Jalu lan Wanita, Partasewaya, 1930, #1731
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
Serie No. 866 f 0.16.
Jalu lan Wanita
Anyariyosakên satunggiling tiyang èstri badhe dipun tilar wayuh ingkang jalêr.
Anggitanipun Partasewaya.
Cap-capan ingkang kaping kalih.
Bale Pustaka, Wèltêprèdhên.
--- [1] ---
Jalu lan Wanita
Anyariyosakên satunggiling tiyang èstri badhe dipun tilar wayuh ingkang jalêr.
Anggitanipun Partasewaya.
Cap-capan ingkang kaping kalih.
Bale Pustaka, Wèltêprèdhên 1930.
--- [2] ---
Wêwênangipun pangarang sinêngkêr, miturut bab 11 anggêr ingkang kapacak ing sêtatsêblad 1912 No. 600.
--- [3] ---
Jalu lan Wanita
1. Gambuh
1. Pak Glompong lênguk-lênguk | arêrasan karo bokne gêndhuk | ah nèk ngene iki penak bojo kalih | Bokne Glompong banjur nyaut | ora nyêbut Pakne Glompong ||
2. lah ta sawangên iku | pating glimpung anakmu le turu | têka dadi anggagas sing kuwi-kuwi | Pak Glompong mèsêm sumaur | iyah padumu Byang Glompong ||
3. ora gêlêm diwayuh | balanjaku[1] mundhak ora wutuh | Bokne Glompong sumêngit gone nyauri | ya wis rabia ka têlu | mlaratmu bèn saya mondhok ||
4. bok koetung blanjamu | sêsasine [sêsa...]
--- 4 ---
[...sine] sing kowèhke aku | gene ora tau ganêp sabên sasi | mêsthi kalong digo nyaur | utang nyang gone Bah Blotong ||
5. blănja mung têlung puluh | digo nicil utang sing sêpuluh | bayarane sêkolah thole sêringgit | kari pitung ringgit iku | arêp kogo bojo loro ||
6. gèk iki batih pitu | sadinane bêrase sing têmtu | karo têngah bêruk malah punjul sithik | saiki bêras sabêruk | uwis sêtali sêbenggol ||
7. dipingke têlung puluh | dak gawene wolung gelo wutuh | gèk jangane dak ênggo ngirit sakêthip | uwis têlung gelo iku | seje gula êtèh rokok ||
8. lêngane bok koetung | sabên sore êntèk têlung cinthung | sacinthunge saiki wis têlung dhuwit | dadi
--- 5 ---
pirang dhuwit iku | rak ya uwis têlung benggol ||
9. sêsasi nèk dietung | rong rupiyah sêtali digunggung | kari pira blanjamu sing dak tampani | seje jajane anakmu | siji-sijine sêbenggol ||
10. anakmu lima iku | rak wis dadi karotèng ta iku | sêsasi wis patang gelo têlung tali | măngka yèn Si Glompong iku | wêruh uwong nyunggi tebok ||
11. anggujêg gone jaluk | banjur ngêndhêg sing dodol dicêluk | sadhodhokan bae êntèk wolung dhuwit | adhine ya mèlu-mèlu | kumroyok ngrubung sing dodol ||
12. kari pira blanjamu | lah ricikên tanjane kayamu | lan manèhe klambine anakmu kuwi | kabèh uwis padha bawuk | malah ana sing wis amoh ||
13. măngka anakmu iku | yèn klambine [kla...]
--- 6 ---
[...mbine] suwèk sithik nêsu | apadene kowe dhewe kuwi mêsthi | yèn manganggo isih jaluk | sing anyar-anyar sing mompyor ||
14. lah gèk olèhe entuk | wae saka ngêndi apa jaluk | nèk caturan kuwi bok sing ngati-ati | aja mung anggêre mêtu | hara piye Pakne Glompong ||
15. Pak Glompong manthuk-manthuk | karo mèsêm linggihe anyingkruk | mikir-mikir anggone arêp mangsuli | rada kacipuhan rêmbug | wêkasan nyauri songol ||
16. ah kowe bokne gêndhuk | dadak ngrêmbug butuh sabên esuk | janji isih urip rak ya diparingi | pangan Hyang kang Maha Agung | dak kandhani ya Byang Glompong ||
17. olèhku arêp wayuh | nèk cicilan wis bot sing nyêpuluh | iya kuwi sing arêp dak ênggo rabi |
--- 7 ---
go blănja calon marumu | rak ya wis nyamlêng ta ngono ||
