Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 568–583)

Judul
Sambungan
1. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 001–023). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
2. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 024–039). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 040–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 058–073). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 074–087). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 088–107). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 108–125). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 126–142). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 143–158). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 159–174). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 175–190). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 191–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 208–223). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 224–238). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 239–256). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 257–272). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 273–281). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 282–293). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 294–308). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 309–321). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 321–332). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
22. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 333–349). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
23. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 350–352). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
24. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 353–355). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
25. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 356). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
26. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 357–358). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
27. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 359–361). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
28. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 362–364). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
29. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 365–367). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
30. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 368–372). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
31. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 373–376). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
32. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 377–382). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
33. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 383–384). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
34. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 385–388). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
35. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
36. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 404–427). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
37. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 428–443). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
38. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 444–456). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
39. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 457–477). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
40. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 478–506). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
41. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 507–526). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
42. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 527–547). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
43. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 548–567). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
44. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 568–583). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
45. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 584–599). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
46. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 600–607). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
47. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 608–614). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
48. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 615–618). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
49. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 619–626). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
50. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 627–637). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
51. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 638–651). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
52. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 652–665). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
53. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 666–671). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
54. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 672–678). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
55. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 679–690). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
56. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 691–694). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
57. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 695–703). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
58. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 704–707). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
59. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 708). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
60. Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 709–722). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
Citra
Terakhir diubah: 21-08-2021

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

568. Jurudêmung

1. Ki Cèlèng bèlèk lon mojar | dospundi kang Dhadhung-awuk | Lêmbu-sakilan puniku | êmèle Lêmbusakilan | nauri mêngkene yèn sun | ajiku Lêmbusakilan | nèng jroning wayanganipun ||

2. Brajamara magak-magak | mêndhak puwêr dadi banyu | sun wruh ing jijilahamu | hêm aku si teyang-maya | anjêjak lêmah ping têlu | mêgêng napas tan kumêdhap | mêkotên wuruking guru ||

3. Lan (n)dika punapa beda | nauri Ki Dhadhung-awuk | yèn kula niki mèlipun | jiku si Lêmbu-sêkilan | tanpa kadang braja kadung | liwang-liwung dhat clêng gêmplang | tanpa lawan sabda ayu ||

4. Ayu-ayu tanpa kara | -kara hêm aku si Badhur | nylênthik pênuduh ping têlu | sumambung Ki Bênce-lidhah | yèn aku datan kadyèku | ajiku si Bandung-banda | -wasa lênga Bima cupu ||

5. Pahêm-hêm aku si Jongkot |[1] anake Jangêt-katêlun | gumêtêr sunsapu lêbu | Braja pupak tanpa sesa | lêbur sumyur dadi banyu | ajaling banyu turaban | tauran sat anggalêpung ||

6. Pan sarwi amêrês tangan | ingusapan ing sikut |[2] datan ambêgan ping têlu | sumrewo Ki Watukura | yèn sun mêngkene ajiku | si Badhor Blabag-antolan | mêndad kiwul braja kêthul ||

7. Kompal-kampul nora têka | klewa-klewa hèm ya aku | si Têgêng sarwi aidu | ping tri ing ngèpèk-èpèknya | dèn-usapakên ing bau | ki Samba-ngèrèng ris mojar | yèn pamêpêsaning bayu ||

8. Sun matêk jiku si Macan | si Barong ingiring aku | sang Kala-sri ngarêpku |[3] pinayungan Kala-cakra | kang andulu maring aku | pêcat biyas lêsu lupa | limprêg-limprêg tanpa bayu ||

9. Hèh tanpa bayu si Jabang | ki Kala-kêthèk amuwus | niki krosan kuwat junjung | Pênthung ruyung sandhang pucang | rèng rêncêg sêsarah kayu | -aking ampang têka ampang | hêm aku si Kala-rêngu ||

10. Ki Gêmblang-serang ris mojar | iki lêlamporanaku | pacêl lêkêl pathok tanggul | kancang-kancing karincingan | atali wêsi-balitung | tangkêbe gapura mênga | bêdrèg gègrèg kancing runtuh ||

--- 9 : 178 ---

11. Tanpa awêr kupat-luwar | luwar saking pangidhêpku | Ki Prêtiyuyu amuwus | gêgambènku Wêlut-pêthak | iki êmèle ajiku | Wêlut-putih winadhaban[4] | ing godhong lumbu alunyu ||

12. Cot-pêrocot (m)bêsot uyah | kinumbah ing banyu luyut | -luyut hêm iku si Jungut | sumambung Ki Gagak-setra | kang sun-puputhi ismuku | pan iya amung limunan | wewe bang ngêmbani aku ||

13. Angaub ing kayu muna | -muni ngalêng[5] lap mun-amun | ilang blas hêm laku samun | Ki Tambak-ladhu angucap | mung Brajamusthi ilmuku | (ng)gêmpurkên barang tinêbak | tangan lir gandhèn awulu ||

14. Mêngkene êmèling jaya | tirab-tirab ing dhadhaku | pukul-wêsi pèk-èpèkku | kêpêlaku watu buta | kaya gêrah suwaraku | èh èh èh aku si Braja | -musthi ngras tangan ping têlu ||

15. Macan-gaèng nambung sabda | mung pêngèdhêpan agêmku | mêngkene êmèling ismu | ajiku suraking Kala | angoyag jagad gumulung | gonjid sêbit sabda idhêp |[6] kèdhêp marang sêbawaku ||

16. Mojar Ki Braja-lamatan | pangagêmaningong ismu | pan mêngkene êmèlipun | ajiku Kidang-kêncana | amata kumala mancur | arikat kadya kikilat | kêsit lir thathit hêm aku ||

17. Si Kidang-kêncana mulya | si Bandhang-rowang amuwus | yèn aku iki ajiku | si Dhali-putih anyampar | paran lêpas majat cat-cut | trincing-cincing tinjo-maya | dhat clêng dhat clêng dhat clêng dhat cut ||

18. Mancêlut gêlis tumêka | ngusap dlamakan ping têlu | Ki Branjang-kawat amuwus | ismu gêgambèn manira | tan ana pangirub kalbu | ajiku Si Setan-kobêr |[7] sun-panahkên gunung jugrug ||

19. Sun-panahkên langit bêdhah | sun-panahkên bumi amblong |[8] sun panahkên ing alas gung | liwang-liwung sirna gêmpang | sun panahkên mêndhung larut | sun-panahkên sêgara sat | sun-panah tine si Anu ||

20. Cabak mati kapisanan | pêthot thêl gigal atimu | kèrut kakukup kairup | kodhêng dhêngglêng tanpa ngucap | pangucapmu amung

--- 9 : 179 ---

ayo |[9] iya ayo iya ayo |[10] iya yo cup indha-indhul ||

21. Ki Barèng-kècèr[11] ris mojar | yèn ngong mêngkene ismuku | ajiku setan Waringut | kêri-grisi gêrah-uyang | srita-sritu kudu milu | mring aku pasrah dandanan | wising mêngkono mêgatruh ||

569. Mêgatruh

1. Pra ngawirya katri tyasnya sangêt rikuh | diksurane durjanèki | sêmu langar lêngguk-lêngguk | ambêg umbak ambêdhidhig | sapolah tingkahe rusoh ||

2. Jayèngraga jroning tyas kêlangkung rêngu | ewa myat ing durjanèki | Kulawirya mingat-mingut | mring sakèhing durjanèki | yèn dèn-wiwitana awon ||

3. Tan têlangke wus rinukti jroning kalbu | datan nêdya angoncati | mung nganti bubukanipun | Nuripin dhêdkêt nèng wuri | turu ngantuk mêksih lunggoh ||

4. Asênggoran Nuripin acêklak-cêkluk | anjêglug sarira wingking | Ki Wirya nolih amuwus | hus setan alas Nuripin | têka bisane angorok ||

5. Sasuwene (m)bijig gigir jêglag-jêglug | gêndhila bangêt si Baring | tita têmên nora urus | wus tan bisa ngampêt arib | kudu tisna ing ciciplos ||

6. Ki Nuripin anggalêrêg sêgu matur | inggih punika dospundi | kewala kêdah angantuk | ragi sangêt kraos sakit | tan bêtah kula anjagong ||

7. Sêpuntên-dalêm kiyai nuwun maklum | Ki Kulawirya ambêkis | dhasar rada edan taun | ambêgan ngêmpus Nuripin | sêdhih atine ngêndhorok ||

8. Dadya gêring ngênês kêthêr atinipun | myat sacaraning dur-juti | samar tyase kêpyar-kêpyur | tan duwe ati samênir | mulês wêtênge kêraos ||

--- 9 : 180 ---

9. Pulintiran makênêng kêkêmpungipun | kêbêlêt nguyuh angising | Nuripin angling ing kalbu | lah kêpriye mono iki | tan mênêng kêbêlêt nguyoh ||

10. Lan kêbêlêt ngising amulês wêtêngku | yèn mêtuwa aku wêdi | lamun tan mêtu pakewuh | bangêt têmên sira tai | lan sang uyoh gawe rikoh ||

11. Datan kêna ingampêt dènnira murus | nekat Nuripin angising | kêsamur gêdêring wuwus | sruwal bêbêde cinincing | ngêbrok ngompol kambi lunggoh ||

12. Pra durjana tingkahe sangsaya rusuh | guguyon myang kang bibisik | kang èbèr-èbèran ngilmu | ana ingkang lèngsèr mijil | kang catur-cinatur ngomong ||

13. Dhandhang-wiring mojar mêngkene èsmuku | ajiku si Sêmar-kuning | akuncung kumala murub | nalêcêr sundhul wiyati | cahyaku maya mêncorong ||

14. Angunguwung kilat thathit ing kêdhèpku | sun-linggih têngahing bumi | sakèhing wong kang andulu | maring aku gêdhe cilik | tuwa anom lanang wadon ||

15. Têka wêlas asih (n)dulu sariraku | watêke sêlamêt bêcik | sênadyan wis tinalikung | kongsiya arêp pinatin | dumadakan wêlas tumon ||

16. Kadho-kadho têmahan wurung linampus | nauri Ki Lalêr-wilis | kula rumaos tan luhung | sapikantuk balung pêking | èsmu-ngong Bunglon-rêraton ||

17. Glèca-glece seje rupa sun-amulut | matane lare apidhir | pilong pangling marang aku | nora nyana nora dimpe |[12] pan sun tan kêna tinanggoh ||

18. Watêkipun ngutil nyêlêr nyolong jupuk | gêgabro ngapus-apusi | lamun lumayu binuru | nalimpêt katêmu pangling | tan ana ngaranni ingong ||

19. Lalêr-mêngêng ngling ajiku Bila-bilu | ngrampêlu wong kaya ngimpi | wong ajaman[13] padha bilu | aku dhewe kang mintêri | kabèh dhênglêng dhêlog-dhêlog ||

--- 9 : 181 ---

20. Lêngêr-lêngêr nora dhêngêr sakarêpku | rêp-sirêp tan ana wani | ya aku si Bila-bilu | ambilu sakèhing janmi | niku yèn kula mocung wong ||

570. Pocung[14]

1. Pamrihipun lamun kêtrima lêstantun | sakathahing janma | samya kadya rare alit | dèn-bêlojodana rinêbuta gampang ||

2. Bênce-watu mojar èh dene sirèku | biyèn kae apa | dèn-blêdig akêmpis-kêmpis | lêhmu apa ginêbugan ing wong kathah ||

3. Gêr ginuyu samya rowangira lungguh | Lalêr-mêngêng mojar | dandanan wong mono lagi | kêna ing cilaka dumadak kêcandhak ||

4. Kaya iku si Prêti-bèyès rumuhun | anayab kêcandhak | mèh mêcèthot dèn-gêbugi | nyêlêr sruwal tur amoh pinè ing latar ||

5. Kèh kang (m)buru ana wong rong puluh langkung | gumêdêr angoyak | saplayune dèn-cêgati | ya bah pira wong siji binut ing kathah ||

6. Yu-ginuyu gar-gêr lir wong adu sawung | wau pra ngawirya | sangsayewa jroning galih | Ki Nuripin ngampêt guyu kacêmutan ||

7. Mèsêm muwus Candragêni nanging iku | yèn mêntas kêcandhak | nuli sok nêmu sêmbulih | sakadare olèh gawe kajurungan ||

8. Iya êmbuh kang mawa samêrgènipun | têka sinung gampang | kêtrima sasolahnèki | Prêti-bèyès njêngêngèk mêthênthêng kandha ||

9. Dhasar sèstu lir wuwuse kyai niku | wong sawise tiwas | dumadakan awak-mami | mring padesan anuju omahing dêmang ||

10. Nuju suwung ngêblak mênga lawangipun | sêtugêl tan ana | janma kang tunggu wismèki | dêmange jêg krêngkètan anèng jêro mah ||

11. Mlêbu-mêtu manira kongsi ping têlu | tita tan na janma | kèh prabot jarit sumampir | ngong-rayuki sasênêngku mèt dandanan ||

12. Amba rêngkut[15] kongsi mèh tan kêlar manggul | kèh olèh manira | liwat ing latar lêstari | têtanggane siji tan ana uninga ||

--- 9 : 182 ---

13. Nambung wuwus Ki Lalêr-mêngêng yaiku | bênêr ujarira | tan beda kêlawan mami | sauwise kêtiwasan awak-ingwang ||

14. Nuli untung nora mênêng-mênêng nyandhung | bêgja kêslamêtan | lir jupuk duwèk pribadi | pra dur tutug dènnira kandha-kinandha ||

15. Wancinipun lingsir dalu gagad bangun | nglaras kang nglarasan | sawise pating burisik | angunusi lar-lêr mêtu maring jaba ||

16. Rêmbagipun angêprès têtamunipun | kang mrabot pêndhokan | ingincim kang dadi melik | myang gêdhongan ngêndhukur sinandhing lênggah ||

17. Pan sinêngguh isi kèh pêngaijinipun |[16] wong dagang ètèran | nyamur laku ngaku santri | pan sêsore rinêmbug mêksih griganca ||

18. Kang tan rêmbug nanging kèh kang samya rêmbug | anukup dhayohnya | prabote kang dèn-mêliki | kang wus anèng jaba kukuk abraokan ||

19. Kang alungguh ngaruh-aruhi ambêkuh | èh cangkême padha | ting barêngok si Kêpadhil | ana apa kae cocode dèn-umbar ||

20. Ana wuwus ya wong akèh mono iku | sasênênge dhawak | cangkêm cangkême pribadi | layak tanggung turu mulane braokan ||

21. Pan gumuyu Ki Candragêni amuwus | marang tamunira | wali-wali kon-aguling | samya anauri pan wus kêtanggungan ||

22. Kang alungguh kèjêpan dadining rêmbug | tumuntêning karya | Candragêni angèsêmi | mêksih sinamur nyêrèt liyangan bantal ||

23. Ing jaba sru dènnira abarung kukuk | lir angitêr sima | sauran pating jarêlih | kang (m)bing kilèn lan êlor kidul myang wetan ||

24. Ngawirya wus anyana badhe tinukup | tan wurung blarutan | Jèngrêsmi anênggak budi | mapanakên plêng cêngêng sapalungguhan ||

25. Tyas sumungku cipta rahayuning laku | muga kinuwatna | ing coba pancabayaning | durjana kang sêdya mrih cidra piala ||

26. Yata wau durjana kang mêksih lungguh | Ki Braja-lamatan | Braja-lintang Kêndhil-wêsi | Ki Bêndha-sat Kêndhang-gumulung Jarangas ||

--- 9 : 183 ---

27. Tambak-ladhu Gêmblang-serang Dhadhung-awuk | miwah Gagak-setra | Kuwuk-nasak Lutung-mèngling | Gêrèng-èntèng Sambangèrèng Sandhang-rowang ||

28. Namung kantun wong limalas ingkang lungguh | nêmbêlas Ki Candra | -gêni benggol durjanèki | Ki Braja-lamatan muwus paliringan ||

29. Alas grumbul kae jêge wana sêpuh | (m)bok padha binukak | lowung yèn mêtu misrani[17] | Candragêni wus wruh lèjêm kêjèpira ||

30. Tangi lungguh dènnira nyêrèt asaguh | mung kari sacupak | sinêrèt plês diyan mati | Braja-lintang tanggap wêwangsitanira ||

31. Santak muwus marang ing têtamunipun | bagus punapa-a | tan purun ngaturan guling | kadipundi têgêse tan purun nendra ||

32. Botên ngingus mring jagongan sami lungguh | myang kang duwe wisma | kèh wuwus tan dèn-prêduli | Jayèngrêsmi alon anauri sabda ||

33. Nêdha maklum saking ngong rêmên angrungu | kang rêrasan jaya | Braja-lintang angling malih | lah baguse kang ngagêm warangka ladrang ||

34. Langkung luhung kalêrêsan kêndhitipun | kêncêng lir sinipat | lim-dalêm kula ningali | Kulawirya acêngak nauri sabda ||

35. E lah niku botên suka yèn-dinulu | anèng saba paran | ewuh ayatan prayogi | wontên tiyang sawiji ngupaya doran ||

36. Longanipun ginagapan paculipun | mulêg mambu tinja | lan uyuh langkung amoni | priye kiye o ah arusuh ki sanak ||

37. Sarwi (n)dulu diniyanan paculipun | pan gêlaprut tinja | kang duwe akidih kidih | jêligrahan kudu andurma sakala ||

--- 9 : 184 ---

571. Durma

1. Asru mojar sira Ki Braja-lamatan | jawane (n)dika niki | ladak ngagak-agak | mênêng-mênêng mênyunyang | wontên lungan dèn-isingi | mung tata (n)dika | tan kongang mêtu ngising ||

