Panji Wulung, Suryadijaya, 1902, #1503 (Pupuh 14–27)

1.	Panji Wulung, Suryadijaya, 1902, #1503 (Pupuh 01–13). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
2.	Panji Wulung, Suryadijaya, 1902, #1503 (Pupuh 14–27). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.

Citra

Terakhir diubah: 18-05-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

14. Dhandhanggula

1. sampun titi panitraning tulis | pinaringkên mring Dêmang Ngurawan | tuwin sagung babêktane | tinampèn sadaya wus | rinuktenan binaktèng jawi | ing wanci babang[1] wetan | duta bidhalipun | tan winarnèng lampahira | cinarita Patih Sokadana nagri | sakesahe kang putra ||

2. gung dènira manêdhèng Hyang Widi | rahayuning putra kang lêlana | sampun wontên sangsayane | tulusa ing sapurug | rinakêta

--- 190 ---

darajat jati | mangkana lama-lama | saya onêngipun | wontên marmaning Hyang Suksma | nyai patih garbini ambabar pêkik | sairib lan kang raka ||

3. langkung suka tyasira kya patih | ingkang putra pinaringan nama | Dyan Panji Pamêkas dene | wus kasèp mangsanipun | sigêg gantya sri narapati | tindak mring kapatihan | ing karsa sang prabu | mriksani pulunanira | dupi rawuh Panji Pamêkas kaèksi | sumiwèng ngabyantara ||

4. rêsêp mulat wau sri bupati | yayi patih yèn sira sambada | iya anakira kiye | iku ta ingsun pundhut [pu...]

--- 191 ---

[...ndhut] | rèhning tita wak ingsun iki | tulus tan darbe putra | anjabaning amung | amupu mring sutanira | patih datan suminggah karsa sang aji | têmah atur sumăngga ||

5. dupi kundur dyan putra kinanthi | praptèng pura gung dèn êla-êla | wus kadi putrane dhewe | ing sakarsa tinurut | kyana patih mêlang ing galih | sajuga ri sumewa | mring pura umatur | dhuh gusti sri naranata | sampun dahat angunggar karsaning siwi | manawi tanpa guna ||

6. pan wantuning amudha puniki | yèn winilêt ing pangêla-êla | lalu-limut budayane | tan wade têmbenipun [têmbe...]

--- 192 ---

[...nipun] | badhe ngangge karsa pribadi | tan titi tilar cara | carane tumuwuh | ugungan agung banakta[2] | tanpa krama rênaning pribadi pinrih | ngêmbangi tibèng nistha ||

7. mapan kathah têpaning palupi | lupiyaning duk ing kina-kina | nata kang ngugung putrane | awon wusananipun | sangking anggung ugungan galih | ngantos jumênêng raja | tansah kumalungkung | labête ala taruna | tan tinuman kautamaning dumadi | têmahan murangkrama ||

8. calon nata yèn datan pinardi | mardawaning basa susilarja | èstu sirna mêmanise | yèn [yè...]

--- 193 ---

[...n] nata tyasira punggung |[3] pra nayaka datanpa budi | mantri lit-alit samya | kathah kang lampah dur | sumrambah mring wadyabala | rêbat murka rêbat jail rêbat cêngil | sêkaring karisakan ||

9. sri narendra angandika aris | ingsun cocog marang aturira | paran ta prayogane |[4] sranane amrih tulus | kotamane atmaja mami | kya patih matur nêmbah | yèn sambadèng kayun | pinaringana punika | juru among kang waskithèng kramaniti | darapon amardia ||

10. myang sinunga suyasa pribadi | nata condhong nayogyani karsa | kyana

--- 194 ---

patih sukèng tyase | gya karya dalêm agung | cinawisan guru kang wêgig | ngêmbani rajaputra | samana wus antuk | mantri wrêda bijaksana | binêbahan mêmulang patraping adil | ukum anggêring praja ||

11. narpatmaja wus dalêm pribadi | sari-ari rinèh ing kawarja | pinrih kênyang kawignyane | samana sampun putus | kawasisan têtês patitis | karya santosèng driya | tandya para wiku | manjurung rèhing kamuksan | prastawane nunggal lan Hyang Utipati | kunêng ta kang winarna ||

12. kyana patih mangkya gung

--- 195 ---

prihatin | kaonêngan mring sang alêlana | dèn wus lami antarane | tan ana wartanipun | puara lon nabda mring rabi | dhuh yayi raganingwang | akangên kalangkung | mring putranta kang lêlana | paran warta dene lawas nora mulih | kang garwa matur nêmbah ||

13. kula wingi midhangêt pawarti | papêkênan yèn nata ing Cêmpa | amundhut mantu samangke | tiyang lêlana nglangut | bok punika pun kaki Panji | lagyaca[5] arêrasan | mangkana kasaru | dhatênge Kyai Janggala | lawan Dêmang Ngurawan kang anèng wuri | kya patih mangu mulat ||

14. Ki Janggala matur

--- 196 ---

sarwi nangis | dhuh jêng kyai ulun pun Janggala | baya pandung mring abdine | kyana patih kagyat wuwuh |[6] momongamu ana ing ngêndi | Janggala aturira | putranta pukulun | wontên nagari ing Cêmpa | mangke sampun jumênêng prabu taruni | inggih sowan kawula ||

15. pan dinuta ngaturkên tulis |[7] saha mawi kintunan barana | nagri Cêmpa di-adine | katur mring para ibu | srat tinampan mring kyana patih | binuka sinukmèng tyas | têmahan kapiluh | pra garwa anglut karuna | myang para ban tumuntur samya anangis | karănta kang lêlana ||

--- 197 ---

16. sira Dêmang Ngurawan tumuli | amasrahkên saliring babêktan | wus katampan gya binage | dhatêng kang para ibu | kyana patih kang mrayogini | wus wradin para garwa | sadaya pakintun | mangkana Bok Tunjungsêkar | langkung suka de putra mangkya wus mukti | wibawa anèng Cêmpa ||

--- 198 ---

siwi | kya patih langkung suka ||

18. nyai patih Kèn Tunjungsari |[9] sakalangkung karênan ing driya | mring Janggala cariyose | kunêng ta ki[10] cinatur | sira Dêmang Ngurawan nênggih | lamine anèng kana | antuk kalih santun | gya amit mring sang apatya | arsa wangsul dhatêng prajanira malih | rèhning ta sampun lama ||

--- 199 ---

[...t] supatra | pandhanwangi kinarya papaning tulis | lukitaning pustaka ||

20. ing sawusing salam taklim mami | tumêkaa marang jênêngira | Sri Mudha Cêmpa prajane | ingkang sudibya kasub | ambêksanta maharjèng budi | srat sangking jênêng ingwang | kang onêng kalangkung | Mantrimuka Sokadana | awiyose manira gèr wus nampani | pustaka sangking sira ||

--- 200 ---

[...n] ta gèr wêkas ingwang | de kasarwa sarèh sarekaning kapti | rèhning ta mêngku praja ||

22. pangolahing praja iku kaki | tanpa beda lan amardi putra | kudu sarèh saranane | ywa kêmba ing pamuruk | pan ingarah sangkaning ririh | sinarah drapon kalah | lamun wus anurut | wêlêgên wêwulangira | kalakone dèn trima saka sathithik | tan beda mèt kancana ||

23. pikantuke pan saka satugi | yèn tulatèn pangupayanira | lawas-lawas sayêktine | antuk sakajong munjung | dinol akèh uruping

--- 201 ---

picis | lan kaki dèn waspada | wijanging pangêjum | panduming kang jiwanggana | kudu iya yitnanana sabên ari | sêsêrêng sarèhêna ||

24. ing wusana sun angsung pawarti | mangke sira darbe ari priya | saungkurira wijile | saka ibumu sêpuh | Si Pamêkas arane kaki | samêngko arinira | karsane pinundhut | mring ramanta sang iswara | pan pinutra dinama-dama ing kapti | tan pêgat sinung wulang ||

15. Mêgatruh

1. kang pustaka tiniti tandya tinutup | katampèn mring Sang Bramani | sarwi pinaringan sangu |

--- 202 ---

myang ginanjar busana di | kalihe lèngsèr wotsinom ||

2. para garwa tuwin Nikèn Tunjungsantun | kapiluh ing tyas marujit | para êmban sênggruk-sênggruk | kagagas marang ing gusti | kang wus madêg prabu anom ||

3. kunêng para êmban tuwin para ibu | Prabu Nèm Cêmpa winarni | lênggah lawan garwanipun | sadangunira ngraosi | marang dutanira karo ||

4. dene kongsi kalih căndra malah langkung | ginalih sangsayèng margi | tan dangu sami kadulu | yèka kang duta kêkalih | sri mudha waspadèng anon ||

5. yèn Janggala ingkang prapta kusung-kusung [ku...]

--- 203 ---

[...sung-kusung] | prabu nèm suka tan sipi | tumrap ngabyantara sampun | binagèkkên sabda manis | padha raharja sakloron ||

6. dene lama baya ta bisa katêmu | lawan kyai sang dipati | Ngurawan alon umatur | pangèstu paduka gusti | inggih sagêd sapatêmon ||

7. lan ramanta tuwin ibu kalihipun | sarta ulun dèn bêktani | wilapa măngka wêwangsul | pinundhut binuka aglis | winao[11] sinuksmèng batos ||

8. wus kawaca pêcaning sêrat wêwangsul | prabu nèm kraos ing galih | kapiluh ing nala luluh | karănta

--- 204 ---

dadya prihatin | ramèbu têmah katonton ||

9. sruning onêng umênêng manahên ing kung | kongasing netya prihatin | sêrêt pangandikanipun | lah padha ngasoa sami | iya marang ing patunggon ||

10. Dyan Ngurawan lawan Janggala amundur | mring wismanira pribadi | prabu nèm lan garwanipun | agung dènira angliling | pustaka ingkang rinaos ||

11. surup surya gumanti căndra sumuluh | sumunar marang wiyati | Dyan Ngurawan sampun wangsul | lan Janggala anyarêngi | praptèng ngarsa makidhupoh ||

12. prabu anèm lênggah lawan garwanipun [garwanipu...]

--- 205 ---

[...n] | nèng natar amajang sasi | kalih sami kinèn maju | kang pêrak dènnya alinggih | Janggala pinrah acriyos ||

13. ing saparipolahira duk ingutus | mring Sokadana nêgari | purwa myang wusananipun | galur panguluring rawi | sukèng tyas sang prabu anom ||

14. sakala nir tyas mangu-mangu mangukung[12] | kagagas marang kang rayi | kaya pa ing warnanipun | Pamêkas dhuh ari mami | benjang apa gon sun anon ||

15. sun pêpuji rèningsun dimèn lêstantun | benjang bisaa gumanti | kapraboning rama prabu | sun lila ing lair batin | narima amung amomong ||

16. mung tulusa tiningalan [tini...]

--- 206 ---

[...ngalan] rama ibu | măngka pangimuring galih | pisahe lawan ragèngsun | manira tarima yêkti | ngêmbani mring kadang anom ||

17. puluh-puluh wus bêjaning raganingsun | kudu pisah yayah bibi | tan dêrman dèn mong wong sêpuh | baya wus karsaning Widi | pinasthi dadi pamomong ||

18. ingkang rayi balang liring nyablèk jêngku | tan kayaa siji iki | ithik-ithik dadi juru | buh-êmbuhane kang nyèthi | lumrahe iya wong wadon ||

19. mara ngêndi ana dyah amêngku kakung | êmbuh yèn mung kosokbali | dènira ngandika mau | ngelingkên yèn ingsun lali | gumêr gujênge pra sinom ||

--- 207 ---

20. sang sri mudha mèsêm sarwi ngandika rum | tampan têmên sira yayi | lah ta payo padha kundur | wus lungse mangsane iki | sigra tindak sakaloron ||

21. sarêng enjing sumewa marang kêdhatun | sarimbit lawan kang rayi | prabu nèm nèng sitiluhur | mangka jêng sri bupati |[13] dahat asih mring sang anom ||

22. dadya putra pinardi pinrih lêstantun | dènira apalakrami | sang nata ngandika arum | nini ugêring wong laki | cumondhong anut sapakon ||

23. nora kêna ngandêlkên sutaning ratu | kudu mantêp anêtêpi | ing sacara-caranipun | wong winêngku marang laki |

--- 208 ---

dèn awas marang tatêkon ||

24. liring wadon bênêre iku dhinaku | marang kang adarbe rabi | marma dèn rahab ing sêmu | sêmangsane ngêladèni | manise ngulat dèn katon ||

25. yèn sinêndhu ywa katon netyanta rêngu | balik walêsan mêmanis | robana wicara arum | yèku tanggulanging runtik | dimèn wurung apadudon ||

26. lan maninge wadon iku kudu bêsus | prêlu mêmaèsa dhiri | amrih rêsêping wong kakung | dhêmên bombrong nora bêcik | dudu anggoning wong wadon ||

27. yèn wanodya karêm bombrong amaruwun [amaru...]

--- 209 ---

[...wun] | kêna pocapaning batin | rêngu marang lakinipun | gêdhene pisan ta nini | tinarka sèdhèng ing batos ||

28. bêbasane karubyak kabotan pinjung | marma ywa lancang ing kapti | saliring rèh kudu tutur | nadyan kang rèmèh pribadi | parentah kudu linakon ||

29. sabên sowan kang rama agung winuruk | satataning rèh ngakrami | marmanta sang rêdnaning rum | gung bêktinira mring laki | datan sawalèng sapakon ||

30. lama-lama sira ta sang maha prabu | kataman roganing dhiri | sagunging kang para dhukun | cabar dèn ta ngusadani | marmanta sang prabu anom [ano...]