18. aja banjur marêngut | durung-durung ulatmu wis jabrut | arêp rabi dadak dikon ngricik dhuwit | tak kandhani bokne gêndhuk | aja pijêr plerak-plerok ||
19. Biyang Glompong malêruk | karo ngucap iya pakne gêndhuk | ora susah ngandhan-ngèndhèni wis ngrêti | ya kuwi wong ora nyêbut | ora nolih sing ting throngol ||
20. bok kopikir wong bagus | adhine Si Glompong kuwi uwus | sasi ngarêp iki iya wis ngragadi | ngêcêk olèhe anjaluk | mèlu sêkolah Si Glompong ||
21. apa ora korêmbug | gèk go bayar apa hèh wong blêgug | ora wayuh wae uwis srothal-srathil | têka dadak arêp wayuh | sapa sudi
--- 8 ---
nyang wong blêmbong ||
22. Pakne Glompong sumaur | durung kinar gene kèh sing nganggur | timbang dadi lêgan luwung êndang laki | diwayuh-wayuh ya lowung | ora dadi pocapan wong ||
23. timbang kae Pak Bawuk | tanpa blănja gene iya entuk | bojo loro malah ayune ngluwihi | ngalahke wong kaya aku | tur bojone kabèh ênom ||
2. Sinom
1. sing siji kaya Sêmbadra | irêng manis mêrak ati | luruh sêmune jatmika | sijine Ambanowati | gonas-ganès mantêsi | sripit-sripit yèn lumaku | sêmune sêblak langak | kuninge anêmu giring | dhasar ayu wiraga sugih lêlewa ||
2. kuwi bokne sing dak tulad | ing măngka Pak Bawuk kuwi | umur wis sêtêngah kliwat | rupane ora bêjaji | tur duwe lara mêngi |
--- 9 ---
gene kok ya kuwat wayuh | ora tau kêrahan | malah rukune kêpati | runtung-runtung bok ênom karo bok tuwa ||
3. Byang Glompong nyauri sugal | lah apa kowe kêpengin | wong lanang go cak-icakan | kaya Pakne Bawuk kuwi | wêruha ya mas bèi | kae bapakne Si Bawuk | anggêr dhèwèke mara | nyang gone bok tuwa mêsthi | disosotke nganti ora uman papan ||
4. sing lanang diuman-uman | diundhat-undhat mèh nangis | Pak Bawuk bali kêlepat | nyang gone bok ênom gênti | lagi ketok wis mêsthi | ditudingi diwus-uwus | rupane ora pakra | uwis gêrang nganggo mêngi | ora guna ora kaya ora rupa ||
5. wong lanang disambêr gêlap | minggata balia gêlis | ora susah kowe
--- 10 ---
mara | apa dadak awèh dhuwit | aku wis ora sudi | anyawang marang wujudmu | kowe anggêre mara | nyang gone bok tuwa mêsthi | ngala-ala aku pèh ladènku kurang ||
6. gèk kowe bisamu mangan | kuwi sêga saka ngêndi | bisa têmên ngala-ala | ora kelangan sabribil | bisa-bisamu muni | uwis gêrang ora nyêbut | Pak Bawuk paringisan | ngalor ngidul dingis-êngis | apa kuwi pakne gêndhuk sing kotulad ||
7. disosotke sambêr gêlap | kuwi sing kokêpengini | Pakne Glompong mèsêm ngucap | ngêndi ana diunèni | ora wani mangsuli | wêruha wong lanang iku | kuwasa banjur mêgat | mungguh aku diunèni | dak taboki dak ingêl-ingêl dak pêgat ||
8. golèk manèh ora kurang | sing ayu-ayu sing
--- 11 ---
manis | dhasar aku duwe blănja | priye olèhmu mangsuli | Bokne Glompong nyauri | o o dadi kaya iku | eman têmên wong lanang | budimu amung sadulit | bênêr wae nèk trima wong sêmbarangan ||
9. dalan kuwi ora kurang | lèhmu golèk pirang dhosin | wêruha ya dara lurah | rungokna tak omong dhisik | Pak Glompong anyauri | iya kêpriye omongmu | wis linggihku dak mapan | omonga gêlis Byang Cangik | amalerok sing wadon atine panas ||
10. ora maido sing brêgas | ngaran-arani Byang Cangik | Pak Glompong mèsêm angucap | ya wis ora ta gèk gêlis | sing wadon banjur muni | rungokêna ya wong bagus | wong wadon sing pêthingan | kuwi dudu wong sing manis | puluh [pu...]
