Lambang Fonetis

Tipe font lambang fonetis yang digunakan di situs web ini adalah fonetis Regular. Font ini melambangkan sistem fonetis yang dibakukan oleh Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, serta berlaku pada Bahasa Indonesia dan sejumlah bahasa daerah di Indonesia, termasuk bahasa Jawa.

Fonetis	Keterangan
a	Huruf : a ISO-8859 : 97 Suara : Vokal belakang hampar rendah Contoh : aku | aku (aku) : Sesuk esuk aku arêp lunga mênyang Sala. [aor | ora (ora) : Adhiku ora wani turu dhewe yèn ora dak kancani. kuwt\ | kuwat (kuwat) : Apa kowe kuwat ngangkat kursi iki? Audio :
O	Huruf : a ISO-8859 : 79 Suara : Vokal belakang bulat tengah kendur Contoh : am | ama (OmO) : Tikus iku sakwijining ama pari kang njèngkèlake. rf | rada (rOdO) : Aku mulih rada wêngi amarga kudu nglêmbur gaweyan. sk | saka (sOkO) : Bapak kondur saka kantor mêngko jam sêtêngah loro. Audio :
i	Huruf : i ISO-8859 : 105 Suara : Vokal depan hampar tinggi tegang Contoh : aiki | iki (iki) : Dina Slasa iki ibu arêp tindak mênyang Sêmarang. titi | titi (titi) : Titi tamating carita mêngko yèn wis tancêp kayon. saiki | saiki (saiki) : Saiki lagi môngsa kêtiga mula hawane panas. Audio :
I	Huruf : i ISO-8859 : 73 Suara : Vokal depan hampar tinggi kendur Contoh : pitik\ | pitik (pitI?) : Anak pitik iku jênênge kuthuk. cilik\ | cilik (cilI?) : Nalika aku isih cilik, ibuku asring mulang aku babagan unggah-ungguh basa. ai=k= | ingkang (IGkaG) : Tas panjênêngan punapa ingkang warninipun abrit punika. Audio :
u	Huruf : u ISO-8859 : 117 Suara : Vokal belakang bulat tinggi tegang Contoh : au2m\ | ulêm (ul|m) : Punapa panjênêngan ugi pikantuk sêrat ulêm saking Bapak Wôngsadipura? gul | gula (gulO) : Aku didhawuhi ibu tuku gula jawa arêp kanggo gawe sambêl lotis. mau | mau (mau) : Jam pitu mau Mas Wardi karo adhiku wis budhal mênyang Jakarta. Audio :
U	Huruf : u ISO-8859 : 85 Suara : Vokal belakang bulat tinggi kendur Contoh : rukMi | rukmi (rUkmi) : Sanadyan mundhuta rukmi kula badhe ngudanèni. butuh | butuh (butUh) : Yèn kowe butuh dhuwit kanggo anakmu, nyiliha kangmasmu bae. abuh | abuh (abUh) : Sikilku abuh amarga kêsleo nalika bal-balan ana ing stadion dhèk wingi sore. Audio :
e	Huruf : e ISO-8859 : 101 Suara : Vokal depan hampar tengah tegang Contoh : [abh | ebah (ebah) : Sampun kêkathahên ebah rumiyin, amargi panjênêngan nêmbe gêrah. [t[mBok\ | tembok (tembO?) : Tembok kuwi mèh ambruk jalaran pancèn wis tuwa bangêt umure. s[t | sate (sate) : Pak Sunar kae pagaweyane sabên dina dodol sate ayam. Audio :
|	Huruf : ê ISO-8859 : 124 Suara : Vokal tengah tinggi Contoh : ael/ | êlar (|lar) : Manuk êmprit bisa mabur amarga anduwèni êlar kiwa têngên. gerh | gêrah (g|rah) : Pak Kardi dintên punika botên sagêd mucal kêlas kalih amargi sawêg gêrah. pute/ | putêr (put|r) : Padha-padha têmbung putêr, manuk putêr iku beda têgês karo montore lagi putêr ing prapatan lho. Audio :
E	Huruf : è ISO-8859 : 69 Suara : Vokal depan hampar tengah kendur Contoh : [asem\ | èsêm (Es|m) : Dèwi Banowati iku kagungan èsêm kang bisa gawe kêpincute para priya. [kxm\ | kèrêm (kEr|m) : Praune kèrêm ana ing bêngawan. a[rn\ | arèn (arEn) : Woh arèn iku arane kolang-kaling. Audio :
o	Huruf : o ISO-8859 : 111 Suara : Vokal belakang bulat tengah tegang Contoh : [aobh | obah (obah) : Yèn lagi nggoncèng aja obah wae, mêngko mundhak tiba. [ko[no | kono (kono) : Aku dak ngadêg nèng kono, dene panjênêngan lungguha nèng kursi kene wae. m_[ko | mêngko (m|Gko) : Mêngko bêngi aku arêp ndhèrèkake Bapak tindak mênyang Sriwêdari mirsani wayang wong. Audio :