2. Braja-lintang sumambung lah ulungêna | kêrismu dèn-agêlis | kalêbu nglarangan | gawe sawênang-wênang | tingkahmu kaya dipati | ing Panaraga | ngising ngakon nadhahi ||

3. Lah (m)bok sisan dèn-dulangakên maring wang | Ki Sandhang-rowang angling | dhasar wong gêndhila | ingkang edan-edanan | Gêmblang-serang ngling (m)bok uwis | sêdhêng rinêncak | bah pira wong tri glintir ||

4. Samba-ngèrèng ngling wus ayo dhinèdhèlan | sumambung Kêndhil-wêsi | wong kêparat edan | mêjanani ing kathah | lah wis payo dèn-taboki | tai jêjêlna | ing cocote si anjing ||

5. Sru bramantya Ki Wuragil Kulawirya | mojar mawinga wêngis | e dubilah setan | alit tumêkèng wayah | durung tau dèn-abani | sawiyah-wiyah | ayonana wak-mami ||

6. Tan kudu sun-tibani krisku si Randha | dak-tangan bae uwis | sigra pra durjana | ambyuk parêng nêrajang | ting sarêdhèt ngunus kêris | Ki Kulawirya | Jèngraga Jayèngrêsmi ||

7. Sarêng ngadêg gya rinêmpak pinêrjaya | Kulawirya Jèngragi | kinarubut kathah | sinudukan tan-pasah | kang mêdhang ngêlewang nitir | sakèhing braja | kang[18] ana kang nêdhasi ||

8. Ting barêkuh pukêt rupêg drêg-udrêgan | braja katangan tangkis | tambuh mungsuh rowang | rog caruk cinarukan | samya rowange pribadi | ana kêdhotan | kang gunyèh gubrès gêtih ||

9. Durjana kèh ing jawi myarsa kêrêngan | parêng surak gora tri | mangrik akukukan | angabyag parêng[19] mara | masuk jêjêl rêbut dhingin | datanpa rungwan | wor panjriting pawèstri ||

--- 9 : 185 ---

10. Ki Nuripin arsa lumayu tan bisa | kapêpêtan ing janmi | amblusuk ing longan | awêdi yèn kêpêdhang | gluthêkan wor tugêlan pring | tan bisa ngucap | ambêgan kêmpas-kêmpis ||

11. Pra durjana agidrah ulêng ulêngan | jogan bêg dening janmi | myang ambèn kèdhèkan[20] | ginarêjêg ing kathah | dêlika tugêl dèn-ciki | pêdhot antholnya[21] | anindhihi Nuripin ||

12. Bêngok-bêngok dèn-idêg-idêg ing kathah | Nuripin tan bisosik | jêrat-jêrit sambat | marang bêndaranira | sangsaya ramening jurit | granggang talêmpak | pênthung towok suligi ||

13. Ting carêngkling katangkis sami gêgaman | caruk rog silih ungkih | ambacok bat-bêtan | tan ana kang tumama | mêlèsèt liyan pribadi | myang rowangira | priyangga kèh kang kanin ||

14. Jayèngraga raosing prang tan rêkasa | lir sinawuran sari | tumamèng ing ngangga | tanpa eling kang paman | raosing sarira kadi | grayanging randha | kalane (m)boborèhi ||

15. Jayèngrêsmi lan ingkang rayi Jèngraga | ngeca-eca tan osik | jumênêng kewala | nambung Ki Kulawirya | anggrêgut ngiwung tan wigih | pan ora kêrsa | narik kêrisirèki ||

16. Kewala mung tumandang kêlawan asta | kang tinêpak jungkêlit | pisêk irungira | kang dinugang jrêkakang | kang tinabok tibèng siti | tan ana tahan | kêtiban tanganèki ||

17. Pra durjana akathah ingkang kacurnan | cangkêm gugubrah gêtih | gogrog untunira | myang pêcah matanira | kèh kang kalêngêr tan eling | bêrkat wong kathah | mêksih parêng ngêbyuki ||

18. Angrêrêjêng tan sêla dènnya marjaya | Kulawirya tan gingsir | rinêbut ing kathah | iringan wingking ngarsa | myang Jèngrêsmi Jayèngragi | angeca-eca | rinampog kêhing janmi ||

19. Kulawirya sangsaya (m)bêg kasudiran | angrampêt tumbak kêris | granggang pêdhang klewang | berang myang arit bapang | pêpênthung lawan suligi | rêmak tinêmpak | kèh gigol tibèng siti ||

--- 9 : 186 ---

20. Pra durjana tan tahan linawan tangan | tinapuk tinêmpiling | jinêjak dhinupak | tinapuk tinabokan | kang sinikut sinalênthik | irunge timpal | kuning manguwir-uwir ||

21. Giris giras lumayu asalang tunjang | tan kongsi mêdal kori | gêdhèg brol tinêbak | rêbah katunjang kathah | swarane gumrêdêg atri | lir wrêksa rêbah | sol singsal dening angin ||

22. Sirna larut sakèhing para durjana | samya lumayu (ng)gêndring | kang ambruk rumangkang | rêngkêng-rêngkêng lumajar | pêthut benggol tan na kèri | gusis sar-saran | siji tan ana kèri ||

23. Ki Wuragil Kulawirya sru susumbar | baliya aywa (ng)gêndring | eman kokokira | jêjadhuging durjana | abêrèt pating sarênthit | liyangan bantal | tan sêmbada si Baring ||

24. Ki Nuripin angririntih anèng longan | sambat bêndaranèki | dhuh lae bêndara | nuwun tulung kawula | tan bêtah raosing sakit | kaidak-idak | ing wong kathah wak-mami ||

25. Jayèngrêsmi Jayèngraga Kulawirya | kagyat dènnya miyarsi | sambate santrinya | Nuripin biyang-biyang | Kulawirya gya mring jawi | tinon tan ana | mirêng nèng jro wismèki ||

26. Malbèng wisma angling nèng ngêndi (ng)gonnira | santri matur nèng ngriki | sigra Kulawirya | murugi ing (ng)gyannira | nèng longan santri Nuripin | nulya ingêngkap | ambène kang nindhihi ||

27. Wus kabronggang Nuripin tan bisa obah | tinarik kinèn tangi | Nuripin sêsambat | ingkang alon kewala | kawula tan bisa tangi | langkung sakitnya | samya gupuh nulungi ||

28. Wus mêngkana ing wanci anggagat enjang | Jèngrêsmi ngandika ris | kadipundi paman | punapa lajêng lampah | punapa rèrèh ngêntosi | kang darbe wisma | Ki Kulawirya tangi ||

29. Mangsa borong manira manut kewala | Jèngraga matur aris | yèn parêng paduka | luhung laju kewala | pan wus luwar ing prakawis | tanpa damêla | akèndêl anèng ngriki ||

30. Jayèngrêsmi ngêndika ya bênêr sira | payo mangkat tumuli | lah ta priye sira | Nuripin apa bisa | lumaku mangkat saiki | alon turira | lir pêksi srêngkara ris ||

--- 9 : 187 ---

572. Dhandhanggula

1. Inggih bêndara kula umiring | nanging maklum dalêm rêrandhatan | lumampah sapikantuke | Jayèngrêsmi lingnya rum | ya lon-lonan bae Nuripin | sarwi tumingal wisma | -nira durjanèku | rusak kêtunjang ing kathah | kadya binêladhah tutug kanan kering | rêbah pating julêmpah ||

2. Nulya umangkat ngawirya katri | janma gusis mung kari dandanan | kang gumêlar ing wismane | laju ing lampahipun | wancinira ing pajar sidik | mêdal jawining dhadhah | pêkaranganipun | lumampah angidul-ngetan | nut galêngan kang pêksi asri munyènjing | cucuwiyun branjangan ||

3. Dhècu lan srigunting cingcing-goling | nulya anon sêndhang pinggir marga | kayoman ing pilang pule | arèrèn anèng ngriku | samya ngambil kang hèr astuti | lajêng awêktu salat | a-Subuh bakda wus | pêragat pêndonganira | samya mucang Jayèngrêsmi ngandika ris | lah paman Kulawirya ||

4. Inggih ta lah ing lampah puniki | sêmunipun kenging pênagihan | kasêngka lan rubedane | manggih pancabaya gung | cobaning Hyang bêncanèng pati | yèn ta tan rinêksa-a | mring Hyang Kang Murba Gung | sayêkti samya pralaya | nèng Têgarèn curês cariyosirèki | tan wontên kang wêwarta ||

5. Langkung ngungun ingkang sinung angling | ingkang paman mèsêm lon lingira | iya ta lah katujune | nora tumêkèng lampus | ana pangrêksanya Hyang Widi | brêkahe wong ngatuwa | sawabing luluhur | yèn ta padha nêdhasana | pêsthi bae jidèng wong sêmene iki | tan kangsi sakrêmêsan ||

6. Jayèngraga gumujêng dènnya ngling | ngong tumingal mring paduka paman | lir Samba pêrang tandange | anèng Ngastina linut | dening sata Kurawa sami | malêdug Samba sumbar | iki Samba bagus | pêpradan têkan uyuhnya | sore Samba bêdhug bangun Samba mijil | bocah sanga wilangan ||

--- 9 : 188 ---

7. Tiba jêndhul nèng Ngastina nganjir | pan anglera tan ana mêmadha | nang wèk gus wèk jêlanthir wèk | samya asru gumuyu | Jayèngrêsmi mèsêm lon angling | andêlna yèn angrêngga | cèplês amêmangun | pamane dèn-emba Samba | Ki Wirya gumuywangling nora kadyèki | nging satêmêne ingwang ||

8. Ngêndi ana wong pinrêp ing jurit | têka mundhak ilang nêpsuningwang | padha myat lan bocah èthèng | tan mantra-mantra nêpsu | ngong tan nêdya anjêmalani | nangkis-nangkis kewala | gêgaman kang nêmpuh | tan ngrasa kêtiban braja | mulane tan bisa bramantya tyas mami | lir awor rare dolan ||

9. Yèn ta ana-a ingkang nglarani | kaya mêtu nêpsuku tekadan | kang putra saya guyune | Nuripin sru ngling (ng)guguk | bilah dene saya anjinggring | winangun mring kang putra | lir Samba prang pupuh | nèng Ngastina ngendralaya | Samba putra ing Dwarawati asêkti | pantês kang pinaraban ||

10. Botên kados Sambane wong ngriki | punika wau tiyang durjana | namanipun Samba-ngèrèng | tan tèyèng jrih prang pupuh | tan lir Samba ing Dwarawati | kêjaba kae nayab | sêtun ambêlurut | dhapure wus kaya setan | nora kaya hêndaraku[22] Ki Wuragil | bagus ngèntasi karya ||

11. Jayèngraga gumujêng sarya ngling | kêjaba-a tan kêna rinasa | Samba-ngèrèng wong grès-ugrès | Samba wêlulang asu | tan tinatah mung dèn-irisi | isih wulune ngiras | pulase bang biru | samya ginaguyu suka | Ki Wuragil gumuyu nolih Nuripin | nudingi sarwi mojar ||

12. Lêkas muwus kênthol bagus Ripin | gêring sêprandene anggêgarap | lir wong prênjana wuwuse | priye basamu mau | endrajala mono kang êndi | jawane kang (n)drajala | Nuripin umatur | kula ragi kirang priksa | namung ilok-ilok myarsa dhalang ringgit | mawi angendrajala ||

13. Botên sêrêp ngajêng wingkingnèki | ngling malih jêg nganggo mau ika | bangsa jinggring mono priye | aku tan pati surup | Ki Nuripin matur ngèsêmi | e botên piyambakan | pan kêsupèn wau | Ki Wirya ngling jêg angumpak | anggêgarap siya-siya mring wak-mami | dèn-padhakakên saka ||

--- 9 : 189 ---

14. Sangsaya suka paguywan sami | Jayèngrêsmi mèsêm ngandikanya | suwawi umangkat age | mupung enjing mêruput | ingkang paman nauri aris | iya payo prayoga | mangkat mupung esuk | anulya samya lumampah | Ki Nuripin samêkta gêgendhong jarit | lumaku kariyêgan ||

15. Kulawirya gumuyu ngling bêcik | dene lêntrêng-lêntrêng lakunira | dol bagus kaya pêngantèn | ngong apa nut sirèku | apa sira angiring mami | Nuripin aturira | andang pira iku | ngong mêksih satêngah lara | suprandene lêkas wiwit dèn-dukani | pyayi tan têpa-têpa ||

16. Ki Wirya ngling dene ngong tan sakit | matur e lah kêjawi punika | wus kantênan sanès-sanès | Jayêngraga gumuyu | sêprandene biso madoni | Jèngrêsmi lon lingira | ya bêcik kadyèku | nèng paran namur paguywan | supaya mrih bêgarêng[23] ati ngundhaki | ing kêsêl miwah lara ||

17. Lothung marahi kuwat sathithik | darapon rada têngèrèng manah | anggliyak sapêkolèhe | Nuripin matur nuwun | nulya laju lampahira ris | nut lorog pêgalêngan | anjog ing mêrga gung | tumurun ngidul-angetan | byar raina sumirat soroting rawi | sumunaring pracina ||

18. Andipani saliring dumadi | sèsining rat katrapèng ujwala | -nirèng surywa pamurbane | nipat rum-rum sawêgung | kasilaking Hyang Bagaspati | mrabang lir netraning Hyang | Kala ngrura ngejur[24] | marêrêng bintulu juga | panrawunging urub bang ngidhêp-idhêpi | tumênggi ing kanangrat ||

19. Angododi undhuking sakalir | ngulur tang wêwayangan apanjang | Arunènjang panipate | ron-ron rurumput mabun | maruntusing pupus akikis | kadi pinarênjêman | kacrita ring lèr bun | mêmadu prêdapèng patra | pakis-aji lunge ngukêl ngulêr guling | ngarêmbyung pakis-jangan ||

--- 9 : 190 ---

20. Dhukut kalamênta lawan grinting | tatêmbagan mêrakan lamuran | kasrampak rumput mawa we | ngêbêsi kang lumaku | mawèng pagalêngan ing sabin | bêbêran tinêgalan | jagung myang jêwawut | pulung asumba asinang | papêncaran pala kasimpar ngêmohi | janganan angayangan ||

21. Lombok terong kara lan kêcipir | linanjaran ambiyêt wohira | sêmangka krai têmune | sri pinagêran wuluh | ririsigan dèn-ropohi ri | ana kang wus rinêmbang | wênèh lagya rabuk | ngiwung nugar patêgalan | pinggir wana têrataban gêrumbuli | sinugat ingawugan ||

22. Kang bêrujul kêbo lawan sapi | ingaba bo ho hir kiya-kiya | pating sarêlèt pêcute | miwah kang anèng gubug | gêgambangan kêndhangan asri | sarwi nyawèni gaga | angukuki manuk | Nuripin anolih mojar | nora jamak wong kae ngayêm-yêm ati | tunggu kambi gambangan ||

23. Sumêkèhan gagane andadi | baya wong ngêndi kang samya gaga | anggênggêng pinggir ginudhe | wau ta kang lumaku | ring pêgagan wu kang kawuri | nampak wana kêtêban | pêjatèn wrêksa gung | kèh pêksi munya wurahan | pêngêlinging ulung kalangan mêlingi | anjurudêmung raras ||

573. Jurudêmung

1. Cangak bêbayakan miwah | manol darès jaka-wuru | bidho dunsaka kakab rambu |[25] bahak bêduak gêrindan | bango manawang mangiwung | tumiling akêkalangan | myang pêniyuping ngun-angun ||

2. Srigunting angungsir kaga | kèkèt kabundhal angasut | kèkèt ninilap sinaut | ngênèni pêksi lap-alap | wingwrin pinêndir lumayu | lap-alap nilap mêngandhap | nibani dara kêtanggul ||

--- 9 : 191 ---

3. Dara kèh ambyar sar-saran | sasiki kêna rinawuk | pratistha pêksi ngun-angun | lumayu olèh mêmangsan | pra ngawirya sukèng kalbu | kèndêl dènnira lumampah | myat pêksi ngasusut sinut ||

4. Samya gumujêng asuka | labêt luwar ing pakewuh | wèh langêning kang kadulu | pra pêksi lir ambubungah | Nuripin angling gumuyu | lèh gawe si alap-alap | kaburu anêmu candu ||

5. Hih hih lo si alap-alap | solahe amrih kadulu | daleya nyangkêrêm manuk | darane ginawe dolan | cinulkên uga sinaut | bok uwis digawa lunga | mènglang-mènglèng adol bagus ||

6. Lap-alap lir wruh ing basa | mêsat niyup ing gurda gung | kang akèndêl gya lumaku | umanjing wana gêrotan | pêjatèn mêksih tumurun | lêlêmpar angidul-ngetan | pasitèn wêwêdhèn mawur ||

7. Lon-lonan dènnya lumampah | maklum marang santrinipun | Nuripin kang mêksih ngukruk | Jèngraga alon ngandika | sêsambèn sarya lumaku | si Ripin iku sih lalara |[26] rêmus[27] awake sakojur ||

8. Wuwuse kaya wong waras | ukur wong lara cêlathu | Nuripin alon umatur | o inggih lêrês bêndara | badan-kawula sêdarum | bêbalung rêmêk sadaya | Ki Kulawirya amuwus ||