--- 12 ---
[...luh] ayu nanging yèn atine salah ||
11. kuwi tumrape wong lanang | sing bêcik amêsthi suthik | ayua kae mung rupa | atine pating brêgidhil | apadene wong sugih | ning yèn atine ngêthiwul | ora wêruh wong tuwa | mênyang maratuwa wani | nyang wong lanang anguyap wis ora mamang ||
12. kuwi wong lanang sing brêgas | măngsa gêlêma ngrabèni | dadi rupa karo băndha | kuwi ora maedahi | dene sing nomêr siji | wong wadon sing ati tulus | sanadyan ora rupa | ora băndha ora asli | ning yèn sêtya tur bêkti marang sing lanang ||
13. wêdi marang maratuwa | mênyang sanake ngajèni | sakarêpe uwong lanang | ora gêlêm nyulayani | amung sarwa ngrujuki | mênyang sing lanang anurut | dikon ngetan ya ngetan |
--- 13 ---
dikon ngulon ya nglakoni | iya kuwi uwong wadon sing pêthingan ||
14. Pak Glompong nyaut angucap | iyah aku uwis ngrêti | padune rupamu ala | rekane banjur nuturi | apa aku ra ngrêti | arêp angapusi aku | wong lanang kok diwulang | nganggo băndha rupa asli | bok wis ora entuk ngono wae gênah ||
15. karuwan olèhku gagas | sing wadon banjur mangsuli | mêngko dhisik ta dak kăndha | durung tutug lèhku muni | rungokna ya mas bèi | kajaba sing dhisik mau | rasakna sing têmênan | aja kêsusu mangsuli | tak lairne atiku kowe bèn lêga ||
16. wêruha iya wong lanang | atine wong wadon kuwi | nèk sing lanang gêgombyakan | gêdhene wayuh anyêlir | nyang ati banjur sêdhih | sêdhih [sê...]
--- 14 ---
[...dhih] olèhe diwayuh | dina-dina mung susah | sasat ancik-ancik êri | tansah êmar sumêlange nèk dipêgat ||
17. marga sing mêsthi wong lanang | bojone banjur ditandhing | e iki ngene bok tuwa | nèk ngladèni kaya iki | dak tandhing apik êndi | olèhe ngladèni aku | coba aku tak mara | nyang gone bok ênom gênti | egah-egah ladène bok nom dipriksa ||
18. barêng têka banjur nimbang | e ladène kaya iki | iya ngono apa ora | wong lanang wis mêsthi nandhing | tur nèk bok nom digilir | angganyik olèhe nyatur | ngala-ala bok tuwa | prêlune bèn dikasihi | mulakêna ladène ya ngaya-aya ||
19. ora ketang adol êndhas | melike bèn kanggo nglaki | nèk gilir mênyang
--- 15 ---
bok tuwa | sing lanang ya dirêmbugi | sing ora apik-apik | nyatur nyang bok ênom gupruk | akèh-akèh le nacad | êndi sèdhèng êndi ithil | uwong gêthing măngsa kuranga panacad ||
20. dadi bok ênom bok tuwa | padha rêbutan disihi | sing lanang atine bungah | ngalor ngidul disêsunggi | kuwi nèk padha asih | wong lanang ya enak-enuk | mênyang gone bok tuwa | disuhun-suhun dipundhi | mênyang gone bok ênom disuba-suba ||
21. dhasar marune ya ora | tau padu ngrêrasani | nèk pinuju sarimbitan | bok nom bok tuwa nèng buri | rupane manis-manis | iki ayu kuwi ayu | sandhangane di kêmbar | tapih parangrusak klithik | klambi jambon suwênge kabèh barleyan ||
22. sing lanang lakune gagah | karo [ka...]
--- 16 ---
[...ro] wirone dicangking | kuwi rak nèk wong sêmbada | kêcèh amal kêcèh dhuwit | nanging sing wadon mêsthi | ora mantêp sêtya tuhu | marga sihe wong lanang | ora wutuh nyang wong siji | nyang bok ênom asih nyang bok tuwa trêsna ||
23. asih mung siji disigar | mrana sisih mrene sisih | kadhang ora sêparo byak | olèhe amaro asih | sih iki apa iki | walak-walak di sing baud | ngêmpèk-êmpèk wong lanang | iya mêsthi diluwihi | mêsthi ngono uwis ora kêna ora ||
24. sing wadon mêsthine iya | ora wutuh mantêp asih | trêsna sungkêm myang sing lanang | dina-dina kêtir-kêtir | tiwas dirêrewangi | kurang mangan kurang turu | mrihatinke sing lanang | dadia wong sugih singgih | jêbul ora kanggo ênggone suwita ||
--- 17 ---
25. dadi wêruha wong lanang | wong wadon diwayuh kuwi | wis mêsthi ya kurang trêsna | trêsnaa ya mung sathithik | beda yèn bojo siji | ora ketang gendhong wakul | abot-abot disăngga | bêtèke le bêkti nglaki | apa manèh wulange wong tuwa-tuwa ||
26. tak tirokne rungokêna | aja kêsusu mangsuli | yèn kowe kêpengin mlarat | kêrêpa ngalih lan rabi | lah ta rasakna iki | iya bênêr apa luput | wong kêrêp lih-alihan | wis mêsthi mlarat kêpati | jalarane mrana-mrene nganggo ragat ||
27. wong kêrêp rabi ya padha | ora ketang mung sabribil | harak iya nganggo wragad | coba pikirên sing bêning | aja kêsusu muring | arêp anaboki aku | aku iki caturan | ora bisa nèk [nè...]