--- 210 ---

[...m] ||

31. tansah tugur nèng pura lan garwanipun | mêlang gêrahing rama ji | marma datan karsa kundur | marang puranta pribadi | kadi ta wontên karaos ||

32. myat gêrahe kang rama sangsaya nglayung | mangkana sajuga ari | sri narendra gya anuduh | nimbali para dipati | prapta ngabyantarèng katon ||

33. angandika sira ta sang maha prabu | hèh sagung pra sanak mami | sirèku yakti wus wêruh | mungguh laraningsun iki | kanthi sumendhe Hyang Manon ||

16. Kinanthi

1. marmanta yèn padha rêmbug | lawan pikirira sami | Ki

--- 211 ---

Putra Dewakusuma | samêngko ingsun pasrahi | amisesa ngrèh ing Cêmpa | umadêga narapati ||

2. gumatya kaprabon ingsun | ana ing Cêmpa nagari | rèhning ingsun datan darwa | atmaja priya pribadi | marmaning mung mantuningwang | ingkang wajib anggêntèni ||

3. wit saka panggalih ingsun | Ki Dewakusuma iki | kaya-kaya tan kuciwa | de maksih atmajèng aji | ing Sokadana utama | tinulat sagung narpati ||

4. para nayaka jumurung | rêmpêk samya nayogyani | suka sokur trusing driya | dene ta sang raja siwi | sampun sinuyudan [si...]

--- 212 ---

[...nuyudan] wadya | ing Cêmpa dhasar piniji ||

5. sang nata ngandika arum | mring sang dyah sêkaring puri | hèh nini sira dèn bisa | ngawula mring priya yêkti | wajibing dyah iku iya | kapurba marang ing laki ||

6. aywa ta sêrik ing kalbu | lamun winisesèng laki | mung kudu dèn êla-êla | lan ywa ngandêlkên sirèki | dumèh putraning narendra | lan rumăngsa darbe nagri ||

7. iku sèwu-sèwu luput | awit raganingsun iki | sajatine mung sadarma | gadhuh kagungane Widi | singa ingkang madêg raja | yaiku ingkang darbèni ||

8. sang putri alon [a...]

--- 213 ---

[...lon] umatur | nêmbah waspani mijil |[14] sêrêt lirih aturira | dhuh inggih kang mugi-mugi | sagêda nglêksananana | ing pitungkas jêng rama ji ||

9. narendra mêling mring mantu | sun titip arinta kaki | lawan nagara ing Cêmpa | kasraha sira nak mami | poma aja kongsi kêmba | ki prabu gonira mardi ||

10. kang putra nêmbah umatur | sampun sumêlang ing galih | dhatêng ing putra paduka | botên ulun anggêb rabi | mung măngka jimating praja | pinundhi sa-Cêpa[15] nagri ||

11. pangèstu tuwan kaêmbun | mugi sagêda nglampahi | among putra padukendra | ing cipta amung sadarmi [sa...]

--- 214 ---

[...darmi] | gadhuh nagari ing Cêmpa | kang kagungan yayi dèwi ||

12. ingapura pangwasanipun |[16] kasrah putranta sang putri | mung ruwêd rêntênging praja | kawula ingkang nanggulangi |[17] sarêmbag lan pra nayaka | pangêtraping kukum adil ||

13. lêga tyasira sang prabu | de putra mantu wus tampi | ing saciptaning wardaya | dadya tan malang ing galih | gya ngunus sisim[18] pusaka | kang ingagêm nèng jajênthik ||

--- 215 ---

[...ki] ||

15. prabu nèm nampèni sampun | nyamlêng ingagêm jajênthik | sumyar prabaning sêsotya | sanalika rajasiwi | sêmuning surya ngujwala | wayuning[19] karaton ngalih ||

16. sang nata sasampunipun | maringkên singsiming siwi | gya mancal marang kamuksan | gumêr gumêrah kang tangis | agung wayang-wawuyungan | sagunging para pawèstri ||

17. kunêng saliring rèh wuyung | narpadayita myang siwi | layon sampun sinucenan | kinapanan myang rinukti | nèng tabut sinidhikara | dyan pinêtak ngastanardi ||

18. tandya gara-gara rawuh |

--- 216 ---

tayuhing narendra lalis | surêm soroting baskara | dene têdhuh mawi riris | kadya abela karuna | mring praja ingkang prihatin ||

19. para nayaka atugur | ing alun-alun miranti | kongsi kawandasa dina | ngrêksa pringganing nagari | prabu nèm munggwing jro pura | ki patih nèng sripanganti ||

20. praptaning ari tinamtu | derarsa madêgkên aji | wadyabala wus ngundhangan | jibêg ngalun-alun prapti | mawi lêlayu bandera | rêrênggan samargi-margi ||

21. para manggala wus kumpul | pamatahe kyana patih | satriya mantri punggawa | myang

--- 217 ---

prawira sawatawis | mapaga sang rajaputra | miyose sangking jro puri ||

22. samapta rakiting wadu | papagan sang siwiputri | kang para mantri taruna | pinatah angampil-ampil | wus budhal sangking paglaran | kèndêl anèng srimanganti ||

23. prabu nèm pan sampun ngrasuk | busana kaprabon aji | ngêngrêng praba amangkawa | sunaring kawaca rukmi | makutha bra markata |[20] pinatik ing sêsotya di ||

--- 218 ---

angasmarani ||

17. Asmaradana

1. sadaya sampun rinakit | nulya papagan kang prapta | gumêr gumêrah swarane | wahana joli kêncana | ingayap pra punggawa | panyutra kang munggèng ngayun | tindak sang narpati mudha ||

2. panganjurirèng lumaris | wus prapta ing sitibêntar | mrênah marang panggonane | prajurit urmat sadaya | tambur salomprèt munya | munggang kodhokngorèk barung | mungêl sakathahing găngsa ||

--- 219 ---

[...bu] anom rawuh | nampèni udhuning garwa ||

4. sang rêtna sigra kinanthi | lumêbèng bangsal witana | nulya lênggah sakalihe | anèng ing dhampar kancana | kya patih madêg sigra | sawurining dhampar muwus | undhang sora kang suwara ||

5. hèh sagung para bupati | punggawa miwah satriya | padha miyarsakna kabèh | yèn mêngko sang lir kusuma | gumanti ingkang rama | kang iku para wadya gung | padha sira ngèstrènana ||

--- 220 ---

[...wèng] ngarsa sang prabu | marikêluk lênggahira ||

7. tan antara dangu nuli | narpa dyah jumênêng nabda | hèh pra wadyaningsun kabèh | saka karsèngwang samangkya | kakang mas prabu mudha | sun pasrahi prajaningsun | ing Cêmpa iki sadaya ||

8. sarta umadêga aji | misesa angrèh ing sira | anut mituruta kabèh | kang sapa nora narima | nyèlèhna lungguhira | mupung ana ngarsaningsun | aywa anganggo rêringa ||

9. pra wadya kang samya myarsi | ngastuti manadukara | sumăngga ing paturane | narpa dyah tumurun sigra |

--- 221 ---

mangraup padèng nata | nulya ki patih ingujung | tuwin kang para niyaka ||

10. sigra pakurmatan muni | sanjata mriyêm sauran | binarung munggang swarane | miwah kodhokngorèk găngsa | tambur salomprèt munya | ramening suwara umyung | lir guntur mawor prakêmpa ||

11. antara gunungan mijil | binagi sampun warata | para wadya saanane | sri nata kundur mring pura | sarimbit lawan garwa | tan ewah kadya ing wawu | lampahe wadya sadaya ||

12. sarawuhira jro puri | nata malbèng prabayasa | ampilan pacara kabèh |

--- 222 ---

wus tinampan wong jro pura | pra wadya kang sumewa | sadaya pan sampun kêbut | sowang-sowang antukira ||

13. cinarita Cêmpa nagri | wimbuh raharjaning praja | sri mudha sajumênênge | gêgramèn gung bathinira | janma kang ulah kisma | mulus kang sarwa tinandur | tan kirang kang sandhang têdha ||

14. nahên ta sajuga ari | sri narapati ing Cêmpa | utusan mawi surate | mring nagari Sokadana | dhatêng rêkyana patya | mantri kalih kang tinuduh | wus mangkat sangking ing Cêmpa ||

15. datan winarna ing margi | wus prapta ing

--- 223 ---

Sokadana | lajêng jujug mring dalême | kya patih lagya sineba | nèng madyane pandhapa | caraka kalih cumundhuk | ngaturkên nuwalanira ||

16. pustaka binuka aglis | lukitanira mardawa | dene ta ing surasane | kang putra atur uninga | kalamun ingkang rama | Narendra Cêmpa wus surud | ing mangke saliranira ||

17. gumantya umadêg aji | anèng nagari ing Cêmpa | pra nayaka sadayane | jumurung angayubagya | dhatêng sang rajaputra | kya patih suka ing kalbu | sasuraosing pustaka ||

18. gya malbèng dalêm nimbali |

--- 224 ---

mring garwa myang Tunjungsêkar | wus winartan sakalihe | yèn mangke sang rajaputra | sampun madêg narendra | gumanti ing marasêpuh | anèng ing nagari Cêmpa ||

19. kêkalih duk amiyarsi | sukèng tyas marwata suta | patih alon wêcanane | hèh Rubiyah yèn sêmbada | sira lan jênêng ingwang | ing benjang wulan ing ngayun | ayo tilik marang Cêmpa ||

20. wau sang nindyamantri |[22] wus karya sêrat wangsulan | kang pustaka ijêmane | lamun benjang wulan ngarsa | arsa tuwi mring Cêmpa | tuwin ta kang para ibu | lawan Nikèn Tunjungsêkar ||

21. ponang

--- 225 ---

caraka wus tampi | sêrat myang pasangon marga | wus katampèn pitungkase | ing karsa sang mantri wrêda | sandika duta sigra | amit wus kalilan mundur | sapraptaning prajanira ||

22. umarêk ing sri bupati | ngaturkên sêrat wangsulan | tuwin wau wêwêlinge | sang nata sukèng wardaya | kundur warta mring garwane |[23] lamun benjang wulan ngayun | ingkang rama badhe prapta ||

--- 226 ---

[...nira] ||

24. rêkyana patih tan kèri | sampun samêptèng wisaya | tuwin punggawa sakèhe | rawuh prênahing cangkrama | binêrêg buron sonya | cuwa tyasira sang prabu | tuwin sagung pra punggawa ||

25. sang nata lan kyana patih | sami minggah pêpanggungan | wadya tan kalilan dhèrèk | mapan arsa rêraosan | wadining kawibawan | sangking rumaos wus sêpuh | sayah angasta karajan ||

26. kapengin martapèng wukir | mêndêng ing rèh mring kamuksan | sumuku[24] mring batharane | mêmuji arjaning praja | puara

--- 227 ---

angandika | sun iki patih gagêtun | dene ta datan pêputra ||

27. bêjane sutanta yayi | Si Panji Kudapamêkas | ingsun wis rumăngsa cape | mêngku praja Sokadana | kapingin apan iya | martapèng graning gêgunung | sêsambèn among ki putra ||

28. yèn saka pamawas mami | Si Pamêka[25] kaya-kaya | wus pramèng praja pangrèhe | myang sah saliring bongsarja | sarjana parikrama | kaya tan kuciwa sêmu | samangsane madêg raja ||

29. kya patih tan nyêmbadani | ing karsa risang pamasa | dene ta dèrèng mangsane | ngandika

--- 228 ---

sri naradipa | yèn sira tan sêmbada | ya besuk manèh rinêmbug | kang pasthi karsa manira ||

30. seje kang sun catur yayi | payo gunêm paprênesan | ana pitung dina kiye | ingsun tumingal wanodya | kaduk raga karana | saplak lan nguni ipemu | ya si jênat Tunjungsêkar ||

31. lăngka yèn uripa malih | wong mati măngsa balia | mêngkono bêbasane |[26] nanging ciptaningsun têka | manahên rèh ngasmara | marang dyah kang mêmalad kung | upayanên dèn kapanggya ||

32. jatine tyas ingsun yayi | samuksane

--- 229 ---

ipenira | Si Tunjungsari saprene | tansah kataman duhkita | tan măntra bisa mêndha | mundhak dina saya wimbuh | kambah i[27] turidasmara ||

33. mara upayanên yayi | kang dadi woding wardaya | patih nêmbah lon ature | adhuh sèwu aksamanta | èstunipun nika |[28] pan inggih pun Tunjungsantun | kang kèksi kala nèng marga ||

34. sri narendra ngandika ris | paran wurunge palastra | ya Si Tunjungsari kuwe | kyana patih matur nêmbah | milamba kumasura | nglirwakkên têdah sang prabu | sangking kabêbêt ing trêsna ||

35. dhumatêng paduka [pa...]

--- 230 ---

[...duka] aji | owêl lamun tibèng nistha | angukum dede lêrêse | măngka mung kenging paekan | sangking jêng rayi tuwan | mrih pêjahe Tunjungsantun | awit rumaos kasoran ||

36. dados angupaya sandi | ing rêmbag mung ngomandaka | sekapraya pra marune | sangking sangête ing karsa | têmahan matur dora | wadul ing nalar tan mulur | rinoban sêksi kewala ||

--- 231 ---

[...g] sampun dangu | panduking karti-sampeka ||

38. malah giliging pambudi | ngupaya ajar minăngka | ing paekan pikêkahe | mawantua srana wêca | kewala mring sri nata | akathah rêrubanipun | dhatêng juru doracara ||

39. toh jăngga amba kêdugi | abdi ta pun Tunjungsêkar | èstu tan wontên sisipe | jêr jru panginte punika | sampun prasêtyèng driya | supaos inggih kalamun | kamipurun matur dora ||

40. kya patih rinangkul aglis | tan kayaa yayi sira | sun titèni salawase | tansah ngrêksa tyas manira [mani...]

--- 232 ---

[...ra] | myang sarwa parimarma | paran ta nguni kalamun | tan ana pratikêlira ||

41. yêkti raganingsun yayi | antuk sikuning bathara | kaya ngapa ta têmahe | nguni pama kalakona | sun ngisas tanpa dosa | iba bênduning Hyang Agung | kang tumêkèng Sokadana ||

42. jêr ujaring nguni-uni | natantuk dukaning Suksma | wong cilike kelut kabèh | eram sun mung si pandhita | dadak bela durcara | wiyahe wiku sawêgung | ngrêksa arjaning bawana ||

43. lah priye gonira bangkit | ngaturkên kuping samana | paran ta pangupayane [pangu...]