b	Huruf : b ISO-8859 : 98 Suara : Konsonan bilabial hambat bersuara Contoh : ab | aba (ObO) : Enggala aba karo bakule, dhaharan apa sing arêp panjênêngan kêrsakake! bb\ | bab (bab) : Kangjêng Hadiwijaya lagi sêsorah ana ing Musium bab Sunan Kalijaga. ab= | abang (abaG) : Mau awan nèng Grand Mall mbakyuku tuku klambi warnane abang. Audio :
c	Huruf : c ISO-8859 : 99 Suara : Konsonan alveolar afrikat tak bersuara Contoh : cgk\ | cagak (caga?) : Ing ngarêp omahku lagi dipasang cagak listrik. kecut\ | kêcut (k|cUt) : Aku tuku jêruk nèng Pasar Gêdhe, nanging barêng têkan ngomah lan dakpangan rasane kêcut kabèh. pcul\ | pacul (pacUl) : Pacul iku piranti kang baku tumrap para bapak tani kanggo nggarap sawah. Audio :
d	Huruf : d ISO-8859 : 100 Suara : Konsonan dental hambat bersuara Contoh : ffi | dadi (dadi) : Kang dadi lurah ing desaku ora liya bulikku dhewe. afus\ | adus (adUs) : Kanthi adus bisa nyêgêrake awak kang lagi lungkrah. aufuf\ | udud (udUd) : Bocah-bocah sêkolah jaman saiki akèh-akèhe wis padha udud. Audio :
D	Huruf : dh ISO-8859 : 68 Suara : Konsonan alveolar hambat bersuara Contoh : dd | dhadha (DODO) : Basa kramane dhadha yaiku jaja. pd | padha (pODO) : Jan-jane, Hakim lan Hikam kuwi padha umur-umurane, nanging yèn disawang katon luwih tuwa Hikam tinimbang Hakim. disik\ | dhisik (DisI?) : Aku dak mulih dhisik, mêngko mundhak kêwêngèn lan dadi pêngarêp-arêp sing ana ngomah. Audio :
f	Huruf : f ISO-8859 : 102 Suara : Konsonan labio-dental frikatif tak bersuara Contoh : p+ki/ | fakir (fakIr) : Zakat iku salah sijine katumrapake marang wong fakir. kp+n\ | kafan (kafan) : Jisime wis dibuntêl nganggo kain kafan. kilp+\ | kilaf (kilaf) : Sakwise matèni kancane dhewe, Bagong lagi ngaku kilaf. Audio :
g	Huruf : g ISO-8859 : 103 Suara : Konsonan dorso velar hambat bersuara Contoh : gdh | gadhah (gaDah) : Saksampunipun lulus SMA, kula gadhah niat nglajêngakên kuliah dhatêng Pêrguruan Tinggi. k[gt\ | kaget (kagEt) : Kangmasku kagèt nalika krungu pawarta yèn anake nandhang kacilakan mau esuk. [g]obg\ | grobag (grobag) : Gandhèng wis wêngi, kabèh barang dagangane diunggahake mênyang grobag. Audio :
h	Huruf : h ISO-8859 : 104 Suara : Konsonan glotal frikatif bersuara Contoh : aw | hawa (hOwO) : Hawa ing Tawangmangu sabên dinane adhêm bangêt. tuau | tuhu (tuhu) : Dèwi Banowati tuhu dadya gêgununganing wanodya Ngastina. sirh | sirah (sirah) : Basa krama inggile sirah yaiku mustaka. Audio :
j	Huruf : j ISO-8859 : 106 Suara : Konsonan palatal afrikat bersuara Contoh : jb | jaba (jObO) : Nalika padhang bulan, bocah-bocah padha dolanan ing jaba. aj | aja (OjO) : Yèn durung rampung gaweyanmu, aja dolan dhisik. [po[jok\ | pojok (pOjO?) : Sêpedhamu daksèndhèkake ana ing pojok ngomah. Audio :
k	Huruf : k ISO-8859 : 107 Suara : Konsonan dorso velar hambat tak bersuara Contoh : k[bh | kabèh (kabEh) : Kowe kabèh apa wis padha mangan? pku | paku (paku) : Ban sêpedha onthèlku bocor amarga kêna paku. kebk\ | kêbak (k|ba?) : Amarga bise kêbak dening pênumpang, aku mangkat sêkolah nunggang sêpedha onthèl. Audio :
?	Huruf : k ISO-8859 : 63 Suara : Konsonan glotal hambat tak bersuara Contoh : wtuk\ | watuk (watU?) : Wis têlung dina iki laraku watuk durung mari-mari. fkW | dakwa (da?wO) : Dhèwèke kêna dakwa amarga nyolong. fukSin | duksina (dU?sinO) : Sumrêpêt panone nganti datan emut purwa duksina. Audio :
l	Huruf : l ISO-8859 : 108 Suara : Konsonan dental lateral bersuara Contoh : lfi= | lading (ladIG) : Aku ngrajang brambang nganggo lading. alit\ | alit (alIt) : Lare alit punika putranipun sinten? sikil\ | sikil (sikIl) : Sikil kiwa lan sikil têngên iku beda kêkuwatane. Audio :