--- 18 ---
[...k] kon ganyik | mung salugu tur uwis kanthi rêkasa ||
3. Kinanthi
1. Pak Glompong sêmune ngungun | batin pancène ngrujuki | e boke Glompong têmênan | wangune lèhe gondhèli | banjur alon lèhe kăndha | kowe bokne dak tuturi ||
2. lèhku arêp wayuh iku | bokmanawa anjalari | bisa cukup sing dipangan | pirangbara bisa sugih | iki jênênge sêtiyar | wiwit biyèn kok mung miskin ||
3. bok iki marahi cukup | sapa wêruh têmbe buri | Bokne Glompong sêlak panas | kêsusu gone nyauri | marakake sugih apa | sugih dhuwit durung mêsthi ||
4. sugih utang kuwi têmtu | karo sugih anak cilik | saka aku uwis lima | ing măngka nèk sida rabi | mêsthi banjur duwe
--- 19 ---
anak | gumrayah pating kariyik ||
5. mlaratmu saya angundhung | anak isih cilik-cilik | kowe uwis rada tuwa | barêng wis wiwit ngragadi | kowe wis mênyang akerat | banjur kapriye sing kèri ||
6. rak iya mêmêlas iku | mula gumun aku iki | nyang wong sing ora gagasan | mung sênêng nuruti ati | anggêr karêpe kêtêkan | ora angèlingi buri ||
7. wêkasane barêng thiklu | anak isih cilik-cilik | bapakne wis nèng jaratan | anak mundhak gêdhe sithik | ananging banjur kapiran | mung biyunge sing ngingoni ||
8. sapira kayane biyung | mêsthi ora anyukupi | anake banjur diatag | akal-akal golèk dhuwit | rèhning kurang sing dipangan | lowung najan mung sabribil ||
9. rèhning isih padha kuncung |
--- 20 ---
lèhe golèk mênyang ngêndi | arêp nyambut gawe apa | sabisa-bisane nuli | ajar-ajar golèk pangan | êndi ana gogo krikil ||
10. adol sukêt adol kayu | kuwi nèk bocah sing bêcik | balik yèn kêtanggor bocah | sing ala watêke mêsthi | adhakane mênyang pasar | ajar nyêlêr ajar ngutil ||
11. kuwi isih rada bagus | ana manèh luwih nisthip | banjur angathungke tangan | karo muni paring-paring | ngêmis sasèn mawon dara | kula pujèkake sugih ||
12. hara piye pakne gêndhuk | lah sapa sing luput kuwi | apa lupute si bocah | apa wong tuwane kuwi | aranana dhewe enggal | Pak Glompong mèsêm nyauri ||
13. iku yèn mungguha aku | nèk sing lanang uwis mati | măngka anake
--- 21 ---
gumrayah | iya banjur laki maning | golèk wong lanang sing bisa | angrewangi angopèni ||
14. biyang Glompong nuli nyêndhu | o dudu wong wadon kuwi | wis anak-anak gumrayah | malah isih arêp laki | kuwi jênêng siya-siya | anak ora dielingi ||
15. tiwas laki kaping pitu | măngsa anak dadi bêcik | malah saya klara-lara | kuwi pakne sing wis mêsthi | marga yèn wis omah-omah | ora kobêr angopèni ||
16. mênyang anak sing kumruyuk | awit kêpêksa ngladèni | mênyang bojone sing anyar | trêkadhang banjur andlidir | ya anak-anak gumrayah | anake gawan wis mêsthi ||
17. sangsarane saya muput | cilakane saya mêncit | wêkasan padha klarahan | sabab olèhe ngopèni | mêsthine ya ora kaya |
--- 22 ---
anake sing mêtu kèri ||
18. mara piye pakne gêndhuk | yèn kowe sidaa rabi | akèh sabab sing kosandhang | sapisan rêkasa ati | kudu bisa maro trêsna | kuwi nèk kosêmbadani ||
19. lire kabèh sing dijaluk | sarwa bisa anuruti | upama ngene wong lanang | êmbok tuwa kosuwêngi | sêling mirah rêga swidak | bok ênom wis mêsthi mèri ||
20. iya mêsthi banjur jaluk | di padha lèhe nyuwêngi | rèhning jênêng padha-padha | upama bisa nuruti | nukokke rêga sawidak | bok tuwa gênti anangis ||
21. jaluk suwêng rêga satus | awit pangrasane mêsthi | alah dene dadi tuwa | mung dipadha le nyandhangi | priye gonmu arêp nata | supaya karone lilih ||
22. ora pijêr kobrak-kabruk | dibeda gone
--- 23 ---
nyandhangi | kuwi yèn kowe sêmbada | rêkasamu ora pati | balik sarwa kacomprengan | dina-dina gadho ati ||
23. apa korewangi slingkuh | kana-kene nguring-uring | mara nyang gone bok tuwa | lagi têka dipleroki | nyang gone bok ênom kana | lagi wêruh wis mrênguti ||
24. mrana mlerok mrene mlêruk | mrene gêthing mrono sêngit | mrana mènjêp mrene ewa | labêt ora nyêmbadani | kuwi yèn sing wadon brêgas | kadhang malah diunèni ||
25. suk-esuk sarapan kêpruk | awan diladèni tanjir | arêp turu sosoh ngujar | tangi turu dicêpaki | sosot karo sambêr gêlap | hara priye mênyang ati ||
26. mêsthi ya mak prêmpêng nêsu | ananging banjur dipikir | upama dak nêsonana | atiku rada kuwatir | mêngko [mêng...]