--- 233 ---

[...payane] | kyana patih matur nêmbah | kados marmaning Suksma | dumadak têka panuju | wontên kunjaran palastra ||

44. kalêrês tiyang kêkalih | priyèstri irib gêngira | punika măngka lintune | pêpundhutan padukendra | de pun Tunjungkusuma | kawula pingit gènipun | dupi praptèng mangsanira ||

45. babar jabang bayi pêkik | lajêng ulun upakara | lêstantun dugi samangke | longgor wit têbih kang roga | limpading panggrahita | têtêping tapa tinutug | pindha maharsi ngasrama ||

46. samangke putra gusti |[29] sampun jumênêng narendra |

--- 234 ---

wontên ing Cêmpa prajane | sinêmbah samining raja | kaloka măndraguna | binathara kratonipun | ambêk santa wirutama ||

47. sri nata dènnya miyarsi | aturing rêkyana patya | kadya sumpêna raose | sumêdhot wontên karasa | mring Sang Tunjungkusuma | èngêt kalanta mêmangun | raras rêsmining sarkara ||

18. Dhandhanggula

1. sri narendra lan rêkyana patih | sru karênan dènira rêrasan | enjang kongsi praptèng sore | surya mèh lalu surup | sirat-sirat sumirat [sumira...]

--- 235 ---

[...t] kèksi | saliring ima mimba | rumamyang asêmu | mawèh rêganing[30] gêgana | rêngrêng kadya mirêngkên kang mêdhar wadi | dumadining kusita ||

2. munggèng panggung madyaning wanadri | taru tarap tumruna kang patra | tumiyung ing ron kalane | kesisan sruning lesus | yayah kelut kapilut ingsih | mring nata niti karsa | lan pêpatihipun | lung gadhung manglung sung gănda | kongas ngêsuk sakala sri narapati | umèngêt mangun duka ||

3. angandika mring rêkyana patih | garwaningsun nuli patènana | yèka măngka pidanane | dènnya drustha [dru...]

--- 236 ---

[...stha] ing wuwus | olah cidra angkara budi | kya patih matur nêmbah | dhuh jêng sang sinuwun | patikbra tadhah dêduka | kamipurun umambêng karsa sang aji | madyanipun punika ||

4. kinêbona kewala prayogi | tuwin lajêng linungsur sakala | inggih sangking pangwasane | dene pun Tunjungsantun | kapundhuta lumêbêt malih | sri nata angandika | bênêr turirèku | ing panimbang kaya-kaya | nora bot sih samono bae nyukupi | kukume ipenira ||

5. ing pangrêmbag wus kinarya dadi | nata kundur saha wadyabala |

--- 237 ---

dupi wau sarawuhe | datan karsa jumujug | mring unggyaning sang pramèswari | wau sang patniswara | wus grahitèng kalbu | lamun manggih kalêpatan | dadya mamèt sarana myang guna dhêsthi | mrih sirna kang dêduka ||

6. wusirantuk sarananing dhêsthi | anging cabar tan măntra nyênyuda | sri narèswara runtike | dadya sang narpawadu | anglêsing tyas asêmu wiwrin[31] | katrêsan sru sungkawa | ing driya matrênyuh | kapiluh ngluluh jiwăngga | ênêngêna sira sang anandhang wingit | wau ta sri narendra ||

7. matah dhawuh mring sang nindyamantri [nindya...]

--- 238 ---

[...mantri] | amangrukti rakiting kurmatan | têtabuhan sêsamine | lêlayu myang palêngkung | umbul-umbul daludag tuwin | kêkăndha bandera |[32] ing ngarsa sang prabu | mêmangun langên derarsa | ambawahi marang Nikèn Tunjungsari | lêbêting dhatêng pura ||

8. kyana patih enjang angrêrakit | rarasing rèh tataning pahargyan | pinandarèng sri wangune | rontèk rantap ngênguwung | pinggir marga ngêngrêng kaèksi | bandera pira-pira | pinrênah gènipun | anèng marga parapatan | narpawadu wus kinêbonakên munggwing | ngudyanèng kapungkuran ||

9. mintaksama

--- 239 ---

mring raka tanpolih | cinarita Kèn Tunjungkusuma | enjang ngrasuk busanane | kang sarwa sri dinulu | upacara kaprabon èstri | kang ngampil pra wanodya | sumaos nèng ngayun | kinêmbar panganggenira | jamang kalung raja kaputrèn mêpêki | sampur cara badhaya ||

--- 240 ---

narendra nêmbe krama ||

11. praptèng pura pinapag sang aji | sinambrama sami lawan garwa | Nikèn Tunjungsari age | tandya manguswèng lêbu | ing suku sang narapati |[34] tuwuh onênging driya | kalih-kalihipun | gya cinandhak astanira | kinarsakkên lênggah nèng palăngka rukmi | lênggana nging pinêksa ||

12. sri narendra angandika aris | wadyaningsun kabèh sumurupa | ing karsaningsun samangke | lamun Si Tunjungsantun | ingsun karya narendra patni | misesa jroning pura | ing saisènipun | jênênga Ratu Kêncana | pra nayaka sadaya asaur-paksi | jumurung ngayubagya ||

13. tumularing [tu...]

--- 241 ---

[...mularing] mring wadya gung alit | ing sajroning praja Sokadana | kya patih kang ngundhangake | mangkana garwa sêpuh | kang linungsur sangking jroning puri |[35] manglah anutuh driya | solahe kaduwung | kadawan drawayèng waspa | arda merang murangkramanirèng ngèsthi | ing mangke nèng udyana ||

14. nêngna ingkang anglês ngluluh dhiri | cinarita Sri Dewakiswara | waluya pêpasihane | kadya nguni kang sampun | dahat sami onênging kalih[36] | lir mimi lan mintuna | kawilêb malad kung | pindha kênya lan jêjaka | sabê[37] ratri kang rinasan tan lyan aming | kang putra Prabu Cêmpa ||

--- 242 ---

15. marma tansah kagagas ing galih | sri narendra kapingin uninga | marang kang putra warnine | enjang miyos sang prabu | animbali rêkyana patih | prapta ing ngabyantara | nata ngandika rum | patih paran ingsun dahat | arsa wikan mring sutèngsun kaka aji | ing Cêmpa kaya ngapa ||

--- 243 ---

kya patih tur sandika ||

17. sri narendra sukèng tyas gya paring | ingkang măngka sêsrananing marga | barana tuwin artane | busana sarwa luhung | patih tampi manêmbah amit | sampun anguswapada | lèngsèr sangking ngayun | praptèng dalêm awêwarta | mring kang garwa lamun dinutèng narpati | mondhongi Prabu Cêmpa ||

--- 244 ---

lampahira | pra nayaka ngatêr jawining nêgari | saha sagarwanira ||

19. para mantri sami wangsul malih | kyana patih lajêng lampahira | praptèng pasisir kèndêle | anulya nitih jungkung | bêdhol jangkar ayar aglis |[38] lêpasing lampah kadya | lir kilat sumêmprung | marmenggal prapta ing Cêmpa | jujug mantri sêbandar dèn ancarani | sinuba sinunggata ||

--- 245 ---

[...ipun] | lajêng kunjuk sri narendra | praptanira Patih Sokadana mangkin | lêrêm nèng kabandaran ||

21. nata sigra tur uningèng swami | lamun mangke kang rama wus prapta | narpawadu sru sukane | kêdah badhe kilayu | mapag dhatêng kang wau prapti | pinambêng mring kang raka | têmah tyas mituhu | enjang bidhale sri nata | saha wadya kadya robing jalanidhi | asrining lumaksana ||

--- 246 ---

pakuwon kabandaran | mangkana sang prabu | duk miyat marang kang raka | myang kang ibu sigra dènnya malajêngi | cumundhuk sru karuna ||

23. kyana patih lan garwa sru anjrit | sarwi ngrangkul lungayaning putra | dhuh prabu sutèngong anggèr | bisa têmên sirèku | karya onêng ing yayah babi[39] | pisah sangkaning bocah | kongsi dadi ratu | lagi samêngko kêpanggya | sawusira onêng-ingonêngan sami | lênggahan sawêtara ||

24. ingkang rama ingaturan aglis | laju tindak mring sajroning kitha | sigra budhal sawadyane | ginêlak lampahipun [lampah...]

--- 247 ---

[...ipun] | jroning kitha samana prapti | kèksi kang pakurmatan | pinggiring marga gung | sinung dwaja bêbanjêngan | puput têkèng pura bandera mêrapit | longkanging pinandara ||

25. sari-sari binuntal sinuji | gănda arum mrih manadukara | mring kang mlampah sawadyane | samana sampun rawuh | jroning pura pinapag dening | ratu mantu nadpada | ing jêng kumrasêpuh | rampung gya jêng umi nata | manambrama ing besan têmbung mêmanis | ingancaran lênggaha ||

26. kang sunggata gya salin-sumalin | sumrambah mring pra wadya [wa...]

--- 248 ---

[...dya] sadaya | mangkana ing rama linge | dhuh anggèr kaki prabu | praptaningsun iki tinuding | ing ramanta sang nata | lamun sira sarju | tinimbalan swamitanta | myang ni besan pisan iya dèn aturi | dindak[40] mring Sokadana ||

27. Natèng Cêmpa dhêku turira ris | langkung sangking kasêdya ing driya | sumiwèng rakanta badhe | amung ta kangjêng ibu | mugi tuwan tantun pribadi | kya patih mèsêm nabda | ya bênêr ki prabu | anulya nolih mangiwa | yayi besan ingaturan kadospundi | dhumatêng Sokadana ||

28. narpa umi amangsuli

--- 249 ---

aris | lamun ngantos mangkata sadaya | sintên kang têngga purane | gampil inggih ing pungkur | kula nêdya sowan pribadi | lêlahan nyuwun barkah | ing rakanta prabu | kya patih gumujêng latah | langkung pedah karsa paduka ta yayi | amacung sowan pyambak ||

19. Pocung

1. gya kasaru aturing putra sang prabu | dhuh ibu kawula | nguni kala taksih alit | gung winêlêk wulang rèh mring karaharjan ||

2. ing rakanta jêng kyai patih puniku | pangèstu paduka | têka wagêd nyêmbadani | ing pamardi mardawaning susilarja [susi...]

--- 250 ---

[...larja] ||

3. nanging kadung sagung wulang maksih pandung | kasêsa ngumbara | suwita mring yayi dèwi | katujune amung ngawula wanodya ||

4. dados langkung gampil lêladosanipun | kenging binodhonan | anggêr sagêt marud krambil | lir sinêtak[41] gujênge kang sami myarsa ||

5. dhasar cucud ing wicara nora kêcut | Sri Narendra Cêmpa | sêmbranane amung sandi | sajatine ing tyas marang kasujanan ||

6. ratu ibu ngandika adhuh sang prabu | bisa têmên sira | nyênyambi anuju kapti | saranane karya nir

--- 251 ---

sayah ing marga ||

7. nyai patih gumujêng sarwi sumambung | kula bètên[42] nyana | ratu pratranta samangkin | wagêd gapyak-gapyuk wêgig ngayuh driya ||

8. kala timur akapara klumar-klumur | nglêmêr lêlingsêman | sarêng jumênêng narpati | têka lucu kapèngcut lagu ing Cêmpa ||

9. gêr gumuyu sadaya kang sami ngrungu | pra cèthi parêkan | kèh kang pijêt-pijêt ati | sadangune apan anggung gêgujêngan ||

10. gya kang rama ngaturan makuwon sampun | nèng pura kaneman | mangkana Rêkyana Patih | Sokadana nèng Cêmpa samadya [sama...]

--- 252 ---

[...dya] căndra ||

11. praptèng ari patêmbayan bidhalipun | wus samya siyaga | tandhu jêmpana lan joli | kuda rata rinakit kadi pêpara ||

12. paripurna pinrênah ing gèn kinumpul | kya patih lan garwa | mring besan sami minta mit | ratu umi atur basuki ing marga ||

13. gya sang prabu ing Cêmpa ngujung mring ibu | lawan ingkang garwa | sinabdan raharjèng margi | dyan sinidhikara ing rèh puja-mantra ||

14. tan antara têngara bêndhe tinabuh | rambah kaping tiga | gumêr gumêrah ing jawi | kabusêkan pangarsa wus lumaksana ||

15. wingking kêbut

--- 253 ---

sumahab wadya gumrêgut | ing ngajêng jajaran | ngurung-urung turut margi | para wira tantra sami lumaksana ||

16. kang lêlayu kapilayu lir kalayu | mring sang lumaksana | lon-lonan langên samargi | kang uninga sadaya samya ngasmara ||

20. Asmaradana

1. ingkang sumambung ing wuri | Rahadèn Dêmang Ngurawan | nitih kuda janjan jêne | angagêm kaprajuritan | dhe gus gagah sêmbada | pantês dadya agul-agul | kadi Arya Jayajatra ||

2. wurinira para mantri | kang sami nitih turăngga | tinata rêmpêk lampahe | Janggali lawan [la...]

--- 254 ---

[...wan] Janggala | kalihnya numpak kuda | nulya wau sang aprabu | sarimbit wahana rata ||

3. sumambung rêkyana patih | nitih rata lan kang garwa | ginarbêg para mantrine | kunêng lampahirèng marga | sampun praptèng muara | gênggêng kang pakuwon agung | rinakit pura pêpara ||

4. urmat munggang tambur muni | binarung drèl asauran | jumêgur mriyêm unine | kodhokngorèk munya ngangkang | pradăngga lamat-lamat | munggwing pakuwon sang prabu | nganyut arum ingkang swara ||

5. kèndêl sawadya sang aji | lumêbèng jro pasanggrahan | lêrês ing

--- 255 ---

latri karpane | praptèng jang bangun raina | gya budhal sri narendra | kinurmatan lir duk rawuh | umung gumêrah kang bala ||

6. wus prapta anèng pasisir | mulat palwane kawarna | jêjêl nèng palabuhan |[43] nata gya nitih giyota | sakoci lan kang garwa | sampat upacaranipun | kya patih iya mangkana ||

7. wadyabala kang umiring | wus pinrênah ênggènira | nèng palwane dhewe-dhewe | ing lampah sampun tinata | narendra munggèng ngarsa | wus budhal agalur-sêlur | mring kapal asowang-sowang ||

8. wus minggah samya miranti | para mantrus bêdhol [bê...]

