmbira | sêdaya saur kukala[75] | punapa sakêrsandika | kaula jumurung suka | ni randha malih lingira ||

7. lah mara sanak niaga | sêndhona pathêt manyura | yèn uwis nuli lêkasa | genjung goling tibakêna | ginonjing kang sarwa berag | nabuh kang apik atata | kang liningan tur sêndika | nulya sêsêndhon araras ||

8. nutug lih-ulihanira (93) | laju rêbabe abuka | genjung goling gya tinampan | ing ricik ngrarangan rampak | têlèdhèk lêkas atandhak | Kacêr lan Ni Madu rimbag | lir Ratih lan Drêsanala | winahyèng kêlir kêwangwang ||

9. sarêng gêndhing ngêlik saplak | anganyut mêthit wilêtan | manis arum gêtas rênyah | bêning gumrining ngêmandhang | rêbut uluk panglikira | barung swarèng suling rêbab | lir sundari lan sawangan | nèng tawang ngangkang kapwanan ||

10. tungtum ngês mêmanisira | karya rujading pêngrasa | jalwèstri kenyut kang nala | nalika myarsa sindhènya | malah mêdal rahsanira | ngêmu rêndhêng tan ana sat | yèn ta kabèh ginagapa | kalêpèh kêpoh anoya ||

11. ronggèng ro ukêl bêdhayan (94) | sêsarimpèn tan sêlaya | Ni Kacêr wasis sêkala | tan mantra-mantra dadakan | kadya wus gambuh waunya | sêdaya gawok tan nyana | wong lanang marong brangtanya | sawênèh ngucap mêngkana ||

12. biang Kacêr yèn banjura | dadi gambyong iba-iba | larise akèh kang nanggap | malah dadi pêkaulan | akèh kang nauri layak | wong wis mêngkono êntragnya | kêmanon padha sêdhela | layak pancèn dadi tandhak ||

13. Jèngraga suka tumingal (95) | myat kang gambyong kalihira | Ni Madu Kacêr tan beda | ngling ririh marang kang paman | gêtun ngong puniku paman | biang Kacêr dènya tandhak |

--- 7-8 : 25 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 25 dari 43

paprigêlane apacak | sèdhêt kanthèt tanjêkira ||

14. rêbat sênêng pinilaha | kaot wêwajaranira | pênêd pun Madu warninya | nanging jêg pênggambyongira | pênêd pun Kacêr angkatnya | prêpête pêksi madal pang | mamprung lumarap arikat | pun Madu kasoran pacak ||

15. Kacêr kasor wajaranya | kang paman nauri nabda | ya bênêr lèhira sojar | Si Kacêr lir kêdhanyangan | barêng gambyong salin rupa | amêthis luwês solahnya | nadyan rupane prayoga | mung irunge kang kuciwa ||

16. irung sunthi rada mungal (96) | nyuda ati wajaranya | rupane kabèh prayoga | yèn ta ajaa sunthia | lan Ni Madu bag-ginêbag | lan anglotèng anggonira | bisa ngêndhih ing atingkah | kang putra gumujêng suka ||

17. kang uwis ngrasakên paman | bubuk olih lèng ngalêmnya | Ki Kulawirya ris nabda | wong satêmêne kewala | nora ngumpak dhasar nyata | ni randha ngalêm cèthinya | si dibênthèt nora jamak | bisa gambyong baud pelag ||

18. iku apa kêsurupan | de dadakan bisa tandhak | lan Si Madu nora siwah | lir dèn gawèkên kêmbêran[76] | biang Kacêr si dipanthi | anggambyong padha sêdhela | eman tan dadia tandhak | si dibênjèng salin rupa ||

19. bakale patut pilalan (97) | bisa amênthung lanangan | mandah ting gêlèthèk mana | jêjakan dhudhan somahan | ni randha mèsêm turira | mring awirya kalihira | pun biang Kacêr punika | kula dadosakên tandhak ||

20. kaidèna ing paduka | sintên pantêse namanya | paduka paringi nama | gumuyu Ki Kulawirya | ngandika mring Jayèngraga | sapa arane pantêsnya | Kacêr dadi gambyong anyar | kang putra mèsêm ngandika ||

21. yèn kula amêstanana | pun Gêndam pêpantêsira | kang paman gumujêng mojar | mring randha puniku nakmas | asung pêparab pun Gêndam | ni randha suka tyasira | nulya siniratkên kathah | yèn byang Kacêr ran Ni Gêndam ||

22. nauri pra bundhêl desa (98) | sakèhe kang nèng pêndhapa | saurmanuk suka bungah | gêmbira asurak-surak | sumyak bengkrak ngombe arak | rame bungah latah-latah | myang kang nonton sru gumêrah | wong anom samya gêmbira ||

202. Sinom

1. wau ni randha Sêmbada | matur mring Kulawiryèki | punika sampun sumangga | kaula aturi ngibing | ragi kêdangon kêdhik | Jèngraga anjawil dhêngkul | wawi ta ingaturan | jumênêng paduka ngibing | ingkang paman sigra ngadêg ing kalangan ||

2. sêdaya ingkang linggihan (99) | samya ngadêg anjênêngi | jumênêng Ki Jayèngraga | angrimong jingga rêspati | anulya lêkas ngibing |

--- 7-8 : 26 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 26 dari 43

anyanguk thêk pacak gulu | bêksa rangin araras | mêthèngthèng lir Bima kunthi[77] | pan katongton baguse kadya jêjaka ||

3. mênthang asta anêmbirang | ronggèng ro nindur mangarsi | tumeplok ing wêstis malang | barêng ngêlik genjung goling | lir pulung ro kapipit | mêrit anjêlirit runtut | angêlik lêlantikan | mêthit mêthêt-mêthêt ati | anêratas lir tinutus tyas kang myarsa ||

4. ni randha myat bêksanira (100) | pacake langkung rêspati | sigra angrakiti pasang | miwir sondhère kumitir | tindak irama sami | samêkta sasolahipun | ababag kadi bangbang | Pujadewa Pujasêkti | para umbul bubundhêl pêtinggi desa ||

5. sinasmitan ing ni randha | sarêng surake gora ngrik | bêkik kukuk akakan[78] | alok use-use sami | kêploke wanti-wanti | bêdhil brondongan kadya rug | sarênti ajêdhodan | ting bêraok pra pêtinggi | nginum arak sasukane dêg-adêgan ||

6. myang kang larih mring ni randha (101) | atur pasihan aganti | sarya sru dènya samyojar | dubilah dene rêspati | pênêd kang tanak ngibing | pinuput dèn kongsi esuk | pra jadhug sêdayanya | tan ana dhapur dhong sami | kèh kathokan anjêbobog reab-reab ||

7. kang udhêng-udhêng kewala | ana mung ngangge kulambi | kang sabuk-sabuk kewala | kotang bae tanpa bênik | kêt kacu kêtat gambir | bopong bêbêd kalung sarung | amoh labêt têlêsan | tinombokên maring ringgit | sêprandene abungah tan etang wuda ||

8. dhapure wus lir lêlaran | dèn wêdalakên winilis | ting gêluyur alan-alan | kèh solah kèh swaranèki | barêng surak ngrik-angrik | kêplok sru bêdhil dharudhul | ni randha dènyambêksa | kêtara pacake èstri | nanging bisa niru bêksa tan sêlaya ||

9. ronggèng ro apêpacangan (102) | kêsit lir prênjak tinaji | sisirig tapèn tingtingan | ngènyèg mêdhi kèngsêr ngringgit | mênthang udhêt dhêdhêti | liru gon sarêng anindur | mrêpêt kupu tarungan | sarwi ngêlik kumalinthing | larap tèplêk nêngkah lambung alilingan ||

10. lèngèh-lèngèh dalongèhan | mêjang ngincang-incang alis | aebat kluwêng kumlepat | ngêsot ngêsut asisirig | nglètèr pêncar aminggir | kakunge mêsês abêsus | antara dangunira | ngrantêg gêndhing genjung goling | nulya niba ginonjing sêsêg asantak ||

11. kêndhang kêmpyange angaplak (103) | angguguk gêdhug magaki | bêm sêbah rara siblonan | kosèkan ambêbanggèni | saron imbal mincati | bonangane ngênut-ênut | gambang caruk walikan | rêbab ngêcêk cêkèngèng ngik | kêcêr ngopyok kênong susun kêthuk ngêmprang ||