9. E e biyang nora jamak | Nuripin (n)dang pira munthuk | dene mêmêla ulatmu | ngalêndrêg kêmlara-lara | kaya wong gêring sawindu | ugungan ingeman-eman | dak-cawuk nyênthak janggutmu ||

10. Nuripin agarundêlan | andêlna yèn srêngên batur | matur wong sakit sêtuhu | dèn-ranni kêmlara-lara | Ki Kulawirya sru muwus | ngêndi ana wong gring bisa | lumaku juwèh cêlathu ||

11. Samya ginuyu kang putra | awêlas mring santrinipun | lumakyèng wana mèh kêmput | wisan-gawe wancinira | rarywan pinggiring dêlanggung | parêrêbaning alampah | nèng soring wit trênggulun gung ||

12. Aseyub samya amucang | Jayèngrêsmi ngandika rum | Nuripin sira ngong dulu | awakmu dene sangsara | wong ribug wuwuh kabubuh | matur o inggih punika | dados bêbantêning kewuh ||

--- 9 : 192 ---

13. Cilaka kêtula-tula | saking sruning manah bingung | myating durjana angiwung | dadya ngungsi marang longan | têmah kêblabag ambèn gung | kaidak-idak wong kathah | sasat karêbahan gunung ||

14. Tan anyana manggih gêsang | raosing badan sêkojur | pan kados kinêpruk-kêpruk | pisêking antol dêlika | nindhihi badan sêdarum | ya talah Nuripin sira | awêlas têmên ngong (n)dulu ||

15. Umatur nuwun nor-raga | Ki Wirya mêncêp[28] amuwus | èh êngdene saya mumblug | jêjèrèh wong (n)dongèng kalah | sirike nanging ya patut | dèn-dak-idak lir rinêncak | jêr sira nasarkên laku ||

16. Wong dèn-pakakkên durjana | tujune ènthèng sinangkul | ya iku Ripin tambamu | wong gêndhila kêlèmêngan | tan kongang kumringkang nguyuh | gêdhidhak dadi prakara | mèh thithik sira ngong-bubuh ||

17. Nuripin tan bisa mojar | Jèngrêsmi mèsêm amuwus | lah sêwawi paman laju | wus nipis wana kang kambah | mênawi mangke ing ngayun | yèn amanggih padhusunan | kewala ananggêl laku ||

18. Maklum mring santri kang lara | mêlarat anèng ing purug | kang paman alon amuwus | paran ing sakêrsanira | manira kewala anut | wus mêngkana gya umangkat | alon-lonan lampahira |[29]|

19. Pungkas wana pêjatènan | nampak têrataban grumbul | mêrga lêmpar wêdhèn mawug | sarwi dulu têtanêman | kèh dhuwêt jambu kêluthuk | têrag tan nuju mangsa wah | mung jali jarakcina gung ||

20. Wus cêlak ing padhusunan | kitrine katon ngarêmbyung | akêtêb ijo kadulu | anapak têgal papagan | neka-neka palanipun | kacaryan ingkang lumampah | wirangrongan andudulu ||

574. Wirangrong

1. Wanci Hyang Kalandaragni | nêngah panase angobob | tumapuk jiwangga lir tinunu | roron[30] lum mêrkitik | kêtênggêl ing Hyang

--- 9 : 193 ---

Surya | saliring rat kalêsahan ||

2. Tumumpêr lir anggêsêngi | Nuripin ngrêsula kagok | bilah nora jamak panasipun | gumamplêng (ng)gêdhêgi | tan ana ub-auban | lêmah tinapak apanas ||

3. Lêbu wêdhèn kang amawi | lir amênyak wedang umob | Nuripin lampahnya agêriguh | saking panasnèki | kêkicatan tan bêtah | ngalincak lèrèn sêdhela ||

4. Sinampyêng lampahirèki | dènyarsa kampir ing dhukoh | praptèng pinggir dhadhah nèng sor bulu | samya rarywan linggih | Jèngrêsmi lon ngandika | lan Ripin sira mèntara ||

5. Mring pomahan dèn-agêlis | anêmbung lèrènan kono | Ki Kulawirya jar lo iku gus | ywa kaya kang uwis | yèn kongsi ko(k)pindho-a[31] | amêsthi bilai sira ||

6. Jèngraga gumuyu angling | ya nèk manèh sira ngompol | Ki Nuripin sigra maring dhusun | angulat-ulati | janma ingkang prayoga | supaya ywa mêlang ing tyas ||

7. Takèn pakaumanèki | marang wong ingkang kaprêgok | yèn (n)dika têtanya kaumipun | niku Ki Nurbayin | tan wontên pangulunya | nging Ki Nurbayin punika ||

8. Pitutuwaning desa ki | dhik-kêdhik ragi ginuron | maring ingakathah[32] sami mriku | barang kang kinapti | Nuripin sukèng driya | nulya marang wismanira ||

9. Tinudingan wismanèki | Ki Nuripin mara gupoh | praptèng wismanira amitêmbung | nêdya nunukêri | angandhar mula buka | ing salampah rèh dinuta ||

10. Anauri Ki Nurbayin | inggih prayogi kemawon | nging ngong tan kêwasa pênêdipun | maring (ng)gèn pêtinggi | barang rèh tan kuciwa | lan pênêd watêkanira ||

11. Nanging (ng)gih (n)dika-aturi | mêriki kularsa tumon | Ki Nuripin sigra gupuh wangsul | praptanirèng ngarsi | Nuripin aturira | paduka sami ngaturan ||

12. Sami pitados tan watir | botên kadya kang kêlakon | punika prayogi wismanira |[33] nênggih Ki Nurbayin | ingkang tinuwa-tuwa | ragi

--- 9 : 194 ---

ginuron ing kathah ||

13. Lêga tyasira Jèngrêsmi | sarwi angandika alon | lah sumangga paman maring dhusun | kang paman nauri | lah ya payo prayoga | anulya samya lumampah ||

14. Lon-lonan malbèng desa-ki | mring wismanya kang tinanggoh | tan na dangu prapta gupuh-gupuh | kang duwe wisma wismèki |[34] sarya ris aturira | sumangga tumamèng wisma ||

15. Kang ngaturan nulya aglis | mangsuk ing wisma sinaos | kêlasa sarya-nyar tata lungguh | umatur Nurbayin | karaharjaning lampah | sarta têmbening pagutan ||

16. Sinauran sami-sami | sarwi pajar purwaning (n)don | Nurbayin nor-raga sakêlangkung | dennya[35] jrih mring tami | sabab wus miyarsa warta |[36] ki guru ing Wanamarta ||

17. Mangkya kang putra martami | kampir dènnya ngêlana (n)don | sru sokur ing nala sugun-sugun | mundur saking ngarsi | akèn angrukti sêgah | myang kinên[37] mènèk dawêgan ||

18. Dadakan nêmbêlèh pitik | têtêlu kang dhara babon | binasêngèk samya tan adangu | dènnya ngrêratêngi | wus ramut sêdayanya | anuding mring rayatira ||

19. Miwah mring anake èstri | têtêlu nging awon-awon | kinèn nyaosêna maring ngayun | sigra kang tinuding | naoskên sugata |[38] Nurbayin (m)bêkta dawêgan ||

20. Nèng ngarsa ngirit kang èstri | kêlawan anake wadon | praptèng palungguhan suguhipun | sumaos ing ngarsi | Nurbayin lon aturira |[39] sumangga ingkang punika ||

21. Sumapala anaosi | namung sarate kalêson | wening nyu sacrêtan mugi katur | ring paduka sami | Jèngrêsmi rum ngandika | ênggèh sru pênrimaningwang ||

22. Pan sarwi samya angambil | dawêgan sampun binolong | nginum we sêdhêngan apikantuk | sêgêr angganèki | rêrêm dènnya katoran | lorot sinungkên mangandhap ||

--- 9 : 195 ---

23. Tinêlaskên mring Nuripin | dêgan lajêng pinêlathok | pan wus binêlungkang dêgan têlu | wus têlas binukti | Jèngrêsmi lon ngandika | kalungsèn ing katambêtan ||

24. Sintên paman ranirèki | lan ing pundi raning dhukoh | matur kang liningan nggih sang bagus | kang sotah mastani | pun Nurbayin kawula | nèng ngriki katêmpah sêpah ||

25. Momong nak putu gêng alit | mung kula kang dèn-dhêdhaplok | myang nak-putu prapat dhusun-dhusun | kang sami mêrsudi | samya dhatêng mring kawula |[40] anggêpe sami ambapa ||

26. Dene kang dhusun puniki | winastan dhusun ing Longsor | pan ragi keringan dening kècu | tan purun ngrêsahi | Jèngrêsmi ris ngandika | (ng)gih sokur Alkamdulilah ||

27. Ki Nurbayin matur malih | sumanggamba turi turoh | gya ingkang ingancaran aturuh | sarwi ngandika ris | lah suwawi wasisan | sami anadhah kêmbulan ||

28. Nurbayin nuwun turnèki | paduka nadhah sang anom | kula wus luwaran duking wau | yata kang abukti | pikantuk dènnya nadhah | nutug nulya aluwaran ||

29. Cinarik sinungkên maring | Nuripin nadhah adhokoh | kongsi tan bisa bah langkung tuwuk | akêdhik kang kari | pan wus dènnya amangan | sininggahkên ajangira ||

30. Ki Wirya gumuyu angling | lo Ripin olè (m)bêbadhog)[41] | jarene kêlaran gêring ngukruk | pêmangane bêlis | asor yèn kêwarasan | agawok giris tumingal ||

575. Gurisa[42]

1. Jayèngrêsmi lon ngandika | kadipundi wau paman | mawine dhusun kèringan | puniku sabab punapa | Nurbayin alon turira |

--- 9 : 196 ---

duga-dalêm[43] ingkang mawa | kêdah kèringan kewala | (ng)gih wontên kêdhik kang mawa ||

2. Kang dados pêtinggi desa | ing Longsor ragi keringan | sagêd ngêmori ing kathah | dhasar pênêd manahira | yèn kêtêmpuh ing prêkara | dhasar sêntosa bêlaka | bêbanthèng ing pêgunungan | wastane Raga-mênggala ||

3. (ng)Gih anak-anakan kula | mêksih kêpenakan misan | mila yèn parêng ing karsa | mangke prayogi mangetan | angêt datan sumêlang tyas | inggih pun Raga-mênggala | kêlangkung rêmên tamuwan | wong sae ginêmatènan ||

4. Utawi tamu prayoga | mendahipun bungahira | punapa kang kinarsakna | kados tan cuwa ing karsa | lah sumangga yinêktosan | Jayèngrêsmi ris ngandika | (ng)gih sokur paman utama | nging dhêdhême tyas manira ||

5. Kêdah nèng ngriki kewala | nukêri wismane paman | sêdalu lawan sêsiyang | anêdha-lila andika | Ki Nurbayin lon turira | inggih sumangga kewala | namung ngaturi prayoga | kang pitados ing panggenan ||

6. Jèngrêsmi nauri sabda | inggih sapênêde paman | mêngkana ing wancinira | wus akir wêktu Luhurnya | paman manira yun salat | umatur inggih sumangga | nulya samya marang langgar | Nurbayin kinèn dadi man[44] ||

7. Matur mopo mum kewala | Jèngrêsmi ngimami salat | antara wêktu wus bakda | tan kundur laju nèng langgar | Ki Nurbayin maring wisma | nuduh kèn saos dhaharan | mring nak rabinya mring langgar | samya naoskên nyamikan ||

8. Cinaran dhahar nyamikan | ngawirya samya dhaharan | wowohan myang lah-olahan | wus antara dangunira | ing wêktu wus manjing Asar | sêdaya sarêng akadas | samya salat wêktu Ngasar | wus pêragad bakda salat ||

--- 9 : 197 ---

9. Mêksèca lênggah nèng langgar | Ki Nurbayin marang wisma | akèn nyaoskên dhaharan | rabinya lan sutanira | gupuh sêsaji mring langgar | wus tinata anèng ngarsa | samya mundur maring wisma | Nurbayin nuding rowangnya ||

10. Kinèn ngaturi pra tuwa | manggihi têtamunira | miwah ki pêtinggi lurah | lurah bubundhêling desa | sarta angrukti sugata | -nira kang badhe jagongan | wus nyêmbêlèh bèbèk ayam | myang angolah pêpanganan ||

11. Wus rumat dènnya parentah | nulya Nurbayin myang[45] langgar | tundhuk lan para ngawirya | saha nyarakkên dhaharan | ingkang sinêmbrama samya | adhahar sasênêngira | wowohan myang lah-olahan | nyamik sapikantukira ||

12. Nurbayin alon turira | sang bagus amba punika | rumaos kêlangkung bêgja | inggih tamiyan paduka | pêndugi-kula ing manah | andika sampun utama | ing ngèlmi ingkang sampurna | pun bapa angalap bêrkah ||

13. Kula tuwa-tuwa bangka | kakèhan taun kewala | tan (n)dungkab babing sampurna | ing dalêm titah ngagêsang | kêtungkul ngèlmi nènèman | tan dugèng ngèlmi kang tuwa | inggih sanguning apêjah | mugi sang bagus asunga ||

14. Pitêdah ingkang sanyata | Jayèngrêsmi lon ngandika | mêne dènnya nyênyamikan | mêksih angasta pisang mas | saulêr sarwi anabda | mèsêm wor ing panêmbrama | kêlangkung atêbih paman | pêmbatanging[46] mring manira ||

15. Lir ngincup antuping kombang | cêpak lupute pêthèknya | tangèh kêlêrêsaneka | manira santri wêlaka | mêksih winulang sudarma | dèrèng wruh ngèlmu nèm tuwa | yèn ngèlmi santri tan endah | namung ngèlmi sêmbahyangan ||

16. Linulud dalu lan siyang | gumuyu Ki Kulawirya | i bilah dene agawat | kang Nurbayin pitakonnya | dene kadi wohing nanas | mawi pinilih nom tuwa | puniku dospundi kakang | Ki Nurbayin mèsêm nabda ||

--- 9 : 198 ---

17. Inggih mangsa-borong samya | ing ngriku panuwun-kula | angalap bêrkah wuwulang | mila ngong atur pêtanyan | saking balilêt[47] kawula | dununging ngèlmi nèm tuwa | sêsangu ginawa pêjah | Ki Wirya sangssaya[48] latah ||

18. Sarya ngling kaya wong lungan | mikir sangu kang ginawa | Jèngraga mèsêm ngandika | lêrês man Nurbayin (ng)gènnya | tanya ngèlmu nom tuwanya | kang nyata pêtanyanira | wajibing gêsang ihtiyar | puniku apan utama ||

19. Ki Wirya malih ngandika | (ng)gih gampil puniku kakang | Nurbayin pêtanyan-dika | tan susah matur anakmas | sêkalihan miwah mring wang | gampile andika tanya | marang Nuripin kewala | uningèng ngèlmi nom tuwa ||

20. Yèn kula ngèlmi punika | kang ginawa sangu pêjah | pênêde sangu bêrambang | kinandhut ywa ical-ical | niku kakang kang utama | tinandur anèng ing dunya | suprih thukul ing akerat | mêkotên pêsêmonira ||

21. Kudu-kuduning agêsang | kang tan pêgat pujinira | lir bêrambang ingoncèkan | tan têlas kuliting brambang | sap-sapaning ngèlmu rasa | Nurbayin mèsêm anjola | matur tan pati surupan | anyathêti kanthètira ||

576. Kinanthi

1. Ki Kulawirya amuwus | yèn andika kang Nurbayin | arsa wruh ingkang têtela | (ng)gih ngriku maring Nuripin | kang wus tinanilan[49] mulang | mring murid ingkang sêdyapti ||

2. Ambakna niku nyêkukruk | tan kêna dèn-mêjanani | Ki Nurbayin ngungak-ungak | sarya ngling marang Nuripin | kadospundi ngriku anak | lajênge mungguhing ngèlmi ||

--- 9 : 199 ---

3. Nuripin nauri saguh | (ng)gih mangke kewala gampil | mêksih apanjang onjodnya | tiyang wus anèng ingriki | tan susah kasêsa-sêsa | dêdalon kewala bêcik ||

4. Mêngkana ing wancinipun | ancala wus tunggang wukir | samya mudhun saking langgar | arêbat wêktu Mahêrip | Jèngraga kinèn dadi man[50] | wêwacanira dèn-apti ||

5. Nurbayin ngalêm jro kalbu | sangsaya dènnya jrih asih | wus bakda wêktu Mahribnya | nuju sunatira wabin | gya manjing angangkat Ngisa | Jèngraga mêksih ngimami ||

6. Antaranira bakda wus | pêragat sunat lan witir | samya ngaturan mring wisma | nulya sêdaya umiring | wus prapta tata alênggah | ginêlaran sarwa suci ||

7. Ki Nurbayin sigra nuduh | mring rabi lan anaknèki | ingkang liningan ngêpah |[51] êmboke nuduh mring siwi | padha sira rêrêsika | ngladèni dhayoh priyayi ||

8. Ing sêkadare wong dhusun | aja nisthakakên kèksi | anake samya agêpah | nulya bêbraèn arêsik | Banêm Banikêm Baniyah | ting gadhuwêt salin jarik ||

9. Banêm tapih tuluh watu | grusan tigas dèn-anyari | kêmbên solok turun waspa | gêlung munjung dèn-sêkari | usit tanjung lan kênanga | acucundhuk sêkar kanthil ||