--- 256 ---

[...dhol] jangkar | binabaran lêlayare | kumêlap banderanira | gêdhah seta myang rêkta | apanjang kadi kêkuwung | manawung toyèng samodra ||

9. kataman sunaring rawi | kadya thathit maliwêran | tumangkul nglayar isthane | anglir têdhuh jaladara | ngaubi kang baita | ayêm tan sayèng laku |[44] prabawa sang maiswara ||

10. lêpasing palwa lir thathit | siyang dalu gung lumampah | marmanta aglis praptane | muara ing Sokadana | gya labuh jangkarira | têngara mriyêm jumêgur | sangking dharat kapiyarsa ||

11. mantri gêbandaran nuli | nimbangi milu têngara | gumalêgêr kumandhange [ku...]

--- 257 ---

[...mandhange] | sigra Sang Narendra Cêmpa | ingatag mring kang rama | nitiha sakoci gupuh | tumêdhak sawadyanira ||

12. rawuh kabandaran nuli | lêrêm anèng pasanggrahan | kya patih gya nuduh age | mring mantri atur uninga | ing Sri Dewakiswara | yèn kang putra sampun rawuh | makuwon nèng kabandaran ||

13. rikating duta lumaris | kerit gya katur sang nata | narendra nimbali age | mring sagung para nayaka | angrêmbag praptanira | paran pakurmatanipun | ratu mudha binathara ||

14. apa sun papag pribadi | aturing para nayaka | pukulun dede [de...]

--- 258 ---

[...de] lêsêre | nadya[45] ratu binathara | dene punika putra | tan pantês paduka mêthuk | rawuhe nèng Sokadana ||

15. pami pinapaga mantri | sayêkti lamun kuciwa | mung kyana patih madyane | nanging sampun wontên ngrika | sang nata angandika | rèhning kasusu ing laku | yèn sira padha sambada ||

16. Si Pamêkas bae bêcik | jinunjung pangran dipatya | pantês mapaga kakange | sigra Rahadèn Pamêkas | kinèn ngrasuk busana | cara prabu anom mungguh | sasampunira ingangkat ||

17. jumênêng pangran dipati [dipa...]

--- 259 ---

[...ti] | tandya tinuduh mring rama | amakili salirane | mapag rawuhe kang raka | sandika bidhal sigra | saha sawadya gumuruh | utabe[46] sangking jro pura ||

18. lir wukir kusuma ngalih | busananing wadyabala | surêm hyang arka sunare | ngrêrakit samarga-marga | wus praptèng jawi kitha | tata amakuwon sampun | gênggêng lir pura pêpara ||

19. datan antara kaèksi | panganjuring wadya Cêmpa | kadya narmada iline | dalêdêg kang bakuswa |[47] kapraban diwangkara | mangkara-kara ngênguwung | tumeja anawung kisma ||

20. jêng pangran ngundhangi dasih | siyaga

--- 260 ---

tata bacira | binarung ngungkung bêndhene | gupuh ingkang wadyatăntra | marapit pinggir marga | ngurmati ing praptanipun | narendra kaka ing Cêmpa ||

21. sampun sampêt amiranti | kinarya glar arda căndra | jêng pangran têngah ênggène | mangkana Sri Nata Cêmpa | têdhak sangking wahana | pangran gurawalan mêthuk | sumêmbah anguswapada ||

--- 261 ---

[...sami] lêlênggahan |[50]|

23. banjêng pra punggawa ngarsi | urmatan barung kapyarsa | saruni sora unine | sinarêng mariyêm munya | gumutur[51] magênturan | kèndêling pahargyan agung | saosan sunggata prapta ||

24. anggili salin-sumalin | dhaharan awarna-warna | sumrambah mring wadya kabèh | minuman sarwa surasa | jampine lumaksana | kapara turah tumurun | waradin mring wrahatbala ||

25. larih tan pêgat ngidêri | suka risang binujana | pra wadya Cêmpa sakèhe | samya ngalêmbanèng driya | mring Prabu Sokadana [So...]

--- 262 ---

[...kadana] | derambêk uningèng wadu | tuhu nata martotama ||

26. têlasing bujana aglis | kêbut budhal sri narendra | gumêrdêg gumêr swarane | wadyèng Cêmpa Sokadana | rinakit lampahira | lir alun golong gumulung | kadya trunaning udaya ||

27. sumyar lêbu kênèng angin | lir pendah kukusing dupa | sangking pahoman wijile | anglut nata sawadyanya | kadi ta manêmbrama | Prabu Cêmpa rawuhipun | nèng nagari Sokadana ||

28. kang rayi tan kêna têbih | tansah nèng keringing raka | gung tinanya sadangune [sada...]

--- 263 ---

[...ngune] | pranatan ing Sodana |[52] kang tumrap pra nayaka | pangrèhing praja sawêgung | sang mudha wantah sajarwa ||

29. kang raka suka ing galih | sapraptaning pangurakan | winantonan kurmatane | kodhokngorèk lawan munggang | mriyêm drèl sêsauran | tambur salomprèt abarung | busêkan wadya sapraja ||

30. anglir udan sinêmèni | ajirap kang rontèk dwaja | gumêrdêg wadya praptane | sagunging para punggawa | mudhun ing pangurakan | ngayap lampahe sang prabu | ing sapraptaning paglaran ||

31. têdhak sing rata sarimbit |

--- 264 ---

kanthèn minggah sitibêntar | kyana patih ing wurine | ingkang rayi anèng ngarsa | măngka pangiridira | Sri Sokadana duk dulu | mring atma Narendra Cêmpa ||

32. jumênêng amalajêngi | angrangkul lungayaning putra |[53] lan ratu mantu sêdene | myang sori ing Sokadana | angrangkul mring kang putra | karuna tyasnya matrênyuh | sambat dhuh jiwèngsun sira ||

--- 265 ---

[...wiryawan] ||

34. sêsambate kawlas-asih | sira Jêng Ratu Kancana | sang nata kelut galihe | awêlas mring garwa putra | karănta kalanira | lara-lapa nging sinamun | dadya ngêrapih ing driya ||

--- 266 ---

[...nêrê] bêndu | misesa kurang pariksa ||

37. ing mêngko kayêktèn yayi | gonira aparimarma | sasat nugraha èstune | wit sangking pratikêlira | wurunge amidosa | dadya gung tarimaningsun | mring sira lan garwanira ||

38. mêngko ingsun darbe janji | muktèkakên turunira | tumêraha salawase | dimène dadya tuladha | mring kang jumênêng nata | patih asih marang ratu | rumêksa arjaning praja ||

--- 267 ---

kang asih mring prajanipun | ngowêl marang ratunira ||

40. Natèng Cêmpa duk miyarsa |[57] tumanggap cipta sasmita | sumambung alon ature | wêdharing kang patêmbayan | jêng rama mring paduka | kula inggih tumut pakantuk |[58] nêdya nulad nglampahana ||

41. yèn kaparêng ing Hyang Widi | pun adhi Pangran Pamêkas | inggih ta lamun ing têmbe | asagêd jumênêng nata | nèng nagri Sokadana | kula ingkang sabiyantu | nadyan sangking katêbihan ||

42. lêrêsipun sangêt trêtib | yèn Cêmpa lan Sokadana | abipraya sakalihe | wimbuh [wi...]

--- 268 ---

[...mbuh] kasantosanira | kèringan parangmuka | myang sapintên arjanipun | ngriki tuwin nagri kula ||

43. sêdhêng benjang sri bupati | sampun kathah ingkang yuswa | amomong salirane |[59] mariksa yayi lan kula | paran pangrèhing praja | lêrês lêpat èstunipun | mupung rakanta uninga ||

44. tampi rêna ing panggalih | kapanujon karsanira | miyarsa putra ature | alon pangandikanira | dhuh kaki sun wus lama | kadrê[60] kapingin mawiku | dhêdhepok anèng asrama ||

45. marma bangêt nganti-anti | kulup marang praptanira [pra...]

--- 269 ---

[...ptanira] | prêlu sun tanya yêktine | mring sapa ta rilanira | darbèni Sokadana | awit jamake tumuwuh | tan wande praptèng antaka ||

46. ing mêngko ta jênêng mami | arsa wruh ing karsanira | bisaa marentahake | mring wadya ing Sokadana | sapa ta kang gumantya | iya marang jênêng ingsun | ingsun nyarah karsanira ||

47. mangkono ramanta patih | nunggal lawan sêdyaningwang | Prabu Cêmpa lon ature | sadaya karsa paduka | ingkang sampun dhumawah | tan wontên pakèwêtipun | ananging kapanggwèng wutat[61] ||

48. wus punggêl ingkang ginusthi |

--- 270 ---

kundur sangking sitibêntar | wau narendra kalihe | sami lumêbèng jro pura | sira Sang Prabu Cêmpa | kuwu nunggil nèng kêdhatun | pinrênah wismèng udyana ||

49. wus bubar ingkang anangkil | Dêmang Ngurawan pinrênah | nèng patihan pakuwone | dene kang para nayaka | pinatah pondhokira | nèng wismaning pra tumênggung | mung Janggali lan Janggala ||

50. klilan umiring mring gusti | ana ing sajroning pura | nglêladosi pakaryane | wau ing salaminira | putra nèng Sokadana | tan pêgad ing sabên dalu | lêlangên myang andrawina ||

51. antara [a...]

--- 271 ---

52. dèn lêlantiha samangkin | makili jêng padukendra | kang rama alon dêlinge | ya mangkono karsaningwang | bêcike babarpisan | banjur sun dêgakên ratu | anggêntèni jênêng ingwang ||

--- 272 ---

kang saduman arinira ||

54. kang rong duman sira kaki | wit kang darbe wajib sira | kang putra alon ature | kawula sumanggèng karsa | lila anrus ing driya | amung ta pangidhêpipun | yayi mas dhatênga Cêmpa ||

55. lawan sabên tanggal warsi | têtuwia dhatêng kula | ambêktaa kêprabone | miwah ta salajêngira | lamun wontên bêbaya | wagêda tulung-tinulung | kalihe praja sri nata ||

21. Sinom

1. wus pungkas ing rêmbagira | sang nata sigra anuding | nimbali rêkyana patya | kinèn lumêbèng jro puri | tan dangu sampun prapti [pra...]

--- [273 ---

[...pti] | ing ngabyantara sang prabu | dèn awe marêk sigra | ngandika sri narapati | hèh apatih ingsun aparing uninga ||

2. lamun dina benjang-enjang | putraningsun Ki Dipati | Pamêkas ingsun wisudha | gumanti ing jênêng mami | madêga narapati | dene ta jêjulukipun | Sang Prabu Dewabrata | Sokadana kang darbèni | ingsun pira[64] bêcik padha amandhita ||

--- 274 ---

[...t] wus dadi nayaka | cakêp pangrèhing nagari | anjênêngana Adipati Jayabrata |[65]|

4. wus pinilih wong sapraja | kêlar dhêpani nagari | kyana patih matur sandika |[66] nêmbah lèngsèr sangking ngarsi | wus prapta păncaniti | tandya pêparentah sampun | rêngganing pamiwahan | kadya ngadad nguni-uni | lamun ana kang lagi jumênêng nata ||

--- 275 ---

[...n] Sri Sokadana | sèlèh kaprabon mring siwi | kunêng ratri wanci enjing winursita ||

6. pangran dipati samana | wus ngrasuk kaprabon aji | pusaka ing Sokadana | makutha bra binuka sri | jêjamang sungsun katri | nawa rêtna angênguwung | bêbadhong gandhowara | kêlat bau naga rukmi | yèn sinawang kadya nata ing Kumbina ||

--- 276 ---

[...nagari] | datan mangu duta ing jro pura prapta ||

8. nimbali kalih kang arsa | winisudha ing palinggih | samapta ngirad wahana | kuda rata rantap kèksi | wira turăngga ngarsi | kang adharat ngurung-urung | samya amandhi dwaja | banjêng nèng ngajêngan kèksi | tandya bidhal pangeran sawadyanira ||

9. anitih rata rinêngga | kancana ngujwala kèksi | songsong jênar ginanjang mas | dene sang ginadhang patih | anitih kuda putih | panganjur jujur ngêlajur | ing ngajêng bêbanjêngan | wuri wira para mantri | gumarêdêg kadya ladhu sangking arga ||

10. satataning [satata...]

--- 277 ---

[...ning] lumaksana | saanane angebati | kunêng lampahe samarga | mangkata ing sitinggil |[68] pêpêk kang samya nangkil | satriya punggawa ngayun | pra mantri wurinira | pandhita para maharsi | ingkang arsa sêsanti manadukara ||

11. Sang Prabu Dewakiswara | lênggah ing palăngka rukmi | jajar lan Narendra Cêmpa | ingkang paman kyana patih | sumewa anèng ngarsi | pra nayaka wurinipun | kang kanan para arya | kering kang para dipati | tuwin para manggala gul-agul praja ||

12. praptaning sang winiwaha | linênggahkên anèng wuri | tandya Sri Dewakiswara [Dewakiswa...]

--- 278 ---

[...ra] | angandika rum amanis | hèh sagung wadya mami | mêngko saka karsaningsun | sutèngong Ki Pamêkas | jumênênga narapati | kaarana Maharaja Dewabrata ||

13. umung amanadukara | wadya kang samya sumiwi | para maharsi sadaya | barung umung asêsanti | linud ing puji-puji | muja arjaning kêprabun | kontab rèh puja-măntra | tantara praptaning riris | riris aris puara atinggal gănda ||

--- 279 ---

[...wêning] surya kadulu | sumunar ngujwalèng rat | ing saisthanira kadi | suka mulad mring Sri Mudha Sokadana ||

15. purna para dwijawara | dènira sami mêmuji | gantya Sang Arya Pamitra | ngundhangkên minăngka patih | rampung dhawuh narpati | sigra kundur angêdhatun | luwaran kang sumewa | sagung kang para maharsi | wus kalilan ngaso marang ing asrama ||

--- 280 ---

gèning ari | angandika kadya madu pinardawa ||

17. dhuh yayi prabu wruhanta | kabangkitan ingsun iki | tan lyan sangking ramanira | iya kyai kyana patih | bangêt goning nglêlantih | mring ingsun duk masih timur | marmane yayi sira | ywa kêmba ing sabên ratri | angusêta[70] wisata maharjèng praja ||

18. jêr ujaring layang weda | narendra iku upami | kênyaring hyang bagaskara | angkarane angênèni | kaananing dumadi | kang siluk-siluk kadulu | nyênêni sabawana | yèka pralambanging adil | yèn kinuswa upama wimbaning surya ||

19. bêbangun mring kasantosan [kasanto...]