--- 24 ---
[...ko] gèk anjaluk pêgat | eman olèhku wis asih ||
27. sapisan sababe iku | sabab manèh saya luwih | yaiku ngèlingi anak | lah wêruha bocah kuwi | yèn biyung atine bubrah | mênyang anak anumusi ||
28. mèlu bubrah kuwi têmtu | aku gêlêm kothothoki | yèn luputa lèhku kăndha | samono yèn kowe isih | anggagas bêciking anak | susahing anak kopikir ||
4. Asmaradana
1. rasakna tandhêsing ati | aja mung kopikir lămba | abot arêp wayuh kuwe | ora kêna sêsêmbranan | kudu dipikir tênan | Pak Glompong alon sumaur | êmbokne thole wêruha ||
2. sadurunge dak lakoni | iku wis dak pikir dawa | bakal ing kadadeane | Biyang Glompong banjur nyandhak |
--- 25 ---
padatane sing lanang | kasusu gone sumaur | aku wis ngrêti wong lanang ||
3. bênêr yèn uwis kopikir | nanging beda sing kogagas | ora kogagas abote | mung sênênge sing koanam | sing sungil-sungil ora | lèhmu arêp wayuh iku | mung sênêngmu sing kotata ||
4. Pakne Glompong cungar-cungir | malah rada paringisan | kabêdhèk jroning atine | Bokne Glompong manèh ngucap | pakne ora ngonoa | olèhmu arêp awayuh | apa wis duwe dhedhekan ||
5. sing lanang mèsêm nyauri | prêlu apa takon barang | bok wis mênêng bae kowe | wong wadon wêruhmu apa | ngrêtimu rak mung adang | karo angêmong anakmu | anggêr mênêng aku trima ||
6. ora prêlu dak tuduhi | mêngko mundhakan kolarag | dadi maru durung klakon |
--- 26 ---
bae uwis gêgêmpuran | saru krungu ing tăngga | Biyang Glompong banjur nyaut | ora saru ora barang ||
7. lah pilihên saru êndi | aku padu sagrabyagan | karo sarumu sajêge | ngalor ngidul sosoh mujar | mrana ora bênêran | mrene diunèkke kêpruk | mulane kowe blakaa ||
8. sapa ta sing arêp kosir | apa kae Mas Jêng Sablah | sing sok liwat mènthèk-mènthèk | nèk kowe ana ngarêpan | banjur atarung ulat | Pak Glompong mèsêm gumuyu | ihik sapa ta sing kăndha ||
9. hla kok dadi kowe ngrêti | sing wadon nyauri sugal | uwis mêsthi ngrêti wae | najan aku ora lunga | nanging kabèh wis cêtha | tak incêng sinambi turu | sapolahmu wis kêtara ||
10. o o kowe tak kandhani |
--- 27 ---
wêruha iya wong lanang | karêpmu wurungna bae | aja sok aduwe tindak | nuruti ati murka | ngèlingana kang wus-uwus | critane wong kuna-kuna ||
11. sapa-sapa sing nuruti | digodha wong wadon kêna | mêsthi wurung wong dadine | kaya ta Jêng Nabi Adam | anggugu Ibu Kawa | woh kuldi dikon angundhuh | sêngkêrane Gusti Allah ||
12. Nabi Adam anuruti | ya iku kêna ing godha | kae kapriye dadine | didhunke saka ing swarga | didukani Pangeran | măngka dhèk nèng swarga iku | jarene mung sarwa nikmat ||
13. ora mangan ora ngêlih | ora ngombe ora ngêlak | amung sarwa sênêng bae | barêng mêdhun saka swarga | Nabi Adam lan Kawa | wêtênge kapêksa kluruk | jaluk diisèni sêga ||
--- 28 ---
14. yèn ora mangan ya ngêlih | yèn ora ngombe ya ngêlak | dadi kudu nyambut gawe | ana manèh têtuladan | Dasamuka Ngalêngka | bangêt ênggone kêpencut | kasmaran nyang Dèwi Sinta ||
15. ora klakon tiwas mati | kuwi iya jênêng godha | Bagawan Wisrawa kae | iya uga kênèng godha | dhèk dikongkon ing putra | Danaraja sang aprabu | nagarane Lokapala ||
16. Wisrawa karo Sukèsi | karone kêna ing godha | pancène dadi mantune | jêbulane ora sida | arêp dhewe Wisrawa | wêkasane barêng lampus | Wisrawa ora nyang swarga ||
17. satriya ing Plăngkawati | bangêt ênggone kedanan | nyang Dèwi Utari kae | Bimanyu angaku jaka | direwangi sêpata | bok dikrocok [di...]
--- 29 ---
[...krocok] gaman sèwu | rak isih jaka têmênan ||
18. măngka lugune wis rabi | mandi olèhe sêpata | Ăngkawijaya patine | dikarocok wong Ngastina | dhèk pêrang Bratayuda | tunggale isih angumbruk | kaya ta Ratu Mamênang ||
19. dhèk Bratayuda dianggit | pujanggane Êmpu Sêdhah | kuwi dikon nganggitake | critane para Pandhawa | prange karo Ngastina | kocapa barêng sang êmpu | panganggite uwis têkan ||
20. Prabu Salya ngarih-arih | anglêlipur ingkang garwa | wêktu iku panganggite | Sang Aprabu Jayabaya | kalawan ingkang garwa | lênggah mirsani si êmpu | jêbulane Êmpu Sêdhah ||
21. atine banjur anggoling | olèhe anganggit bubrah | kedanan marang garwane | Maha Prabu Jayabaya | mula
--- 30 ---
gone ngrumpaka | Êmpu Sêdhah nganti nglangut | tibane sing dirumpaka ||
22. dudu Dèwi Sêtyawati | garwane Sri Jayabaya | dilêbokake rêrêpèn | tujune sang prabu awas | sakala Êmpu Sêdhah | dipocok sirahe glundhung | tur iku kênane godha ||
23. sasat durung nganti kengis | suprandene dadi tiwas | ana manèh caritane | Jaka Tingkir dhèk nèng Dêmak | iya kêna ing godha | sing disamar Dhadhungawuk | Jaka Tingkir dikon lunga ||
24. kae Ki Agêng ing Mangir | sing jênêng Ki Wanabaya | sing misuwur digdayane | ora ana wani nglawan | nganti Ratu Mêntaram | ering tandhing pêrang pupuh | banjur sang prabu utusan ||
25. putri sing ayune luwih | dikon godha Wanabaya | nyalamur ambarang lèdhèk | Kyai Wanabaya
--- 31 ---
kêna | digodha sang lir rêtna | têmahane dadi lampus | lah iku pakne elinga ||
26. layang Panji Wulung kuwi | sing mangkono iya ana | nèk crita ing Arab kae | Menakjobin iku iya | patine marga kêna | ing godha putri Mêdayun | sing jênêng Dèwi Muninggar ||
27. yèn dak aranana isih | ngrêmbêk sing dadi tuladha | prakara wong lanang kuwe | sababe dadi cilaka | mung marga kênèng godha | êmbuh kagodha ing rêmbug | êmbuh kagodha ing rupa ||
28. malah ujare ing kadis | besuk yèn ana ngakerat | ana godha luwih gêdhe | yèn digodha apa-apa | ora ana sing pasah | pungkasane godha mau | widadari saka swarga ||
29. ayune ngudubilahi | anggodha nganggo lêlewa | sapa sing dulu dhèwèke |
--- 32 ---
uwis mêsthi yèn kedanan | saking ayune tênan | iku yèn nganti kêpencut | cilaka kêcêmplung nraka ||
30. măngka kanggo tata lair | aja widadari swarga | widadarine Bok Cècèk | wae wis padha kedanan | ya ngono apa ora | ora susah dhuwur-dhuwur | wetan kuwi wae iya ||
31. dicopote dadi mantri | jalaran mung kênèng godha | kasêngsêm Mas Jênge Mèndès | nganggo dhuwiting nagara | dianggo nguja-uja | saiki dhèwèke nglanthung | pangkate mantri wis ilang ||
32. malah dhèk biyèn disêpir | mulihe saka ukuman | ora bisa nyambut gawe | Mas Jêng Mèndès uwis ewa | marga wis ora kaya | hara priye pakne gêndhuk | saiki dadi tangisan ||
5. Mêgatruh
1. Pakne Glompong anyêndhu karo marêngut |
--- 33 ---
ah kowe kuwi Byang Cangik | wong lanang dadak diwuruk | ana uwong arêp rabi | dadak diwèhi pangilon ||
2. Nabi Adam Dasamuka Abimanyu | Êmpu Sêdhah Jaka Tingkir | Mangir Jobin Kadis Muluk | nganggo kon ngilo dèn mantri | hla nèk pêsthine wis ngono ||
3. ditangkisa nganggo gunung rangkêp sèwu | yèn pêsthine kaya kuwi | iya ora bisa mingkuh | cêkake wae saiki | kodhadhunga aku mêdhot ||
4. kopalangi iya sida mlumpat aku | adrêng lèhku arêp rabi | nèk kowe gêlêm dak wayuh | bacutna lèhmu ngladèni | dene yèn kowe mêksa moh ||
5. ora gêlêm dak wayuh ya sakarêpmu | apa kowe jaluk mulih | dak têrke suk kapan gêndhuk | dhasar rupamu saiki | uwis ora therok-therok ||
6. aku
--- 34 ---
ewa ngrungokake caturanmu | wong lanang kok dituturi | apa rumangsamu aku | ora duwe kawruh dakik | kumini kakehan obrol ||
7. mung grêgêtên aku mau barêng krungu | kandhamu sing akèh kuwi | ana uwong arêp wayuh | jêbul arêp dipalangi | priye gagasanmu mono ||