10. Boborèh sari apupur | Banikêm tapih garingsing | mayang mêksyanyar bang-bangan | kêkêmbên pêlangi wilis | apupur wêdhak lamatan | gêlung (n)dhog kagênêm jindhil[52] ||

11. Baniyah tapih têruntum | kêkêmbên pêlangi abrit | ubêd kêkêndhon sumangga | singsêt ngarêp nglokro buri | gêgêlungan canthèl pisang | anggondhèl nèng githoknèki ||

12. Tanpa sekar[53] mung cucundhuk | kanthilan[54] ronne sêmlêmpit | [...] |[55] pupur walêr borèh kuning | ni rara katêlu pisan | mèh kêlungsên ing wêwanci ||

--- 9 : 200 ---

13. Prawan tuwa ting salêbug | gadrug-gadrug durung laki | wangun wagu kiwa-kiwa | ambêbêsus mêsês linthis | nyongar-nyongor tiru bapa | mung Baniyah dhamis kêdhik ||

14. Samya irêng rada suluh | ngungkuli sarwa sêthithik | sawuse samya adandan | biyange mèsêm sarya ngling | lah ya mêngkono nakingwang | patut kadêlêng priyayi ||

15. Wis ta mara dèn-agupuh | ladèkna suguhmu aglis | kang sinung ling sigra nyandhak | pasugata maring ngarsi | Banêm Banikêm Baniyah | (m)bêkta bucu dhulang kêndhi ||

16. Sinaoskên marang ngayun | Baniyah majêng ing ngarsi | anjongok sarwi kandhêgan | tangan têngên nata piring | kiwa kuwaga siduwa | liringe amêratani ||

17. Kêmbên kakosèr ing sikut | marucut lukar sanisih[56] | bluju mêthuthuk mênthêkan | lir wudun ngabuh-abuhi | mêntholos ngênthos angegla | anjingkat ni rara isin ||

18. Bênakkên kêmbên kêsusu | tangan sih nyêkêli piring | isi ragi srundèng kacang | byuk wutah mawut mratani | arèngkodan solahira | angimpun kêmbên sasisih ||

19. Têngên brukut kiwa mrucut | gênti mênthongol kaèksi | pra tamu nênamur tingal | bapakne (m)bêkus ngaruhi | hih bocah tan ngarah-arah | Banêm Banikêm ngèsêmi ||

20. Baniyah srèwotan mundur | mipit kêmbên kang ngêndhoni | bug-bug lumayu mring wisma | mêksih sarwi bêkta piring | ni Baniyah langkung merang | kakang wus mundur sing ngarsi ||

21. Biyange mèsêm asêndhu | bocah apa sira iki | polahe sêmbèr lèwèran | têmah angisin-isini | samya anutuh sêdaya | biyange lan kakangnèki ||

22. Biyange ngungun andulu | marang sutanira katri | samya brangta mring tamunya | kêtara pasanging liring | dhasar sami prawan kawak | mêjên mulat ing têtami ||

23. Wau kang sami alungguh | Ki Nurbayin ngancarani | sumangga awêwantinga | kula turi sami bukti | prayogi mriku piyambak | sumapala nênaosi ||

--- 9 : 201 ---

24. Anuwun sêpuntênipun | pasugata tan prayogi | pra ngawirya ris ngandika | ênggèh wus têrima-mami | tan sagêd amangsulana | sih andika sung kêndhuri ||

25. Pan samya sarwi têturuh | (n)dan lêkas sarêng abukti | pikantuk dènnya anadhah | antara dangunirèki | anutuk dènnya kobokan | majêng ingkang nglêladèni ||

26. Biyange ngoso amuwus | lo uga manèh mêndhêlis | (m)bok sing singsêt kêkêmbênan | Baniyah sigra ngowahi | sih kêndho dhadhandhêmira | tan kêna dèn-ruh-aruhi ||

27. Kêmbênan angglathik-mungub | ngêndhog sêtugêl kang kèngis | bêngkêr mrih mundul kinarya | ngegla wonga-wonganèki | Banêm Banikêm myat ewa | rêbut dol ayu mring tami ||

28. Ni rara têlu mangayun | sami ulate mumurih | sarêng praptanirèng ngarsa | Jèngraga Kulawiryèki | ewa mèncêp ngling ing driya | andruwêng têmên wong iki ||

29. Wong padha lir bugêl sêmpu | dol ayu tan dulu dhiri | pangrasane yu-ayuwa | nuliya dèn-dhêdhêmêni | dhapure kaya bêdhigal | tan na ngrasa ulah liring ||

30. Ni rara têlu agupuh | anyarik ambêngirèki | lajêng sinungkên mêngandhap | kabèh mring santri Nuripin | adhacah rampadan tarap | Nuripin glis muluk nasik ||

31. Kêsusu tan kongsi wisuh | lapake kêpengin bukti | Ki Wirya anolih mojar | lo cêkothonge Nuripin | lir sorok tlethong gêdhogan | ambêlabak olèh kardi ||

577. Bêlabak[57]

1. Ki Nuripin athêkul dènnira bukti | puluke | nora kongsi angêpêl ukur nyêkêdhung | tangane ||

2. Bluwa-bluwo lap-lêp tan kanthi dèn-mamah | sêgane | themal-thèmêl mangan iwak nora anggop | cupake ||

--- 9 : 202 ---

3. Kae Kulawirya myat marang Nuripin | tandange | ngling ambêkus dubilah Nuripin kumat | edane ||

4. Ambakna wong (m)bêbadhog lir tan kaupan | dilèngèng | nora jamak mamah-mumuh mangan iwak | cuwake ||

5. Ngaji pupung ngijèni tan na ngregoni | jêbloge | pamuluke akêrêp lir asu gancèt | ngingkige ||

6. Nora kongsi tugêl upane pinamah | ge-age | pilang-pilang gondhange bisa ngêlêdi | kêrêpe ||

7. Ki Nuripin ambêkuh mêksih amangan | grundêle | èh êng jêlèh andêlna dahwène opèn | panastèn ||

8. Saya nêmên pêmangane mundhak sêngkut | cêkohe | Ki Wirya ngling lo malah druwowo bae | edane ||

9. Matur e e lae angangkah punapa | pamine | yèn mundura mangsa siyosa amangan | warêge ||

10. Wus mêngkana anutug dènnya amangan | dangune | ingundurkên ajange marang ni rara | katrine ||

11. Samya mèsêm ni rara atutup lambe | anggane[58] | wusnya mundur nulya naoskên dhaharan | ge-age ||

12. Wowohan lan olah-olahan mêpêki | kabèhe | Ni Baniyah tansah ngalang-ngalang liring | lirike ||

13. Tan kêsaman dènnira anyangkut tingal | sêbêle | lir tambahing timba sinurupkên lèng dom | pamane ||

14. Tangèh panjingira paguting pasêmon | lèjême | kadya sawêr dènyarsa anglèng kêbunton | pêpête ||

15. Wusnya naoskên dhêdhaharan ni rara | nulya ge | samya mundur mring wisma sêmune cuwa | atine ||

16. Ki Nurbayin matur sumangga punika | sêsambèn | sawontêne mamangsêgan sumapala | nisthane ||

17. Tamunira nauri inggih ngong-trima | ing sihe | mapan sampun ingadhêpakên ing ngarsi | sêlote ||

--- 9 : 203 ---

18. Tan antara kang samya êca alênggah | dangune | gya prapti ki pêtinggi Raga-mênggala | alinggèh ||

19. Tur pêmbagya marang pra tamu katrinya | rahabe | winangsulan wilujênge sami-sami | wuwuse ||

20. Wontên malih kang prapta pra tuwa-tuwa | tanggane | wong pipitu pan Ki Soma Wanadrêpa | lan malèh ||

21. Tanujaya Wrêgajaya Upagati | Ki Moglèng | Ki Miruda samya tinuwa ing desa | kabèhe ||

22. Gantya-gantya atur wilujêng mring tamu | pambêge | winangsulan pênarimanira sami | sojare ||

23. Samya dongong aningali mring têtamu | baguse | ing pasêmon mriyayi anjêtmikani | sênênne ||

24. Samya (n)duga lamun putrane Jêng Kyai | yêktine | kang kêkalih kêlangkung abagus anom | warnane ||

578. Sinom

1. Umatur Raga-mênggala | mring sang bagus Jayèngrêsmi | lamun pinarêng ing karsa | paduka kula-aturi | sarèh nèng wisma-mami | ragi wontên ombèripun | nèng ngriki karipêkan | duk siyang kawula wêling | mugi sang bagus kêrsa-a mring wismamba ||

2. Jayèngrêsmi rum ngandika | lah ênggèh kakang prêtinggi | asru pênarimaningwang | tan sagêd ngong mangsuli sih | ngriki kemawon mami | nunukêri wismanipun | angrêrêmakên lampah | krana Lah ngangkah punapi | anèng ngriki sasat nèng wismane kakang ||

3. Andhêku Raga-mênggala | cuwa dènyarsa ngaturi | langkung sêngsêmirèng driya | marang sang atamu katri | katrapan ing pangèksi | tyasira akusung-kusung | wus angrukti sugata | sêkul pangananirèki | Ki pêtinggi Raga-mênggala parentah ||

--- 9 : 204 ---

4. Mring batur kinèn ngambila | saosan kang wus miranti | agêpah ingkang liningan | amundhut pasugatèki | tan dangu nulya prapti | rong jodhang rampadanipun | sêkul lawan panganan | tinampan ni rara katri | ki pêtinggi ngling êndhuk banjur ladèkna ||

5. Banêm Banikêm Baniyah | solahe samya kinardi | mêsês lir ayu-ayuwa | dol ayu dlèrènging[59] liring | mêjên kêjêng ningali | tênagane mring têtamu | ambêdhog ngadhang ulat | anyêgat ulat pakolih | samya ngringêt ting pêruntus irungira ||

6. Sigra naoskên rampadan | bubucu angêt barêsih | sinaosakên ing ngarsa | ni rara tri nata piring | kabèh piring gumlêthik | wèng-wèng tansah myat ing tamu | mèsêm Raga-mênggala | ngling dèn-alon nglêladèni | ni rara tri samya mèsêm ingaruhan ||

7. Sarwi mulat ing tamunya | lirike amêratani | Jèngraga ewa tyasira | ngling ing driya bocah iki | anggigilani ati | kêmlakarên ing pandulu | kaya tan kolu mangan | ngênês gêring dening liring | wong lir gênjik jêginik kêmêdah endah ||

8. Wusnya gya mundur ni rara | ki pêtinggi ngancarani | sumangga ingkang punika | kawula naosi bukti | sêpala tan prayogi | namung pêmancaling kêmul | inggih maklum paduka | kawula turi wêwanting | Jayèngrêsmi alon wijiling wêcana ||

9. Kêlangkung pênrimaningwang | pasihaning kang prêtinggi | tan sagêd amangsulana | pinagut amanggih bukti | sarya ngling jroning ati | kêmurahaning Hyang Agung | dene mêntas luwaran | mawantu ana asung sih | kaya-kaya tan kêwawa nadhahana ||

10. Nulya wêwanting sarya jar | lah suwawi kang prêtinggi | myang pra sêpuh sêdayanya | samya akêmbulan bukti | têmbene sih pêpanggih | kewala krana Lah-ipun | sêdaya aturira | paduka sami abukti | botên susah anggalih ingkang omahan ||

11. Pinêksa kêmbulan nadhah | gupuh mojar ki pêtinggi | èh sapa kuwe kang ana | sira mêngetana aglis | mundhuta bucu malih | roro sarampadanipun | kang tinuding gya mentar | tan dangu anulya prapti | sinaoskên tata nèng bale-watangan ||

--- 9 : 205 ---

12. Ingancaran ngangsêk kapang | Nuripin kinèn alinggih | ing salu royom anadhah | tan ayun Jèngraga angling | nuruta mèlu linggih | konjalan kono ing salu | Nuripin sigra minggah | mring salu nêpungi linggih | adan lêkas samya kêmbulan anadhah ||

13. Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri Ki Kulawiryèki | samya micarèng ing nala | owêl rahabing pêtinggi | kêpalang kaduk bukti | namung animbangi tanduk | dangu dènnira nadhah | pikantuk anutuk[60] bukti | aluwaran samya wijik turuh asta ||

14. Ambêngira cinarikan | abikut ni rara katri | Banêm Banikêm Baniyah | samya angundurkên piring | Baniyah sikutnèki | pan anjarag ngêsuk dhêngkul | dhêngkule Jayèngraga | Jèngraga mêncêrêng[61] galih | hêng hêng dene andruwêng tênaganira ||

15. Ni rara bungah jro nala | munyung-munyung ambêdhidhig | mandah si yèn linawana | kêbêg atine glis mati | sêmono bae dening | tyase lir ambêdhah lambung | mêngkana sawusira | ambêng linorod ing wuri | namung kantun saênggèn kang ingantosan ||

16. Nuripin dènnira mangan | nênggih dangu angarèni | rewange kêmbulan mojar | wawi gus ywa isin-isin | prayogi kang dumugi | Nuripin ngling (ng)gih-(ng)gihipun | mangsi dadak isina | pan wus griya ngong pribadi | samya muwus lah inggih lêrês punika ||

17. Jayèngraga mèsêm mulat | Ki Wirya gumuyu angling | hi hi bilah nora jamak | kèh jujuluke Nuripin | omah kobong lan malih | ajujuluk kartêk rubuh | murade nora beda | sêsaka kari sawiji | matur tanggêl kantun sakêdhap wasisan ||

18. Wus lêpas sêkul ing ajang | ngling kula sampun dumugi | ginuyu rowangnya mangan | mènthèk-mènthèk Ki Nuripin | Ki Wirya ngling nudingi | wis kaya bagor auntu | ambêng wus ingunduran | gumanti dhêdharan ngarsi | pan cinarakakên mêmangsêganira ||

19. Jèngrêsmi mèsêm ngêndika | alon marang ki pêtinggi | punapi sun-walêsêna | mring kakang myang man Nurbayin | dene ta

--- 9 : 206 ---

ginêmatin | tan mantra têmbene tundhuk | langkung rahab maring wang | sêmune tan wigih-wigih | ki pêtinggi gumuyu anor turira ||

20. Kang botên-botên sinabda | tan rumaos katrimèng sih | kêtang kumêdah kawula | ngalap bêrkah wit kêpanggih | wus têtela kang warti | yèn paduka putranipun | guru ing Wanamarta | komuk ngulama linuwih | tan wontên lir (n)Jêng Kyai Bayi Panurta ||

21. Ginuron para ngulama | tuwin bupati pêsisir | masuk nêcêp samya nyabat | mring ramanta (n)jêng kiyai | kawula tumut mundhi | -mundi ing barêkahipun | ing mangkaya (n)jêng paduka |[62] sumasar kêrsanta kampir | sakêlangkung kawula asuka rêna ||

22. Lamun kêparêng ing karsa | paduka kula-aturi | rèrèh nèng ngriki sêpasar | sakêrsanta ngong-ladosi | kados tan walang kapti | Jayèngrêsmi lingira rum | kêlangkung pênrimèngwang | sih mulane kang pêtinggi | angrahabi mring wong mêntas kabêncana ||

23. Nanging tan dadya punapa | rinêksa dera Hyang Widi | atanggap Raga-mênggala | umatur mring Jayèngrêsmi | kabêncana dospundi | kawula nuwun sumurup | Jèngrêsmi kaduwung tyas | pitutur kang wus kawuri | tanpa misil anênangi têkaburan ||

24. Anolih mring arinira | Jèngraga sumambung angling | mêkatên lire kang Raga | ing lampah duk winginèki | kampir dhusun Têgarin | sasar nèng wismaning pêthut | kèh wastaning durjana | benggole ran Candragêni | samya kumpul wêtara wong satus ana ||

25. Ing dalu niyat misesa | angècu ngrêpês ing mami | ingêbyuk durjana kathah | anocog gêgaman wani | kakang-mas lawan mami | anjêjêr kewala (n)jêtung | mung paman Kulawirya | kang ngrampungi ing prêkawis | dur balêdug linawan tangan kewala ||

26. Katuju rinêksèng Suksma | kang ngècu gusis tan kèri | byar enjing nulya umangkat | nênanggung kampir ing ngriki | wus rahayu lêstari | kang myarsa samya angungun | nyênthe Raga-mênggala | ngling dhasar (ng)gonnê wong baring | wong Têgarèn gambuhane gêgêmblungan ||

--- 9 : 207 ---

579. Gambuh

1. Raga-mênggala matur | ambêg umbak prawiraning wuwus | yèn cêcêmplon Têgarèn sami kêpadhil | ancog-ancogên sêdarum | sêdhusun pisan wong bandhol ||

2. Dursila gêcul kumpul | wus damêle mêjahi dêlanggung | ki pêtinggi anjêngèngèk angling malih | jêgge manira andulu | wong Têgarèn anèng kono ||

3. Sapa jênênge mau | gupuh bature asru umatur | wong titiga kang mriki duk wau enjing | Jarangas lan Prêti-yuyu | kalawan pun Mêrak-jamprong ||

4. Raga-mênggala wuwus | lah undangên marene dèn-gupuh | gya ingundang tan dangu wong tiga prapti | kêmul bêbêd ting bêdhêgus | Raga-mênggala têtakon ||

5. Sira jare anukup | santri anginêp anèng desamu | kang tinakon wus mangêrti langkung ajrih | kang lênggah singgun-suminggun | kèlingan prawiraning (n)don ||

6. Matur sarwi tumungkul | botên nêdya kawula anukup | akalipun Braja-lamatan tyang kalih | Braja-lintang Dhadhung-awuk | kawula katut kemawon ||

7. Botên tumut angrubut | kula kewala lajêng lumayu | mila tan kêdrawasan tiga puniki | sêdaya pating garuruh | kèh kacurnan kèh kang pekoh ||

8. Dede sêwadosipun | kados-kados kang winastan ji-tus | mirêng kula sambate kang sami kanin | sajêg tan kadya puniku | lagi puniki kêtanggor ||

9. Raga-mênggala muwus | yèn ta sira mèlua angêbyuk | nora wurung sira ngong bubuh saiki | iku kaya pêngrasamu | ko(k) kira-kira wong rèncog ||

10. Tuju sira tan mèlu | yèn mèlua yêkti pêcah (n)dhasmu | kang liningan kêlangkung dènnira ajrih | Ki Kulawirya gumuyu | sarwi mulat ing Mrak-jamprong ||

11. Kang dinulu tumungkul | Mrak-jamprong Jarangas Prêti-yuyu |

--- 9 : 208 ---

kalimputan lir tikus pagut lan kucing | tan kêwawa salang dulu | Ki Kulawirya ngling alon ||

12. (ng)Gih ta lah yèn sun-gugu | dhi pêtinggi ngong duk winginipun | datan nêdya amêrjaya ing-ajurit | mung nangkis braja tumêmpuh | anjorogakên sakèh wong ||

13. Kècu asru anggrêgud | riwut blarut tambuh rowang mungsuh | pênthung-pinênthung lan rowange pribadi | kêjagur tapuk-tinapuk | ting kalêpruk kèh mêlopor ||

14. Dadya tyasingong kondur | tan bramantya dening salang gumun | wong kang udrêg-udrêgan lan rowangnèki | tan wontên ngênani ring sun | Raga-mênggala anjomblong ||

15. Myang sakèh kang alungguh | gawok myarsa sèstu janma luhung | dhasar warti putraning guru linuwih | mangkya mêntas anrang kewuh | atatas prawira tanggon ||

16. Sangsaya jrih kêlangkung | kang samya myat mring sang katrinipun | Ki Nuripin sumambung kandha duk nguni | sarwi anggaruti jagung | sinambi lan jênang dodol ||

17. Wuwuse nyamuk-nyamuk | kula yèn kèngêtan wingi dalu | duk bêndara kenthol rinêbut ing jurit | sore tyas kula wus pyar-pyur | myat wong kongsi wêdi nguyoh ||

18. Myarsakkên kang cinatur | dènnya ngampak ambegal mêmandung | linggih têpung sor jagongan duwe bayi | tan ana liyan cinatur | namung dènnya bêndhog[63] nyolong ||

19. Ngapalkên jaya èsmu | ting barisik guthite anukup | têndho wanci lingsir wêngi ngêprès wani | wong sadesa sarêng ambyuk | tujune bêndara jarot ||

20. Lir ngidak-idak tandur | lêbur tumpur kang ngrêbut byur mawur | satêngahing gawe ngong tan duwe ati | ngungsi mring longan amblusuk | ngambèn dèn-grêjak sakèh wong ||

21. Dêlika antol (n)jêpluk | ambèn ambyuk nindhihi maring sun | lir linakar amipit ing awak-mami | tan bisa obah sakojur | ngong sêsambat gêmbar-gêmbor ||

--- 9 : 209 ---

22. Tujun glis balêdug |[64] binirat mring bêndara gya mawut | datan ana siji ingkang mangga-pulih | kula tinimbalan gupuh | ngong matur sru bêngak-bêngok ||

23. Nulya bêndara gupuh | abrengkal galar dêlikanipun | kinèn tangi manira tan bisa osik | kewala tinarik asru | ngong gya rêngkêng-rêngkêng lunggoh ||

24. Sêkojur badan rapuh | kongsi sêpriki ing sakitipun | angrêmpiyêg ting garêgês raosnèki | kang myarsa samya gumuyu | anduduk dadi guguyon ||

580. Dudukwuluh[65]

1. Ki pêtinggi Raga-mênggala gêgêtun | myarsa kandhane Nuripin | dènnya amanggih pêkewuh | anèng dhusun ing Têgarin | rahayu prawiraning (n)don ||

2. Myang sakèhe kang jagongan samya ngungun | micarèng sajroning ati | tan wingwang putraning guru | putra kadange linuwih | sabdaning rama kinaot ||

3. Apan iku kaote trahing aluhung | sèjèn pancène wong gombrik | yèn kêtêmpuh tombok umur | saking apêse tan yuni | wong awon nora winongwong ||

4. Kang mêngkana osike pra sêpuh-sêpuh | pupuji sokur ing ati | wah jrih asihirandulu | Ki Wirya mèsêm dènnya ngling | atêtanya mring Mrak-jamprong ||

5. Hèh kisanak ngong tanya marang sirèku | rika ngaku aywa kumbi | duk sira padha anukup | apamu kang tiwas kanin | wong tri tutura maring ngong ||

6. Samya matur wong têlu inggih sang bagus | yêktose kula puniki | tiyang tiga sami tatu | kang sirah sami anggêtih | kados kenging pênthung bandhol ||

7. Ki Nuripin mêtênggêng sarwi amuwus | dene kathik têdhas wêsi | lah aji-(n)dika si Lêmbu | -sêkilan kadi-punêndi | kongsi anandhang kêtaton ||

--- 9 : 210 ---

8. Nauri dandosan mêkatên puniku | tan kenging kêdah bilai | kawula wus niyat mantun | tobat-kula yèn nglampahi | inggih ing pêndamêl awon ||

9. Ki Nuripin nauri sarwi gumuyu | layak yèn (n)dika marèni | marine mari kabutuh | tuju-tujune marèni | wong wus kapêngkok kêpokoh ||

10. Gêr gumuyu sêdaya rowangnya lungguh | Kulawirya mèsêm angling | (ng)gêguyu mring ulatipun | wong têtêlu pucat isin | Ki Kulawirya agupoh ||

11. Ngrogoh kanthong mundhut têlung reyal wutuh | lo niki (n)dika tampani | nyêreyal edhang wong têlu | ngong asung patiba jampi | rika marèni kemawon ||

12. Polah pala-cidra dursila cêlimut | Mrak-jamprong sigra nampèni | sarwi matur nuwun-nuwun | sêdaya ingkang alinggih | dènnya andêlêng malongo ||

13. Jayèngrêsmi Jèngraga mèsêm andulu | samya sokur tyasirèki | mring paman asung sih maklum | Nuripin ngaruh-aruhi | lo mêngko uga angglèmbos ||

14. Ethok-ethok marèni durjananipun | kêjaba andika salin | jêjênêng rika punika |[66] tan lumrah nganèh-anèhi | lan jênêng salumrahing wong ||

15. Jênêng Mrak-jamprong Jarangas Prêti-yuyu | apa jênêng Kêndhil-wêsi | Lutung-mènglèng Tumbak-ladhu | Sambang-ngèrèng Candra-gêni | Kêthèk-mingkar Klunthung-waloh ||

16. Jêjênêngan kabèh kang mêngkono iku | bangsa brêkasakan bêlis | thèthèkan setan lêlêmbut | (m)bok jênêng sing lumrah janmi | ywa rika jênêng mêngkono ||

17. Nauri wong tri o o inggih kêlangkung | sêndika angalih nami | jênênging tani kang patut | Nuripin angling (ng)gih bêcik | lan malih bênêre nganggo ||

18. Pituwase surup dadya arta ngusur | têlung wang edhang wong katri | sababe aku ya mèlu | lara babaganing kanin | ngong kêtindhihan ambèn bot ||

--- 9 : 211 ---

19. Kang miyarsa sêdaya sami gumuyu | Ki Wirya ambêkus angling | kakèhan amèt si Cêblung | wong ngêmis (n)dadak andruwis | ya mara wis ta ing kono ||

20. Ki Ripin amung wus pundi ta ing riku | abêgja rika pinaring | wong têlu mèsêm sumaur | inggih (m)bok sampun akawi | mundhut ujuran kemawon ||

21. Inggih kula sami ngaturi nyêtangsul | anggrisipun dinol dhingin | benjing-enjing pênêdipun | Nuripin anolih angling | lo niku (n)dika pun goroh ||

22. Sinaguhan wong têlu Nuripin manthuk | ginuyu sakèh kang mèksi | Ki Kulawirya amuwus | dhusun niki dhi pêtinggi | kêbawah pundi ing Longsor ||

23. Desa gêdhe wiyar pêsabinanipun | Raga-mênggala turnya ris | ing Longsor cacah sangang jung | pan inggih tumut nêgari | Tabon Panaragi katong ||

24. Nging kalêbak wukir mring Trênggalèk ngriku | Trênggalèk-wulan ngabèi | apan cacah kalih-atus | dèn-dêgi dêmang kêkalih | Trênggalèk-wulan sawiyos ||

25. Ing Trênggalèk Lêmbuasta wastanipun | ngabèine kang sawiji | sami dêmang lênggah nyatus | mas dêmang ingkang sawiji | Kidang Wiracapa jarot ||

26. Sisih lan mas dêmang Wiracana nêngguh | sêntana ing Pranaragi | pan sami sêntosanipun | wontên kaote sakêdhik | bèr Wiracapa maring wong ||

27. Esmu kagyat Kulawirya myarsa wuwus | angling sêsambèn ing kapti | puniki mungguh ing laku | rayinta anakmas kalih | tinuding sudarma karo ||

28. Inggih kaka kawula (n)jêng kyai guru | kon ngulati kang (n)don anis | Sèh Amongraga linuhung | ran dèrèng parêng pinanggih | samêrga kalungsèn wêrtos ||

29. Lan angluruh karuhe (n)jêng kyai guru | salong ingkang wus pinanggih | mung kantun kang (n)dika tutur | ran Kidang Wiracapèki | manira ayun pêpanggoh ||

--- 9 : 212 ---

30. Yèn sêmbada si adhi mugi tutulung | yèn èstu anakmas kalih | umangkat ing besuk-besuk | ngong nêdha rencang sawiji | nuduh mring Lêmbyasta mêngko ||

31. Jayèngrêsmi Jayèngraga nunggil wuwus | lah inggih kakang pêtinggi | prayoga asung pitulung | Raga-mênggala turnya ris | inggih sêndika kemawon ||

32. Pan kawula priyangga kang atut pungkur | marang ing Lêmbuastèki | mangsa ngong wratna ing laku | pra ngawirya suka myarsi | mring Raga-mênggala sagoh ||

33. Ki Wuragil Kulawirya malih muwus | lah sokur adhi pêtinggi | kalawan sanès cinatur | pênêd bab ngrasani tani | sami pucungan angomong ||

581. Pocung[67]

1. Tanêm-tuwuh ngilmune barang tinandur | mrih tulusing sawah | sêlamêt dadining wiji | wong tani kang tinêmu tanêmanira ||

2. Wawi ngriku paman-paman para sêpuh | wong nganggur jagongan | pênêd caturan kang misil | supayane anarik budi raharja ||

3. Alon matur Raga-mênggala pra sêpuh | nuwun jasad kula | sêdaya yèn tiyang ngriki | datan wontên kang nalar mung mrih lèlèran ||

4. Babing ngilmu gugunêman sami busuk | myang kang tuwa-tuwa | samya bodho sadayèki | barang kêdah tansah têtakèn kewala ||

5. Mring puniku Ki Nurbayin kang mumuruk | sêkathahe ingkang | pitakèn marang Nurbayin | pan sêdhêngan kewala tinakokêna ||

6. Ananêmbur pitutur miwah nênandur | sami atêtanya | Ki Nurbayin mituturi | inggih mangsa borong ing ngriku kewala ||

7. Sêmu (ng)guyu Ki Kulawirya amuwus | kalingane kakang | Nurbyin tunggul desèki |[68] kang dadya pêngangson ing nak-putu kathah ||

--- 9 : 213 ---

8. Mèsêm matur ing botên pantês kawuwus | namung tambêl-bêtah | kêtêmpuh sêpuh pribadi | ilmi awèl-awèl prandene ginêga ||

9. Lingira rum Ki Wirya sami ginuyu | sêkadar wong tuwa | kados pundinipun malih | inggih pantês kêjibah rèh kêwajiban ||

10. Babing kawruh maesa won pênêdipun | ingkang pinilala | myang mangsa tanduring wiji | saking pundi titike ingkang prayoga ||

11. Ris umatur yèn maesa titikipun | ingkang pancal-buntal | wulu pandhês kang anunggu |[69] ingkang kêngkêng kawête bang gantangannya ||

12. Gêgêr wusu kang kiyat bubuntutipun | kandêl lêng-lêngira | kuping kang jamur krêna brit | kang tan kalung kang mêmêl andhêmanira ||

13. Kulit alus kang ngêmbêr bubunguripun | kang manggak pathaknya | ilat kang mobit nêlasih | wadhuk bandhur kang ngupih landhung iganya ||

14. Tracak sungu kang mêlês utawa dhungkul | punika winastan | dhoyok sinom raja pèni | kalis ngama asrêp lacake tulusan ||

15. Lingira rum Ki Wirya sami gumuyu | lah niku prayoga | kêduga têmên tyas-mami | pênêd linajêngkên kang Raga-mênggala ||

16. Saratipun têtanèn utaminipun | supaya ywa ana | Raga-mênggala turnya ris | kang kêlampah tanah ing riki saratnya ||

17. Yèn ta lamun taun Alip wit mêluku | ing dina Jumungah | saking kidul-wetan wiwit | pêmlukune winêkasana ing têngah ||

18. Nêbaripun ing wiji tancêbing tandur | kalêrês ing dina | apênêd Jumungah Lêgi | amanipun punika apan bang-bangan ||

19. Saratipun ampo lawan jêruk gulung | pinêndhêm tulakan | lamun taun Ehe wiwit | mluku dintên Arbo saking lèr lêkasnya ||

20. Wêkasan wus ingkang lèr-kilèn puniku | nêbar ing winihnya | tancêbing tandur marêngi | dintên Rêbo amane pêksi anêba ||

21. Saratipun apan pisang saba nêngguh | pinêndhêm tulakan | yèn Jumawal wiwitnèki | mluku dintên Sêptu winiwitan têngah ||

22. Nêbaripun myang tancêbing wiji tandur | Sêptu ama bugang | lêri bungkak sambêl cabe |[70] jangan mênis sinajèkkên ing tulakan ||

--- 9 : 214 ---

23. Lamun taun Je dènnya wiwit mêluku | Kêmis ing lèr-wetan | wêkasan kidul-kilèn wis | nêbar winih tancêbing tandur Kêmisnya ||

24. Amanipun cèlèng kang angungsir tandur | sarat uncêt wadhang | kêlawan têrasi abrit | jagung saontong pinêndhêm ing tulakan ||

25. Lamun taun Dal Nga-at wiwit mêluku | kidul lêrês dènnya | wêkasan lèr lêrês nênggih | nêbar winih tandur nênggih dina Nga-at ||

26. Amanipun ulêr sarat lutung |[71] timah budhêng apan | pinêndhêm tulakanèki | yèn taun Be wit mluku dintên Sênèn-nya ||

27. Lêkasipun sing wetan wêkasanipun | lèr kilèn yèn nêbar | winih tandur Isnèn ugi | amane sundêp pan saratènja jaran ||

28. Pinêndhêm tulakan lamun taun Wawu | wit mluku Sêlasa | saking kidul-wetan nênggih | wêkas kidul kilèn yèn nêbar Sêlasa ||

29. Amanipun walang sarat lênga-taun | pinêndhêm tulakan | kêlamun taun Jimakir | amêluku wiwit ing dintên Jumungah ||

30. Saking kidul-wetan wêkasan têngah wus | nêbar wiwinihan | tandur ing Jumungah ugi | amanipun tikus bêrit sarat jênang ||

31. Baro-baro lan pêngaji sigar abu | botên kênging nganyang | lan salêmbar ronning wringin | binuntêl ing ronning pisang pêronggolan ||

32. Pan tinangsul lawe wênang ubêt têlu | tamat gotèk sarat | têtanèn angolah sabin | Jayèngrêsmi mèsêm aris angandika ||

33. Brêkatipun kaole kêtêmpuh sêpuh | puniku manira | nulat sarating têtanin | eca lamun tinurua[72] lir swarkara ||

582. Sarkara[73]

1. Jayèngraga nambung mring raka ris | inggih sèstu prayogi tinulad | kang sarat ngilmi têtanèn | tanah paduka dangu | ing kêrajan Wanamartèki | dèrèng mangêrti sarat | mluku nêbar tandur | kang paman sumambung mojar | iya bênêr tan ana lir kang Nurbayin | ilmu sarating sawah ||

--- 9 : 215 ---

2. Jayèngrêsmi anauri aris | inggih paman prayogi ginantya | ilmine sarat têtanèn | utami yèn tiniru | kojah mring sêlamête pingil | kasab kasiling sawah | sangêt lothungipun | benjing yèn prapta ing wisma | wong ing Wanamarta kang samyolah sabin | winulangan supaya ||

3. Kawêdalan dènnira sêsabin | kang paman manthuk mèsêm ngandika | iya yèn besuk wus mulèh | wong ing kana winuruk | yata wau wancining ratri | lingsir wêngi anggagat | mra-têlu wit bangun | Jayèngrêsmi lon ngandika | kakang Raga-mênggala lan man Nurbayin | prayogi ta luwaran ||

4. Kula nêdha sarèh anèng mêsjid | sèmèk lêlayapan munggwing langgar | Nurbayin lan pêtinggine | samya lon nor umatur | yèn sêwawi kewala ngriki | ing jrambah pasênthongan | kawula atunggu | nèng jawi samya lèk-lèkan | Jèngrêsmyang-ngling mugi sami amaklumi | mring wang katoran lampah ||

5. Raga Mênggala lawan Nurbayin | samya umatur sumanggèng kêrsa | gupuh ngrakit gêlarane | Jayèngrêsmi umêtu | mudhun bubar kang samya linggih | amulih sowang-sowang | wau sang abagus | laju tangat anèng langgar | Kulawirya nèng paningrat lan Nuripin | sinaosan gêlaran ||

6. Tuwin pêsareyannya Jèngragi | anèng wisma priyangga pimrênah[74] | nèng salu alit (m)bing kilèn | Ki Nurbayin wus masuk | mring jêro mah lan rayatnèki | lajêng samya anendra | mêngkana kang sunu | Banêm Banikêm Baniyah | wong têtêlu nèng salu sami alinggih | rêrasan guligikan ||

7. Guguyon ririh pating barisik | saking dahat mêpêk birainya | malah sêmada kêlungsèn | sami pêrawan jêbug | ting gadêbug durung alaki | dèrèng wruh rasèng priya | nanging sring andulu | bapane yèn gêgarapan | lan biyange lêt rong bêngi têlung bêngi | anginjên ing bapanya ||

8. Dènnya pulangyun kalaning ratri | ni rara tri pan ajak-ajakan | rêbutan sami anginte | sabên-sabên andulu | mring biyunge kang anèng nginggil | bapane lininggihan | ngêthêngkrêng amangku | jumbul-jumbul kêtingalan | mring anake kang anginjên gênti-gênti | nyanane wus lumrahnya ||

--- 9 : 216 ---

9. Wong wadone ingkang anèng nginggil | wong lanange ingkang ngadhag-adhag | mêngkana ing pênyanane | saking dèrèng sumurup | brêkating wong durung nglakoni | tan wêruh ingkang mawa | bapane wus sêpuh | tan pati gurnan ngêrengkang | plaur mlumah kang tan sasah kongkah-kangkih[75] | kang uthi nyainira ||

10. Wong wus tuwa repot Ki Nurbayin | bojonira pan mêksih nom berag | dadya biyung kawalonne | marang ni rara têlu | sabên wêruh dènnya anginte |[76] anuju kabênêran | biyunge nèng luhur | bapane ingkang malumah | lamun nuju salumrahe wong sênggami | ni rara tan uninga ||

11. Yata ni rara katêlu sami | ting gadhêgês sami galênikan | nèng ngambèn sami bêbraèn | sami kalêthêkipun | pêngarahe mring Jayèngragi | bisa-a sacumbana | ni rara katêlu | ni Banêm lon wuwusnya |[77] mèsêm-mèsêm mring rine ni rara kalih | aririh bibisikan ||

12. Sainggane dhêdhayohmu iki | ya kemase bagus Jayèngraga | apa gêlêma kirane | jinak sapulanging hyun | lir sibiyung kalane ratri | anumpang mring si rama | apa ta ya ayun | priye Banikêm Baniyah | tyasku iki nora kêna dèn-sayuti | sru brangta mring Jèngraga ||

13. Ni rara ro anauri ririh | iya êmbuh kono (m)bok cinoba | gêlêm ora kêruane | kiraku bae ayun | wong kêpêncil tan ana janmi | diyane pinatènan | pêtêng nora na wruh | sarasane atinira | padha nora beda wong têtêlu iki | kedanan mring Jèngraga ||

14. Mêdhar wadi tan ana sin-isin | saking padha karêpe ni rara | jaragan tunggal karêpe | ni Banêm lon amuwus | lah (m)bok sira Banikêm dhisik | salah siji sadhengah | -neya wong ro iku | Banikêm Baniyah mojar | kowe bae kang Banêm dhisika bêcik | prayogane wong tuwa ||

15. Banêm jiniyat kinèn (n)dhisiki | nglêsêd anguh kêtêge dhêg-dhêgan | angorong salit gondhange | clêgukan ngulu idu | gajêg mara gajêge suthik | pinêksa mring rinira | rara kalihipun | gage ta payo sadhela | ngarah apa nora nana wong liyaning | wong wis padha kewala ||

--- 9 : 217 ---

16. Nulya mangkat Banêm wadhag-widhig | maring gyanning kenthol Jayèngraga | Jèngraga pan dèrèng sare | sapolahira wêruh | ni rara tri dènnya ting klêsik | Banêm mara Jèngraga | api-api turu | diyane wus pinatènan | praptèng gyannya sêg kêdhêkês mèlu guling | angêkêp lambungira ||

17. Jayèngraga pi kagyat ngling aris | sapa iki ngêkêti maring wang | ni Banêm alon ature | dhuh kawula sang bagus | sangêt wiyang moyang tyas mami | rongèh tan pandak lênggah | saking byat tyas wuyung | nunuwun jampyaning brangta | mugi sang abagus paringa jêjampi | bêndara mring kawula ||

18. Kadya pêjah sakala puniki | yèn tanpa-sung kêrsa ring kawula | dhuh kadipundi kemase | wawi ta sang abagus | kadipundi kula puniki | èstu-èstu bêndara | sakêdhap nuwun sung | raose kados punapa | saking dèrèng kawula nate nglampahi | anunan lan wong lanang ||

19. Jayèngraga gumujêng jro galih | ngunandika e lah iki beka | anukup wong turu ijèn | têmbunge dene aku | mêndhalungan tan wasis ing ling | kêburu karêpira | layak durung tau | linge gêrok pêgat-pêgat | nglêd-lêd idu rênggosan ambêganèki | mêtu ngirung kumrangsang ||

20. Pênggujêge jag-jagan agujih | mêtu ngirèng kumrangsang |[78] cêlathune bêlaka tan pakra |[79] rupane tan menginake | têmbung lawunge kidhung | datan ana ingkang prak-ati | pêrawan kongsi tuwa | nora na angingus | lah priye mono kiye ta | yèn sun lawanana wong tan angrênani | yèn tan ayun niaya ||

21. Alon muwus sira Jayèngragi | apa sira adrêng karêpira | ni rara inggih ature | Jèngraga ris amuwus | lah ya wis juputên pribadi | sira kang wèha akal | ya wus sêkarêpmu | ni rara wusnya liningan | têrataban atine anulya tangi | alungguh gurayangan ||

22. Amimiyak nyamping mêk nêkêmi | gêng antar ngêlekar bêlotira | ukur-ukur madêdênge | ni rara kagyat matur | kula niki kadipunêndi | Jayèngraga lingira | lo iku ta êmbuh | sakarêp-karêpmu dhawak | iya kono mangsa bodhoa sirèki | kang duwe karêp ngajak ||

--- 9 : 218 ---

23. Rara Banêm kèngêtan ing ati | niru biyunge yèn gêgarapan | gupuh aninding tapihe | srèwat-srèwot arikuh | ingunggahan Ki Jayèngragi | sêg sru gumèrêng awrat | dhêngkule sidhêkus | makèngkèng lir nunggang gajah | ambênêri bibire nèng gigir sathim | sathime kaangêtan ||

24. Nêng-nêng manggut-manggut saya wani | anglêgarang kêngkêng nèng wêlakang | lir ginanjêl gêganjile | Banêm ngrarêngih matur | kadospundi bagus Jèngragi | nikine ambêlasar | maring pungkur nat-nut | Jêngraga ngêdên saurnya | kêbangêtên sirèku lèhmu nindhihi | abote nora lumrah ||

25. Bokongmu iku junjungên kêdhik | bèn bisa mêsat kang sira arah | yata mara kono age | ni rara sigra (n)junjung | pan angongkang mêkongkong nyênthing | tangan jongok siduwa | ambêgane ngangsur | andharêdêg karêngkuhan | matur lah bagus kadospundi puniki | nulya dhogol andhêngal ||

26. Kadya sènggot kapêdhotan tali | Jèngraga angling kono bênakna | wong akal-akalmu dhewe | Banêm adrêng ing kayun | guthul mêsi kêpara ngarsi | winuntatkên akêbat | binênak mak bluru | jêbul ing wuri nglêgarang | tholang-tholang thothok githok gigir alis | kaidwan kailêran ||

27. Banêm tansah matur kadospundi | Jèngraga ngling ya têlatènana | yèn kabênêran ênggonne | Jayèngraga tyasipun | kaangêtan dening nyêmimik | angaji ngarah apa | lothung ala nganggur | duk guthul mlotro amblasar | lêr kumêsar Jayèngraga ragi apti | anrêka yèn sih prawan ||

28. Nanging pupu wêntise Jèngragi | sru katindhih sat-ingsêt kawratan | ni rara rikuh dènnya mrèh | apan sêdangunipun | binênakkên wus amatitis | pinênêt pakênêngan | amlere mak bluju | mrucut mring ngarêp andhêngal | binalèkkên ing bênêre bola-bali | mêksa tan kabênêran ||

29. Plèsat-plèsèt marang ngarsa wuri | kêsêl angungsêlakên ing wokan | andrêrèwès kaprès umès | tansah nêrècès ngilu | angyiyiti guthul wêradin | prandene tan lèthèh gupak |[80] saking gênging guthul | kur-ukur malêm kewala | dangu tan tumama nadyan tuwa sunthi | mêksih dèrèng antara ||

--- 9 : 219 ---

30. Jayèngraga èsmu wlas ing ati | mring ni rara sangêt kêthêkêran | tan bisa ambênakake | sang bagus ling ing kalbu | mêsakake dene ngêthikir | sunat ajrih utama | muruki wong busuk | lan tan bêtah abotira | Jayèngraga anglawe astanya kalih | anjêjêgakên dakar ||

31. Ingkang kanan agujêngan cêthik | guthul ingungsêlakên ing prana | sarwi alon andikane | mara ta wus dèn-gupuh | pêtêlêna aja ko[k]wahi | ngong numbang repotira | bangêt kangèlanmu | lan aku sêlak kabotan | wus ta gage sêlak mlêthêt ko[k] tindhihi | ni rara nulya ngangkat ||

32. Cêcêthike pan wus dèn-gujêngi | cêmèmèke uwus kaungsêlan | Jèngraga malih dêlinge | ngrewangana tanganmu | kiwa têngên panthêngên iki | dimên tan pêrucutan | ni rara ngupuh |[81] tan lêngganèng saparentah | nulya mêtêlakên madal ngandhap nginggil | makênêng barêbêtan ||

33. Lagya nêsêl ni rara ngrongèni | mak sut plere lêr nurut wêlakang | Jèngraga ngling èh jêr rongèh | wong dikon sing agupuh | Banêm matur ragi asakit | bok sampun punapa-a | nauri lo durung | lah sing akon mau sapa | wis mêngkene tanggung arêp ngajak uwis | mara ta balèkêna ||

34. Ngong bênakne payo ta dèn-aglis | matur inggih malih ingangkatan | pinapankên lir waune | Jèngraga ngêmbong idu | cinêkothok ing tangan kalih | kinalumutkên dakar | supaya mrih lunyu | wus bênêr anèng bundêran | nulya tanganira kalih Jayèngragi | anyakub boyokira ||

35. Sarya ngling wis mara-ta dèn-aglis | angsêgêna bokongmu ywa owah | mêngko ga mak plere manèh | ni rara ngangsêg gupuh | mêtêl sarwi dipun-jagani | ring tangan nging Jèngraga | pitaya akukuh | dhogol dhêkêt nèng cêlangap | pan angêkêp angape nora ngakêpi | pinêksa pinênêtan ||

36. Amandhêlong dhêkok nganan ngering | pesok kêsompok pêmadalira | mêkênêng buwêng wêkane | grêgêl blês blotong anglud | ni rara sru pênjumbulnèki | bêntayangan asambat |

--- 9 : 220 ---

yung-yung adhuh biyung | ah ês êh ês lah êmpun mas | dene sakit têmên raose puniki | yung tan bêtah sakitnya ||

37. Jayèngraga astanya ngukuhi | tinêtêpkên ancêpe camplêngan | gronjalan pinêksa bae | pinênêt nganjung ganjung[82] | pinrih rapih mêndhaning pêrih | lir nyêlumbat kêlapa | piyake sêpêt sru | kapêksa winasa-wasa | kadya kandhi ingisèn kathahên isi | nyênyêng pinggiranira ||

38. Gudabigan ni rara ngajak wis | Jèngraga nauri lo mêngko ta | yèn wus suwe penak bae | titènana ujurku[83] | lara thithik bêtahna dhisik | liwatan lara pisan | wong lagèk bêlusuk | mara ko bêdhêk kapenak | Banêm sih ngrêsah-êsah kêrasa sakit | ngêdên-ngêdên prêmbèhan ||

39. Antara rada suwe sathithik | linaweyan ancang ancêpira | winuruk nurut prigêle | mayar raosing pyuh-pyuh | saya padhang dêlênganèki | ngilir liru rasa |[84] seje ada mahyun | lar-lêre rada kaecan | Banêm sêngkut pêngangsêgira têrampil | agampil tan kêpangkal ||

40. Mêngkul sikut Banêm mring Jèngragi | tan sêmbada lan wiwitanira | mêringis mangke mêrèngès | ngrasa pakolih ing yun | wus tan mawi dipun-jagani | anglawèhi priyangga | Jèngraga amuwus | lèhmu ngancangi kêrosan | nèk mak plere manèh dadi gawe mangkin | sing kêrêp lon kewala ||

41. Ya mêngkono wis sêdhêngan iki | karo rasakna ngêsês-ngêsêsa | apa ra penak ta kiye | Banêm gumuyu matur | ihi ês (ng)gih keca sakniki | lah ya sinèh mara ta | kono sing krêp baut | ni rara Banêm glis bisa | don-adone lèthèh cêthat-thêthêt[85] muni | klêcêkan kalicikan ||

42. Jayèngraga sinêntor pakolih | kaogêk rongèh ing tingkah |[86] anggadhêdhêr sakojure | guthul (m)badênêng kaku | tan sêranta rasanya mijil | angglêgêg ngudal-udal | yiyit lubèr wangsul | dlèwèr mring rawis landhungan | Jayèngraga gêrêng-gêrêng angling ririh | lah uwis glis mudhuna ||

--- 9 : 221 ---

43. Matur taksih ajêng kula niki | mangke mawon kula gèk pakènak[87] | kula raose kang suwe | Jèngraga ngling ambêkus | èh anggayêr nora rêp uwis | kowe sing tan bêngkayang | mêngkono ujarmu | mung tadhah hèh bae sira | ngong adate yèn wis mêtu iya uwis | ngur mêngko manèh ngangkat ||

44. Matur mêtu montên kados pundi | nauri èh wong dhêglo mono ta | iya ning mêlopor kuwe | Banêm malih umatur | lo de kêndho niki dospundi | nauri kêndho pisan | wong wis mukok mêtu | ni rara ingsad-ingsêdan | kokodhoke ngangkak ngangkêk anjêrindhit | dhêt-dhêtan raosira ||

45. Nora dhêngêr lamun mêtu mani | sru kumêsar mêrkiding mêngkarag | anjingkat sru pangêsêse | mêrkurung niba ambruk | ngêdên mak hêk dènnya ngrungkêbi | gumrèwèl guthulira | gêmbok mring kêkêmpung | kêmpunge Jèngraga gubras | lèthèh kêprèh kêyiyidan amratani | Jèngraga kêsukêran ||

46. Bêkah-bêkuh sêdhih angling (m)bêkis | èh èh i biyang wong wis kabotan | (n)dadak ngêbruki Di-lèngèng | ta wis mêngko dèn-gupuh | aja kono ngêbot-êboti | dèn-glimpangkên gumlebag | awake sih kaku | ngêdêr-êdêr pangkêrêdan | sabab dèrèng tate kawêdalan mani | tanbuh-tanbuh[88] rasanya ||

47. Durung dhêngêr yèn nganggo mêtoni | namung kèn mêngkarag anjêgrak |[89] wulu mêrinding anyabe | mêksih dhêt-dhêtan mêtu | wusnya tungtas pyuh badanèki | kêmpus unjal-ambêgan | theklok tulang kêju | anggarêsan[90] lungkrah payah | Jèngraga ngling hus banjur dhêrok wong iki | lah kiye usapana ||

48. Kang mêlèdrak nèng kêmpungku iki | gage kêsutên ing jaritira | ni rara ngusapi age | ayit plikêt lir ancur | dèn-kêsuti ing kêmbênèki | kêmpung rawis landhungan | wêlakang myang pupu | guthul kang klumut kinêsat | wus samya king kêkêmbên lir dèn-sêkuli | Banêm mathêm abungah ||

49. Nêkêm guthul tansah dèn-ambungi | ni rara Banikêm Baniyah |[91] sasuwene ngrungokake | swarane ting balêkuk | myang krêngkiting ambèn ngramèni | samya ngilêr cas-cèsan | ngilu ngisor

--- 9 : 222 ---

(n)dhuwur | Banikêm ngling èh Baniyah | dene mênêng swarane kang klêcat-klêcit | pa wis apa durunga ||

50. Yo Baniyah padha dèn-paranni | layak gêlêm dèn-jak non-anonan | lir mangan kêcap ramene | nauri ya yo gupuh | sêlak yèn (n)tèk dèn-dhèdhèwèki | anulya samya mara | rarih barêng nguwuh | kang Banêm priye kowe ta | aku mèlu warahana wong ro iki | to kang Banêm priye ta ||

