Bausastra: Jarwa Kawi, Padmasusastra, 1903, #11 (Bagian 3: Pa–Nga)

pa:

pakah

pe:

jêmur; [pepe]: majêmur

puh:

pahat; [puhan]: sirat, mi(of me)nyak; [ngêpuh]: mahat, mrêsa, matus

pèh:

[dumèh]: pai, malingane

paeka:

endra sangsara, upaya, daya, sundapaya sandi, wisaya, digama, sampèk, pandaya, pitênah, pangendra sangsara, dhasthi, maya, guna; [paekan]: ulaha, alpadaya, u(of o)paya sandi, karti sampeka, kadaya, tupaya, sampeka,

--- 758 ---

wisaya, pandaya, maya bancana; [paekan rêpit]: sandi upaya; [paekan linuwih]: dayopaya; [maeka]: umaya, mandaya, misaya, mamancana; [maeka ala]: casaya; [maekani]: mangupayani; [pamaeka]: pamisaya, karti sampeka, pangendra sangsara E. T.

paido:

van idu; [maido]: andèr

paedah:

sangkaya; [pedah]: pendah

pahat:

[mahat]: ngapit

pait:

tikta, landhi, lêngka, gêtar, bintara, brata

paès:

ès, uwang, hyas = iyas, iyasa, sindu, wa(of wi)dari, lêngis, pahyas, yasa, ywas, yuyu, yyas, mandara, gandara;

--- 759 ---

[paesan]: car(cêr of crê)min, carêmin, paesan, palywasan; [pêpaès]: hyas = iyas, hyasa, rêngga, tutunja, suryabiseka, lirang- lirang, pahyas-pahyas, gandariya; [maès]: ngaès, ngêmbun; [maèsi]: nyasa, mahyas, mahyasi, mahiyasi, mèsi, mangyasani, ngayyasani; [maès-maèsi]: mahyas-hyas; [pamaesan]: pangahyasan; [apêpaès]: Ahyas-Ahyas, mahahyas, madarasana, malêngis, mapahyas

pana:

junun

pèni:

èni; [ngupapèni]: ngaturi

panah:

ènu, andanu, i(of e)ndrajaya, andhanu, anaba, hru,

--- 760 ---

ekatana, i(of e)su, astra, astrawara, asa, oma, ru, kartana, katana, kyartana, danu, tomara, tambana, sanjata, sara, sarawara, sarawarastra, sastra, sayaka, warakastra, waratomara, warastra, warasayaka, wra(of wara)yang, wikara, wiyaka, laras, panah, prasayata, pasa, jêmparing K., mahastra, margana, bana, buntala, ngisu; [papanahan]: danu-danu; [manah]: ekatana, nanjata, nara, manah, manaha,

--- 761 ---

mrasayaka, mangru; [manah karo nênggala]: nênggalani; [pamanah]: panah, pamanah; [panah akèh tanpa langkap]: bargawastra; [panah naga]: sara nagapasa; [panah cundhamani]: ratnapadma, ratnamani, drasara; [panah căndhabirawa]: asurastra, rudrarosastra, sara suramaberawa, sara wara; [panah rante]: sara talya; [panah kuwat]: barga; [panah sêkti]: wijaya capa, wijayadanu; [panah linuwih]: cundhamani, sara nisita, sara wara, mahasara, banotama, bargawastra; [panah landhêp têlu]: trisula; [panah pamungkas]: sarawara; [panah pangabaran]: naracabala, narayana, wimanasara, wimanosara; [panah gêni]: brah(of bra)mastra; [panah garudha]: winanteyastra; [panah bundêr]: cakra saraddha; [panah banyu]: sangara hru; [panah barla]: barla;

--- 762 ---

[panah bargawa]: bargawa; [jêmparing wulan tumanggal]: ardacăndra; [araning panah]: sarira bancana, sara tejamaya. ing ngisor iki araning panah agêman para prawira kang misuwur ing jaman kuna kaya ta: [endrasara]: R. Lêksmana widagda R. K. blz. 268; [ardadhadhali]: bênêre: rodadhadhali, roda: galak., dhadhali: manuk, karêpe: panah manuk galak; [aryasangkali]: bênêre: arywasangkali, arywas: sêsotya, sangkali: rante, kêna tinêgêsan: mustikaning panah rante, iku panahe R. Arjuna, kasêbut ing layang pustakaraja; [ekaboma, sawênèh mangekabama]: R. Sêtyaki zie B. Y. blz. 39; [nayarana singa, narayana gopa]: Pr. Krêsna zie P. R; [nagapasa]: R. Indrajit. zie R. K. blz. 126; [cundhamani]: R. Aswatama zie. B. Y. blz. 18;

--- 763 ---

[kuntadruwasa]: A. P. Karna, zie P. R.; [kuntabaswara]: Pr. Dhanapati lokapala zie. G. P. blz. 61; [sarotama]: verk. v. sarautama, sara: landhêp, utama: linuwih, karêpe: panah angluwihi landhêp, panahe R. Arjuna, zie P. R.; [surawijaya]: R. Lêksmana widagda zie R. K. blz. 261; [wijayacapa of wijayadanu]: kalumrahane ingaran panah, ananging yêktine: gandhewa, iya iku gandhewaning kuntadruwasa, kasêbut ing layang P. R.; [wimanasara]: R. Indrajit zie R. K. blz. 262; [pasopati]: P. R. mêrtyujihwa of mêrtyujiwa: Kw. Wbk. padha panahe R. Harjuna; [guhawijaya]: Ba. rama zie R. K. blz. 273; [barla]: R. Dursasana zie B. Y. blz. 67; [bargawastra]: R. Wêrkudara zie. B. Y. blz. 67. Ingkang ngimpun saking sêrat sanès-sanèsipun Rms. Sujita.

--- 764 ---

panon:

[manon]: kumara

pênêr:

sipat

pènèk:

panèk; [mènèk]: nungtung, manèk

pênêt:

[mênêt]: mênat, mêtêk

panas:

hru, nuyang, katiga, tiksna, waka, panas, pwa, puyi, peya, mèrpu, grêm, bramanta; [pêpanasan]: puwa-puwa; [manasi]: puyi, manasi, mapya; [mêmanasi]: mèrpu, mapi, mèpuy, mapuhi, mangengu; [kapanasan]: katèr; [apanas]: mapanas; [panas mănda-mănda]: sumung; [panasbaranan]: panasbaran; [ati panas]: pranala; [gawe panas]: mangapuyi

panil:

[panilan]: rancangan

punagi:

atur janji, tisama, towi,

--- 765 ---

sangi, pratinya, pratignya, pasanggiri, papanggil; [apunagi]: asasangi

panci:

wuhi, wuke; [pancèn]: payahan; [manci]: minta; [apancèn pangan]: kabogan

pênca:

cu

pănca:

[măncanagara]: măncaradya; [măncarupa]: neka-neka, kanawida; [măncadesa]: mêrdesa; [măncawana]: sarwa warna, maneka warna

pancah:

taha; [mancah]: mangyagah

pancêr:

tênyêr, laja, bungkah

pancur:

kucur; [pancuran]: carat, caratan; [pêpancur]: kukucur; [pêpancuran]: kukucuran; [mancur]: carat, kucur, kumucur, tutur

pêncar:

kerata, tumangkar, tang(of têng)kar, tênggar, wêr(of wrê)gil, wêgil; [mêncar]: lèr,

--- 766 ---

tumang(of mêng)kar, manêngkar, mar(of mêr)gil, mawrêgil, mêgil; [mêncari]: mêgili

pêncir:

[mêncir]: mênjir

pancurat:

[sumorot mancurat]: mrabaswara

pancêrêng:

[mancêrêng]: mucirang

pancorong:

kêncar, luru, panêlat, pamêlar; [pancorongan]: kêncaran; [mancorong]: naja, sumunu, luru, muntab, mara, marong, mar(of mara)kata, majêlar, mêlar, maluru

pancak suji:

wancak suji, palang sulang

pancad:

ancat, dêdêl, daga; [pancadan]: andha, undhan, undhakan, ambalan, dagan, tataran; [papancadan]: dadagan;

--- 767 ---

[mancad]: anjat, umanjat, dumaga, mandaga, manjat, madêdêl

păncadriya:

lumèndriya, panca(of panco)[1] ndriya

pancut:

[mancut]: manju, (manjung-manjung Spr.)

pencut:

[kêpencut]: kawisaya

poncot:

ujung, pangasih, moga, gănjèng, buncar; [poncotan]: ujungan

pancas:

rampung, dasah, tigas; [mancas]: andasah, anigas, dumasah, mancah, mapas, gabat; [mancasi]: manigas; [pamancas]: manigas, pamapas

păncasona:

aji ...: srutijiwa

păncaswara:

aji ...

pancal:

daga of dagan, dagang; [pancalan]: dagan; [mancal]: andaga, ancala, ujwala, dumagang, mandadal, mandaga;

--- 768 ---

[mancali of mêmancali]: dadagangi; [pamancal]: pandaga

pêncil:

[mêncil]: mêndir, mar(of mêr)gil; [kêpêncil]: kardha

poncol:

[moncol]: anung, nangling, tumunggul, mungal

panculat:

[manculat]: ujwala

pancing:

wahil, wasibya, mayang, mayung; [mancing]: malêh

pincang:

timpung, kuthung, timpung

pancungul:

tambang; [mancungul]: tumambang

panakawan:

rare raksaka, parpat; [manakawan]: mar(of marê)pat

pandurat:

dlangaksya

pandirang:

[pandirangan]: muringah

pandak:

andaka

panduk:

kêna

pandêng:

dunung, sawang, lingling; [pandêngan]: dunungan, pandêlyan; [pêpandêngan]: awasawan; [mandêng]: kumênyêp, lumingling, mandêlya, mangênyêp;

--- 769 ---

[mandêng-mandêngake]: mênêr-mênêrkên; [pamandêng]: kumênyêp

pêndêng:

kênyêp, tênga, sêpêng; [mêndêng]: nungku, siran, sumawang, sumungku, lumang, panungku, nyidikara, mênêr, manêkung, manungku, maladi, mêpêng, muja, mangênyêp; [pinêndêng]: linang; [pêmêndêng]: kumênyêp

pênding:

kale, padaka; [pênding tanpa pupuk]: cathok

pinta:

parar, patah; [minta]: matih; [minta-minta]: nanggênah; [pinintaa]: ngah, nganga

pinto:

[pinton]: conta, (= conto Spr.), tarih, taring; [pêpinton]: paraliru

puntu:

[muntu]: mawuntu, mangsil; [amuntu]: mamusthi

--- 770 ---

pintêr:

abyasa of abiyasa, wiyarti, wêgig, pandhe, pandhega, guna, bakit of bangkit, budya, budaya, bisa, byasa; [mintêri]: mandhegani, marguna, miguna; [kapintêran]: kapandhèn, kapandheyan, kagunan, kabudayan, kabudyanan, kabisan, kabyasan of kabiyasan, kaba(of kabang)kitan, wiguna, gunawan, gita, bisana; [kapintêran sapuluh]: dasaguna; [kapintêran linuwih]: gunawan; [pamintêr]: pamiguna; [kumintêr]: gumuna; [pintêr ulah sabarang]: limpad patari; [pintêr têmên]: niti manta, gunawiddhi; [wong pintêr]: sarjana; [luwih pintêr]: pandhekar

puntir:

pulina; [muntir]: mulir, muling

pantês:

antên,

--- 771 ---

arus, arja, arjana, arjasa, ekal, olih, alyus of alyusa, umolih, rêspati, rajasa, robaya, rêngkah, rênglah, dumara, krana of karana, tibya, sri, sawawa, sapala, sumawi, sumapala, sămba, sêmbada, sêmbawa, sêmbyada, sambega, singhit, sangkaya, wiraga, laras, pênêd, pradêgsa, prata, prayoga, prabu, patut, palih, mandhaga, molih, mamandhaga, mogantên, mêgêp,

--- 772 ---

mungguh, mênggêp, gandês, bolih; [mantês]: mradêgsa, molih, mamangun; [mêmantês]: mambangun, manamanama, matara; [mêmantês awak]: ragan-ragan; [awak pantês]: raga karana; [mantêsi]: rêspati, milangêni, manghêrti, ngrêsmèni, nguraga; [kapantês]: kapolih; [pamantês]: pamolih; [apantês]: ramyan

pantog:

tandhês

pandhi:

[mandhi]: mapundhi

pandhu:

[anaking Pandhu]: Pandhawa

pandhe:

êmpu, panghayah; [wong pandhe]: anggêdhig

pindha:

ande, irib, i(of e)stha, a (i of e)sthaka, êlih, i(of e)mba, angkên, cara, cala, rinca, rasa, kuya, silih,

--- 773 ---

ngi(of nge)mpêr; [pindha-pindha]: andhe-andhe, cara- cara; [mindha]: umuda, ruminca, sumilih, wimba, padya, yanda, macala, muda, malih; [mimindha]: mamacala; [apindha]: mapindha

pundhi:

suhun, saksama, sanghulu; [pundhèn of pêpundhèn]: êndhol, hong, susuhunan, susuwunan, pasuhunan, mundhi of mumundhi, suhun, saksama, sumuhun, sumanghulu, mahundhi, maksama, matèki, matekya, masuhun, mumuhun; [kapundhi]: kalingga

pandhan:

pandhan; [kêmbang pandhan]: pudhak, pudhaka; [woh pandhan]: pandhoga

--- 774 ---

pundhak:

salang, salang-salang, luwisa, luwiya, pamidhangan, midhangan, bidhang, bijang, bujangsa, bujangga; [pundhakan]: bidhangan

pondhok:

dunung, sanggra; [pondhokan]: dunungan, wangunan, gungu; [mondhok]: indhung, dunung of dumunung, makuwwas; [pamondhokan]: têpas wangunan, pakuwon, pawangunan

pandhita:

ahardika, awirastha, amardika, ampu, rêksi, rêsi, rêssi, rêsiwara, kawiwara, danindra, diku, dwija, dwijendra, dwijawara, dwijapati, duya, diyogya, tita,

--- 775 ---

twijara, tapwa, tatnyawagnya, sandha, sunyata, sunnyata, sadu, sida, sadudibya, sidasanggya, siddhya, sidya sidana, sidya wakya, sidya wakyana, sidagana, sutapa, saprahara, sidha, sidhiwacana, sidhayoga of yogi, sidhagana, sidhangulah, sujati, suyati, sunyata, sugata, sugyan, sang dibya, sang maha(of ma)hêning, sangguta, wrahaspati, waradwija, warawidya, wiku, wikwa, widya, widanya, wasistha, wasya, wipra, wiprèswara,

--- 776 ---

lampuh, prahara, parsikan, paramarta, paramarsi, pusa, puspa, dhahya, dhahyang of dhanghyang, jwara of juwara, jwijawara, yud-ha, yati, yatiwara, yampu, yampuh, yogi, yogendra, verk v yogi Indra, yogèswara, verk. v. yogi Iswara, maharsi, verk. v. maharêsi, mahardhika, mahadwija, mahawiku, mahapinundhi, mahayêkti, mahayogi, mahamuni, muni, munindra, muniswara, muniwara, mintriya, mardika, mangê, mungditi, brah(bra of brê)mana, zie pujăngga; [mandhita]: dumuya, mawiku,

--- 777 ---

mawikyangrêsi; [kapandhitan]: kasunnyatan, kasunyatan, kawikun, kayogèswara; [pandhita ratu]: rêsendra, dwijendra; [pandhita tan warêg ing ngèlmu]: puspaguna; [pandhita suci]: maharsi; [pandhita sawarga]: wrahaspati; [pandhita sabrang]: brah(of bra)mana; [pandhita wadon]: drahyani, brah(of bra)mani; [pandhita luwih]: maharsi, munindra, mangawiseka; [pandhita langit]: netyahinêm, rêksi; [pandhita mursid]: sang subratèng hyang; [pandhita gunung]: ajar; [pandhita gêdhe]: rêsi sidhawakya, rêsiwara, dwijawara, mahadwija, muniwara; [raja pandhita]: yagiswara, munindra, muniswara; [araning pandhita]: matreya; [êsoting pandhita]: muni sapa; [ambêking pandhita]: tanuhita; [têdhaking pandhita]: wiprangsa, bambang of bangbang

pandhês:

pilis

--- 778 ---

pandhawa:

pa(of pă)nca, putrane pandhu; [têdhaking pandhawa]: păncaja, pandhawa wangsa; [panêngahing pandhawa]: kawiswara; [anaking Pandhu]: Pandhawa

pandhapa:

têpas

pêndhêm:

patak, patêk, pêtak, pêtêk; [pêndhêman]: tanêm; [mêndhêm]: matak, matêk, mêtak, pêtêk,[2] mêluwat

pundhung:

[= kapundhung (woh)]: kalurak, kapundhung

pundhung:

(têmbung); [pêpundhung]: gili-gili; [pêpundhungan]: gili-gilèn

panji:

dhaèng

panjêr:

pantêr, patêr, putêr; [panjêran]: pantêran, patêran, putêran; [pêpanjêran]: papantêran; [manjêr]: nêngêr, mantêr; [pamanjêran]: pamantêran

panjawat:

êlar

punjul:

purusa; [munjuli]: manungi; [pinunjul]: linuhung

pênjila:

pêcir; [mênjila]: mêcir (= mêncir Spr.), mar(of mêr)gil

--- 779 ---

pênjalin:

ru(of ro)tan

pinjung:

batang; [pinjungan]: batangan

punjung:

thuthuk

pênyu:

hlêm, krum, kurma, krumya, kêtêm, kêtêmwang, klêmang, kyama, kuma, masiran, gêtêm

păntha:

kundha, weda, thuthuk; [papanthan]: pawedan; [păntha-păntha]: wijah-wijah; [măntha]: naning, minta, maweda; [apanthan]: mapanthan; [apêpanthan]: mawunuhan

punthuk:

unur, tênggêl, gili; [punthukan]: gilèn, gêgêr; [pêpunthuk]: mandhala, gili-gili; [pêpunthukan]: gilèn-gilèn; [munthuk-munthuk]: gumili-gilèn

panthelas:

[manthelas]: mangkuryas

panthêng:

[manthêng]: musthi; [pamanthêng]: pamusthi

--- 780 ---

pênthang:

tanjak, wênthang; [mênthang]: murêk, ngayat; [pamênthang]: sèngêh

pênthèng:

[mênthèng]: mambiyyar

pênthong:

[pênthongan (= kênthongan Spr.)]: pambyawran, pambiyaran

ponthang:

palăngka, gulang; [ponthang-ponthang]: gulang-gulang

pace:

kudhu, wêtis

pêca:

tuduh

pêcah:

rêngat, têtês, wêlah, pra, bêncah; [mêcah]: maringit

pacar:

pacêr

pacak:

[pacak baris]: basuba

pêcok:

[mêcok]: mêcuk; [kapêcok]: barubuh

picak:

ina, wuta, mamak, mumuk, thatha

pucak:

puncak, pucak, yagra; [mucak]: untung, tumutung, muncak,

--- 781 ---

manugrak, mucak; [pucaking gunung]: sulardi

pucuk:

anu, hra, udaya, ujung, agra, tuntung, tutung, tujung, tungha, tungan, tungtung, sirsa, srênggi, sika, swela, syapa, rana, ywagra, gra of gêra; [pucukan]: ujungan; [pêpucuk]: matungtung; [mucuk]: muntung, nutung, tumuntung, tumutung, tumung, tumungan, tumungtung, matungtung, ngagra; [mêmucuki]: manugra; [pucuking irung]: sika; [pucuking alis]: pupul; [pucuking kêris]: tiksnana, srênggi; [pucuking watu]: tungan; [pucuking lawang]: praba; [pucuking gêgaman]: brajatikswa;

--- 782 ---

[pucuking barang]: grèng; [layang pêpucuk]: kikitir; [ing pucuk]: ngudaya, ngagra

pêcat:

rucat; [mêcat]: ambanjut, minglar, mêcati, andagangi; [pêcattăndha]: patyatandha (araning kalungguhan ing jaman kuna)

pêcut:

[pêpêcut]: palu-palu

pucat:

kucêt, kucêm

pucêt:

kusika, biyas

pocot:

[mocot]: mênuk, mêcat

pacang:

waran; [pacangan]: tagyan, tagyana, warangan, warang-warangan; [pêpacangan]: wawarangan, macangkrama

pucang:

cindhaga, capang, kintaki of kitaki

pucung:

(araning têmbang cilik, têgêse: wit kaluwak)

para:

ha, watêk, pra, ma; [mara]: anduk, jur; [mara pitu]: mapitu; [mara wolu]: ngastha; [kapara]: kaduk; [pinara]: dinum;

--- 783 ---

[para lima]: păncarana; [para wolu]: prastha

pari:

dahna, pantên, pantun, parya, padhi, bras

paru:

padhu

pare:

ambilungan, katundhu, padhe

paro:

êlih, palih; [pêparonan]: gêrati; [maro]: nulirang, mahêli, marrwa, marrwana, marwa, marwana, mali, malo, malih; [maron]: malon; [pamaro]: pamaliha, pamuliha; [saparo]: satêngah, sasisih, sapendah, sapindha

pira:

sapwa, pirang; [pira-pira of sapirang-pirang]: sangguta, mapira, majim

prih:

[amrih]: apèt, apeta, amèt, umèstu,

--- 784 ---

amburu, ambalan, nênggah, tambil, sinwi, pahing, para, priha, prih-prih, pèt, mara, murih, maripih, mriya, mèt of mamèt, mèstu, mwat, mulih, moga, migêna, magaga, magêgên, gaha, gêgyên; [amrih unggul]: jumaya-jaya; [amrih rowang]: marasraya, mangasraya; [amrih sih]: mriya(of yê)mbada, miya(of yê)mbada, mamrih, mangalap, mangamêr; [amrih pulih]: mêtahi, mumulih; [pamrih]: amêr, têrih, prih, parih, purih, purèh,

--- 785 ---

prapeta, priya, pakolih, pamwat, pamigêna, pangamêr, gaga; [pamrihan]: gahan; [mamrih]: gaga

purih:

usir, prih; [murih]: hamrih, sinwi, mrih, ngungsir; [murihake]: bulapakne; [kapurih]: prih; [pamurih]: purih, gêgên

prèh:

(kayu), zie wringin

parah:

arah; [pêparah]: arah-arah; [parah-parah]: arah-arah, tara-tarah

pêrih:

pêrih

prau:

indrajaya Ngr 17. 4, cuneya P. L. I. 49 1, cêmplon, rumbaya Kw. Wbk., konthing kèci D. W. 180, koci Kw. Wbk., kapal D. W., tup tembong P. L., sakèci sakoci sêlup D. W., wahitra Kw. Wbk.,

--- 786 ---

wangkang, lanang, lancang, lêmbu D. W., panjajap, 1001 N II 523 - 10. v. o., parwaka, pragada, pragata, palwa, pêpêkêng, puputih, pamênting, pugareyan, jaladara Ngr., jong, jungkung D. W., malawang, melang, mayang P. L., mamaragang, gorap Ngr., giyota D. W, bahnawa, baita, baitra, banawa, brukutan P. L.

prihatin:

henari, uru, asa, usa, asuma, asuman, alin-alin, noswa, casaya, ranca, rancah, rancari, rancaka, rudita,

--- 787 ---

kaprihên, kaparihên, kung, kingkin, duka cipta, turidan, tidharsa, tibra, sak, sahatin, swi, suma, soma, wiyadi, wimbuh, wiguhan, wibuh, lên, lara, lêlês, prihati, purik, dhèh, mahitim, mosah, malêk, mangarang, gupalatên, gupalatin, ngrudin, ngasmara, nglih; [mrihatini]: mandukitani; [pamrihên]: palarên

pareanom:

paremudha

prahara:

aliwawar, ampuhan, titipa, tipa-tipa, sindhung aliwawar, sindhung riwut, sindhung bisaka,

--- 788 ---

wawalar, wibajra, lesus, păncarupa, păncawora, păncawora tarik, pracăndha, pracăndha tipa-tipa, maruta tarik, bajra panjara, bajra pati, zie angin en barat

para arta:

pradata

prana:

lukan; [mrana]: ngarana

paran:

rana, tipas, tama, têba, têban, sê, sêh, sawa, saba, wêr(of wrê)gil, wêgil, lud, lêba, parhyang, parana, parana, paranan, paras, purug K., prêgil, pasêng; [pêparan]: don; [marani]: umandang, umara, angungsi, numundang, numurug, numusir,

--- 789 ---

numangsêh, drêdya, sêhi, sumêh, lumurug, paran, manêkani, mara, marêni, mêr(of mrê)gil, madhêki, ngarêki, nglurug, ngumungsir, ngungsi; [marakake]: arêkên, amalyani, madhêkên, mamuhara; [kaparanan]: kapariyan; [pinaran]: inasêh; [pinaranan]: inirup, dinurak, linêksanan, lurugên; [paran-pinaran]: katêkatêkan; [saparan]: silulunga; [paran lima]: păncalima

prene:

[mrene]: marèngki; [saprene]: saprakihên, saprangke

prênah:

utara (lor), ugya, anggêh, narasunya (lor wetan), nurwitri (lor kulon), kaneya (kidul kulon), duksina (kidul), desa, dèsi,

--- 790 ---

tupara, tupang, timah, tênggah, saruka, wana, wêkas, pra, parah, pracima (kulon), pradesa, purwa (wetan), mandhala, bya-bya (kidul wetan); [mrênah]: manggêh of manganggêh, gumo, nganggêh; [pamrênah]: panganti

prênca:

lilang, linglang, prapănca, mahinca; [mrênca]: lumilang

princi:

wijang

prinding:

puriring; [mrinding]: kamining, kèngês, muriring, masannyêb, muliring

piranti:

zie ranti

parentah:

onnya, atag, uwar, apatih, apatya, nata, nitah, rèh, kèn K., kon N., kisapyan,

--- 791 ---

kumon, triyang, tata, war, pande, panata, pratiwaknyana, pragnya, pakon, pati, patih, patihan, patya, patyagnya, pangutus, nya; [pêparentah]: pranata; [marentah]: umatih, tumata, makwan, mutus, matya, mapatih; [mêmarentah]: mamatih; [marentahi]: mahayagnya; [pinarentah]: pinatih; [parentahing aksara]: tataksaka; [parentahing agama]: panatagama; [parentahing lêlungguhan]: tataprunggu; [parentahing gêdhe]: mahapatyagnya

pranata:

gusthi

prêntul:

mruntus

prênjak:

hla of êla, amuyana, tamuyana, srisatata, sitamuyana

--- 792 ---

purnama:

sasi ...: sukla, purna

praceka:

kerata, tar(of têr)buka, tuduh, wêrseka, pa(of pra)lambang, galu, galur; [mraceka]: mralambang; [praceka bêcik]: atah-iti; [praceka badan K. N. uitgezonderd = sirah en mata]: turăngga

prucut:

[mrucut]: tumragal, marurut, majali, baris, barisat; [mrucutake]: ambaris; [kêprucut]: kata(of katê)ragal, kajali

pracaya:

pracadi, dhangan; [mracaya]: mar(mêr, mra of mrê)cadi, mar (mêr, mra of mrê)caya, mrascaya

puriring:

[muriring]: kangês

parak:

umatyaka; [marak]: siwinara

parêk:

[parêkan]: carika, ci(of ce)thya, kaka, kiki, kakaka, kakakaka,

--- 793 ---

kikikiki, wong arum; [marêk]: niwi; [pamarêk]: ayap; [tan aparêk]: ado[3]

purak:

[purakan]: ranjapan; [purak-purak]: puwa; [murak]: ranjap

purik:

pasu, mirong, glana maetamu

prak ati:

rajasa

prakara:

zie kara

pêrkutut:

uka, kitiran, kiswara

pariksa:

titi, titika, sapèksa, wadaka, lodhan, piksa, padulu; [mariksa]: madaka; [pamariksa]: pamadaka

prakosa:

tosan, bahu

prada:

wala, prada; [mrada]: marada; [pinarada]: linaka; [prada binabar]: kumbacarana

pardi:

swi, wibra; [mardi]: asyi, misik, mijang; [pamardi]: pawisik, pamijang

pêrêd:

dhadhut

porod:

--- 794 ---

[morod]: silib, sumilib

pradondi:

drêdah

praduli:

Arb. mandahwi; [mraduli]: rakêt, nyar(of nyaru) we

pradapa:

alung, rêmbe, karuhun, karuhuna, komala, taruntum, tumahên, sahên, suhun, sinwam, sêwêh, wêmi, sêmèn, lêksmi, padapa; [apradapa]: rumêmbe, sumêmi, mêndhuh, masahên

prot:

cêb

pirit:

kerata; [pêpiritan]: kapiritan

parut:

paruta

pritanjala:

(araning dewa lan têmbang gêdhe)

pratikêl:

zie tikêl

pratistha:

lêbur

pratêlu:

zie têlu

pratela:

zie tela

paratêmên:

parasantya

paras:

[pêparas]: nyunyu

pêrês:

pahat, pupuh; [pêrêsan]: tusan, susu,

--- 795 ---

puhan = powan Spr.; [mêrês]: mahat, mêrsa, matus, malêdi, mapêh, mapuh, mapahat, mamrês; [mêrêsi]: mapuhi; [pamêrês]: pamês

poros:

[morosi]: manambêhi

parusa:

parudha

parsudi:

[of prasudi]: pasadya; [marsudi]: asyi; [pamarsudi]: asyi

pirasat:

mawangan, guwrêman

parusul:

[marusul]: mangugul

prasaja:

[mrasajakake]: masadyakên

prasabên:

prasadu, pralaga; [prasabênan]: prasadon; [mrasabêni]: mrasadu, mrasadya

prawan:

rara, raran, rara dyah, kèn, kanya, kannya, kararan, ka(of kê)nya, kamine, drahyani, dungik,

--- 796 ---

tru(of taru)ni, sukênya, sukênnya, wara taruni, wujang, lambana, pêrgi, wara, yowati, byada; [prawanan]: dhadharanan; [kaprawan]: kagaluhan; [kaprawanan]: kararan

par(of prê)lu:

ênu, wyat; [parluning]: wyatning

prawirasêmbada:

(araning têmbang gêdhe)

prawiralalita:

(araning têmbang gêdhe, têgêse: prajurit bagus: utawa bungah)

prawara palguna:

(jêjuluking panêngahe Pandhawa)

pripih:

upi; [mripih]: mamrih; [pamripih]: titipêri

prêpêk:

[pinrêpêkan]: inasêh

paripêksa:

parikudu, parapadu, pradondi of pradongdi, pradata

prapal:

brubuh; [kaprapal]: kabarubuh

projol:

[mrojol]: nguraya

parijatha:

parijata

priye:

hra; [kêpriye]: ahut, jamèk, mapa

--- 797 ---

parayarêsi:

(jêjuluke Rêsi Bisma)

prayitna:

sigi-sigi

prayayi:

[of priyayi]: kartiyasa, wira, pratiwa, purbaya; [kapriyayèn]: kajanapriya, kajanapriyan

priyang:

[priyang-priyang]: hyrang, grêyang-grêyang

prayangan:

parhyangan, paryyangan

para nyai:

inya, carika, cèthi, kakakaka, sêndhara, sarikya, wara cèthi, wwangadya, wwangadyahi, wwangadyahidalêm, parica, paricara, paricari, parêkan, pariwara, pawongan, pa(of pê)dhêkan, manêh of manêh-manêh, manih of manih-manih, manoh, madhêkan, mamalar, gundik of gundhik; [mara nyai]: mawongan

priman:

malampahan

pramana:

suksmana, susmana,

--- 798 ---

lukan

paramartasiwa:

(jêjuluke Bathara Guru)

paramarêsi:

(jêjuluke Rêsi Bisma)

pramada?:

lila

pramèsthi:

(jêjuluke Bathara Guru)

prêmbèh:

marêmbèh

pragak:

paka, pagêh; [pragakan]: pagakan; [mragak]: maka

prêgok:

[mrêgok]: mêngkok; [mrêgoki]: mrang(of mirang)guhi

prigêl:

enjuh, oraga, catha, karta, koswala, srigak, wiraga, lada, parahita, pralada, prala(of lê)bda, gambuh, barèk, baksya; [kaprigêlan]: kegan of keragyan, gaparaitan

praba:

cah

prabu:

pangêmpyan; [kaprabon]: kaiswaran, kasyrayan, kaprabwan, kapamasan, skar; [prabu = pantês]: drêtta

--- 799 ---

parab:

[pêparab]: sêlat, sênggah of sênggêh, wisika, panêlah, panêlat, panêngran of panêngêran, pasênggah of pasênggêh, bisika; [pêparaban]: pasênggahan of pasênggêhan; [marabi]: manêlati, mawangi; [mêmarabi]: manênggahi; [apêparab]: masênggah, prabadara (araning widadari)

prabot:

rang(of rêng)ga, koswa of kosawa, kustha, kawaca; [praboting tapa]: walantaga

prabatang:

[kaya prabatang]: mrabatang

prabasini:

(araning widadari)

prabawa:

upata, sawi, pangawasa; [mrabawani]: paribawa

prêbêng:

marêmbèh

pruthul:

prugul, bukung; [mruthul]: mrugul

prang:

[= pêrang]: astra, amuk, nati, niti, rana, kara, tarung, tukar, sanjata, swara of sêmara,

--- 800 ---

wuk, wukên, laga, pêrang, pranga, palaga, pupuh, popor, jurit, judhi, yu(of yo)da, yasa, yudha, mukmuk, bănda, băndayuda; [pêrangan]: saya, băndayuda, ngasmara; [mêrang]: amrang, mrang of mrênga, mamrang; [mêrangi]: lumaga, mralagani, mrangi, nilaga, maprang, mamuki; [paprangan]: asmara, ayun, rana, rêncaka, ranadilaga, ranasaba, ranagana, ranangga, rananggana, rêsmi, sayaka, sa(of sê)mara, sêmarana, wikraman,

--- 801 ---

laga, pancaka, praharana, pralaga, palagan, palugon, paprangan, payudan, payodha, pamedan, pabaratan, bratan, bukuran; [aprang]: alaga, apalaga, ayudha, wikara, mayuda, ngarana; [aprang ijèn]: băndawala; [aprang ijèn, rêbut pati]: băndawala pati; [aprang rukêt]: (gêlut), băndayuda; [aprang tandhing]: yudèng katula, maprang amaka, ngaduyasa; [ênggoning pêrang]: ranapada; [têtindhihing pêrang]: kêrtayasa; [papaning pêrang]: ranasaba, ranabumi; [panggawening pêrang]: kêrtisara

pring:

awi, rosan, rampal, dêling, waluh, mêling, bambu; [kaya pring]: dumêling;

--- 802 ---

[pring ori]: grêng; [pring wongwang]: bungbang; [pring paderesan]: boncor; [pring pêtung]: pêhung; [pring gadhing]: wuluh gadhing

prung:

[mampung]:[4] maprung

parang:

karang, karangan, padhang; [parang tritis]: parang arês

parêng:

sa(of sê)mbada; [parênging]: hrêngi

pêrung:

rungas

pirang:

[pirangbara]: tambara, panggil

perang:

cêcêh, wija, wijang, pinta; [merang]: umiras, miras, midhang, mijang; [merang kanthi]: mara sraya

pering:

[kêpering]: kaonggya

pèrèng:

sèsèng; [pêpèrèng]: imbang-imbang

prêngut:

[prêngat-prêngut]: mingat-mingut; [mrêngut]: ambathuthut, ambathothot, marêngut

prungsang:

poyang of pongyang

pranggul:

[mranggul]: mrangguh, mirangguh; [mrangguli]: mrangguhi, mirangguhi

--- 803 ---

pronggol:

prapal of parapal, prugul; [mronggol]: mrêp of mêrêp, mrapal of marapal, mrugul of marunggul, mapal, mamrêp

prangangah:

lên

pèk:

[= apèk]: umal, nalap, prugul, pèt, maambil, mamèt, mambil, munghut, mangalap, mangambil; [ngêpèki]: pèti, mètmèti, mamèti; [ingêpèk]: inalap; [amèk]: alap, mrih; [amèk ênggon]: ngunandika; [ngamèk]: ngalap, ngambil; [ngêmèk]: nêpak; [ngêmpèk-êmpèk]: dhudhumpil; [pamèk]: pamèt; [apèk kayu]: mangayu

paku:

pakêh, pampit; [pêpaku]: tandha, tăndha, tandhya, pratisara,

--- 804 ---

pramoda; [maku]: makêh, ngiswapu

peka:

[pêpeka]: wiya, weya, pralena; [apêpeka]: maweya

pokah:

krêpuk, puhun; [mokah]: marpêk

pakan:

êmpan; [makani]: nadhahi, manadhah, mambodyani; [pamakanan]: galutan

pikir:

undhagi, wêwêngkan, pamanahan, pambêkan, nyana, budya, budaya; [mikir]: mar(of mêr)daya, matwas, matyas, mambêk, mangindriya, mangangên; [mikir-mikir]: mangangên-angên; [kapikiran]: kabudayan, kabudyaman; [pamikir]: pandriya, padyana

pêkak:

sapih, sampah; [pêpêkak]: padaka; [pamêkak]: padaka

pikat:

tundhung, tangkêp, sanggrah; [mikat]: tumundhung

--- 805 ---

pêksa:

akralkara, ama, rudya, krura, kêda, kêdah, kêdêh, kadwa of kêdwa, kadya of kêdya, taksa, suhana, surung, wi, wasa, pardi, parusa of purusa, paksa, pitêksa, biksama, babarandu, ngudi; [mêksa]: ama, nihan, nangak, rumudya, kumudya, sa, sumahana, sumurung, sumaksa, wiruda, wasa, marusa, murusa, mrakal, mêksa, moga; [pinêksa]: ngu; [paripêksa]: pariwasa, mangênthahasa

puksur:

(araning têtabuhan ing jaman kuna)

--- 806 ---

pakèl:

ambapang

pukul:

tabah, tabêh; [pukulan]: palunan; [pêpukul]: palu-palu; [mukul]: gathita

pokal:

[mokal]: andimapa, angkara, dajak, plangka

pakêm:

kêndhali, pali, palya; [pêpakêm]: weda; [layang pakêm]: sastra cêtha; [layang pakêming ratu]: sastraharjendra

pukang:

saka, sakang, bugang

pada:

P. S. 117-art 164 enz. 1. dirgamêlik, têgêse: dawa angêlik. voorb: apuranên dera sang sudyapting.; 2. dirgamêndut, têgêse: dawa mêndut mêntul. voorb: anawang-nawang tutur.; 3. dirgamure, têgêse dawa mulur. voorb: kalampahan pangapuse.; 4. dirgamutêg, têgêse: dawa muluk, mung kanggo ing têmbung kawi voorb: wêswasari murt-hên.; 5. pangkon, têgêse iya pangkon kanggo

--- 807 ---

lirune pada lingsa.; 6. guru, têgêse: ugêr.; 7. pancak, têgêse: palang.; 8. ada-ada, têgêse: adêg -adêg.; 9. lungsi, têgêse: pikukuh.; 10. lingsa, têgêse: wiji.; 11. raswa, têgêse: pêpingitan; voorb: manêmbah ing suku sang 8 mangusapi lêbu.; 12. pangkat, têgêse: sungsun.; 13. pala, têgêse: pakolèh.; 14. palakunêng, têgêse: lèrèn.; 15. pananya, têgêse: pitakon. voorb: sang prabu ingalaga sasampunipun nampèni utusan saking kartasura, lajêng andangu; 16. panaur, têgêse: iya panaur. voorb: satompone bibi rêga pira inggih gutu satămpane.; 17. panênggih, têgêse: iya.; 18. panambang, têgêse: iya panambang. voorb: ... sawadyanipun.;

--- 808 ---

19. layu, têgêse: banjur. voorb: juwêt ambawur sila - krama salah saut.; 20. kilayu, têgêse: kêbanjur.; 21. ugan, têgêse: uga.; 22. laris, têgêse: laku.; 23. baris, têgêse: wantah.; 24. sètu, têgêse: bêndung.; 25. wuntu, têgêse: buntu.; 26. malya, têgêse: mangsuli.; 27. saroja, têgêse: rangkêp.; 28. purwapada, têgêse: pada wiwitan.; 29. madyapada, têgêse: pada têngahan.; 30. wasanapada, têgêse: wêkasan.; 31. saksanapada, têgêse: panggonan kăndha seje carita, nanging isih tunggal lakon. Têgêse sastra kang ana ing têngah. Pangringkêse têmbung: bêcik, pangringkêse têmbung: mandrawa, têgêse: adoh, pangringkêse têmbung: iti, têgêse: pungkasan, mung nelakake lèrèn;

--- 809 ---

32. sacarapada, têgêse pada luhur.; 33. satatapada, têgêse pada madya.; 34. saddharapada, têgêse pada andhap.; 35. guru, kanggo paturane wong cilik marang wong gêdhe.

padu:

zie du

pidih:

pupuh, pupug, pangat; [midih]: nindi, mindêr, mindaka, mar(of mêr)bi, mra(of mrê)dya, mar(of mêr)dya, mangat; [pamidih]: pamindaka

pidêksa:

parusa, rêspati, wagus

padal:

dêdêr, dêdêl, duwa, tulat; [madal]: dumêdêl, sidadal; [pamadal]: tulakan

paduli:

Arb. sipat

padmi:

[garwa padmi]: sori, mahisi, mahiswari

pat:

[= papat]: anu, catur, pat; [prapatan]: prapadan, parpatan; [mrapat]: mar(of marê)pat; [mrapati]: marapati;

--- 810 ---

[patang atus]: samas; [măngsa kapat]: manggasri

pêt:

rêp

pèt:

= pèk of jupuk; [anjupuk]: muhut, malap, malapi, mêngat, mungut; [anjupuki]: malapya, munguti; [amèt]: amêrta, mamètsih, mangaksih

pati:

antaka, atmaka, ilang, taka, li(of lê)na, lalis, laya, laywan, layon, lumah, lampus, parata, paratra, para(of pala)stra, prali(of le)na, pra(of pêr)laya, pra(of pêr)layah, patya, padhêm, pêjah K., pêjaha, pêjahan, mêrti, muntah, bayantaka; [patèn]: wun-uwan; [patine]: manjok, masidhêm; [pêpati]: raratra,

--- 811 ---

pantaka; [pêpatèn]: agul-agul, mawunuhan; [mati]: antaka, kêno, kawênang, surud K. I., seda K. I., li(of le)na, lalis, prali(of lê)na, pralaya, pati, palastra, padhêm, murca, murcat, modya, mati, muta, ma(mu of mo)tya, glana, ngêmasi, mati tanpa kukupan, lampus tan malar; [milu mati]: bela; [mêmati]: nglampus; [matèni]: umati, umatya, umadhêmi, numati, wunuh, munuh, munuhi, maratra, mralina, mra(of mrê)laya, mar(of mêr)laya, mra(of mrê) layah, mati, matya, matyana,

--- 812 ---

matyani, mawunuh, malalis, madhêm, madhêmi, mêjahi K.; [matèkake]: matyakên; [kapatenan]: kalinan, kalalisan, kalampus, kamatyan, pinatenan, hiniwêh; [kêpati]: kaswa, kapang, kamidahat, kamatya, kamatyan, dar(of dêr)pa, dolih, sanipi, sanipya, sipi, sumipi, wibra, pati, mahirap, murca, musca, busura; [kêpatèn]: kasidan; [kêpati-pati]: antaka pati; [kêpati asih]: êla-êla; [kêpati suka]: êla-êla; [turu kêpati]: swaptita; [mapati]: pamunuh; [pamatian]: pawunuhan; [pati langgêng]: ăntapati; [ambêk pati]: narantaka; [kêndêl ing pati]: surèng pati; [tadhahing pati]: takêr pati

pête:

pêtêt

pitu:

sapta,

--- 813 ---

saptasa; [pêpitu]: sapta; [dipara pitu]: pinapitu; [para pitu]: marpitu; [măngsa kapitu]: palguna, biksuka; [pitung dina]: saptari

putu:

onoka, talitra, sunaya, srawaja, sutangsa, siwaya, wancaya, wêkaja, wayah K. I., putraka zie anak

patah:

pinta; [matah]: minta, madana, mitik, matika; [mêmatah]: mangambati; [pamatah]: pranata

patih:

anindyamantri, Adipati, apatih, apatya, nataradya, nayaka waktra, rakyana patih, rakyana mapatih, rakyan patih, rakyan patya, rakyan mapatih, senapati, sumantri, patya, mantri wisesa, mantrimuka,

--- 814 ---

mantrimukya, mangkupraja, mangkubumi; [pêpatih]: susena, pinatih

patuh:

[matuh]: tamtam, matuwa; [kêpatuh]: tamtam

putih:

cana, ka(of kê)pila, da(of dê)nta, dulyahita, seta, sweta, wa(of wê)lantên, pwêngi, pidhak, pinge, pingul, mutyara, ga(of gê)pila; [mutih]: dumanta, sumeta, sumweta, mutya, mwingê, malantên; [juru mutih]: kumbah; [putihing ati]: suci, muklis; [putihing awak]: seta; [putihing ulêr]: seta; [putihing kêmbang]: pinge; [putihing siyung]: pingul; [putihing mripat]: icana; [putihing mega]: mina

pitênah:

paeka, panampeka; [mitênah]: nunggyangtaya, maeka, panampeka

--- 815 ---

patri:

tapêl, patiga; [matri]: matiga

putri:

enari, anakbi, arum, arum-arum, rèni, rêtna, rêtna wanita, ristri, rajaswala, kanya, kanyaka, kanyapuri, kêmini, duhita, dyah, dayita, taruni, stri-striratna, styra, wanita, wano(of wanu)dya, wararèni, warakanya, warakanyaka, warakami, warakamini, waraduhita, wara taruni, wadu, wawani, wwangadya, wwangadyahi, patni, marmadu, galuh zie wadu en widadari

putêr:

kutêr; [putêran]: magêgêh; [mutêr]: oswan;

--- 816 ---

[amutêr]: mamutêr

patralalita:

(araning têmbang salisir)

patrap:

zie trap

patrêm:

sulastri, wilapadwija

patramanggala:

(araning têmbang gêdhe, têgêse: panggêdhe, pangarêp urang utawa godhong gêdhe utawa ămba)

patik:

simba

pêtak:

nanda, katuk, triwi of triwikrama, swa, pêrot, dhwasni, mêtya, masurak, masisa, guntur, gawung; [pêpêtak]: rawan, singanabda of pasinganabda, ngrik; [kapêtak]: anguhuh; [apêtak]: masinghanabda, masinganada, masinganabda

pêtêk:

[mêtêk]: mindhêm [5]

pêtik:

[mêtik]: umuhut; [mêtiki]: umuhuti, mêningi

pêtok:

pêrot, pêtik; [pêpêtok]: pêpêtak

pitik:

ahyam, ayam K, ayama,

--- 817 ---

kruha, sata, sambêran K. D., pitrik

putêk:

arangên, epu, angkakara, ribêng, rangên-rangên, kaprihên, kaparihên, puh, pusêng, butêng, bimbang, bingba; [kaputêkan]: kagiyuhan

putus:

abyasa of abiyasa, nindita, kêrta, kirta, krêtarta, katarta, krêtartta, têrang, tatas, tama, sara, wi, wihikan, widagda, widigda, wêgil, lêpas, limpad, pandhi (= pandhe Mal.), pararta, pra(of pêr)kasa, pra(of pêr)kosa, prakoswa, prakosya,

--- 818 ---

pratama, purus, prasastra, parama, putusa of maputus, dhanurdhara, manta, makryatarta, mogantên, bandhe, byasa, ba(of ba)kit; [putusan]: cundaka of cudaka, caraka, darsana, lukan; [putusan linuwih]: cundhamani; [kaputusan]: krêtarta, katêrangan, kaputusan, kamutusan, mantaka; [putus ing kaluwihan]: prama (of parama)tatya; [wong putus]: sar(of swar)jana; [luwih putus]: pandhita

patil:

[pêpatil]: kathuka

pêtêl:

pêtêk; [mêtêl]: nêngêl; [kêpêtêl]: kêbêtêt

pitaya:

pra(of prê)caya, par(of pêr)caya, prascaya, manggêh

pating:

[pating caratho]: wurandhungan; [pating salêbar]: sasaran

pêtêng:

antara, irêng,

--- 819 ---

awinda, apak, nunu, ra(of la)tri, rêmêng, ribêng, krêm, sirung, siwêh, sidhuh, limut, patang, pêtêng, pêdhêm, pêg, pêga, pêngung, dhara, yadu, masidhêm, brata, buta; [pêtêngan]: malimutan; [pêpêtêng]: ăndakara, ramarini, krêsna, danu, windusatla; [mêtêng]: maudara, manghèrtali, manghèrtalindhang; [mêtêngi of mêmêtêngi]: mêmêdhut; [kapêtêngan]: kasaput, wibuh; [apêtêng]: abuta; [pêtêng awor angin]: riwut; [pêtêng anggagap]: êngung-êngung; [pêtênging alas]: ori, grêng; [pêtêng bangêt]: andhêdhêt; [ilanging pêpêtêng]: ismarini

--- 820 ---

putung:

tikêl, putih, putik, punggêl, gothang; [mutung]: ila, nikêl, tumikêl, mutih, mutik, munggêl; [mêmutung]: mamatah; [mutungi]: mangilani

patinggi:

rajasa

pès:

[pès-pèsan kêtan]: log-log

pasu:

ama, nayantara, salimba, paswa, pangula

pêsu:

kênyêp, srêng, sidikara; [mêsu]: kumênyêp, triwi(of tiwi)krama, tiwindadi, tiwinggati, mêrês, mar(of mêr)sudi, mar(of mêr)sudya, mra(of mrê)sudya, matamakên, mangênyêp, gêntung; [mêsu awak]: mintaraga; [pamêsu]: kumênyêp

pasah:

tumama

pisah:

anah, isaha, cêre,

--- 821 ---

kasah, sah, saha, sahha, siyal, pêncil, pasah, pisêh, brah; [pisah-pisah]: cêre-cêre; [misah]: ila, sah, sumaha, mêncil, mêgat; [misahi]: mangilani; [misahake]: anapih; [kapisah]: kasah; [pinisah]: inilan; [pamisah]: pamêgat; [apisah]: mapindhah

pisuh:

pukih; [misuh]: menjuh; [mêmisuh]: mumukih

pusuh:

luli

pisan:

cesa, misan, măngga; [pisan-pisan]: pingsan-pingsan; [kapisanan]: isyanan, tunggalan; [pisan sulih]: măngga pulih; [sapisan]: san, misan; [nyapisani]: misani; [babar pisan]: wasisan

pasar:

parimpun, pêkên K.

pasêr:

kuthira, busur

pusêr:

kusêr, têlêng,

--- 822 ---

têngah; [pusêring udan]: carat warsa

pasrah:

zie srah

pasêk:

pasak

pisêk:

kêping, pisak

pesok:

piyêh

pusaka:

ra (of rê)ksaka

pêsat:

ilag, pahas; [mêsat]: umilag, numilag, mahas, mur, makurcat, makurcyat, milar, bur, bisat; [pamêsat]: pamur, pamilag; [pêsating iwak loh]: daha sumina

pusus:

[musus]: andrês

pasisir:

pasir

puspanjali:

(araning têmbang gêdhe)

pasu(of paso)pati:

(jêjuluke Bathara Guru lan araning panahe Radèn Arjuna)

pasaja:

krana of karana, dyokara, waris, mawantah, gati, barès; [masajakake]: mandyokarakên, mawantahkên, mamwarisakên,

--- 823 ---

mangarakkên; [atur pasaja]: hugara

pasagi:

gara

pêsthi:

èsthi, niscaya, rapaya, tuhya, tar(of têr)tantu, tar(of têr)tantya, tyantu, si(of sê)sthawa, wastya, waswa, wismaya, wistha, pratihata, pasthi, pala, padwa, bastu; [pêpêsthèn]: kaniscayan, widhanta, panda, papangdwa, papadwan; [mêsthi]: awas, nêptya, wastu, swat, yawwat, yawwata, minusthi, mastu; [mêsthèkake]: niscaya, mawas; [kapêsthi]: niscaya; [pamêsthi]: wasa, pamastu

pasang:

êmpan, kêna, talajêg,

--- 824 ---

lyab; [pasangan]: paha, misana; [pasangan iwak]: talukan; [pasangan walang]: têpaling of têmpaling; [pêpasang]: papanggil; [masang]: tangkis, macalang, mirong, ngêmpan; [masang têtêngêr]: matăndha; [masang tingal]: macalang tingal; [masang sêmu]: nayapada, sasmita murti; [masang yoga]: kayu(of kayo)gyapara, kamayangan, yogyapara; [masanggiri]: sayabara of sayêmbara

pusthi:

[musthi]: anyakra, umusthi

pawanasuta:

(jêjuluke Radèn Wrêkudara)

palara palguna:

(jêjuluke Radèn Arjuna

pawawija?:

wèng

pawong sanak:

wangswanak, mitraya

pul:

[= êpul]: kait, voorb: kait kalihan jangkewuh B. T. D. 602-2)

pala:

= pele; [sapala = sapele]: supêt

pêli:

kocika, kêrêt, karêsrês, dirasmara, surasmara,

--- 825 ---

srêngkara (= adu manis), sêmaradan, lada, linggana, purus, purusa, pasta

pulo:

nusa, nuswa, nusdya, dipa, mandhala, gili; [pêpulonan]: nusèng

pola:

ancêm, cota, paba; [mola]: nêpa, maba

polo:

utaka, ulupi, kumbarèsi, pukara, mutwara; [molo]: multak

pilih:

tinting, tingting, lêhêng, luhung, pini, pining, pitang, pilala, pijya; [pilihan]: tingtingan; [pêpilihan]: sêsêliran, pipijyan; [milih]: tuminting of tumiting, minang, malalu, milala,

--- 826 ---

mijya; [mêmilih]: miminang; [milihi]: matingting; [pamilih]: panilala; [pilih kasih]: parasama

pulih:

ruwat, tulih, tungtung, sampurna, waluya, puna, purna, purnama, purnami, purnang, paripurna, puliha, pulang, muga; [pulihan]: purnang, mapulih; [pêpulih]: mawantah, mapulih, mangsya; [apêpulih]: mapulih, mapuliha, mapulihana; [pêpulihan]: pulih-pulihan; [mêmulih]: lih, mapulih; [mulihake]: nanggap, rumuwat, mapulihkên; [mêmulihake]: mangulih-ulih

puluh:

[puluhan]: kupangan; [sapuluh]: dasa, dasya, sadasa K.; [sapuluh dasa]: sata;

--- 827 ---

[sapuluh sena]: saparti; [sapuluh wurda = sakirna]; [sapuluh warti]: sapartama; [sapuluh bara = sawurda]; [para sapuluh]: marpuluha; [mara sapuluh]: marpuluha

peloh:

pelur

polah:

zie ulah

palaur:

palampu; [malaur]: malalya

palana:

rasukan, rasukan kunjara, runggu, runggwa, runggya, wa(of wê)cana, palana

palincur:

[malincur]: sewala

palintir:

kalir, kular, kular-kaliran; [palintiran]: kular-kaliran, mapolar-kaliran;[6] [palintar-palintiran]: makular- kaliran

palêndhung:

mancono

palocot:

[malocot]: malingkam

pilar:

[pilar pangapit gapura]: papandhèn; [pilaran]: tatal

pulur?:

[kapuluran]: kabogan

plirik:

rèh

plerok:

ila, wa(of wê)luru, luru, lurwa; [malerok]: lurwa, lumurwa,

--- 828 ---

ngujiwat; [maleroki]: ngilani, ngujiwati

pêlak:

pêlêk, gita; [mêlak]: nêlak; [kapêlak]: kawêlak

plêk:

of pêlêk; [mêlêk]: nampak, magut; [ngêplêki]: ngrampaka

pêlik:

[mêmêlik]: malêrêng

pêluk:

siku; [pêluk-pêluking gunung]: siku-siku

puluk:

[muluk]: manadhah

polok:

wanglu, padarana, padaraksa, padaksa

plaksana:

pidana

pulêt:

hola, rambat, kol, tangol, wilêt, lut, lilit; [mulêt]: rambat, tumali, wilêt, lilit, lumut, lumilit, limêng, lumanglang, mêkul, milêt, mulêt,

--- 829 ---

mêngkul, mangol; [mulêti]: milêti, mêngkuli; [mulêtake]: ngolakên; [kapulêt]: kawilêt; [pamulêt]: pamilêt, pangol

paloto:

[maloto]: anggêdabrus, anggêdêbus

piluta:

[miluta]: iluta

palatuk:

kruk

palêtik:

walêtak

pilis:

sipat, wisil; [apilis]: mapupuk, mamupuk

pulas:

rambu, rang(of rêng)ga, warna; [pulasan]: ranggan; [mapulas]: pangrêngga

pulasara:

iwêh, daha, dadaha, dadaka, wimbasara; [mulasara]: andaha, umiwêh, dadaha, dumaha, miwêh, miluta, mupakara, mupasana, mangiwêh, mangupadrawa, mangabiwada, ngupadrawa; [pinulasara]: niniwêh;

--- 830 ---

[pamulasara]: pamupakara, pamupasama, pangupadrawa

palèsèd:

palêyêh; [malèsèd]: malêyêh; [kêplèsèd]: kapalêyêh

palêsat:

kurcat; [malêsat]: marcat, malêcit, malrat, malêbit, bur

palêstrèn:

gisi- gisi

palawija:

wwèng, wèwèng, wwèng-wwèng

pilala:

nênêki

pilalah:

palalu; [milalah]: mumuhung, manglampu

palupuh:

kolakah

palêpêk:

pêk; [kaplêpêk]: kapêk

palipis:

lud

palêdhing:

[malêdhing]: malingling

pêlêm:

ampêlêm, wilasa, po, poh, pangga, malêng, mangga (= Mangga Mal.), măngga

palimping:

[palimpingan]: sisiran

palèmpèng:

[malèmpèng]: nalèmpèng

palembang:

[malembang]: ngambat

palugon:

(araning têmbang têngahan, têgêse: paprangan)

--- 831 ---

palugăngsa:

(araning têmbang têngahan, têgêse: tabuh gong)

palguna:

(jêjuluke Radèn Arjuna)

palegok?:

malegoki, mangilani

palêthèk:

[malêthèking srêngenge]: suryaja

palothot:

[malothot]: mucih, macunyat

palang:

hut

paling:

[N. pandung K.]: dhustha; [maling]: andhustha; [malingi]: mangendrajala

pêlêng:

kênyêp, kusala, sa(of sê)madi, sungku, jungkung; [mêlêng]: hom, nungku, siran, sa(of sê)madi, sumungku, panungku, manêru, mraharana; [pamêlêngan]: pamursitan, mahadyatmika; [amêlêng]: ahom

piling:

(araning gêgaman ing jaman kuna); [pilingan]: tiling, têkpwakan, sali(of sale)muka, pindaka, puliringan, pilisan, pamiddhi

--- 832 ---

pulung ati:

kukulung, taladnyana, lêmbana, prana, mudramana

palangkring:

[malangkring]: manungkrak; [plangkringan]: palangkan

palangkrong:

thongkrong; [malangkrong]: mathongkrong

palêngkung:

kuwung

palengos:

[malengos]: hat-hat, mengas, mangujiwat

palanggrang:

waga; [malanggrang]: kruk, maga, găntha; [planggrangan]: plangka

papa:

nistha, cintraka, dama, daman, suwês, sang(of sing)sara, sèngsèng, mama, bar

pipi:

uwang, during, paya-paya, pangarasan K. I., pinggir, julingga of julinggan; [pipi klungsur]: mumanancan, gêmbil

pupu:

tur, turaka, supêt, supit, sampeyan,

--- 833 ---

wêntis K. I., wêtis, paha (= Paha Mal.), pahang; [mupu]: lila, ngipik; [kapupu]: kendhit; [pamupu]: tandha of tăndha

popo:

[mopo]: wiyang, wiyanga; [pamopo]: pawihang, pawiyang, palanggyana, pamihêng

papah:

[kaya papah]: mapah; [amapah]: mapah

pupuh:

tu, têmbang, pêpêh; [mupuh]: tumuha, manggada; [pupuh-pinupuh]: gada-gadan

papan:

asmara, karas, kapêh, don, têtêh, têgal, sa(of sê)mara, sambara, wana, wulêt, papan, pamah, panglinggan, medan, malang, ga(of gê)langgang, gyan, bana;

--- 834 ---

[papaning kadhaton]: purana; [papaning layang]: karas; [papaning pêrang]: asmara bilaga, rana, ranasaba, rana madya, rana bumi, ranangga, rananggana, sêmara, palagan, payudan, pagêlaran, pabaratan van barata; [papaning patapan]: têrpana; [ing papan]: ngasmara; [mapan]: marana, makirih, makaras, mapan

pupur:

raginata, tasik, pupur; [pupuran]: mapulihan; [apupur]: mapupur

paparewarna:

(kahyangane Bathara Guru)

papak:

rampak, sêmpuk, lamak, papang, yapyak; [mapaki]: apa, mupugi

pêpak:

arsat, angsêk, sarwa, sampaka, sampat, sangkêp, wilêt,

--- 835 ---

marpat, marêpat, mêpaki, milêngkêp

pêpêk:

ibêk, rabda, sarabi; [pêpêkan]: ibêkan; [mêpêki]: sangkêp, purna, mênuhi, marpyati

pupuk:

tumpang

pêpêkak:

(araning panganggo)

pêpêt:

antip, sêk, sètu, sampêt, wuntu, pênêt, multak; [pêpêt jêjêl]: sarsêk; [mêpêt]: multak; [pamêpêt]: pamultak

pipit:

kumrêtêk, tur, pahat, padaka, pipi, pèpèt; [mipit]: mahat, mapahat

puput:

lyas, punghas; [puput pusêr]: daut

pèpèt:

pipis; [mèpèt]: mipis; [kêpèpèt]: kapita

papas:

[mapas]: mapas

pêpês:

kingking, dyanur, putus;

--- 836 ---

[mêpês]: mutus; [mêpêsake]: tumikêl

pupus:

(ati); [mupus]: liya of maliya

pupus:

(wit); dyanur, tuntung; [mupus]: makis

pipil:

sulah, wisil, wujil; [mipil]: sumulah

papag:

papang; [mapag]: nungsung

padha:

atur, rampak, kapwaya, sahasa, sama, samwa, samya, lamak, prasama, prasami, prasamwa, prasamya, parêng, padha, pama, jêmak, mya, myapa, mapya; [pêpadha]: upaman, sanepa, sota, sotwa, sasami, sasamya, samepa, lir, dhannya; [dipêpadha]: dicara;

--- 837 ---

[pêpadhan]: sasaman; [sapêpadhane]: samanta, samya, pantaran; [padha-padha]: rurunyu, sasama, sasami; [madha]: anjanma, nêpus, kapya, mandhing, ngèmpêr; [madha rupa]: amindha; [mêmadha]: nama, madha; [tukang mêmadha]: juru sama; [madhani]: saksat, ngrampaka, ngi(of ngè)mpêri; [pinadha]: sinama; [pinadhanan]: sinepa; [padhadene]: cubak

pudhak:

(kêmbang), cintaka, cindhaga, kintaka, tuntung, surabi, surabiya, pudhaka; [ngêmbang pudhak]: nyintaka

padhêt:

pasêk; [madhêt]: masêk

pêdhut:

awun-awun, ampak of ampak-ampak, têdhuh, sanghub, lawun, lamuk, bismaka; [kaya pêdhut]: tumêdhuh; [pêpêdhut]: limun-limun

- -- 838 ---

pêdhèt:

pêdyèt

pêdhot:

tatas, twahang, tigas of tigasan, sah, putus, pupak, pudhêh, pêdyat; [pêdhotan]: tigasan; [mêdhot]: tmigas, sumulah, mutus, mupak, mêdyat; [pamêdhotan]: pamasahan; [ora pêdhot]: tyan, tyasa

padhati:

ekalkalaka, padhati, gilingan; [nunggang padhati]: madhati, zie kareta

padhas:

paras

pêdhês:

kanthaka, lona, lawan

padhiyan:

totor; [apadhiyan]: notor

padhama:

= badhama (araning gêgaman ing jaman kuna)

padhang:

êning, andah, anda(of ănda)kara, arya, atyang, awa, awanda, nawa, naba, ning, caba,

--- 839 ---

rina, kênyar of kumênyar, kara, kram, darma, dilah, dipa, dipta, dipya, dipaya, diyan, diyana, damar, tara, trawa, trawang, trang, tranga, têrang, trangga, trang-nga, tiksna, tatas, tya, tyawa, tyawang, sunar, sinang, sêndyan, sakra, sukara, sakya, suluh, we, warsih, wikara, lasa, lumêng, panjuta, pranawa, purnama, pradipa,

--- 840 ---

pradhipta, praba, prabaswara, padhang, pajar, pajang, yana, mantrang, mari, marên, mêrta, mêrba, matrang, mastuna, malêngis, maya, gumiwang, bêni, binawa, bêning, bambang; [padhangan]: dilahan; [pêpadhang]: pradiptaya, panrang of panêrang; [pêpadhangan]: patrangan, patêrangan; [madhang]: majang; [mêmadhang]: mamajang; [madhangi]: andipani, andamari, nawaki, nêlahi, nêlêhi, nuluhi, nayuti, dilah of dumilah, dipa, dumipa of dumipaya, dipta of dumipta, diyan of dumiyan, dumiyana, damar of dumamar, suluh of sumuluh,

--- 841 ---

lumasa, manarang, manêlahi, manêlêhi, mandipani, masuluh, madhangi, ngênyari; [mêmadhangi]: nênêlahi; [madhangake]: manrang of manêrang; [kapadhangan]: aryana, katêrangan, kapurnaman; [pamadhang]: panrang, panêrang, panglampu; [apadhang]: mapajang; [padhang trawangan]: prastawa, parwastha; [padhang pêtêng]: byar lêp, byar pêta, byar pêtêng; [padhang bangêt]: cawaca; [padhanging ati]: pranawa; [padhanging srêngenge]: harimurti; [cahya padhang]: prabu dumilah; [wayah padhang]: sidinjang; [luwih padhang]: supraba, wikara

pêdhang:

tamsir, tingaskara, surèpya, sulèpi, sabêt K., wêla, pendhe, pêrang, pranggana, palawahya, pilêng, pêdhang N., masmara;

--- 842 ---

[mêdhang]: mendhe

paja:

paja

paju:

ajêng, pado

piji:

sapatha, pèh, pinang, pardika, pradika; [pijenan]: pradikan; [miji]: maneka, mirungga, mijang, mujêng

puja:

astuti, astutya, aji, hom, hungkara, ning, sidikara, swi, samadi, sêmadi, sêmèdi, samaya, wimbasara, pidik, pudya, pujya, japa, japaha, yoga, măntra, ganya; [muja]: astuti, astutya, japa, mahum, mahom, mêndhêng, mursita,

--- 843 ---

midik, mataruka, masantika, maswi, mêlêng, majurung, majungkung; [muja samadi]: dharma, dharaka, yoga, mayogandakaya; [muja măntra]: nyidikara, manidikara; [mêmuja]: umastawa, hungkara, ninidikara, wahyasamadi, pasamaya, yogabrata, manungsamara, marjapa, masanti, masantika, mastawa, masa madi, masa madya, masamaya, mawidi astuti, mawidi sraya, mawidi puja, maladi, majapa, mayoga, mangisêpmarti; [mêmuja ing dewa]: mandewa(of mangdewa)sraya, mandewa puja; [puja samadi]: sraya samadi, japa samadi, japa yoga, yogaddhakaya, yoga samawi,

--- 844 ---

manêkung; [puja linuwih]: maha japa, pujawan; [puja măntra]: abimantra, sidikara, swikara, swingkara, puja krama, puja măntra, yoga japa, yoga maya, manidikara, maswikara, mêpêng, ba(of bi)mantra; [sêmbah puja]: puja; [pinuja-puja]: dyan mulya-mulya; [pamuja]: pangekapada, jagrahangkara; [pamuja marang dewa]: dewa puja; [sêmbah pamuja]: pujastungkara; [pamujan]: dagraha, sumatri, widigraha, pahêningan, pahum, pahom, pahuman, pahoman, pênakungan, pakêlengan, pidikan, patarukan, pasêntoran, pasantikan, pasêmadèn, pawidhikan, pulawadu, palanggatan, pajurungan, pajatan, pajungkungan,

--- 845 ---

pamêndêngan, pamursitan van wursita, pamidikan, pamisikan, pamaladan, pamêlêngan, pamulungan, pagênturan, mursita, ngulawadupa; [sanggar pamujan]: sanggar langgatan, pahomagrama, palang pamêlêngan, pandhakiya, mandhakyastuti, mandhakiyastuti zie tapa en sanggar

puji:

ucarana, astungkara, êla, alêm, alêmbana, kastawa, dyana, santi, santya, salat, sambat, widyastuti, wigêna, pudya, pudyastungkara, puja, japa, japaha, yapa, yapya, măntra, mastuna, gunggung; [pêpuji]: dungiyah,

--- 846 ---

santi-santi, pupudya, masanti, mastuna; [puji-puji]: măntra-măntra; [muji]: ucarana, nidikara, sumantya, pamursita, japa, mangasthawa, maracana, mudya, masantya, muja, muji, mujwa, mujya, muga, mangucarana, ngastawa, nglêmbana of ngalêmbana; [mêmuji]: astungkara, santya, santyapuja, masanti, mumudya; [mêmuji unggul]: majaya-jaya; [muji-muji]: mangastuti; [mujèkake]: munagya, mudyakên; [mêmujèkake]: ngidungi; [kapuji]: kastawa; [pamuji]: pucarana, aji, ayanya, pudyastungkana, pamudya, pamujwa, pamujya, pangucarana, mumulyakên,

--- 847 ---

muga-muga; [sêmbah pamuji]: pujastuti, pujastungkara; [puji kêlair]: japa mantra; [puji kabatin]: ănnya; [puji linuwih]: pajuwan; [puji pangabêkti]: astungkara; [lakuning puji]: pujabrata

pêjuh:

nutpah, rahsa, rêta, kama, sindurêtna, mani, manimaya

pajar:

sidyenjang

pijêr:

pijêr, nyari, glana

pêjêk:

[mêjêk]: mêwês

pojok:

tunjung, tunggar, lingir, juhung; [pêpojok]: kori pasadon; [pojokan]: lingiran, pasadon; [mojok]: ngujung

pijêt:

pêtêk, piyêh; [mijêt]: mêtêk, mijêt, mê(of mi)yêh, ngupuk; [mijêti]: mê(of mi)yêhi, ngandhahi, ngudhodha; [mijêt-mijêt]: ngupuk-upuk

pijêtan:

(woh), langsêp

--- 848 ---

pajêg:

wadal, panggêh, bulubêkti

pajang:

tilam, tilamrum, papajêgan waran van wara, warangan van wara, patani, pawarangan van wara, pajungutan, jinêmrum, jinêmmrik, măndhakiya, makasutan van suta, zie turu

pujăngga:

Awicarita, nawungkridha, kawi, kakwindra, kawiragya, kawirêja, kawiswara, kawiwara, kawipara, titisunda, tumêmungasthaguna, sambegana, sanga kawi, widayaka, para kawi, paramakawi, paramasastra, paramabasa, iyampu, măndraguna, mardawalagu, mardibasa, mangawiseka, mangawisesa zie pandhita

pujăngga:

W. A., wong wignya kang kapatah ulah kasusastran minăngka damaring praja

--- 849 ---

payu:

tindha, paajêng, pahali, pajêng K., mayu; [payon]: dulyahita, tindha, paratag, tarub, pajêng, pajêngan, matindha, matindhan; [payonan]: taruban; [pêpayuning jagad]: cakrawartya, catrawatya; [pêpayon]: dayat, titindha, patindhan, patêpan van atêp, pajêng-pajêng; [pêpayonan]: papaywan; [mayu]: nindha, catra, tumindha, mahajêng, mahayu, manindha; [amêmayu jagad]: cakrawarti, cakrawartya, cakrawati, cakrawatya; [mayoni]: majêngi

payah:

capi, cape, capya

pyur:

[pyur-pyuran]: sarsaran; [kêpyur]: tampu

piyak:

[miyak]: ningkad, lumingkab,

--- 850 ---

mêngka, ngingkis; [miyaki]: miyaki, pyahi

piyagah:

[miyagah]: angayagah, mancah

paying:

[poyang-payingan]: mabayangan

payung:

cakra, catar, catra, catratra, cadhang, sèngsèng, songsong K., songsyang, pasongsyang, pasongsong, paajêng, pajêng, payung N., jatha, jong; [mayung]: anyakra, mapajêng; [mayungi]: majêngi; [pamayung N. panongsong K.]: pamajêng; [apayung]: mapajêng; [payung bawat]: bawat; [kaya payung]: apajêng

puyêng:

limêng; [puyêngan]: limêngan

pama:

[verk. van upama]: saksat

poma:

pacuwan

pamah:

[mamah]: ganyang, grêmus, grêmusya, garêmus,

--- 851 ---

gilut; [mamahan]: gilutan

pamit:

amit, cilik, suhun, mamita, mamwit,

pamotan:

W. A., kang kêna pinitaya ing gusti, asimpên wadining praja

pamiwalkung:

(têmbang), têgêse: pamisahing kangên

pêmpên:

[mêmpên]: manganti

pampêt:

pêpêt; [mampêt]: ampêt, panganti

pampang:

[mampang]: cahêng, walila, pahang, mangkrak

pêmpêng:

[mêmpêng]: ardaka

paga:

tingkat

puguh:

wrêngkêng, wangkot, lwat, panggêh, pingging, punggung

pagêr:

rangkah, kikis, kuthi, tawing, tamping, wana, jagamaya, mahodama, mahodhana, bala; [pagêran]: tampingan;

--- 852 ---

[pêpagêr]: ra(of rê)rangkah, maodara; [pêpagêran]: kalas; [magêrsari]: indhung; [magêri]: nawiwi, nawing, rumangkah, tumawing, merawala, ngikisi; [mêmagêri]: mawala-wala; [apagêr]: abala; [apagêr bata]: malalayan; [pagêr sajêroning bètèng]: kacapuri; [pagêr bata]: lalayan, laleyan, malalayan; [pagêr bumi]: malatana

pugak?:

capu

pogok:

langgyana, po, papang, paju, pampang, pêngpêng; [mogok]: wyang, wingyang, langgyana, mahanga, mapang of mampang, maju, mangkrak, mapang, mêngpêng, gola, balila, bangga; [pamogok]: pamiyang

pagut:

campuh, tarung,

--- 853 ---

tatwa, têmpur, pangaras, gêgwan; [magut of manggêh]: magêh; [apagut]: mawantah

pêgat:

rêngat, dasah, tarak, sah, saha, sapiha, pasa, pasah, gêrêm; [pêgatan]: arpasa; [pêpêgatan]: rêrêt, arimati; [mêgat]: nambang, dumasah, masah, mapasah; [mêmêgat]: mamasa; [mêgati]: pyahi; [kapêgatan sih]: kaswasih, mangaksih; [pamêgat]: pamêsah; [ora pêgat]: titir; [aja pêgat]: aywasa; [tan pêgat]: andêrwili, titir, tyas of tyasa, satata, satiti, satatan, lana, megung

pugut:

têtês, putung, papas, pupug, pêthêt,

--- 854 ---

pêthil; [pugutan]: têtêsan; [mugut]: tumêtês, marugul, mutung, mapas, mapal, mupug, mamrêp, mêthêt, mêthil

pagas:

iras, irasa, jahid, jahit

pagol:

[magoli]: nagêni, nanggêni, tunggwi, tumagu, mananggêni, magalang; [mêmagoli]: tumagya-agya

pêgêl:

kumêh, lumpêng, gêmpung, bêbah; [apêgêl]: mopêk

pugal:

punggung, băngga

pugag:

capu, kapu, bungkah

pêgêng:

kêla, tahên, sapih, pênggah; [mêgêng]: nahên, nênggak, tumahên, sumapih, simpêg,

--- 855 ---

makung, mênggah; [mêmêgêng]: mêmêtêng

pathi:

uyah, candu, santên, santhika, landhika, pa(of pê)sthika; [pathèn]: candu, candon; [mathi]: sumanthika, sumakthika, lumanthika, masthika; [pinathi]: kasakthika

pêtha:

tingka, wimba, lingga, pindha; [mêtha]: tumingka, mindha; [amêtha]: magatra; [pêtha panah]: wimbasara; [pêtha golèk]: martima

pêthi:

tapêla

potha:

[potha-potha]: rabasa; [motha-motha]: nêwih, rumabasa

pothah:

[mothah]: molar

pathènthèng:

[mathènthèng]: mathangthang

pathok:

cagêr, tanggên, galang; [mathoki]: nurusi

pêthik:

puhut, parugul, punghat, punghut,

--- 856 ---

pêngêt, pungut; [pêthikan]: puhutan, punghutan, pungutan; [mêthik]: anasa, mahut, muhut, manyumbad, marubul, marunggul, munghut, manguhut, mêngêt, mungut, nguhut, ngundhuh, ngutpala; [mêthiki]: muhuti, manguhuti, munguti, nguhuti; [pamêthik]: pamuhut, pamungut, panguhut

pêthuk:

adhang, anggêh, cundhuk, tundhuk, totos, susung, sêng, sêngsêng, sungsung, papag, pampang, thuthu; [pêthukan]: papagan; [pêpêthukan]: dyudyumpahan; [pêthuk-pêthukan]: sungsung, sungsungan; [mêthuk]: asêng,

--- 857 ---

asêngsêng, umanggêh, nêngsêng, nungsung, nanggul, sindura, sumusung, sambrama, sumêng, sumêngsêng, sumungsung, sêngsêng, sungsung, panungsung, maninjo, manungsung, matawa, misusung, masêsêng, mapag, mapang, manganggêh, nganggêh; [mêmêthuk]: manunungsung; [mêthukake]: madyumpakên, mapagkên; [kêpêthuk]: cundhuk, tundhuk; [pamêthuk]: paninjo, panungsung, pamapag; [pamêthukan]: papangan

pêthèk:

kerata, puhut, pêca, pêtya, batang; [pêthekan]: batangan; [mêthèk]: muhut, mêca

pathakol:

[mathakol]: mathakèl

--- 858 ---

pêthêt:

punggêl; [mêthêt]: mugut, muguti, munggêl

pêthit:

puncak; [mêthit]: muncak

pêthut:

totos

pêthèt:

puhut; [pêthetan]: puhutan; [mêthèt]: muhut

pêthot:

thêl

pithut:

pêdhèr, thuthu

pêthil:

sulah, pêndil; [mêthil]: umut, sumulah, mêndhil; [mêthili]: pumuti

pêthèl:

walukya

pothèl:

pohèng; [mothèl]: mohèng

pathèngthèng:

[mathèngthèng]: mathangthang

pêthing:

[pêpêthingan]: pepenyan, pèpègyan

pithing:

[= kapithing]: rêkatha, kalakatha, kamitra, kapira, dahri, darika, mindara

pang:

carang, capang, cabang, tangke, tangge, pahang, pancarang, pakah,

--- 859 ---

pang, panga, yuyu, mapang; [ngêpang]: mirup, mupul; [pangêpang]: pangirup; [aêpang]: mapang

pêng:

[= êpêng]: ti, sêru; [pêng-pêngan]: parmati, pramati; [pêng-pênging kuping]: kêpilêng, pilêng; [ngêpêng]: sarosa, sumêru, manglampu, ngêti; [makpêng]: sêkpêng

ping:

panga; [kaping]: ming; [kaping lima]: ginangsal

pung:

kayu ...: tanjang

pongah-pangih:

uwah-uwah; [pongah-pangihan]: kudhandhangan

pangan:

aksana, nêdha K., cacah, kulum, têdha K., tadhah, sri, subu, woga, wugan, dhahar K. I., jêlag Ks., madhang N., bukti, buktya, baksana,

--- 860 ---

boja, bu(of bo)jana, boga, bogya; [awèh pangan]: amboja; [ngêngurangi pangan]: mêrlapa; [panganan]: satrasa, paboga, nyamikan, buktiyan, baksana, bu(of bo)jana, boga, boga sadrasa; [pêpanganan]: amik-amikan, rajata, santapa, wahyapala, wiraboga, watyapala, wogan, dhadharanan, nyanyamikan, boja, boga; [mangan of mêmangan]: anjêlag Ks., umangan, amboja, abagsana, nu(of no)nas, nacah, natah, nadhah, kulum, dhara, mahangan, manacah, manadhah, makan, mukti of mamukti,

--- 861 ---

muktya of mamuktya, masraya, madhang N., mamuti, mugan, mangan N., bukti, buktya, baksana, bu(of bo)jana, boga, ngawuk; [mangan enak]: jujumat; [mangan rusuh]: ngimul-imul; [mangan luwih]: baksanita; [pamangan]: kênyêp; [pamanganan]: pamakanan; [dhahar K. I.]: amboga; [dhahar eca]: amboga drawina

pengin:

[pêpenginan rajah tamah]: kanggoning pakêcapan: rajah matah; [mengini, mêmengini, menginake, mêmenginake]: kainginan; [mêmengin]: muhut; [kêpengin]: ingin, manistra

pangeran:

esa, rabin, wuhan[7]

pangeran:

[of pangerran W. A.]: pangawulan, pinangeran, wênang

pangku:

kisapu,

--- 862 ---

kaswapu, kisapwa, pangku, pangkya, pangkyak, ngaswapu; [pangkon]: pangkêhan, pangkwan, ngisapu, ngisapwa; [mangku]: pangkwa, pangkya, mangkwa, mangkya, pangkyat, mangkyak; [pinangku]: kisapu, kisapwa; [pamangku]: pangisapu

pêngkuh:

tanggên, tanggya, tanggyana, pêrkasa, prakasa, prakosa, prakoswa, prakosya; [apêngkuh]: masiga

pangkur:

(araning têmbang cilik) têgêse: buntut

pangkat:

andha, rambah, tuha, tundha, sunda, wija, wijang, parah, paga, juru, jat, bilik;

--- 863 ---

[pangkatan]: rambahan, pataran; [apangkat-pangkat]: aparah-parah

pungkas:

puhas; [pungkasan]: kauwusan, puhasan, pawêkas, ngêhang; [mungkasi]: ngapuhara; [pamungkas]: sampata, pamuput; [pamungkasing pangiring]: padaraksa; [pamungkasan]: panguwusan; [gêgaman pamungkas]: saramuka

pengkal:

[mengkal]: nyingkal

pêngkêlung:

têlung

pangkung:

kiswapa

pingit:

hêt, dalit, simpên, sumpêt, thithi; [pingitan]: kakran, kêkran, tèki, biyada; [pêpingitan]: kamunihan, sutra, wêwêr-wêwêran; [sastra pêpingitan]: sandi sastra; [layang pêpingitan]: sastra sandi; [ngèlmu pêpingitan]: kamu(of kamo)ksaman; [mingit]: ambuni, dumalit, mendra, maringit, mêtri,

--- 864 ---

masimpên, mêwêr; [mingit-mingit]: mendra-mendra, malangit, mayagra; [pamingit]: paringit

pèngêt:

wyatna; [pinèngêtan]: erang

pungsêng:

[mungsêng]: ngungsêng, ngungêng

pangul:

taping, tungha, tangul, sêlat, panjung, pangol, pingul, bojong; [pêpangul]: panêlat; [mangul]: tumawing, tumunggul, tugul, mangjung, mayung, mangol, mungal

pongol:

pangul; [mongol]: mangul

pangulu:

W. A. sisirah, utawa pangarêp

pangalasan:

W. A. kang kapatah amèt kayu ing alas

panglima:

W. A. mantrimăncalima

pangling:

Indung, indung, cali, pandung K., maindung

panglong:

irêng, panglwang

--- 865 ---

panggah:

anggagah, kur, togên, tênggah, tanggon, gu, gagah; [manggahi]: anggagahi, tumanggah

pinggir:

upir, ujung, imbang, rupir, kikis, kiping, tira, tirah of titirah, turutan, kawir, tawing, têpi, têpis wiring, têmir, tamping, tambi, têmbir, têmbiring, ta(of tê)mbing, têmbèng, tinggir, sisimping, samipa of samepa, samipwa, lirang, patirah, pipi, pipir, pinggir; [pinggir giring]: têpi iring; [pinggiran]: ujungan, tampingan, tinggiran;

--- 866 ---

[pêpinggir]: titirah; [pêpinggiran]: titirah; [minggir]: nêpya, nêmbing, tumawing, lumira, manirah, miwir, mipir; [minggiri]: nênggul; [paminggir]: patambing; [paminggiran]: patêpèn, patêmbingan; [pinggir iring]: têpis iring; [pinggir sêgara]: muhara

pênggak:

campah, santya, sapiha, sayut; [mênggak]: nantya, santya, sumantya, sumatih, sumapiha, sumayut, manahên, manantya, masayut; [mênggaki]: manahêni; [pamênggak]: panantya

punggawa:

Kw. na(of ni)yaka, tumênggung, sumantri, wadana, pratiwa, partiwa, partiwadya, partiwabala, prameya, mantriman, manguri, bupati,

--- 867 ---

batha, bathamukya, zie tumênggung en bala

punggawa:

W. A. ing ngisor iki sêsêbutan utawa pangkat lan kuwajibane para putra sêntana sarta punggawaning ratu ing jaman kuna, ingaran: wadu aji, kaya ta: ăndhamohi Wbk.: tăndhamoi W. A. têgêse: limpad marang pakarti, kapatah amêminta pagaweane abdi dalêm kriya; arya, têgêse: luhur, utawa: padhang; aryaniti, têgêse: wadana sêtya, utawa: wadana gêdhong; aryahoddha têgêse: wadana dagang; aryatiron têgêse wadana pangulat-ulat (= tilik); haryaleka, têgêse: wadana pananggalan; arya pêpati, têgêse wadana parentah; aryajămba, têgêse: wadana pasucèn; arya manguri, têgêse: wadana pangudharan, winênangake angowahi karampungan kang nalisir;

--- 868 ---

adèn-adèn, têgêse: pangkat pangulu, utawa panglawe van panalawe; adipati, têgêse: panggêdhening parentah; adipati kupu, têgêse: adipati kang wis mardika; ulubalang, têgêse: pangarêping pacalang utawa juru nglakokake layang kang marang ing ngamăncapraja; umbul, têgêse: pêpundhèn, pangkat panatus; na(of ni)yaka, têgêse: panunggul; rahadèn, têgêse: sêsotya, utawa bagus; radèn mas, têgêse: sêsotya êmbanan kêncana; radèn bagus, têgêse: sêsotya bêcik; ratu[8] têgêse: nyarambahi; răngga, têgêse: wêngku; kaum, têgêse: jêjênêng; kandhuruhan, têgêse: paserenan; karêrêngan, têgêse: juru nganglang sajroning pura; karaman, têgêse: arahan iya iku wong cilik kang ora nyăngga gawe, ngindhung utawa magêrsari nyagak pat;

--- 869 ---

kaliwon, têgêse: kapiji, utawa rongèwu; kalang, ambawahake alas pajatèn; kalang ilir, nêrês wit sarta ngrampas pang kayu jati; kalang èdhèg, andhêdhêgi kayu kang arêp tinêgor; kalang kamplong, nawar sagunging kayu kang singit-singit; kajinêman, kang kapatah ngulat-ulatake laku kadurjanan sajroning nagara; kiyai utawa: kaki, têgêse: pituwa; kabayan, kapatah dadi lantaran; kangjêng, têgêse, ingkang suku; daksa utawa: jaksa: sujana, utawa wicaksana, kabubuhan anggarap prakara; dêmang, têgêse: bêbundhêl; tăndhamohi zie ăndhamohi; tăndhamantri, juru mupu beya ing pasar-pasar; tuwarawa = juru silêm, kapatah misaya iwak kali zie Wwh. 44-7 T. A. 174-10. v. o. W. A. jămbaleka = warigaluh; tuwaburu, kang kapatah ambêbêdhag buron alas;

--- 870 ---

tumênggung, têgêse: dhênggung,utawa: têtindhih; sinangarya, sinêbut: luhung; santri, têgêse sakabat, utawa: panakawan; senapati, têgêse: mangku parentah; sarati, têgêse: angkus, kusir; suratani, têgêse: kêkêndêlane wong cilik kang nyăngga pagaweyane ratu, lungguhe saparoning paragak; sikêp, têgêse: tukang nyêkêl; susuhunan[9] têgêse: pêpundhèn; singasari, têgêse: singabarong, prajurit kang kapatah rumêksa para biyadaning ratu; wirancana, têgêse: anglingan, iya iku prajurit miji; wuruk = kusiring padhati, titihane ratu yèn bêdhat pikat marang alas; wirasinga, têgêse: pikuwat, iya iku prajurit jaba; wirajanu, têgêse: panglingan, iya iku prajurit pinilih; wirajaya, têgêse: karajan, iya iku prajurit jêro; warigaluh = tuwarawa; wadana, têgêse pangarêp;

--- 871 ---

wadya, têgêse; rakêt; lurah = ulu-ulu, lungguhe saparoning panglawe zie adèn-adèn; panêkar, têgêse: rowaning wadya, madhangake têmbung; pandêlêgan = juru tênung, utawa: nujum; panèwu, têgêse golongan, utawa sèwu; pandhe, têgêse: panggondhèl; panji, têgêse: têtunggul, utawa: banthèng, sor-soraning lurah, pangarêping prajurit; panjang jiwa, of jihwa, jiwa zva. nyawa maar. jihwa zva lidhah, kang kabubuhan andhawuhake parentah; panêmbahan = kang sinêmbah; panunggul, kang kapatah ngêrèh para kawula magang; pêcattăndha = ăndha, têgêse: uwalwing têtêngêr, iku wadana pabeyan sarta pabandaran (of kabandaran); prajurit, têgêse: pêrang; prajurit sinêlir, têgêse: kanthi kang ora adoh; prameya, têgêse: băngsa linuwih; pragak, têgêse: tuku, kuwajibane ngrampungi prakara

--- 872 ---

cilik-cilik ing desa kang kêna dipirukun lungguhe saparoning bêkêl; pakulupan, têgêse: pamanggangan; pakathik, têgêse: kanthi; patih, têgêse: parentah; patyatandha, têgêse: wadana pabeyan sarta pabandaran (of kabandaran) dharat; patinggi, têgêse, pamangkat, lungguhe saparoning lurah; pasêpan, têgêse: têlik; pasingsingan, kang kapatah mariksani wadya kriya; palimpinga, juru pralambang, utawa: ulah jangkaning praja; palingsingan, kang kapatah ngêrèh wadya anon-anon; pujăngga: wong wignya, kang kapatah ulah kasusastran, minăngka damaring praja; pamotan, têgêse: kang kêna pinitaya ing gusti, simpên wadining praja; pangeran van pangerran van ngèr, têgêse: pangawulan; pangulu, têgêse sêsirah, utawa pangarêp; pangalasan, kang kapatah amèk kayu ing alas;

--- 873 ---

panglima, têgêse: mantri măncalima; punggawa, têgêse pangahap; jajar, têgêse: pangarêping laku; jămbaleka, têgêse: mantri tuwarawa, kang kapatah misaya iwak kali; mantri, têgêse: linuwih; mas bagus, têgêse: mas bêcik; manguri, têgêse: mudhari prakara; gandhèk, utawa: anggandhèk = anggandhok = loro, têgêse loro, sok ana gandhèk: iya loro; gus of gus-gusan = bêcik- bêcikan; gusti, têgêse: rahsa, gunêm, sêsêbutan; bandara, têgêse aub-aub, utawa: têtuwa; bêkêl, têgêse: tunggu, utawa: ancêr, lungguhe saparoning patinggi; bala, têgêse pagêr; bupati, têgêse: bawahani parentah; bêbuyut, têgêse têtuwa pangkat panèkêt; ngulama, têgêse: ulah ngèlmu;

--- 874 ---

ngabèi, têgêse ngimpuni.

punggawa:

R. K. Ing ngisor iki araning punggawa kang muni ing layang raja kapa-kapa, kaya ta: andaka, ăndamohi, êsungkawung, êsung kulung, kalungkung, kupu, adipati ..., kajinêman, tăndha, tiron, arya ..., tambir, suraya, sêsêpan (langlang ing wayah bêngi), suguh, sabuk alu, sangadèn, singasari, arya ...,

--- 875 ---

wiraraja, arya ..., wira singa, arya ..., warajungka swalakas, wirabraja, watu kalang, watu kalingking, watuwalira, watu parang, watu pasung, watu gêni, watu ganjur, walirahapi, walirahapyuy, walirakambi, walaka, wogan, leka, arya ... (olah-olah), lêlungidan, panakatèn, pandêlêgan (ulah tênung sarta pagêring),

--- 876 ---

panji, panjang jiwa, pakulupan, patyatăndha, palimpingan, papati, arya ..., pujăngga, pamot, arya ..., pangalasan, juru janglar, juru mab, jămba, arya ... (olah-olah), jagul ngare, manguri, arya ... (anampuni wani mati), ganjaran, gara-gara, gayung pangayap, bujaburu, buyut, ngabèi

--- 877 ---

punggawa:

D. N. nayaka, tumênggung, suhaddha, sumantri, subadha, wrahasbala, wadu, wadana, wadya, wadyabala, waladara, walaba, partiwa, partiwadya, pratiwa, pratiwabala, prameya, mantri, mantriman, manguri, brêtya, balawan, bupati, batha, bathamukya

panggul:

[manggul]: mananggul

punggêl:

kapung, têtah, têtêh, tutuh, punah, purêk, pra(of para)pal, pupak, papal, pupug, polog, pug, pugut, dhungkul; [punggêlan]: kapungan;

--- 878 ---

[munggêl]: tumêtah, tumêtêh, tumutuh, murêk, mra(of mara)pal, marpyas, mupak, mapas, mapal, mupug, mugut, magas, mangapung, ngapung; [munggêli]: murêki, marupuhi, muguti; [apunggêl]: mapunah; [pamunggêl]: pamupak, pamaras

panggêng:

pingging; [manggêng]: manggung

panggung:

caka, gantang; [panggungan]: muhara, maligèn; [panggung watu (piranti mati obong)]: pancaka

pênging:

ampah, suwuk; [pêpênging]: hiki, sapiha, sayuk; [mênging]: santya, sumantya, sumuwuk, sumapiha, manintya, ngusir; [mêngingi]: nguhuti; [pinêngingan]: hinilan;

--- 879 ---

[pamênging]: santya, pamapag

dhi:

[= adhi]: antên, ari, arya, ri, rayi K. I., yayi; [ngadhi]: ngantên

dhuh:

[= adhuh]: A, U of hu, E of he, Ah of hah, Uh, Aha of aha, Ahah of ahah, ahka, adhah, adhuh, Udhah, Um, Ibu of ibu, hong, duhan, toh, talêh, tèbu, lahe, pangadhuh, dhuh, dhuhan, ya, babo, bibi; [dhuh-dhuh]: UU, ahhah, Udhuh; [adhuh-adhuh]: hahahah, honghong; [dhuhe]: Uhuh; [adhuhe]: Aho, Ahaha,

--- 880 ---

ha ha ha; [adhuh hehe]: Ahaho; [adhuh lahe]: Ahoho; [ngadhuh]: umong, maho; [ngadhuh-adhuh]: atalêh-talêh; [ingadhuhan]: ino; [pangadhuh]: dhuh; [pangadhuh-adhuh]: hêm, hêm-hêm; [dhuh aku]: ahka; [dhuh dewa]: huhu, ilahèng; [dhuh sapa]: ahka

dhahar:

[dhahar nginum]: ăndrawina

dhaup:

wiwaha

dhèhèm:

sigra zie wahing en watuk; [kadhèhèm]: madhaham

dhun:

[mudhun]: nêrêh, tumurun

dhanu:

[ngêndhanu]: kumêndhung, sumara, limêngan

dhananjaya:

[= dananjaya]: arane panêngahing Pandhawa

dhêndha:

pidana, pidhana, dhandha; [dhêndhan]: pangluput; [andhêndha]: dhumêndha, midana, malya, midhana

dhandhang:

[andhandhang]: angas

dhêndhêng:

[andhêndhêng]: kumêndhêng, ngêndhanu,

--- 881 ---

ngawandha

dhèndhèng:

liyat; [andhèndhèng]: lumiyat; [kadhèndhèng]: kaliyat

dhandhang(of dhangdhang)gula:

(araning têmbang cilik, têgêse: araning gêgodhongan kêna ginawe paès, utawa gula rineka kaya dhandhang)

dhanyang:

hyang-hyang

dharat:

[dharatan]: ngasa, lêsta; [andharat]: madharat

dharusul:

[andharusul]: mamrusul

dharidhis:

cêdhis; [andharidhis]: nyênyêdhis

dhrodhog:

[dharodhogan]: kakatêran

dharampalan:

(araning dewa)

dhok:

[pandhokan]: jêdhok; [dhok]: (araning jam kayu năngka minăngka pêpundhèn); [mandhok]: manjok

dhêku:

[dhêku-dhêku]: ngambiwadha

dhukun:

tabid, ladira, padhoti, jumuk, mubat, bidhan; [padhukunan]: pramosada, pramosadan; [ngèlmu padhukunan]: ulik sapramoda, pramosada

--- 882 ---

dhukar:

barubuh

dhêkêm:

[andhêkêm]: ngadhukus

dhot:

sulah

dhatu:

[kadhaton]: antapura, ăntapura, Adyahi, raja, rajwa, rajya, rangka, kênyapura, kênyapuri, karatyan, kadhatyan, taji, tajya, pura, puri, puro, purana, purantara, puraka, parsada, prasada, prasadarga, purasaba, pura-pura, puraya, praba, dhatulaya, dhalêm, jwitaji, graha; [papan kadhaton]: purana; [ing kadhaton]: ngantapura; [têlung kadhaton]: tripura

dhoso:

nandya, nantya; [andhoso]: nyêndhu

dhasar:

tahas,

--- 883 ---

lakra, lastar, lumah, labak, papan, galar; [dhasaran]: lumaha, labakan; [dhêdhasar]: candhang, tanas, talasar, lalawak, labak-labak, patala; [andhasar]: makundhah

dhêsêk:

bêbrêg; [andhêsêk]: umbêrêg, ngikut, ngingkut

dhisik:

uni, êlêm, rumuhun, zie Indramajoe, karuhun, sikara, mandhik, mula, nguni, ngunin, ngunya; [rêbut dhisik]: paruhu-ruhunan; [andhisiki]: ruhuni, mawuryani, mangruhuni, nguni, nguniyani, ngruhun, ngaruhuni; [andhisikake]: mangunyakên;

--- 884 ---

[dhisik-dhisik]: nguni-uni, nguni purwa; [dhisik- dhisikan]: ruhunan, ruruhunan; [andhisik-dhisikake]: ngruhun-ngruhunakên; [pandhisik]: pangruhun; [padhisikan]: paruhunan

dhosok:

sompok; [andhosok]: nyompok

dhewe:

narpa, dumara, sowang, wala, priywak, priyawak, priyang (of priyăng)ga, pribadi, pagyan, dhana, dhawak, juga, mina, mrihawak; [dhèwèk]: lila; [dhèwèke]: rakwa, nyasiralan; [dhewe -dhewe]: sowang-sowang, perangan

dhawuh:

cawêh, rahup, rarab, kuluya, suruhan; [dhawuhan]: labuhan; [andhawuhi]: rumuru, mahi; [didhawuhi]: katuduhan, katitihan; [padhawuh]: patigan;

--- 885 ---

[padhawuhan]: pawantingan, palabuhan; [dhumawuh]: sumra; [wayah sadhawuh]: sadhawring

dhuwur:

antar, anung, ardha, udaya, ulu, agra, inggil K., unggul, ruhur, dirgya, tara, tungha, tungan, srênggi, wur, wuwung, luhur, lumur, punjung, prênggi, pangunggul, dhuhur, jumantara, janggala, murti, mênggêr- mênggêr, gana, gra, giri, gaga, bêntar, bama; [dhuwuran]: awang-awang, lumuran; [dhêdhuwuran]: uluwan; [dhuwur dhewe]: munggul; [ing dhuwur]: ngagrah; [sadhuwuring mega]: ngambar -ambar;

--- 886 ---

[luwih dhuwur]: suralaya

dhuwêt:

rukêm, kathilêng, duhêt

dhuwit:

ardana, arta, arte, hartana, hartaka, hartakara, hartawan, atang, uwang, hyarta, kaskayani, kupang, kèpèng, dana, danardana, danarta, dyana, dêmi, topang, sadana, sa(of sê)dhana, sadhêna, dhana, dhuwit N., yatra K., brana; [andhuwiti]: ngardanani; [dhuwit akèh]: maharta; [dhuwit agung]: mahadana, mahadhana; [dhuwit pêcah]: hurarta; [dhuwit limang wang]: sakupang

dhela:

sêmita; [sadhela]: êlêm, dèrihing, saharas, sar, sakarêng,

--- 887 ---

salap, sapangu, watgatha, yalap, mêne, mara, bari; [sadhela-sadhela]: bari-bari

dhêlik:

[andhêlik]: mahêt, manês, maningit, mêt, ngumêt; [andhêdhêlik]: ngumpêt-umpêt; [pandhêlikan]: padhêmitan, panghêtan, panghêban

dhalang:

carma

dhulang:

idhang, dhudhulang

dhapur:

wangun

dheprok:

[andheprok]: amidik, mangundhêh

dhupak:

dêdêl, têndhang, tampal; [andhupak]: andêdêl, dumêdêl, makidyat, ngrunjah

dhepok:

dhampah; [andhepok]: sadhepok, malumur, ngidhupuh

dhêplok:

[dhêdhêplokan]: sasadon, pranaja

dhadha:

krudha,

--- 888 -- -

pranaja, puwa, dhadha K. N., jaja K. I., jangsa, ngayun; [dhadha jêmbar]: wijangkara; [dhadhaning kewan sikil pat]: andhêman

dhudha:

tanbara

dhedhe:

mange

dhodho:

rimbit

dhadhah:

anggra

dhudhah:

tangi, dhudhuk, bubak; [andhudhah]: dhudhuk, nyarudhah

dhadhak:

[dhadhakan]: kalasesa

dhêdhêk:

têpung

dhudhuk:

jugil; [dhudhuk-dhudhuk]: manyukilan

dhodhok:

thongkrong

dhêdhêt:

sêk; [andhêdhêt]: irêng

dhèdhès:

wida

dhèdhèl:

[andhèdhèli]: alimêrut

dhadhali:

(araning manuk sarta araning panahe Radèn Arjuna)

dhadhap:

(têmbung); [andhadhap]: rangin; [dhadhap (têmbang)]: celung, dhadhap

dhêdhêp:

rêrêp, rêrêb, tirêp, tirêb, lêlêp, jêjêp

--- 889 ---

dhadhapmantêp:

(têmbang ged). Têgêse: dhadhap sêmi

dhodhog:

[andhodhog]: madran

dhayoh:

tyamu, tami, tamu, tamya, tamyi, tamiy, tanuy; [dhêdhayoh]: tatamu, tatamuy; [kadhayohan]: atiti; [tinamu-tamu]: tiniti-titi

dhayung:

talajung, wêlah, galiyu

dhoyong:

wiyut, miyat, mayung

dhêm:

[= adhêm]: kruk, tis, tis-tis, mêrta, matis, ngingi; [luwih adhêm]: palamatan; [ngêdhêm]: êndha, ngêdhêm; [ngêdhêm rasa]: nidham; [ngadhêmi]: amarta, umadhêmi; [kadhêmên]: kasrêpan

dhêmên:

êla-êla, cinta, carya, rênan, rarêm, rumêsêp, kuswa, trêsna,

--- 890 ---

tamtam, sênêng, wajib, lalit, lulut, lamlam, paga, dhêmar, mulêm; [dhêmênan]: kacintan, kalulut; [andhêmêni]: nista, manintyani, manukitara, macintya, ngacintya, ngacintrya; [dhêdhêmên]: rêrêsêp; [dhêdhêmênan]: mangun sih; [kadhêmênan]: kamatrêsnan, lamlamên

dhampar:

amparan, angsana singa, kundharana, kundharasa, dirga haksana, dirga sana, singhasana, singhangsana, singaksana, singasana, singangsana, lowana, padmasana, patrana, patarana, pasilendra, palang(of palăng)ka, mèrupadma; [dhampar dawa]: padmadirgasana

dhêmit:

silum;

--- 891 ---

[dhêmitan]: sêluman, limunan

dhompo:

kelon, talaku

dhèmpèt:

dhampit

dhèmês:

mathis

dhêmpêl:

kêkêlên

dhêmpul:

tala

dhumpil:

[dhêdhumpilan]: umpil-umpilan

dhompol:

inuk

dhumpyuk:

cawêh, cawuh; [dhumumpyuk]: camawuh

dhagêl:

ga

dhèthèng:

[andhèthèng]: wêlang, jinggring

dhang:

[= dhangan]: trangga, santika, sampat, ladhang, lumayan, mannyan, marèng, gampung, bêgèr, bagas; [akandhangan]: santika; [ngadhang]: umadhang; [andhanganake]: ambagas, anggampung, manrang, madhèng; [kadhanganan]: kanirbayan, kasantikan

dhong:

[êndhongan]: têlih

dhenga:

[sadhenga]: asing, sasing,

--- 892 ---

mantal, barang; [sadhenga ucap sora]: singanabda

dhangah:

andaka

dhingin:

bra; [andhingini]: murwani

dhèngêr:

[pandhèngêr]: pangarta

dhăngka:

kahyangan, kabuyutan

dhêngak:

[andhêngak]: lumêngge

dhungkar:

têpak, swab, putêr; [dhungkaran]: putêran; [andhungkar]: sumwabya, manungkal, mutêr, ngongkol, ngunggad; [pandhungkar]: pamutêr

dhangkrang:

[ngêdhangkrang]: ngengkrang

dhêngkul:

drakuka, dêngku, dhingkul, juhung, jêng, jêngku, jêngkala, jungkali, jungkalika

dhingklik:

paga

dhêngklang:

[andhêngklang]: wijang

dhangdhang:

utpaka, ajap-ajap, kagana, kangka, sawabukti,

--- 893 ---

sobaksana, dhandhang, dhangdhang

dhêngglêng:

linglung

jae:

alaya, rimpaka

jahnaisuta:

(jêjuluke Bisma)

jail:

androhi, dêngki

jan:

jang

jin:

êjan

jun:

kapita, kampita, kumbaya, kumbayana, durna, druni, juna, buyung

jênu:

wisaya

janardana:

(jêjuluke Prabu Krêsna)

jênak:

ênak, kulêd, sapalan, lembong, jênêk, jinak, menaka, mawèt, majrat, gêpêr, gayêng; [kajênakan]: swecan; [pajênak]: pajrakan; [ajênak]: matêlêm

jinêm:

amêm, dyatmika

jênêng:

aran, dadaha, têngêr,

--- 894 ---

têngran, têngêran, sir, mawangi, panêlah, panêngran, panênggak, pangaran, dhir, dhiri, jênêng, bisi (of bise)ka; [jêjênêng]: dadaha, panêlah, pradaksa, pradêksa; [anjênêngi]: hitnya, mradaksa, mradêksa, madêgi, ngèstrèni; [panjênêngan]: tatwas, pandaha

jantên:

[jumantên]: mara

jăntra:

catra, jăntra

jêntol:

kungkung

jantung:

adnyana of atnyana, tuntut of tungtut

jandhela:

niyakgraha, jênela

janji:

ambara, ubaya, êbang, anggêr, nobaya, rubaya, kangsi, tinya, tatya, tisama,

--- 895 ---

tija, ta(of tê)mbaya, samaya, sa(of sasa)mbaya, sa(of sasa)ngi, sanghya, sanga, sangi, punagya, pratignya, prayognyana, panggil, pangubaya, bara, bisama, baya; [nêtêpi janji]: purbaya, purobaya; [anjanji]: manyangi, masangi, mayanya, mangubaya, ngubaya; [anjanjèni]: nambahi, nyawèni, mangubayani; [prajanji]: sa(of sê)madi, sa(of sê)mèdi, panamaya, pratinya, pratignya, prasamaya, patêmbaya, pasayêmbara; [prajanjian]: anêstyakên, anamarawan, anamarrayana, têmbayan, wiranya, wawangson, punagi, patêmbayan,

--- 896 ---

pasa(of pasê)mayan; [pajanji]: pamanggil, pangubaya; [pajanjian]: pangubayan; [ajanji]: sumambaya, sumangi, mrayognyana, masamaya, manggil

jinja:

sigun

jinjit:

rumingking, tuminding, jinjing

jênjêm:

jênêk

junjung:

angkat; [anjunjung]: angkat, ngangkat

jonjang:

[anjonjang]: ngrempo

janma:

nra; [panjanma]: pawyang

jênthir:

anggêr; [anjênthir]: anggêri

jênthik:

[of jênthikan]: ênthikan, kalingking of kalingkingan, mudha jari

jar:

[jare]: jarèng

jur:

[= (a of ê)jur]: anyur E. T., uwuk, ajir, ujur, cêrah, curna, rênyuh, trênyuh, luluh, lodhoh, nyunyur,

--- 897 ---

bêntar; [ngêjur]: anjor, lumuluh, mramês, ngrêncak, ngra(of ngara) mês

jèr:

[= ajèr]: ajir, lèr

jor:

hur; [jor-joran]: hur-huran, mahur-huran; [pangêjor]: pandon; [pangêjoran]: pandonan

jara:

jara

jaro:

dhalêm, jarwa

jêro:

upaka, ulêkan, naruka, rènwa, dalêm, sodal, lêbêt, patala, paka, jro, gambira, bakah; [jêroan]: irah, paru-paru, dhalêman, jaringan; [sajêroning]: paka; [ajêro]: madhalêm

juru:

jru, madalêm, malim

jrah:

[anjra]:[10] mijak

jirih:

hrês

juruh:

kilang

jaran:

undhakan,

--- 898 ---

adraba, aswa, asya, kuda, koda, kudaka, kudasthra, kudèsthra, kudha, kalêngki, kalangkya, kapal K., turang(of turăng)ga, swa, swaninda, sya, wajik, prasita, jaran N., gêdhog; [jaran pintêr]: kuda srênggara; [jaran gilap]: aswarutya

jêruk:

limo, limun, limaya, jêram K.

jurudêmung:

(têmbang teng. têgêse: juru nabuh dêmung)

jarat:

[jaratan]: pakuburan, pasetran

jarit:

[= jarik Spr.]: ulês, kèn, tapih K. N., sinjang K., sampar, wastra; [nganggo jarit]: manapih, masinjang; [kaya jarit]: suminjang

jêrit:

jrit;

--- 899 ---

[jêrit-jêrit]: krih-krih; [anjêrit]: anjrit, hrit, makrak; [panjêrit]: curing

jirêt:

kala, kulêm, sandhat

jurit:

[of prajurit]: sewal, niwarya, rasika, danuja, doda, dibya, dibyanung, sura, surasti, surangkara, suranggakara, sudibya, sudibyanung; [prajurit]: suwira, wara, wira, wirarodra, wiralêgawa, warayuddha, widagda, wiwara, wibaga, pracundhamani, prakosa, partiwa, prawara, prawira, dhika, yu(of yo)ddha, yuddhagal, yoddhang, yu(of yo)dha, gana, gayahita;

--- 900 ---

[prajurit kawasa]: anggakara, wirayoddha, manggala; [prajurit wadon]: suratri; [prajurit linuwih]: ănggakara, krêtarta, sihotama, suraksa, surata, suramantya, surènglaga, surănggakara, mahapurusawira; [kaprajuritan]: kasihan, kaduran, kawiran

jarwa:

arti, wantah, war(of wêr)di, war (of wêr)dhi, waradwija, par(of pra)dika; [jarwanan]: pradikan; [panjarwa]: pradêgsa

jirap:

tarap; [anjirap]: umèb, aglar, wrata, wara(of wêra)ta, lrang, lumrah, jrah, matêbi, myanga

jarum:

[jaruman]: juti rêsmi

jêrum:

jrum; [anjêrum]: anjrum, pakêm, jrêm, makêm

--- 901 ---

jrumat:

[anjrumat]: anggarundam

jarag:

têmah, têmaha, maha; [anjarag]: nêmaha, maha

jorog:

juhung

juragan:

nako(of nangko)da, tampuhawan, pètdhatu; [juragan prau]: baswara

jaring:

jaring; [jêjaring]: jala-jala; [anjaring]: mawar, majala

jèrèng:

isis; [anjèrèng]: asis, nurah, cura, cora, curah; [anjêjèrèng]: curah- curah

jurang:

ambaka, nadindra, rênak of rênêk, runuk, rèjèng, trê(of tarê)jung, trêbis, surukan, sigrong, wanapada, luwah, lêmbah, lêmbaya, parung, jurang, jèrèng, gahan, gahana,

--- 902 ---

gahyara, gatan, gatana

jurung:

[anjurungi]: anjuru, anjurung, nurunga, nandukara, nadukara, rumojong, manadukara, manadhukara, mastu(of mêstu)ti, mastutya, ngèstrèni, ngayubagya; [anjurungake]: mastwakên; [jinurung]: sinanjur; [panjurung]: èstrèn, pangayubagya; [panjurungan]: paduluran; [jumurung]: nadukara, raup-raup, madulur, nguyu-uyu

joror?:

rungup

jak:

[= ajak]: tanti, tangtang; [ajak-ajakan]: ruh-aruhan; [ngajak]: hêh-hêh, hèryya; [kaajak]: dajak

jaka:

dyah, wujing, jaka; [jêjaka]: tru(of taru)na, têmbirang, wara taruna, lambana, yowana

jaksa:

kal,

--- 903 ---

pra(of para) data, jama, yama

jati:

(kayu), jatos K. D., jatya; [alas pajatèn]: kintèki, pajatyan; [anjatèni (têmbung)]: majatya; [kajatèn]: sunnyata

jutu:

[panjutu]: jêndhul

joto:

[anjoto]: pongo

jatmika:

ênêng, nêng, ruruh, luruh, jinêm; [kajatmikan]: kaluruhan

jisim:

lawayana

jawa:

yawa; [anjawakake]: jumawa

juwèh:

crêmih

jiwir:

[anjiwir]: miwir

jèwèr:

pulir; [jeweran]: puliran; [anjèwèr]: mulir

jawat:

[jêjawatan]: masamparan; [anjawat]: manjawat; [panjawat]: pangawat

jiwit:

[anjiwit]: ngapit; [anjiwiti]: ngapiti

jiwata:

(manuk), candrawasa

jawab:

[anjawab]: sumaur; [panjawab]: pawara

juwing:

wêjing; [anjuwing]: ngrêjang

--- 904 ---

jala:

paikat

jila:

[pa(of ma)njila]: pêcir, mêcir

jola:

[anjola]: pakrak

joli:

jêmpana

jêlèh:

[jêlèh-jêlèh]: kêrèh-kêrèh; [anjêlèh]: yakrak, masênge, majêlag; [panjêlèh]: pangohan

jêlantah:

wa(of wê)lantah

jalaran:

ênu, abalan, nuwityan, silulunga, wityakan, pahambala

jalarèh:

dalir

jalarang:

awis, cinggara, dahrika, dyararang, singgara, wriha

jalak:

[jalak angloloh]: ngêmpan

jaluk:

têdha K., lampah, pinta, pundhut K. I., palar, muhun, minta, manggil, gotami, bana;

--- 905 ---

[jalukan]: paraminta of paramita; [anjaluk]: hêh-hêh, aminta, nadhah, naminta, lumaku, lumakwa, lumampah, pinta, pita, minta, marar, malar, malakwa, malakya, ma(of mê)lampah; [anjaluk pitulung]: manambat, masraya; [anjêjaluk]: nèh, kumênyêp, marar-marar, malar-malar, miminta, mamarar; [panjaluk]: nakta, kênyêp, kumênyêp, panuhun of panuwun, panosan, pinta, pariminta, parimita, palar, palaka, palakwa, palampah, paminta, pamalar, muga-muga;

--- 906 ---

[panjaluk ala]: durniminta; [panjalukan]: paraminta of paramita

juluk:

[jêjuluk]: abisika, mangabiseka, bisi(of bise)ka, bisikan zie jênêng. Ing ngisor iki jêjuluke para panjênêngan ratu ing jaman purwa, kaya ta: a. Cêmpalarêja, 1. Prabu Găndabayu, 2. Prabu Drupada, Sucitra, Pancalaraja. b. Kumbina, 1. Prabu Bismaka, Hiranyaka, Rukmaka. c. Dwarawati, 1. Sri Bathara Arimurti, Narasingha, Narayana of Nayarana, Krêsna, Danar(janar)dana, Wisnumurti, Wasudewa, Padmanaba, Basudewaputra, 2. Prabu Satyaka. d. Trajutrêsna, 1. Prabu Bomantara, 2. Prabu Boma Narakaswara, Sitija, Mahitalasuta,

--- 907 ---

Trajutrêsna, Mahija, 3. Prabu Kismaka, 4. Prabu Antariya. e. Wiratha, 1. Prabu Basurata, 2. Prabu Bagupati,[11] 3. Prabu Basumurti, 4. Prabu Basukèsthi, 5. Prabu Basukèswara, 6. Prabu Basukêthi, Wasupati, 7. Prabu Durgandana, Wirathèswara, Matswanata, Matswapati, Maswapati, Baswendra. f. Lokapala, 1. Prabu Dheroddhana, 2. Prabu Danurddhana, 3. Prabu Karddha, 4. Prabu Lokawana, 5. Prabu Wisrawa, 6. Prabu Wisrawana, Dhanaraja, Dhanapati. g. Lesanpura, 1. Prabu Ugrasena, Ekawwama, Sêtyajit, 2. Prabu Sêtyaki, Ekaboma, Sarayuddha, Sinisuta, Wrêsniwira, Yaduwrêsni, Bimakunthing, 3. Prabu Sanga-sanga.

--- 908 ---

h. Maespati, 1. Prabu Hèriya, 2. Prabu Kartawirya, 3. Prabu Arjunasasra, Arjunawijaya, Sasrabau, 4. Prabu Ruryya, 5. Prabu Partawiryya. i. Măndaraka, 1. Prabu Măndrakumara, 2. Prabu Măndrakeswara, 3. Prabu Naradata, 4. Prabu Salya, Narasoma, Somadanta, Madrakeswara, Madridipa, 5. Nangkula Sadewa (jumênêng barêng), 6. Prabu Kesrawa. j. Mantili, 1. Prabu Danuja, 2. Prabu Danupati, 3. Prabu Janaka, Madura, 1. Prabu Kunthiboja, 2. Prabu Basudewa, 3. Prabu Baladewa, Halayuda, Kakrasana, Kusumawalikita, Jaladara, wasi ..., Basukiyana, Balarama, 4. Prabu Udara. k. Manggada, 1. Prabu Jisis, 2. Prabu Citradarma, 3. Prabu Citranggada.

--- 909 ---

l. Gêndara, 1. Prabu Maneriya, 2. Prabu Mandara, 3. Prabu Mandararya, 4. Prabu Keswara, 5. Prabu Anggêndara, 6. Prabu Sangkuni, 7. Prabu Kèsthisura, 8. Prabu Kistawaka, 9. Prabu Gandaprawa. m. Ngastina, 1. Prabu Hastimurti, Basusena, 2. Prabu Pratipa, Wasanta, Dewamurti, 3. Prabu Santanumurti, 4. Prabu Dwipakeswara, 5. Prabu Santanumurti (raja pandhita bagawan ...), 6. Prabu Citranggada, 7. Prabu Citrawirya, Wicitrawirya, 8. Prabu Abyasa, Rancakaprawa, Krêsnadwipayana, Dewayana, Suktinaprawa,[12] Wyasa, 9. Prabu Pandhu Dewanata, Darmaraja, Dewayana, Găndrawastra, 10. Prabu Drêsta(of dhêstha)rata, 11. Prabu Suyudana, Anggêndarisuta, Kurupati, Duryudana, Jayapitana,

--- 910 ---

12. Prabu Yudhistira, Darmaraja, Darmakusuma, Darmawăngsa, Darmaputra, Dwijakangka, Puntadewa, Gunatalikrama, 13. Prabu Parikêsit, Darmasarana, Mahabrata, 14. Prabu Yugiswara, Yudayana, Baswara. n. Ngawăngga, 1. Prabu Dasa, 2. Prabu Turila, 3. Prabu Adirata, 4. Prabu Karna, Radeya, Kunthibojatênaya, Suryaputra, Basusena. o. Ngalêngka: Rajaditya, 1. Prabu Brahmanaraja, 2. Prabu Banjaranjali, 3. Prabu Jatimurti, 4. Prabu Brahmanakăndha, 5. Prabu Gêtah Banjaran, 6. Prabu Brahmanatama, 7. Prabu Puksara, 8. Prabu Malyawan, 9. Prabu Sumali, 10. Prabu Dasamuka, Rahwana, Wasaswa,

--- 911 ---

11. Manungsa, Prabu Wibisana. p. Ngayodya, 1. Prabu Banapati, 2. Prabu Banaputra, 3. Prabu Dasarata, 4. Prabu Ramawijaya, Ramabadra, Ragawa, Dasapati, 5. Prabu Barata, 6. Prabu Ramawijaya bov., 7. Prabu Rama Batlawa. q. Ngima Imantaka: raja ditya, 1. Prabu Niwatakawaca, Nirbita, 2. Prabu Niladatikawaca, 3. Prabu Niraddhakawaca, 4. Prabu Drawakawaca, Ardawalika, 5. Prabu Drawayana, 6. Prabu Sarsihawa, 7. Prabu Mèrupadma, 8. Prabu Martiki. r. Ngamarta, 1. Prabu Yudhistira zie Ngastina 12, 2. Prabu Drupada zie Cêmpalarêja 2. Door Rms Soewito.

--- 912 ---

Ing ngisor iki jêjuluke para satriya sarta raja pandhita kang misuwur: ing jaman purwa, kaya ta: [anoman Kapi.]: Anilatmaja, Anjanisuta, Ramadayapati, Pawanasuta, Maruti, Marutasuta, Bayusuta, Bawyatmaja; [Ăntarêja R.]: Ăntasena, Senaputra, Jayabuntala; [Abyasa]: Resi zie Ngastina no. 8; [Ăngkawijaya R.]: Abimanyu, Sumbadriya, Wanuddhara; [Wirabatana Pr. Anom.]: Partasuta; [Nangkula Hario.]: Madriya; [Kanwa of Kano Resi]: Kowara, Nagata; [Druna Rêsi of da Hijang.]: Kumbayana, Kumbayoni, Swayana, Baratmadyaputra; [Drusthajumêna R. Spr. = Dyusthadyumna Kw.]: Drupadaputra, Sikandhana, Pancaleya;

--- 913 ---

[sakri Bag.]; [Sakutrêm Bag.]; [Sadewa Hario]; [Satyaki Hario]: Ekaboma, Sinisuta, Sarayoddha, Wrêsniwira, Yaduwrêsni, Bimakunthing (bokmênawi punika nama padhalangan Rmo S.); [Suwănda Pat.]: Sêmantri; [Sămba R.]: Krêsnaputra, Wisnubrata, Jêmbawatiputra; [Sangkuni Pat.]: Suman; [Wrêkudara Hario.]: Kusumadilaga, Kusumayuda, Sena, Wayuninda, Pawanasuta, Judhipati, Jayalaga, Găndawastratmaja, Bayusuta, Bratasena, Bima, Bimasena; [Warsakusuma R.]: Anggakusuma, Karnasuta; [Lêksmana R.]: Andakasiwaya, Nitiatma, Ramalêksmana,

--- 914 ---

Trunasudarsana, Trunawimbaningrum, Tanggulmaruta, Sumitratmaja; [Palasara Resi.]; [Janaka R.]: Endraputra, Arjuna, Kunta, Kirithi Plb., Kumbalyali, Dananjaya, Pandhuputra, Parta, Pararta, Prêmadi of Pramade, Palguna, Janawi; [Jayadrata Hario]: Sindurja, Sindupati, Sapwaniputra; [Manumanasa Resi.]; [Gathutkaca R.]: Erawana, Arimbyatmaja, Tutuka, Senaputra, Purobaya, Gurêtna; [Bisma Resi.]: Santanuja, Satwana, Warabisma, Wisama, Jahnawisuta, Ganggasuta, Biwara. Door Rms. Soewito.

--- 915 ---

jaladi:

dewataning (= Hyang-hyangning), jaladimadu

jlog:

[anjlog]: jumog

julêg:

[jumalêg]: sumuyug

julig:

pandhaya, pinggala

jalêgong:

(juru misaya khewan)

jlêbud:

[anjalêbud]: kusika, kusut, ngusut; [kuru anjalêbut]: gagrakusika; [anjalêbudi]: ngêsum-êsum

jiling:

jiling

japa:

abimantra, păncawara, ma(of mo)tra, bimantra; [japa măntra]: aji, sinidi, japamantra, mantra samadi; [anjapani]: măncawara

jupuk:

[= jukuk]: alap, ambil, pundhut, pèk, pung(of mung)hut, manyambut, mèta, mapèt, ngutpana, ngalap, ngambil; [jupukan]: bawon; [anjupuk]: anila, amèt, umalap,

--- 916 ---

ambil, angswa, nalap, nêdhêng, talap, pèt, hyalap, muhut, mundhut K. I., mrih, mèt, malap, malapi, ngalap; [anjupuki]: alapi, ambili, talapi, tambili, pèti, mèti, mèt-mèti, malap, ngalapi; [kajupuk]: kapèt; [jinupuk]: inirup; [jupuk-jinupuk]: lap- alapan; [panjupuk]: pamèt, pangambil; [panjupukan]: pamedan

jêpapang:

[jêpapanging tangan]: bapang

jodho:

rabi, kurên, kapung, sumi, swami, su(of so)mah, wini, parigraba,[13] pung, graha;

--- 917 ---

[jodhon]: kurênan, kapungan; [ajodhon]: makurên; [jodhon-jodhon]: kurên-kurênan; [ajodhon-jodhon]: makurên-kurên; [sajodho-sajodho]: sowang parêng; [jumodho]: sumu(of sumo)mah, ngapung

jodhèh:

pasêh

jodhèr:

babar; [kojodheran]: kamanusan, kamanungsan, kababaran

jodhang:

adhing

juju:

gala; [anjuju]: mêlêg; [sajuju]: sagala

jajah:

[jajahan]: desa, sa(of sasa)ban, wêlarran, lalanan, loba, pradesan, padaka; [jajahan obah]: pramu(of paramu)sesa; [anjajah]: la(of lê)lana, malana, ngalaya; [panjajah]: kalana

jajar:

krama, dhra, jajar, jajara, marampak, tharik; [anjajari]: subamanggala

--- 918 ---

jêjêr:

ahka, ahogêm, saka; [anjêjêr]: angadêr, ambêkan

jujur:

ujur

jèjèr:

pasang, papak, tharik; [ajèjèr]: mahatap, majajar

jêjak:

dêdêl; [anjêjak]: andêdêl, andaga, dumaga, mandaga, madala; [panjêjak]: pandaga

jêjêg:

daga; [anjêjêg]: dumêdêl

jêjêt:

suh

jujut:

jijit; [anjujut]: anjijit; [panjujut]: pajijit

jajal:

cacak, cuba, dadar, lêwêh, godhingga; [anjajal]: nacak

jêjêl:

aub, akrap, nirgama, rabda, krab, krêpana, tembak, tub, sahab, sarsak of sarsêk, srêsêk, sêk,

--- 919 ---

sêk-sêk, sukup, sêsêk, sulam, supênuh, liwiran, limbuk, pêpêt, jirap, murawa, bêlêk, ngambak, ngêbêk; [panjêjêl]: panêsêl, pangêbêk; [jinêjêlan]: kinêrêpan; [jumêjêl]: gumêlêk; [ajêjêl]: matitip

jujul:

[anjujul]: sumusuk, manandhêh

jajag:

kanjat; [anjajagi]: manganjat

jêjêg:

dêdêl, tajêm

jujug:

dunung; [jujugan]: dunungan, padhakan; [anjujug]: andung, andumon, nandhih, noja, dunung, dumona, dumunung, muput; [jumujug]: cumundhuk

jam:

hungkara, dicara, tabah of tabêh, dhawuh, gathita;

--- 920 ---

[jam kayu năngka]: êndhol

jum:

[= êjum]: upih, rat; [ngêjum]: napwa, nimpên, ngupihi, ngupih-upih; [pangêjum]: pamikalpa

jamu:

dyami, dyamu, tamba, tambana, syadi, loloh K. I., jaja; [panjamu]: pangusada

jaman:

ari, kala, kali, yuda, yu(of yo)ga; [jamaning nagara]: yudanagara; [jamaning kaliyuga]: kalayuba; [jamaning langgêng]: têpêtloka; [wêkasan jaman]: punghas kala

jumantên:

mantên, mantana

jumêrut:

jumrut

jamak:

kadar

jêmèk:

cêmêk

jimat:

[jimatan]: aliwêrut

jêmpana:

wilisan, dhămpa

jumput:

pêngêt; [anjumput]: ngrêmbut; [anjumputi]: ngrêmbuti

jêmpol:

êmpol-êmpolan, tuhita, puhun of puwun,

--- 921 ---

pandhajari

jêmpalik:

[jêmpalikan]: biyangan; [anjêmpalik]: ngongja; [anjêmpalikan]: mabayangan

jambu:

klampok, jambêt K. D., jambus, bol

jambe:

woh, pucang; [jêjambenan]: pupucangan; [kêmbang jambe]: mayang

jamban:

paharan, patirtan, pawarihan, pawwayan

jêmbar:

simpar, wawah, pramusita, bisana, ngra; [jêmbare]: sinya; [jêmbar-jêmbar]: ngara-ara; [jêmbaring ati]: pramusita

jêmbêr:

cêlor, gêdhêg; [jêmbêr-jêmbêr]: gêdhêg-gêdhêg; [anjêmbêri]: anjênêsi

jambak:

rênggut, rênggwat; [jêjambak]: jêjambal; [anjambak]: majambak, ngrima, ngrêng(of ngarêng)gut

jombok:

esa

jêmbul:

jêbêng

jămbaleka:

= mantri tuwarawa, utawi misaya iwak kali = warigaluh

--- 922 ---

jêmblong:

bêlah

jomblong:

[anjomblong]: mapinêng

jêmbangan:

arjuna, kumba, kumbas, kumbaya, kumbayana, drun, druna, drona, pase, jamera; [banyu ing jêmbangan]: arjuna

jamang:

rukuh, kawaca

jumungah:

Sukra

jog:

jug; [ajog]: andhih, angjug, nub, tiyup, tumiyup, jumog, manyup of maniyup

jaga:

amping, amèng, raksa, ruma(of rumê)ksa, kêmit, tênggak, tungguk, jagi K., jagra; [jaga-jaga]: sayaka; [jaga ing dalan]: pacalang; [anjagakake]: majagrakên; [pajagan]: pêhan, pêhhan, padaraksa

jago:

sawung;

--- 923 ---

[jago êmas]: sawunggaling; [jago patohan]: sawunggaling

jêgur:

kêtug; [jumêgur]: kumêtug, kumê(of kumu)pak, pra(of pêr)katha, gurnita, gurnang, gumêr, gumrah of gumêrah en, gumêrêh, gumuruh

jugar:

pugar, juruha

jêgrig:

[anjêgrig]: mruwun, ngatahar; [anjêgrigi]: mruwuni

jugrug:

rug, rugrug, longsor, guntur, ganjung, bêntar; [jugrugan]: gunturan

jagad:

urun-uruni, nusapada, rat, ratkartyawan, ratkotyama, ratwiryawan, ratprasaddha, ratparamorêdya, ratparamodita, ratparamoditaya, wrêttika, wartya, wati, loka, lokika, pracăndha,

--- 924 ---

pramu(of pramo)dita, paramu(of paramo)dita, paramotama, paramosaddha, paramosita, padamandhala, janaloka, jagadtri, jagadtraya, jingul, mandhala, manungsapada, marcapada, madyapada, gara-gara, buhana, ba(of bu)wana, babuwas, ngandhabuhwana; [jagad iki]: lokika; [jagad kaendran]: ngendrapada; [jagad kabèh]: pramu(of paramu)dita, ngarcapada, ngrat; [jagad dewa]: pra(of para) musesa, maragyana; [jagad têtêlu]: tribuhwana, jagadtraya; [jagad têngahan]: ngarcapada; [isining jagad]: mèngrat; [oboring jagad]: cakrawala; [ubênging jagad]: pramu(of paramu) sesa; [têlung jagad]: triloka, tripura; [pagêring jagad]: cakrawala; [jêjagad]: jagad

--- 925 ---

jogèd:

taya, waksa, wayang, wibaksa, patrayuda, dhapaya, mataya, bêksa K. I., thuwêl, ngigêl, ngibing; [jogedan]: bêksan; [anjogèd]: awayang, makanjar, mataya, mangigêl; [panjogèd]: pangigêl

jagasatru:

pasadon

jagal:

kurakah, panilawa

jagul:

kuli

jugag:

kathung, puput

jagang:

bèlu

jagung:

inuk, anjagung, ulêsan, jahagêng, jahagung, jalya, jalyanga, jagyanga, gahhan, gêrandil, gagung, boga; [jagung jali]: jalya

jagong:

samu(of samo)wan; [pajagongan]: patunggingan, pasamuwan of pasamohan

jêgong:

--- 926 ---

[jêgongan]: ciruk

jaba:

hèng, niyawa, namatan, luwar; [anjaba]: aniyawa; [kajaba]: kalang, kayawa; [ing jaba]: dyawa

jêbrèd:

dupoka, guntur, gêlap

jêbol:

daut, swartwa, wawal

jêblus:

blong; [jêblusan]: blongan

jêblès:

japrèt; [jêblesan]: japretan

jêblog:

taluh, paluh, bambak; [jêblogan]: aluran, pupuhhan; [anjêblogi]: malêh

jibêg:

sumpêt, putêk, gê(of gi)yuh

jabung:

[anjabung]: mêlih

jabang bayi:

bêgèr

jong:

jrong

jangan:

rumbah, kêlan

jêngêr:

[anjêngêr]: jêngêr, malênggêr

jăngka:

[jinăngka]: wêca-wêca; [panjăngka]: panglampu, pangamêr, pangangkuh,

--- 927 ---

pangungsir

jongok:

nyongok

jangkah:

tindak; [jumangkah]: tindak, lumangkah, lumangkung

jungkar:

zie angin

jangkrik:

rikrita, wiksuddha, jota

jêngkêrut:

rêngut, wirut; [anjêngkêrut]: mirurut

jungkat:

suri, sisir

jungkêl:

ingêl, ringêl, singêl, singkêl, pêngêl; [anjungkêl]: ngingêl; [anjungkêlake]: rumingêl, ngingil; [kêjungkêl]: kèngêl

jengkol:

jring of jêring, bangun jring

jungkung:

[anjungkung]: sumipi

jongkong:

jorong

jungut:

[pajungutan]: kăndhawari, mendrasana, măndhakiya, găndhawari

jangês:

[anjangês]: malêngês

jingga:

sumêmi, laka, jingga, bambang, bangbang; [jingga tuwa]: jingga măngsa;

--- 928 ---

[jingga mănda-mănda]: jinggamaruta; [anjingga]: lumaka, milaba

jăngga:

[jajanggan]: (sorsorane wêwasi)

jênggêrêng:

wrêng

janggut:

arguta, gêthêkan, padhagan, dhagu

jenggot:

cêmbing, dhagulata, jèbrès, bris

jinggring:

[anjinggring]: dingding

janggêl:

[janggêlan]: jan- gêlan

jangglêng:

[(= woh jati)]: alat-alat

jêngglung:

hung; [jêngglung-jêngglung]: hung-hung; [anjêngglung]: uminung, minu

yèh:

dya

yèn:

hyan, nayan, lamun of lamon, pili, pilih, ya, yan, yana, yar, yadi, yadin, ywan, yapwan, yya,

--- 929 ---

yyan, yani; [yèn isih]: yan mayan

yun:

= yungyun; [kayungyun]: idung-idungên

yêkti:

jati, yati, yaktya, ywakti, ganata, gada, basda, byak, byakta; [ngyêktèni]: nuhuni; [ngyêktèkake]: niyatakên; [kayêktèn]: kayatiyan, sunyata, sagata

yudanagara:

subasita

yata:

ănta, lila, byatitan

yuta:

hyuta; [sayuta = 1.000,000]; [sapuluh yuta]: sawêndra, wêndra; [satus yuta]: wurdha

yitna:

kir; [prayitna]: kir, sigi-sigi, wi(of we)weka; [mrayitnani]: mriyatna

yatalah:

hyaddhah

yitma:

dadya

yuwana:

tabya; [luwih yuwana]: sulaksana, sula(of sulê)ksana

ywang:

--- 930 ---

[kaywangane Bathara Guru]: paparewarna

yuyu:

ayu-ayu, ayuyu, ra(of rê)katha, karkatha, kratika, kalakatha

yêm:

nang; [ayêm]: ênang; [ngayêmi]: umadhêmi, mangênangi

yom:

nang; [ayom]: ênang, singup; [ngayomi]: mangênangi

yama:

yama

yêg:

[= iyêg]: riyêg

yoga:

[sayogi]: capala, sog; [kapasang yogi]: kamayangan, kayugyapara; [prayoga]: arus, arja, ajêng, cira, cura, capala, rahajêng, kaladesa, dah, sămba, lwês, lêwês, pala, bagaya, ngasngêr, ngupadesa; [mrayoga]: mracuda, mrayukti,

--- 931 ---

ngupa; [mrayogakake]: manawawakên, manapalakên, ngaywani; [kaprayogan]: pakolihên

yagah:

= piyagah; [miyagah]: anggayagah

yungyun:

kinkin, kingkin, dhara-dhara; [kayungyun]: êla-êla, êlam, amham, runêng, kinkinên of kingkinên, keragan, wulangun

nya:

[= ênya]: nyan, sawawya, mah

nyai:

nyi; [para nyai]: sêndhara, sarikya, waracèthi, wwangadya, wangadyahi, gundik, gundhik; [mara nyai]: mawongan; [nyai inya]: ninya

nyana:

idhêp, nyana, candrasaraddha, dalih, tar(of têr)ka, tênggah, sidhêp, waling,

--- 932 ---

nyakra, nyidhêp, nyênggih, manar(of manêr)ka, makir, ngisthawa; [panyana]: kisthawa, tar(of têr)ka, twas, sadarga, waling, panaliha, panarka, pangidhêp, ngir

nyuntagi?:

nuntagi

nyunyur:

balenyoh

nyonyok:

nyonyo

nyênthuk:

patut

nyêt:

[nyênyêt]: tis-tis; [ngênyêt]: upuk

nyata:

anjali, èstu, èsthi, awas, amog, nantên, niti, nitya, niyata, nyaya, nimitya, nagata, kahin, katon, dahulat, trus, titis, tul, tuli, têmya,

--- 933 ---

satu, wastu, lila, pahat, jati, jagi, yukti, yata, murti, mawa, nawas, moga, magêh, gati, byakta; [nyatani]: niyatani; [nyatakake]: mawas; [kanyataan]: sunyata, lilan, praniti, pajatyan; [nyatane]: cayatya; [sanyatane]: silulungan; [nyata = èstu]; [saèstu]: astu, asto, istu, astan, astwa, astya, êlêh; [pangèstu]: astwa, astya; [nyata = yêktos]: èsthi, asthawa, awas

nyês:

tyês; [nyênyês]: tyês-tyês

nyawa:

urip, atma, atmaka,

--- 934 ---

ruhhat, suksma, jiwa, jiwita, yatma, yitma, yatmaka

nyadham:

mêndhuh

nyidhang:

malirang

nyamèh:

newa, randhi

nyamat:

kundhala

nyamut:

[nyamut-nyamut]: ambu murca

nyang:

= anyang; [nganyang]: ngayang

nyêng:

nyomon, nyomot

mi:

[êmi-êmi]: êma-êma; [ngêmi-êmi]: ngêla-êla

mèh:

[= êmèh]: mèha, tambis, dhu, thu, ngalat, ngayat; [umèh]: umèha

moh:

ora; [ngêmohi]: mêwêh, muwah

maha:

tê(of tinê)ngêt

mau:

lyas, lagi, lagya, ngunin

maesa langit:

(têmbang teng). Têgêse: kêbo ngêlèh

maesa bayangan:

(têmbang ged.). Têgêse: kêbo boyongan, maesa jêmpalikan lan kêbo kêndêl

--- 935 ---

muhung:

panglampung

mèn:

[= amèn]: ambabarang

mana:

niwêh; [duwea mana]: darbya niwêh; [dhèk samana]: samangka

mani:

zie pêjuh

mini:

[mêmini]: mamin

muni:

zie uni

manèh:

rambah, la, lagi, pula, muwah, malih K., ngudi

manohara:

dèwi ...: (araning garwane panêngah Pandhawa)

manak:

[kêmanak]: kamanak

manik:

nila, mani, manik; [manik (irênging mripat)]: caksu E. T.; [manik saruni]: saruni manik; [manik wungu]: bangun jring; [manik linuwih]: cundhamani; [bêdhil cundhamani]: manimaya; [mêmanik]: sosotya

mênèk:

ciri

manis:

hrun, arum, ruma, manadukara, mardu, mardhu, marum, madukara,

--- 936 ---

mathis; [mêmanis]: sakara, manuhara, minanis, madura, madhura; [manis-manisan]: siratmadu; [manisi]: mamanisi; [mêmanisi]: mèpuy; [manis arum]: sêndani, wanuhara, manuhara; [adu manis]: srêngkara; [pangucap manis]: rasmana

munasika:

nubawa, subawa

manawa:

iyan, iyar, nyan, kalu, kalamun, kalamon, dawat, dapat, tapyan, tamon, silih, sagunan, sugyan, wanara, wogan, lamun, lamon, pindha, pili, pilih, pagadiba, dhapwan, yan, yana, yadin, yadya,

--- 937 ---

yadya, yadyan, yadiyan, ywana, yapwa, yapwan, mon, manawi K., bara

manojawani:

(araning rata)

manimantaka:

= Ngima Imantaka (araning nagarane ratu buta)

mênêng:

amêm

menco:

(manuk), kukila wêgig, kiyung

măncanagara:

măncaradya

mancur:

ruru

măncawarna:

neka- neka, manekawarna

mêncêp:

[mêncêp-mêncêp]: têmbak

manuk:

ku(of ko)kila, kaga, darda, sahimbra, pêksi K., pêksya, pêksyu, ma(of mama)nuk, garura, garêlya, garudha, glana; [manuk raja]: kagahiswara, kagendra, kaganata, kagèswara, kagapati; [manuk kudhasih zie kudhasih];

--- 938 ---

[manuk dewata zie dewata]; [manuk tungda zie tungda]; [manuk linuwih]: watanti; [manuk menco zie menco]; [manuk mêrêk zie mêrak]; [manuk bêluk zie bêluk]; [manuk bango zie bango]; [manuk bayan zie bayan]; [mêmanuki]: ngaga

mandi:

umêh, rumahat, diwya, wesa, pu, pasa, yuda, bisa, bisana, bowah; [mandèkake]: mawuk; [kamandèn]: ampuhan of ampuwan

mănda:

[mănda-mănda]: manda

măndaraka:

panuhwak

mundul:

ngundur

mantu:

[mêmantu]: wiwaha

mêntah:

lawah, walaka; [mêntahan]: lawahan; [mêmêntahan]: walakarrang

mêntêr:

armuh

mantri:

partiwa, mantri; [mantri utama]: sumantri; [mantri linuwih]: nindya mantri; [mantri W. A.]: linuwih

măntra:

hungkara, satawa, paja,

--- 939 ---

panya, mantrya, madra, grama; [puja măntra]: mêpêng; [kamăntra]: pangunyan

mêntês:

èsèl

manusa:

nar, nara, tiyang K., wyajana, wang of wwang, wanggana, ja(of jaja)na, janma, jalma, manu(of manung)sa, manuwya, manuja

mandhi:

[kamandhian?]: kamandheyan

mundhi:

ngêmbun

măndhakaki:

mandha(of măndha)kakya

mêndhung:

[zie mega]: andanu, indra(of endra)capa, andhanu, hrawan, irawan, awran, adhang, imardda (= imada), imangkara, rêrêp-rêrêp, rêraba, rawan, rêmêh, ramaja, rêmêng,

--- 940 ---

rumung, danu, danura, danwa, da(of di)ddha, di(of sudi)gda, têdhuh, sangub, sanghub, windakara, widigda, widigdya, limut, dhanu, jaladara, jaladdha, jaladha, manura; [mêndhung dadi angin]: nila pracăndha

mênjila:

linglang

mênjangan:

arusa, randhi, rurunah, rusah, ranggah, sangkula, sangsam K., sanggah, wranggah, panggah, jêngkula, maklana; [mênjangan ranggah]: landhi; [mênjangan wadon]: randhi

mênyan:

dupa, tamih, pasêpan, gulgula

mênyawak:

(salira lanang), amblik

--- 941 ---

mênyang:

yra, manungsung, mara, mring, marang, maring, marèng, makan; [mênyang ing]: mring

macan:

hari, harima, harimo, harimong, harimba, rima, rimo of rimong, kesa(of keswa)ri, durma, durga, dipanggalit, sinya, sar(of sara)dula, salimba, sima K., singa of singha, sangha, singsing, wiyagra, wa(of wwa)gra, pra(of bra)galba, pasupati, mo, marganabi, mar(mêr of mrê)gadipa, mar(mêr of mrê)gapati, mong, monga, bra(of pra)galba, blacan; [macan anak-anak]: wikridita; [macan anggêro]: singanabda;

--- 942 ---

[macan kadadian uwong]: narasinga; [macan kang nganggo barongan]: singabarong; [anak macan]: dhangdhing; [kaya panggêroning macan]: masingha(of masinga)nada, masingha(of masinga)nabda; [ratuning macan]: singantaka, singapati

macapat:

Ing ngisor iki araning lagu utawa cengkoking têmbang macapat: [Asmaradana]: onang-onang, ocar-acir, natakusuman, cucurbawuk, kusumadilagan, têngis, slobogan, lompongkèli, barès; [Kinanthi]: ojogan, natakusuman, kandhêg, kêtawang, kusumadilagan, barès; [Durma]: natakusuman, rangsang, kusumadilagan, ginonjing, barès; [Sinom]: natakusuman, kusumadilagan, logondhang, pangrawit, mêrak nguwuh, grandhèl, gadhung malathi,

--- 943 ---

barès; [Pucung]: natakusuman, kusumadilagan, lêngkèh, puspawarna, dhêngklung, barès; [Pangkur]: natakusuman, kusumadilagan, dhudhakasmaran, banjêt, barès; [Dhandhanggula]: natakusuman, kannyut, kusumadilagan, kagok kêtanon, turulare, tlutur, sêtra(of sastra)datan; palaran, padhasih, pangantèn anyar, mas ngantèn, banjêt, barès; [Maskumambang]: natakusuman, kusumadilagan, lara nangis, barès; [Mijil]: natakusuman, kusumadilagan, larasati, maskentar, giyêng, barès; [Mêgatruh]: natakusuman, kusumadilagan, barès; [Gambuh]: barès. Kaimpun dening Ngabèi Èsmutani.

--- 944 ---

mar:

[= êmar]: karisa, tis, waguga, pênuh, mar, gupya

mor:

= amor of êmor; [momor]: êlumut, mowor; [ngêmor]: lumawad, lumawada, ngasut; [ngêmori]: sani

mara:

umara, ramara, rumara, tinjo, jur, maring, mwangsêh, mangangsêh, ngamêr; [mara nguni]: mara

mari:

umari, umarya, karma, su(of so)ma, somya, wêlasad, mantên, mari, ma(of mar)rya, maryya; [marèni]: mahwisi, maryani; [marèkake]: maryakên

maru:

rabya; [pamaru]: parabya

mirah:

sasarudira; [mirah ijo]: sumarsana

murah:

dana, mirah,

--- 945 ---

braluman, ngadi; [murah ati]: sugandika; [kamurahan]: kamirahan

muruh:

umor

murina:

asinghit, sênghit, masêngit of masênghit

marica:

sahang, sarya, ladha, mariyos; [marica pipilan]: sahang sulah

mêrcapada:

zie madyapada

muriring:

anding, asrêp, tis = prinding, tistis = prinding, tuminda = prinding

mrik:

[= amrik]: sumrik, marbug; [luwih amrik]: sumrik

murka:

harda, arde, ardhya, ukara, awa, amah, abirama, daruti, drêstati, wimoha, wamana, luga, loba, yawa, moha, murka, moga, bimana; [murka candhala]: ardawacana; [kamurkan]: rajah,

--- 946 ---

kakarêpan kang ora warêg-warêg, kaloban, swarna, srabedan

mêrak:

cohung, kuwung, kuwong, kapwang, wayuninda, lancung, man-yura(= ma-nyura of mayura), mrak, badha, badhak

mêrak nguwuh:

(têmbang ged.). Têgêse: unining mêrak

murid:

si(of se) swa

mêrit:

zie wêrit

mirut:

lulun, lulut, mirurut

murit:

[mêmuritên]: waringutên; [kêmuritên]: gutgutên

maras:

rêsya, rumaras, kumêsar, titir, nyèh, mir; [maras-maras]: rês-rês, mir

miris:

arês, tistis, trasa

mursid:

suksmadarda, prasidya

murwat:

[pamurwat]: pamolih

--- 947 ---

mrajak:

mruwun; [mrajaki]: mruwuni

marma:

myang; [sumarma]: sumyang

marêm:

sênêng

mêrêm:

kêjêp

mraman:

waraman

marga:

karana, dalan, dardana, sadhana, pasu, dha, marga; [amarga]: mahawan

marog:

[kamarogan]: kamurugan

marbug:

sumêrba; [marbug arum]: rumamar, ruman

marang:

[= maring]: umarèng, naka, numara, ring, têkèng, sangguta, prapta, prapti, ma; [maring aku]: ywaku; [marang kono]: mariku

marang:

(araning gêgaman ing jaman kuna dhapur pêdhang)

mirong:

[amirong]: kêmul-kêmul

murang:

masêngka

muring:

[muring-muring]: anggêtêm

merang:

manêngkêr

mirungga:

mina, barima,

--- 948 ---

ngodhe

mak:

[êmak-êmak]: bapa

muka:

cantya

mukti:

catya, raras, wi-rya, wir-ya, wiryya, wibawa, menak, mukti, muktya, mu(of mo)tya, bawa; [muktèkake]: manobawa, manwabawa; [kamuktèn]: aneka, kawiryan, kawiryawan, kawiryyan, kawiryyawan, kawibawan, kamutyan, wahyawibawa, wirya, wiryawan, wiryya, wibawa; [tanpa kamuktèn]: bagnawirya; [pamuktèn]: pamuktyan; [amukti]: acutya

muksa:

[kamuksan]: hyang kalêpasan, nirapada, nirayapada, kalêpasan, sunyata,

--- 949 ---

mu(of mo)ksa; [ngèlmu kamuksan]: dwistha

mokal:

alib, ringapan, doran, doranya, sambawa, walepa, lăngka, lêngkara; [kamokalan]: kaandimapan, kabobaban, nglêngkara

mukmin:

pratanjana

makutha:

udrata, ru(of ruru)ku, ru(of ruru)kuh, rastha, kuta, kawaca, danuraja, darti, dêrta of drêtta, drêsta, dra(of drê)stha, drasthya, to(of toto)pong, tupung, taju, bukakundha

madu:

hartala, tawo, sarka, sarkara, sirat, siywa, dhatu, madu; [madumăngsa]: madumasa; [kaya madu]: sumirat

--- 950 ---

meda:

dudu, lahya, ba(of bê)ndana, beda

madurêtna:

(têmbang ged.). Têgêse: madu, utawa: sêsotya linuwih

madukara:

(araning padalêmane Radèn Dananjaya)

madusudana:

(jêjuluke Bathara Krêsna)

mudul:

midil

madya:

mantri

madyapada:

aripada, amartyapada, amarapada, narapada, swamanusa, janapada, janmapada, manusapada, martyapada, marapada, madyapada

mut:

[= êmut]: êmu; [êmut-êmutan]: êmon-êmon; [ngêmut]: nulum

mot:

[= amot]: wrat, wwat, marmwat; [momot]: wot; [momotan]: wot-wotan; [pamot]: pawwat, pawyat; [pangêmot]: pamwat; [pangêmotan]: pawwatan

mata:

andamuka, aksa, aksi, èksi,

--- 951 ---

êla-êla, idhêp, ibuh, nê(ni of ne)tra, nayana, dulu, dulwa, dêlya, sulya, dêlêng, tonan, tawang, tolih, tingal, tinghal, toton, soca, socya, saksa, saksi, saksyu, satmata, sumata, wurya, wismaya, wangwang, lihat, locana, liring, lwi, lalis, layar, patah, mripat, garaksi; [mata êning]: pramana; [mataning pring]: caksuh; [mata kalingan]: matakapèn; [irêng-irênging mata]: citrakara; [urang-uranging mata]: locana;

--- 952 ---

[pêranging mata]: asmaratura

mêta:

ulinga

mitra:

war(of wêr)ga, wrêga

mataram:

malada

mu(of mo)tyara:

muktyara

matêng:

ulah, ratêng, sinang, satêng, matasak, matwa, matyan, matêb, matêng; [wowohan matêng]: matasak

mas:

hiranya, naka, rakrya, rakryan, rikma, rukmi, rukmaka, kênana, kênaka, kêncana, kanyaka, kannya(of kanya)ka, durya, dyuh, tatur, suwar(of suwêr)na, sapathika, wasya, lancana, laki, pêdhiyan, jêne K., mas K. N., mastatur, gorata;

--- 953 ---

[mas ajur]: mastatur; [mas nom]: luru; [mas tuwa]: wanakawarna; [mas salaka]: dhana; [mas sêsotya]: rajatadi; [mas lêmês]: mastatur; [mas picis]: sardana, sadhana; [kaya êmas]: nganaka; [jur-juran êmas]: taturan; [kêmasan]: panggêndrih

musna:

nira, nis, taya, sina of sirna, sunya, suksma, lalis, murcita, murudya, mu(of mo)ksa; [musnakake]: muspaya; [pamusna]: sanapa, pamurud

misan:

kadeyan

miskin:

dama, samosèl, sagil, madama

mas kinikir:

kêmbang mas, têpas, mas kênaka

maskumambang:

(têmbang). Têgêse: wis têmbung jarwa

misil:

misil

masjid:

tajug

musthika:

hir, hura, hèru, hora, heroh, nah,

--- 954 ---

niyaka, nidharya, candyu, kanaya, kakap, kalêngka, duryana, duryat, dayat, tikta, sari, sotya, siwaya, windura, wi(of we)stha, laksmi, lêka, pakaja, pêpêlik, manik, musthika, gali, buwah; [musthikan]: kanayan, kalêngkan; [musthikaning kayu]: gana; [musthikaning wadon]: ratna(of rêtna)wadu, kanayapura; [musthikaning linuwih]: manimaya, manikmaya; [musthikaning mirah]: kilimurti

muwah:

[= miwah]: ambang, tuwi, tuwin, mwang, myang, buh

mèwèk:

[mèwèk-mèwèk]: ngêmbi-êmbi

mala:

kèr,

--- 955 ---

bèsèr; [mêmala]: kèr, kaswala, mala

mali:

mali

mula:

hètu, hètun, hètuni, nimita, nimitya, kane, kra(of kara)na, sumarma, jugara, marika, marma, marmi, marmita, mila; [mula-mula]: rasmana, nguni; [mulane]: hètuniran, hètunya, hètunyan, patannya, patangya, marmanira, marmaniran, matyana, matannyaniran, matangi, matangnira, matangnya, matang-nya, matangwa, matangwan, matangya; [kamulan]: yatmaka

mule:

[mêmule]: upamanta, abiseka, saranta,

--- 956 ---

mahup, mupadrawa, mangabiseka, bikseka, biseka, biwaddha, ngupadrawa, ngupasanta, ngupasenta; [pamêmule]: abiseka, pangupasoba, biseka; [amêmule]: abiwaddha

molo:

multag

malah:

dapat, panggal, panggil, mandar, marar, malah, malar, bara; [malah-malah]: marar-marar, malar-malar; [malahi]: bilawani

malih:

acala, mahêli, macala, maliha, muliha, malya; [malih rupa]: mancala

mlinjo:

tangkil

maleca:

madeya

milar:

milag

mlarat:

daridra, sudra; [kamlaratan]: kadaridran, kasudran

melik:

moksil; [kamelikan]: riba

mulat:

--- 957 ---

[mulat-mulat]: kantar-kantar

maloto:

anggadêbrus, anggadêbus

mêlês:

ritêm, winês, langês, mawênês, muyêk, gêmpung

mulês:

murês; [lara mulês]: almurês

mulus:

[mulusing ijo]: muyêk

maliwis:

cakrasaksana, cakrawaka, cakrangga, cakranggana, cakarwa, silêman, griwis; [kaya mliwis]: gumriwis

mulya:

arja, kanityaman, tamênga, windraya, windriya, warrya, wibawa, pararta, mawiryya, mule, bradwanga; [kamulyan]: kasugatin, kawiryyawan, wirya, wiryya, lilin

mlathi:

arum, mahalathya, mênur, malambwaya, malathya

--- 958 ---

maling:

indra(of endra)jaya, anaba, curi, cali, kalaka, ka(of ko)lana, durahatmaka, duratmaka, dustha, sandi, dhustha, yama, nyra, bagna; [maling rêsmi]: turida kung, sasab-sasab, sabsab; [kaya maling]: ngendrajala; [malingi]: mangendrajaya; [kamalingan]: kacuriyan, kacureyan

mêlêng:

[mêlêng-mêlêng]: drawela

midhang:

[pamidhangan]: wijang

maja:

wila, maos, maja, majasta; [maja alasan]: wilaja; [majapait]: wilatikta, majalangu, majalungga, maospait

mujani?:

[= mêjani]: namayani

mujadahi:

manahêni, mananggulangi

mijil:

(têmbang). Têgêse: mêtu

maya:

[maya-maya]: wulat-wulat, mor-mor

--- 959 ---

miyur:

[miyur-miyur]: wilur-wilur

muyêk:

karamas

mayang:

cindhaga

mimi:

imi-imi, wadari, widari, mandara, mindara, mintuna, mimi, mithuna

mamring:

tistis, nyêp-nyêp

mêmêt:

lumad

mumêt:

puyêng

momot:

mwat, mawot; [momotan]: pawotan

mimis:

pa(pê of pu)luru, punglu

mumpuni:

ahingani, nipuni, nimpuna

mompyor:

mompyor

mamang:

bambang

muga:

mudya; [muga-muga]: mudya-amudya, mudya-mudya

mega:

unur, endung, urur, urut (mega dawa), irawan, adarati, awan, awang, apêkan, ima, ima-ima, imanda, imantara,

--- 960 ---

imantaka, imakapura, imalaya, imamantra, imang, imakara, nirada, rur, karahu, ku(of ko)kap, kuwera, kamura, dumaya, digda, sasmita, sudha, samegana, sagana, sanghêb = sangêb, sanghub = sangub, sanggana, wiradha, wataragana, lokap, limun, limud, pandhuta, jaladara, jaladhara, jadha, jadhoga, mera, gana, gawuk, binak, batara gana, bathara gana; [mega-mega]: lawên-lawên; [mega irêng]: landhungan; [mega abang]: digda, jaladha;

--- 961 ---

[mega kalingan mega]: kamegan; [mega tipis]: imantara; [mega sadhuwuring kêkayon]: imarabaya; [mega sore]: jadha-jadha; [mega layung]: urutan; [mega putih]: jalawara; [mega nyalèntrèng]: malamat-lamat; [mega amor lan mêndhung]: ima- ima; [kaya mega]: ngima; [kayanganing mega]: gagana; [kêmegan]: kaiman; [mega zie mêndhung]

moga:

hèh, mawa of mawwa

mugên:

tuhên

mogol:

anyang

magêp:

[magêp-magêp]: ngantak-antak

magang:

[mêmagang]: mamancaka

mobat?:

mubat

mubyar:

murca

mathi:

zie ciri

mung:

[= amung]: êlêm, amêng, aming, anghing, namung, kung, tyama, mêhêng, muhung, mêng, ming, mung, gur, ngur

--- 962 ---

mong:

[= among of êmong]: nawung, pawung; [among sarira]: mahardika of mahardhika; [among manungsa]: narada; [momong]: wwang-wwang, wong-wong; [ngêmong]: among, mawung, mong, monga; [pangêmong]: pawung, pamong, pamonga, pamongmong

mangu:

kawa, sacêh; [mangu-mangu]: ênguk-ênguk, kawa-kawa, pamêgahan, miyang(of miyong)ga, gana, ngun-nguni; [mandhêg mangu]: wirandhungan

manghruk:

mangkrik

mêngko:

rêna, rêke, rakrya, ra(of rê)kwa, ra(of rê)kya, robaya, ki, kalas, da, dah, mêne, mênèn, mangkin; [samêngko]: samangkin

măngka:

dading,

--- 963 ---

maka

mangkana:

ênda, êndah, êndan, êndyan, ata, itina, atari, êngkan, na, nah, nahan, nihan, nèn, nono, nate, n-ya, niya, niyan, rika, rikan, ka, kan, kunêng, kwana, kyan, da, dah, dan, danahan, dwa, dya, dyah, dyan, samangke, samangkana, lila, muga-muga, galusan, ngêka; [kaya mangkana]: samangkana

mêngkono:

êngkah,

--- 964 ---

nantên, wahman, minangkana; [mêngkono iku]: marika

mungkul:

thêkul

mingit:

[mingit-mingit]: tiksna

mingut:

[mingat-mingut]: balingu, ngugut-ugut

mangsi:

antanu, êrdawa, nawan, cêmêk, dawat, tanu

măngsa:

ada, adha, nati, nalika, nêmbirang, kala, diwasa, sipi, sêdhêng, wrahas, witana = măngsa VIII, lampu, yuga, mandah, masa, mangan; [măngsa kasa]: kartika, buda; [măngsa II]: pusa, buja; [măngsa III]: manggasri, weddha; [măngsa IV]: sitra, catur; [măngsa V]: manggakala, gati;

--- 965 ---

[măngsa VI]: naya, winayang; [măngsa VII]: palguna, biksuka; [măngsa VIII]: wisaka, basu; [măngsa IX]: jita, nanda; [măngsa X]: srawana, boma; [măngsa dhêstha]: padrawana; [măngsa sadha]: Asuji; [mangsan]: masan, bayahan, bayan; [mamăngsa]: nablas; [kêmăngsa]: sinitya; [pamăngsa]: ngêrêb; [samăngsa]: sahangan; [măngsakala]: sipi, lahung; [măngsakalani]: manipi; [wis mangsane]: dayèh

mangsah:

darat

mungsuh:

arika, angsaka, carumuka, ripu, durniti, durangkara, satru, satrukala, singgunkara, la(of lala)wan, waryya, laga, parangmuka, mara, marang, mityakarddha, mu(of mung)suh, mêngsah K.;

--- 966 ---

[mungsuh galak kaya macan]: satrutisingakrêtti; [mêmungsuhan]: alawan; [pamungsuh]: marana

mangul:

munggul

mangmang:

was-was, lumirong, pamang, bangbang; [luwih mangmang]: wiwas

măngga:

(kolu), nangga, têgên, manahan; [măngga (ayo)]: awi; [măngga pulih]: nanggap; [manggan]: bonggan

mênggah:

(wêgah), antak, kari; [mênggah-mênggah]: hêm- hêm, ngantak-antak, ngambêt-ambêt, ngêmbat-êmbat, ngugut-ugut

mungguh:

ini, anèng, umungguh, nayut, numungguh, numanggya, nungguh, ka, sala, tratisura, tra(of para)tistha, mangênti, manggwa, mangêng; [munggèng = mungguh ing]: sumali, munggwing; [pamungguh]: pamangêng

--- 967 ---

manggis:

manggistha of manggisthamika, manggisthami

munggul:

[pamunggul]: panjot; [pamunggulan]: panjoran

manggalagita:

(têmbang ged.). Têgêse: panggêdhe utawa urang rikat

ge:

[= age]: wagni; [age- age]: gya

gaota:

[anggaota]: mahutsaha, mahotsawa, ngutsaha, ngusaha; [panggaota]: utsaha, upajiwa

gana:

kakap; [kaya gana]: gumana; [gumana]: tapaya

gêni:

anala, api, apu, apuy = apiyu, apyuy = apiyuh, apuyika, hyang anala, hyang agni, agni, narayana, nala, nalatya, krahma, dahana, waka, latu K., lila, pawaka, puya, puyi, puyika,

--- 968 ---

jatha, marcu, mar(mêr of mrê)tyu, gni, bahni, bahning, brahma, brahmastra, brama, basma; [luwih anggêni]: bramantya; [pagênèn]: kundha; [gêni upas]: isu, wisu, wisagni, marcu, mar(mêr of mrê)tyu; [gêni agaran]: gatya; [gêni winadhahan]: weda; [gêni wisa]: hèsu; [gêni mawa]: brahma; [gêni gêdhe]: wibrama, basmakrêtya; [ênggon gêni]: tumangan; [lêbu gêni]: tumangan; [panah gêni]: bramastra; [mulad-mulad kaya gêni]: malatu-latu

guna:

E(of è)pu, rèh, saguna, gina, gun-ya of gunnya en gu-nya, grêna, bunya of bunaya, ba(of bang)kit, byasa; [gunakaya]: rajakaya; [anggunani]: mintêr; [kagunan]: kagunan, kabudayan,

--- 969 ---

kabudyaman, gunnyaka; [kagunan linuwih]: gunita; [tanpa guna]: bagnawirya

gênah:

êstha, tih, găntha, ngantên; [gênahan(= gênah-gênahan Spr.)]: katrangan; [anggênah]: nanggênah; [anggênahake]: mrastawakên

ginuha:

of ? mapa

ginoha?:

mapaha

ganas:

wragas, ganas

ganêp:

durbala, sarabi, saput, sadha, sampurna, sampat, sangkêp, wastu, lêngkêp, pasêk, mênggêp, gênêp; [ganêping tatakrama]: parikrama

gunêm:

catur, mawuwus, gunita, gunêm, gunnyêp of gunyêp, gosita, gu(of go)sthi, gupita; [gunêm rasa]: musawarat; [ênggon gunêm]: pahêman;

--- 970 ---

[ênggon gunêman]: pahman; [a(of ang)gunêm]: ahêm, hêmhêm, anggusthi, anggupita, nahêm, mahahêm, mahêm, gumu(of gumo)nitha, gomasita, gumusthi; [gunêman]: nahêm, gumitan, gositan; [gunêman sarta mêmangan]: ăndrawina; [gunêman sajroning ati]: malocita; [gêgunêman]: hêm-hêm, Ahêm-hêm, gênu-gênu, gomasitan; [pagunêman]: pahman, pahêman; [agunêm]: Ahêm, mahêm

gênêng:

tênggêr, tunggur, gili

gancar:

luri

gancang:

sigra, prênggi; [gancangan]: sigran; [gêgancangan]: sisigran

goncèng:

[anggoncèng]: ngoncang

gênuk:

hukuk, kampita, liningir

gănda:

sari, suga(of sugă)nda,

--- 971 ---

lawên, ganda, gandha; [gănda arum]: rum, sanggirum; [gănda sumêbar]: arum-arum; [gănda linuwih]: suga(of sugă)nda; [agêgănda]: murcasarira, ngadiraga

gandar:

danganan

gêndera:

zie bandera

gandarusa:

(araning godhong)

gandarêja:

(araning godhong)

găndariya:

gandariya

gêndruwo:

gandarwa

gandrung:

asmara, sangkung, wati, lulu, lulut, lênglêng

gandês:

sèngêh

găndawati:

(araning garwane panêngah Pandhawa)

gănda wora-wari:

găndhawari

gêndam:

kêmat; [panggêndaman]: pakêmatan

gundam:

[anggundam]: dham

gèndèng:

watêk; [anggèndèng]: nyèwèng, ngewal; [panggèndèng]: bagăndha

gênti:

imbal, rurup, sili, silih, salin, sêlang,

--- 972 ---

sêling, sêlanga, gumanti, gumantya; [gêntèn]: ga(of gê)nti, gantya; [gêntenan]: gantyan; [gêgênti]: sasat, si(of sisi)lih, sulih, wawasi; [gêgêntèn]: sêsèrèn, silih, gantyan; [gêgêntenan]: ambal-ambalan, ambal-imbalan, pasilih; [ganti-ganti]: silih-silih; [angganti]: nilih, manyêlang; [anggêntèni]: urinjên, uminjêmi, nalini, sumilih, manêlangi, manyêlangi, minjêm, minjêmi, gumanti, gumantya; [anggêntèkake]: minjêmkên; [gumanti]: uminjêm, rumurup, silih, sumêla, sumili, sumilih, sumalin, sumulih, sumêlang,

--- 973 ---

sumêling, minjêm; [anggumantèni]: [14] mêrlopa; [aganti]: urup, masilih; [aganti-ganti]: masilih-silih

gêntur:

[gênturan]: manganturan, gran, gêluran; [gêgênturan]: bêbênturan

guntur:

rugrul, tagur, gongsor, balabur, byur; [guntur kêtug]: jadha-jadha; [anggunturi]: amahi, amahahi, mahi; [gumuntur]: goragra, gumuntur

gontor:

katur, kutur, gongsor; [anggontor banyu]: angwaya

gantung:

ila, tiyung, gantang, garantung, gongnga; [anggantung]: mangrantung; [gantungan]: grantungan; [gumantung]: gantung

gunting:

gotra

gana sosotya:

[= golèk êmas]: rukmakala

gundha:

gundha

gandhor:

anor

--- 974 ---

gandhèk:

[anggandhèk W. A.]: ngêmban timbalaning ratu

gandhewa:

nusara, capa, da(of dha)nu, laras, langkap, puksana, janu, bi(of bu)ntala, burtala, busur; [gandhewa luwih kuwasa]: wijayadanu, zie panah bov.; [cêkêlan gandhewa]: tangkolak

gandhul:

tiyung

gundhul:

gundhul

gèndhêl:

sèntêg; [gumèndhêl]: sumèntêg

gendhol:

[anggendholi]: gamêli; [gendholan]: gêgyan, gamêlan

gêndhayakan:

[tandhu(of sandhu)yuwan

gandhèng:

[gandhengan]: kait, ganthi, ngawinan

gêndhing:

curing, dêmung, tanu, swala, sangkya, lalita, lagu, gêndhing, gêndhing curing, bangsi,

--- 975 ---

bangse; [araning gêndhing]: sangupati; [anggêndhing]: ambangse, macuring, masangkya; [anggêgêndhing]: sêsêndhon; [panggêndhing]: pambangse; [gêgêndhingan]: sêsêndhonan

gêndhèng:

curing

gêndhong:

gunta

gendhong:

[anggendhong]: manambiyat

gondhang:

gundhang

gênje:

(araning tanduran)

ganjar:

dadar; [ganjaran]: upasarana, hingan, dadar, dyana, sagraha, pradana; [angganjar]: angganjar, dumadar, lumuri, mani(of manu)graha, mradana, madyana, mupadrawa, mangani(of manganu)graha, ngupasarana; [angganjar kalungguhan]: mêrsinggah; [angganjar dhuwit]: mar(of mêr)dana, marsinggih; [pangganjar]: kar(kêr of krê)dana; [pangganjaran]: pamedan

gênjèr:

panglèlèr

--- 976 ---

gênjot:

hu, hoyug, mènggung, giwang; [gênjotan]: giwangan, ginggungan, gonggongan; [ginênjot]: ginanjung

ganjêl:

u(of o)mpak, ompak-ompak, umpat-umpat, tumang, têngku(of têngko)rak

ganjil:

dha(of dhê) stha

gonjang:

kola

gonjing:

hiyun, rindhu, kolah, kolahan, kapita, kyalah, kampi, kampita, kongah, duyak, lindhuk, praka(of prakê)mpa, prakampita, jinjang, gonjit, grèngi, giwang, goling, gumêtêr, ginggung, ginggong, bramantya; [gonjang-ganjing]: rêgu rênun, rigang-rigung; [gonjingan]: giwangan;

--- 977 ---

[anggonjing]: mahiyun; [anggonjingake]: rumindhu

ganthi:

ganthi

gêntha:

curing, gêntha, gênthya; [gêntha kêkêlèng]: walantaga

gêntho:

coryanjana

ganthêng:

kêndhêng; [angganthêng]: kumêndhêng, kumênthêng

gênthong:

kumba, kumbaya, kumbayana, têmpayan, wra(of wara)yang

gunung:

ancala, indra, endra, ancala, ardi; ardya, arga, asalingga, awukir, aldaka, hyang parwata, imandri, himawan, himawat, nala, cala, rêdi K., dri, tambana, wanawasa, wukir, wukira, parsa of parswa, parasu, parswa = paraswa, praswa,

--- 978 ---

parwaka, par(of pwar)wata, prawata, parja, pradesa, pra(of prê)bata, par(of pêr)bata, par(of pêr)bwata, par(of pêr)byata, padaka, jambangan, mahahimawan, mahendra, mèru, malaya, gana, gunungan, giri, gori, girindra, girinata, gorata, giriwara, gêgêr, basulingga, byata, ngasrama; [gunung dawa]: girilaya; [gunung tugêl]: guntur; [gunung têpung padha gunung]: giri parswa of pwarsa; [gunung dhuwur]: giriraja, giripati; [gunung gêdhe]: endrakala, sudarga, mahi(of mahe)ndra, girindra, giriwara; [araning gunung]: mahamèru, madaragêni; [kaya gunung]: mar(of mêr)wata, mar(of mêr)wwata,

--- 979 ---

mrawata, marbata; [sukuning gunung]: acala; [satugêling gunung]: mandhala; [swaraning gunung]: gêtêr; [lowahing gunung]: endrakala; [pucuking gunung]: agra, sulardi, bobagra; [gunungan]: adhangan; [pagunungan]: pagirian; [gêgununganing wong]: narendra

gêsêk:

tutu

gar:

[= êgar]: wêkar, wêlar; [mêgar]: wigar, jêdhog; [kamêgaran]: kawigaran

gèr:

[= anggèr of ênggèr]: kaki, dyah, jêbèng, mirah, bapa

gara:

[= gara-gara]: ima-ima, nicaswabawa, têruh, manggyala

garu:

[kayu garu]: agaru, garu

gêro:

[anggêro]: haha, huhu, hrêng, srawara, singha(of singa)nada, singha(of singa)nabda, masingha(of singa)nada,

--- 980 ---

masingha(of singa)nabda, gora swara of sabda, gura (of gora)gadha, gambira; [panggêro]: grêng

giri:

[pasanggiri]: sayêmbara; [anggirèn-girèni]: manjirêbi

giro:

pramênta, pramêntya, biyangan

guru:

êmpu, sewa, swa (of sya)gata, sogata, wanto, wantwa, wantya, para(puru of poro)hita, guru, goraddha, byantu; [anggêguru]: puruhita, mapara(mapuru, mapuro of maporo)hita, ngaji, ngajya; [paguron]: puruhita; [guruning]: yoddhina; [guru linuwih]: guru nawi; [guru lair]: guru tatya; [guru batin]: gurunadi

guru:

bathara ...: Antakapati, Ăntapati, Ari,

--- 981 ---

Arinda, Êsa, Isu, Ismara, Narasiwanasa, Niskala, Nilakantha, Caturbuja A. 7. 10., Rudra, Rudramurti, Rugaljati, Sarămba, Suksmanasa, Suksmakawêkas, Suksmawisesa, Sida(of siddha)jati, Siwah, Siwahbuja, Siwalaya, Sangkala, Warmaka, Warnata, Wirabudra, Wisesa, Wisesaning Tunggal, Lêngin, Parwataraja, Prawatapati, Pramana Wisesa, Paramarwasiwa, Paramèswara, Paramasiwaya, Paramasiddhi, Paramawisesa, Pramèsthi, Pramèsthiguru, Purbyakara, Pasupati, Pasyapati, Jagadnata,

--- 982 ---

Jagad Karana, Jagad Dewanata, Jagad Dewabathara, Jagad Pratingkah, Jagad Paramusesa, Nyatma, Mahadewa, Mahadewabuddha, Mahèswara, Mahamuni, Mahamulki, Mahamulya, Manikmara, Manikmaya, Mêrcukundha, Mêrtyusuna, Marmata, Masidhêm, Mulu, Mèngêt, Girinata, Uddha, Bathareriya, Utipati, Ngisat, Door Rms Soewito

gori:

gori

gêrah:

mahaprana; [gumêrah]: ahuhung, umrang, umyang, umung, tryas, pêr(of pra)katha, gurnita, gurnang, gêtêr, gumêntêr, gumuntur,

--- 983 ---

gumarêdêg

gurih:

wuduk

guruh:

[gumuruh]: umung

goroh:

ardalepa, dur, du(of do)ra, linyok, mêrsa, mukir, ngowok; [gorohan]: doran; [anggorohi]: ngapusi; [kalakuan goroh]: duralêksana

graha:

garwa

graita:

artika; [agraita]: natanggal, manita, malwacita, majait; [panggraita]: locita, pangartika

garan:

ulu, kêrang, tênggalan, walêsan; [garan pacul]: doran

gurnan:

grênan

grundêl:

[grundêlan]: garuniyan; [panggrundêlan]: pangamun

girinata:

(jêjuluke Bathara Guru)

grantês:

[anggrantês]: mawêr

gronjal:

[anggronjal]: anggurenjal

gorok:

(têmbung); [gorokên]: goluda;

--- 984 ---

[gorokan (gulu)]: têngkran, luwiddha, padinan, janggarma, gurung, goluddha

gèrèd:

dhati

grêdêg:

[gumrêdêg]: sumrêg, lumêkêt

grudug:

kêrêb; [gumrudug]: kumêrug, kumrab of kumêrab

gardaba:

gadarba

gritu:

gwit; [grita-gritu]: gwityyita

garit:

jahid, jahit; [anggarit]: anjahit, majahit, gumarit

gêrêt:

três, trêsa, têbu; [gêgêrêt]: têtêbu; [gêrêt-gêrêt]: três-três; [anggêrêt]: tumêngkêr, tumêngkêl

gêrit:

[anggêrit]: gumrit; [panggêrit]: panggrit; [gumêrit]: grit, gumrit

grêtak:

garwa

garis:

galêng; [garisan]: jidaran; [gêgarisan]: jijidaran

gêrus:

ulêt; [anggêrus]: kamrus; [gumêrus]: kumrus

giris:

rês,

--- 985 ---

katrêsan, kawas, kawês, kumêl, tras, takut, wrinwrin, wingwrin, yarês, matras, girigirin, ngrês; [giris miris]: kagiri-giri; [anggêgirisi]: uradati, angrês, protbuta, mangrêrêsi, mangarêsi, giri-giri, ngangêsi; [anggirisake]: ngawêsakên; [kagirisan]: kakesal; [kamigirisên]: gilakna; [agiris]: kakêtêran, makêtêr

girisa:

(têmbang ged.), kanggo ing têmbang macapat, têgêse: kêkês, giris

garwa:

kucumbi, swami, padni; [garwa padmi]: sori, mahisi; [garwaning ratu]: sori, sri narpaduhita, sri narpadayita, waraduhita, waramahisi, pramèswara,

--- 986 ---

pramèswari, mahèrêsmi, mahasini, mahiswara of mahiswari, mahèswara of mahèswari; [panggarwa]: pananggaya

growah:

gorawa

gurawal:

[gurawalan]: dharampalan

growong:

bah

garap:

[garapan]: syasiyan, wuhayan

garudha:

karula, winanteya, wanteya, wimana, garudha

grêjêg:

baritu

grujug:

patêr; [grujugan]: patêran; [anggrujug]: matêr

grojog:

[gumrojog]: grawah

grayang:

[anggrayang]: manggaryyah

grêmêt:

[grêmêtan]: tagahan; [anggrêmêt]: tumaga, sarpa; [gumrêmêt]: gana

grimis:

riris, rêrêb, kramun, srêb, walutru; [anggrimisi]: ngawun- awun

grumbul:

sundhung

grêmêng:

hrêng, gru(of guru)mung; [anggrêmêng]: anggrumung;

--- 987 ---

[ngrêgêmêng]: kidhuku

grumung:

[anggrumung]: mahuhuhung, mangaung, ngrumung; [gumrumung]: umyang, umung, ngunguluwung

grago:

bêdhandho

gêrêg:

giri; [ginêrêg]: inasêh; [gumêrêg]: sumrêg

grêgêt:

igit, lêgêd, gar(gêr, grê of garê)gut; [anggrêgêt]: gar(of gra)gat; [gumrêgêt]: kasrêpan, sumênggut, gumrêgut; [grêgêtên]: kumuritên, waringutên, gutgutên, nguhut; [kamigrêgêtên]: kêmuritên

grêgut:

[anggrêgut]: cancut, sumênggut, mangrêgut, gumrêgut

gragas:

[anggragas]: manggragas

goragodha:

suradênawa

grabah:

[wong adol grabah]: anggalandhang

grobyos:

kucur; [gumrobyos]: kumucur, kumyus

grubyug:

byur; [grubyugan]: mabyungan; [kagrubyugan]: kabyuran

grabag:

grêbêg

--- 988 ---

grêbêg:

grêbêg; [anggrêbêg]: ngayap; [anggrêbêgi]: mêlingi; [panggrêbêg]: pangayap; [gumrêbêg]: malêbêg, gumêtêr, gumarbug

grubug:

krêtêb; [gumrubug]: abyuran, kumusu; [gumarubug]: srang-srangan, byuran

grobag:

dhati

grêbong:

runggu, runggwa, runggya, jong, gu(of go)thaka

garang:

(têmbung); [anggarang]: manang; [garangan (khewan)]: sapwan, walagra, gitrata, giyu

garing:

anyang, aking, tiwa

gêrêng:

[anggêrêng]: hrêng, manghrêng; [gêrênge]: hrênging

gêrong:

lêmpong, grong

girang:

hyun, hyun-hyun, soba, garjita

giring:

[anggiring]: anggiring, grêg

--- 989 ---

gorèng:

rindang, sa(sang)nga, sangan; [anggorèng]: nangan, rumindang, sumanga, sumangnga, marindang, mangnyanga; [panggorengan]: sangan, parindangan

grangsang:

[anggrangsang]: muyang; [panggrangsang]: pamuyang

grêngsêng:

sêng; [anggrêngsêng]: sumêng

grênggêng:

hrêng; [gumrênggêng]: umrêng

gronggong:

gawên; [anggronggong]: gong- gong

gada:

supatra, lahita, lori, lwari, pamugara, dhêndha, musala, mugara, gadastra, gadha, bindi, brajadipa, bajra; [gada pangarêp]: lahitamuka; [gada-ginada]: gada-gadan; [anggada]: malori, manggada

gêdêr:

gêndra; [gumêdêr]: sumyak, pêr(pra of mra)katha,

--- 990 ---

gumêr, gumrah of gumêrah, gumuruh

gêdrug:

galêdrug

gadarba:

gardaba

gadug:

kanjat, tyêng

gut:

[gut-gutên]: lurugên

gati:

don; [anggumatèni]: upadrawa, mupa

gêtih:

êrah K., rah K., rèh, roh, raha, rudira, darah, sari, lodra, ludira of luddhira, dharah, marus; [gêtihing otot]: gati; [kaya gêtih]: mangrudira; [ngêmu gêtih]: ngatirah

gêtun:

hah, ahud, nêsêl, tunggung, ngungun K.; [gêtun-gêtun]: ngungun-ngungun; [anggêtunakên]: midhuhungakên

gatra:

anur, amput, mantra, măntra, gana;

--- 991 ---

[agatra]: gumana

gatar?:

[gumatar]: umurub

gêtar:

hor

gêtêr:

kêtêr, tintrim, tistis; [gumêtêr]: kêtar, tis, susmar, lupa, mar, makêtêr

gêtak:

[anggêtak]: hah, hèh, angukuh; [gêtak-ginêtak]: silih gyat

gitik:

randiyam, têmbang, têmbung, sapudhêndha, srêp, pala, palu, pupuh, popor, dha(of dhê)ndha, dhipur, thuthuk; [gêgitik]: pramu(of pamu)gari, palugon, dhêndha; [anggitik]: andhêndha, amupu, numupuh, nêmbung, nyêmpala, manêmbang, manêmbung,

--- 992 ---

mala, malu, mupuh, madha(of madhê)ndha; [kagitik]: kapala; [ginitik]: palu-palu; [gitik-ginitik]: dhandha-dhandhan; [panggitik]: panêmbang, panêmbung, pamalu, bindi; [panggitikan]: patêmbangan, patêmbungan

gutuk:

krêtuk

gatêl:

wiluya, balwa

gêtap:

[gêtapan]: karnasula; [anggêtapake kuping]: mangarnasula

gêtêm:

[gêtêm-gêtêm]: ngunggut -unggut; [panggêtêm]: pangunggut; [panggêtêm-gêtêm]: pangunggut-unggut

gotong:

gosong; [gotongan]: gosongan; [anggotong]: anggosongi

gusi:

wodaka, latha, podaka, gos, gosya, brita, brima; [gêgusèning gêgaman]: tuwaja

gusah:

--- 993 ---

[gusahan]: singgahan; [gêgusahan]: sisinggahan; [anggusah]: sumuyak, mosah, gapurah; [panggusah]: suyak

gèsèh:

nangling, ceda, cangli, siwah, swela, sa(of su)wala, sangli, wingwang; [anggèsèhi]: ninawah

gisik:

gêsi; [gêgisik]: kikisik, kisik-kisik, gisi-gisi

gosok:

[anggosok-gosok]: malaca-laca

gusti:

[= Gusti]: esa, nohan, rakryan, dyah, tuhan, tuhana, tuwan, gusthi; [anggusti]: awesa; [Gusti W. A.]: rahsa, sêsêbutan, gunêm

gusis:

Arsih, anggêsês, singsa, gêsês

gustha:

gosthi

gêsêng:

nunu, danaga, dadaka,

--- 994 ---

gêmpung, basma, bêsmi, basmaran, byasman, byasmaran; [anggêsêng]: nênah, manggêmpung; [anggêsêng jagad]: binarudra; [panggêsêng]: panggêmpung

gawa:

siwing, wawa; [gêgawan]: wawan; [anggawa]: umawa, sawung, saya, sumiwing, wawa of wawan, wwat, pawwatwwat, pamawa, mawa, mawot, myat, gawa; [kagawa]: kawawa; [ginawa]: sinawung, winawa; [panggawa]: pawwat, pamawa

gawe:

ande, ade, asa, Angde, angde, angdhe, nuna, nwasa, ranjas, ruda, kara, krit,

--- 995 ---

karti, kirti, krêtti, kartya, kirtya, kratya, krêtya, kridha, karja, krajwa, karya, kriya, karyya, deha, don, deya, dyan, titah, tênggêng, sraya, suyasa, wiyasa, wangun, lila, yasa, yyasa, yoga, made, mangun; [gawean]: wangunan, yasan; [gêgawean]: ngade-ade; [gawe-gawe]: ngande, ngade-ade; [gawene]: donira, doniran; [anggawe]: ade; [anggawèkake]: makaryyakên, ngaryyakên; [kagawe]: krit, mangun;

--- 996 ---

[ginawe]: ginarap; [panggawe]: rèh, ade, upaya, kar(kêr of krê)ti, kirta, kirti, krêtiyasa, karya, kaladesa, don, don-don, sukarya, sisthawa, saya, suyasa, sangsaya, wisaya, paningkah, pande, pandon, pakardi, pakarti, pakrêti, pakirti, pakirtya, pakarya, pakriya, pakaryya, pamisaya, pagawe, pangde; [panggawe ala]: duskarti, wisa; [panggawe luwih]: sukarya; [panggawe bêcik]: swakarya; [manggawe]: andhêsthi, angde, nangsaya, nukarya, mareka, makire,

--- 997 ---

makriya, mikarya, mado, madamêl, misaya, ngeka; [pagawean]: sukarya, pandonan, pakirtyan, pakaryan, pakaryya, pakaryyan, jamuga, yasa, gawayan; [gumawe]: gumawaya; [agawe]: ayasa, nulah karya, dèh, sumarwe, wra(of wrê)ta, lume, pabangun, yande, yasa, yangde, mande, makar(of makir)ti, makar(of makir)tya, makaryya, made, mayasa, gaway, gawaya, gumawe, ngayah; [gawe ala]: sikara; [gawe ulat]: nityamardu; [gawe ulap]: ăndakara; [upagawe]: tumampwa;

--- 998 - --

[kaupagawe]: katampyan; [pangiriding gawe]: bayudhandha; [nyambut gawe]: madamêl; [ngupagawe]: budikarya

guwa:

hamawa, hithaka, ragu, rago, runggu, dwarananda, satrusta, waragu, ga(gi of gu)ha, guhe, gohaka, gu(of go)hwa, girywa, gita, gutaka, guwa, gwe(of guwe)ndra, gojuthaka, giya of giyana, githa of githaka, gutha of guthaka, gotha of gothaka, guba, gunggu; [paguwan]: paguhan

gawêr:

[anggawêr]: găndra; [anggawêri]: ngapa, ngudhili

giwar:

[anggiwar]: umilag, milag

gawok:

idab, niscasa, carya, caryan,

--- 999 ---

ca(of cê)ngêng, ringga, kawismaya, glana, bu; [anggawokake]: Ile; [kagawokan]: ascaryan, agila, cangêngan, kacaryan, kascaryan, kascaryyan, wagugên; [luwih kagawokan]: Ascaryan; [luwih gawok]: ascarya

gawat:

sintruk, wadya, baya

gawang:

gumawang

gawing:

[anggawing]: tumawing

giwang:

howang; [gumiwang]: gumingsir

guwang:

[angguwangi]: mahi

gowang:

rumpung; [anggowangake]: ngrumpung

gol:

pragola; [pagol]: tagwa, tanggah, galang; [magol]: matanggah; [manggoli]: tumanggah, matagwa-tagwa, matanggên; [magolake]: matagyatagyana; [ginol]: kinol; [pamagol]: patanggah, patanggêh

gêla:

hong,

--- 1000 ---

cuha, tata, wiwal, garyya, gala(of gêla)na

gila:

hi, endhan, i(of e)dan, gila; [anggêgila]: maendhan, ngidan-idan; [anggêgilani]: ka(of ko)tbuta, wagyus, bina, bisana, bima; [kagila]: kabina; [kagila-gila]: anjuta, abuta, kataratara, kagiri-giri, kagila-gila, kabina-bina, warnantaka, jang(of jêng)gala, bisana; [panggêgila]: pangidan-idan; [kamigilan]: kaidhana; [agila]: maedan, maedhan

gili:

grit of gêrit; [gêgili]: gêgêr; [anggili]: oswan, apurunwu, gumêlêk

gula:

kara, sarkara, gula; [gula krambil]: tiris-tiris

gulu:

utamangga,

--- 1001 ---

cêngêl, kundhala A. P. II 72 2. v. o., ka(of kă)ndha, tênggak, tênggêk, lèhèr, lungkeya, lungaya of lungayan, lunggayan, jong, jang(og jăng)ga, janggi, janggya, murda, gulu; [panggulu]: panênggak

galih:

[anggalih]: matwas, matyas

glintir:

guling; [glintiran]: gulingan

glinting:

[gumlinting]: lumèh, gumuling

glindhing:

giling; [glindhing-glindhing]: giling-giling; [glindhingan]: cakra

glundhung:

têdhun, guling, gulung; [glundhung-glundhung]: gulung-gulung, gulung-gumulung; [kaglundhungan]: kagulungan; [gumlundhung]: gumulung

galar:

galar

galêr:

kêlêng, galêng; [anggalêr]: limit

galur:

tètèr, walur; [agalur of anggalur]: tumètèr

--- 1002 ---

gêlar:

itung, etung, apitara, êmpar, ambak, abyar, kiri, kire, kit, dra(of drê)stha, tarap, tatra, tingkah, satata, wani, wurah, wilang, wagmi, lêrang, lingkab, pasar, pagêlaran, jirap, gêlar, gêlaran, gêlarên, byuha, bya, bangun; [gêlaran]: abyaran, sayaga, wurahan; [gêlaran (klasa)]: pasangan, byaran, bèbèr; [gêgêlar]: kikiri; [anggêlar]: nitah, tumrata, tumata, tumingkah, lumingkab, manjrah,

--- 1003 ---

mada, matingkah, mawurda, mawurdha, malasa, ngitung, ngulah, ngabyar; [anggêlari]: ngabyari; [sagêlar]: satata; [pagêlaran]: magêlar; [gumêlar]: anjrah, akundhah, awrah, umêmpar, nanjrah, kundhah, kirna, tingkah, sumiwi, wurahan, lumrang, lumêrang, lumingkab, prakirna, parawwa, dhacah, jrah, manjrah, mar(of marê)pat, makundha, matihang, gêlar, gumêlar; [aglar]: awra, umadhang, ambak, nitah, ra(of rê)rêm, kirna, tata;

--- 1004 -- -

[agêlar]: mar(of marê)pat, makire

gêlaring prang:

mirit saka R. Ng. Rănggawarsita: [anggada lungit]: bajratiksna; [naga ngakak]: naga mangangkang; [tunjung karoban]: padmanaba; [supit urang]: byuha mangkara of mangkara byuha; [sagantên ardi]: wukir jaladri; [sagara wutah]: sangara byuha H, T.; [sagara banjir]: samodra pasang; [wulan tumanggal]: ardacăndra of candralika; [lêlumbungan]: limbungan; [liman angrok]: diradamêta; [prit anêba]: drihanjala; [jurang sirung]: durgama rungsit; [garudha nglayang]: kagapati; [gilingan rata]: cakra swandana; [banthèng ngamuk]: dumuk angun-angun zie P. R. V. 126 5

gilir:

gumilir

galak:

hêr, hung, ujwala, abuta, angun-angun, ang(of êng)kara, angwap, narpa, ru, roda, ru(of ro)dra, rota, krura,

--- 1005 ---

kru(of kro)raya, kroda, kruwara, krodha, dar(dêr of drê)pya, dumuk, srêgên, wrêk, wiruda, wiroda, wirodra, wirota, wikri, wikara, wêngis, lodra, lota, lwata, pahang, pramêta, prêgi, pragalba, panggêlêng, jwala, mêrcu, murca, mêta, malad, malat, gra(of grê)ndraka, garwita, grêm, glana, gambirung, bragalba, buta, bêngis, ngun-angun; [galak bangêt]: kruraca; [luwih galak]: sudar(of sudêr)pa; [galakan]: êlêkan;

--- 1006 ---

[anggêgalak]: sumrang; [panggalak]: parudha

gêlak:

nyat, sêru, sêrang; [anggêlak]: anyat, sumêru, sumêrang, manêhêr, manohor, mrêganabi, madrês

golèk:

(upaya), ulat, apèt, apèta, upaya, nahak, cari, ruru of luru, rêrah, rêrêh, ruruh, rumrah, rumarah, ruma(of rumê)rah, rumêrêh, rumuruh, duli, wulat, jala, jaja, mibra, mangrêrah, mangruruh; [golekan]: opaya; [gêgolekan]: aruru; [anggolèki]: umèt, pèti, mulangi, nglari, ngulari;

--- 1007 ---

[golèk (kayu)]: anak-anakan, upadi, neka, tima, surpa, surupa, suwarna, lingir, pracundhamani, par(of pra)tima, pu(of pupu)tran; [golèk pagawean mênyang tanah ngamănca]: amèn

galadrah:

[gumaladrah]: kumalasa

gêlut:

silih banda, sêlur, laga, pulangdhiri, murando, băndhayuda; [anggêlut]: mêkul

gilut:

pamah; [gilutan]: pamahan

gulêt:

bondhot; [anggulêt]: mulêt

gêlas:

wăngsapatra; [gêlas kaca]: gêdhah

gêlis:

enggal, kêli, dandu, dyan, têtêr, tiwega, tuli, sigra, wangwang, lulu, lagawa, yar,

--- 1008 ---

muwah, gi, genjah, gadgada, gêpêh, gupuh, gepya, geme, bawis, bawiswa, bawisya; [gêlisan]: sigran; [gêlis-gêlis]: kagyatgyat, lila-lila, gya-gya, bilisa; [gêlis-gêlisan]: têtêran, suson-suson, sigran-sigran, gra(of gara)walan, gurawalan; [kêgêlisên]: kageyan

gilês:

tindhês, tindhis, lud, giling; [anggilês]: tumindhês, tumindhis

galasah:

sulayah; [anggalasah]: akundhah, makundhah; [galasahan]: kundhah, gênturan

gulawênthah:

upakara, upadrawa; [anggulawênthah]: ngupakara, ngupadrawa

gulawat:

galayat

galewang:

[anggalewang]: jungkelang

--- 1009 ---

gêlap:

kêtug, kupak, kupaka, wrahaspati, pracalita, gêntêr, guntur, grah, grèh, gêrah, gêrêh, guruh, gurnita, graksa, graksi, gêlap, gêlapa, zie gludhug en blêdhèg; [gêlap tarung]: brajapeka

gilap:

rutya; [agilap]: gumilap

galêpung:

tapang

galadhi:

anggaladhi, cicikat, ramtam of rumantam, ngrantam

galudhug:

kêtug, tadhati, pracalita, prakopa, patêr, guntur, gura, grah, gêrah, gêrêh, guruh, gurna, gurnita, gura(of gora)gadha,

--- 1010 ---

gêtêr, gipih; [gumludhug]: mrakosa, gumêntêr, gumuntur, zie gêlap en blêdhèg

galeyah:

jungkarangin; [gleyah-gleyah]: anjungkarangin

galeyor:

[galeyoran]: gayorar

gulma:

[sagulma]: 1,000,000.000.; [sapuluh gulma]: sacamu

glimplang:

sulayah

gilig:

kungku, walah

galuga:

artu, datu, lêtu, dhatu, gêluga, galêga; [kaya galuga]: gumaluga

galugu:

tiris-tiris, dhatu

galagah:

rayung

galigir:

gêgêr

galagat:

sis

galêbêg:

[anggalêbêg]: malêbêg

galathe:

ngulanthe

galathak:

[angglathak]: gulathe, ngêlathak

gêlang:

karah, gêlang, bujangkara, binggêl; [gêlangan]: gêlangan

--- 1011 ---

gêlêng:

[gumêlêng]: nipuna, nimpuna

gêlung:

ikêt, krindha, kridha, kisu, keswa, kesyari, kistha, sarasadya, sanggul, padmaraga, pata, patah, pêluk, payuh, payoh, gêlung, gêlunga, gêlungan; [araning gêlung]: mangunêng galuh; [kancing gêlung]: kisi, sadak; [tutuping gêlung]: usnipa; [atutup gêlung]: makundha; [gêlungan]: apatan; [gêgêlung]: kokondha; [gêgêlungan]: kisun, keswan; [anggêlung]: makistha, matah, ngistha; [pagêlung]: gêlung

gilang:

[gilang-gilang]: lumèh, mayang-mayang; [gumilang]: sucar(of suwêr)na, maya; [gumilang-gilang]: anangara, maya-maya; [gilang- gumilang]: gilar-gumilar

--- 1012 ---

giling:

pilis; [gilingan]: putêran, panggaling; [anggiling]: mutêr; [pagilingan]: pagêratan

guling:

umandhe, kagila, tumandhe, surăngga, wisik, pêpêdhak, pidhara, guling; [gêguling]: umandhe, wisik-wisik, mandhe; [gumuling]: kumule

gulung:

rok, kukud, kukut, kêlun, kulum, sulung, wêwêr, lulun, lembak, pulung, gulung; [gulungan]: wêwêrên, gêba(of gêbo)ggan; [anggulung]: lumulun, makêlun, mêwêr, mulung, mupulung, ngrangkud, ngrangkut, ngulum; [anggulung urip]: martalulut; [panggulung]: pakêlun, panggêlêng;

--- 1013 ---

[gumulung]: agulung, sumulung, lumi(of lume)mbak, mêlulun, gu(of gumu)lung; [agulung]: mapulung; [agulung-gulung]: mapulung-pulung

golong:

awu, êpul, apya, carêm, danur, dirês, duwila, tupul, tumpul, tunggal, saranga, sulung, samuha, sabayantu, pupul, marmat, glêng of gêlêng, golong, gêbag, gêbog, barak, biyantu; [golongan]: ewo, kuthah, pupulan, gatra, gotrah, gêbagan, gêbogan, barakan; [gêgolongan]: pupul- pupul; [golong-golong]: awu-awu, tunggal-tunggal;

--- 1014 ---

[sagolong]: swar(sawar of sawêr)ga; [sagolongan]: sagotra; [panggolong]: panggêlêng; [gumolong]: sumulung, jêminul, murti; [agolong]: mapulung, mapupul; [agolong-golong]: mapulung-pulung

galinggang:

anggas, ragas; [galinggang cêndhana]: ragas

gupuh:

sugun, sugun-sugun; [gupuh-gupuh]: gorawa, grawalan, ga(of gu)rawalan, gada-gadan, gita

gêpok:

aras, anjawat, umaras, angaras, maharas, maras, mawisik, mangaras, ngarasa, ngaraga, ngrabasa; [gêgêpok]: jajawat

gupak:

kundhah

gapit:

apit; [kagapit]: kapitta

gèpèng:

kêping

gadhe:

wujang, pinjêm

gêdhe:

ar-ya, ardha,

--- 1015 ---

arya, aryya, umba, ambuta = abuta, agal, agêng K, agung, anggakara, narpa, cintya, raja, rajah, raya, kruk (= sathekruk), dara, drêsa, dêrpya, dipa, tanta, tara, titir, tangkil, srênggi, subi, wara, warya, waryya, wwara, pati, dhan, dhara, dhiyas, jala, mah, maha, ga, gêne, ganal, gori, goraya, gwang,

--- 1016 ---

gilang, gêng, gung, gênga, gunga, bandana, bakat, buta, bisana, bêsar, bimana; [anggêdhèni]: manggalani, gungi; [anggêdhèkake]: diwasa sita; [kagêdhèn ati]: lambêk; [panggêdhe]: acintya, irma, esa, maha esa, ulu-ulu, di, sisirah, prawara, pramuka, pala, panghulwa, manggala, busur, bama; [panggêdhening dalan]: manggala; [panggêdhening pangadilan]: prawara, prawaraniti; [gumêdhe]: Ahêngkara; [gêdhe dhuwur]: goraya; [saya gêdhe]: sangkin agung; [wong gêdhe]: bimana; [luwih gêdhe]: Atbuta, Abiwara, kat(of ko)tbuta, protbuta, gorarèh,

--- 1017 ---

goraya; [godha-gêdhe]: gora-godha

gudhe:

wrêgung, jugul

godha:

ra(of rê)ncana, kunya, do, tapêh, waswas, wilaywa, laga van dilalaga, pèwêh, mayakara, ba(of bê)ncana, bidhung; [anggodha]: ambêncana, ambidhung, angrancana, angrara, angrumapaka, angingi, anglalara, rêncana, rumancana, rumuwat, dumo, tumapêh, waswas, ma(of mê)ncana, mrancana, maswas, mèwêh, mèwêhi, molaha, mamancana, mangra(of mangrê)ncana, mangsana; [panggodha]: rêncana, wiwas, prancana,

--- 1018 ---

prabancana, pama(of pamê)ncana, pambancana, pamangcanan, pabancana, bancana; [panggodhan]: pamacanan

gêdhah:

găntha

godhoh:

pani, panoka

gêdhondhong:

gêdhongdhong

gêdhêpêk:

dhepok; [ngêdhêpêk]: sadhepok

gêdhèdhèr:

dhèdhèr

gêdhêg:

popok; [gêgêdhêg]: kèswala, kala, gêlêh-gêlêh; [gêdhêg-gêdhêg]: pok-pok; [anggêdhêg]: mahane, mahawêla

gêdhug:

[gêgêdhug]: agul-agul, di

gèdhèg:

gêdhêg; [gèdhèg-gèdhèg]: gêdhêg- gêdhêg

godhèg:

cambira, cambang, jambang

godhog:

kêla, liwêt, gyanga; [anggodhog]: lumiwêt; [panggodhogan]: dangdang

gadhang:

gantang; [anggadhang]: mangêbang

gadhing:

anggas, da(of dê)ntas, wêlang,

--- 1019 ---

jaludha, gadhing; [gadhing kang padha gêdhe lan dawane]: jaludha tata gati; [krambil gadhing]: nyudênta; [kaya gadhing]: dumanta;[15] [wit gadhing]: purwadênta

gadhung:

tijêm, jang(of jăng)ga, gadhung; [kaya lung gadhung]: gumalungga; [kêmbang gadhung]: jangga

gêdhang:

kisang, pisang, gadhyanga, gêdhang; [godhong gêdhang]: hudamala

gêdhong:

candhi, candhya, kumba, sorong, sapathika, warangka, panjara, parsada, prasada, ma, gupit, bêson; [gêdhong panulisan]: prasadisthika; [gêdhong paturon]: gupit, măndhakiya; [gêdhong mêmeron]: prasadarga; [juru gêdhong]: prasadaha; [gêdhongan]: panjaran; [gêgêdhongan]: prasadapa; [anggêdhong]: manjara, mar(mêr of mra)sada, ngurung

--- 1020 ---

godhong:

ujungan, ron, rona, rondhon, randhyan, rodamala, ryan, taru, taruh, turah = turwa, trêna, sêhên, suhun, supatra, lata, patra, dhahon; [godhongan]: suhunan, patran; [gêgodhongan]: taru, taruh, trênna; [agodhong]: mapatra; [băngsa godhong]: băngsa patra; [godhong rêmbulu]: zie rêmbulu; [godhong mulêt]: patralalita; [godhong gêdhang]: zie gêdhang; [kaya godhong]: matra

gajah:

anjana, hasta, hasti, ha(of he)sthi, hèsthika, elawana, nati, niti, rajamuka, kunjara, dirada, diraddha,

--- 1021 ---

dikprang, dwirocana, dwirada, dwiraddha, dwita, dwipangga, dipa, dipangga, dipăngga, samadya, samaja, waniti, liman, panjara, pinggala, jana, yutta, maniti, matêngga, matênggah, matênggwa, matênggya, gunjara, gaja, gajaha, gathamuthu, brajamuka, bamata; [gajahing ratu]: yajahpati,[16] gajahendra, gajendra; [gajah mêta]: gajah èndriya, gajendra, gajèndriya; [gajah gêdhe]: gajaksa; [ratuning gajah]: yajahpati, gajahendra, gajendra; [karang dhapur gajah]: karang liman; [anunggang gajah]: maliman; [ambuntut gajah]: ngikuniti;

--- 1022 ---

[pangamuking gajah]: mêta; [gajah urawan]: bênawa; [gajah hwapura]: (araning nagara Ngastina); [gajah ngoling]: (araning sumping)

gajih:

almaka, walam, la(of lê)mak, pinyaka, palam, minyak

gajêg:

rangu, kawa, kaba, bêdhandho; [gajêg-gajêg]: rangu-rangu, kawa-kawa, kaba-kaba, sêmang- sêmang, sigan-sigun, wagugên, pangranggonan, minging

gujêg:

[anggujêg]: mêjêg, ngrêjêng

gujêng:

[gujêngan]: walêsan

guyu:

guyu, guyun, guywa; [gêguyon]: siwwan, guyun, guywa-guywan, guyya-guyyan; [dadi gêguyon]: guyu-guyun; [angguyokake]: manghaswakên, manghasyakên; [digêguyu]: kaswa;

--- 1023 ---

[paguyon]: paguywan, paguyyan; [gumuyu]: haha, aswa, asya, aguyu, aguywa, aguyya, sah, siha, wakur, pacêh, mahaswa, mahasya, guywa, guyya, gumuywa, gumuyya, ngrêja

gayuh:

kayuh; [anggayuh]: anggayur, masambit, manyambit, ngasthaka, nguyu, ngayah, ngayuh

gayêr:

[anggayêr]: ngimêr

gayor:

ganjor

giyak:

ciya, sênggak; [giyak-giyak]: ciya- ciya, ciyak-ciyak

gayam:

gaiam (sutraiye), gahyam

guyub:

[angguyubi]: mangrwakitani

gayung:

sambit

giyêng:

[anggiyêng]: agiramita

--- 1024 ---

geyong:

[pageyongan]: pahyunan

goyang:

hyun, genggong; [anggoyang]: ngapita

gêmuh:

unu, sarêntêg, pupuk

gumoh:

gumêh

gaman:

[= gêgaman]: aksara, astra, asthra, asthrah, doda, sanjata, sara, sikêp, sêtra, susrama, sastra, saswi, suwastra, sula, wastra, wayuda, dhandha, dhandhana, dhasthra, yuddha, yoddha, yudha, yodha, braja, busur, bêdhama, bajra; [gêgaman cakra]: cakra daksana; [gêgaman linuwih]: warahastra, warastra;

--- 1025 - --

[gêgaman landhêp]: sulastra, brajatiksna; [gêgaman pamungkas]: saramuka; [gêgaman mandi]: pasayuda; [gêgaman gêdhe]: busur; [gêgaman bundêr]: candrasara. Ing ngisor iki araning gêgaman yasane para dewa kang muni ing layang P. R. I. sinambungake lan araning gêgaman ing têmbung Kawi ing dhuwur mau, kaya ta: ardacandra (= panah), arpasa, alu-alu, alugora, nagapasa, nanggala (panah), cundrik, candrasa (= panah), candra purnama (panah), cundha, căndhaberawa, cacap, curiga = kêris, cakra, calum, calimpit, cingkara, rajang, kunta, kanjar, kurandha, kartala, karsula, katana, kalaka, kalawahi,

--- 1026 ---

kalabraja, druwasa (= panah), duduk, tuhuk (panah), trantang, trisula, taladhak, tomara (= panah), tamsir, tunggara, sarata, sarampang, sakri, saddhaka, suwadana, sali (= panah), salukun, salemuka, sudhana, sanggali?[17] P. R. 130-4. v.o., wiswa pracăndha, lohitamuka, lori, luyang, limpung (= panah), parapu (= panah), padma, patrêm, petak, palu, piling, puthu, dhêndha, dhadhali (= panah), jinggring, martyajiwa (= panah), musara, musala, masbun, gandhi,

--- 1027 ---

gada, gayur, bindi, barandang, barduwak, baraddhi, bramastra, berang, baduwak, bosur, bewak, badhama, boji, bajra; [gêgaman panunggalaning mriyêm]: gurnada, gutuk api; [gêgaman pangabaran]: narayana; [kacangan gêgaman kêris enz]: dugamana

gumun:

wèh, wismaya

gumêr:

ahuhum, kumyang

gumrambah?:

sumrambah, sêtwak

gêmak:

kayali, puyuh, maninting, maniting

gêmêt:

titipa, bèh

gumuk:

gili, gêgêr

gamêl:

pakathik

gamêlan:

tabuhan, sêrgala, wahnana, pradangga, pradăngga,

--- 1028 ---

padhahi, mar(of mêr)dangga, mar(of mêr)dăngga, mra(of mrê)dangga, mra(of mrê)dăngga, găngsa, bêrdăngga; [araning gamêlan]: galaganjur

gampang:

niswa; [gêmpil]:[18] lirip, numiswa, bawuh; [anggêgampang]: maniniswa

gumyur:

kupyur

gambuh:

(têmbang teng.), nanging kanggo ing macapat, têgêse: lantèh.

gambèn:

[gêgambèn]: suraya

gambar:

reka, kar, karas, tulis, bisu; [dewaning tulis gambar]: hyang hyaning surata; [anggambar]: gatra

gambir:

urip; [kêmbang gambir]: wratmaka, warsiki, puspatigura

gambira:

[anggambira]: kumati

gêmbil:

(pipi kang mondhol-mondhol), ca(of cê)mil

gimbal:

jatha

gombal:

[gombalan]: burawakan

gêmblung:

umbang, ugwang,

--- 1029 ---

ungap

gombyok:

ombyong, kangdha, worah-warih, wêgig, bara, barong, balênggi; [gêgombyok]: wêwêgig

gambyong:

gambyung

gambang:

grantang, granting, garantang, garanting, gêrantang, gêrantung; [gambangan]: grantungan

gêmbung:

ka(of ku)wănda, ka(of ku)wandha, lawaya, lawayan, laweyan; [gêgêmbung]: lalaweyan

gamêng:

[anggamêng]: anggêmpung, parêng, ngêndhanu, ngêtêpêng, ngawandha

gêg:

[kanggêg]: kapirangu

gaga:

gaga

gage:

mèh, gwari of guwari, gêlis

gigu:

nesa, taha

gugu:

siwo;

--- 1030 ---

[gugon]: gêgwan of gêgyan; [anggugu]: nakwani; [anggugoni]: nakwani, numuhyakên

gagah:

danaga, danaka; [anggagahi]: nanggulangi

gugah:

bangun; [gugahan]: bangunan; [anggugah]: matangya, mawungu, mungu; [panggugahan]: panangyan

gagan-gagan:

(araning godhong)

gêgêr:

[= gigir]: adaddha, kriha, walakang, wugyatan, pêngkêran

gigir:

zie gêgêr

gègèr:

aru(of aro)-ara, akrak, atêr, awrêg, abaran, abyar, abyaran, rêtu, krak, durbala, wrêg, prakatha, byar, babar; [gegeran]: wurahan, barusan, byaran; [kagegeran]: awu-awu, kabaran, kabyaran,

--- 1031 ---

kababaran, wrêg; [agegeran]: mawurahan, mababar, mababaran

gagar mayang mas:

kalpataru

gagrag:

gagar, ngarang; [anggagrag]: angkèn, ngurag, ngarang

gigrig:

lirig

gogrog:

ruru, têrag, têrèg, sapa, luru, lupa, layata, guntur, ngarang

gagak:

utpata, ajap-ajap, kaka, kagana, kangka, sawabukti, sobaksana, wayasa, dhandhang of dhangdhang

gagas:

uparêga; [kagagas]: kasêp, kagêgyan

gigal:

nikal

gugup:

kagyatgyat, wuragyat, lasagèt, pakrak, goranga, gilap, gupur, gup-gupên;

--- 1032 ---

[gugupan]: wuragyatên; [gugup-gugup]: mahanjyan; [gugup-gugupên]: gupu-gupurên

gêgêm:

rêgêm; [kagêgêm]: kagêm

gagang:

wuli; [gagang nom]: lêgon; [gagang pari]: dami

gabah:

galing

gubah:

aruh, ra(of rê)ncana, racana, rumpaka, samir, langse; [gêgubahan]: aruh-aruhan; [anggubah]: ra(of rê)ncana, racana, rumancana, rumanana, macana, ngrancana, ngracana

gêbêr:

samir, dhingdhing, gubah, zie aling-aling

gubar:

(araning têtabuhan ing jaman kuna)

gubras:

aras, kurah, kuthah, sumduk, lumoh, mapulang

gubêd:

kulad, tut; [anggubêd]: tumikal, tumalya,

--- 1033 ---

wilut, mamundhyat; [kagubêd]: kawilut

gêbèl:

tembak, jirap; [anggêbèl]: ngrèb

gubêl:

[anggubêl]: sumêsêl, matwang, milêt, milut, babana, ngawun-awun; [panggubêl]: panêsêl

gêbyar:

êla-êla, ulap, ujwala, kênyar, kilat, kêdhap, dilah, sênên, srêng, sukada, wêdhar, larap, pradipta, jyalita, muwaha, gilaka, gyat, binawa; [gêbyaran]: larapan; [gêbyar-gêbyar]: angkara-kara, kêkêncaran, rindik-rindik, kêdhap-kêdhap, makara-kara, gumilang-gilang, ngidhêp; [anggêbyari]: ngênyari; [gumêbyar]: ujwala,

--- 1034 ---

ujyala, agyat, abra, angkara, kênyar of kumênyar, kramma, sumênên, kumêdhap, sumunar, sumar, sumirat, sumakada, sumyar, lumarap, lumrang, pradipta, prabaswara, mradipta, marakata, makilat, gurilap, gyat, gumilang, bra, baswara, ngunguwung; [sagêbyaran]: sateja

gêbyur:

[gumêbyur]: mradipta

gabug:

gadhu

gêbêg:

[anggêbêg]: ngimêr; [anggêgêbêg]: ngimêr-imêri

gêbug:

gabag, bag; [anggêbug]: mabangga; [anggêbugi]: manjamalani; [panggêbugan]: pamedan

gubug:

grêwug, grêdhug

gabêng:

uwêng, gabus

--- 1035 ---

gêbang:

ngêbang

gathik:

anggas, mawa

gathuk:

du, têmpuk, tungtum

gêthêk:

thêthêk

githok:

praswa, pra(of prê)stha, juluk of jêjuluk, jitha, griwa, giwa

guthêk:

wilik, petak, bilik; [guthêkan]: gupit, guthit, guthita; [paguthêkan]: pabilikan

gathul:

alpa

gêthing:

pahing

gêng:

[ngênggêng of digêng]: dumêngdêng

gung:

[= agung]: hu, wir, ngar; [gunggung]: samah, wilang, puji, gora-gora; [anggunggung]: masadhara, galang, nglêmbana, ngalêmbana; [panggunggung]: êla-êla, alêmbana, rêga, puji, jantur, galang; [êgung];

--- 1036 ---

[ngêgungake]: patoha; [kagungan]: kawibawan; [anggung]: kênnoh; [gumunggung]: thangkus

gong:

sang(of săng)ka, sangkya; [wong gawe gong]: anggêndhing; [gong tanpa pêncu]: bèri

gangsir:

anggira, kintrangsa, kitrangsa, makri, makrima

gingsir:

hosah, larwa, linggar, linggang, prasana, giwang, gebang; [anggingsirake]: masyakke; [gumingsir]: guling, mradana, gumiwang

gangsing:

[anggangsing]: gumangsing; [gangsingan]: gangsing

ganggu:

[= ganggu-ganggu]: nukarta, ngar

ganggêng:

agêr-agêr, lana, gyang-gyang, gang-gang

gonggang:

ambramaga

be:

bro

buh:

lalayan, laleyan

bau:

astha, sikara, wahwa, wijang, lêngên,

--- 1037 ---

pa(of pê)ksa, pujang, bahu, bahya, bahi, batyi, buja, bujang; [abau]: sawiijang; [bau papat]: catur buja; [kêlat bau]: bojakara

bae:

kintwi, kewala, sahaja, saja, wahya, prawala, juga; [baèn-baèn]: lalan; [ambaèkake]: ngupama

baud:

ahud, kitarta, tarta, sèngêh, wihikan, wahar, widagda, lèswan, limpad, pandhuya; [kabaudan]: kapandhuyan

baudhêndha:

zie Sultan Ibrahim

bun:

èsning, usara, kusara, kusare, kosara, kuswara, kasyara, tu(of to)sara, susyara,

--- 1038 ---

bun; [nadhahi bun]: makusara, makusyara; [ngêbun-êbun esuk]: ngawun-awun

bina:

[kabina-bina]: abisana, abisama

bênêr:

anta, urus, arjwa, asinggya, ayu, na(of ni)ti, rêju, titi, titis, tasdik, tistis, têpat, sêr, sidi, sidya, sata, sipat, sidhi, sidhya, sumidi, sumawi, singgih, widi, widya, widhi, lu, jujur, yaya, bèh, ngangkas; [bêbênêr]: angkas-angkas, ngênêr-ênêr; [ambênêr]: inte, awrêg,

--- 1039 ---

angkas-angkas, sumipat, sumidhi, sumidhya; [ambênêri]: nuduhi; [ambênêrake ingupihe]: mahaywa, manidyakên, masidi, mayu, ngupèhi; [kabênêr]: kasidi, kawidi; [kabênêran = sabda kaluhuran]: iswara; [kabênêran]: kaênêr, kasidiyan, kawidiyan; [binênêr]: sinidi; [binênêran]: aniddhi; [binênêrake]: ingupihe; [ambêbênêr]: umangkas-angkas, niddha, cisênêr, mênêr-mênêr; [bêbênêran]: rajaniti, praniti; [bênêr angati-ati]: sriyatna; [bênêring têmbung]: niti krama; [bênêring sastra]: niti sastra; [tata bênêr]: kramaniti

bênèt:

têlari

bêning:

êning, hara, arja, naba, ning, rasika, dipaja, tuwi, sa(of să)nta, sadu,

--- 1040 ---

we, prasănta, pawitra, pangupasănta, jrêni, jrênih, mahêning, mar(mêr of mrê)ta, makêning, maya, baya; [ambêningi]: mêning

bêncah:

wêncah, tatah, pyah, pê(of pi)yuh, pyaha, dhuhan; [ambêncah]: matah, maringit, myah, mê(of mi)yuh, myaha; [pambêncah]: pangirid

buncit:

[pambuncit]: pamêkas, pangiku

boncis:

jugul, jugul karayana

bancang:

calang

boncèng:

[amboncèng = anggoncèng]: mawungcyat

bêndu:

capala, runtik, rudita, rêngwa, krodha, duhka, duka, tulah, tulaha,

--- 1041 ---

sarik, sutsut, sungsun, wikara, wikalpa, wudhung, wuyung, pagêlêng, gêlang, gêlêng; [bêbêndu]: ruruntik, duduka, sapudhêndha, sungsut-sungsut, pasu, musibat; [pambêndu]: pamulung; [abêndu]: mawuyung; [tan darbe bêndu]: munasika

bindi:

(araning gêgaman ing jaman kuna)

bănda:

[bêbandan]: pipikwatan, pipitutan, bubar

bundêr:

unu, untêr, utêr, căndra, wistha, wêlu, lu, purnama, padma; [bundêr landhap]: cakrawala; [luwih bundêr]: wilaja; [abundêr]: mawêlu

bandara:

rakryan, tuan, tuwan, kăndha, kakandha,

--- 1042 ---

kakăndha, kètu; [bêndara]: W. A. aub-aub, tutuwa

bandera:

ka(of kă)ndha, kêkăndha, dwaja of duwaja, daludag, dyaja, tandha, tandhana, tandha-tandha, tăndha-tăndha, tambana, tambara, têngran of têngêran, tunggul, sinjanglaga, lalayu, supralêmba zie layu; [bandera gêdhe]: baradyaja

bandrèk:

cêlor, macêlor, mapulangcêlor

bandak?:

cere; [bandak-bandarakan = pidak padarakan]: cere, cora core pracara

bandul:

iyun; [ambandul]: mahiyun; [bandulan]: iyunan, talyun, talyun talyana

bandang?:

ngangsêh

bêndung:

kawang, tambak, sètu, sètubănda,

--- 1043 ---

sètubandat buta, sètubandat butalyu, pêt, pêtang, bănda, bêmbêngan, bêngkung of bêngkungan, bungkêng, bêngêng; [bêndungan]: kêmbêngan, tambak, tambakan, si(of se)tu, situha, dhawuhan; [bêbêndungan]: sètu-sètu; [bêndung-bêndung]: sètu-sètu; [ambêndung]: ambêngku, nambak, nambakya, sumi(of sumè)tu, mêtang, mêgêng; [bêndung-binêndung]: tambang têbêng

bantu:

ambul, cicil, tundha, tulung, sumbang, winta, wantu, wuntu, wantya, waluh, lud, lagi, palêh, paluh, palwah, banjêl; [babantu]: wantu-wantu, lagi-lagi;

--- 1044 ---

[ambantu]: nundha, tumundha, malêh, ngambul; [ambatoni]: mantoni, matambêhi, mawuh, malêh, maluh; [kabantonan]: kapitundha; [banton]: palêhan, puluhan, palwahan; [bantonan]: wantenan, wanteyan; [pambantu]: pamêwah, pangambul; [pabantonan]: pawantuwan; [sabiyantu]: panatiraga; [abantu]: mawana; [abêbantu]: malêh-malêh

buntu:

kumêmpêh; [bêbunton]: wêwêngkan

bantah:

wantah; [bantahan]: wantahan

bantên:

ramu, ramon, dadaha, tawur; [bêbantên]: huti, nanggul, tatawur, tawur-tawur; [abêbantên]: matawur, basu

bantar:

wantar, madrês

bantêr:

andrês, krak, kras of kêras, kral of kêral, kas,

--- 1045 ---

kas-kas, drata, dras, drês, dar (dêr, dra of drê)sa, drêsta, dyasya, tarik, tipa, tipana, sahasa, sasa, sigra, pantar, madrasa, madrêsa, bancar, bawisya; [ambantêr]: nêru; [ambantêrake]: mantar; [bantêran]: pantaran; [luwih bantêr]: drêsamaya, drêsyamaya

buntar:

tunjung, luntar; [ambuntar]: lumunar, ma(of mê)luntar

bêntêt:

èsèl, supênuh

bintit:

pêdhe, balut

buntut:

Iku, kuncu, demus, wogyat, punca, pangkur,[19] burit; [ambuntut]: munca, ngu(of ngo)ncang

bontot:

wawar, ju

--- 1046 ---

bêntus:

wantus; [ambêntus]: mawantus; [kabêntus]: kawantus

buntas:

lantas, gandhang; [abuntas]: malantas

bontos:

wyan, ju, gandhang, gunjung, buntas

bantal:

antêban, istani, karangulu, kajang sirah, tadhah sirah, sayakasti, sanghulu, lêmpêr, lêmpir, pamardana; [bêbantal]: lêlêmpir; [bantal sungsun]: kasitani, suragantya

bêntêl:

[kabêntêl]: kêbêtêk

buntal:

udaraga; [bêbuntal]: pêpênyon

buntêl:

bungkus

buntala:

(aran dhapuring kêris)

banting:

wanti, lurwa; [ambanting]: lumuruwa, manting; [kabanting]: kalurwa; [pambanting]: pamanting; [pambantingan]: pamantingan

bênting:

pêkak

buntung:

kuthung, wuntung

banuwati:

wara mahèsi

--- 1047 ---

bêndha:

kokap, tombol, bandhya

bêndhe:

rontaka, têngara, têngari, sang(of săng)ka, pancajannya, gubar

bêndho:

bodhi, bodhing

băndha:

ba(of bă)ndha, bara; [ambandhani]: mamandhani

bundhêt:

salisu, mandana

bondhot:

gêrot; [bondhotan]: gêrotan, grêng

bundhês:

wutu

bandhil:

ringit-ringit, tuduh

bandhul:

tulak bara, tampang

bêndhal:

majambat

bundhêl:

ugêm, simpul; [abundhêl]: masimpul; [ambundhêl]: mulêt; [ambundhêli]: nalyani, nimpuli; [bêbundhêlan]: tali-tali, pasambulihan

bêndhoyot:

bunayak

bandhêm:

walang, li(of le)mpar, pandhêm, gêlap, balala; [ambandhêm]: mêntur, manampar;

--- 1048 ---

[bêbandhêm]: pramu(of pamu)gari

bandhang:

[ambandhang]: ambahak; [kabandhang]: kapar(of kapra)cundhang

bêndhèng:

[bêndhengan]: ngawinan

banjar:

maju; [bêbanjaran]: gêng-gêng

banjir:

rob, tru(of taru)na, têdhuh, wa, wênawa, wutah, ladhu, pasang, guntur, baha, bêna, banjir, balabur, byur, ngrabda, ngêbêk; [kabanjiran]: kalabban, kagunturan, kabyuran; [banjir saka ing gunung]: amah gunung, guntur

banjur:

adarus, durus, dyan, dumurus, dumuk, tulung, wasa, lunta, lantas, lari,

--- 1049 ---

lalu, laju, lajur, lajwa, layu, laywa, lumastantun, lumaju, lumajwa, mangasut, gasi; [ambanjur]: ancuta, andurus, kumucup, tumênggêl; [ambanjurake]: mêrlaju, malajukên; [kabanjur]: cor, cêlor, kadurus, kadaluru, katulung, kalaju, kagasya, kabanjut, tula-tula, maran; [kabanjuran]: kalayunan; [pambanjur]: pangasub; [pambanjuran?]: palajuwan

banjaransari:

(têmbang ged.). Têgêse: patamanan

banjut:

[ambanjut]: mulung; [pambanjut]: panganjut

banjêl:

[ambanjêl]: masung, maju

banjêng:

[ambanjêng]: gonjong

banjêngat?:

lumba

banyu:

har,

--- 1050 ---

hèr, hèrning, arus, ar(of èr)juna, udaka, etu, etuh, esah, hwas, udhaka, hya, hyar, amêrta, angaka, ăngga, nera, nadi, narmada, ning, cir, ranu, rancak harni, durya, tirta, tikta, takatha, tati, tita(= titta), toya, toyan, tuban, tangaka, sindu, sunda, sindu upaka, sindhu, sanghara, sangar, sangara, we, wèh, warih,

--- 1051 ---

wrêseka, witaka, wwi, wwaya, wwaye, wwayiki, walahan, wa(of wê)lahar, wulus, wulusan, wya, wyu, way, waya, wayi, wayu, woya, waya-waya, lodana, lodaka, lwah, ludha, ludhaha, paya, dhaka, jahnawi, jahning, janawi, jala, yah, yèh, yahning, yani, yèng, mèr, mar(mêr of mrê)ta, gang(of găng)ga, banyu, baruna, bagu, bong;

--- 1052 ---

[banyu ênêban]: windutirta; [banyu urip]: arkara, tirtamarta; [banyu upas]: arkasa, toya rèh tata darma; [banyu alaran]: hèr talindha; [banyu ing wêwadhah]: èrjuna; [banyu ing jêmbangan]: arjuna; [banyu tumampar]: ahèrtali, hèrtali, hèrtalidhang, hèrtambang, talihar, wesundara, wasundariya, pêtha, ngèrtali; [banyu santêr]: hartara; [banyu wayu]: windutirta; [banyu larangan]: tirta; [banyu mandi]: arkamaya, hèrkamaya; [banyu gawean]: arkara; [banyu guling]: hèrtyali, hèrtambang; [banyu gêdhe]: mahatirta; [banyu bêning]: har, dasunda, wasundari, wayira; [banyu bêning kang mili]: arsunaba; [banyu banyakan]: arusan; [banyu ngêlêm]: sang arakal; [unthuk banyu]: pêtha; [akèh banyu]: loh jinawi; [ilining banyu]: arus; [ênggon banyu]: pahyaran; [kailèn banyu]: kabanyu-banyu; [karang banyu]: karang we;

--- 1053 ---

[tètèsing banyu]: hèsning, naricis; [silaking banyu bêning]: hèsning; [lunturing lêmah kêna ing banyu]: gigis; [maniking banyu]: manihara; [ngêmu banyu]: umor; [banyu-banyu]: hèr-hèr; [ambanyu]: manghèr; [ambanyoni]: mahar, mahyar, maluwaha, maludhaha; [binanyonan]: tinnaya; [pabanyon]: patuyya

banyak:

awija, ang(of ăng)sa, wranggura, gangsa; [ambanyaki]: nyolo-nyolo; [banyak patra]: satapatra

bênthuk:

aras; [ambênthuk]: umaras, maras, ngaras; [bêbênthukan]: mawantus

bênthèt:

rahat, rêmpu, rêmpit, rêngka, rêngat, drapita, bêntar, bêla

banthèng:

andaka, adaka, hung, angun-angun, saraca, sarawa, jawidha,

--- 1054 ---

yawa, go, goh, gohgo, gardaka, Tjemp. 143-7. v. o., gi (of gu)risa, gawindra, gawaksa, gawala, bapakridha zie sapi; [banthèng gêdhe]: gra(of grê)ndaka, gurdaka; [nêpsuning banthèng]: mawa

bucu:

cêngêl, dhangkak

bècu:

[beca-bècu]: cênggir-cênggir, tênggir-tênggir, janjan, jangjan, majanjan

bocah:

oring (matèni oring), rara, rare, raryya, raraya, wala, larèh, jabang, yi; [bocah cilik]: lêngit; [rencang lare K.]: macahyatmaja

bacin:

cisênêr, kumbas, yu, mêr

bacok:

bodhi

bêcik:

êni, anda,

--- 1055 ---

endah, aro, arjasa, arjwa, adarma, hètu, atah, utama, iwêh, êla, ayu, aywa, ayyadi, nawa, canti, cantantya, ca(of ci)ntya, cirang, rahayu, ra(of rê)ncana, racana, racaba, rurum, radin, rasika, rêja, ramya, kiris, di, dani, dênnaya, dinya, darma, dati, dya, tantya, tulus, tama, tami, su, sae K., sa(of să)nta,

--- 1056 ---

sudati, sasmaya, swa, suyug, samuwa, su(of so)ba, sèngêh, wahya, wirya of wiryya, wiweha, wimaya, lêhêng, luhung, lita, litya, langêh, lênglêng, lêngêng, pahajêng, pênêd, pira, pratama, pirawa, parja, prayoga of gya, pariminta, pelag, dhani, dharma, yu, yukti, yatah, yutti, yya, yuga, yogi, muwah, maya, mayu, mayantya, mèmpêng;

--- 1057 ---

[bêbêcik]: papracaban; [bêcik-bêciking pangarêp]: subamanggala; [ambêciki]: andani, anasakara, acantya, adini, alêsni, upasanta, umiwêh, imajêngi, umayu, ambangun, angdadi, rumê, rumancana, rumacana, rumêja, dupinya, sumuyug, wandani, nyănta, mahandani, ma (of mi ) harja, mihalêp, mahajêng, mahya, mahayu, mahayya, mananta, mandani, manadukara, macintya, maradin, martyani, mirawani, madani, miwêh, muwah, mupakara, mupasanta, madhani,

--- 1058 ---

maywa, mimpêni, mangandani, ngacantya, ngrancana, ngracana, ngracaba, ngadani, ngupasanta of ngupăsanta, ngajêng, ngaywani, ngayyadi; [ambêcikake]: umajêng, mangarjakên, ngaywani; [kabêcikan]: anindha, atah, atah iktri, ayunan, krêtyaman, kadarman, kasudarman, kawirawan, kalê, kalênglêngan, kayugan of kayugyan, kamuwahan, kagunan, darmatatya, dyarma, santani, sudarman, pahajêng, pahayu, pamiwêhan, yu, mar(mêr of mrê)ta; [ngatokake kabêcikan]: socamanggala; [binêcikan]: iniwêh, niniwêh; [sabêcik]: di;

--- 1059 ---

[pambêcik]: pamaya; [kalakuan bêcik]: susila; [luwih bêcik]: sudarma, subita, wimaya, mar(of mêr)tamaya; [labêt bêcik]: sudarma

bacut:

hir, da(of du)rus, darusa, dalurung, têhêr, songan, wurug; [ambacut]: malantas, maliwat, malaju

bêr:

trêbang; [ngibêrake]: mêrlaya; [mibêr]: atuha, umur, umibêr, rota, mar, mur

bur:

[ngaburake]: ambrasat, ambarasat; [kabur]: kabarasat; [mabur]: malirang, nglêmbara, nga(of ngu)mbara

bèr:

rob, lwa, balabur; [ambèr]: muntab, mathang, ngacêmbang, ngamba; [ngambèri]: ngalabbi; [ngêbèri]: ngalabi

bra:

[= abra]: mawwa

--- 1060 ---

bara:

samir; [sabara]: sapratana = 100,000,000; [sapuluh bara]: sasena; [satus bara]: sohini; [ambara]: ka(of ko)lana; [ambabara]: amèn, rena

biri:

[kabiri]: kawiri, bari-bari

biru:

[biru ênom]: gêdhah; [ngarubiru]: sumiwo

buri:

kari, demus, tulakang, wuntat, wuri, wurtya, wurya, wu(of wo)gyat, pungkur, buntat, burit; [tutburi]: tumutung, sèring; [atutburi]: masèring; [ditutburi]: katuturan; [kawuri]: (= kaburi N. kawingking K.), kalambung, suranta; [pamburi]: tulakang, pamuntat, pamugyat

buru:

nukung, kuya, suru,

--- 1061 ---

sêrang, lari, lud, lut, lulun, mantan, gacar, buru, buya; [buron kang bisa amèk nyawa]: mêrguna; [buron kala]: kala; [buron banyu]: wiyăngga, mayangga; [bêburon]: dhaga, mêrgu, burwan; [amburu]: usir, ung(of angung)sir, nrang of nêrang, nukung, numusir, sumuru, sumrang of sumêrang, lumari, lumut, lumulun, musir, malakya, mangungsir, ngungsir; [ambêburu]: aburwaburwana, burwaburwana; [ambêburu sato alas]: numpu; [kaburu]: kalari, kalulun; [pamburu]: pangusir, pangusiran

bèri:

[bèri bêndhe]: goracana, gubar

--- 1062 ---

brèh:

[ngêbrèh]: mangurudi, mangurus; [pangêbrèh]: pangwurus

buruh:

[bêburuh]: umèttêhas

borèh:

sijanu, wida of mawida E. T., widya, lawên, luluh, jênu of majênu E. T., mandara, burat; [bêborèh]: lawên-lawên; [abêborèh]: mawida

birai:

iski, umawa, egal, tru(of taru)na, wwalkala, wwakali, walkala, walkali, pugodra, yadi, mawa, bra(of bro)nta, bra(of brang)nti, brang(of brăng)ta, ingèski; [nêdhêng birai]: patyasa; [sing birai]: ngasik; [sing dibiraèni]: maksuk

brahala:

kabuyutan

braok:

[braak-braok]: cor-acor

brani:

warani

branang:

[ambranang]: a(of u)mya, asinang,

--- 1063 ---

abra, sinang, laka, lumaka, marah-marah, makabranang, masinang, mawyang, mabang, bra, bang, ngatirah; [kabranang]: kabangan

brancah:

wèsthining asmara

baranyak:

[ambaranyak]: thithat (= macithat Spr.)

brucal?:

[ambrucal]: anduka

burak:

ura; [amburak]: mangura; ngura

bêrêk:

[ambêrêk]: tumêtêr

brêkah:

[ambrêkahi]: mrawatyani

bêrkutut:

uka, kitiran, kiswara

bêrkasakan:

drubiksa, wicaca, pisaca

barat:

zie angin; [kabaratan]: (= kabaratên Spr.), kasiliran; [barat gêdhe]: brajwa

birat:

gindhala, banjut

baris:

abi, tapsara, tugur,

--- 1064 ---

sênjata, sikêp, wahini, yuda, baris; [pacak baris]: basuta; [pabarisan]: sulung; [abaris]: umadhang of madhang, sumikêp

barès:

sadhwa; [binaresan]: linak; [calathu barès]: senga

bêras:

dring, wupona, bras

burus:

[burusing ati]: sidawisita; [ati burus]: paramarta

boros:

tra(of têra)bas; [amborosi]: narabas

brêsih:

rasika, wuras, gurah; [bêbrêsih]: asoca; [ambrêsihi]: nuluyana, cuti, tumuras, murasi; [pambrêsihan]: pamurasan

brusah:

tondhêm, pracanca

brewo:

[brewa-brewo]: kêtêg-kêtêg

bruwah:

[pambruwah]: pamuwah

brawuk:

zie rawuk

brewok:

kodhowok

bruwès:

bris

barêp:

[anak pambarêp]: arsaja

--- 1065 ---

brodhol:

dhuhak; [brodholan]: udhulan; [ambrodhol]: udhul

bariya:

[Bathara Bariya]: Bathareriya

brama:

Brahma; [Brama]: jêjuluke hyang ..., Hyang Anala, Hyang Agni

bramana:

dhangacaryya, brahma, brahmana

bramani:

bramani

bramarawilasita:

(têmbang ged.). Têgêse: kombang ngêlèng

bramaloka:

(kahyangane Bathara Brama)

bramalokaya:

(kahyangane Bathara Brama)

brambang:

garnaha

brigi:

[briga- brigi]: gêthana-gêthini, brakutha-brakuthi

bêrêg:

têtêr, srêg of sêrêg, surung, sêsêr, wrêg; [ambêrêg]: nrêg of nêrêg, surung, sumrêg of sumêrêg, sumurung, sumêsêr, mêrganabi, madêrêng, mawrêg, gumêrêg; [pambêrêg]: pamrêg

berag:

hyun-hyun, abirawa, abirama,

--- 1066 ---

kakarsana, tru(of taru)na, sambega, wiraha, wiraga, wulinga, wigar, pulinga, mulinga, mong, gambira, barima, balingu, bêgor; [kaberagan]: kawigaran, kabalingu; [pamberag]: pamulinga, pangulinga

bragah?:

ranggah

bragadag:

bruwun

brêgas:

ganggas

bragaga?:

[ambragaga]: ambragigi

bragêgêg:

[ambragêgêg]: ngalênggêr

brabe:

[kabrabean]: umung, curah- curih

brabah:

acor, cor

barubah:

angkara, angkara drêmba, rêncaka, rangên-rangên, kapêgan, manggara-gara; [ambarubahi]: rumancaka

bribin:

curih, ruhan, sumrêg, wuwrêg,

--- 1067 ---

cacarêngêng, prakatha, pilêng, pêlêngên, mangkrak, gumrah, gumuruh, gègèr, bisana; [bribin-bribin]: curih-curih; [ambribini]: malêngi, mla(of malê)ngên; [kabribinên]: kapêlêngên

brêbês:

[ambrêbês]: ambrèbès; [ambrêbês mili]: kabarabas, malumis mata; [mrêbês]: drawaya; [mrêbês mili]: umis mata

brobos:

susup; [brobosan]: susupan; [ambrobos]: sumusup

brêbêl:

[ambrêbêl]: malêbêg; [marêbêl]: mêbêl

brêbêg:

[ambrêbêgi]: malêngên; [kabrêbêgên]: kapalêngên, mlangên

barang:

kara, kama, sing, warang, wiyang, pari, bara; [barang-barang]: kama-kama; [ambarang]: barang; [ambêbarang]: ambabara, rena,

--- 1068 ---

soroh, bara-bara; [sabarang]: anu, asing, niskara, sahama, saniskara, sanista, saro, sakirna, silir, salwir, samudaya, singa, singha, dhingdhing, mara, mangara; [sabarang-barang]: masing-masing; [samubarang]: rèh, kama-kama, sahasing, sing, sangguta

barêng:

anghrêt, rampak, daha, dumèh, tulus, sèri, sumpyuh, lyus, pantar, parêng, mah, mirak, mamin, gotra, bandhung; [barêng mara]: tarik; [barêngan]: pantaran; [bêbarêngan]: asrang,

--- 1069 ---

sèring, papantaran, papatêhan; [ambarêngi]: marênga, mamin; [abarêng]: parêng

barung:

arung, otêr, cangligi, tawung, suswa, sawaya, salah, sênggak; [barungan]: arungan, sarawungan, sênggani; [ambarung]: ambandhungi, naruh, narawung, narawungi, nalah, rumawung, samèni, sumacaya; [ambarungi]: prabandhungi, ngriwuk, ngarungi; [abarung]: sumacaya, sumalah, masanggani, gurnita

barong:

larong, bruwang of baruwang, basah; [ambarong]: ambasah, lumarong, ngrimong; [barongan]: adewagra, singakarti

bêrung:

[ambêrung]: lalu

--- 1070 ---

burêng:

abur, murwwang, murênga, murêngang, bubur; [burêngan]: uburan; [aburêng]: mawêlu; [pamburêng]: pamubur

berang:

bondi, bondhi, barandi, bra(of bara)dang, baradi, baradhaya, bodi

bering:

singit

borang:

ranju, bra(of bara)jag

borong:

dirgama, drirgama, suk; [amborong]: sumuk

brungkah:

ranggah

bringkuk:

bringkêk; [ambringkuk]: ambringkut

brêngkut:

[ambrêngkut]: ngringkuk

brangkal:

lungka; [ambrangkal]: nglungka

brangkang:

[brangkangan]: tagahan; [ambrangkang]: rumangkang

brêngkang:

[ambrêngkang]: mantaga

brăngta:

akung, ita, uya, raras, lararaga, lulu, langêng;

--- 1071 ---

[nandhang brăngta]: among raga, lulutkung

brangas:

branang; [brangasan]: panasbaran; [kêbrangas]: kêsêrêng, kabranang, kabangan, barang

brêngos:

hrawis, nilapracăndha, rawis of rawisan E. T., kundhala, ku(of ko)mis, kumbala

brongsong:

têngkurung

branggah:

kangkang, lampang

brêngêngêng:

[ambrêngêngêng]: anghrêng, wu, mahrêng, mêngêng; [ambrêngêngêngi]: mêngêngi

bak:

[= êbak]: rang(of rêng)ga, kuwara

baku:

prata, thêkul; [bêbaku]: kètu, kepanan

bako:

tambar, tambak, tambakya, sata K.

buka:

nilaka; [buka sri]: rukuh, kundhala; [bêbuka]: amurwani, daruna, wurwan, wuryan,

--- 1072 ---

wita, witwit, wiwingkis, wongan, par(of pra)wita, purwaga, purbaya, pakarana, pawita, dhadhak, dhadhakan, bawa; [bêbuka panantang]: pupucuk; [ambuka]: narbuka, miyaka

beka:

pèwêh, bêndana, beda, bema; [ambeka]: mèwêh, mèwêhi; [ambêbeka]: ngawu-awu

bakah:

prawatya

bakuh:

tagwa, tanggah, tanggên, tanggwa, tanggya, tanggwan, tanggyan, tanggwên, tanggyên, santosa, langgêng, pendah, pêr(of pra)kasa, prakosa (swa of sya), pratita, panggah of panggêh, gênuk; [bêbakuhan]: mawunuhan; [ambakuhi]: tumagwa,

--- 1073 ---

matagwa-tagwa, ngakasi; [binakuh]: kapanggah

bêkuh:

[ambêkuh]: mêkuh

bokayu:

dyah ayu

bakar:

nunu, tunu

bukur:

(araning bêburon sêgara)

bokor:

sangku, bukur

bêkik:

[ambêkik]: ambarêkik

bukak:

[pambukakan]: pamêngan

bêkti:

adapda, astuti, astutya, asthawa, kastawa, satuti, satutya, widya, pira; [saos bêkti]: majagralagawa; [sêmbah bêkti]: widyastuti; [ngabêkti]: umastuti, nadapda, natapda, mranata, mangênjali, ngastuta, ngumastawa; [pangabêkti]: anjali, ayannya, kastawa, widyastuti

bikut:

sumrikut

bêktupuk:

[of blêkêtupuk Spr.]: butupuk

--- 1074 ---

bêksa:

sra(of sara)ma; [bêksagada]: patrayuda; [abêksa]: mapatra

bêkisar:

sê(of su)ndari

bakal:

hyun, angde, angdhe, cakal, calon, cadhang, karang, pranya, mure, mayat; [bêbakalan]: candhang; [akal bakal of cakal bakal nagara]: witarêja; [ambakal]: manyêp; [ambakali]: makarang, madana, ngrancang

bakul:

dayang, walija, dhayang; [bêbakul]: dhayang-dhayang; [bêbakulan]: dhadhayangan; [ambakul]: malija

bêkêl:

patinggi; [bêkêl W. A.]: tunggu utawa: ancêr, lungguhe saparone patinggi

bokmênawa:

yapwan

bakung:

mangudhêng, bakung

bokong:

ataski, wangku, wangkong, prasila, pasmika, bocong

buda:

kakisiddhi

budi:

aryana,

--- 1075 ---

atindriya, èsthi, ambak, ambêk, agnyana, angên, angên-angên, cita, rosi, kusur, driya, daya, sadya, sita, wardaya, watêk, li, prana, pra(of para)ya, prayojana, prayonyana, prayognyana, yagnyana, nyanah, manya, buda, budi, badra, budya of budaya, budhi; [budi surakah]: ambêg sudagar; [budi linuwih]: mahagnyana; [alusing budi]: sudagnyana; [kurang budi]: marasma; [tanpa budi]: tanya; [bêbudèn]: pranan, bubudayan; [ambudi]: andriya, nangên-nangên, sumadya, prayojana, maryana,

--- 1076 ---

mrayonyana, mrayognyana, manya, mangên-nangên, ngangên-angên; [pambudi]: anwam, hèryya, hèsthika, ambêkan, pa(of pe)ndriya, pamindaryya

beda:

nirang, siwah, lanah, wa(of wê)nèh, wanya, weda, wêwênèh, wanghiwang, wingwang, laIn(= Mal.), lirang, pai, pae, pinu, pendah, prabeda, binak, bulah; [beda -beda]: maneka, bina-bina; [ambeda]: lumirang, mai, mrabeda; [ambedakake]: mae; [abeda]: mawanêh; [beda kanêpsone]: binarudra

but:

= rêbut; [ngêbut]: nub; [ngrubuti]: ngambuli

--- 1077 ---

butarêpan:

cambu(of cimbu)ruwan, kèmburuwan, tidharsa, timburuwan, samburuwan, samburowan, simburuwan, wi(of we)weka, luru

bot:

[= abot]: wrat of wêrat, wwat, wyat, yatbyat, mar(mêr of mrê)wata, marwwata, muta, muwah, brata, bwat, byat, byêt, byata; [abot-abot]: byat atêrêh; [ngaboti]: ngabyati; [ngabot-aboti]: mrati; [kabotan]: baringkut, ngandho; [pambobot]: pamot; [paabot]: brat; [bobot]: cacak; [bobotan]: cèthèt; [ambobot]: amot; [binobot]: tinimbang; [abot ènthènging swara]: srawa; [luwih abot]: byatita

bata:

satu, wathu,

--- 1078 ---

bata; [bata bètèng]: pamigih; [adêging bata]: limbaga

buta:

asura, aldaka, ra(of rê)ksa, rêksa-rêksa, raksa(of raksê)ksa, raksa(of raksê)ksya, ra(of rê)ksasa, rota, rasa(of rasê)ksa, rasa(of rasê)ksi fr., rasa(of rasê) ksya, kurandha, katwara, kawa, ka(of ko)lana, kalanasura, kalarupa, kalaka, kujana, danawa, danur, duraatmaka, duratmaka, durga, dirgya, durbiksa, ditya en nityi fr., dasusa, diyu en dyani fr., sura, sura danawa, surajênggala, srênggi, srêngenge, wisaca en wisaci fr., wil, pracundhamani, pragalba, pisaca en pisaci fr.,

--- 1079 ---

dhanawa, dhira, ya(of yê)ksa, mahasura, gandarwa, banasa, buta; [buta arahan]: cêraca; [buta cilik-cilik]: naracabaka; [buta kuwasa]: suradhêndha; [buta kuthip]: naraca; [buta tênung]: kaladhasthi; [buta sabrang]: bajo; [buta wadon]: rêksi, rêksa-rêksa, raksaksi, rasêksi, kalayowati, diyu; [buta lanang]: rasêksa, kalayowana; [buta lêlêmbut]: bajobarat; [buta mawalar]: wilmana; [buta mêmăngsa]: kala; [buta bala arahan]: naracabala; [buta bala cilik]: naracabala; [buta bajang]: anja-anja of ănja-ănja; [buta băngsa luhur]: kaladawa; [ratu buta]: maha kalana; [rupa buta]: kalarupa; [kaya buta]: ka(of ko)tbuta; [wong buta]: surajanma

batih:

[sanak batih]: krimibat

bêtah:

amêm,

--- 1080 ---

kênnoh, kakêl, kêl, kê(of ko)la, kêlat, kumêl, daraka, tahên, tahêl, pa(of pang)gêh, bêntur; [bêtah tapa]: nastapa; [ambêtahi]: nêguhi; [ambêtahake]: irup, naha(of nahê)nakên, nêguhakên, kumêl, kumahên, matahên

butuh:

alpita, tumakêl; [kêbutuh]: malanang

buta-arêpan:

zie but; [kabutuhan]: kaalpitan

batin:

unadika (clathu sajroning ati), ngunandika, dyatmika

batur:

ulunan, rakwa, kahulunan, kawula, dasih, wadu, wadwa, pidak, patêh, patik, manêh, manih, brêtya;

--- 1081 ---

[batur awak]: kulawarga; [batur cilik]: wrahatbala; [batur kêkasih]: patêh kasih; [batur dadi gamêl]: makathik; [batur sanak]: kulawăngsa; [batur wadon]: cèthi, parêkan; [batur pandhita kang wis kulakêwraga]: cèkèl; [ambatur = ngabdi]: suwita, midak; [bêbatur zelfstandig nwd]: pri(of pari) gi

butarêpan:

ardalepa

bêtuwah:

buwah; [pambêtuwahan]: pamimangan

butul:

trusthi; [butulan]: panêrusan; [ambutul]: anrus; [pambutul]: panêrus

bètèng:

kutha, tèdhèng, jati, tunggi, biting, baluwarti; [bètèng mubêng]: ko(of koko)jor

basa:

kra(of kar)ma, têmbung, wasa; [basa krama]: subasa, parikrama, banijakrama; [basa krama luwih]: subasita; [basa luwih]: wasita

bisa:

enjuh, awig, epu, e(of o)pên, i(of e)mpên,

--- 1082 ---

nawacu, rajwa, kawasa, kawase, dagda, tate, tiyasa, tama, sait, wênang, wigna, wagêd K., pênêd, panis, pranya, dhega, jayamêrta, jegos, yaywas, maywat, gana, ba(of bang)kit; [kabisakake]: kawigêna; [kabisan]: kaba(of kabang)kitan, pakêmatan, pagunan, dharma migêna, giba; [gumisa]: bumisa; [bisa micara]: rajaswala, pangancur, pangus

bisu:

ceda, syawa, pindêl, dhukul

basah:

pangêmêh

basih:

[bosah-basih]: tawurag, warèh, balisah

--- 1083 ---

besan:

mitra matma

bosên:

tapa, sur, puwas, ba(of bê)sur, bêsura; [ambosêni]: mêsur, muwasi

basănta:

(têmbang ged.). Têgêse: rêmbulan

bêsèr:

cacal, sirat, sumirat

bisik:

[bêbisik]: pawisik-wisik; [bisik-bisik]: wisik- wisik

busik:

didil, sangar, wusik

busuk:

cêguk

besuk:

da(of dê)laha, ta(of tê)mbe, têmbya; [besuk apa]: kapana; [besuk êmbèn]: berori

bosok:

wuk, basah, bangkrah

bêsta:

[ambêsta]: tumalya

bêsat:

gindhala; [bêsatan]: ilagakan; [kabêsat]: kagindhala

bêsut:

susut; [ambêsut]: sumusut

bêsèt:

kamisasat, sasatya, wêlat; [ambêsèt]: mêlat

bêstru:

gambas,

--- 1084 ---

balustru

bêsus:

wiraga, wisusya, mulinga; [bêsus nêlasya?]: ibramaga; [bêsus- bêsusan]: ragan-ragan

bêsusu:

kowangan, bêngkowang

bêsisik:

ngucira

bêsiwit:

[ambêsiwit]: worang, worang-worang

bêsmi:

basmi

bêsêm:

cangli

busung:

budhug

basêngut:

wirurut; [ambasêngut]: wirurut, ngurêng

bawa:

= prabawa; [mrabawani]: maribawa; [asabawa]: ahêm, ahahêm, swara

bawah:

rèh; [ambawahi]: wiwaha

bawur:

tambong, wuwur, bubur; [ambawur]: nambong, nyampur

bawera:

hèr, awa, kamali, tiyar, tênggar, wanar, labawa, ga, ba, basar

buwati:

--- 1085 ---

[ing buwati]: mabuwati (têgêse karaton ing buwati)

bawang:

dasunda

buwang:

ulap, ambala, timpal, simpar, wuncang, lêpas, li(of le)mpar, labah, labuh, guncang, gindhala, buncang, bwêt; [buwangan]: sa(of si)mparan, labuhan; [ambuwang]: umambal, nambala, nambalang, rumuwat, lêpas, muncang, matêlasan, masapwa, malêpas, malabuh, manyapwa, ngu(of ngo)ncang; [ambêbuwang]: muriswa; [ambuwangi]: mulapi; [ambuwang-buwangi]: ngulap-ulapi; [kabuwang]: kagindhala, kabwêt; [kabuwangan]: kalêpasan; [binuwang]: binuncang; [pambuwang]: êlêm, pancang, pangu(of pango)ncang,

--- 1086 ---

pangambala; [pambuwangan]: pambuncangan, pangu(of pango)ncangan, pangalapwan, pangilapyan

buwêng:

bundêr; [buwêng-buwêng kaya nampan]: nanampan

bala:

ta(of tă)ntra, wra(of wrê)hat, wrahatbala, wadu, wadujana, wadya, watêk, wadyabala, wala, waladara, waladika, walaba, wadhu, wajo, watha, partiwa, mitya, gotra, brêtya, bala, balawan, batha zie tumênggung en punggawa; [bala arahan]: alayuda, durbala, wraha(of wrêha)tbala, wallaba, balatantra of tăntra; [bala cilik]: walaku; [bala kuwasa]: balagana; [bala sêntana]: bandhu; [bala linuwih]: subala, balawan; [bala priyayi]: balakrama; [bala jaranan]: wadyawahana,

--- 1087 ---

balawahana; [bala dharat]: wadyakosa, bala kuwasa of kosawa; [bala manganggo]: balakuswa, balatibala; [bala brakasakan]: naracabala; [balaning ratu]: brêtyapati; [balaning bala]: bathabrêtya, batha-batha; [duwe bala]: abala; [sahabala]: sagala; [wadyabala]: bathabrêtya

bali:

anjala, amalwi, umaluy, umalya, umaluywa, cumbu, dangta, wali, walu, walèh, walya, waluy, waluya, waluyi, waluywa, waluyya, pahul, panggil, mali, malya, maluy, maluya, maluyi, maluywa, balik, balya, banggil; [bola-bali]: ulang-ulang, wali-wali,

--- 1088 ---

walu-walu; [balèn]: sanglah, walenan, walês, walêsan, waluyan, wilayan, yugala; [ambalèni]: ardawalika, yugalani, manaur, maleni, malya, maluya, mayugalani, ngayêngi; [abali]: mapulang; [pamangsul K.bali N.]: pamaluya, pamaluyi; [bali maring dunya]: anjanma

bale:

madya, babale; [araning bale kadewatan]: mar(mêr of mrê)cukundha; [bale kêncana]: salunaka; [bale kambang]: made kambang; [bêbale]: mamadya

bêlo:

swaja

bulu:

ambulu; [ambulu]: ambulya

bule:

wule

bela:

kiri, kiwul, titiwaha, tiwaha, wela, labuh, bela; [bêbela]: kikiri; [ambelani]: tangêni, sumawaka,

--- 1089 ---

bela, ngawuwi; [abela]: rambya

bêlah:

sulah, sedha, sidhang; [pambêlah]: pawlaha, juru bêlah

bilai:

cinthaka, kasêlêyêh, durbala, tiwas, sangsaya, witralaya, wema, păncabaya, par(pra of prê)jaya, parajaya, pataka, mataka, baya; [ambilaèni]: andurbalani, mra (mrê of mara)jaya, mataka; [kabilaèn]: kasangsaya

bulan:

= rêmbulan; [rêmbulan panglong]: padasasi

blonyo:

drawa, wida, walantah, lepa; [ambalonyo]: lumepa, mêlantah

balèndèr:

palanyah; [balenderan]: palanyahan

blantik:

brangke

balenja:

[ambalenjani]: madaya

balănja:

wala(of wală)nda, wêlanda,

--- 1090 ---

wala(of wală)nja, wêlanja; [ambalănja]: malanja

balur:

karês

blarak:

kararas tiris

blêrêt:

[ambalêrêt]: meruk

blurut:

[ambalurut]: ubut

blêrêng:

[ambalêrêng]: lumêng, manêlahi, muluh

blaka:

kahana

bleko:

kacacat

balik:

hyalih, tumpat, sumpêt, sungsyang, baluya; [ambalik]: alih, umali, umahuy, umaluywa, nalih, mandaga, manumpêt, mali, malu, malih, malya, maluy, maluywa; [kêbalik]: cuwali, pambalik, pandaga, pamalu; [bolak-balik]: balinge- balingo

bêlik:

zie sêndhang

bêluk:

(manuk), kadarba

--- 1091 ---

bêlok:

panjara; [bêlokan]: panjaran; [ambêlok]: manjara

biluk?:

nungkul

bèlèk:

cèh

balaka:

alèh, sapata, wantah, wêca of wêkca, walèh, walaka, lagis, gis; [balakan]: waleyan; [abalaka]: manjarwa, mawakya

balekambang:

pantimarta, prasika, yasakambang, mandakini, mandakya, manda(of mănda)kiya, madekambang

bulêd:

lud, baladewa, alangdhara

balêdug:

êlêg; [balêdugan]: êlêkan; [ambalêdug]: malêbug

balut:

walut; [bêbalut]: walut-walut

bulêt:

kêmul; [ambulêt]: milêt

bolot:

bulut; [ambolot]: bonglot

bulus:

kratalasah, krudhapada, krum, kurma, kurmanda, krumya,

--- 1092 ---

kyama, welusa, wadhungha, wayangsa, weyangga, badhangwang; [rupa bulus]: kurmawatara; [dewaning bulus]: badhawanganala

bolos:

bolês; [ambolos]: alês

balasah:

balisah; [ambalasah]: anggayagah

balasar:

[ambalasar]: nalasar

balasak:

[ambalasak]: palasak

balesawo:

(araning paseban ing jaman kuna)

balilu:

cogo, căngga, mudha, glana, badhigul

balela:

andaga

bilulung:

silunglung; [bilulungan]: silunglungan, wayang-wuyungan; [ambilulung]: masilulung; [abilulungan]: masilulungan

bala pêcah:

wăngsa(of băngsa)patra

balêdhèh:

[ambalêdhèhake?

blêdhèg:

anala, apyu, apuy, agni, dahana, siking, wrahaspati,

--- 1093 ---

pawaka, pudhi, puyika, dhos, mêrcu, mrêbyu, graksa, bahni, brahma, zie gêlap en gludhug

balumbang:

botrawi

blêg:

saplak; [ngêblêgi]: mabyaktani

balèg:

diwasa

baligo:

labuh

blêgdaba:

tigarwi, gardaba, gadarba

balaba:

mawantah

balabar:

alab, bèr; [balabaran]: alab-alab; [ambalabar]: tular-tular, mêlatar, mêlabar; [ambalabari]: kwaki

balèbèr:

lyab, lyab-lyab, balabur; [ambalèbèr]: lumyab, malabar

balabak:

(Têmbang teng). Têgêse: silêm; [kabalabak (têmbung)]: katanggêlêm

bulubêkti:

galondhong pangarêng-arêng

balêbêg:

[ambalêbêg]: malêbêg; [ambalêbêgi]: baribin

balithuk:

nalibuk

--- 1094 ---

blong:

bubul

balang:

sawat, guntur, gutuk, bêntur; [bêbalang]: gutuk-gutuk; [ambalang]: sumawat, manggutuk; [ambalangi]: nyawati

balung:

aswi, asthika, tosan, tulang, saddha, saddhiha, saddhita, walung, wêlang, walêngka, gagra, bula; [balung sungsum]: tulanggi; [bêbalung]: totos, pratulang; [balungan]: talingan, walungan

bêlang:

[bêlang buntal]: wêlêng-wêlêng, bolang-bolang

bolang:

[bolang-bolang]: plăngka

blêngah-blêngah:

dhangah

blangkrèh:

[ambalangkrèh]: ngangkrah-angkrah

blangkêp:

[ambalangkêp]: marbandhu

blongsong:

têngkurung

balênggu:

wêngkurah

bapa:

ayahdi, rama, sudarma, yaya,

--- 1095 ---

yayah, bapak, byapa; [bapan]: waramana; [ambapa]: marama

bupati:

W. A. bawahaning parentah

bopong:

[ambopong]: mananggung

badhe:

kasidan; [kabadhe]: kabadya; [pambadhe]: pamardika, pambatang

bidho:

duk sakakap (blirik), jagawuru (putih), basu (irêng)

bodho:

are, ugung of ugungan, ugong, nirgiba, cobolo, kumprung, dama, tru(of taru)na, pa, pinga, pongo, pingging, punggung, jugul, mindha, mi(of mu) dha, manyênak; [luwih bodho]: sudama, mudhati; [ambodhoni]: madama; [ambêbodho]: mangugong; [kabodhoan]: katarunan, kapinggingan, kajugulan

--- 1096 ---

bêdhah:

syuh, wawal, pradhah, bêntar, brah; [ambêdhah]: natas; [ambêdhahi]: natasi, nyêdhahi

badhar:

tukar, wi(of we)ragya; [ambadhar]: anglêbur; [ambadharake]: rêncêm; [kabadharan]: wiragyan

bedhor:

taji, wahwa

bêdhèk:

cêtha

bêdhil:

tinggar, sanjata, saragni, warahas, mrêtyukala, maskèti, bahnija, brajangkaya, bramastra

bêdhol:

daut, luyut; [ambêdhol]: anuhut, lumuyut, mandaut; [kabêdhol]: karênggut

budhal:

hryangkat, umangkat, angkat, kinas, jêngkar

badhadhar?:

bêdhadhi

badhidhing:

tistis, tismas

badhaya:

pangantêm

badhiyan:

apiyan

badhèg:

warganga,

--- 1097 ---

badhyag, badhyaga

bêdhag:

kêjar; [ambêbêdhag]: manunumpwa, mêdhêl

budhêg:

tuli, tambêng, tingêl

badhong:

têbah jaja; [badhong wangun kêmbang găndawari têbah jaja găndawari]; [badhong mancut]: sulardi; [badhong gandhowara]: gandhowara

bedhang:

kalulut, timah, gundak; [bedhangan]: sab-sab, lambangsantun, lambangsari, lambangsêkar, pagundagan; [bêbedhangan]: titimahan

bedhung:

[bêbedhungan]: siwo-siwe; [ambedhung]: rêncêm, masiwo, ngu(of ngo)ncang; [ambêbedhung]: siwo, sumiwo, masiwo-siwo; [bedhung- binedhung]: siwo siwa-siwo; [abedhung-bedhungan]: masiwosiwan

bèdhèng:

gula-gula, gulan, bedhengan

baju?:

angsah

bojo:

sênêng, pani,

--- 1098 ---

padmi, jatukrama, garwa; [garwaning ratu]: pramèswara, pramèswari, graha, garimi, garwa, bini; [bojo lanang]: laki; [bojo wadon]: rabi; [anak bojo]: braja; [kaya bojo]: sagraha; [panggarwa]: pananggaya; [kabojo (= kagarwa)]: kagraha

bujuk:

nunung, dugaman; [ambêbujuk]: manalikrama

bajul:

singanadi, wuhaya, buhaya

bujêl:

guntung

bijig:

sundhang, singat, gambul; [ambijig]: ninghat, sumundhang, sumingat; [ambijigi]: anggambuli

bajang:

ruci, kuthit, wa(of wê)likang, wujil; [buta bajang]: anja-anja, onja-onja

bajing:

iturita, niyuninda, ramaja, karmanyu, wasukta, wayingha,

--- 1099 ---

maniyu, manyunya, manyu

baya:

(khewan), krete, wuhaya, wilwaya, wilmaya, wayura, wayama, buhaya, buwaya, bajul, thèngèl; [baya (têmbung)]: silih, bara, baya, bangging, banggya; [bêbaya]: kala, durga, dudu, dudya; [baya-baya]: bara-bara; [ambêbayani]: patêrta

bayi:

timur, bayya

bayu:

nandi, nadi, nadilingga, nadya, nadhing, waywa

beya:

banggi

byah:

[ambyah]: muwah

bayan:

(manuk), karda

biyèn:

dhingin

biyantu:

[ambiyantoni]: nyartani, nyarwani, manadukara, maluhi;

--- 1100 ---

[sabiyantu]: panahiraga

byar:

tatas, gagatkamantyan; [mubyar]: abra, muncar; [mubyar-mubyar]: makara-kara; [gêbyaran]: abran

bayar:

[bayaran]: swakan, walandan; [ambayar]: maswak, malanda; [pambayar]: nanjrah

buyar:

ura-uru, asah, ruhara, tawurag, lumbar, barasat; [ambêbuyar]: nglêlêbêr

byuk:

tub, swa; [ambyuk]: pambyuk; [ngêbyuki]: atub, ambwani, mêngbya

byok:

[ngêbyok]: matyak

biyêt:

bêntèyèng; [ambiyêt]: gandhit

buyut:

[eyang buyut]: mohiyang; [bêbuyut W. A.]: têtuwa pangkat panèkêt

biyas:

nrang of nêrang, landhu, landhuyi, payus

bayawara:

mahurna; [ambayawarakake]: mangurnakên

biyung:

êmbok,

--- 1101 ---

ibu, rena, renya, wibi, dharani, mak, mibi, bu, bibi; [ing biyung]: ngibu; [ambiyung]: ngibu

boyong:

nyang, tawan; [boyongan]: inyawagata, anyang, tawan, ba(of bi) yangan; [bêboyongan]: tatawanan; [boyong-boyongan]: tawan-tawan; [amboyong]: umanyang, ambahak, nawan, tumawan, manyang, manyanga, matawan, matawan-tawan, ngabuhaya; [amboyongi]: nawani; [amboyongake]: rawankên; [kaboyong]: inawagata; [pamboyong]: panganyang; [aboyong]: atawan

bayangkari:

karehanyar; [ambayangkari]: mangarehanyar, mangarerêngga

bam:

sudantya, wahma, wahmita,

--- 1102 ---

bahêm

bumi:

andhabuhwana, arcapada, narapada, rasatala, kisma, trimandhala, tribuwana, pratiwi, pratala, pratyana, janaloka, mai(of mae)tala, mandhala, madyapada, buhwana, bantala, buwana, buwananda, bumipadha, bumimandha, bumimandhala, ngandhabumi; [bumirata]: kadhaton; [pakolèhing bumi]: bumipala; [dhasaring bumi]: wicaktala

bumbu:

anggi, ragi of raragi, sêrba, wiyanggi; [ambumboni]: ragèri, miyanggi

bombrong:

[ambombrong]: kêtêg-kêtêg, nguraya

bage:

swagata, sambrama; [ambage]: andum, mara, mapara; [ambage dhuwit]: pamardana;

--- 1103 ---

[ambagèkake]: upasama, nuwagata, număndha, numoda, numodha, nambrama, nambrani, sambrama, manda(of mănda)bagya, mana(of masa)mbrama, ngupaksama, ngupasama, ngamêr; [pambage]: buja(of boja)krama, bage, bagya

begananda:

= beganănda Spr. (jêjuluke R. Indrajit)

bagor:

karung

bigar:

sudhat, wigar, garaksi, garjita, gambira, bêgar; [kabigaran]: kawigaran

bogok?:

tumusuk

bagas:

lagas, babuwas

bagus:

araras, arja, adi, adar, adiwarna, asri, elok, ajêng, ayu, amangun, raras,

--- 1104 ---

radin, ratha, kêmpros, darma, sihita, swasta, swasti, sawawa, sumawa, sambu, sa(of sê)mbawa, wagus, lintu, lintya, lalita, prata, pêkik, pelag, dharma, jêng, măndaditêm, bancèr; [luwih bagus]: sri, sombita, lalita; [kabagusan]: kalalitan; [gumagus]: sumawawa

bagawan:

bagawan

begal:

rompak; [ambegal]: mangêntar, ngrompak; [kabegal]: kaêntar, kêntar; [kabegalan]: kêntaran

bêgja:

untung, oga, nohan, kontung, kamayan, kamayangan, daulat,

--- 1105 -- -

woga, lawa, lwa(of la)ba, loba, lobe, bahage, bagi of bage, bagya; [bêgja gedhe]: ulab; [kelangan bêgja]: kontung; [kabêgjan]: kanohan, kabagyan, kabageyan, subaga, subagya; [kabêgjan ala?]: kadurlaban

bogêm:

bodêm

bab:

wèt; [sabab]: wèt, wawa, gwah

babu:

inya, I(of hi)bu

babo:

hèh, I(of i)ndung, andhah, arah, adhu, ibu, caha, dihah, taho, taye, tayo, tèbu, situ, palibaya, nyibu, bibi

bibi:

Tj. B. = ibu

--- 1106 ---

babah:

[babahan]: babahan

bubuh:

[bubuhan]: sibuhan, wunuhan, bibèn; [bubuh-bubuhan]: mawunuhan; [ambubuhi]: ambibèni

babar:

rêngkah, sêlar, wahana, wawar, pradha; [ambabar]: malayar, mêdhar; [pambabar]: nanjrah, panglinggan; [pambabaran]: palayaran; [babar pisan]: sampurna

bubar:

kukut, sah, wurah, larut, luwar, masya, gusis, bar, barasat, bawurag, byamo; [bubaran]: wurahan, luwaran; [ambubarake]: ambra(of ambara)sat

bèbèr:

byah, babar; [beberan]: babaran

bubrah:

rajata, rêmpak, syuh, brah;

--- 1107 ---

[ambubrah]: rumusak, sumyuh, ngrajata, ngrumapaka; [pambubrah]: pangrurah

bobrok:

alêm, bubruk

bubuk:

kubu

bèbèk:

cakrita, cakrama, kandhana, kambangan, duwaba, lusibuja

babad:

têngêt, pipil

bêbêd:

mahodhana, bêbêd

babut:

prangwadani, babut

bèbèt:

byut-byut

bobot:

kati, katya, wat-wat; [boboting ...]: wyatning ...; [pambobotan]: pamotan

bebas:

ênting, kaênti, kaênting, kabebas, bengkas

babal:

[babal matêng]: madu kucing

bobol:

bubul

bablas:

tras, lêpas

babag:

[babagan]: babakan

bêbêg:

anggêtêm, gêtêm;

--- 1108 ---

[ambêbêg]: ambêngkêng, ngunêngi

bobab?:

andu(of ando) para

bathi:

la(of lo)ba, labah, dhatu; [ambathèni]: lumaba

bathu:

[bathon]: basidhwan

bathara:

watara, pandya, yama, brahma

bathara endra:

Hyang Iswara, Hyang Sakra, Sang Hyang Endra, Sang Hyang Sakra

bathari ratih:

Sang Hyang Ratih

bathara kala:

Kala

bathari sri:

Hyang Sri

bathara guru:

Hyang Ari, Hyang Iswara, Hyang Rudra, Hyang Siwah, Hyang Sangkara

bathara brama:

Hyang Brahma

bathuk:

istadha, canta, cicithak, rattha, wahya, wanta, watriya, watthawa, larapan, paradinan, paralarapan, pilis, bahli, batawaka, thila

--- 1109 ---

bathok:

barwan

buthêk:

hwal, rêtuh, kêpu, lêtuh; [isi buthêk]: mèsyuwal

bêthot:

dudut; [ambêthot]: andudut, dumudut, mupak

bêthuthuta:[20]

wê(of wi)rurut; [ambêthuthut]: wi(of mi)rurut

bathang:

kawa, kawi, kuwănda, kupona, sa(of sasa)wa, wandha, wangkya, batang, bangke; [bathangan]: watangan; [bêbathang]: kunarpa, kuwănda, sasawan, wangke; [wujud bathang]: oksawa

bang:

[= abang]: sêsang, puru, dhuwit (Java Bank); [bang-bang awak]: dhandha; [ngêbang]: muru; [ingabangan]: ngara-ara; [ingêbang]: ikanang; [pangêbang]: puru, mawang

bung:

êbung

bèng:

galuh

bango:

(manuk), guthaka

bêngi:

[zie ro]: kulên, wêngi;

--- 1110 ---

[bêngi]: latri, latrya, malêm, kêdhès

bangah:

(kêmbang), nyajrahja

bungah:

êntyarsa, arsa, arse, arsana, arsya of arsaya, aring, akra, asana, asir, iski, astam, astama, amham, ugung, ugungan, abra, abirama, anggèr, rêna, rêne, rênan, raras, rarasrum, rasika, kaharsan, kaharsayan, kahastaman, karênan, karsana, kakarsana, kaba, tarsa, tru(of tu)stha, saharsa, saharsaja, saharsaya, sar,

--- 1111 ---

sarca, sarsana, suka, sukita, satarpala, swarja, swaraga, siwwan, sumarsa, sêmbah, su(of so)ba, wija, wijah, wijah- wijah, wigar, laharsa, lawên, lila, lalita, langêh, langên, lênglêng, langgên, langgênan, lêngêng, parahita, pirêna, pari(of piri)suka, pragnyana, pajintya, pamulanga, maharsa, maharsayani, masir, muwah, muwêh, garaksi, gar(of gêr)jita, girang, girang-girang, gambira, berag,

--- 1112 ---

bambang, bangbang, thustha; [bungah kapati]: êla-êla; [suka bungah]: sukarsa; [luwih bungah]: êntyarsa, AmAm, sukarja; [bêbungah]: anasira, upasaddha, suba-suba; [bêbungahan]: pasukan; [bungah-bungah]: asir-asiran, ciya-ciya, kasir-kasir, kaba-kaba, sir-asiran, sirasiran, wijah-wijah, masir-asir, muwah-muwah; [ambêbungah]: manunuka, mijah agirang, mijah-mijah, mamandhi, manggigirang, gumirang-girang, nglarangên, ngupasaddha; [ambungahi]: maharsayani, milangêni; [ambungahake]: arnakên, nawakna, sumuka, subasita, masukan, masukanya, milangêni, nglangêni; [kabungahan]: ciyaka, kaharsan, kaharsayan,

--- 1113 ---

kahastaman, kaegaran (niet hèng), kacaryan, karasika, kasiran, kasoban, kawigaran, kalawên, kalêngêngan, kaparahitan, kagirangan, langyan; [abungah]: maharsa, masoba, mawijah, mijah; [bungah kêpati]: êla-êla; [suka bungah]: sukarsa; [luwih bungah]: êntyarsa, AmAm, sukarja; [pangarêping bungah]: sarsamoni, subamanggala

bangun:

wangun, mangun; [bangunan]: wangunan; [ambangun]: kiwul, mangên; [pambangun]: pamangun; [bangun esuk]: găndayoni

bangêr:

amêng, mêng

bingar:

gar

bangke:

kunarpa, sawa, sawan, wangke, wangkeya, lawayan, layon,

--- 1114 ---

laywan, panya; [ambuning bangke]: sawan; [pambangke?]: sawanan

bêngka:

bêngak, bêngkak, bêngêng

bêngok:

[ambêngok]: matak, matêk, mêtak, bêngak; [pambêngok]: patêk, pêtak

bêngkah:

rêngat, wêncah, watah

bungkah:

ranggah, wod

bêngkak:

bèrêm

bengkok:

rubung

bongkot:

buncar, buntar, bungkah

bungkus:

pênak

bengkas:

[pambengkas]: pamati

bungkêm:

pramanêm; [ambungkêm]: mramanêm, mapasa

bangkang:

[ambangkang]: swala

bangkong:

taluktak

bêngkung:

Woord. tikêl; [ambêngkungake]: tumikêl

bangêt:

ande, andrês, andik, hra, arda, ardya, ardhya,

--- 1115 ---

adrês, adrasa, hat, ati, etu, asru, alisuh, êlêm, ampêh, angdik, nayatya, kapati, kapalalun, kamantyan, dahat, dahattên, dahatya, drês, drasa, dar(of drê)pa, darpaya, dik, dyaya, dig, tisaya, tibra, su, sahad, sinipi, sru, sêru, sarad, sêkung, sadarpa, sewot, swawa, salat, sipi, sayat, sumipi, sangêt, wi,

--- 1116 ---

wèt, wlas, wiparita, wabra, lud, lêwu, liwat, lêwês, lalu, pati, dhêndha, dhik, yantya, maha, mandya, mantêk, mantya, murti, mrata, murtya, matya, bandat, bwak, byanta; [bangêting]: nikèng; [bangêting kuwat]: ayannya; [bangêting sêkêl]: atiningakung; [ambangêtake]: nayatake; [kabangêtên]: kadahat, katara, kabina, kabaran, sewotên; [abangêt-bangêt]: masawat-sawat

băngsa:

andhe, kula, wètbèt, wangsa, wangse, wăngsa,

--- 1117 ---

gotra, bangsa; [băngsa satriya]: aksatriyakula; [băngsa luhur]: wangsawan; [băngsa jin]: jan; [kulabăngsa]: kulawangsa

bêngis:

candhala, kuhaka, sugal, wêngis; [abêngis]: mawêngis

bangsal:

watangan; [binangsalan]: witana; [bangsal cilik]: witana

bangawan:

narmada, nadi, bahnawa, bahnawi

bunglon:

kilasa, tanu, sarutaka, saputatha, patrakilasa, bisawarna

băngga:

wangga, pampang, bangga

bonggol:

kulisa

bênggang:

[ambênggang]: sumêngkang, jumaha; [pambênggang]: pamêngkang

bênggêng?:

sirang

bango buthak:

wiyăngga

bungbung:

wungwung

bingung:

urung, ruhara, rancari, siwo, wirurut, liwung,

--- 1118 ---

linglung, gawa, thilêg

tharik, thèrèk:

tarap, tap

thak:

[pangêthak]: paminge

thuk:

= a(of ê)thuk; [mathuk]: madhuk; [pêthuk]: adhang, anggêh; [mêthuk]: asêng, asêngsêng, amapag, tatrap; [mêmêthuk]: nunungsung; [mêthukake]: amapagakne; [pamêthuk]: pamapag

thukul:

darrya, darya, tuhu, truntung, titah, tuwah, tuwuh, tumuwah, timbul, wakya, matra, baru; [thukulan]: cukulan; [thêthukulan]: trêna

thole:

kaki, kulup; [mênthele]: ardawalepa

thêlêng:

[manthêlêng]: malêlêng

thithik:

dêmi, matra;

--- 1119 ---

[thithikan]: thithik; [sathithik]: cicik, sapala, samatra, sumapala; [kurang sathithik]: mèh; [sathithik-sathithik]: tharthir

thèthèk:

[thethekan]: thithik; [nèthèk]: maninging

thathit:

cancala, cicil, rantang, tathit, wagyut, lewa, laban, pacatita, gurnita zie kilat

thingthing:

[mathinthing = mathingthing]: bênthing

thongthong:

kulkul; [thong- thongan]: kulkulan

ngahad:

aditya, dite

ngon:

[angon]: umyar, angwan; [pangonan]: pahyaran, pangumuran

ngênês:

purês

nginang:

patiga

ngêndhanu:

awuk -awuk

ngucap:

kêcapan

ngèr:

[ngèngèr]: su(of suma)wita, matik, masawita; [pangeran]: esa, rabin; [pinangeran]: winênang; [pangengeran]: pukulun

--- 1120 ---

ngrêksa:

[pangrêksa]: patunggwa

ngradon:

mapiêt

ngrês:

[angrês]: kas; [ngêrês-êrês]: tidharsa

ngarêp:

[kapara ngarêp]: kamukan

ngrêgênêng:

ngêndhukur

ngrêbda:

asrêb

ngarang:

ngawis

ngiring:

[pangiringan]: paduluran

ngrênggunuk:

maluruk-luruk

ngidung:

ngudang

ngitak?:

osa

ngêsa?:

ambak

ngêsah:

angsah, angsasa

ngiswapa?:

ngaswapu

ngêwêng:

ngiwêh

ngawăngga:

awangga

ngêlu:

musang

ngêlih:

[= ngêlèh]: anglih, nastapa, nimbal, luwe, lapa; [anglih]: anglong

ngalualah:

surastra

ngulandara:

tlèngsor

ngaloko:

kasrêpan

nglela:

ngatara

ngèlmu:

upèksa, nuning, kawigêna, danur, darma, sambat, wina, weda, wigêna,

--- 1121 ---

pranahara; [ngèlmu adat]: subasita, banagaraman; [ngèlmuning ratu]: dadurweda, dhanurendra; [ngèlmu kapandhitan]: darmasunyata; [ngèlmu kanyataan]: darmasunyata; [ngèlmu kamuksan]: danurweda, darmasunya; [ngèlmu lima]: păncaweda; [ngèlmu palak]: dyama; [ngèlmu pêpingitan]: kamuksaman; [ngèlmu padhukunan]: upiksa pramosadana; [sugih ngèlmu]: danurdana

ngulama:

W. A. ulah ngèlmu

ngalam dunya:

ngarcapada

ngalamat:

pracihna

nglangi:

ngalangi

nglêngkara:

ingasa

nglanglang:

masambang

ngudhili:

pindhah

ngêdhêm:

dhêdhêm

ngejawantah:

atma

ngujiwat:

nginggut; [ngujiwati]: ngingguti

ngayawara:

andalami

ngum:

[angum]: akêm

ngêmu:

anghêmu, rumuwat; [ngêmu rasa]: nidham

ngima imantaka:

zie imaimataka

ngamarta:

(araning nagara Ngamarta = Batanakawarsa)

ngimpi:

zie impi

ngêmum:

mêsbok

--- 1122 ---

ngegla:

nedya

ngêthok:

karisa

ngabèi:

W. A. ngimpuni

ngungun:

sêngêr; [pangungun]: panyangêng

ngangrangcawi?:

rangrangsawi

ngêngrêng:

angrêng

ngungkad:

ngunggar

ngingkis:

nis, namar

nganglang:

ririwêk

(Tamat)

--- [0] ---

VERKORTINGEN.

Javaansch - Kawi Woordenboek

Ar. = Ngarab | B. Y = Bratayuda | D. N. = Dasanama | D. W. = Damarwulan | én = sarta | fr. = wadon | g. = ... | Ep. = Êmpu | A. P. = Ajipamasa | E. T. = Èsmutani | i. = ... | J. K. = bausastra kawi | J. È. = sidin | K. = krama | K. N. = krama ngoko | Kd. = basa kadhaton | Ks. = basa kasar | Kw. = basa kawi | K. J. = Bausastra Jawa | K. T. = Kitab Tuhpah | L. P. = Lokapala | M. M. = Manikmaya | M. N. = Mangkunagara IV | Md. = madya | Ml. = Malayu | N. = ngoko | Ngr. = ngrèni | of. = utawa | P. I. P. II. = Purwalêlana I. II | P. S. = Padmasusastra | P. R. = Pustakaraja | Pr. = prabu | Pa. S. = Panitisastra | Pr. S. = Paramasastra | Ê = ... | R. = Radèn | R. K. = Rama Kawi | Rms. Swt. = Radèn Mas Suwita | Spr. = paclathon | T. A. = Tapêl Adam | C. B. = Carakabasa | C. S. = căndrasangkala | W. A. = Waduaji | Wbk. = Bausastra | Wwh. = wiwaha | X. = ... | zie = nontona | z = ...