8. apa kowe sing ngingoni marang aku | hara akona naboki | tak ingêl-ingêl awakmu | klakon kowe mêngko mati | kocapa mau Byang Glompong ||
9. barêng wêruh sing lanang olèhe nêpsu | dirêmbugi malah muring | Byang Glompong atine kaku | saking pêpête ing ati | banjur jungkêl nèng paturon ||
10. ngungkêb-ungkêb karo nangis sênggruk-sênggruk | o alah yatalah Gusti | kaya mangkene awakku | ana uwong dirêmbugi |
--- 35 ---
pik-apikan têka ngono ||
11. malah uwong disiya-siya ditundhung | uwong arêp ditaboki | jamak têmên dupèh bagus | têka ora angèlingi | dhèk isih magang nèng jêro ||
12. gene jarik sing diênggo gantung kêpuh | klambi ora tau salin | banjur anakokke aku | lèhe mara wira-wiri | sasat direwangi kesod ||
13. bapak iya ora nyorohake aku | kono dhewe sing golèki | barêng wis kalakon aku | dadi mantèn lagi wingi | sandhanganku wis go tombok ||
14. balanjane têlung gelo ora cukup | bapak sibu sing nomboki | sabên sasine lumintu | kirimane bêras krambil | sasat ora tau towong ||
15. nganti têkan duwe balănja sêpuluh | ya isih mêsthi ngirimi |
--- 36 ---
barêng blănja wis rongpuluh | iya isih sok ngirimi | nanging barêng uwis jompo ||
16. ora bisa kêkirim ora jêjaluk | blanjane rada nyukupi | uwis têkan têlung puluh | dhèk isih blănja sathithik | nganti dak rewangi dodol ||
17. ora ketang kurang mangan kurang turu | awan-awan dak go bêngi | bêngi ora bisa turu | labêt olèhku prihatin | bisaa êndang dadi wong ||
18. saikine blănja uwis têlung puluh | anak-anak klimis-klimis | kabèh lêmu thipluk-thipluk | rada ayêm mênyang ati | jêbulane kaya ngono ||
19. ora kêna diantêpi pakne gêndhuk | tiwas lèhku ngrêrewangi | nganti mèh limalas taun | wiwit blănja mung sakêthip | saiki têkan sagelo ||
20. kaya ngene rasane
--- 37 ---
dadi wong busuk | ora bisa golèk dhuwit | pangan sing uwis kalêbu | nyang wêtêng diuwik-uwik | ora trima ngolok-olok ||
21. Bokne Glompong anake wadon sing turu | dikêkêp lan ditangisi | o alah ênggèr anakku | bêja têmên kowe Sumi | dene saiki si êmbok ||
22. apa bakal pisah karo kowe gêndhuk | bapakmu wêktu saiki | lagi arêp golèk ibu | sing ayu pintêr ngladèni | biyungmu sing wis bêkokrok ||
23. dingis-êngis disingkang-singkang ditundhung | wong wadon mung nyilakani | kowe aja mèlu pakmu | ya mèlua aku Sumi | wêlingku bae ya dhenok ||
24. yèn ngantia kowe klakon mèlu pakmu | pituturku wanti-wanti | jaluka sêkolah gêndhuk | cikbèn bisa pintêr thithik | najan [na...]
--- 38 ---
[...jan] tinampik ing bojo ||
25. bisa golèk pangan dhewe ora nunut | aja kaya aku iki | barêng wis êntèk bandhaku | sabên dina diunèni | yèn mangan diolok-olok ||
26. bok ya eling biyèn dhèk lagi kêtêmu | kandhane marêmke pikir | ora arêp mêgat mayuh | najan cilaka lan mukti | padha disăngga wong loro ||
27. jêbulane mung digo ngenaki rêmbug | lèhe arêp andhèdhèli | o Allah Gusti kang Agung | o bapak sing uwis mati | kula samang bêkta mawon ||
28. timbang dadi răndha luwung mati aku | tuna têmên gonku urip | ora kanggo ing lakiku | gèr padha tangia gêlis | êmbokmu andhandhang layon ||
6. Dhandhanggula
1. Biyang Glompong olèhe anangis | klara-lara karo sambat-sambat |
--- 39 ---
bapa biyung lan anake | Bapakne Glompong krungu | ngrês atine nganti mèh nangis | tur nganggo ngundhat-undhat | barang kang wis klêbu | Pak Glompong rada klicutan | diwêlèhke wiwit dhèk blănja sakêthip | nganti têkan srupiyah ||
2. sèwu isin krungu lèhe muni | direwangi karo lara lapa | barêng wis ana bêgjane | rada lumrah wong banjur | arêp lali nganggo ngunèni | êndi sing arêp mêgat | êndi arêp mayuh | dadi Pak Glompong rumasa | ing sisipe sing wadon diarih-arih | dikon tangi digugah ||
3. o êmbokne kowe aja nangis | ra-orane yèn sida dak pêgat | mung digo sêmbranan bae | ora arêp dak wayuh | uwis trima bojo mung siji | kowe ora dak pêgat | aja nangis guguk | yèn [yè...]
--- 40 ---
[...n] kowe ora pracaya | dak sêpata lah enggal tangia dhisik | Byang Glompong pêgat-pêgat ||
4. sêpataa iya ora mandi | awit kowe wis gawemu cidra | Pak Glompong guyu jêgègès | tênan kok bokne gêndhuk | yèn goroha kandhaku iki | lah bok iya modar ta | yèn kowe dak wayuh | gêdhene nganti dak pêgat | uwis trima kowe wae bojo siji | ora arêp grênyangan ||
5. Bokne Glompong tangi mapan linggih | calathune alon nyang sing lanang | tak tuturi kowe pakne | kabèh wong wadon iku | padha wae rasaning ati | ya sanajana beda | yake mung sarambut | iku yèn wong wadon tênan | mulakêna besuk yèn aku dhisiki | dipundhut ing Pangeran ||
6. kandhanana anakmu [ana...]
--- 41 ---
[...kmu] Si Sumi | pawitane angèngèr wong lanang | dudu ayuning rupane | lan dudu băndha iku | ati suci sing nomêr siji | bêkti marang wong lanang | nglakoni satuduh | atine ora slewengan | donya ngakir mung siji si guru laki | ora amangro tingal ||
7. ora lancang ora kumawani | aja dupèh sing lanang wis trêsna | banjur nganyih-anyih bae | kon eling yèn winêngku | kudu ora angangkrik-angkrik | wit nyatane wong lanang | beda wong saaku | wong lanang kuwi sing lumrah | sok ngènthèngke ora kêna diantêpi | upama ana sabab ||
8. mung sapele go dhadhakan muring | pêng-pêngane banjur arêp mêgat | iya dupèh diwênangke | mulane pakne gêndhuk | mung wêlingku sing ngati-ati | besuk aja tan ora | anakmu si gêndhuk | lêbokna [lêbo...]
--- 42 ---
[...kna] ing sêkolahan | yèn wis tuwa pama moh nglakoni laki | uwis duwe pawitan ||
9. kapintêran digo golèk dhuwit | sokur bage bisa omah-omah | ora kidhung ing uripe | jare sêkolah iku | diwuruki cara-caraning | wong wadon omah-omah | dimène ing besuk | yèn mêngkoni bale omah | uwis prigêl kabèh carane wis ngrêti | bojone ora gêla ||
10. wruh sing wadon cag-cêg sarwa trampil | uwis mêsthi yèn sing lanang bungah | dêlêng prigêling bojone | kabèh kandhaku iku | yèn diturut lan dilakoni | ra-orane dipêgat | utawa diwayuh | awit lugune wong lanang | yèn sing wadon katone amêmalad sih | runtuh atine trêsna ||
11. kaya kae dara bèi mantri | dhasar
--- 43 ---
dara pyayi brêgas cakrak | garwane kaya Byang Jablog | irêng kusi tur wungkuk | burik cêkrik rambute thithik | suprandene sing lanang | trêsna asih lulut | aku mrêlokake mrana | arêp wêruh sababe ênggone asih | layak kaya mêngkana ||
12. bangêt têmên anggone ngajèni | nyang kakunge ora ngungkak krama | ngatase bojo wis suwe | tatakramane têrus | ing sapangrèh amung nglakoni | ora tau gumampang | alon yèn calathu | ngirih-irih ngarah-arah | yèn calathu ora tau sêngal-sêngil | ulate sumèh bingar ||
13. lagi enak-enak gunêm pikir | nèng nèng nèng nèng Pak Glompong anjingkat | e e wis esuk êmbokne | wis aku arêp turu | mundhak krinan sesuk le tangi | Pak
--- 44 ---
Glompong banjur glimpang | sadhela wis turu | Pak Glompong ngorok sênggoran | Biyang Glompong isih tansah klisak-klisik | grêgêtên nyang sing lanang ||
Tamat
--- [0] ---
Isinipun.
... kaca
Gambuh ... 3
Sinom ... 8
Kinanthi ... 18
Asmaradana ... 24
Mêgatruh ... 32
Dhandhanggula ... 38
| 1 | balanjamu. (kembali) |