51. Banêm nauri asêntak ririh | lo lo hus èh ja mrene tan kêrsa | dèn-dukani mring kemase | adhine karo muwus | ih saugêk nganggo dukani | sirèku dene nora | bêcik bae iku | dhasare wong rada-rada | ês ta mara priye maune sirèki | ta priye maune sirèki |[92] ta priye ta priye ta ||

52. Ngling (m)buh mau wiwitane lali | bingung tan eling nora karuwan | êm biyang kathik kêlalèn | ngong mêngko mundhak nêsu | Jayèngraga mèsêm ing ati | myarsa kang rêrêbatan | angling jroning kalbu | e lah rada kabêncanan | dèn-abyag ing prawan arsa andhodhosi | dhoso-dhoso tingkahnya ||

53. Prawan jêbug ting gêdêbug iki | gêdhêm-gêdhêm arahe angarah | Jèngraga kèngêtan tyase | yèn mêksih sami kêncur | ragi dhangan melik kumêncing | mêksih rêkasèng mêrga | Jèngraga amuwus | iki kang dèn-padu apa | wong wis êntèk tan kêna pinikir malih | wa-mêngkono mara ta ||

54. Grayangên yèn sih kêna pinikir | ni rara ro samya ngling gligikan | kathik êntèk iku priye | kakang Banêm tanganmu | iku apa sing ko[k] cêkêli | tak lênge êndi kakang | angling hèh aja thuh | tangan winêngkang tan kêna | rêrêjêngan kakange dèn-krubut kalih | rêbutan guthul nglèmprak ||

55. Jayèngraga ngling gêligik ririh | hus sing tuwa iku (m)bok ya ngalah | kêdheha kudu rêp[93] dhewe | ta gêntèn lan adhimu |

--- 9 : 223 ---

sêdaya-daya krêbèn uwis | sakarêpmu priyangga | kono ala nganggur | kang liningan bungah-bungah | mojar e lah dhèkku kemase nglilani | ta mêngko sun sêdhela ||

56. Banikêm Baniyah rêbut dhingin | Banêm mojar Banikêm dhisika | Baniyah nom mêngko bae | sêdhêng ngêrti adhimu | lan wus Nikêm munggaha aglis | cincingên tapihira | konokan dhêngkulmu | gèk anune ampêlêna | nèng bênêre undêamu dèn-amidih | pênêtana dèn-kêna ||

57. Nulya angêthêngkrêng anèng nginggil | aniru lir kakange waunya | dènnya ngakahi mêkèkèh | guthul mêksih ngêlelur | dèn-adêgkên mêksih ngêndhoni | bênêr prênahing prana | pênjathoke mupuk | ka-angêtan ing cèwèknya | sêntuk-sêntuk ambêbêdêng[94] kêngkêng malih | anunggak lir sêlumbat ||

58. Anyundhul dhêl kombul kang nindhihi | kadya êmpyak kacuwak ing cagak | angling e lo priye kiye | nyêngkal têmên lir kayu | kathik pêgêl rasane iki | Jèngraga lon lingira | lah Banêm adhimu | durung tau bênêrêna | aja kongsi mêlèrè mindho-gawèni | mumpung bisa bêngkayang ||

59. Mangsa bodho sira kang nuwani | sarwi niwêl-niwêl payudara | mring wong ro kiwa têngêne | kakag sih kiyal gêmuh | mangkah sengah ta panti[95] mundri | dadi jalar pênggagas | ring tyasira ayun | kang cinêthot pêngkêrêdan | ngêmu kringêt sumuk panas awaknèki | Jèngraga sukèng driya ||

60. Dèn-têtangi guthul saya mêsi | mêdhok bulêde lir paron gangsa | tinumpangan cêpuk sêlèn | ngrêrêngih kang mrih ing yun[96] | wus tan mèngèng bênêring puki | tangane Jayèngraga | mêtêlkên pok pupu | Banêm mênêt bokongira | sarwi mojar lah wis tangan asru aglis | têtêpêna priyangga ||

61. Nulya mênêt sarwi dèn-jagani | boyok pupu pinêtêl rêkasa | pinêksa ancêp anjinge | guthul nyundhul pêpênthul | amêkênêng brêbêt mêrkinting | Banikêm ngrengang ngêsah | sambat athuh

--- 9 : 224 ---

yung yung | kang Banêm dene ku lara | ah yang uwis wis aja kang Banêm wis wis | lara têmên tan bêtah ||

62. Pinêksa sru grêgêl blês anjondhil | anggronjal-gronjal pan kinukuhan | Banêm ngling bêtahna bae | lumrah lagèk lara sru | mêngko suwe thithik ya mari | mara ko rasakêna | dhèk penak trèmbèlmu | nauri sing tutur sapa | dene kiye larane kêpati-pati | ah wis ah wis ta aja ||

63. Ginêlurkên alon pinêkolih | rada rapih lar-lur lakêtêpan | ting palêthèt cêthat-cêthèt | Banêm ngling guyu-guyu | lah dang pira dene ta iki | unine acêthitan | wis nora lara sru | (m)badhèk rasane kapenak | Banikêm nauri êng èh penak thithik | ijèh kur-ukur lara ||

64. Wis kang aku aja ko[k]jagani | tanganmu karo wis lungakêna | ya tak arah-arah dhewe | Banêm ngling èh hus kêpruk | ngrasakake pênak wong iki | andhene[97] mau (n)dadak | dol ayu si Dhatuk[98] | Banikêm mangkag gagêgan | sêlot krasan ras-arasên lumuh uwis | krêkêsan nyêrot napas ||

65. Saya lèthèh drês ilêrirèki | lir wong lumaku nèng balêthokan | bisa mrênahkên rorongèh | Jèngraga siking kalbu | yèn tutugêna wong iki |[99] kaya sawêngi bêtah | bae nora uwus | lamun kongsi ngong wêtokna | kuwi mêngko sijine anggujêg wani | kene ta nora kongang ||

66. Dèn-kêkêndho ethok mijil mani | anggêdêdêr lir amêtu rasa | binangêtkên panêtêpe | nulya guthul gêlèlur | ingangkêgan nora ngêncêngi | ikut ngatut kewala | Banikêm amuwus | lo lah priye kiye kakang | dene seje dhèk mau karo saiki | têka êmpuk kewala ||

67. Banêm nauri nèkne wis mijil | kowe priye apa wis mêtu ta | ngling mêtu mono ta priye | ya apane kang mêtu | ngling tan dhèngêr mono ya uwis | iki kêtaranira | wus êmpuk ngêlumpruk | Jayèngraga mèsêm myarsa | dènnya rasan balilu durung mangêrti | yêkti kênya wêlaka ||

--- 9 : 225 ---

68. Guthul rada nut-nut arêp tangi | saking dènnya rêrasan cêrmêdan | kêdut mogèl bêbogèle | Banikêm ngling gumuyu | e kang Banêm lo dene iki | kènèke nganggo obah | Jèngraga amuwus | wus ta digage mudhuna | ni Banikêm mudhun sangêt cuwanèki | bibisik mring kakangnya ||

69. De si biyung kae yèn kadyèki | suwe lèhe nunggangi si bapa | kiyi sadhela ya gene | angling ih dêlahamu | seje wonge ko[k] ranni sami | Baniyah nambung ujar | aku priye iku | kang Banêm aku ta mara | lah dèn-age sêlak penginku kêpati | his ta kang wurukana ||

70. Banêm angling e biyang wong iki | tênagane kèrogan lir jarau |[100] cangkême kumrêsêg bae | wis ta mara dèn-gupuh | munggah sarya cincinga tapih | Baniyah sigra nyèngklak | dhêngkule sidhêkus | mak srêg linggih nora tata | Jayèngraga kagyat abot dèn-tindhihi | sarya nglinggi i[101] biyang ||

71. Bocah kiye guthul dèn-tindhihi | Banêm adhimu iki bênêrna | wong têtêlu abot dhewe | Banêm Banikêm gupuh | ting guligik wong roro sami | (m)bênêrkên adhinira | adhine kêsusu | kidhung solahe krikuhan | tapihira kêbêthêng ing dhêngkulnèki | rêkètèk tapih suwak ||

72. Ginuyu mring kakangnya kêkalih | kang duwe tapih ora anyana | suwèk sakilan tapihe | Baniyah pupunipun | jinaganan ing kanan kèri | Jèngraga ngadhag-ngadhag | kinarubut têlu | guthule kang katindhihan | wus binênggang bokonge jinunjung inggil | dhogole tinêkêman ||

73. Dinumuk-dumukkên ing cêmimik | karugêtan sumuke wêlakang | ambêdhêdhêg[102] guguthule | akadung[103] gondhal-gandhul | ing prênahe undêranèki | ngêt lir toya sumawah | tap-têp maring guthul | guthule andhêngal cêngkal | tinêkêm rong têkêm langkung thothoknèki | pinapankên ing wokan ||

--- 9 : 226 ---

74. Jayèngraga mèsêm jroning ati | kandêl mêmêle lêlawehira | sirku rada onjo dhewe | durung bris mêksih alus | beda lawan kakange kalih | wus jumêbêng kuwêlan | angrêrangka rungkud | pêndugaku si Baniyah | kaya bangêt ramening tingkahe pimrih[104] | mêksih wangkal kêkawal ||

75. Dadya mêmpêng tyase Jayèngragi | Baniyah arsa winalik dadah | kinurêban ing mêngkone | alon dènnira muwus | lah ati-atinên kang bêcik | ywa kongsi kasisipan | bênêring prananduk | Banêm Banikêm atanggap | (m)bênakake bokong sikile sarya ngling | tanganmu karo pisan ||

76. Panthêngên kang sru ing kanan keri | mara tak bênêrne kang mapan |[105] wus rinêjêng amêkèkèh | tangane karo ngayut | bibir kanan kering pinêndir | amrih dhangan pinapan | wawênganing pintu | Banêm Banikêm anulya | anjagani jêjêging guthul mring comris | mupuk tan ka-angapan ||

77. Nanging wus bênêr nora anilib | nulya tinêtêpakên boyoknya | Baniyah tan solah dhewe | sarwi mrêmbèh amuwus | e e lo lo mêngko ta dhisik | rasane kathik lara | pêdhês pêgêl asru | kang Banêm Nikêm mêngko ah | ora sida wis aja kok pêksa mami | ah wis kang aja aja ||

78. Kakange karo nauri ririh | hus cangkême cêrèwèt gêmporan | iki ya dèn-lon-lon bae | mênênga bae busuk | mêngko apa norandang mari | mara ta titènana | mêngko bêdhok[106] êdhul | kêliwatan lara pisan | durung manjing kalêbu lagèk sathithik | bêtahêna sadhela ||

79. Aku mau ya kaya sirèki | kongsi mêndêlik mêlirik kera | kari-kari eca-ece | Baniyah dhoso muwus | (m)buh lah êmbuh aja cêriwis | sing tutur penak sapa | de kiye dhuh biyung | larane tan lumrah-lumrah | lo lo wis lo aja kok pêtêlkên mami | wong tan sêdhêng pinêksa ||

80. Aku wus tan kêduga nglakoni | wong gêdhene saêndhoging banyak | salêngênku myang dawane | paran mêrgane mangsuk | pênyanaku nora kadyèki | dhuh wis nora kêconggah | wis ta

--- 9 : 227 ---

(ng)ko tak-mudhun | ta kang tanganmu lapana | lah sidakna nono sing kaduddi[107] sami | aku nora kêduga ||

81. La gèk mêngkene lara kêpati | mandah si kongsiya babar-pisan | baya modar aku mêngke | lir kêtunggak anuku | kantèk lêkok wlakangku iki | sih durung paja-paja | sêdhênga mring nyunyung | wis wis ta aja ko[k] pêksa | lara-lara mundhak kowe tak-pisuhi | maring wong siya-siya ||

82. Jayèngraga saya drênging kapti | ing crêmêde mamrih ing paprêman | dadya pênggalaking gobèr | guthul mênthêng mêthunthung | mêdhok thothokira angêjring | kêngkêng kêlang bêngkayang | kaya pênthung ruyung | Jèngraga awèh sasmita | mring ni rara ro kinèn ngancêp tumuli | ni rara wruh ing cipta ||

83. Nulya ingangkah lajunirèki | Banêm Banikêm kiwa têngênnya | Baniyah akongah-kangèh | anulya pinêksa sru | pathênthêngan guthul mêngkuhi | makênêng barêbêtan | nyènyèng nyunyungipun | malêthok rèh pinalêkah | angaluwing buwêng wêwêngkoning pinggir | rêkasa winisesa ||

84. Kadya wakul pêsat jêjêtnèki | wêlar wêngkune anam nêrancang | kaya yèn cêpak jêbole | dhogol garêgêl anglud | sêrêt mak brêt rada kêtêmbing | ngurêd-urêd blês tuk[108] pok |[109] Baniyah anjêpluk | sêsambat dhuh yung lah tobat | sru anglumba gêronjal niba ngrubuhi | ring kakange kalihnya ||

85. Tan sita-sita dènnya ngoncati | saking tan bêtah rasaning lara | samya kagèt pêngrajuge | guthul cêpot cumêpluk | dènnya niba blêg sigra tangi | lumayu karêngkêngan | biyung numbuk-numbuk | ambèn dèn-aranni lawang | wêwatone ginèndèng sinêngguh kori | lumayu golèk lawang ||

86. Sarwi sambat dhuh yung aku mati | Banêm Banikêm sat-sêt angundang | e lo bocah apa kuwe | Niyah mreneya kêpruk | nglubuk kaya pitik digêdhig | Jèngraga mèsêm mojar | lo priye adhimu | dene nganggo nunjang-nunjang | mêsakake maningan wong lagi-lagi | dèn-grêjêg winisesa ||

--- 9 : 228 ---

87. Undangên ge sigra kinèn bali | Baniyah ge dèn-mêngakakên lawang |[110] bug-bug mlayu mring tanggane | kakang roro gumuyu | kênèng sibat dadak alari | Jèngraga kadung ing tyas | alon dènnya muwus | layak dhimu yèn jêpata | kae mau rada kêsusu sirèki | ajune kasisipan ||

88. Wong anêmbe kêpêlak anêmbing | tujune tan klêngêr pira-pira | kêdêdêl dudu bênêre | lah priye mono iku | dene cuwa rasaning ati | arêp dak walik dadah | (n)dadak kawus mlayu | Banêm Banikêm turira | walik dadah mêkatên kadi punêndi | ngling sing lanang nungganga ||

89. Samya matur bok inggih suwawi | kawula niki nèk walik dadah | sarwi nêkêm guguthule | wong ro arêbut pucuk | dhogol mêksih jonggol amêsi | Jèngragane adhangan | dhêp-idhêp la nganggur | angling lah ya wis mara ta | kono padha wuda-a aja na tapih | sing jèjèr dhadhêkêtan ||

90. Gya ni rara ro acucul tapih | ambalêjêd mlumah ngadhag-adhag | Jèngraga tangi nulya ge | andhêkêtkên kang mujur | dhêdhêsêkan wus adu cêthik | Jayèngraga asinggah | mapanakên pupu | jèngkèng tandange agagah | pupune Banêm tumumpang poking wêntis | patute nyuthang walang ||

91. Tangan mêngakakên kanan kèring | wus samêkta rakiting atadhah | gya tumanduk ring wokane | mêksih dêdêl kadudul | blusuk pantog manjing tan luwih | Banêm mêksih gêronjal | labête akudhup | kinêsut pangêlurira[111] | Banêm (m)bêkuh ngling bah biyang sundhul ati | mundhak gêdhe adawa ||

92. Wus saonjot cinopot angalih | mring Banikêm winêngkang sinunggar | blêbêg blês sru pênggronjale | guthul mêksih alumut | datan pati gêmbok nyêrêti | mangang-mangang pinêksa | pêngakêpe kukuh | (m)bêthêthêng tan ana gonggang | pan ginêlur ginêjêg lar-lur pêkolih | Banikêm karêkêtan ||

--- 9 : 229 ---

93. Jayèngraga wiraga prayogi | prawira kinaro maring rara | lincak gagak pamlèmbange | suka bonangan susu | irung gosok rêbaban pipi | kêthuk wudêl dhêkêtan | kêcèr slèng-wèr gupruk | sêkala kalangkung suka | yèn malembang ginondhèlan tan wèh ngalih | wong ro arêbut enak ||

94. Kang tuwa wus ngêrti pratingkahing | kat-angkatane wêtuning rasa | panuju anèng dhèwèke | wau sêdangunipun | ngaping pitu edhang ginanti | Jèngraga rêna marang | Banêm ingkang sêpuh | awèt kêncênge ginarap | sinrêg kêrêp Banêm nimbangi nglawèhi | kêkèjèk lir kêpinjal ||

95. Samya anggantêr kalihe sami | pêngkêrêdan kumêsar |[112] gringgingên balung sumsume | solahira samya sru | mèh cumêprol wijiling gati | nulya adhine nyandhak | mring Jèngraga gupuh | kêsuwèn pêngrasanira | lagya ngangkah ngacêcêng sinêndhal wani | brol mukok sok nèng (n)jaba ||

96. Andêlèwèr kècèr ngocar-acir | pupu papat kêcipratan kama | samya mêtu dhewe-dhewe | kalihe ting barêkuh | hi hi hu hêm lah priye iki | blaèran anèng (n)jaba | yung sukêr akêthuh | Banikêm iku wong apa | durung idhêp ing tata grewal nunggangi | dadi padha kapiran ||

97. Banêm mrasa-masru murang-muring | sarwi ngêsês ngrasakkên yêr-yêrnya | kênèng sibat si-dilojèh | ngrusuhi si di-kêpruk | lagèk penak ngêgol-êgoli | cuwa têmên tyas-ingwang | (n)dadak dludar dludur | Banikêm nauri ujar | gene mau aku ya kok sêndhal wani | kathik srêngên geneya ||

98. Wong wus padha dene anglakoni | sasuwene ya gêntèn kewala | Jèngraga mèsêm wuwuse | lah wis aja na padu | wong wus nora nana (n)duwèni | aku dhewe sing tuna | (n)tèk kabèh wutah byuk | tan kêna kagarap pisan | si Banikêm matur kawula dos-pundi | wawi ta maring kula ||

99. Lêrêsipun kula kang ngantuni | tibanipun wisan anèng kula | kawon toh kathah-kêdhike | Jayèngraga amuwus | mau mula

--- 9 : 230 ---

ingong-tuturi | wis êntong babar-pisan | lo kiye anglêlur | Banikêm nangis prêmbèyan | yata wanci ing ratri wus bangun enjing | Jèngraga nulya mêdal ||

100. Maring sêndhang sêdyanya anganti | jinabad laju ing wêktu salat | jênêk nèng sêndhang pupujèn | kang tinilar sru wuyung | taksih padha pating barêkis | yata kang anèng langgar | dènnya nendra wungu | laju ngambil toya kadas | Kulawirya Nuripin wus samya tangi | laju marang paheran ||

101. Ngambil toya wulu myang Nurbayin | wusnya kadas Ki Nuripin adan | wusnya sunat pupujine | anulya ngangkat pêrlu | Jayèngrêsmi ingkang ngimami | surat wusing Patekah | Sujada asujud | rêkangat lir surat Kasar[113] | iktidale abêngal wus dèn-Kunuti | antara nulya bakda ||

102. Pragat pupujiyanira sami | sêsalaman Jèngrêsmi ris nabda | paman Nurbayin ngong mangke | arsa laju lêlaku | rêbut mangkat mupung aenjing | mung kang Raga-mênggala | punapi saèstu | tumuturing lakuningwang | Ki Nurbayin umatur lamun marêngi | mangke kêdhik yèn siyang ||

103. Kawularsa saos sarap ènjing | Jayèngrêsmi aris saurira | paman wus sun têdha sihe | Jèngrêsmi dugèng kalbu | wruh lêgêde ri Jayèngragi | malih andikanira | paman lamun sèstu | putranta Raga-mênggala | tumut ring sun lah sêngganana dèn-aglis | Ki Nurbayin asigra ||

104. Andhatêngkên marang ki pêtinggi | Raga-mênggala anulya gêpah | marêk prapta ing ngarsane | Jèngrêsmi ris amuwus | kakang Raga-mênggala mangkin | kularsa lumajuwa | mring Lêmbuastèku | mênawa dhangan kang Raga | manira yun umangkat mupung sih enjing | Raga-mênggala turnya ||

105. Punapinggih botêna ngêntosi | pasugata sêsèmèkan enjang | Jayèngrêsmi lon dêlinge | baya kang mupung esuk | langkung bêgja mangke ing margi | matur inggih sakêdhap | ngong mantuk

--- 9 : 231 ---

karuhun | lèngsèr prapta wismanira | angrêrukti bubucu wus amiranti | sinarang tapak-dara ||

106. Dandan mrabot wanan kotang silir | sruwal kombor bêbêd jijigrangan | bênting sarwa lingsêt kabèh | kalung klewang abênthu | srigak kokok jadhug (n)dèsèki | wus rumat sêdayanya | nuduh wong têtêlu | ambêkta sêsangunira | kang sawiji mandhi talêmpakirèki | nulya marêk ing ngarsa ||

107. Maksih rêmêng-rêmêng saput siti | Jayèngrêsmi myat Raga-mênggala | tan mèngèng kasaguhane | ngalêmbanèng jro kalbu | angandika marang Nurbayin | wus man ngong madal pasilan |[114] pasilan lumaju | andum basuki kewala | nulya sêsalaman Nurbayin turnya ris | andhèrèkkên raharja ||

108. Jayèngrêsmi Ki Kulawiryèki | sawusira samya sêsalaman | adan umangkat lampahe | Raga-mênggala gupuh | amêncalang anèng ing ngarsi | kang tinilar sungkawa | cuwa manahipun | yata kang samya lumampah | turut dhadhah wau ta Ki Jayèngragi | nèng sêndhang maskumambang ||

583. Maskumambang

1. Mêthuk marga wus tundhuk lampahira ris | nut ing pagalêngan | asri kang pêksi munyènjing | cingcing-goling branjangannya ||

2. Myang pangwuhing sawung kêluruk kapyarsi | kang mêthoki kêndhang | banène rarywa ngon tangi | wênèh kang masang rakitan ||

3. Mèh raina Hyang Aruna mamêdhari | sumirat bang wetan | ima mawêr anglulungsir | pulas pulasing awiyat ||

4. Lir manjêthi raras kumitir sumampir | tirah tuturutan | seta rêkta pita wilis | dadu paul kapuranta ||

5. Byar Hyang Andakara ujwala marmani | sèsining kanangrat | mulêlêng kadi netraning | Hyang Kala-bintulu raja ||

--- 9 : 232 ---

6. Kêdran mega kasorot kadya ngidhêpi | tumênggi kasunar | nirkên lamuking sêkalir | pêdhut mirut kamarutan ||

7. Pan anglela rênggêding patra kinardi | lawaking lêlêbak | rêngating kisma maèksi | rurumput kêbês kêbunan ||

8. Kasêrampat ing pada dadya ngêbêsi | jangkrik bêring jongkang | angêrik ramya angiring | sari rurungwaning enjang ||

9. Myang sêlèting pêcut mêgawe ngabani | mesa lêmbunira | asantak (m)bêkisirèki | hir bo ho ho iya kiya ||

10. Datan ana anglêbar mangsaning sabin | gaga myang sorotan | patêgalan palanya sri | srênti mangsèng pasabinan ||

11. Kang (m)bêrujul anggaru bubak anamping | kang nêbar rumêgag | gumundha myang mêmping kuning | mêrkatak kang pêpanènan ||

12. Miwah kang nèng gubug anggobyak sêsawi | karak ginoprakan | asêntak panggusah pêksi | prit-aking gêlathik nêba ||

13. Akukukan sarêntèn pating jalêrit | anggonjèng kêncangan | wênèh nèng gubug miranti | rêbaban kêndhang gambangan ||

14. Gêndhot gêndhing Onang-onang dèn-sindhèni | sarwi sinênggakan | gubug kiwa têngênèki | ting balêrèk bêbêkikan ||

15. Ki pêtinggi Raga-mênggala ngaruhi | hus-hus oyah-oyah | polahane tunggu pari | (n)dadak nganggo gagêndhotan ||

16. Nora ilok nèk bogang parimu joprit | bocah gal-ugalan | cêblung ngêndi tunggu pari | padha mêncul popocolan ||

17. Jêge bocah Cangkal sapa kae lali | nauri baturnya | pun Gronang lawan pun Kucir | pun Santa lawan pun Lundha ||

18. Gêndhotipun pun Cêpèr rare ing Sênting | gagêncèhanira | mring rare sêkawan sami | tan kêna sah dalu siyang ||

19. Ki pêtinggi gumuyu sarwi nauri | lonthene cah edan | cilik kuwat dèn-kapati | pilang-pilang nora jêbat ||

20. Samya suka gumuyu sêdayanèki | Kulawirya latah | angling marang Ki Nuripin | kae Pin kalimanana ||

21. Nèkne awèh wong ika ingkang mapati | mara ta mronoa | mèsêm matur maleroki | prayoganipun paduka ||

--- 9 : 233 ---

22. Kang kèringan lan pantês ingkang jêlanthir | kula tan keringan | ajrih yèn dipun-kapati | athuk lumampah sêkeca ||

23. Ginaguyu sêdaya pating guligik | Nuripin samêrga | tansah nolih angaruhi | hih enak têmên pinirsa ||

24. Krasa têmên atiku mêngkene iki | rasa tumindaka | kudu lèrèn tan lumaris | krungu gêndhing ginêndhèngan ||

25. Jayêngraga mèsêm nolih mring Nuripin | sarwi ris ngandika | cêdhak têmên ujar iki | Nuripin masang kabisan ||

26. Nuripin mêngèngès nyakot ilatnèki | ngungkrêd gulunira | Ki Wirya ngagagi bithi | Ki Ripin mingkar glêgêsan ||

27. Angaruhi wong gambangan lyan (ng)gonnèki | e lo kae sapa | sing (ng)gambang ngêjor-êjori | sing jamak kaya mêngkana ||

28. Nora ethor anggambang kudu anggêndhing | ande bêtah (ng)gambang | Jèngraga Kulawiryèki | gumujêng sarwi ngandika ||

29. Kaya e wong (ng)gambang kêpriye Nuripin | tan enak piniyarsa |[115] gêndhing apa kae Ripin | puniki lamun pokro-a ||

30. Pan Lung-gadhung nanging Lung-gadhung pênyakit | limrahe wong (ng)gambang | lêt sêkawan gêmbyangnèki | nika lêt tiga tiniga ||

31. Sêdangune mêkatên tan salin-salin | nukêri talingan | pêngrasane wus ngluwihi | tan bisa kudu anggambang ||

32. Ki Kulawirya latah sarwi nudingi | Jèngrêsmi Jèngraga | gumujêng dènnya myarsa ngling | ya bênêr bleroning gambang ||

33. Dene sira pintêr anitèni uni | lir tau anggambang | Ki Kulawirya nambungi | dhasar wus sok (m)barang gambang ||

34. Angacêmut matur duk napa nglampahi | sadhêglo aneya | inggih sagêd anitèni | panabuhe lêd sakawan ||

35. Jayèngrêsmi angling ya bênêr Nuripin | angugêmi adad | pêkolèh rasaning angling | salirning adad tan owah ||

36. Yata kang samya mahawèng ngêmu enjing | kathah tiningalan | wus tan ngambah wana wukir | naruntun kanthining desa ||

--- 9 : 234 ---

 


§ Miturut gurulagunipun dhawah 'lêgêna': a: ing ngriki dhawah 'taling tarung': o. (kembali)
Kurang satu suku kata: ingusapan ing sisikut. (kembali)
Kurang satu suku kata: sang Kala-sri ing ngarêpku. (kembali)
winadhahan. (kembali)
§ Ing Sêrat Cênthini Pisungsung | anglêng |. (kembali)
Biasanya guru lagu a. (kembali)
Biasanya guru lagu a. (kembali)
Biasanya guru lagu u. (kembali)
Biasanya guru lagu u. (kembali)
10 Biasanya guru lagu a: ayo iya ayo iya. (kembali)
11 § Prayoginipun | Bèrang-kècèr |. (kembali)
12 Biasanya guru lagu i: ngimpi. (kembali)
13 § Prayoginipun | sajaman |. (kembali)
14 Variasi dari nama tembang: Pucung. (kembali)
15 Ambarêngkut. (kembali)
16 Lebih satu suku kata: Pan sinêngguh isi kèh pêngajinipun. (kembali)
17 § Prayoginipun | mingsrani |. (kembali)
18 § Prayoginipun | tan |. (kembali)
19 barêng. (kembali)
20 § Prayoginipun | kèdêkan |. (kembali)
21 antolnya. (kembali)
22 bêndaraku. (kembali)
23 § Prayoginipun | bagêring |. (kembali)
24 ngêjur. (kembali)
25 § Prayoginipun | duksa |. (kembali)
26 § Kêkathahên sawanda, prayoginipun | lara |. (kembali)
27 rêmuk. (kembali)
28 mèncêp. (kembali)
29 Biasanya guru lagu u: lampahipun. (kembali)
30 § Prayoginipun | ron-ron |. (kembali)
31 ko(k) pindho-a. (kembali)
32 ing akathah. (kembali)
33 Biasanya guru lagu: wismanipun. (kembali)
34 Lebih dua suku kata: kang duwe wismèki. (kembali)
35 dènnya. (kembali)
36 Lebih satu suku kata: sabab wus myarsa warta. (kembali)
37 kinèn. (kembali)
38 Kurang satu suku kata: naosakên sugata. (kembali)
39 Lebih satu suku kata: Nurbayin lon turira. (kembali)
40 Lebih satu suku kata: samya dhatêng mring kula. (kembali)
41 § Prayoginipun | olèhe m)badhog |. (kembali)
42 Variasi dari nama tembang: Girisa. (kembali)
43 § Prayoginipun | duka-dalêm |. (kembali)
44 § Prayoginipun | mam |, saking: imam. (kembali)
45 § Prayoginipun | mring |. (kembali)
46 § Prayoginipun | pêmbatange |. (kembali)
47 balilu. (kembali)
48 sangsaya. (kembali)
49 § Prayoginipun | kinalilan |. (kembali)
50 § Prayoginipun | mam |, saking: imam. (kembali)
51 Kurang satu suku kata: ingkang liningan agêpah. (kembali)
52 § Prayoginipun | jêndhil |. (kembali)
53 sêkar. (kembali)
54 kanthil lan. (kembali)
55 Kurang satu gatra 8a. Soeradipoera (1912–5): nèng lungsèn tan pati kêkah (Pupuh 257.12.3). (kembali)
56 sasisih | anisih. (kembali)
57 Variasi dari nama tembang: Balabak. (kembali)
58 § Prayoginipun | tangane |. (kembali)
59 § Prayoginipun | dlèrèngan |. (kembali)
60 § Prayoginipun | anutug |. (kembali)
61 § Prayoginipun | micarèng |. (kembali)
62 Lebih satu suku kata: ing mangkya (n)jêng paduka. (kembali)
63 § Prayoginipun | (m)bêdhodhog |. [Lebih satu suku kata: 8o, bila (m)bêdhodhog]. (kembali)
64 Kurang satu suku kata: Tujune glis balêdug. (kembali)
65 Variasi dari nama tembang: Mêgatruh. (kembali)
66 Biasanya guru lagu u: puniku. (kembali)
67 Variasi dari nama tembang: Pucung. (kembali)
68 Kurang satu suku kata: Nurbayin tunggul desèki. (kembali)
69 Biasanya guru lagu i: nunggoni. (kembali)
70 Biasanya guru lagu i: cabi. (kembali)
71 Kurang dua suku kata: Amanipun ulêr sarat lawan lutung. (kembali)
72 tinuruta. (kembali)
73 Variasi dari nama tembang: Dhandhanggula. (kembali)
74 pinrênah. (kembali)
75 kongkah-kongkih. (kembali)
76 Biasanya guru lagu i: angintip. (kembali)
77 Kurang satu suku kata: ni Banêm alon wuwusnya. (kembali)
78 Lebih satu gatra. Soeradipoera (1912–5) tidak ada gatra ini. (kembali)
79 Sebaiknya gatra ini menjadi gatra ke-dua dan seterusnya. (kembali)
80 Lebih satu suku kata: dene tan lèthèh gupak. (kembali)
81 Kurang satu suku kata: ni rara agupuh. (kembali)
82 § Prayoginipun | nganjung-jung |. [Kurang satu suku kata: pinênêt nganjung-nganjung]. (kembali)
83 ujarku. (kembali)
84 Kurang satu suku kata: ngilir aliru rasa. (kembali)
85 cêthat-cêthêt. (kembali)
86 Kurang dua suku kata: kaogêk-ogêk rongèh ing tingkah. (kembali)
87 kapenak. (kembali)
88 tambuh-tambuh. (kembali)
89 Kurang satu suku kata: namung akèn mêngkarag anjêgrak. (kembali)
90 anggarêsah. (kembali)
91 Kurang satu suku kata: ni rara Banikêm lan Baniyah. (kembali)
92 Lebih satu gatra. Soeradipoera (1912–5) tidak ada gatra ini. (kembali)
93 § Prayoginipun | kêthaha kudu rip |. (kembali)
94 ambêdêdêng. (kembali)
95 § Prayoginipun | pati |. (kembali)
96 § Prayoginipun | hyun |. (kembali)
97 § Prayoginipun | andéné |. (kembali)
98 § Ing Sêrat Cênthini Pisungsung | si Dhituh |. (kembali)
99 Kurang satu sukun kata. yèn dèn tutugêna wong iki. (kembali)
100 Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: tênagane kèrogan lir jaran. (kembali)
101 nglinggihi. (kembali)
102 § Prayoginipun | ambadêdêng |. (kembali)
103 § Prayoginipun | akadhung |. (kembali)
104 pinrih. (kembali)
105 Kurang satu suku kata: mara tak bênêrné ingkang mapan. (kembali)
106 § Prayoginipun | bêdhèk |. (kembali)
107 § Prayoginipun | kadugi |. (kembali)
108 § Prayoginipun | tug |. (kembali)
109 Biasanya guru lagu a. (kembali)
110 Lebih satu suku kata: Baniyah ge dèn-mêngakkên lawang. (kembali)
111 § Prayoginipun | paggêlurira |. (kembali)
112 § Prayoginipun | pêngkêrêdan kumêpyur |. (kembali)
113 § = Al Kautsar. (kembali)
114 Lebih satu suku kata: wus man ngong madal silan. (kembali)
115 Lebih satu suku kata: tan enak pinyarsa. (kembali)