--- 281 ---

[...san] | têtêping karatèn[71] panrih[72] | abot ubêding narendra | kantêb yèn tumibèng sisip | panggahana ta yayi | kogêl wêlas para maklum | kang rayi mung manêmbah | nanging kacathêt ing galih | wiyatarja kanthining wong mêngku praja ||

22. Kinanthi

1. nata wrêda ngandika rum | narpa mudha awak mami | kaki Prabu Dewabrata | tuture rakanta iki | anggon-anggon kang sanyata | pancadan marang utami ||

2. ungsêdên dèn kongsi cakup | yêktine kawruh linuwih | sajatine iku iya | ugêre wong mêngku nagri | Prabu

--- 282 ---

Dewabrata nêmbah | matur pukun kang mugi |[73]|

3. angsala ingkang pangèstu | mugi sagêda nglampahi | ing sabda kang wus winahya | kang amung amrih lêstari | kasaru kalungsèn măngsa | lajêng kundur nata katri ||

4. cinarita sabên dalu | kang rayi anggung winisik | wasitaning olah praja | patih mudha datan kèri | Natèng Cêmpa angandika | lah ta sira yayi patih ||

5. tan liya mung wêkas ingsun | poma ta dèn ngati-ati | gonira mong para wadya | patih sariraning aji | ugêre dèn rigên sira | ngulap karsaning narparti ||

6. titinên [titinê...]

--- 283 ---

[...n] yèn tămpa dhawuh | awasna wose ta yayi | ana marta têmah wisa | wisa asring amartani | iku yayi dèn waspada | rèhning kasalirèng aji ||

7. paman patih iku kudu | tuladên yêkti prayogi | rigêne ngêmbani sabda | sangking rumêksèng praja di | bêbasane kang mangkana | amit dadya arum bangkit ||

8. kya patih nêmbah umatur | dhuh anggèr sri bupati |[74] angsala pangèstu tuwan | wagêd lumaksanèng kapti | ing wulan lagya samana | punggêl kasaput ing ratri ||

9. mangkana mangsuli wuwus | ing Sokadana nagari | sarawuhe

--- 284 ---

Natèng Cêmpa | nangkoda ajar kèh prapti | nata wrêda patih lama | sami magawan nèng wukir ||

10. mamrih papan kang asamun | kinarya asrama dadi | agung ngêgungakên puja | mrih kasidaning dumadi | ing lair among rumêksa | marang putra nata kalih ||

11. nahên ta ingkang mawiku | Narendra Cêmpa winarni | ing antara sampun lama | amit kundur mring kang rayi | enjang budhal saha wadya | Sri Dewabrata umiring ||

12. lampahira sang aprabu | arsa mampir dhatêng wukir | sumiwèng ibu myang rama | saha garwa nêdya pamit | rikating lampah wus prapta [pra...]

--- 285 ---

[...pta] | ngasramèng wiku narpati ||

13. kagyat sang narendra wiku | tuwin Rêksi Jayèngpati | myat putra kalih sumewa | ingawe sarwi nabda ris | baya ana karyanira | ki prabu padha mring ardi ||

14. Sri Dewakusuma matur | sowan kawula rama ji | nyuwun lilahing paduka | mantuk mring Cêmpa nêgari | Ratu Kancana miyarsa | sakala sru dèniranjrit ||

15. sarwi kang putra rinangkul | sêrêt angandika ririh | dhuh nyawa antmajaningwang | paran polah ingsun kaki | dene durung marêm nyawang | mring sira lan nini padmi ||

16. sêlak apa de kasusu | wêlasa mring awak mami | dhuh

--- 286 ---

jiwa woting tyas ingwang | sarantèkna kaki dhingin | samadya căndra kewala | orane sapuluh wêngi ||

17. wiku raja ngandika rum | yayi mênênga yya nangis | mapan wis wiyahing janma | duk larene dèn lêlithing | diwasa pinardi bisa | tumangkar bawa pribadi ||

18. yèku swarganing wong sêpuh | anak nora dadi kardi | tur malah ngluwihi bapa | bêbasan sutanta iki | anak anung anindita | kang rayi lêjar ing galih ||

19. sang dwijendra ngandika rum | mring putra Sri Cêmpa Aji | kaki sun angayubagya | tarlèn mung andum [andu...]

--- 287 ---

[...m] basuki | sawadyanira sadaya | aywa na sangsayèng margi ||

20. gya ngèstupada sang prabu | mring rama lan ibu sori | wiku raja rawat waspa | sumawana rêksi padmi | mêmêla alon ngandika | dhuh lae gèr putra mami ||

21. elinga sira ki prabu | wêlinge ramanta nguni | mrih rukune jêjodhonan | ayya na salayèng kapti | loro-lorone dèn bisa | mong winăngsa barang kardi ||

--- 288 ---

[...t] mring jalanindhi ||

23. samarga-marga andulu | duluring sêkar kaèksi | kesisan ing samirana | nênangi gănda mrik minging | ngambar lir atur raharja | mangkana isthaning sari ||

24. ing pasisir sampun rawuh | jirap palwa kèh kaèksi | tumêdhak sangking swandana | sakêloron lawan padmi | egal[75] Prabu Dewabrata | ngraup padaning raka ji ||

25. ngrêsing tyas èsmu rawat luh | awrat pisah lan raka ji | kang raka manênggak waspa | ngandika dhuh ari mami | ayya sumêlang tyasira | yya dumèh prajèngsun têbih ||

26. yêktine [yê...]

--- 289 ---

[...ktine] wong kaya ingsun | nora lawas nuli tilik | mung yayi pitutur ingwang | poma yya kăngsa[76] kalêmpit | ling-ilingên nganglangana | wosing wasita kang uwis ||

27. ing wusana wêkas ingsun | sira dèn abisa yayi | among mring sang wiku raja | lawan ramanta ki patih | nugraha tinunggu bapa | bêbasan jimat bisa ngling ||

28. Sri Sokadana umatur | prakawit[77] punika inggih | sampun sumêlang ing driya | saèstu kula lampahi | among mituhu sakarsa | ing yayah rena sayêkti ||

29. têlasing wêwêling [wê...]

--- 290 ---

[...wêling] Prabu | Dewakusuma nulyamit | sarimbit nitih giyota | kêbut sawadyane sami | wus mancal sangking dharatan | winêlahan kanan kering ||

30. ngurmatan mriyêm jumêgur | rambah-rambah gêgirisi | praptèng kapal bêdhol jangkar | babar layar gya lumaris | sasiliring samirana | lumawat saega[78] thathit ||

31. nglamad kawistarèng pungkur | abyoring bandera kadi | puspitanjrah nuksmèng tirta | kombak-kombul tinon asri | kêlap-kêlap sung sasmita | pisahe raka lan ari ||

32. narendra ri sampun kundur [ku...]

--- 300[79] ---

[...ndur] | sawadyanira gung kingkin | kakênan sihe kang raka | rawuh ing pura pan maksih | onanging tyas kaonêngan | solah-bawaning raka ji ||

33. mangkana gantya winuwus | nagari Cêmpa winarni | sira Ki Andakasura | sapungkurira sang aji | darbe ciptarsa balela | umarêk mring kyana patih ||

34. kèksi ulatipun suntrut | èsmu murina ing galih | nungkêmi padaning patya | umatur sarwi anangis | dhuh kyai kawula dahat | wêlas mring dasih ta ngriki ||

35. dene ingadêgan ratu | trahing Sokadana nagri |

--- 301 ---

têmbe tan wande punika | para priyantun ing ngriki | tinampikan turunira | bangsane dhewe dèn pilih ||

36. mila sangking atur ulun | paduka madêga aji | ngayomana kadang warga | sintên yogyane ingungsi | kyana patih alon ngandika |[80] iku dudu karsa mami ||

37. liwat sisip jênêng ingsun | lamun darbe salah kapti | karana swargi sri nata | wus lila trus lair batin | mring mantu pasrah nagara | sinêksenan wong sanagri ||

38. Andakasura umatur | sampun sumêlang ing galih | dhatêng kang sampun [sampu...]

--- 302 ---

[...n] suwarga | yèn paduka nyantosani | dhatêng prikănca sadaya | yêkti têbih tulah sarik ||

39. kya patih driyanta gupuh | tan keguh rinoban angling | dêduka sru angandika | cêmêr sirèku mêmêri | murih mêmarahi durta | ngungkurkên rèh kang utami ||

23. Pangkur

1. jêngêr Sang Andakasura | dene patih tyasira datan kogih | puguh saliring pambujuk | tan rujuh[81] malah duka | Sang Andakasura lèngsèr sangking ngayun | garunêngan urut marga | tan lêga raosing galih ||

2. praptaning wisma antara | lêt saari gya marêk nyai

--- 303 ---

patih | sarwi karuna umatur | dhuh nyai kula eram | raka tuwan kyai lurah têka cubluk | tan gêga atur prayoga | nrimah ngèngèr ing pêngarit ||

3. pun Panji Wulung punika | têdhak sudra dadak dipun sungkêmi | măngka mangke pantêsipun | umadêga narendra | amung rakanta kyai lurah saèstu | nyai lurah ngratonana | salêbêtirèng capuri ||

4. sinêmbah sagung para dyah | linadosan sakèhe para cèthi | manggung badhaya diluhung | kawula ingkang sagah | ambêrgagah tan wigih

--- 304 ---

ingabên pupuh | mring nata mupung lêlana | gampil linawan ing jurit ||

5. upaminipun buaya | sampun mêdal sangking kêkêdhung sungil | agampil paekanipun | makatên pra narendra | lamun sampun karsa tilar puranipun | yakti sirna kang prabawa | ènthèng boboting ajurit ||

--- 305 ---

[...s] tampis ||

7. nyi patih dahat tyas rêna | wantuning dyah miyarsa atur gampil | rinasa sangsaya wimbuh | kapengin awibawa | nèng jro pura pinarak rinatu-ratu | sinunggun sinungga-sungga | sagung pra parêkan cèthi ||

8. nyi patih alon ngandika | jaba ingsun tandhinge jêng kiyai | kêna ngapa nora nurut | marang pratikêlira | rêmbug enak dadak nora karsa nuthuk | apa tan mikir wêkasan | janma kang mangkono yêkti ||

9. matur Sang Andakasura | ingkang limrah kados paduka nyai | wontên melik gih pinuluk | botên [bo...]

--- 306 ---

[...tên] kados rakanta | nampik dhatêng pakarti ingkang linuhur | ngantêpi pakaryan andhap | jêng nyai madêg sru angling ||

10. luhung mati nganyut jiwa | lamun ora ginugu atur mami | sigra-sigra lampahipun | jumujug gyaning raka | sru turira paran paduka puniku | tan gêga Andakasura | punika atur prayogi ||

11. kya patih alon ngandika | sun gugua yêkti karya bilai | ngajak-ajak nora patut | gawe bekaning raga | tuwas-tiwas nora wurung amêmurung | marang kotamaning gêsang | tur măngsa mênanga yayi ||

--- 307 ---

12. iku wus klêbu prêsapa | patuture lêluhur nguni-uni | wajib wadya kaya ingsun | sih sêtya mring narendra | tan raharja kawula wani mring ratu | nyai adrêng karsanira | mular mothah muwus anjrit ||

13. yèn paduka botên dhahar | mring ature Andakasura yêkti | kula badhe amit lampus | gêsanga tanpa karya | lamun inggih makatên kewala manggung | wit satumang praptèng gêrang | tanpa indhaking kamuktin ||

14. yèn dika wêlas mring kula | mupung nata samangke tilar puri | parabot kathah kang kantun | para wira [wi...]

--- 308 ---

[...ra] tinilar | rajabrana taksih kêbak sakêdhatun | mantri bupati satriya | sadaya sami umiring ||

15. sang nata upami sarpa | mijil saking ing êrong sampun têbih | yêkti tan angèl pinukul | makatên para raja | lamun sampun tilar saking puranipun | èstu apês kang budaya | tur abêr walatirèki ||

16. patih mangu-manguning tyas | rangu-rangu wungu rèh kang tan yukti | nanging sandeyaning kayun | rumăngsa tan kuwawa | angêmbari kasantikanirèng prabu | yèn anon mularing garwa | madêg suraning panggalih ||

--- 309 ---

17. rinasa-rasa karasa | lamun asor apês dhasaring alit | kang garwa waskithèng sêmu | rangune ingkang raka | nabda sora sinarawung netya sirung | têtêp andika punika | kicah-kicih ajrih gêtih ||

18. kya patih bêkis ngandika | ngusap muka sarwi malintir rawis | dudu anake si biyung | wong lanang wêdi pêrang | rangkêp pitu kang kaya Si Panji Wulung | măngsa ingsun undurana | angrob băndawala-pati ||

19. mapan ingsun maksih rosa | satus mono sayêkti nora gingsir | ingkang kaya sang aprabu | yayi aja

--- 310 ---

sumêlang | ra-orane sira wurung dadi ratu | awit tyas ingsun wis krasa | gampange prakara iki ||

20. patih sigra mring paseban | animbali Andakasura prapti | nêmbah umarêk mring ngayun | ingawe kinèn pêrak | sang anindyamantri pangandikanipun | hèh kulup Andakasura | payo padha gunêm pikir ||

--- 311 ---

[...nta] patraping sêdya | aturira duk ing wingi ||

22. supaya nora kuciwa | kira-kira yya kongsi pindho kardi | thithik wagêling tyas ingsun | manawa para kănca | padha nora sabiyantu karsanipun | matur Sang Andakasura | wagêdipun guyub gampil ||

--- 312 ---

[...t] kamuktin ||

24. darapon gêng manahira | agênging tyas punika amurwani | antêp praptèng pêjahipun | margi măngsa punika | kathah ingkang sami karêm barana gung | tumuntên katimbalana | wadya ing Cêmpa gêng alit ||

25. mangke lamun wontên ingkang | botên anut dhatêng paduka kyai | prayogi lajêng dèn ukum | kinaryaa tuladan | ing akathah yêkti têmah sami nurut | wit sampun pirsa lêpiyan | kang tan anut dèn pisakit ||

26. samana rêmbag wus dadya | gya nimbali sagunging para mantri | praptaning [prapta...]