m	Huruf : m ISO-8859 : 109 Suara : Konsonan bilabial nasal Contoh : mbu/ | mabur (mabUr) : Sakwise entuk mangsan, manuk wulung kae mabur dhuwur. sumu/ | sumur (sumUr) : Yèn môngsa kêtiga kaya saiki, banyune sumur padha asat. alm\ | alam (alam) : Alam lan saisine iki dititahake dening Gusti Kang Maha Kuwasa. Audio :
n	Huruf : n ISO-8859 : 110 Suara : Konsonan dental nasal Contoh : n[t | nate (nate) : Bapak nate tindak Jakarta nitih sêpedha motor piyambak. wni | wani (wani) : Dadi pambiwara, kowe kudu wani ngomong ana sangarêpe wong akèh. awn\ | awan (awan) : Awan iki hawane panas bangêt. Audio :
G	Huruf : ng ISO-8859 : 71 Suara : Konsonan dorso velar nasal Contoh : zbFi | ngabdi (Gabdi) : Yèn arêp ngabdi marang pênggêdhe iku kudu kanthi tumêmên. tzi | tangi (taGi) : Tangi turu adhiku nangis cêngar-cêngèr. gunu= | gunung (gunUG) : Gunung Mêrapi iku klêbu ing wêwêngkon Jawa Têngah. Audio :
¥	Huruf : ny ISO-8859 : 165 Suara : Konsonan palatal nasal Contoh : v[f | nyade (¥ade) : Jalaran bêtah arta, kula kapêksa badhe nyade motor gadhahan kula. av/ | anyar (a¥ar) : Adhiku dipundhutake Bapak klambi anyar wingi sore. vt | nyata (¥OtO) : Miturut panêmuku, pawarta iku nyata anane, ora ngayawara. Audio :
p	Huruf : p ISO-8859 : 112 Suara : Konsonan bilabial hambat tak bersuara Contoh : p[fsn\ | padesan (padesan) : Urip ing padesan iku hawane sêgêr. ap | apa (OpO) : Kowe arêp tuku apa? surup\ | surup (surUp) : Yèn ngancik wanci surup, adate bocah cilik kuwi ora kêna dijak mêtu saka ngomah. Audio :
r	Huruf : r ISO-8859 : 114 Suara : Konsonan alveolar getar Contoh : rf | rada (rOdO) : Wong wadon kae atèn-atènane rada angèl. pri | pari (pari) : Pari rajalele kêjaba pulên, enak rasane. nl/ | nalar (nalar) : Yèn dakpikir-pikir, kêdadeyan mau esuk kae ora klêbu nalar. Audio :
s	Huruf : s ISO-8859 : 115 Suara : Konsonan alveolar frikatif tak bersuara Contoh : sb/ | sabar (sabar) : Kowe kudu sabar ngadhêpi kêdadeyan kang kaya mangkene iki. sush | susah (susah) : Bu Mitra lagi susah pênggalihe amarga ngrasakake tumindake anake lanang sing mbarêp. alus\ | alus (alUs) : Solahbawane pancèn alus lan nêngsêmake. Audio :
t	Huruf : t ISO-8859 : 116 Suara : Konsonan dental hambat tak bersuara Contoh : tuwuh | tuwuh (tuwUh) : Sawise ditunggu nganti rong taun, wusanane uga tuwuh rasa trêsnane marang calone. wtu | watu (watu) : Nalika banjir bandhang, akèh watu gêdhe kang padha gumlundhung ing kali. wit\ | wit (wIt) : Aku nandur wit jambu ing mburi ngomah. Audio :
th	Huruf : th ISO-8859 : 116 Suara : Konsonan alveolar hambat tak bersuara Contoh : qukul\ | thukul (TukUl) : Ênggonku ulur jagung wis padha katon thukul. kuq | kutha (kuTO) : Sala mujudake kutha budaya. Audio :
w	Huruf : w ISO-8859 : 119 Suara : Konsonan bilabial luncuran Contoh : wf | wada (wOdO) : Têmbung wada iku têgêse sênêng nacad marang samubarang. wni | wani (wani) : Aku wani turu ijèn sanadyan papan panggonane rada angkêr. awu | awu (awu) : Gunung Mrapi mblêdhos ngêtokake awu kandêl. Audio :
y	Huruf : y ISO-8859 : 121 Suara : Konsonan palatal luncuran Contoh : yyi | yayi (yayi) : Prabu Krêsna yèn ngundang Prabu Puntadewa migunakake têmbung yayi. auyh | uyah (uyah) : Yèn kurang asin tambahana uyah sêthithik. ayu | ayu (ayu) : Bocah wadon kuwi pancèn ayu. Audio :
z	Huruf : z ISO-8859 : 122 Suara : Konsonan alveolar frikatif bersuara Contoh : j+kt\ | zakat (zakat) : Zakat minôngka salah sijine rukun Islam. j+bu/ | Zabur (zabUr) : Kitab Zabur iku kitabe Nabi Dawud. j+m\j+m\ | zamzam (zamzam) : Pakdhe kondur saka munggah kaji ngasta olèh-olèh banyu zamzam. Audio :