12. ambyantu panabuhira | salin sajak kang angibing | mirong kunca ing widhangan | bêksa kêlana tinangkil | aluwês dhèmês wasis |

--- 7-8 : 27 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 27 dari 43

oklak-aklikan sêkojur | nêlasakên rekanya | lulungidaning pangibing | nyai randha randhat tan pati anyandhak ||

13. kaagag ing êndêmira (104) | kêconggah niru tan wigih | sangsaya ramening surak | sumyak-sumyak manêngkêri | kêplok tan kongsi sami | gêrjêgan otêr gumuruh | miwah drèling sênjata | lir grêrah myang ting jalêrit | alok saking suka parisukanira ||

14. rare jalwèstri tan beda | barung surakira atri | ni randha ngênting sukanya | salamine tan kadyèki | nutug raosing kapti | mêngkana wau sang bagus | juwêt mêdal ing jaba | milih nyenggoli pawèstri | kang sinenggol megol jêbol rahsanira ||

15. nyuwol nguyêl payudara (105) | mipil pipi ingkang kuning | tan ana ingkang marêngkak | malah ciptanira maning | antara dangunèki | dènira ngibing anutug | kumringêt babakanya | nulya samya wus kang ngibing | tinututan jênggung suwuk kang gamêlan ||

16. nulya samya lêlênggahan | wewedangan ngaring-aring | sakêdhap nulya ni randha | matur mring Kulawiryèki | punika ingkang mugi | putra paduka sang bagus | prayogi abêksaa | langkung[79] panuwun mami | tan ketang jumênêng ambêksa sagongan ||

17. Kulawirya mèsêm nabda | mring kang putra abibisik | iku anakmas ni randha | kêpengin wruh sira ngibing | kang muga tinuruti | ketang sagongan bae wus | kang putra aturira | tan patos dhangan ing kapti | adho ora têka bêksaa sadhela ||

18. mandah kang para bênthetan (106) | pêthot kêkêndhite sami | saking mêjêne tumingal | marang anakmas dèn aglis | kang putra andhangani | Ki Kulawirya gumuyu | lah gêndhingane apa | ingkang[80] paman ingkang gampil | ya kêjaba Lompongkèli ingkang gampang ||

19. inggih sumangga sakêdhap | kang paman sasmitèng nyai | randha mojar mring niaga | payo muni Lompongkèli | niaga sigra muni | ronggèng ro samya anggambyung | jumênêng Jayèngraga | sarwi ngrimong jingga manis | ingkang jagong samya ngadêg sêdayanya ||

20. ni randha lan Kulawirya (107) | wong ro nyêpêng coloknèki | sarwi prentah kêplok surak | Jayèngraga bêksa panji | jêjêr sajak rêspati | sègêg pacak jangga manglung | mênthang asta andhêngklang | jarijwa kêjêr kumitir | wêntis malang tindak amidak irama ||

21. aebat naga wangsulan | ronggèng ro sarêng angêlik | larap nindur angujiwat | anglêlèngèk pongah-pangih | sakèh wong jalu èstri | cêp rêp tan ana gumuruh | kang kêplok tanganira | mêksih gathung tan nangkêpi | ingkang surak cangkême mlongo kewala ||

22. kang ngungêlakên sênjata (108) | wus muni mlayu ningali | kang tan kongsi muni sigra | milalu samya ningali |

--- 7-8 : 28 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 28 dari 43

anjomblong tan cumuwit | myang wong wadon sêdayèku | samya cipta kedanan | lir kênèng guna pêngasih | mring Jèngraga kaya anubruk-nubruka ||

23. ngondhok-ondhok manahira | barêbêl luh myat wlas-asih | mring sang bagus Jayèngraga | mêndhêkêl abuh kang ati | kèh mingsêg-mingsêg nangis | myat kang ngrimong jingga madu | bêksa lir dewa dharat | patut nguyuni pawèstri | Jabèngraga[81] antara wus rolas gongan ||

24. aluwar dènirambêksa | cua sakèh kang ningali | pêngrasa mung têlung gongan | eman-eman nuli uwis | nulya gumêdêr malih | samya tata lênggah sampun | wus aso sawêtara | ni randha ngling mring niagi | unèkêna Pêtungwulung sabêlabak ||

203. Bêlabak[82]

1. nyai randha Sêmbada alon umatur (109) | wuwuse | lah suwawi paduka angibing malih | pênêde ||

2. owêl gêndhing Pêtungwulungipun mêmbat | rarase | Kulawirya sigra umadêg ambêksa | mêthèngthèng ||

3. ngadêg malih kang anjagong[83] | sakèhe | surak kêplok barung lawan bêdhil muni | arame ||

4. Kulawirya ni randha ngrakiti ngibing | jèngklèke | kapat samya ngênjot-ênjot jogèdira | sajake ||

5. ting kêrangkung tangan lir gogo mèk-mèkan | jêbèbèh | Kulawirya ni randha myang Madu Gêndam | kapate ||

6. samya ngêtog cengkok cacahing ambêksa (110) | ronggènge | ilo-ilo lêlathèn atêtasikan | rekane ||

7. sidhakêpan sangga wang dhodhok cewokan | kèpète | luru-luru pipindèn atêtênunan | pamane ||

8. asiluku dhidhisan antih-antihan | tangane | kêkiraban ukêl gêlung cêcênthungan | ukêle ||

9. gêndhingira yèn kantun sakênong nuli | êgonge | ambarêngi kênong jinênggung ping sanga | gongane ||

10. Kulawirya anut gong pacak gulunya | jêglige | gulêt-ulêt ronggèng ro padha wasise | sindhène ||

11. Kulawirya apasang dhêngkul unggahan (111) | tadhahe | tinêracag[84] ing ronggèng nulya sinoga[85] | lambunge ||

12. ronggèng gambyong ngayang-ayang anèng wêntis | anggêndhèng | mung sagongan mudhun jog mungsêr sisirig | anglètèr ||

13. wusnya Madu nulya Ni Gêndam naricig | rikate | mancad dhêngkul anggambyong anèng ing wêntis | nglayange ||

14. sarwi pinagolan ing asta sawiji | boyoke | sagongan gya mudhun sisirig ngêdhuyuk | nyignyige ||

--- 7-8 : 29 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 29 dari 43

15. sabên kênong kagyat lir bahak anjingklak | kruwêle | lero larap lir bêdhès tinimbas tuna | indhane ||

16. kikicatan ting salênthuk angkêl-angkêl (112) | sikute | Kulawirya sinêmbadan nèng kalangan | lan ronggèng ||

17. gantya-gantya ronggèng ro dènya naricig | tinampèn | nyai randha mèlu naricig ing wêntis | lir ronggèng ||

18. Madu Gêndam katri ni randha naricig | gêgêntèn | Kulawirya apanggah dèn krubut têlu | pupune ||

19. Jayèngraga ningali kang sami bêksa | dangune | pan dinuga laju sawêngi anatas | esuke ||

20. asasmita mring ni wulanjar Tarijah | sêmune | tinudingan kinèn dhisikana mulih | omahe ||

21. ni wulanjar ing manah sampun kaduga (113) | kêrsane | sigra mêdal solahe datan kêtara | wadine ||

22. tan antara Jayèngraga namur mêdal | asêne | lan Nuripin laju kinèn nuduhêna | omahe ||

23. ni wulanjar wus tata paturonira | cawise | Jayèngraga prapta pinapag ing latar | panggihe ||

24. Ki Nuripin kinèn wangsul mring pêndhapa | kalihe | gya tumamèng wisma lawan ni wulanjar | gulête ||

25. santrinira sigra wangsul mring pêndhapa | kalihe | gya tumamèng wisma lawan ni wulanjar | gulête ||

26. santrinira sigra awangsul mêngetan | praptane | nèng pêndhapa andulu kang samyambêksa | gambyonge ||

27. datan ana bosêne ingkang ningali (114) | bungahe | sêdayane tan ana lir Kulawirya | jogède ||

28. kêplok surak use bêdhil bêbrondongan | jêdhède | nginum arak aloke dèn suak[86] | crawake ||

29. lingsir dalu wayahe kêpara bangun | dangune | pan kêdangon dènira sami ambêksa | gambyonge ||

30. Ki Duljaya ewa myat mring Kulawirya | atine | nguntug-untug sasore mula agêthing | polahe ||

31. ngling ing ati êh kang jênêng konthol bêlang | angkuhe | kaya dêmang ngêdhangkrang kulambi abang | ladake ||