--- 313 ---

[...ning] pêpêk nèng ngayun | kyana patih angandika |[83] hèh sakèhe punggawa mantri nung-anung | marma sun timbali sira | padha ana ngarsa mami ||

27. paran rasaning tyasira | apa padha narima lair batin | rinèh mring Si Panji Wulung | iku trah Sokadana | lawas-lawas sayêktine amilalu | marang bangsane priyăngga | sira pasthi dèn pocoti ||

28. ginantya wong Sokadana | ngêndi ana manungsa tanpa pamrih | gone mulih iku tuhu | ngundangi bangsanira | rêmbug ingsun lah

--- 314 ---

payo padha dèn mungsuh | mupung pirantine kurang | gampang pinêpês ing jurit ||

29. sadaya sancalèng driya | para mantri tyasira samya kosik | nir sêtyanira mring prabu | kelut karsèng apatya | sekapraya sagah golong praptèng lampus | amung satunggal punggawa | kang tan keguh ing rèh juti ||

30. nêdya murang mring ki patya | kaparewa myarsa karsane patih | Martadiguna ranipun | mantri wrêda sru tanya | dika paman umatura kang satuhu | sampun amênêng kewala | Martadiguna nabda ris ||

31. dhuh anggèr [ang...]

--- 315 ---

[...gèr] rêmbag punika | datan sae dadose dèn lampahi | kawularsa mêngsah ratu | tur nata martèng jana | ambêk santo-santosèng tyas sabar maklum | sasat sona mêngsah sima | amung sakrêsmêsan tampis ||

32. mênanga amung sakêdhap | nuntên ngêdhap labête andhap alit | tambah ing ngrika saèstu | kathah ingkang murina | myang kala prang Gilingwêsi rumuhun |[84] kawula pirsa priyăngga | kasêktènirèng narpati ||

33. têtêg têguh amiguna | sura mrata tajêming netya kèksi | punika wantawisipun [wantawi...]

--- 316 ---

[...sipun] | lamun prawira tama | tiyang ngriki samantên ing yuda kuwur | sampuna wontên sri nata | kados èstu pothar-pathir ||

34. nuntên sang aprabu sigra | anahêni ing yuda wontên ngarsi | mêngsah gêntos gêmpur tumpur | têmahan kawisesa | Gilingwêsi sintên kang ngreka rumuhun | inggih pun Andakasura | kang bêbujuk angêcêki ||

--- 317 ---

murangkara | apantês rinante wêsi ||

36. binêlok anèng kunjaran | jêr tekatmu sungkêm ing trah pangarit | nêmbah mring kya patih lumuh | kudu milih wong kămpra | kyana patih sêrêng wêngis sabdanipun | kunjaranên si mangkana | anake pisan yya kèri ||

37. ingkang aran Krêtibaya | kyana patih tandya dhêdhawah malih | mundhut brana ing kadhatun | arta tuwin busana | dinum para prawira mantri sawêgung | suka kang samya ginanjar | prasêtya datan ngunduri ||

24. Durma

1. para mantri kacupêt graitanira |

--- 318 ---

sukèng tyas tan sinipi | tampi gêganjaran | kalêbu paribasan | kamelikan gendhong lali | labête kêna | hawaning brana yêkti ||

2. ri samana sampun amêpêkên wadya | kêrigan golong pipit | nèng bacira tantra | antara bidhalira | dalêdêg wêdaling baris | sangking jro kitha | lir robing jalanidhi ||

3. lampahira wadya sinêru wus prapta | laladaning pasisir | bopati kang jaga | amulad baris prapta | kagyat ing driya umijil | wêkasanira | nut sakarsaning patih ||

4. kyana patih pan sampun [sa...]

--- 319 ---

[...mpun] jumênêng nata | jêjuluk Dewasêkti | Ki Andakasura | sampun jinujung lênggah | mêngku bawat senapati | kang măngka kapatya |[85] aran Sudirapati ||

5. ki tumênggung pabeyan umatur nêmbah | mring Prabu Dewasêkti | lamun tampi sêrat | inggah dintên punika | rawuhipun sri bupati | sarêng miyarsa | suka Sri Dewasêkti ||

--- 320 ---

wuri turăngga èsthi ||

7. Ki Andakasura măngka manggala |[86] rèhira gêgirisi | grusa-grusa[87] nyêntak | nudingi sarikutan | garagap gugup tan trampil | atata-tata | katara wira nisthip ||

8. mutêr brêngos malangkrik sarwi sêsumbar | ah cobak liyat nanti | guwa punya tingkah | adha dhilêm pêrang |[88] dhan lagi guwa marbrani | bunuh kapalnya | Raja Cêmpa nyang musti ||

--- 321 ---

[...ra] | kapal praptèng pasisir ||

10. sinauran sangking dharat barondongan | binarung surak atri | gong bèri wurahan | kagèt ingkang katingal | ing mimis saingga riris | tumibèng kapal | kathah kang nandhang kanin ||

11. kapitèng tyas Sri Maha Dewakusuma | osik sajroning galih | iya sapa baya | darbe rèh kang mangkana | sigra babar layar malih | molah manêngah | mranata glaring jurit ||

12. saanane satriya mantri punggawa | ngampingi narapati | kanan kering ngarsa | mangkana wontên prapta [pra...]

--- 322 ---

[...pta] | mantri numpak baita lit | sangking dharatan | tan keguh drêsing mimis ||

13. wastanira Ngabèi Jayaprabăngsa | praptèng ngarsendra anjrit | sang prabu têtanya | marang Jayaprabăngsa | paran wartane rèh iki | sira jarwaa | Prabăngsa matur aglis ||

14. dhuh sinuwun inggih sapêngkrê paduka | ki lurah kyana patih | kenging bujuk durta | sangking Andakasura | têmah mangke kyai patih | nêdya balela | dhatêng paduka gusti ||

15. amung abdi dalêm Martadiguna |[91] sangêt atur papeling | dhatêng kyana patya | sampun ngantos kadawa | anggènipun [anggèni...]

--- 323 ---

[...pun] salah kapti | nanging ki lurah | maksa adrênging galih ||

16. malah mangke Martadiguna dinukan | siniksa pinisakit | wontên ing kunjaran | datan sinung pangan |[92] ing saanakipun inggih | pun Kêrtibaya | langkung kawêlas-asih ||

17. sapunika abdi paduka ki lurah | tugur nênggani baris | ngawaki ngayuda | miwah umadêg nata | ajêjuluk Dewasêkti | Andakasura | kinarya senapati ||

--- 324 ---

[...sah] | sarosa palwa gumrit ||

19. gya karu wontên kapal prapta sapta |[94] samaptèng rèh ngajurit | anyakêti palwa | titihanirèng nata | wus tan samar ing pangèksi | lamun nika |[95] Narendra Gilingwêsi ||

20. dupi cundhuk kalihe bagya-binagya | Sri Dewakusuma ngling | iki rekanira | si paman Patih Cêmpa | karya kuwuring sabumi | nêdya andaga | tan nèng Cêmpa nagari ||

21. Raja Gilingwêsi wau duk miyarsa | umatur dhuh dewa ji | milamba sumewa | pada sang binathara | sangking sampun myarsa warti | durtaning patya | marma sampun miranti ||

22. jêng paduka angèstrènana kewala [ke...]

--- 325 ---

[...wala] | mring wadya Gilingwêsi | kawula kang năngga | inggih karya punika | mapan ta sampun ubanggi | duk sangking wisma | badhe rêrêmpon jurit ||

23. Prabu Dewakusuma alon ngandika | bangêt panrima mami | marang jênêngira | dene adarbe cipta | murina mring awak mami | pratăndha sira | trêsna sih nunggal budi ||

24. wus ingidenan Raja Gilingwêsi nêmbah |[96] ngrapakên palwa gumrit | mariyêm pinasang | sinipat mring dharatan | babar kang layar sumilir | lir puspita bra | barung angêdrèl wani ||

25. wadya Gilingwêsi kang dadya pangarsa | samya

--- 326 ---

numpak sêkoci | jirap munggèng ngarsa | agêlar prit anêba | maryêm kapal tan ngêndhani | mimis lumêpas | saluhuring sêkoci ||

26. barondongan mungsuh rowang têtimbangan | lir guntur gêgêtêri | drêsing kang warastra | mimis mariris prapta | tantara Sri Gilingwêsi | paksa umangsah | sarosa anrang wèsthi ||

27. saha wadya wus mêntas sangking giyota | ing dharat sampun prapta |[97] mangamuk arampak | kadya mong ambêbahak | kang katrajang giris miris | kuwur kaworan | bingung binrondong mimis ||

28. sirna gêmpang wadya ing Cêmpa [Cê...]

--- 327 ---

[...mpa] sinêrang | repot rèh kapalipis | Sri Dewakusuma | abantu saha wadya | Dêmang Ngurawan nèng ngarsi | manangkêp mêngsah | sawadya golong pipit ||

29. mêngsah kèngsêr kasêsêr sami sasaran | sarana giris miris | kadrêsan warastra | bangke matumpa-tumpa | kathah ingkang nandhang kanin | lêsah balasah | abasah bosah-basih ||

--- 328 ---

[...l] ||

31. kapiwara angrês koncatan manggala | nir deya kadayan nis | manungkul arisan | sumarah soroh badan | srah jiwăngga minta urip | sinung aksama | dene sang bathara di ||

32. angandika mring Prabu Suraludira | hèh ki raka dèn aglis | padha tampanana | pra wadya kang anêdya | manut nungkul ngungsi urip | ayya siniya | rêsanên kang prayogi ||

--- 329 ---

mêmanis ||

25. Dhandhanggula

1. Natèng Cêmpa lan Sri Gilingwêsi | lalênggahan anèng tarut wêwangunan |[100] upacanira andhèr |[101] nimbali pra tumênggung | ulubalang dêmang ngabèi | wadya ing Cêmpa ingkang | kapikut kinumpul | ngandika sang binathara | ingsun nora nyana yèn si paman patih | darbe cipta mangkana ||

--- 330 ---

bathange morên si patih | ingsun arsa uninga ||

3. matur sandika ingkang tinuding | sri narendra gya wangsul mring palwa | mondhongi marang garwane | kang wau maksih kantun | wadya datan wontên umiring | mung lawan upacara | nata tindakipun | mangkana pramèswarindra | gung karuna sri nata marêk maripih | mangamrê ngimur sabda ||

--- 331 ---

[...paya] | ingkang garwa lêjaring tyas matur aris | dewa ji tan kadosa ||

5. paman patih tyas têka kagimir | dhatêng rêmbag kang botên prayoga | Andakasura karyane | rakendra ngandika rum | ingsun iya ngungun kêpati | dene ta pamanira | kongsi kênèng bujuk | măngka tuladaning driya | durung tau darbe rèh kang tan prayogi | lagi mêngko kewala ||

--- 332 ---

[...wa] gumyur | lêpas lampahira prapta | ing dharatan laju lumêbèng sarimbit | ing tarub wêwangunan ||

7. sri narendra sigra animbali | para mantri pikutan wus prapta | sang prabu alon dêlinge | hèh para sanak ingsun | paraning rèh sira ing nguni | de kongsi kêlampahan | gonira kêlantur | lali marang prasêtyanta | nora ngeman kotamanira ing nguni | kèlu panggawe ala ||

--- 333 ---

katimpah | patih karsanipun | yèn tan manut têtêp dosa | kinunjara siniyasat pinisakit | marma têmah nrang baya ||

10. kang sinabda tumungkul samyajrih | netya pucak asawang kunarpa | maras amiris driyane | rumaos sisipipun | Natèng

--- 334 ---

Cêmpa angandika aris |[105] yayi Dêmang Ngurawan | apa ta winuwus | paman lumrahing agêsang | yakti ana sambikalaning dumadi | marma kang para nata ||

11. sakuwasa ngaksamèng asisip | nadyan mungsuh kang wus asrah jiwa | tan kêna lamun pinatèn | yèn mung ngubungi napsu | yêkti cacad jênêngira ji | Radèn Dêmang Ngurawan | nêmbah saha matur | amba nuwun pangaksama | sangking sangêt apêgêl raosing galih | dhatêng pun punggung dadra ||

12. nêngna gunêm kasasat ing ratri | sami ngaso mring gyan sowang-sowang | enjing samêkta wadyane [wadya...]

--- 335 ---

[...ne] | sri nata arsa kundur | bidhalira sangking pasisir | jajaran jêjaranan | gumêr gumarudug | kadya umbaking narpada | sri narendra ing Gilingwêsi tan kari | sawadyabalanira ||

13. para mantri têlukan dèn iring | maksih anggung rinêksèng samarga | binongkokan gêgamane | ing tyas samya piduhung | langkung merang saurut margi | mangkana lampahira | jro pura wus rawuh | lajêng manjing dhatulaya | sri narendra kanthèn asta lan kang rayi | praptane prabayasa ||

14. sagung para parêkan myang cèthi | mapag sarwi ara karuna |[106] karana ing rikalane | kataman [katama...]

--- 336 ---

[...n] ing rêrusuh | branèng pura dèn jêjarahi | dening Andakasura | mèh tan wontên kantun | rinayah rinoyah-royah | katujune mas sotya sami siningit | ing papan pasamunan ||

15. nêngna wau waduling pra cèthi | cinarita Sri Suraludira | pinrênah ing pakuwone | pura kaneman mungguh | sawadyane mapan nyêkapi | dene para têlukan | linuwaran sampun | dèn luluskên pangkatira | tuwin Martadiguna wus dèn luwari | mring nata martotama ||

16. gantya wau mantri kang tinuding | angupaya kunarpaning patya |

--- 338[107] ---

Andakasura kilihe[108] | tita datan kapangguh | gya matur mring narapati |[109] sri nata alon ngandika |[110] yèn wus tan katêmu | ing nguni ginawe apa | Si Ngurawan bae sun karyane patih | misesa ngrèh nayaka ||

17. narapati sigra animbali | sagung para punggawa ing Cêmpa | enjang wus samapta andhèr | pênuh nèng sitiluhur | agul-agul manggalèng nagri | pararya tarab ngarsa | mantri anèng pungkur | banjêng paguting bacira | pêpêt têpung praptèng ujung anêpangi | patraping sawakendra ||

18. duk samana nuli animbali | ingkang raka Sri Suraludira |

--- 338 ---

datan antara praptane | ing ngabyantara prabu | Natèng Cêmpa ngandika aris | hèh kakang yèn sambada | sira ingsun utus | mêtua mring sitibêntar | Si Ngurawan samêngko angkatên patih | misesa angrèh wadya ||

19. sun lih aran Arya Surèngpati | sira Raja Gilingwêsi nêmbah | umatur alon dêlinge | punapa sampun rampung | timbalanta sri narapati | iswara angandika | kaya kang wis putus | amung samono kewala | kang liningan nêmbah lèngsèr ing ngarsi |[111] lajêng mring sitibêntar ||

20. rawuh lênggah nèng palăngka manik | orêg sagung kang samya

--- 339 ---

sewaka | mapankên ing trapsilane | sidhêm-prêmanêm amung | samirana prapta sumilir | Radèn Dêmang Ngurawan | wus sumiwèng ngayun | sawega busana patya | saha upacaranira amênuhi | pratisthèng ngabyantara ||

21. sri narendra gya ngandika aris | hèh sagunging pra wadya ing Cêmpa | kang awit sakarsane |[112] sang binathara luhung | aparing wruh mring sira sami | samêngko Si Ngurawan | jinunjung ing lungguh | kinarya patih misesa | kaarana Kyana Patih Surèngpati | iya padha ngèstokna ||

22. saur-pêksi kang

--- 340 ---

samya miyarsi | barung umung amadukara |[113] mring narendra byawarane | nêmbah kya patih laju | mêrak dhampar nguswèng pada ji | sumungkêm tur prasêtya | rèhira sang prabu | Sri Gilingwêsi ngandika | yayi patih tampanana sihing gusti | sira sinung misesa ||

23. nora gampang wong kinarya patih | wêkas ingsun sira dèn abisa | amulat têtuladane | lupiyan kang rahayu | angayomi ayêming bumi | mêmayu kayomanan | kèh pêpindhanipun | kaya ta Jêng Paman Patya | Sokadana kamulyane lir nêrpati | labête martotama ||

--- 341 ---

24. lair batin rumêksèng narpati | aja kaya paman Patih Cêmpa | linumuhan mring ratune | prandene mêksa darung | nora sêdya pisan malês sih | têmahan ing samakya[114] | papa angêlangut | pisah anak rabinira | ngayam-ayam tan ayêm ing siyang ratri | uripe nyato wana ||

--- 342 ---

[...lusa] ambêk arja ||

26. gya sêsaji sangking pura mijil | wrata wadya kang samya sumewa | kongsi praptèng pakathike | amung para tumênggung | kêmbul dhahar lan kyana patih | sinambi andrawina | inuman mawantu | ing wuri gili kang prapta | dhêdhaharan wowohan kang adi-adi | sing pura tanpantara ||

--- 343 ---

[...s] | sadaya rèh dinuta ||

28. ing wiwitan praptèng amungkasi | samana wus kalilan luwaran | wadya kang anangkil kabèh | wau ta kang winuwus | sri narendra ing Gilingwêsi | dènira anèng Cêmpa | pan sampun sêtèngsu | mangkana nulya sumewa | ngarsèng nata ngrapapa[115] anuwun pamit | mantuk mring prajanira ||

--- 344 ---

sumêlang rasaning ati | mring sambikalanira ||

30. pramèswari mèsêm lingira ris | dèrèng marêm onênge arinta | sumawana pra kadange | têka kasêsa kundur | bok dèn sranti sawêntawis |[116] măngsa gèk sabên warsa | pun kakang tatêlu | lan para sadhèrèk Cêmpa | mupung mangke wontên jalarane ugi | prayogi radi lama ||

--- 345 ---

[...ndika] | yèn makatên pan inggih kula lilani | lan malih kula arsa ||

32. kintun dhatêng kangbok pramèswari | pratima mas tinrètès sêsotya | minăngka mêng-amêngane | sabên ngêngimur sunu | tuwin lancang linapis rukmi | Sri Naranatèng Cêmpa | amaringi dhuwung | wasiyat agêming raja | Sri Narendra Gilingwêsi nampèni |[118] sarwi matur ngrarêpa ||

--- 346 ---

[...kur] | tarlèn mung èsthining driya | sapikantuk nêdya labêt lara pati | suka matyèng ayahan ||

34. Natèng Cêmpa ngandika mring patih | yayi patih sira parentaha | para wadyaningsun kabèh | răngga dêmang tumênggung | ulubalang myang ăndhamui | ngong purih angatêrna | mring ki raka prabu | kongsi prapta palabuhan | ngêntènana mancale si kakang aji | patih matur sandika ||

--- 347 ---

kalilan sigra wisata | langkung kasok tyasira Sri Gilingwêsi | tan kumbang ing driya |[119]|

26. Maskumambang

1. sampun mundur sira Raja Gilingwêsi | lêrêp ing pondhokan | sadalu praptaning enjing | bidhalan sawadyanira ||

2. gumarêdêg gumêrah kang samya ngiring | sigêg tan winarna | lampahira ing samargi | gantya ingkang ginupita ||

3. Ki Andakasura lan rêkyana patih | gung nèng wanapringga | langkung papa kawlas-asih | sampun kadya sato wana ||

4. busanane gomballan pating saluwir | langkung saking nistha | wănda busik kuru aking | kalangkèt kongsi [kong...]

--- 348 ---

[...si] galinggang ||

5. kyana patih ngrêsula ing tyas nabda ris | Si Andakasura | kang gawe lêlakon iki | pakolèhe amung papa ||

6. yèn aja nguni manut si mêmêri |[120] maksih têtêp patya | mukti nyandhing anak rabi | tan kongsi nêmu sangsara ||

7. wus têtela kang niyaya ingsun iki | Si Andakasura | cêmêr gêlahing sabumi | angajak-ajak cilaka ||

8. kyana patih wontên osiking panggalih | arsa asrah jiwa | mring praja sumiwèng aji | manawa antuk aksama ||

9. tan antara wontên jalma mring wanadri | arsa amèt [amè...]

--- 349 ---

[...t] wrêksa | dupi myat mring kyana patih | cangkelak bali sakala ||

10. praptanira padesan atur udani | mring patingginira | yèn patih wontên wanadri | tuwin Ki Andakasura ||

11. ki patinggi gya titir akèh kang prapti | para rowangira | samya kinèn amiranti | gêgaman sikêping yuda ||

12. tandya bidhal mring wana gène kya patih | samya mandhi canggah | tan dangu sampun pinanggih | patih myang Andakasura ||

13. arsa ngumpêt kapêpêtan kèh kang prapti | angrês kêmarasan | dadya api-api guling | ling-alinge alang-alang ||

--- 350 ---

14. Ki Andakasura sumêdya ngoncati | nging sampun kinêpang | mlayua yêkti binandhil | dadya amêgêk kewala ||

16. kyana patih angandika mêlas-asih | patinggi ngong sapa | mêngko sun apasrah dhiri | amung aja sira bănda ||

17. ki patinggi tan keguh pungguh ing kapti | jrih ondhang narendra | rinangkus wus dèn talèni | patih nut datan suwala ||

18. kinêncêngan kyai patih pringas-pringis | Ki Andakasura [Andaka...]

--- 351 ---

[...sura] | darbe rika arsa budi | ginarêjêg sampun kêna ||

19. kalihira winayungyun dèn jagèni | datansah siniya | ingapin[122] canggah myang bêdhil | cinara kumpra kewala ||

20. urut marga bêbandan kalih anangis | tan kampir padesan | kalaju marang nêgari | badhe kaatur sri nata ||

27. Sinom

--- 352 ---

[...non] kyana patih | ana ingkang nabda samêngko kasara ||

2. wong wani mring ratunira | kadadeane pinanggih | mangkana Rêkyana Patya | Surèngpati duk miyarsi | surak sora tan sipi | mijil sangking dalêmipun | miyat patinggi desa | ambêkta bêbandan kalih | kang binănda patih lan Andakasura ||

3. dyan patih sigra utusan | nimbali para bupati | ingajak sowan mring pura | prapta matur mangênjali | pukulun sri bepati[123] | pun patih mangke kapikut | myang pun Andakasura | sakêlangkung kawlas-asih | kalih sami ulun tilar ing bacira ||

4. sri narendra [na...]

--- 353 ---

[...rendra] langkung suka | sarwi angandika aris | mara enggal parènèkna | sun sêlak arsa pêpanggih | lawan si paman patih | sang sinabda nêmbah mundur | prapta ngirid bêbandan | nata èsmu wlas ningali | gya nimbali mring garwa enggal sumewa ||

5. tandya alênggah satata | sira kangjêng pramèswari | kamiwêlasên mring driya | ningali rêkyana patih | dene ta têmah kongsi | nandhang papa sangsara gung | nata nir dukanira | emut mring rama suwargi | dahat nitipakên marang kyana patya ||

6. puara aris ngandika | yayi Patih Surèngpati |

--- 354 ---

kamiwêlasên manira | tumingal mring paman patih | uculana dèn aglis | bêbandaning patih iku | sigra ta inguculan | mung Andakasura maksih | pinusaran baunira kalih pisan ||

7. sri nata malih ngandika | paran marmanta ing nguni | dene têka kaya bocah | tan liling kukuming Widi | miala wong nêdya sih | myang paksa ngilês tyas mulus | apa ta nora wêlas | mring putranta ni bok swami | kyana patih umatur sarwi karuna ||

8. dhuh gusti susunan kula | kang sinêmbah ing sabumi | dahat sisipe pun bapa | kapêjahan anglampahi | sumarah [suma...]

--- 355 ---

[...rah] trusing batin | datan garantês sarambut | manggiha siksa kisas | sangking anggêring narpati | suka lila linajêngna pinidana ||

9. muhung panuwun kawula | ing pada paduka aji | mugi paringa aksama | sisiping dasih kaswasih | lamun kawula gusti | tan antuk ngapurèng prabu | sangking gunging druhaka | durtangkara inèng budi | amung titip kucumbi tuwin atmaja ||

--- 356 ---

miyarsi | sapa ingkang murwani rèh kang mangkana ||

11. kyana patih matur nêmbah | dhuh gusti kangjêng dewa ji | langkung elok tur alăngka | têbih sangking rèh sêjati | abdi paduka nguni | prêsasat lare kang pêngung | kenging pangojok durta | mêmanising rêmbag gampil | ingkang murwa tan lyan pun Andakasura ||

12. bêbujuk mring rayat kula | duk samantên kula gusti | kèlu nut rekaning karsa | tan sumêlang anglampahi | ing rèh kang tan prayogi | ngantos makatên pukulun | sang maha awibawa | miyarsa aturing patih | mêngêng mangu mangungun ing lêlampahan ||

13. patih nulya pinaringan [pina...]

--- 357 ---

[...ringan] | pisalin busana adi | sri nata alon ngandika | wruhanira paman patih | kalungguhamu patih | samêngko manira pundhut | mardikaa kewala | ingsun kang pêparing panci | sri narendra nolih maring Surèngpatya ||

14. yayi patih dhawuhêna | Martadiguna Ngabèi | rèhning labête utama | nêtêpi sêtyaning mantri | samêngko sun wuwuhi | pangane sapuluh êjung | minăngkaa pratăndha | gonira labuh nêgari | lêstaria tumurun mring turunira ||

15. Patih Surèngpati nêmbah | sandika rèhing narpati | tandya ki patih mardika | atur prasêtya mring gusti |

--- 358 ---

yèn ngantos anglami |[124] inggih kados ingkang sampun | sampun manggih raharja | ing dunya prapta ing akir | myang kenginga sikuning maha bathara ||

16. sri nata aris ngandika | sêtyanta ingsun èstrèni | bangêt panarimaningwang | kang muga bisa lêstari | narendra gya ningali | Andakasura drêkukul | sang prabu èsmu duka | wacana sarwi nudingi | iki cêmêr-cêmêrining jagat raya ||

17. kaliwat gonmu duraka | ngajak ala wong kang bêcik | binujuk balela praja | tur praptaning dèn ngoncati | têtêp mung wèh bilai [bila...]

--- 359 ---

[...i] | mêngko sira kêna ngukum | pati nèng pangadilan | dadya tontonaning janmi | kang mangkono saka karsanta priyăngga ||

18. hèh sira patih prentaha | marang sagung wadya mami | tumênggung mantri punggawa | tanapi para prajurit | anyudukana maring | Si Andakasura iku | yèn mêngko wus palastra | tanjirên sirahe nuli | nèng prapatan supaya didi[125] tuladha ||

19. mring sagunging para wadya | mangkono ukume yakti | wong balela marang raja | gêmbunge kèlèkna kali | Kya Patih Surèngpati [Surèng...]

--- 360 ---

[...pati] | sandika gya nêmbah mundur | ngirid Andakasura | sapraptaning păncaniti | aparentah kadya timbalan narendra ||

20. tandya Ki Andakasura | binusanan sarwa putih | binaktèng wringin sêngkrêran | kinêpang para prajurit | sagung kang para mantri | miranti atap ing ngayun | kang arsa tinêlasan | têlas manahira atis | wus pinênthang pinanthêng akênthang-kênthang ||

--- 361 ---

[...s] | tandya para punggawa | sinasmitan gya nyuduki | ajur mumur raganing Andakasura ||

22. gya kinêthok jangganira | gêmbung cinêmplungkên kali | tinanjir sêsirahira | prapatan pinggiring margi | sagung kang nêningali | têmahan dadya pêpemut | ing warta wus warata | kadyèka ukuming nagri | marang janma kang manrang rèh mring duskarta ||

--- 362 ---

[...na] ing Cêmpa nagri | lama-lama wimbuh arjanirèng praja ||

24. ngêrda pra nangko prapta |[126] sangking liyan nagari |[127] aringing tya[128] têmah samya | mardi papan apêpanti | turut tirahing margi | praptèng jawi kitha kêmput | pêpêt kang nambut karya | mêmala maling sirnanting | kaprabawan wimbaning kang pangadilan ||

25. kuntab kotamaning nata | kêtartambêka silastuti |[129] titikaning pra punggawa | naracak samya bèrbudi | sabên sawiyah mantri | wikan ing wêweka putus | têtês saliring sapda | sêtya tuhu mring narpati | yèku măngka pratăndha arjaning praja ||

26. titi panurading [panura...]