32. wong nênêka mêrusul brundhul angunthul (115) | lakune | dadak kudu rinêngga rinêngkuh bojo | anggêpe ||

33. Ki Duljaya panas ati muring-muring | nêpsune | golèk watu sakêpêl binalangake | anglimpe ||

34. sêr kumaplok kabênêran ingkang kêna | bathuke | kenthol Kulawirya kagyat kênèng balang | jumbule ||

35. walêr jamang kêbrabat pesok amèncèng | ancêpe | nyai randha anjêlih nêpsu mimisuh | dilojèh ||

--- 7-8 : 30 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 30 dari 43

36. dadya kèndêl ronggèng gamêlan asuwuk | unine | bêrak-bêrèk ni randha akon golèki | uwonge ||

37. gumarubyug ing kalangan lêng-ulêngan (116) | gègère | samya ngubrês kang wani-wani ambalang | tiange ||

38. nyai randha sru mojar marang Duljaya | ge-age | pijêr apa sira tan wêruh kang balang | maune ||

39. Ki Duljaya pi-api abriga-brigi | gugupe | sapa wonge kang ladak agawe rusuh | dilèngèng ||

40. karuhana bae tak pêdhang tak bêdhil | wêtênge | ni randha glis umatur mring Kulawirya | wuwuse ||

41. punapinggih mêdal rahipun kang kenging | balange | Kulawirya mojar tan dadi ngapaa | rasane ||

42. ukur-ukur kewala wus datan lara | sakiye | samya tata malih lilinggihanira | wong akèh ||

43. kawistara bathuke Ki Kulawirya (117) | bênjute | amênyonyong sagêgêm bêrêm abiru | abuhe ||

44. ingaturan Ki Wirya malêbèng wisma | ginèndèng | mring ni randha wus kering Ki Kulawirya | undure ||

45. mêdal malih ni randha apêparentah | sakèhe | kinèn nutugakên ing sêdalu pisan | banjure ||

46. ting galêmbor matur inggih bungah-bungah | manahe | gya ni randha mring wisma arsa asmara | têmbunge ||

204. Asmarandana

1. ya ta Ki Kulawiryèki | cucul dènira busana | lawan ni randha tan pae | samya asalin busana | lir saban sarwa anyar | pêrabot sinimpênan wus | nèng pêthi giwang jêromah ||

2. Ki Kulawirya ngling aris (118) | manira bibi pamitan | aran wus sami kêlakon | kêwatir lamun dinukan | mring anakmas kang tua | kang kari nèng wismanipun | pêngulu ing pakauman ||

3. popoyan amung sawêngi | têmahan dadi rong dina | puniki sampun bêlèndhèng | pan dadya antèn-antenan | yèn karya sak-ing dria | manira jrih ing sang bagus | Jèngrêsmi kang nèng kauman ||

4. randha mèsêm matur aris | inggih kang paduka pajar | de mêksih wontên tunggile | bok inggih pênêd ngaturan | mêriki ngong yun wikan | Ki Wirya angling mêcucu | e biang mangsa kêrsaa ||

5. mêndhita ambêke wingit (119) | mundhak amuwuhi dosa | mring kula rayi sêdene | anom wus sun anggêp tua | ni randha malih turnya | punika pan mêksih dalu | pênêd byar enjing kewala ||

6. mangke kaula aturi | pêsangon rimat ing mêrga | kalih wêlas real mawon | lan dhuwung saputratinya[87] | busana sakêrsanta | kêling bathik lurikipun | pundi kinêrsan sumangga ||

--- 7-8 : 31 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 31 dari 43

7. nanging atur kula mugi | lamun wus prapta ing paran | wangsule kampiran malèh | sampun tan botên ywa dora | angling Ki Kulawirya | kêsaguhane abrubuk | supata dobol saancak ||

8. ni randha matur angungkih (120) | wawi ta kenthol sêkêdhap | ngong nuwun tilaran kenthol | lami tan pulang asmara | Ki Wirya mèsêm jola | dene wau sontên sampun | jare lawas tan mut-mutan ||

9. pan durung longkang sawêngi | ni randha gumuyu turnya | sontên jêr sapriki dèrèng | gêdhêg mèsêm Kulawirya | ambakna tan kaopan | inggih mangke kula jidhul | nanging ta kêrsa manira ||

10. nadare bibi nyangoni | mring manira rolas real | sungna sapêniki bae | bibi lêgane tyas ingwang | panêdha kula arta | kang sêdasa real wutuh | picise balong[88] rong real ||

11. ni randha umatur inggih (121) | nulya mundhut arta rolas | ingkang rong real bolonge | ngaturkên mring tamunira | arta gya tinampanan | kinèn ngundang rencangipun | Nuripin prapta ing wisma ||

12. angling gawanên Nuripin | dhuwit rong real jaganya | tuku banyu nèng dalane | Nuripin nampani arta | matur maring ni randha | bok ajêng kaula nuwun | pêsangon kula piambak ||

13. ia ywa susah Nuripin | iki mung têlung puluh wang | tan duwe cêpakan manèh | ênya Ki Nuripin gêpah | nampèni aturira | inggih nuwun nyai nuwun | Nuripin wus kinèn mêdal ||

14. ni randha atur jêjampi (122) | kang bênjut gya pinarêman | o o bangêt pênyonyonge | nidha[89] ngungun wlas marma |[90] sawusnya pinarêman | gupuh dènya ngajak turu | Ki Wirya nurut kewala ||

15. lajêng ulah pulang untir | pandak tan mawi sinopak | tanak malak ing melike | pinolah sadhengah-dhengah | andêlajah ing tingkah | ting karêsês kalihipun | golag-galig karêkuhan ||

16. kèh banène ting kalêsik | ngling bi paran kapenak ta | kadi punapa raose | umatur inggih sêkeca | raose tan kantênan | ting kalêlêr nyêr sêkojur | lir gatêl kinukur anggang ||

17. anggayêr kalihe sami (123) | tang wus kang lagya tumpukan | ya ta kang samya anggambyong | sangsaya ramening kathah | katêmbèn ronggèng anyar | kèh kang wangsal-wangsul mantuk | mèt duwèk tomboking tandhak ||

18. ya ta ana wong sawiji | bedhange lanjar Tarijah | wus sêmayan duk sorene | dhudha kêmbang ran Janawang | sanggupe bok wulanjar | yèn wus nonton ngajak mantuk | inganti tan ana ngajak ||

19. ingungak-ungak tan kèksi | dinuga mulih ni lanjar | nulya nusul mring umahe | wau ta kang anèng wisma |

--- 7-8 : 32 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 32 dari 43

Jèngraga lan ni lanjar | apênêd pêturonipun | kang kêkobong ginêbêran ||

20. kêkawal kasur guguling (124) | bantal êncit bang ngulêsan | ni lanjar saos bobonyo | Jèngraga ngêlungkên asta | kang kanan kinobohan[91] | astane satunggilipun | angudhar-udhar sêmêkan ||

21. ni wulanjar analibi | rêjêngan lukar sinasab | mêg payudara pinelot | malênthèt mênthêk ngêmanak | jinêmpol pinêlangkan | mundri tan pati mêndhukul | mêntêr kuning anyu dênta ||

22. kang pinidih gorèh linggih | puringisan kajuwêtan | ginarêgêt panguyêge | matur ês mangke-mangke ta | asta lagya winida | punika mangke tan tutug | konyoh tan wradin sarira ||

23. mèsêm ngandika Jèngragi (125) | êng sêpuluh mêngkonoa | jrê[92] bêngkêrmu mêksih atos | kadya tan kambah ing tangan | asêdhêngan tur jênar | lir mundhon gadhing binubut | andêmênakakên manah ||

24. umatur apasang liring | e ambakna angandika | botên tate kambah-kèmbèh | sajêg kaula dumêlah | dèrèng nglampahi raras | lanjar pêngantèn tan atut | kêlajêng pêgatan pêjah ||

25. gumujêng Ki Jayèngragi | saksat sih bocah wêlaka | pan kinayut lungayane | sinasmitèng pagulingan | kulinèng pakasutan | lêlêson jujur ing kasur | kasor ni lanjar kumêsar ||

26. sarwi kinèn anêkêmi (126) | ing dêdêlêg kang amêlag | kêngkêng dinua tan bengkong | cinakêp satutup mangang | api wigih ni lanjar | batine mathêm ngathêplu | mring kang nglêgarang gêng panjang ||

27. Jèngraga anglingkap nyamping | anglela kang titih antar | ni lanjar mêjên karêpe | ingêmbat-êmbat tan mêmbat | myat kang lawung samoa | nêrêthêk thêk-thêkan ayun | bangêt pengine ni lanjar ||

28. akukuh panyêkêlnèki | tan rênggang pangêmêgira | ngênêt-nêt bongkot pucuke | tana sangkribe ni lanjar | saking sangêt tyas dahat | katêmbèn wruh gêng apêngkuh | birawa abrêngga roa ||

29. dèn ukur lan lêngênèki (127) | gumuyu cès ilêrira | cipta gea tumamane | panêkême sinungkêman | ingambung asengokan | cinêcêp mangang ingamud- | amud pucuke kewala ||

30. ambathok thothok[93] thothoke ngêjring | kilong mêlêng-mêlêng kêlang | lir paron parung guthok wèl | yèn ginêpukana gula | wadal sêtangkêpacah[94] | mara rolas rêmuk sumyur | atos wêwayang bêngkayang ||

31. Jèngraga ngling jroning galih | mulat ni lanjar rêgêpnya | wong iki gèsèh sanggupe | jare tan kambah ing lanang | deneku polahira | têka ninisani kayun | kaya wus lanjah alanyah ||

--- 7-8 : 33 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 33 dari 43

32. mèsêm ngandika Jèngragi (128) | apa ya gêdhe iku ta | ni lanjar gumuyu ture | punika lan lêngên kula | mêksih agêng kètênya | panjang cangklak dugi sikut | gumujêng Ki Jayèngraga ||

33. ni lanjar nulya ginuling- | akên ing kasur tinimpah | linukar sinjang kêmbêne | ngalela lir lêlantakan | gêgêmuking puthon mas | ingekarkên pupunipun | sêg pinapan tinamama ||

34. sêndhêt ragi mangang kêdhik | nanging mêrga wus kalênyan | pinanduk nêt pandêdêle | mêkênêng blêng blês anjola | suku ro gêronjalan | sinrêrod larug mênjuluk | bêbantal kawale kontal ||

35. jugrug ngalih ujurnèki (129) | ni lanjar apulintiran | ah êh ah êh sêsambate | athuh pêjah gus kaula | ingkang alon kewala | ês ês sampun sêru-sêru | tan kêwawa mawalana ||

36. wlakang ngongkong dèn ganjêli | ing bantal kunthingal[95] |[96] angegla ngèglèh pakolah |[97] wus rapèh juwèh ngêcapah | anggêgêlur lar-luran | rêm-rêm liyêr lir wong ngantuk | angantak-antak kapenak ||

37. manjur warastra mangungkih | kèh rekane ing pratingkah | kang kinakahan tadhah bèh | malah molahakên awak | nglawèhi sasolahnya | sinêngkud ni lanjar baud | ngêkêti ngingkêd amadal ||

38. ngêtimang panggêgêtnya mrih (130) | misra rarasing asmara | nuju ajuning jon-ajon | jinajah nut ajon[98] jinajah nut ajongjitan | akêjêt jakêtêtan | Jèngraga karênan ing hyun | ni lanjar anjurung kêrsa ||

39. samya ulah mrih pakolih | kalihe akajênêkan | ingampêt wêdharing raos | nêlaskên tyas parisuka | sumalin tingkah rucah | tanpa cacah angrurucuh | swaranya kèh banèneka ||

40. tan wus kang nêlaskên kapti | bedhanging lanjar Janawang | kang nusul prapta ngomahe | laju maring taritikan[99] | lampahe adingkikan | prênahe pêturonipun | nêthêk gêdhèg yun anggugah ||

41. ngrungu swara ting kalêsik (131) | antol ambèn agêrotan | lan banene crak-crok kakok | Janawang kumêpyur nyana | yèn kalêbon wong lanang | prêmpêng atine lir jêblug | panas muntab nguntar-untar ||

42. wringutên tan wêdi mati | toh gêtih rêbut bênthetan | tan bêtah ngrungu swarane | sigra nêmpuh malbèng lawang | lawang tan kinancingan | gêradag ngêngakên pintu | wruh kang lagya tutumpukan ||

43. kêtanggungan nyêr-nyêr mijil | satêngah ing rasa gatya | Janawang nêrajang age | nyandhak sukune Jèngraga | ginèrèd sru sinêndhal | uwal timpal kang aundhung | mêksih ngagir tibèng jogan ||

44. mak blêg anggronjal Jèngragi (132) | tangi saking pakongsêban | bramatya sru pêndhupake |

--- 7-8 : 34 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 34 dari 43

kontal krengkangan Janawang | kaot gêng Jayèngraga | Janawang lajêng lumayu | tinututan tan acandhak[100] ||

45. susumbar sarwi lumaris | mêtua yèn sira lanang | tututana padha ijèn | Jayèngraga tan sêranta | binujung kang susumbar | nilap nalimpêt lumayu | Jèngraga wangsul ing wasma[101] ||

46. sangêt duka muring-muring | ni wulanjar thinothokan | edan taun sundêl lanjèn | tan tutur duwe lodokan | dadak agawe beka | prandene cangkême umuk | thok-ethok kênthang-kênthingan ||

47. bok aja ngaku kumêncing (133) | têmah agawe prêkara | awèh satru si diguwok | mara bedhangmu kumpulna | kon ngayoni maringwang | kêna sibat nora patut | tan tutur duwe gaglagan ||

48. ni lanjar ambrêbês mili | binêndon mring Jayèngraga | matur jrih inggih kêsupèn | saking manah tan kantênan | Jèngraga mêksih duka | kêsupèn prie jawamu | dhasar wong edan-edanan ||

49. rinasa mèsêm jro ati | kèngêtan lagya satêngah | durung tungtas gya linorod | blêge duk dhawah jêrambah | kang gèrèd wani angas | ginuyu sariranipun | piambak ing kêbatinan ||

50. sinamun duka mawêngis (134) | mara sira bêlakaa | pira èmbèlmu kabèhe | matur jrih kumbi mung tiga | Jèngraga ewa mojar | dèh têlu ya têlung puluh | sarwi ni lanjar dhinupak ||

51. sigra mentar Jayèngragi | mêksih garunêngan duka | tan kèngêtan kagungane | kulambi lan lopak-lopak | kantun datan binêkta | sangking sangêt tyase rêngu | lajêng kewala mring sêndhang ||

52. ni lanjar wruh lamun kari | kulambi lopak-lopak mas | gumuyu cipta bêgjèngong | ingambil binêkta lunga | singêdan mring têtangga | ya ta kang lagya aundhung | ni randha lan Kulawirya ||

53. kathah tingkahing auntir (135) | cipta ge-agea ludhang | anutug ing sêkarêpe | tinut sapênjalukira | miring jêngking lumumah | amungkur mèngkrèng sidhêkus | ngagir ingkungan sinunggar ||

54. pinangku dhodhok alinggih | ngingkrang mênthang nganja-anja | anjongok linakokake | agantya tumpang-tinumpang | rèh-rinèh ing pratingkah | gêmêt ulêt tana kantun | tèk solah sêdhengah-dhengah ||

55. singsêt ni randha ngêkêpi | sru mênêtkên ing kodhokan | dhêdhêngkul amulêt cingklok | kempol dêlamakan nampar | pupu amanggang ayam | kang lanang ambalung kongsul | ula-ula ngulêr kilan ||

56. sikute anyingkil[102] dhingklik (136) | tangan pèk-èpèk kukupan | mêtêkên bun-êmbunane | dhadha amidak pinasang | wêtêng lampin dinoman | bobokong nyalang binandul | warastra rara agêntang[103] ||

--- 7-8 : 35 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 35 dari 43

57. samya pakolihe kalih | sarêng kat-angkating rasa | samya kêsar kumênyare | anggêgêt untu kêrutan | ginêlak panrêgira | anggantêr kadi pêlatuk | gêdêdêr dhêr pêpagutan ||

58. êh êh êng dêngkèng ngênggêngi | ni randha ngrajêg anjola | pyuhing rasa byat ambêngok | adhuh biung lae bilah | rasane nora lumrah | ngêsês kêrot gêgêt untu | yung yung yung yung bilah enak ||

59. ngêdên ngêrêng-êrêng sami | tungtas dènya puh-pinuhan | angglimpang gledhag nglênggeke | lir lintah tinêmbakonan | asayah tan bisobah | ni randha nulya alungguh | ningali mring Kulawirya ||

60. mèsêm-mèsêm ngajak malih (137) | wawi thol sakêdhap êngkas | Ki Kulawirya amèwèk | gumregah lênggah anggrêsah | nêlangsa saurira | ho niki mawon wus kêmput | akêtog ponjèn brêsihan ||

61. nèh sêpuntên kula bibi | wus tan kuat anggulawat | ni randha angglêgês ture | lah bok mawi dipun sopak | Ki Wirya bêkuh jola | êm ah biang ngong yèn sampun | dèn sopaka setan kowak ||

62. myat widadari lir mrêri | wong wus têlas babar pisan | sing dèn jokake napane | ni randha gumuyu suka | myat mring Ki Kulawirya | nityane kongsi anggrêrus | lir wong tinagih tan ponya ||

63. Ki Kulawirya ngling aris (138) | lah wus bibi ngong pamitan | kasêlak ing wêktu suboh | ni randha matur sumangga | punapa kang kinêrsan | sasênêng paduka mundhut | sinjang klambi sabuk dhêsthar ||

64. bathik lurik miwah kêling | nulya sinaos pênampan | pan sarwi alon ature | punika atur kaula | lamun parêng ing kêrsa | nyampinge kaula suwun | jampi wulangun tinilar ||

65. Ki Kulawirya mèsêm ngling | lah inggih bibi sumangga | mung nyamping sabuk kemawon | kulambi kêlawan dhêstar[104] | punika ta ngong tilar | ngong rangkêp klambi têtêlu | yèn kasrêpan anèng dalan ||

66. ni randha sumanggèng galih (139) | Ki Wirya anulya dangdan | wus samêkta pênggawane | lopak-lopake sêlaka | bêntêt ingisèn masak | dinok kanthong srualipun | ngling lim dalêm bibi randha ||

67. randha Sêmbada nginggihi | matur nèh tilari kula | nuwun sih andika kenthol | ambung sasengok kewala | Ki Kulawirya latah | ni randha nulya ingambung | sengak-sengok ping slawe prah ||

68. gantyambung-ambungan sami | ni randha mrèngès aturnya | lah bok inggih malih kenthol | gangsal blêsêkan kewala | wawi ta thol sêkêdhap | Ki Wirya nglênggak mêcucu | o sablêsêkananeya ||

69. kang dèn blêsêkên punapi (140) | wong kari brênge kewala | kang mungkrêd wus ewuh gone | kobêre têmên angajak | pamit sigra umangkat | Ki Nuripin pamitan wus | kang kari ngundang wong lanang ||

--- 7-8 : 36 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 36 dari 43

70. têtêlu kinèn jibusi | brat-brêt kapat Ki Duljaya | tan winuwus sasolahe | wau ta Ki Kulawirya | laju marang ing sêndhang | cucul busana nulyadus | sawusira dus janabat[105] ||

71. dangdan angrasuk kulambi | samya ngambil toya kadas | lan Nuripin salat suboh | sawusira bakda salat | Ki Kulawirya nabda | anakmas apa ya kantun | lah balènana sêdhela ||

72. adhèhèm Ki Jayèngragi (141) | Ki Kulawirya alatah | dene kowe anèng kono | dadak ling-alingan gayam | payo padha rêmbugan | Jèngraga marani gupuh | tan pati lêgawèng manah ||

73. kang paman wruh lèjêmnèki | ngling paran kang dadi nala | dene tan pati agape[106] | Jèngraga mèsêm ngandika | gêng alit kajantaka | yèn tan kalêrêsan têmtu | dados bayangan nèng mêrga ||

74. kêtunggak ing alis lungid | rasukan lan lopak-lopak | kêsêsa kantun kêsupèn | tinutur sêdayanira | wite têkèng wêkasan | kang paman langkung gêgêtun | kang putra mung ngagêm kotang ||

75. mèsêm jro tyas ngandika ri[107] (142) | anêbut astagpirulah | tujune manira nganggo | kulambi rangkêp titiga | sarwi cucul rasukan | lah êndi kang sira pundhut | agêmên kono sumangga ||

76. kang putra ngandika aris | jubahe paman piambak | ingulungkên gya ingangge | sarya ngling mring santrinira | Nuripin balènana | Wirya ngling lah ya dèn gupuh | jalukên bae ywa tanya ||

77. Nuripin sigra marani | prapta wismane ni lanjar | suwung lawang minêb bae | wangsul matur bêndaranya | yèn wulanjare minggat | kalihe samya angungun | ngling malih Ki Kulawirya ||

78. èh Pin lumakua aglis | marang Kauman sêdhela | matura nakmas yèn ingong | nuwun maklum ing duduka | aturana umangkat | ngong anti têpining ranu | ing sêndhang lir mas kumambang ||

205. Maskumambang

1. tur sêndika sigra mentar Ki Nuripin (143) | tan adangu prapta | nèng tajug Ki Jayèngrêsmi | lagya angimami salat ||

2. Jabalodin makmam[108] lan santrinirèki | tan adangu bakda | pêragat salaman sami | Jayèngrêsmi duk tumingal ||

3. Ki Nuripin tinimbalan praptèngarsi | alon aturira | kaula ingutus dening | rinta paman jêngandika ||

4. ingêntosan nèng sêndhang amurih enjing | yèn parêng paduka | ngaturan tumuntên ugi | Jayèngrêsmi wruh ing sipta ||

5. ngandika lon ya wus sun rêmbug Nuripin | aris dènirojar | mring pêngulu Jabalodin | paman manira mit mentar ||

--- 7-8 : 37 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 37 dari 43

6. nutugakên ing sêparan angulati (144) | marang kadang tua | ing lampah mêruput enjing | ki pêngulu aturira ||

7. lamun parêng bok mangke karèncèng kêdhik | anganti bibinta | sêdhêng sampun ngrêratêngi | Jèngrêsmi nauri sabda ||

8. ênggèh sampun paman sangêt trima mami | aywa susah[109] | rêbat rikating lumaris | yèn siang rêkasèng mêrga ||

9. ki pêngulu andhêku sumanggèng kapti | nulya sêsalaman | wus paman manira amit | andun[110] rahayu kewala ||

10. matur inggih andhèrèkakên basuki | wus samya pamitan | ki pêngulu angudhuni | umangkat maca sêlawat ||

11. pan wus kering ing lampah lawan Nuripin (145) | sapraptaning sêndhang | wus panggih lawa[111] kang rayi | mring paman asêsalaman ||

12. Jayèngraga majêng angujung ngabêkti | kang raka anabda | kalihe liring samya jrih | rumaos galat ing tingkah ||

13. Jayèngrêsmi pangandikanira aris | lah sêwawi paman | mêruput mupung sih ratri | ngangkah byar anèng ing mêrga ||

14. gya umangkat ngawirya tri lawan santri | Nuripin tan têbah | nut mêrgi agêng lumaris | mêngilèn lêpas lampahnya ||

15. sirat mabang nêrantang ing pajar sidik | wana têrataban | bubakan bangkan winalik | sami tinêgal ginaga ||

16. pêdhut mabun rumput kasrampat ngêbêsi | hyang arunambabar | silo bêlolokên dening | katampêk ing ampak-ampak ||

17. angêtirah lir netra rapuh pinilis (146) | kawêran ing ima | malang alang-alang king[112] | tan sirat soroting surya ||

18. kang maruta ngidid narik tampêkani | pêdhut kang mangampak | mirut rapêt ing atistis | ngisis pênthèr ywang[113] aruna ||

19. anêlahi sesiningrat trang arêsmi | wuryaning bawana | katrapan ujwalèng rawi | kadya gring mulyèngusadan ||

20. pahyas-hyasning langêning kanang murwani | walêr andrawela | citra cawining asari | sarênti tang mêkar wigar ||

21. orok-orok kalurak kalak kêlucik | kêtèpèng pulutan | lawatan sikatan usit | sosotan prabusètmata ||

22. puspanyidra kêcelung pêlasa sênting (147) | panjrah rurwèng kisma | kamarutan te kang sami | ruru myang ron kêtawuran ||

23. kêtêring puspita kasiriring angin | lir mukaning kênya | rêbut myat mrih kang lumaris | pêksi gêntêr mawurahan ||

24. kadya gêdrahing aningal angrasani | mring kang andon mawan | kae ngawirya kang siki | kasayom sêlayèng kêrsa ||

25. kang ro kae kait karênanirèki | Jèngrêsmi kêbancang | bèncèng kabuncang tan cangcing | kacacang[114] cacading mêrga ||

--- 7-8 : 38 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 38 dari 43

26. pêksi podhang acilu kadya maoni | ywandarung kalunta | luhung wus wangsulèngriki | tuas rêkasèng ing lampah ||

27. kang pinurih ing sih tan bisa kêpanggih (148) | mêngkana èsthanya | rarywan nèng sela Jèngrêsmi | angandika lir swarkara ||

206. Sarkara[115]

1. kadipundi paman kang prayogi | punapa lajêng apa wangsula | kang paman alon wuwuse | sumangga manira nut | laju wangsul ingong umiring | prie kono anakmas | rêmbuge jinujug | Jèngraga anor ing raka | jrih umatur Jayèngrêsmi angèsêmi | mring ari Jayèngraga ||

2. kadingarèn sêndhêt sira yayi | paran wadine kusut nityanta | tan pati dhangan rêmbuge | kang rayi lon umatur | mring raka jrih lamun akumbi | dadya matur pêsaja | wit wêkasanipun | kang raka gumujêng nabda | dening gêntèn lan paman Kulawiryèki | anggondhèl kadhedhelan ||

3. kadèknèn kêt-ikêt kacêp alis (149) | lir kêt-ikêtane Widiguna | bêksa kêlana andhèglèg | kang paman sru gumuyu | kalingane angêmu wadi | Jayèngraga alatah | namur-namur guyu | Jèngraga ngling pagujêngan | paman tan jamak dudu-dudu saiki | anjênthar-anjênthara ||

4. untung mênthung andhuyung mring nyai | lir mancing nèng kêndhil olèh jambal | dhudha dhedhe olèh cindhe | angantuk nêmu kêthuk | lir lunga mlêng dipun sangoni | nglêmbarah anèng paran | sobrah lurung-lurung | olèh nglêlarangi randha | randha rendhe doyan bale angêmuli | mulya kang kinêrêkan ||

5. anggalêgês Ki Kulawiryèki (150) | Jayèngrêsmi mèsêm myat kang paman | lir wong nêgara prabote | Ki Jayèngraga muwus | mring kang paman angguguyoni | wontên pintên sêdaya | sapêngaosipun | angling layake ya ana | ing pêngaji pitung puluh para luwih | lyan sangu rolas real ||

6. Jayèngraga gumuyu sarya ngling | ingkang pundi alim[116] paman | kularsa uning dhuwunge | punapa dhapuripun | kang paman gya ngulungkên kêris | gupuh tinampan sigra | tinarik kang dhuwung | dhapur parung nagasasra | pan sêrasah ganja sanga langkung titih | wuwung kinêmarogan ||

7. kang putra ngling gêdhêg-gêdhêg mèksi (151) | uwe bilah eram ngong tumingal | kêris kang mêngkene kie | tua tangguh awutuh | pantês kagunganing bupati | dhuwungipun kewala | pantês rêgi satus | kêris dhegus tan kuciwa | kang raka ngling êndi wong milu ningali | mubyar têmên srasahnya ||

8. ingaturkên kang raka nampèni | angandika ia bênêr sira | berawa dhèmês wangune | odhol sengoh lukipun | sarta kabênêran mêpêki | wesi alus awaja | pamor putih ngrambut | rukmining naga tan rusak | ganja methok mêkar sêbit lontar mathis | bêntêt traping patra mas ||

--- 7-8 : 39 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 39 dari 43

9. dhasar pancèn arêga kris iki (152) | yèn ta wus kalambunging awirya | pêngaji kèh patut bae | luwês sèdhêt asêmu | mênyang êndi tangguhe iki | kang paman ngling kêjaba | Supaning Sêdayu | gih lêrês mangsa nimpanga | sinungakên sinarungakên aririh | Jèngraga nglingring[117] nabda ||

10. mudha baru têmên ya Nuripin | matur inggih paman jêngandika | kêlangkung dening ahèjèt | samya sarêng gumuyu | Kulawirya ngawêt nudingi | sugih parikan anyar | moyok wong si cêblung | calak cêmplak nora pacak | kathik mlèpès wuwuh èjèt mêngko iki | èjèt mono prie ta ||

11. matur criose bêbasan ngriki (153) | èjèt mêkotên turene saras | sampean saras samangke | amubru sagêd bratu | angsal prabot pêpêk sarwa di | kur kelangan lêgênyar | untung winalungsung | kris pêndhok wrat limang real | mase tua pan rêgi sèkêt sêtail | bangkol mas wastra endah ||

12. lêkas angsal pupulih nyugihi | gêntos niba lan putranta mangkya | kemase kang krangsèng-krangsèng | paduka ingkang unggul | mantun kêthur nyêngkèrèg ngusir | Jèngraga Kulawirya | samya sru gumuyu | wong ro anyawuri lêmah | kêpyar-kêpyur mingkar-mingkar Ki Nuripin | Jèngrêsmi mèsêm nabda ||

13. gênti niba kêprie Nuripin (154) | matur sarwi gumuyu mêlapat | rinta kapidhara mangke | rêntah kagunganipun | pan kasisil marang dudungik | canthur mêndèr angundar- | undar masang wuwu | nèng wuwungan angsal jambal | gumalebag rayi dalêm malungsungi | têmahan anglêgêna ||

14. Ki Kulawirya latah sarya ngling | kajêg ngong tumon kang sira pajar | sing kêmala yuda kae | ênggih kang lêcèn bêsus | mêsês lalêr mencok têkên cis | Ki Wirya saya latah | Jèngraga gumuyu | Nuripin rêrahinira | ingidonan gêdubang prot lir sinungging | ingusapan rata bang ||

15. samya ginujêng ngawirya katri (155) | Jèngraga tumingal suka-suka | ywa koulapi karpèknèn | umatur guyu-guyu | kados topèng kang rai abrit | Jayèngrêsmi tyas lêjar | dening rèsmu rêngu | mèsêm alon angandika | inggih talah paman ing gêsang puniki | solah dadya sasmita ||

16. sasmitaning akerat ngèmpêri | awon pênêd lêrêse punika | sungut prêdapaning têmbe | tan têbih lèjêmipun | mila ingkang sampun linêwih | wirang yèn katitika | dhusthaning Hyang Agung | sadurung wus kaadilan | Islam kapiripun ing kita puniki | sadrah tan wontên inang ||

17. mila kêdah kita taki-taki (156) | anèng donya wajib mrih kal tama | katêmua supayane | tuah pituasipun | ing agêsang lir wiji sêmi | kathah warnaning wêka | wak-awak ing besuk | gabug aos praptèng kerat | miwah awon pênêde ahlinirèki | ginendhong ing dêlahan ||

18. kados mêkatên wirayatnèki |

--- 7-8 : 40 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 40 dari 43

putrandika kangmas Sèh Mongraga | dènya mumulang sêsambèn | kang paman noring sêmu | ia talah wong wus kêdugi | kadare[118] arasa | prayoga linampu | ngalap murading utama | ingkang putra Jayèngrêsmi ngandika ris | paman rumiyin pajar ||

19. mitranipun rakanta jêng kyai (157) | warti paduka tanah ing Liman | ing pundi mangke dhusune | kang paman lon amuwus | sruwa bae tan tan[119] pati gati | jênênge tan kelingan | mung desane emut | kajêge ing Lêmbuasta | lan ing Wêngkêr rewange ngaji jêng kyai | ya duk mêksih nonoman ||

20. ngong durung wruh[120] tanahnèki | kêjaba sinambi tanya-tanya | lamun kêtêmu desane | kang putra ngandika rum | wawi paman lajêng lumaris | ngidu[121] ngilèn punika | mêrgine agalur | ya payo sakêrsanira | lah wis mara sira dangdana Nuripin | gawanmu gendhongana ||

21. sigra Nuripin dandan sarya ngling (158) | bilah dene didi[122] sagendhongan | lir wong arsa nonopèng[123] lènggèr | Ki Wirya ngling gumuyu | lah ya iku apa sirèki | wong wis nganggo tapuk bang | amèngèh rupamu | Ki Ripin ngêsud dubangnya | Jayèngraga angling lo aja Nuripin | bêcik raimu abang ||

22. laju lampahe ngawirya katri | tumurun ngambah wana gêrotan | kêrakal watu padhase | kawuhan kleang runtuh | kêpidak kumrapak ron aking | wor krisiking cêmara | kanginan kumrusuk | kadya suraking baris prang | nulya ngambah pêgagan kawuryan asri | tan ana pinagêran ||

23. têgal jêjanganan amêpêki (159) | pala kapêndhêm kasimpar muah | ingundhuhan mring[124] duwe | andhingkul dhudhuk kimpul | miwah ngundhuh kara kêcipir | rare jalwèstri tua | bungah samya ngundhuh | ngura-ura sisindhenan | ting dharukir kapanasêk[125] kudhung jarit | wayah têngange surya ||

24. anèng pinggir mêrgi kang dhudhuk wa |[126] Ki Nuripin alon atêtanya | sanak pundi niku ênggèh | kang tinanyan sumaur | inggih dhusun ing Tajug têbih | angling malih gih talah | têgal dika niku | tan wontên kang pinagêran | myang kokorak sêsawi goprak tan mawi | sêlamêt datan rusak ||

25. anauri lamun dèn pagêri (160) | nir tan tan[127] kari salênjêr-lênjêra | tan uman dening gus gotèng | mangsa pijêra thukul | yèn amawi korak sêsawi | inggih mangsa umana | ing pêksi angêbyuk | sanès lan tanah ngarean | pan wus tanjêkipun yèn kula ingriki | kêdah tan pinagêran ||

26. Ki Kulawirya ngling èh Nuripin | ngilènana saananing têgal | sêdhengah karêpmu bae | Ki Nuripin agupuh |

--- 7-8 : 41 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 41 dari 43

borong talês uwi gumbili | kara kêcipir kacang | jagung tela timun | tumbasan rêgi rong uwang | angsal pirang-pirang tumpuk dèn undhangi | Ki Nuripin malêngak ||

27. dhêlêg-dhêlêg kêduwung sarya ngling (161) | dene kèh têmên niku kisanak | nauri pan wus rêgane | ngawirya katri ngantu | Kulawirya mojar dèn aglis | matur ah tiang wêgah | kathah têmên niku | mangsi kwawia ngong bêkta | lah sing sapa akon tuku tan dudugi | ya gawanên sêdaya ||

28. matur sintên tiange kuawi | wawi ta kalih sampean bêkta | sêtun kabêkta sêpalèh | Kulawirya gumuyu | sakêlarmu bae Nuripin | sigra wus winêratan | nèng bagor pinangkul | ambreot ragi ngrêsula | gendhong jarit ngêndhukur amangkul kandhi | gêdhe isi borongan ||

29. ngrêngkuk turut mêrgi pringas-pringis | ginaguyu ngling Ki Kulawirya | Nuripin wus blê[128] wong ètèr | kang ginuyu mêcucu | ya ta laju nampak wana writ | bondhot pêngalang-alang | myat gêlagah rayung | jog lèpèn wêning toyanya | pinggir li[129] kang kidul munggul kaèksi | gua anjrudêmungan ||

207. Jurudêmung

1. Jayèngrêsmi Jayèngraga (162) | katri Ki Kulawiryèku | raryan ing kali samyadus | katoran dènya lêlampah | wanci lingsir wêktu luhur | samyayêm dènira siram | rungsang kasêgrêran ranu ||

2. Nuripin sèlèh gendhongan | ge-age ambyur ing ranu | silulup kajêglug watu | bathuke bênjut sakluwak | dèn têkêm ngêsês marêngut | mênyonyong dèn usap-usap | Ki Kulawirya amuwus ||

3. nyêmoni wong si kêparat (163) | tak panggal pisan raimu | Nuripin matur malêruk | êh biang ambakna duka | salang surupe angrawus | durung takon dadak duka | tiang bathuk kula bênjut ||

4. silulup kêtanggor sela | puniki napa kang bênjut | durung-durung dadak bêndu | Ki Kulawirya tumingal | Nuripin bathuke bênjut | Ki Wirya alatah-latah | Jèngrêsmi gumuywandulu ||

5. sasmitèng paman ranira[130] | samya sukanirèng guyu | Nuripin kêpingkêl asru | Jèngrêsmi ngling yèku paran | Nuripin kang dera guyu | matur pan inggih punika | bathuk tri tan wontên mulus ||

6. kadya dèn girik tinêngran (164) | ting pênyonyong bathuk abuh | sami kêdhahar ing watu | punapa dhêmit ing paran | nêngêri tiang lumaku | mung sêtunggil ingkang lêpat | tan kenging bea ing pintu ||

7. Jèngrêsmi gumujêng myarsa | Jèngraga Kulawiryèku | samya angapyuki banyu | Ki Nuripin gulagêpan | matur kapok biung-biung | lumayu mêntas wuwuda | ginuyu sasolahipun ||

--- 7-8 : 42 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 42 dari 43

8. Ki Kulawirya ngling latah | ih bokonge minal-minul | mawa konthole lir waluh | kênthi tilas wadhah lênga | cêluse nyuplêk angathur | kapit ing kêmpung kontholnya | mênthik cilik kaya susur ||

9. binalang-balang tan kêna (165) | Nuripin indha ambêkuh | biang thol lean konthol gus | Ki Wirya ngling parat edan | madakên konthol si cêmput | tan wun kang samya paguywan | nulya mêntas dèniradus ||

10. dangdan nyamping katrinira | samya ngambil toya wulu | tan kantun lan santrinipun | nulya minggah maring gua | gua Pêdhali asingub | pêlataran sri andong bang | puring noja sêmbon andul ||

11. walikadhêp winong nangka | patramênggala trikancu | kelor sawo pêlêm madu | kang wetan wrêksa gêng gurda | sulur wok nambi ngêrampung | natarsik lir sinaponan | kang gua rêngrêng dinulu ||

12. ngawirya tri gya tumama (166) | ing gua wingit malat kung | madalêm tidhêm makuwung | wiar jrambah tan kêsrambah | lyan kang ngulati sêdya yun | winêtara ingênggyanan | mot santrinya kapra langkung ||

13. wau kang sami tumama | laju salat wêtu luhu[131] | Jèngrêsmi ngimami ngayun | wus antara bakda salat | pêragat sunatira wus | laju ngidêri jro gua | wontên pangrongan kadulu ||

14. ingkang mêngilèn wiwara | sumruwêng pêtêng alimud | wiwiwara[132] malih kang kidul | asingêb mangêb limêngan | wontên malih kang kadulu | wetan wiwaraning gua | ngêlangab kadya dêlanggung ||

15. kêmput midêr têpung gêlang (167) | wiwara gêng ajêngipun | ngalèr ngilèn kêdhik ngayun | kêpara ngilèn keblatnya | wus mêngkana samya lungguh | ngawirya tri myang santrinya | nèng pipi kilèning pintu ||

16. Jayèngrêsmi lon ngandika | gua punika kêlangkung | rahmat raose ing kalbu | kadya tan anèng ing gua | lir pendah nèng wisma pangguh | lan rayat ayêming dria | kang paman nauri wuwus ||

17. kasinggihan lèhirojar | wikan iki mawènipun | atêntrêm suka sumungku | katri samya ngalêmbana | Ki Kulawirya anuduh | Nurapin[133] sira ngagara | gêni anggodhoga kimpul ||

18. agupuh ingkang liningan | karya dhingkêl urub-urub | ambênêm kêtela jagung | matêng sinaoskên ngarsa | linambaran roning sêmpu | Jèngraga Ki Kulawirya | nadha[134] bêbakaranipun ||

19. Jèngrêsmi tan pati kêrsa (168) | amipil jagung kur-ukur | lagyantuk rong larik sampun | sinungkên mring santrinira | kang paman nyamik asêngkud | myang Nuripin athêkulan | Jèngraga tan pati antuk ||

20. gêmbili kêdhik tan têlas | kang paman kêlangkung tuwuk |

--- 7-8 : 43 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207): Citra 43 dari 43

lajêng anggêloso turu | kuarêgên[135] sarta sayah | glis ngorok asênggur-sênggur | alèmèk sinjang sakêbar | bantal pêndhukuling watu ||

21. Nuripin wusnya mêmangan | ngarikêl[136] gêlinting turu | angorok sêngguran asru | Jèngraga gumuyu miat | bilah lir tidhur lan tambung[137] | Ripin lan man Kulawirya | dene ta abarung umyung ||

22. kang raka aris ngandika (169) | ya kaya wus bunuhipun | wong warêg rosa aturu | kang rayi dhêku noraga | Jèngrêsmi malih amuwus | lah payo ninis mring jaba | gya sang ro wirangrong mêtu ||

 


Titik awal : Sêrat Tjenthini Jilid VII-VIII, op. cit., 215 hlm. (kembali)
§ prayoginipun: mêlbuwèng. (kembali)
§ utawi: dhêdhamplak. (kembali)
§ langkung kalih wanda, kabucal: têpa. (kembali)
§ limrahipun: cêmukirang. (kembali)
§ prayoginipun: bisa. (kembali)
§ prayoginipun: linadèkên. (kembali)
§ kirang kawan wanda, kawêwahan: dèn barêngi. (kembali)
§ prayoginipun: Ni. (kembali)
10 § langkung kalih wanda, kabucal: wasta. (kembali)
11 § prayoginipun: kuncara. (kembali)
12 § prayoginipun: maspadakên. (kembali)
13 § prayoginipun: cancut. (kembali)
14 ingkang. (kembali)
15 § prayoginipun: krang mêlok. (kembali)
16 § prayoginipun: nganan. (kembali)
17 Kurang satu suku kata: kang liningan anglarih angeri nganan. (kembali)
18 Mulai bait ini berisi deskripsi orang minum minuman keras, mulai dari tahap awal hingga tingkatan mabuk berat. (kembali)
19 § prayoginipun: angruruh. (kembali)
20 § langkung sawanda, kabucal: ka. (kembali)
21 § prayoginipun: kêplok. (kembali)
22 lupa. (kembali)
23 § kirang kalih wanda, kawêwahan: ras-a, dados ras-arasên. (kembali)
24 ngibing. (kembali)
25 § prayoginipun: wroh. (kembali)
26 § kirang kawan wanda, kawêwahan: lagunipun. [Kurang empat suku kata, dan biasanya guru lagu u: panêrus dèn imbal lagunipun]. (kembali)
27 kadêmung. (kembali)
28 § kirang sawanda, kawêwahan: ing. (kembali)
29 § langkung sawanda, kabucal: ka [sakala]. (kembali)
30 gèdhèg. (kembali)
31 § êm lah? (kembali)
32 § prayoginipun: ngêndhêlong. (kembali)
33 § prayoginipun: prêkungkung. (kembali)
34 § kirang sawanda, kawêwahan: an. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: badhude wus lelerongan]. (kembali)
35 § kirang sawanda, kawêwahan: ê. [Kurang satu suku kata: êgonge lêkas anggambyung]. (kembali)
36 § prayoginipun: ingongotan. (kembali)
37 § prayoginipun: pacake. (kembali)
38 § langkung sawanda, kabucal: la. (kembali)
39 sandhingnya. (kembali)
40 ngrogoh. (kembali)
41 Biasanya guru lagu u. (kembali)
42 § prayoginipun: cingklok. (kembali)
43 § kirang sawanda, kawêwahan: rè [sirèki]. (kembali)
44 payo. (kembali)
45 § prayoginipun: gamêlanira. (kembali)
46 § kirang sawanda, kawêwahan: nu [binucal]. (kembali)
47 § prayoginipun: angling. (kembali)
48 § prayoginipun: kancingi. (kembali)
49 § kirang kalih wanda, kawêwahan: mênêng. (kembali)
50 § prayoginipun: tani. (kembali)
51 § prayoginipun: alok. (kembali)
52 § prayoginipun: ana. (kembali)
53 § prayoginipun: ngling. (kembali)
54 § prayoginipun: kaum. (kembali)
55 § langkung sawanda, kabucal: do. (kembali)
56 § prayoginipun: sumping. (kembali)
57 § kirang sawanda, kawêwahan: pan. (kembali)
58 § prayoginipun: lanjar. (kembali)
59 § prayoginipun: kinang. (kembali)
60 § prayoginipun: mengkolan. (kembali)
61 § prayoginipun: kang. (kembali)
62 § langkung sawanda, kabucal: yu. (kembali)
63 Biasanya guru lagu a. (kembali)
64 § kirang tigang wanda, kawêwahan: busana. (kembali)
65 § kirang sawanda, kawêwahan: jro. (kembali)
66 § kirang kalih wanda, kawêwahan: mangga. (kembali)
67 § prayoginipun: ni. (kembali)
68 § prayoginipun: banjuran. (kembali)
69 § prayoginipun: bau. (kembali)
70 § prayoginipun: pêndhok. (kembali)
71 § utawi: bêludrwijo. (kembali)
72 § prayoginipun: sampun punika. (kembali)
73 Kurang satu suku kata: sumangga sampun punika. (kembali)
74 genjong (dan di tempat lain). (kembali)
75 § prayoginipun: kukila. (kembali)
76 § prayoginipun: kêmbaran. (kembali)
77 § prayoginipun: kunthing. (kembali)
78 § kirang sawanda, kawêwahan: ka [akakakan]. (kembali)
79 § kirang sawanda, kawêwahan: kê [kêlangkung]. (kembali)
80 § prayoginipun: inggih. (kembali)
81 § lêrêsipun: Jayèngraga. (kembali)
82 § limrahipun sêpada-padanipun nêm larik. (kembali)
83 § kirang kawan wanda, kawêwahan: angurmati. (kembali)
84 § prayoginipun: tinêrancag. (kembali)
85 § prayoginipun: sinangga. (kembali)
86 § kirang kalih wanda, kawêwahan: suak [suak-suak]. (kembali)
87 § limrahipun: sapirantinya. (kembali)
88 § prayoginipun: bolong. (kembali)
89 § prayoginipun: ni randha. (kembali)
90 Kurang satu suku kata: ni randha ngungun wlas marma. (kembali)
91 § prayoginipun: kinonyohan. (kembali)
92 jêr. (kembali)
93 § langkung kalih wanda, kabucal: thothok. (kembali)
94 § prayoginipun: sêtangkap pêcah. (kembali)
95 § prayoginipun: kunthing satunggal. (kembali)
96 Kurang dua suku kata: ing bantal kunthing satunggal. (kembali)
97 § prayoginipun: pakolèh. (kembali)
98 § langkung 6 wanda, kabucal: jinajah nut ajon. (kembali)
99 taritisan. (kembali)
100 § prayoginipun: kacandhak. (kembali)
101 § prayoginipun: wisma. (kembali)
102 § prayoginipun: anyikil. (kembali)
103 § prayoginipun: anggêntang. (kembali)
104 dhêsthar. (kembali)
105 § limrahipun: jinabat. (kembali)
106 § prayoginipun: anggape. (kembali)
107 § prayoginipun: ris. (kembali)
108 § prayoginipun: makmum. (kembali)
109 § kirang kalih wanda, kawêwahan: susah [susah-susah]. (kembali)
110 § prayoginipun: andum. (kembali)
111 § prayoginipun: lawan. (kembali)
112 § kirang sawanda, kawêwahan: lang [langking]. (kembali)
113 § prayoginipun: hyang. (kembali)
114 § prayoginipun: kêcancang. (kembali)
115 Variasi dari nama tembang: Dhandhanggula. (kembali)
116 § kirang kalih wanda, kawêwahan: dika. (kembali)
117 § prayoginipun: ngliring. (kembali)
118 § kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêkadare]. (kembali)
119 § langkung sawanda, kabucal: tan. (kembali)
120 § kirang kalih wanda, kawêwahan: ngêndi. (kembali)
121 § prayoginipun: ngidul. (kembali)
122 § prayoginipun: dadi. (kembali)
123 § langkung sawanda, kabucal: no. (kembali)
124 § kirang sawanda, kawêwahan: kang. (kembali)
125 § prayoginipun: kêpanasên. (kembali)
126 § prayoginipun: wi. (kembali)
127 § langkung sawanda, kabucal: tan. (kembali)
128 § prayoginipun: blêg. (kembali)
129 § kirang sawanda, kawêwahan: ka [kali]. (kembali)
130 § prayoginipun: rinira. (kembali)
131 § prayoginipun: luhur. (kembali)
132 § langkung sawanda, kabucal: wi. (kembali)
133 § lêrêsipun: Nuripin. (kembali)
134 § prayoginipun: nêdha. (kembali)
135 kuwarêgên (dan di tempat lain). (kembali)
136 § prayoginipun: ngêringkêl. (kembali)
137 § prayoginipun: tambur. (kembali)