--- 363 ---

[...ding] kata | Panji Wulung Ditya Manis | Sura kaping kalih dasa | Mrakèh Je sangkalèng warsi | ngrasa tan ngèsthi margi |[130] pamardawanirèng têmbung | nèng praja Surakarta | têlênge karaton Jawi | mung nglêluri băngsa Jawa kang sanyata ||

1	bang-bang. (kembali) bang-bang.
2	binakta. (kembali) binakta.
3	Lebih satu suku kata: yèn nata tyase punggung. (kembali) Lebih satu suku kata: yèn nata tyase punggung.
4	Kurang satu suku kata: paran ta ing prayogane. (kembali) Kurang satu suku kata: paran ta ing prayogane.
5	lagyeca. (kembali) lagyeca.
6	Lebih satu suku kata: kya patih kagyat wuwuh. (kembali) Lebih satu suku kata: kya patih kagyat wuwuh.
7	Kurang satu suku kata: pan dinuta ngaturakên tulis. (kembali) Kurang satu suku kata: pan dinuta ngaturakên tulis.
8	wus. (kembali) wus.
9	Kurang satu suku kata: nyai patih Nikèn Tunjungsari. (kembali) Kurang satu suku kata: nyai patih Nikèn Tunjungsari.
10	kang. (kembali) kang.
11	winaos. (kembali) winaos.
12	mangungkung. (kembali) mangungkung.
13	Kurang satu suku kata: mangkana jêng sri bupati. (kembali) Kurang satu suku kata: mangkana jêng sri bupati.
14	Kurang satu suku kata: nêmbah waspanira mijil. (kembali) Kurang satu suku kata: nêmbah waspanira mijil.
15	sa-Cêmpa. (kembali) sa-Cêmpa.
16	Lebih satu suku kata: ingapura kwasanipun. (kembali) Lebih satu suku kata: ingapura kwasanipun.
17	Lebih satu suku kata: kawula kang nanggulangi. (kembali) Lebih satu suku kata: kawula kang nanggulangi.
18	singsim. (kembali) singsim.
19	wahyuning. (kembali) wahyuning.
20	Kurang satu suku kata: makutha abra markata. (kembali) Kurang satu suku kata: makutha abra markata.
21	Kurang satu suku kata: mangagêm busana adi. (kembali) Kurang satu suku kata: mangagêm busana adi.
22	Kurang satu suku kata: wau sang anindyamantri. (kembali) Kurang satu suku kata: wau sang anindyamantri.
23	Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: kundur warta mring garwa. (kembali) Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: kundur warta mring garwa.
24	sumungku. (kembali) sumungku.
25	Pamêkas. (kembali) Pamêkas.
26	Kurang satu suku kata: mêngkono pan bêbasane. (kembali) Kurang satu suku kata: mêngkono pan bêbasane.
27	ing. (kembali) ing.
28	Kurang satu suku kata: èstunipun punika. (kembali) Kurang satu suku kata: èstunipun punika.
29	Kurang satu suku kata: samangke putra jêng gusti. (kembali) Kurang satu suku kata: samangke putra jêng gusti.
30	rêngganing. (kembali) rêngganing.
31	wingwrin. (kembali) wingwrin.
32	Kurang satu suku kata: kêkăndha lan bandera. (kembali) Kurang satu suku kata: kêkăndha lan bandera.
33	Kurang satu suku kata: jajaran apanglajur. (kembali) Kurang satu suku kata: jajaran apanglajur.
34	Kurang satu suku kata: ing suku sang sri narapati. (kembali) Kurang satu suku kata: ing suku sang sri narapati.
35	Lebih satu suku kata: kang linungsur sangking jro puri. (kembali) Lebih satu suku kata: kang linungsur sangking jro puri.
36	galih. (kembali) galih.
37	sabên. (kembali) sabên.
38	Kurang satu suku kata: bêdhol jangkar alayar aglis. (kembali) Kurang satu suku kata: bêdhol jangkar alayar aglis.
39	bibi. (kembali) bibi.
40	tindak. (kembali) tindak.
41	sinêntak. (kembali) sinêntak.
42	botên. (kembali) botên.
43	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu e: jêjêl nèng palabuhane. (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu e: jêjêl nèng palabuhane.
44	Kurang satu suku kata: ayêm tan sangsayèng laku. (kembali) Kurang satu suku kata: ayêm tan sangsayèng laku.
45	nadyan. (kembali) nadyan.
46	untabe. (kembali) untabe.
47	Kurang satu suku kata: dalêdêg kang balakuswa. (kembali) Kurang satu suku kata: dalêdêg kang balakuswa.
48	Lebih satu suku kata: kang raka ngaturan age. (kembali) Lebih satu suku kata: kang raka ngaturan age.
49	pinarak. (kembali) pinarak.
50	Lebih satu suku kata: tandya sami lêlênggahan. (kembali) Lebih satu suku kata: tandya sami lêlênggahan.
51	gumuntur. (kembali) gumuntur.
52	Kurang satu suku kata: pranatan ing Sokadana. (kembali) Kurang satu suku kata: pranatan ing Sokadana.
53	Lebih satu suku kata: ngrangkul lungayaning putra. (kembali) Lebih satu suku kata: ngrangkul lungayaning putra.
54	Pangran. (kembali) Pangran.
55	Lebih satu suku kata: kapering wuri gènira. (kembali) Lebih satu suku kata: kapering wuri gènira.
56	anêrêng. (kembali) anêrêng.
57	Biasanya guru lagu i: miyarsi. (kembali) Biasanya guru lagu i: miyarsi.
58	Lebih satu suku kata: kula gih tumut pakantuk. (kembali) Lebih satu suku kata: kula gih tumut pakantuk.
59	Kurang satu suku kata: amomong ing salirane. (kembali) Kurang satu suku kata: amomong ing salirane.
60	kadrêng. (kembali) kadrêng.
61	wuntat. (kembali) wuntat.
62	Kurang satu suku kata: inggih pun yayi Pamêkas. (kembali) Kurang satu suku kata: inggih pun yayi Pamêkas.
63	Lebih satu suku kata: sajroning pura ki kabèh. (kembali) Lebih satu suku kata: sajroning pura ki kabèh.
64	sira. (kembali) sira.
65	Lebih satu suku kata: ajênênga Adipati Jayabrata. (kembali) Lebih satu suku kata: ajênênga Adipati Jayabrata.
66	Lebih satu suku kata: kya patih matur sandika. (kembali) Lebih satu suku kata: kya patih matur sandika.
67	sutapa. (kembali) sutapa.
68	Kurang satu suku kata: umangkata ing sitinggil. (kembali) Kurang satu suku kata: umangkata ing sitinggil.
69	mêdhak. (kembali) mêdhak.
70	angungsêda. (kembali) angungsêda.
71	karaton. (kembali) karaton.
72	pinrih. (kembali) pinrih.
73	Kurang satu suku kata: matur pukulun kang mugi. (kembali) Kurang satu suku kata: matur pukulun kang mugi.
74	Kurang satu suku kata: adhuh anggèr sri bupati. (kembali) Kurang satu suku kata: adhuh anggèr sri bupati.
75	enggal. (kembali) enggal.
76	kongsi. (kembali) kongsi.
77	prakawis. (kembali) prakawis.
78	saengga. (kembali) saengga.
79	Seharusnya halaman 291 dan seterusnya. (kembali) Seharusnya halaman 291 dan seterusnya.
80	Lebih satu suku kata: kya patih alon ngandika. (kembali) Lebih satu suku kata: kya patih alon ngandika.
81	rujuk. (kembali) rujuk.
82	Kurang satu suku kata: pan sami ginadhang-gadhang. (kembali) Kurang satu suku kata: pan sami ginadhang-gadhang.
83	Lebih satu suku kata: kya patih angandika. (kembali) Lebih satu suku kata: kya patih angandika.
84	Kurang satu suku kata: myang kala prang Gilingwêsi duk rumuhun. (kembali) Kurang satu suku kata: myang kala prang Gilingwêsi duk rumuhun.
85	Lebih satu suku kata: kang măngka patya. (kembali) Lebih satu suku kata: kang măngka patya.
86	Kurang satu suku kata: Ki Andakasura minăngka manggala. (kembali) Kurang satu suku kata: Ki Andakasura minăngka manggala.
87	grusa-grusu. (kembali) grusa-grusu.
88	Kurang satu suku kata: adha dhidhalêm pêrang. (kembali) Kurang satu suku kata: adha dhidhalêm pêrang.
89	Biasanya guru lagu i: prapti. (kembali) Biasanya guru lagu i: prapti.
90	uluk-uluk. (kembali) uluk-uluk.
91	Kurang satu suku kata: amung abdi dalêm ran Martadiguna. (kembali) Kurang satu suku kata: amung abdi dalêm ran Martadiguna.
92	Kurang satu suku kata: datan sinungan pangan. (kembali) Kurang satu suku kata: datan sinungan pangan.
93	Kurang satu suku kata: gya parentah pambah aglis. (kembali) Kurang satu suku kata: gya parentah pambah aglis.
94	Kurang satu suku kata: gya kasaru wontên kapal prapta sapta. (kembali) Kurang satu suku kata: gya kasaru wontên kapal prapta sapta.
95	Kurang satu suku kata: lamun punika. (kembali) Kurang satu suku kata: lamun punika.
96	Lebih satu suku kata: wus ingidèn Raja Gilingwêsi nêmbah. (kembali) Lebih satu suku kata: wus ingidèn Raja Gilingwêsi nêmbah.
97	Biasanya guru lagu i: prapti. (kembali) Biasanya guru lagu i: prapti.
98	netyasmu. (kembali) netyasmu.
99	Kurang satu suku kata: wadya Cêmpa kang nungkul wus tinampanan. (kembali) Kurang satu suku kata: wadya Cêmpa kang nungkul wus tinampanan.
100	Lebih dua suku kata: lalênggahan nèng tarub wangunan. (kembali) Lebih dua suku kata: lalênggahan nèng tarub wangunan.
101	Kurang satu suku kata: upacaranira andhèr. (kembali) Kurang satu suku kata: upacaranira andhèr.
102	nungkul. (kembali) nungkul.
103	Lebih satu suku kata: milamba kumapurun. (kembali) Lebih satu suku kata: milamba kumapurun.
104	Kurang satu suku kata: dinamêl têtingalan. (kembali) Kurang satu suku kata: dinamêl têtingalan.
105	Lebih satu suku kata: Natèng Cêmpa ngandika aris. (kembali) Lebih satu suku kata: Natèng Cêmpa ngandika aris.
106	Kurang satu suku kata: mapag sarwi alara karuna. (kembali) Kurang satu suku kata: mapag sarwi alara karuna.
107	Seharusnya hal 328 dan seterusnya. (kembali) Seharusnya hal 328 dan seterusnya.
108	kalihe. (kembali) kalihe.
109	Kurang satu suku kata: gya umatur mring narapati. (kembali) Kurang satu suku kata: gya umatur mring narapati.
110	Lebih satu suku kata: sri nata lon ngandika. (kembali) Lebih satu suku kata: sri nata lon ngandika.
111	Kurang satu suku kata: kang liningan anêmbah lèngsèr ing ngarsi. (kembali) Kurang satu suku kata: kang liningan anêmbah lèngsèr ing ngarsi.
112	Kurang satu suku kata: ingkang awit sakarsane. (kembali) Kurang satu suku kata: ingkang awit sakarsane.
113	Kurang satu suku kata: barung umung amanadukara. (kembali) Kurang satu suku kata: barung umung amanadukara.
114	samangkya. (kembali) samangkya.
115	ngrarêpa. (kembali) ngrarêpa.
116	Kurang satu suku kata: bok dèn sranti ing sawêntawis. (kembali) Kurang satu suku kata: bok dèn sranti ing sawêntawis.
117	Kurang satu suku kata: kados datan kalêtan tan lama. (kembali) Kurang satu suku kata: kados datan kalêtan tan lama.
118	Kurang satu suku kata: Sri Narendra Gilingwêsi anampèni. (kembali) Kurang satu suku kata: Sri Narendra Gilingwêsi anampèni.
119	Kurang satu suku kata: tan kumambang ing driya. (kembali) Kurang satu suku kata: tan kumambang ing driya.
120	Kurang satu suku kata: yèn ajaa nguni manut si mêmêri. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn ajaa nguni manut si mêmêri.
121	Kurang satu suku kata: sarwi anyangking kêndharat. (kembali) Kurang satu suku kata: sarwi anyangking kêndharat.
122	ingapit. (kembali) ingapit.
123	bopati. (kembali) bopati.
124	Kurang satu suku kata: yèn ngantos anglampahi. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn ngantos anglampahi.
125	dadi. (kembali) dadi.
126	Kurang satu suku kata: ngêrda pra nangkoda prapta. (kembali) Kurang satu suku kata: ngêrda pra nangkoda prapta.
127	Kurang satu suku kata: sangking liyaning nagari. (kembali) Kurang satu suku kata: sangking liyaning nagari.
128	tyas. (kembali) tyas.
129	Lebih satu suku kata: kêtartambêk silastuti. (kembali) Lebih satu suku kata: kêtartambêk silastuti.
130	Tanggal: Ditya Manis (Ngahad Lêgi) kalih dasa (20) Sura Je: ngrasa tan ngèsthi margi (AJ 1806). Tanggal Masehi: Minggu 4 Februari 1877. (kembali) Tanggal: Ditya Manis (Ngahad Lêgi) kalih dasa (20) Sura Je: ngrasa tan ngèsthi margi (AJ 1806). Tanggal Masehi: Minggu 4 Februari 1877.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri