Panji Wulung, Mangkunagara, 1931, #1113 (Pupuh 01–12)

1.	Panji Wulung, Mangkunagara, 1931, #1113 (Pupuh 01–12). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
2.	Panji Wulung, Mangkunagara, 1931, #1113 (Pupuh 13–27). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.

Citra

Terakhir diubah: 17-03-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

Punika Cariyosipun Panji Wulung

Saking têmbung Sundha katêdhak ing têmbung Jawi

Dening Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Mangkunagara

Kasêkarakên saha kawêwahan bausastra

Cap-capan ingkang kaping 5

Kaêcap ing kantor pangêcapanipun Kangjêng Guprêmèn ing Nagari Bêtawi taun 1931

--- [...] ---

PANDJI WOELOENG

UIT HET SOENDAASCH IN HET JAVAANSCH BEWERKT DOOR

PANGERAN ADIPATI ARJA MANGKOENAGARA

MET VERKLARING DER DAARIN VOORKOMENDE KAWIWOORDEN VIJFDE DRUK. LANDSDRUKKERIJ - 1931 - BATAVIACENTRUM.

--- 5 ---

Punika Cariyosipun Panji Wulung

1. Dhandhanggula

1. mrih sarkara kang makirtya nguni | Radèn Khaji ran Mukhamad Musa | ing Limbangan pangulune | ngarang Srat Panji Wulung | basa Sundha jinarwan Jawi | mring Dyan Suryadijaya | Bantên Kadhuilut | ing mangke pirêmbagira | kang para lid lukitanipun kinardi | kacara Surakarta ||

2. kang kinarya bêbukaning rawi | narendra gung nagri Sokadana | binathara karatone | angrèh samining ratu | kawan dasa tur sura sakti | tanpa linawan ing prang | dènira anungkul | lir winangsit ing jawata | sungkêmira mring Sokadana nrêpati | Prabu Dewakiswara ||

3. patih aran Lêmbu Jayèngpati | apan maksih sêntana priyăngga | rayi misanan [mi...]

--- 6 ---

[...sanan] Prênahe | nanging sru sungkêmipun | dadya nata dahat dènnya sih | mring sira sang apatya | condhong karsanipun | dènira mêngku mong praja | cinarita Sri Sokadana Nrêpati | kagungan pêpingitan ||

4. tawan saking Blambangan nagari | warnanira pinunjul sapraja | gandês luwês sasolahe | sênêning cahya sêmu | apêparab Kèn Tunjungsari | sarira lir kancana | sumunar ngênguwung | sang nata langkung sihira | lami-lami Nikèn têmah anggarbini | dadya narpadayita ||

5. wancakdriya mring bok Tunjungsari | dene wawrat sampun wolung căndra | yakti kalamun badhene | ngasorkên sliranipun | marma anggung duhkitèng galih | kawêkèn dènirarsa | mrih upaya sadu | dumadi darbèni dwistha | tarlèn amung mamrih guna tuwin dhêsthi | myang puji pujamantra ||

--- 7 ---

6. minta sraya pra ajar ing wukir | myang jru tênung wasi dwijawara | nata kang pinrih têbihe | mring Nikèn Tunjungsantun | myang rêntahe dènnya garbini | anging sihirèng nata | tan gingsir sarambut | nir kadayaning pra guna | dadya dahat sang sori dènnya prihatin | cabar amrih sarana ||

7. kèh pra ajar-ajar kang nyagahi | sami darbe atur sowang-sowang | warna-warna bon-abone | kèhnya wus tanpa catur | aji puji puja sêmadi | sasari-sari sarat | tumpa-tumpuk sungsun | saanane tanpa karya | sarat beratsari murud morat-marit | mêmurud kerut mlarat ||

--- 8 ---

[...jare] mawèh lêjar | tan wrin malah kojur | wêkasan ninggal lumajar | kawursita narpèstri osik ing galih | arsa mrih doracara ||

9. awêwadul mring raka sang aji | aturipun pukulun kawula | ngunjuki pariksa dene | mangke pun Tunjungsantun | purun olah alambangsari | kalawan mantri tuwan | pun Panolih èstu | saking aturing akathah | anggènipun sae pan sampun sawarsi | amba têmbe miyarsa ||

10. amung para parêkan myang sêlir | ingkang sampun lami dènnya mirsa | nging matur sangêt ajrihe | dhatêng paduka prabu | bokmanawi amanggih runtik | ing sabên pêpanggihan | kathah sami dulu | malah ingêdhèng kewala | langkung saking anggènipun mêjanani | dhumatêng padukendra ||

11. para maru sampun asring-asring |

--- 9 ---

sung pêpèngêt supados mantuna | tuwin pinrih ing trêtibe | nging botên pinaèlu | malah dadra sasolah kèksi | măngka ta tyas kawula | mring pun Tunjungsantun | botên maru kêmarogan | amba anggêp sadhèrèk sayayah bibi | rèhning atunggil karya ||

12. kaping kalih kawula sang aji | sampun tita gabug tan pêputra | ing tyas amung pangèsthine | narimah têmbenipun | suwita mring ki badhe siwi | ngong têtêdhèng Hyang Suksma | amêdala kakung | kang pêkik suwarnanira | angrênggani karaton paduka aji | mijèni Sokadana ||

--- 10 ---

têmbenipun inggih kaki jabang bayi | yèn èstu dinaraha ||

14. yèn paduka pukulun anggalih | dora dhatêng ing atur kawula | mugi dangua sagunge | pra maru-marunipun | pan sadaya sampun mangèksi | utamanipun pisan | sinêksèna wiku | wit wiku wikan petangan | ngriki wontên paguron kasub ing warti | sakti tur măndraguna ||

15. pirsa sagung nalar kang piningit | wagêd batang saosiking janma | myang wrin ing rèh sadèrènge | mangkana sang aprabu | myarsa atur atêmah wingit | alăngka lamun dora | narpèstri turipun | anging sandeyaning driya | badhe karsa dangu pra maru rumiyin | tandya sri maèswara ||

16. animbali sagung para sêlir | dinangonan ing satunggal-tunggal | pra maru rêmpêk ature | kadya duk aturipun [a...]

--- 11 ---

[...turipun] | sori nata datan nalisip | kadi wus sabipraya | ubayaning unjuk | ngêngawon mring Tunjungsêkar | nata sigra parentah kinèn angirit | ajar kang wus kasusra ||

17. ajar sampun winangsit ing wadi | dening kangjêng sang narpadayita | wus praptèng ngabyantarane | sri nata ngandika rum | hèh ki ajar manira iki | yun tanya marang sira | ing sabênêripun | wawasên ingkang waspada | sagung para kalangênan ingsun sêlir | sapa kang cidrèng karsa ||

18. turnya ajar sang nata suwawi | amundhuta sarananing puja | supadya enggal antuke | sasmitaning Hyang Agung | sabên amba amatêk puji | tan supe yakti srana | tyasing sima tutul | tuwin mênyan ingkang seta | myang manahing ayam pêthak wulu walik | saha kang sisik nyêlap ||

--- 12 ---

19. lamun sarat-sarat sampun mranti | nuntên kèksi saesthaning karsa | awon tuwin ingkang sae | narendra sigra ngutus | ing pra wadya kang sami kêmit | ngupaya lir kang dadya | ature ki nujum | tan dangu samaptèng ngarsa | sagung ingkang sêsaji-saji sumaji | banjêng nèng pêpajangan ||

20. kyai ajar ngrênggêp mênyan putih | gya binasmi ing dupa kumantar | mangalad-alad urube | nulya tyasing mong tutul | myang manahe kang ayam walik | linawêd paripurna | tinunu kumêlun | enggal nyandhak wastra seta | kinarukub sakêdhap wus antuk wangsit | wasitaning jawata ||

--- 13 ---

[...kur] | mungkar saking rèh kêkêran | lambangsari lan mantri nami Panolih | salah ta sampun wawrat ||

22. mangke sampun antuk sangang sasi | kadi badhe dungkap pambabarnya | sri nata miyarsa ture | dahat dènira bêndu | madêg sura sarosa runtik | mangonêng ngunandika | tan kaya ragèngsun | cacad têmên mangku praja | dene maksih ana wani mêjanani | nyênyamah jroning pura ||

23. kyana patih sigra dèn timbali | praptèng ngarsa sri nata ngandika | mara dikapara kene | wus pêrak ngarsa prabu | sri narendra ngandika ririh | Si Tunjungsari ika | lunasên dèn gupuh | sadina mêngko kewala | poma ayya anuduh punggawa mantri | lakonana priyăngga ||

24. mung kupinge turna marang mami | kyana patih umatur ngrêrêpa | paran dados [dado...]

--- 14 ---

[...s] darunane | duka dalêm dhumawuh | ngantos praptèng patrapan pati | prayogi sinarèhna | rinêmbag rumuhun | lawan pra nayakèng praja | kang supados botên piduwung ing wuri | dhawahing pidanendra ||

25. paran katrap pêjah myang mung sakit | lamun sampun linimbang ing kathah | wontên ugi prayogine | tuwin pamyarsa ulun | ing samangke sawêg garbini | paran ta yèn kantosa | katrap kukum lampus | saklangkung owêl kawula | dene maksih manawung cêcalon siwi | sanadyan tibèng dosa ||

--- 15 ---

[...n] ingkang badhe purun nanggulangi | nging amung dèn sarănta ||

27. sri narendra angandika aris | nora mamak tibaning pidana | wus ngong pikir sabênêre | purwane kênèng ukum | dene olah lêlambangsari | lan Si Panolih ika | kasêksèn satuhu | dening para marunira | myang ki ajar iki wus sajarwèng wangsit | lêlakon kang mangkana ||

28. kyana patih karaos ing galih | antuk duka dènira mrayoga | dumadya nut sakarsane | janma kalih gya sinung | kajinêman binakta mijil | karuna kawlasarsa | Nikèn Tunjungsantun | karănta-rănta ing driya | dènirantuk siasat siksaning dhiri | tan măntra mrih asmara ||

2. Asmaradana

1. sakalangkung kawlasasih | sira nibok Tunjungsêkar | tan nyana lamun têmahe | tibèng pati tanpa [ta...]

--- 16 ---

[...npa] dosa | mung kênèng samudana | ujaring ajar kapaung | mêlok melik muluk brana ||

2. myang sira Mantri Panolih | langkung èmêng ing wardaya | saking tan rumasa tyase | sami praptèng kapatihan | binaktèng kapungkuran | ki patih sêkêl kalangkung | dènira ngêmban timbalan ||

3. dèn nalar maksi nalisir | sarana tindak sikara | têka tumama têmahe | upama kongsia katrap | cacad lakuning praja | jêr ujaring ajar amung | mardi mardawèng rêruba ||

4. rubane jêng pramèswari | paran wêkasane baya | pungkase prakara kiye | upama kadawa-dawa | karsane sri narendra | tan arus de tanpa urus | panglaras raosing karsa ||

5. paran ta pratikêl iki | wurunge [wurung...]

--- 17 ---

[...e] tibèng niaya | apa baya pangrekane | mangkana sang mantri wrêda | widada antuk sipta | satataning tyas pinutus | têtêse birat duhkita ||

6. tandya nibok Tunjungsari | siningitakên padesan | têbih tur trêtib papane | Panolih tinuduh mentar | sinungan sangu dinar | pinrih milih lyan praja gung | ing sasênênging wardaya ||

7. sukèng tyasira Panolih | wande katrap ing pidana | mandar sinung pasangone | amung sang mantri wisesa | ing tyas maksih sungkawa | dene dèrèng antuk lintu | karna kang katur sri nata ||

8. parimarmaning Hyang Widi | antuk wangke pakunjaran | sigra pinêrung kupinge | ingaturkên mring sang nata | iswara sukèng driya | dene ta punika sampun | kalêksanan sakarsendra ||

--- 18 ---

9. sumawana pramèswari | sukèng tyas marwata suta | rumasa sirna satrune | tan wrin saking wignyanira | anindyamantri tama | tuman kataman ing kayun | kayumananing prasêdya ||

10. arêmit dènira mingit | mring sang lalu amêmêla | ingêla-êla driyane | pinrih nir duhkitanira | winantu sandhang boga | winong ing sakarsa sinung | sinarah ing kalangênan ||

11. mangkana ing lami-lami | praptèng sêmayaning măngsa | sang jabang bayi babare | sinêmbadan pujinira | kya patih mring Hyang Suksma | mijil priya langkung bagus | sumunar cahya mradipta ||

12. kya patih sinung pawarti | babare narendraputra | sukèng tyas têdhak ge-age | marang kêbon pasingitan | lan garwa lêlancaran | enggal lampahira rawuh | ing pakuwon wêwangunan ||

--- 19 ---

13. sang jabang anggung dèn liling | tuhu tan siwah kang warna | lan rama nata èstune | sênêning sêmu mrabawa | ngênguwung nawung imba | binêktèng natar sinambut | kinudang kinuswa-kuswa ||

14. lan kang garwa gênti-gênti | sasat mring putra priyăngga | rêkyana patih trêsnane | sumawana ingkang garwa | tan pae lan kang raka | jabang sinungan jêjuluk | Dyan Panji Wulung sêmbada ||

15. diwasa saya ngêplêki | ing citra sang maèswara | dalasan salêlewane | praptèng yuswa pitung warsa | limpad pasanging cipta | lungit pamalading kalbu | budyamot mring martotama ||

16. saya lumuntur ingkang sih | nindyamantri mring dyan putra | rinêngkuh anglir sutane | sinung rèh ing pawitarja | jêjêring tatakrama | myang panambanging pra têmbung | panambung liding lukita ||

17. linêguta sari-ari | sambang sambunging [sambung...]

--- 20 ---

[...ing] sabawa | kang bawani saambane | laksita arjaning jana | jinrênih saking sastra | kawi krawitan myang kidung | rumurah muranging gita ||

18. ginupita sampun wasis | saisthaning rèh sudarma | saking lantip dhêdhasare | karêm olah yogabrata | binantu winasita | satataning tyas mêmangun | susila nala malaya ||

19. anuju sajuga ari | radèn sumewa ing ngarsa | kyana patih andikane | adhuh kulup putraningwang | sirèku wis diwasa | sêdhêng olaha praja gung | ayyanggung lêlangênira ||

20. arahên suda samangkin | kasukan nênungkul karsa | nora nana paedahe | beda budi martotama | tumane wèh utama | yèn kataman têmên sinung | nugraha sapangkatira ||

21. bratane wong olah arti | sarat sarèh saniskara | linêmparan [linêmpar...]

--- 21 ---

[...an] mrih lêmpêre | awasna lèjêming sêdya | sêmune katon uga | bênêr tuwin ingkang luput | tindak-tanduk nora beda ||

22. yèn pandak dènira ngudi | budi pandumaning sêdya | dumadya nir mêmalane | malaya maluyèng angga | anggon-anggon sanyata | nyatane para kinasub | sêpên angkaraning driya ||

23. prêlambanging olah pikir | padha lan olah karosan | saka sathithik purwane | pangangkate ya pinangkat | kinawit sakuwatnya | ing sabên ari pan sinung | wuwuh sangkaning samatra ||

24. rahadèn aturiraris | langkung kasêdya ing driya | timbalan ta sakalire | nging mangke èsthining driya | kapengin puruhita | mring pra ajar-ajar gunung | karosan myang kanuragan ||

25. kya patih ngandika aris | kaki [ka...]

--- 22 ---

[...ki] măngsa mêngko iya | kèh ajar tan jujur tyase | nèng arga mung samudana | tan tulus tapanira | atule nêtêli katul | tulène mamrih barana ||

26. yèn pangrasaningsun kaki | kabèh wulang ngong mring sira | kaya tan ana sisipe | yèn kumudu paksa rosa | pinunjul ing sasama | tlatènana sabên esuk | junjung sakuwasanira ||

27. kang timah kalawan wêsi | sakuwating astanira | ing wayah bangun awite | watara nganti jam sapta | sayêkti lama-lama | kadayanira pinunjul | mangkono pratikêlira ||

28. radèn tan lêngganèng galih | lumawat agnyaning rama | tinuhon sabên wancine | mega bang bangun raina | undhi tosan kang măngka | sarat sarananing bayu | mrih wimbuh kadayanira ||

--- 23 ---

29. dene wawrate kang wêsi | sinami lan wrating timah | sabên enjing panjunjunge | tan kêna towang sadina | dènira undhi waja | tosan tuwin timahipun | sabên ari ingimbuhan ||

30. sinangkan saking sakêdhik | winawrat sakuwatira | kinirèng asta takêre | antara ing lama-lama | asta saya santosa | awit yuswa limang taun | mung limang kati kuwatnya ||

31. tosan myang timah sinami | sami nglimang kati sowang | mangkana ing salamine | ing mangke praptèng diwasa | saya lantih kang asta | tinlatèn asta wus atul | têtela punjul sasama ||

32. sukèng tyas rêkyana patih | ngandika dhuh sutaningwang | ing samêngko wus sêdhênge | lêlangêna alêlana | kaki mring liyan praja | supadya wruh caranipun | sawiji wijanging praja ||

--- 24 ---

33. nanging wêkas ingsun kaki | jroning sira lumaksana | kang kapara andhap-asor | aywa amaoni cara | malah ta ngêmorana | sacara rakiting lagu | sayêktine beda-beda ||

34. wong nganggo cara pribadi | kalêbu bêndana ala | nyênyuda mitra asihe | kêna uga ingaranan | bodho bundhu daluya | pêngung bingung kadalurung | gumunggung punggunge dadra ||

35. lawan ta dipun pakeling | pakarti pitung prakara | poma aywa sira anggo | pan iku satruning badan | yèn pêdhak kadrawasan | madati maling manginum | andon madon ngabotohan ||

36. mêmati-mati matèni | kang tan ana dosanira | nora ana paedahe | kukume luwih saarga | poma dèn eling sira | pakarti durta pêpitu | yèn cêgah yêkti raharja ||

--- 25 ---

37. umatur rahadèn mantri | wulang paduka sadaya | dadosa jimat ing têmbe | amung yèn sambadèng karsa | amba mit sapunika | lumawat lêlana nglangut | sampun kasêdya ing driya ||

38. kya patih suka ing galih | ngandika dhuh sutaningwang | tanggap mring bapa pakone | anging ingsun arsa wikan | têtêse kasantosan | paran wus sambadèng tuduh | ing samêngko jênêngira ||

39. ingsun wus lawas ngrumati | gada gêng lawan gandhewa | pêpundhèn nagara kene | êmbuh nguni kang ayasa | narendra kunanira | kang wasiyat loro iku | tan ana kuwawa ngêmbat ||

40. jajale ingsun arsa wrin | kaki mring kadayanira | iya sesuk-esuk bae | kyai laras ayonana | pênthangên astanira | lan gada rênggêpên kulup | rahadèn datan lênggana ||

--- 26 ---

41. kunêng dalu antarenjing | rahadèn ngrasuk busana | tuhu pinunjul warnane | sinêmbuh srining kawaca | sêsotya nawa rêtna | kadi Hyang Asmara nurun | prabawa trahing sri nata ||

3. Sinom

1. marêk ngarsane kang rama | sira Radèn Panji sigit | rêspati sasolahira | jatmika susilèng budi | limpad graita lantip | sêdhêng yuswanta sang bagus | lagya patbêlas warsa | upama puspita lagi | mèdêm endah ing warna mandarèng slaga ||

2. kang rama alon ngandika | dhuh putrèngsun kaki Panji | iki wujuding wasiyat | gada bobot sèwu kati | dèn enggal putra mami | junjungên nganti kajunjung | rahadèn tanggap prana | kang bindi sigra tininggil | kinaryonclang ing asta kiwa kewala ||

3. kya patih ascaryèng driya | miyat jayane kang siwi | pra janma mêmuji jaya [ja...]

--- 27 ---

[...ya] | jayane sang jayèng jurit | kang langkap gya cinangking | asta ingkang kiwa mungguh | pinênthang kang gandhewa | gumrèt swaranira atri | miris maras sagunging wadya tumingal ||

4. kinuwatan panariknya | tikêl kang gandhewa sêbit | sangsaya eraming driya | sagung kang samya ningali | măngka ta nguni-uni | akèh prawira nung-anung | tan ana kuwat ngangkat | kang wasiyat loro iki | amung radèn putra atêka kuwawa ||

5. kya patih alon ngandika | wus lêga rasaning ati | dene katon kadayanta | yakti pinunjul sabumi | ananging wêkas mami | marang jênêngira kulup | tyas aywa katabêtan | kasuran sarênging[1] kapti | budyangkara mêmarah murkaning nala ||

6. karana sagung manungsa | kang padha tinitah luwih | pirang kêthi pirang yuta |

--- 28 ---

upama lamun winilis | dayane kudu ugi | sarèh rèrèh barang kayun | noraga parikrama | têbah[2] cêngil mring sasami | mardi basa basukining sêdya tama ||

7. banjurna dènira arsa | lêlana sun nayogyani | marang ing liyan nagara | supaya mundhak kang budi | jatine bae kaki | ana rasane tyas ingsun | ing têmbe kaya-kaya | sira bisa madêg aji | amijèni karaton ing Sokadana ||

8. karana sri narapatya | tita nora darbe siwi | măngka ta sun iki iya | maksih mèlu darbe waris | marmanta sira kaki | sun tuduh lêlana nglangut | amèta têtuladan | ing praja sawiji-wiji | bênêr luput ala bêcik titènana ||

9. jêr ujaring kuna-kuna | sapa ingkang arsa luwih | ngêgungna prihatining tyas [tya...]

--- 29 ---

[...s] | sarana sarèh ing budi | yèn pandak ing pangudi | dadi sasêdyaning kayun | iku yèn katarima | ing panêdhanira kaki | bok ing benjang jumênêng nèng Sokadana ||

10. marma mêngko kaki sira | aywa pêgat atêtèki | talitinên mupung mudha | mungguh patitising kapti | titinên dèn akongsi | kaèksi saèsthanipun | karana kaki sira | cêcalon pakuning bumi | kudu wikan kukum lawan pangadilan ||

11. bok ing têmbe kalampahan | sira jumênêng narpati | asiha mring wadyanira | kang gêdhe lawan kang cilik | kang ala lan kang bêcik | padha prihên suyudipun | karana narèswara | kuwate saka wong cilik | yèn suwunga wong cilik tan ana raja ||

12. natèku ngratoni janma | ing salaladaning nagri | nadyan gêdhe prajanira [prajani...]

--- 30 ---

[...ra] | yèn kurang wêtuning bumi | paran antuking asil | kang wadya cilik sawêgung | sri nata kang amriha | sarat sarananing bumi | dimèn gampang kang samya mangolah kisma ||

13. susahing pangupakara | saking tan kailèn warih | ratu kajibah prentaha | karya kalèn jog mring sabin | tuwin para narpati | darbea panginte prêlu | dadya wadya kang samya | sawênang-wênang kapyarsi | mantri lintah bêtah ngisêp gêtih mêntah ||

14. yèn nora nuli pinapas | si apus ngapês-apêsi | lan wajibing narèswara | ywa melik darbèking alit | upama kang wadyalit | asimpên barang linuhung | pantês kagêm sri nata | ingaturkên măngka tampi | tinukua saajine barang ika ||

15. narendra pama nangkoda | kêmudhi kang măngka patih | pra mantrus punggawanira [pungga...]

--- 31 ---

[...wanira] | palwa upama wadyalit | yèn mantrus kurang titi | pangrukti dayaning prau | yakti glis bowolira | puwara kêlêm jaladri | kapal kèrêm nangkoda anut sangsara ||

16. dene lakuning kang palwa | kang molahkên juru mudhi | sarta wasising sêtirman | wus pramèng marang ing angin | mamrih enggala prapti | paran kang sinêdyèng dunung | kêmudhi ingupama | mantrimukaning nagari | kang sêtirman kang măngka para niyaka ||

17. marmane para narendra | sabên arsa karya patih | tiniti luwih sawarsa | tansah jinungkung nèng ngarsi | cinoba boting kardi | kang angèl sinung karuhun | anulya kinon ngêmbat | pranataning mardyèng bumi | yèn wus rigên ing driya gya winisudha ||

18. iku pilihan nayaka | kang sabar alus ing budi | sarta trahing Witaradya [Witara...]

--- 32 ---

[...dya] | awit bakal dèn titipi | wadining narapati | patih kabèh kang angêmbun | lawan ta kang abisa | mèt tyasing punggawa mantri | myang waskitha ngenaki tyasing kawula ||

19. lan yèn arsa karya jaksa | milih kang wêkêl ing budi | lawan wong kang tan melikan | prasaja sajaking dhiri | kang mangkono sayakti | titikaning yama mungguh | tan keguh ing rêruba | kêncêng yèn nindakkên adil | lamun jaksa karêm karoban barana ||

20. brana mingsiling prakara | prakara kang tibèng sisip | sinêsêp sêpining janma | kang mangkono ngêngêmbangi | kuwuring praja yakti | tan wantah êmpaning kukum | yamambêk nora sêtya | dènira nindakkên adil | sasat mungsuh mangsah wus umanjing praja ||

21. ana bênêr kang prakara | ginawe kalah kang awit | tan nganggo sarama

--- 33 ---

arta | yeka yama murang adil | yèn ingkang anêtêpi | tumêmên rèhing tinuduh | mung anggêr ingugêran | undhang nawalaning aji | kang jinêjêr munggwèng jroning pangadilan ||

22. rahadèn aris turira | mugi wagêda nglampahi | ing rèh para parimarma | pamardi wrêdining budi | langkung gèn ulun mundhi | saliring sabda dhumawuh | sasat sèwu nugraha | rumaos kawula inggih | mugi-mugi wagêda nglampahi têdah ||

23. ki patih suka miyarsa | dene kang putra wus tampi | saniskaraning wasita | satataning mangun tèki | radèn gya angabêkti | mring rama myang para ibu | amit wus rinilanan | nêmbah lèngsèr saking ngarsi | amung lawan kêkalih kang panakawan ||

24. nami Janggali Janggala | para ibu duk ningali | kamiwêlasên ing driya |

--- 34 ---

myat putra dènnya lumaris | dene ta pindha dasih | măngka ta sabên ingugung | sinung sakarsanira | ing mêngko têka nglakoni | mindha papa paran polahe nèng têba ||

25. kunêng kang samya rêrasan | wau ta ingkang lumaris | praptèng wana têrataban | miyarsa swaraning pêksi | jalak cocak lan kathik | kuthilang linglingan pêlung | wulung kalong rumangsang | sinêrang dening srigunting | cingcinggoling kang maksih aring anèng pang ||

26. kang cohung mêlung kumandhang | sata wana sabawanjrit | mlangkring nèng panging palasa | sayah nyuwara talisik | wadonira nèng siti | sarwi among kuthukipun | rahadèn suka mulat | mring sata wana kêkalih | dene têka rukun dènira mong suta ||

27. lajêng lampahira radyan | ngambah sêsêngkaning ardi | anjog jurang parejengan [pa...]

--- 35 ---

[...rejengan] | tan wrin pringganing wanadri | nalasak sungil-sungil | sêsiluking gunung-gunung | rahadèn langkung rêna | ningali langêning wukir | abdi kalih umatur adhuh bêndara ||

28. sumăngga ngaso sakêdhap | theyol suku kula kalih | wit têmbe lumampah wana | rahadèn wêlas ing galih | mring panakawan kalih | sigra kèndêl lampahipun | nèng soring wrêksa gora | tan dangu wontên kaèksi | sima agêng mijil saking pagrumbulan ||

29. nyênyiwo mring Ki Janggala | Janggali giwar anjêrit | trangginas rahadèn putra | mênthang langkapira aglis | lumêpas kang jêmparing | kasrèmpèt sima têmah nglud | Dyan Panji wus prayitna | sandhang walikat tinarik | pinarjaya kaprêmanan lêmpèngira ||

30. mong datan mănggapuliha | kapisanan wus ngêmasi | Janggali lan Ki Janggala [Jang...]

--- 36 ---

[...gala] | kalihe sami mêmuji | saktine sang pinêkik | tuhu kalamun pinunjul | iba yèn wus diwasa | sapa lawaning ajurit | ngêndi ana wong sakti kaya mangkana ||

31. lagi iki radèn putra | digdayane nglêliwati | Janggala alon turira | kula darbe nadar inggih | lamun mong angêmasi | sami badhe angêlungsur | agêm nyamping paduka | radèn gumujêng sarwyangling | yèn bênêre ingsun kang tămpa opahan ||

32. wit sira ingkang ingarah | marang kang tunggu wanadri | arsa ginawe pacitan | lek-lekan nèng grumbul sungil | tumulya ngong tulungi | kaprêjaya macan lampus | upama yèn tan ana | pitulungan ingsun pasthi | nora wurung sira dadi tai macan ||

33. Janggali lan Ki Janggala | aturira anyakikik | saupami sami pêjah [pê...]

--- 37 ---

[...jah] | duk wau tiyang kêkalih | sintên kang badhe ngiring | dhatêng paduka sapurug | radèn alon ngandika | iya ingsun kang ngalahi | asok dhêndhan jarit loro lêluwasan ||

34. wastra sampun tinampenan | siji sowang wong kêkalih | Janggali ngling hèh Janggala | prayogalus jarit iki | bêcike mêngko ratri | ya padha ginawe kêmul | wit gunung iki têka | atise anglêluwihi | tikêl têlu lawan adhêming nagara ||

35. Ki Janggala sru lingira | basaknea si gogothil | eram mring atising arga | baya nêmbe ngambah ardi | Janggali lingiraris | lagyèki ngong marang gunung | kunêng kang arêrasan | mangkana kasaput ratri | tandya sami mamrih taruni nanggonan ||

36. saya dalu kapiyarsa | swaraning sato wanadri | kang samya mamrih mêmangsan [mêmangsa...]

--- 38 ---

[...n] | sima sabawèng asêpi | gajah wijah nujahi | ing gêlagah tuwin rayung | Janggali lan Janggala | miris marasira kengis | bokong ngoplok lambe ngèplèk wel-uwelan ||

37. rahadèn aris ngandika | jirèh têmên sira iki | mapan ta durung karuwan | bakal patinira sami | binadhog mong wanadri | angur pasraha Hyang Agung | umatur Ki Janggala | kula botên miras-miris | amung ngênês pangraos sampun dèn untal ||

38. tan antara wontên sima | mambêt gănda marêpêki | rumangsang mring palenggrongan | rahadèn prayitnèng galih | wangkingan gya tinarik | singa pinrêjaya lampus | gumêbrug tibèng kisma | sarwi gro orêg kang bumi | Ki Janggala Janggali kagyat miyarsa ||

39. bêngok alok sima-sima | badane dèn gurayangi | bok wus cinawèl [cina...]

--- 39 ---

[...wèl] ing macan | tan wrin yèn sampun galinting | sukèng tyas sarwi angling | sira Radèn Panji Wulung | dèn sarèh napasira | apan macane wis mati | lah dêlêngên iku anèng ngisorira ||

40. wus dungkap bangun raina | samya tumurun saking wit | katri sigra lumaksana | lon-lonan anêningali | lêlangêning samargi | ramyang-ramyang non kang rayung | tabêt mêntas kêbunan | pating parêntul kaèksi | asri tinon pindha taruning sêsotya ||

41. lingsir kilèn wancinira | amanggih talaga wêning | kinubêng wrêksa mandera | turut tirahe binèji | rahadèn angèndêli | karênan anon ing ranu | samana karsa siram | lêlumban sajroning bèji | kinosokan dening para panakawan ||

42. wus rampung dènira siram | lênggah [lêng...]

--- 40 ---

[...gah] soring kang waringin | maringan lêsuning badan | sêsambèn samya miyarsi | sabawaning kang pêksi | prêkutut manggung mangungkung | myang bangkong-bangkong kungkang | munya jroning jurang trêbis | barung lawan cênggèrètnong munyèng tawang ||

43. dungkap hyang arka gumlewang | wontên katingalan têbih | janma wisata têtiga | kadyarsa sami mrêpêki | dupi prak dèn tingali | katri samya gêng aluhur | netra bang angatirah | pantês tumbaknya pinandhi | praptèng ngarsa sami amicarèng driya ||

44. e lah dalah antuk karya | nêmu bêgja kaping kalih | baya paringing bathara | bêgjane si biyang bayi | wah nganggo ngong tingali | maksih bocah durung umur | durjana sru têtanya | pantèn sirèku wong ngêndi | ngambah wana lèrèn wurining talaga ||

4. Pangkur

1. rahadèn aris ngandika [ngandi...]

--- 41 ---

[...ka] | saka praja ing Sokadana mami | arsa alêlana nglangut | balik sirèku sapa | atêtanya nganggo sajak grusa-grusu | manggala begal lingira | ingsun aran Jayapati ||

2. mèt karya amung bêbegal | mêntas bae ngong mau mêmatèni | janma pitu bangkenipun | dak tumpuki kewala | dene sira lamun maksih dhêmên umur | wawanmu parènèkêna | lawan busananta sami ||

3. rahadèn mèsêm ngandika | nora gampang babo wong amrih pati | yèn sira pêksa kumudu | melik mring darbèkingwang | mara jajal junjungên prêbatang iku | wong têlu lamun ambangkat | ingsun asrah pati urip ||

4. ki begal myat ing prêbatang | anglêgarang gêngira nglêlangkungi | kadêrênging tyas pêksayun | kayungyun busanendah | gya ingangkat tiniganan ambarêngkut [ambarêng...]

--- 42 ---

[...kut] | wrêksa kêkêt datan obah | pinêksa nora ngalisik ||

5. Ki Jayapati ngling sugal | sira dhewe măngsa tèyènga ngungkil | gêdhene kongsi kajunjung | sun asok jiwa raga | sakarsanta tan nêdya sawalèng kayun | radèn mèsêm tan ngandika | prêbatang dipun parêki ||

6. ingangkat sampun kaangkat | wrêksa rungkad karangkud lata sêbit | sinabêtakên sumawur | labêt gapuking êpang | begal gawok malongok sidhakêp ngungun | nêmbah-nêmbah nyuwun tobat | ajrih bok sêlak binabit ||

7. Ki Janggali lan Janggala | cikrak-cikrak kêkêplok-kêplok cêthik | ngucap-ucap si tan pêcus | ulate têka biyas | pama mau sida ngayonana lampus | lêpas nyawanira bablas | nora bisa begal maning ||

--- 43 ---

8. radèn ngandikèsmu duka | aywa ngucap mangkono nora bêcik | apa ta ing pedahipun | sira clathu mangkana | amêmirang-mirang liyan tanpa ketung | apa nora simpên têpa | têpaning badan pribadi ||

9. radèn nolih angandika | ywa sumêlang tyasira Jayapati | awit titahing Hyang Agung | dènira sung jalaran | bêcik marang sapêpadhaning tumuwuh | ana awit saka ala | ana uga saka bêcik ||

10. ing wêkasan dadi ala | ana ala wusana dadi bêcik | lir sira lan raganingsun | iku wit saka ala | jêjalaran gonira pinurih rukun | mangkono panêmuningwang | mungguh surasaning urip ||

11. êmbuh panêmumu padha | Jayapati umatur ngasih-asih | tan wontên sisip saglugut | inggih sabda paduka |

--- 44 ---

karsa tuwan dene lêlanèng wana gung | rahadèn aris ngandika | ngong arsa ngupaya ngèlmi ||

12. umatur Ki Jayapatya | pêrak ngriki wontên ajar têtèki | nêlas aji jaya têguh | myang para kayumanan | malah mandar ing Sokadana Sang Prabu | sabên prêlu kyai ajar | tinimbalan malbèng puri ||

13. rahadèn aris ngandika | ingsun paman têka tan krungu warti | kalamun ingkang sinuhun | kagungan guru ajar | Jayapati manêmbah alon umatur | kados paduka tan pirsa | wit samangke sampun lami ||

14. botên nate katimbalan | kados datan wontên rèh kang wigati | nguni wontên nalar agung | karya èmênging nata | awit wontên kalangênan ta sang prabu | kenging kintên bêbedhangan | lan mantri nami Panolih ||

--- 45 ---

15. anging sri tan dugèng karsa | dadya nuduh nimbali kyai sidik | pinundhut tur wêcanipun | mêkatên kyai ajar | aturipun dhatêng kangjêng sang sinuhun | èstu kontaping pawarta | tan wontên ingkang nalisip ||

16. klangênan gya pinêjahan | laminipun dumugi ing sapriki | sampun gangsal wêlas taun | radyan kelud ing warta | angandika ngêndi prênahe kang gunung | bangêt kapengin wak ingwang | puruhita sang ayogi ||

17. Jayapati aturira | saking ngriki mung lampahan saratri | pratapa nèng lêngkèh gunung | rahadèn angandika | ayo paman tuduhna ngong arsa wêruh | dadya sami lumaksana | ri sêdhêng suruping rawi ||

18. tan arsa sipêng ing marga | byar raina ing lampah sampun prapti | dhêdhepokira sang wiku | cêcantrik langkung

--- 46 ---

kathah | wasi-wasi kang wus wasis munggèng ngayun | rahadèn alon sinapa | sirèku satriya ngêndi ||

19. umatur rahadèn putra | dhuh sang wiku kawula tiyang saking | ing Sokadana nêdya yun | kayungyun alêlana | laladan ing pangajaran gunung-gunung | mangke kula mirêng warta | yèn paduka langkung sidik ||

20. kyai ajar asru mojar | iya nora sirèku bae kaki | kang padha pêksa maguru | radèn mring jênêng ingwang | lah pêdhaka ing kene nuli ngong wuruk | aji jaya kawijayan | radèn sakêlangkung lantip ||

21. ing sabên enjang winulang | sêsarêngan kalawan para murid | rahadèn glis wignyanipun | mangkana lama-lama | radèn matur badhe nyuwun dadaripun | sagung aji-ajijaya | sang dwija arsa cinobi ||

--- 47 ---

22. sugal wuwusira ajar | têka lancang pangucap sira Panji | paripêksa wani matur | mring guru murangkrama | dudu cara wong arsa ngancari guru | yèn mangkono têtêp sira | tan ngandêl mring ngèlmu mami ||

23. lumrahe wong puruhita | kudu ngandêl kumandêl anglakoni | benjang lamun nêmu mungsuh | ing kono karyanira | radèn aris umatur dhuh sang awiku | kawula kêdah uninga | dadaripun ingkang aji ||

24. ki ajar langkung bramantya | rumasèng tyas têtêp yèn mêjanani | sigra barengkal sela gung | ngêntêbkên mring rahadyan | kang ingarah mukanira pinrih trênyuh | tan măntra tumamèng angga | sela singsal tibèng têbih ||

25. winalês ajar jinangkah | ing curiga kapisanan ngêmasi | cantrik tumingal têmah nglud | ngalewang ngudhi rantang | radèn [ra...]

--- 48 ---

[...dèn] panggah ayêm tangkêpe kinrubut | Japati sarowangira | anêlabung saking wuri ||

26. para cantrik sirna gêmpang | salang-tunjang binujêng kêmpis-kêmpis | kathah ingkang lajêng nungkul | amung kang para endhang | ingkang anggung karuna kapyarsa umung | Janggali lawan Janggala | bêngak-bengok anyênyapih ||

27. rahadèn aris ngandika | Jayapati rasakna ajar iki | tan nyata ing kawruhipun | mung măngka sêsêngungan | tinêmênan tiba mati gumaluntung | apês nora darbe daya | digdayane mung ngapusi ||

28. ngèlmune ginawe kêmat | mamèt brana sagunging para pingging | ajar ujare tan jujur | tibèng kojur dinadar | iku pan wus dadi paukumanipun | tibèng pati siya-siya | têtêp siasating Widi ||

--- 49 ---

29. Jayapati aturira | kasinggihan sabdanta sang pinêkik | nguni kathah para agung | kang sami puruhita | nanging datan wontên kang purun umatur | nyuwun nyoba mring ki ajar | sawêg paduka puniki ||

30. tan ulap wawanan sabda | saking sampun kawêntar yèn sinakti | tuwin sami dahat ngugung | sagunging para nata | botên nyana yèn punika ajar pêngung | mêmpêng yèn wontên kondangan | tumpêng tumpuk-tumpuk tapis ||

31. radèn mèsêm angandika | payo padha tumurun mupung enjing | awisata marang laut | ngupaya palwa tambang | Jayapati manadhawara tumuntur | tandya sami lumaksana | dinulur ing para kanthi ||

5. Kinanthi

1. lon-lonan sami tumurun | saking sêsêngkaning wukir | mahawan lan panakawan | Lurah Janggala [Jangga...]

--- 50 ---

[...la] Janggali | tuwin Jayapati miwah | sarowangira nèng wuri ||

2. samarga-marga kayungyun | mulat lêlangêning ardi | tan antara kawistara | tirah-tirah ing pasisir | sinêru lampahe prapta | swamipaning kang jaladri ||

3. sang wira ngandika arum | hèh ta paman Jayapati | ayo padha cêcaturan | ginawe cêcagak linggih | sêsambèn manganti palwa | lowung sinamur sathithik ||

4. sun eling kalaning dangu | sira carita mring mami | mardawane kaki ajar | ing nalika dèn timbali | Sang Prabu Dipakiswara | dinuk ing tuduh metangi ||

5. mring para sêlir sawêgung | sapa ta kang dèn arani | ala kalakuwanira | lire olah lambangsari | Jayapati matur nêmbah | ki ajar kang dèn wastani ||

6. Tunjungsari namanipun | putri

--- 51 ---

boyongan kawarti | saking tanah Balambangan | kêkasihira nrêpati | tinarka sae kalawan | mantri karan pun Panolih ||

7. kasaru Janggala matur | lumantar sarana tangis | dhuh sampun kadawa-dawa | babad ajar kenging pidhir | mindhak angrêrujit driya | nindyaputra lingiraris ||

8. paran karanane iku | sira tan kawawa myarsi | mring kandhane Si Japatya | Janggala umatur aris | punika babad paduka | kalanipun nguni-uni ||

9. margi kang ibu rumuhun | garwanira sri bupati | sakalangkung kinasihan | saha lajêng pramèswari | mèri èsmu kamarasan | sanetyasèng tyas matistis ||

10. sarêmbag lan para maru | karya paekan kang juti | srana atur ngamandaka | dhatêng ramanta nrêpati | myang ngêthik ajar sajuga | jinarwan sakarsèng sori ||

--- 52 ---

11. jêng ratu dènira matur | sandi murina ing galih | pra maru saabipraya | bêbarung sami mimbuhi | ngawonkên ibu paduka | ingaturkên lambangsari ||

12. jêng ramanta sang aprabu | sêmu botên patos galih | nging nrêpadayita dahat | mêmalad atur tan aris | ramanta kinèn ngupaya | patakèn ajar kang sidik ||

13. srênging atur têmah luntur | narendra tandya anuding | nimbali dhatêng ki ajar | ajar jatinipun inggih | sampun binêsêlan brana | dhatêng kangjêng pramèswari ||

14. dupi praptèng ngarsa prabu | winasita nyandikani | saking sampun rumat trekah | dènira amrih sêsandi | minta sêsarating puja | sasampunipun sumaji ||

15. lajêng api-api mujung | akarukub sinjang putih | yayah tuhu matêk [matê...]

--- 53 ---

[...k] măntra | tan antara matur aris | manawi sampun katingal | ing salêbêting sêmadi ||

16. wontên olah lambangsantun | ibunta kang dèn wastani | kalih pun Panolih kina | ramanta gêga ing galih | nimbali patih tantara | praptèng malbèng pura aglis ||

17. sinung agnya kinèn nglampus | mring ibu paduka inggih | kya patih sangêt turira | umambêng karsa nrêpati | nanging sri nata tan kêna | tinanggulang malah runtik ||

18. talinganipun pinundhut | wrin kêdhap patih ngecani | Panolih lan ibu tuwan | ingirid binêkta mijil | praptèng dalêm kapatihan | wêlas ramanta kya patih ||

19. dhumatêng ibu pukulun | rèhning botên têtêp sisip | kênèng paekan kewala | owêl yèn tumêkèng pati [pa...]

--- 54 ---

[...ti] | sanadyan aturing ajar | datan pantês dèn ugêmi ||

20. marma nguni langkung ngungun | ramanta mring sri bupati | dènta nir titipariksa | têkaa sakarya pati | tan patitis êmpanira | ujar ajar dèn turuti ||

21. marma ing satêmahipun | ibu paduka sang pêkik | siningidakên kewala | dene pun Mantri Panolih | kinèn mentar dados ajar | dhumatêng sanès nagari ||

22. tan lami ibu pukulun | babar dènira garbini | miyos paduka punika | pinèt putra kyana patih | ingugung dèn êla-êla | kala timurira nguni ||

23. puwara mangke kêlangkung | pinardi mardawèng budi | myang pra lêbdaning lukita | pinrih lêguta kang awit | benjang paduka ginadhang | gumantyèng kaprabon aji ||

--- 55 ---

24. dene ta ing prênahipun | paduka lan kyana patih | pan inggih ambapa paman | awit ramanta sang aji | lan patih sahèrèk misan | nanging sêpuh sri bupati ||

25. radèn tyasira matrênyuh | luluh angluh ing panggalih | amangu-mangu ing driya | karănta ing tyas miyarsi | ature Lurah Janggala | nanging sinamur netyaris ||

26. alon pangandikanipun | yèn mêngkono ingsun iki | pinrih hyang anagih potang | marang ajar iku yêkti | nanging durung nyaur utang | mring jêng kyai kyana patih ||

27. sathithik pangungun ingsun | mring ki ajar kang wus lalis | paran panêmuning kasa[3] | tuwan têmên tèki-tèki | têtruka graning ancala | culaning hawa dèn isis ||

28. mulane padha dèn emut |

--- 56 ---

iya ing măngsa puniki | kèh lêlêmês lêlamisan | dhèmês yèn arsa pakolih | ngèlmune ginawe kêmat | amèt piangsaling misil ||

29. parabdi prasamya guguk | umatur Ki Jayapati | inggih anggèr kasinggihan | limrahing măngsa samangkin | kathah ajar ambêlasar | pating talusur nalisir ||

30. radèn mèsêm ngandika rum | hèh ta paman Jayapati | lêlakonmu kuna-kuna | begal ngècu tuwin maling | ing samêngko marènana | supadyèng têmbe basuki ||

31. kèh pakaryaning tumuwuh | kang lumrah mamrih pakolih | tani atanapi lawan | dagang layar murih bathi | paman kasarane pisan | buruh mikul gendhong ngindhit ||

32. Jayapati nêmbah matur | sih parimarma sang pêkik | mugi wagêd nglampahana [nglampah...]

--- 57 ---

[...ana] | ing karya kang mrih lêstari | têbiha pitung bêdahab | saking padamêlan juti ||

33. tan dangu wontên kadulu | palwa gêng madyèng jaladri | dangu-dangu katingalan | labuh jangkar ngimbir-imbir | dèn lêlêti layarira | wit arsa ngupaya warih ||

34. Dyan Panji suka ing kalbu | tan antara wontên prapti | sêkoci dhatêng dharatan | narpendra sigra marêki | nêmbung numpang palwanira | nangkoda amituruti ||

35. tinanya badhening purug | arsa dhatêng tanah Kêling | sigra sami numpang palwa | mung lawan abdi kêkalih | Japati sarowangira | samya kinèn wangsul mulih ||

36. dhatêng siti dunungipun | sarta sinungan wêwêling | benjing badhe ingampiran | lamun sampun wangsul malih | sêkoci [sê...]

--- 58 ---

[...koci] mancal mring kapal | nangkoda tampi tumrampil ||

37. mapankên gèn sang binagus | baita saking Patani | ngriku sampun wontên numpang | sinatriya tanah Bugis | sêdyanira alêlana | anama Dhaèng Brêmani ||

38. wus tan darbe rama ibu | nging maksih trahing nrêpati | lagya buyut petangira | malarat kawêlasasih | marma angluluh salira | lêlana lêlungan anis ||

39. saksana sami atêpung | radèn lan Dhaèng Brêmani | rukun dènira kadangan | kadya ta anunggil budi | rêngkuh-rumêngkuh ing driya | prasasat sayayah bibi ||

40. ing sabên dalu winuruk | sira Ki Dhaèng Brêmani | satatane parikrama | susilane tyas noragi | mangkana ing lama-lama | prapta muarèng Patani ||

--- 59 ---

41. sigra prasamya tumurun | Dhaèng Brêmani umiring | anut saparaning karsa | lara-lapa anglabêti | samana lajêng suwita | dhatêng Narendra Patani ||

42. Dhaèng Brêmani tan kantun | ing rèh tan suwalèng kapti | kandêl pasuwitanira | antara antuk sawarsi | radèn amit sakalihan | mentar mring Cêmpa nagari ||

43. Natèng Patani kalangkung | dènira sih anggendholi | nging radèn kalih tan kêna | rinilan gya dèn sangoni | ing marga tan kawursita | praptèng Cêmpa jujug maring ||

44. gèn Jurutani pakantuk | ing karya kinèn sêsabin | garu amaluku miwah | anam-anam sami wasis | yèn dalu anggung kêkadhar | nyathêti rèhing samargi ||

45. sadaya lampahanipun | cinitra dèn pêpèngêti | pinurwa rikalanira [rika...]

--- 60 ---

[...lanira] | wisata saking nagari | kongsi praptèng wanawasa | lajêng mahawan jaladri ||

46. dumugi gènira antuk | sudara sinarawèdi | satriya ing Bugis praja | yèka Dyan Dhaèng Brêmani | praptane Patani lawan | ing Cêmpa wus dèn sêrati ||

47. kadyèka salaminipun | anuju sajuga ari | têngah wêngi wancinira | wontên kècu sumêdya mrih | bêbahak brana bêksura | sarosa swaraniratri ||

48. gumêr gumêrah gumrêgut | ngudani sancata[4] mimis | satriya kalih trangginas | ngunus curiganira glis | mangênêr nrang ing bêbaya | sabiyantu lan kang rayi ||

49. kampak riwut mawut-mawut | kèh binerat morat-marit | rubuh rêbah kasulayah | pinarwasa bosah-basih [bosah-...]

--- 61 ---

[...basih] | kaparah têngah rinurah | maju maksa kajumpalik ||

50. kinlewang uwang kèh putung | sinêsêk kasêlak kontit | mingêr kèngsêr kasêrakat | pêpês apês kapalipis | kari pitu tinututan | kacandhak cinandhêt aglis ||

51. tinalikung ting prakungkung | mangkana Ki Jurutani | siyarsa gumrah ing jaba | tandya atandang umijil | lawan para rowangira | praptèng dhadhah aningali ||

52. bangke sami gumaluntung | tan wikan ingkang mêjahi | Jurutani bêngok sora | sapa iki kang matèni | marang kècu pirang-pirang | uga salong rowang iki ||

53. radèn sigra angênguwuh | kyai dèn enggal mariki | kècune sampun kabêsta | pajarana dipun aglis | bokmanawa sêlak minggat | Ki Juru sigra mêdhaki ||

--- 62 ---

54. sarwi mandhi oboripun | kagawokan duk ningali | kang sami bikut ambêsta | mring kècu pitu kang kenging | binănda anut kewala | ingoboran ting paringis ||

55. Ki Jurutani lingnyu[5] rum | sapa mau kang matèni | para kampak dhadhah ika | dhuh putuningsun wong sigit | paran mau rekanira | dènira manglawan tandhing ||

56. mring kècu kang padha lampus | kongsi tumpuk tumpang-tindhih | kene têka maksih sapta | tinalikung pating pringis | paran ta pratikêlira | de sira amung wong kalih ||

57. Radèn Panji Lêmbuwulung | mangsuli wacana aris | saking pangrêksaning Suksma | lan pangèstu dika kyai | Jurutani suka ngakak | sarwi cêblèk-cêblèk wêntis ||

58. dhuh lae dhuh bêgjaningsun | duwe [du...]

--- 63 ---

[...we] putu loro wasis | amangrurah parangmurka[6] | mèh bae ngong mau lalis | dèn ilês bangsat musibat | tiba bêt nyawane mijil ||

6. Mijil

1. Radèn Panji sumambung sabda ris | punapa rinaos | mapan sampun sami basukine | amung kantun manah para mayit | punika prayogi | yèn sami kinubur ||

2. radèn nolih angandika ririh | hèh pra sanak ingong | kècu pitu matura dèn age | paran nêdya mati tuwin urip | lamun arsa urip | dèn padhaa nungkul ||

3. lan nuruta mring pitutur mami | kang mring karahayon | kang datan nut sun lunas badhene | kècu pitu sarêng matur aris | sami nyuwun urip | srah jiwangga konjuk ||

4. sami matur prasêtya ing kapti | nut saliring pakon | sagah badhe

--- 64 ---

mantuni sakèhe | rèh durmala mêmalaning bumi | yèn kongsi nglampahi | nuntêna pinulung ||

5. sampun têlas tulusing prajanji | nguculan lon-alon | kang têtali tlikungan astane | dene para kècu kang wus lalis | ingopenan dening | Jrutani kinubur ||

6. radèn kalih gya samya umanjing | sajroning dhêdhepok | kècu pitu tansah nèng wurine | wau Kyai Janggala Janggali | dèrèng sami kêksi | awit duk ing wau ||

7. sami nilib manilap sruning jrih | mring madyèng patêbon | dupi myarsa pakaryan rampunge | sukèng driya panakawan kalih | lon-lonan mêmilih | marga kang tan sirung ||

8. garumutan dènira mèt margi | kang jog mring dhêdhepok | dupi prapta krênggosan uswane | radèn putra [pu...]

--- 65 ---

[...tra] atêtanya aris | mring ngêndi gonmu mrih | papan ingkang samun ||

9. aturira amba tan sêsingit | jêjabing nèng kêbon | dhêdhêp wontên têpining kêkalèn | badhe bantu bok kalintu dening | rowang sanès maling | têmahan kêduwung ||

10. yèn ajriha dhatêng kècu anjing | punapa dede wong | bok tinrajang acampuh èstune | radên mèsêm alon dènira ngling | lah ya ngong kang paring | trimakasih agung ||

11. marang sira kang mêntas kêkaring | mèt urang maring rong | lir sinêntak kang myarsa gujênge | kunêng ratri kawuwusa enjing | mrêbangbang lawêning | gêgana ngênguwung ||

12. cingcinggoling munya ngaring-aring | luhuring kêkayon | radyan sigra ngrênggêp pirantine | bubak wana kinarya sêsabin | lan parabdi tuwin | têlukan pêpitu ||

--- 66 ---

13. ngêlar talun wana kanan kering | tanêman tan towong | Jurutani dêrbala têmahe | sugih jaran kêbo lawan sapi | pirang-pirang panti | nênggih pantunipun ||

14. sangsayarja kèh janma kang prapti | dumulur tan anggop | mamèt papan wisma sasênênge | wana-wana binubakan sami | cinithak kinardi | dhukuh agung-agung ||

15. dadya dahat Jrutani dènnya sih | mring sang prawira nom | anggung winong sakarsa-karsane | saniskara datan dèn palangi | wus antara lami | radên anèng ngriku ||

16. sajuga ri panujuning galih | kêkalih arsa non | nganglang wana ing salaladane | adan sami ngrasuk busanadi | kalihira sami | kasmaran wrin purug ||

7. Asmaradana

1. tindak satriya kêkalih [kêka...]

--- 67 ---

[...lih] | lon-lonan sambèn lêlana | ningali wana langêne | myang agraning argapringga | Janggali lan Janggala | kalih ngampil langkapipun | samarga gung gêgujêngan ||

2. lêlahan mamrih karêndhi | lamun wontên kang katingal | nging kantun têtabêt bae | ing lampah kalunta-lunta | kang sami acangkrama | wus têbah saking kang dhusun | ngambah wana ara-ara ||

3. sêdhênging surya tumiling | bantêr tinor ing bênteran | sami kumyus karingête | gumrêgut anyêngkud lampah | tantara lajêng ngambah | wana angapit gêgunung | gênêng gênggêng ingkang wrêksa ||

4. pinaranan sampun prapti | kinarya lêson prayoga | sigra ngaso sangisore | mandera gêng angrêmbaka | pang tumpang têpung ngarsa | sumilir praptaning bayu | yayah ngayu ngayomana ||

5. sare kongsi wanci lingsir | kagyat [kagya...]

--- 68 ---

[...t] dènira tumingal | janma wisata sing kilèn | alon de numpak dipăngga | palananira pelag | sakaloron lan dyah ayu | dupi pêrak kang panggenan ||

6. dirada jrum soring uwit | kusambi sigra kang nunggang | kêkalih tumurun age | dupi dyah arsa kinuswa | tumungkul tangkis asta | kang priya ngamêr mangimur | madawèng sabda srênggara ||

7. karana karênan ing sih | mangasih-asih kang sabda | dyah têka malengos bae | ewa kawistarèng netya | lumalat tanpa mulat | netya sanetyasa sirung | sêrêng sinêrang ing karsa ||

8. radên anggarjitèng galih | bayèku putri dhinustha | sèwu lăngka yèn rabine | sêmune wus kawistara | yèn samar tingkahira | bok iya ingsun têtulung | manawa antuk tarima ||

9. kaya-kaya nora sisip | kira-kiraning [ki...]

--- 69 ---

[...ra-kiraning] tyas ingwang | pakolèh sambung rapête | upama yèn rabinira | măngsa ginawa lunga | maring madyaning wana gung | mêmêla têmên wong ika ||

10. sigra angasta jêmparing | pinanthêng ponang gandhewa | umadêg mring gêgênênge | ingayat-ayat lumêpas | jêmparing kadya kilat | ngênani maripat butul | kagyat bêngok sarwi jola ||

11. surèng tyas sarosa ngungsir | narpatma narik curiga | ginoco trus walikate | tan bangkat têmah pralaya | gumuling munggwing kisma | dirada nalika dulu | bêndaranira palastra ||

12. manglah anglud wrin pêpulih | manêsêk ngêsuk saksana | narpatma ayêm tangkêpe | musthi warastra winawas | yya tuna amrih tiwas | culing sanjata sumêmprung | manglanjak sirah dipăngga ||

13. ambruk rêbah mèh ngêmasi |

--- 70 ---

Brêmani sigra tumandang | anarik mring têtuwêke | èsthi sampun pinêdhakan | tinuwêk tanpa lawan | gajah pêjah gumalundhung | mring jurang kasangsang parang ||

14. sawusira angêmasi | dipăngga tuwin kang nunggang | rahadèn umarêk age | mring ngarsane sang kusuma | sarwi alon têtanya | anggèr sampun walangkayun | kawula anilakrama ||

15. sintên sinambat ing wangi | sumawana kang pinăngka | paran anggèr darunane | nêmahi rèh kang kadyèka | langkung saking mlasarsa | punapa dhinusthèng dalu | tanapi laki priyăngga ||

16. sang dyah matur sarwi nangis | kula asli saking praja | ing Cêmpa inggih putrine | ingkang andarbèni praja | makatên purwanira | ing nguni jêng rama prabu | tumbas dipăngga punika ||

17. argi gangsal atus ringgit | saking panglima punika | jêng rama sru karênane [karêna...]

--- 71 ---

[...ne] | asline tiyang punika | saking tanah Banggala | satêmah pisan pinundhut | măngka sarati dipăngga ||

18. sinung lênggah dados mantri | panglima mangrèh dipăngga | kang sabin cacah salawe | karya ngiras ngupakara | dipăngga gêming nata | sabên sontên enjing tamtu | liman binêktèng ngarsendra ||

19. dirada jrum lir sumiwi | bangkit sawasitèng karsa | miturut saliring kang rèh | marma sri narendra dahat | sihira mring dipăngga | lan pun panglima puniku | pinarcaya sabèng pura ||

20. anuju sajuga ari | jêng rama karsa cangkrama | bêbêrêk sangsam myang banthèng | kêrigan wadya sapraja | umiring dhatêng wana | ingkang tinilar praja gung | amung wadya sawatara ||

21. cumpèn sacêkaping kardi | mantri tuwin pra panglima | satriya ing sawontêne | samya umiring sadaya | bêbêrêk [bê...]

--- 72 ---

[...bêrêk] buron wana | jroning praja katon samun | kantun parèstri kewala ||

22. nyare ngantos tigang ratri | wontên ing gèn pambêrêkan | kathah angsalira banthèng | kang klêbêt bangkit priyăngga | mung panglima punika | nyêpêngi sato wana gung | tutut botên mawi băngga ||

23. sato-satoning wanadri | kèdhêp dening pun panglima | mila gampil pangangkahe | sima sangsam myang andaka | kancil mêncil manjila | jinawil kewala muncul | jinegal sikile kêna ||

24. jangkêp kawanipun ratri | mantri panglima maluya | malêbèng pura ge-age | sarta ambêkta dipăngga | sêsandi yèn dinuta | ing jêng rama sang aprabu | nimbali dhatêng kawula ||

25. dumadakan ing tyas mami | mring mantri ngandêl kewala | jêng ibu punapadene [punapade...]

--- 73 ---

[...ne] | datan darbe walangdriya | dhatêng mantri panglima | kados sami kenging cinthung | kula lan narpadayita ||

26. dupi sampun praptèng jawi | kula winot ing dipăngga | dening pun durmalèng tyase | têtêse yèn ingapusan | tan jujug ing panggenan | malah binêkta ngalangut | ngantos praptèng sapunika ||

27. makatên purwaning nguni | balik andika punika | radèn sintên kêkasihe | dene wontên wanapringga | atêbih saking desa | paran kang sinêdyèng kayun | de kayungyun lumaksana ||

28. alon dènira mangsuli | kula saking Sokadana | mênggah sêdya kula mangke | ngumbara anut sakarsa | dene ta wasta kula | inggih Radèn Panji Wulung | sang rêtna aris ngandika ||

29. kapotangan kula niki | radèn dhatêng jêngandika | prasasat nugraha gêdhe [gê...]

--- 74 ---

[...dhe] | napa kula walêsêna | benjang yèn sampun prapta | nagari Cêmpa saèstu | badhe punapa kewala ||

30. kula ingkang anyagahi | radèn inggih mêmundhuta | ing rajatadi sagunge | mangsuli sang rajaputra | barana tanpa karya | wangsul kula mung nênuwun | asrah jiwangga kewala ||

31. dhumatêng sang pindha Ratih | Ratih ratuning suwarga | sasat sari sarandune | kang dasih ingabdèkêna | dadosa juru karya | panêbah jroning jinêmrum | rumarah ing don asmara ||

32. dhuh jimat jumantên mami | punapa dèn wênangêna | nyuwun pariksa asmane | sang dyah tumungkul ngandika | kang sotah sami nyapa | dhumatêng ing wasta ulun | inggih pun Andayaningrat ||

33. wangsul radèn nilakrami | wau panêdha andika | kados tan lêpat èstune | sampun sumêlang ing driya | nanging [na...]

--- 75 ---

[...nging] ta dèn sarănta | rèhning nalar sampun tamtu | kapanggyèng wuri kewala ||

34. ing nguni kathah paraji | ingkang ngêbun-êbun enjang | dhatêng ing kula têmahe | datan tinampan sadaya | wit kula dèrèng arsa | jêng rama pan amung anut | tan karsa misesa kula ||

35. para nata măncanagri | kados maksih ngarsa-arsa | dhatêng ing kula rahadèn | nanging saèstune ebra | amargi badan kula | ing mangke sampun kawêngku | wontên ing karsa paduka ||

36. Janggala ngling hèh Janggali | bakal enak iki enak | banyak untung sêga cadhong | Dhaèng gumujêng angucap | tan kayaa si kawak | kang ingucap mung wêwadhuk | ing besuk apa badhudhak ||

37. lumrahe ingkang pinikir | undhake ingkang pakaryan | Janggali alon ature | gampil kunun pandamêlan [pa...]

--- 76 ---

[...ndamêlan] | sok sampun mil-êmilan | lon-alonan janji rampung | yêkti botên dinukanan ||

38. mèsêm kang sami miyarsi | sang dyah sigra ingaturan | mardhepokan swalèng tyase | dêduluran lampahira | rasanan urut marga | diwasaning ari surup | wus sami prapta ing wisma ||

39. Ki Jurutani ningali | citrane sang kadi rêtna | sampun andugi galihe | yèn kang dadyojating jana | putrendra kang dhinustha | dening panglima ing dangu | gugup dènira anabda ||

40. radèn ngong asung pawarti | saiki Sri Natèng Cêmpa | mangun wigêna purwane | putrine ginawa lunga | marang mantri panglima | lan gajah kêkasih prabu | ginawa minggat ngambara ||

41. undhange sri narapati | sapa nêmokkên sang rêtna | lan si panglima badhene | ginanjar bumi sasigar | madêg [madê...]

--- 77 ---

[...g] saloring pasar | dadya prabu anom sinung | sang rajaputri ing Cêmpa ||

42. manawa iki sang putri | bêgja kêmayangan sira | antuk nugraha bakale | radèn mangsuli punika | kang kamot ing byawara | pun panglima sampun lampus | atandhing kalihan kula ||

43. kang liman inggih ngêmasi | Jurutani alon nabda | lamun mangkonoa anggèr | prayoga sesuk kewala | padha matur mring nata | jujug kya patih pakantuk | dimèn ingirid mring pura ||

44. wit nata myang pramèswari | wus lawas padha sungkawa | lali dhahar lawan sare | karănta tininggal putra | dhasare mung sajuga | marma anggung wayang-wuyung | gêdêr otêr wong sapraja ||

45. radèn amangsuli aris | lêrês rêmbag jêngandika | nanging sang rêtna sêmune | sangêt sayahe lumampah |

--- 78 ---

wit wau langkung têbah | lingsir kongsi praptèng surup | wisata anrus kewala ||

46. Ki Jurutani ngling malih | yèn mangkono karêpira | bêcik yèn sinarèhake | rong dina lan têlung dina | wit kene lan nêgara | lêlakon sadina duduk | têrkadhangan nora prapta ||

47. karogêthèk ingkang pasthi | kunêng kang samya rêrasan | gantya winursita ing rèh | kang anggung duhkitèng driya | sri narendra ing Cêmpa | nimbali pêpatihipun | praptèng ngarsa dhinawuhan ||

48. mindhoni byawara malih | dimèn glis kontap ing jana | myang para nata liyane | kang nguni sami aminta | mring putra sang lir rêtna | sri nata andikanipun | rèhne samêngko wis tita ||

49. tan ana kang antuk kardi | wadyèngsun pribadi Cêmpa | bêcik amacaka [amaca...]

--- 79 ---

[...ka] manèh | kintakondhang sayêmbara | wratakna praja liya | manawa ana kang wêruh | kalebate si panglima ||

50. patih nêmbah sandika mit | praptèng natar sitibêntar | andhawuhkên timbalane | sri nata lir kang winahya | pra wadya duk miyarsa | sami sumahab tyas sêngkud | gambira nglari panglima ||

51. kêbut sapraja mrih titik | ana malbèng wanapringga | jurang-jurang myang pêpèrèng | parang rong ori sinêrang | dening mantri sajuga | Andakasura ranipun | dhasare kêpara lancang ||

52. mangetan dènnya ngulari | tan wrin pringganirèng marga | kapanujon ing lampahe | praptèng gèn wangkening liman | datan pisah kalawan | panglima nèng iring gunung | sigra wau pinêdhakan ||

53. Andakasura nulya glis | amusthi kalewangira | kinêthok panglima [pangli...]

--- 80 ---

[...ma] age | kang sirah sampun ingasta | nulya ingkang dipăngga | tinugêl têlalenipun | binêkta wangsul ing praja ||

54. praptaning paglaran panggih | lawan para kancanira | Andakasura sabdane | dulunên iki panglima | ngong tigas murdanira | dipanggane ya wus lampus | mung tlalene kang sun gawa ||

55. padha tamatna kang titis | paran dudu apa iya | lawan iki kang têlale | nanging sang putri tan ana | êmbuh parane baya | ingkang sinabdan sumaur | karyanta iku nir deya ||

56. bênêr sira bisa nyangking | utamangganing panglima | bok nganti ganêp sêlawe | sèkêt satêlalenira | nging sang dyah tan kogawa | yêkti nora bisa antuk | ganjaraning sayêmbara ||

57. jatine manira iki | tan ngandêl mring wuwusira | awit lăngka sayêktine | panglima tuhu prawira | yèn kasor [ka...]

--- 81 ---

[...sor] saka sira | wuwusmu para kalangkung | apa ta ing japanira ||

58. jaba ta yèn sira dingkik | ana iribe samatra | gumêr kang myarsa gujênge | sinapih mring kyana patya | kang sêksi sirah sigra | ingaturkên mring sang prabu | lan têlalening dipăngga ||

59. sang nata ngandika aris | hèh mantri Andakasura | dene iki mung têlale | lan sirahe si panglima | putri ngong êndi baya | Andakasura umatur | atmajendra tan pinanggya ||

60. kala kapêthuk ing margi | amung panglima kewala | tansah numpak dipanggane | anut imbanging ancala | lampahe ngeca-eca | ulun pitakèni êru | mangsuli botên pasaja ||

61. wangsulanira nyênyêngit | kados sanès tilas kănca | pramila yuda têmahe | saking pangèstu paduka | katitih [ka...]

--- 82 ---

[...titih] pun panglima | pêjah sadipangganipun | dening dêdamêl kawula ||

62. sang nata sarêng miyarsi | sangsaya prihatinira | dene kang putra têmahe | pisah lan mantri panglima | tambuh paraning sêdya | dadya rangu kapirangu | sigêg gantya winursita ||

63. ingkang sami gunêm pikir | Kyai Jurutani lawan | rahadèn ing sakarone | amrih prayogining lampah | Ki Jurutani marah | samêne wus mangsanipun | padha sumewèng ngarsendra ||

64. sang rêtna nyambungi angling | lêrês ture kaki tuwa | sampun angantos kêlamèn | wit ibu saiba-iba | onênge dhatêng kula | pramila măngga dèn gupuh | sowan mring rama narendra ||

65. yèn kadangon wontên ngriki | tuwas tiwas tanpa karya | manawi inggih ing

--- 83 ---

têmbe | dados ojating bawana | kawêntar dhatêng praja | badhe sanès lilapipun | bok têmah manggih dêduka ||

66. sampun sumêlang ing galih | cidrane sabda narendra | kula ingkang nagihake | nanging padataning praja | ing Cêmpa botên cara | lamun maleca ing sanggup | ajrih sikuning bathara ||

67. myang kula kalaning nguni | sampun prasêtyèng wardaya | sintên wagêd ngêntasake | saking jroning kasangsaran | pan badhe asrah badan | ngandika Dyan Panji Wulung | adhuh putraning sri nata ||

8. Sinom

1. kang dados kuwatos kula | manawi inggih manawi | kusuma mung samudana | dhumatêng dasih kaswasih | paran gènipun nagih | dene têbih dalêmipun | kawula tiyang desa | tanpa kăntha tuwin kanthi | langkung lăngka wagêda malih pinanggya ||

2. inggih sapisan punika | sampuna [sampu...]

--- 84 ---

[...na] nugraha jati | mangsi wagêda sambada | măngka ta janma samangkin | datan kenging binatin | ingkang limrah lamun sampun | luwar saking bêbaya | ubaya botên katolih | malah-malah ulah manah api lupa ||

3. nadyan kula ginanjara | pêpalihaning nagari | jumênêng prabu taruna | nanging tan ginanjar putri | luwung sabèng wanadri | lêlana nut ing sapurug | nalasak wanawasa | urut jurang iring-iring | anêrajang rêrèjèng dimèn palastra ||

4. mèsêm sang pindha kumala | basaknea dika niki | napa botên ngandêl kula | mêlang yèn cidra ing janji | dede putraning aji | ngantosa mangsuli wuwus | ingkang sampun kawêdal | radèn gumujêng lingnya ris | sampun duka amung gujêngan kewala ||

5. Janggali lawan Janggala | grunêngan ngraosi têbih | iku cacade

--- 85 ---

bêndara | gunêman lawan pawèstri | tan nganggo dèn ngèngèhi | kêplantrang mèh kadalurung | lah payo padha mêrak | yèn mêngko mangkono maning | binanyolan darapon dadya samuran ||

6. Brêmani umatur nêmbah | mring raka Rahadèn Panji | kajawi karsa paduka | saosa sêrat rumiyin | ing kangjêng sri bupati | ngaturi pariksa lamun | samangke sang lir rêtna | wontên ing paduka inggih | ingkang dhustha lan gajah sampun palastra ||

7. ngandika lon ingkang raka | bênêr pikirira yayi | karana sun rasa-rasa | akèh bêbayaning margi | ananging karêp mami | bêcik sira kang lumaku | Janggali lan Janggala | dimène padha angiring | marang sira lowung kinanthèn wong tuwa ||

8. Dyan Panji tandya anyêrat | munggèng roning pandhanwangi | tikintate[7]

--- 86 ---

kang wilapa | pinandarèng pangastuti | kaswas ing sri bupati | ing Cêmpa ingkang misuwur | mahambêk sadu dibya | martotama amênuhi | sasat sari sarekaning mangrèh praja ||

9. nahên wiyose kintaka | kawula atur udani | ing pada jêng padukendra | kalamun sang rajaputri | kang dhinustha ing nguni | ing mangke sampun karêbut | dene ta pun panglima | sampun kawula pêjahi | sarêng lawan sadipangganipun pisan ||

10. wondening ing sapunika | putra paduka sang dèwi | nyuwun tumuntên pinapag | kawula sumanggèng kapti | tamtuning ingkang ari | sakarsa ingkang dhumawuh | titi panitranira | wilapa tandya pinati | sinungkên mring kang rayi sampun tinampan ||

11. ing lampah tan kawursita | duk samana enggal prapti | pasewakaning

--- 87 ---

narendra | pinuju nata tinangkil | nèng madyaning sitinggil | andhèr prawira nung-anung | kang rinêmbag tan liya | amung sang raja pinutri | kang dhinustha dening pun mantri panglima ||

12. kasaru sowaning duta | sira Ki Dhaèng Brêmani | kèrid dening ulubalang | praptèng ngarsa mangênjali | sarwi ngaturkên tulis | wus tinampan sang aprabu | binuka sinuksmèng tyas | langkung sukaning panggalih | kadyangganing taru karirisan warsa ||

13. saking sru sukaning driya | sakala nimbali sori | prapta sinungan pariksa | narpadayita miyarsi | ruwat ruwêding galih | dene putra wus pinangguh | tur nèng praja priyăngga | ing antara datan têbih | ciptaning tyas kadya age uningaa ||

14. sakêdhap-kêdhap narendra | tansah dangu mring Brêmani | awit mula-bukanira [mula-bukani...]

--- 88 ---

[...ra] | kênane sang rajaputri | aturirèng Brêmani | salêsih wicara tutuk | marma sri mahiswara | karênan ing tyas miyarsi | mring Ki Dhaèng dene pralêbdèng wicara ||

15. Dhaèng dhasare waskitha | mèt prana ngrêsêpkên ati | sakala jêng mahiswara | dhawuh mring rêkyana patih | hèh ta patih dèn aglis | mataha mring wadyaningsun | mapag atmajaningwang | anggawaa tandhu joli | lan mrantia turăngga agêming raja ||

16. ing saupacaranira | kaprabon prabu taruni | patih parentah mring jaba | sagung nayaka nagari | punggawa para mantri | kêrigan tan wontên kantun | sampun samaktèng ngarsa | tandhu jêmpana lan joli | lan lêlayu daludag rontèk kêkandha ||

17. marpat wadya nèng bacira | jêjêl busana mawarni | blabar anjaladri pasang |

--- 89 ---

para nayakaning nagri | samya nitih turanggi | kang jajaran galur sêlur | sawingkinging jajaran | tandhu jêmpana lan joli | tuwin kuda agême sang rajaputra ||

18. pêpancèn măngka caosan | titihanira sang putri | tuwin sang pinudyèng krama | cêcalon pangran dipati | ing wuri kyana patih | sumambung sawadyanipun | pacara munggwèng ngarsa | ing wuri para wadya lit | asri tinon pindha trunaning udaya ||

19. kasêmbuh srining busana | abra sing mandrawa kèksi | kadya arga kawêlagar | kumênyar mradiptèng margi | surêm sunaring rawi | mêlêk mulêk kang pêpêluk | lêbu kabur sumêbar | katawur sumawur kèksi | kadi ima manadukarèng samarga ||

20. sinêru ing lampahira | pangarsanira lumaris | mantri bupati wus prapta | ing padesan têpis iring | kagyat [kagya...]

--- 90 ---

[...t] Ki Jurutani | gupuh gurawalan mêthuk | radèn wus tundhuk asta | lan sira rêkyana patih | patih nabda kula dinutèng narendra ||

21. amondhongi jêng paduka | tuwin rayinta sang putri | margi ramanta sri nata | sampun patêmbaya nguni | sintên kang wagêd manggih | rayinta sang rêtnaningrum | sinung praja sasigar | ginanjar lênggah kinardi | prabu anom jumênêng salèring pasar ||

22. tuwin jêng kusumèng pura | pinaringakên tumuli | radèn aris awacana | timbalan dalêm kapundhi | sadrêmi anglampahi | ing karsa jêng sang sinuhun | kya patih angandika | sampun sumêlang nglampahi | anggèr kula kang nanggêl dhatêng paduka ||

23. radèn gya ngrasuk busana | ngagêm clana cindhe wilis | kampuh bathik latar krêsna | ukup byur kang renda rukmi | kuluk [ku...]

--- 91 ---

[...luk] mathak rêspati | răngka ladrang mèpèt nglambung | wêdhung wangun larangan | kampuh cinincing sawêntis | ciptanira dhandhang nuli praptèng praja ||

9. Dhandhanggula

1. sang lir rêtna ngrasuk busanadi | sinjang songkèt apênding kancana | sinotya byor têtirahe | rasukan bêrcèn murub | kasêmêkan wungu tinêpi | sêngkang panata brănta | sêsupe hèr laut | kadya hyang-hyanging bawana | sri kawuryan saèsthanira kang warni | lir Ratih kamanusan ||

2. Ki Janggala lawan Ki Janggali | kêkayangan dènira anyawang | mring bandara sakarone | kya patih gya umatur | mring dyan putra anggèr suwawi | sêdhênge sami jêngkar | sampun wancinipun | radèn tan lêngganèng karsa | tandya nitih turăngga sang dyah nèng joli | ingayap pra punggawa ||

3. sêsêk jêjêl jalu lawan èstri |

--- 92 ---

kang ningali sauruting marga | kêbêk kaèbêkan gêbèl | mangkana sampun rawuh | jroning praja wadya pangarsi | sri nata gupuh arsa | ngluwari kang kaul | awit watêsing jro kutha | praptèng pura sami sinêbaran sari | ginlaran sinjang pita ||

4. myang sagunging pradăngga ngrêrangin | tundha-tundha saurute marga | sêlane sinêling ronggèng | topèng tanapi angklung | reyog tuwin ringgit karucil | tontonan tan petungan | turut ing marga gung | janma kang sami umiyat | galur sêlur têkèng papan atap pipit | pêpêt puput mèt papan ||

--- 93 ---

tyas sri nata lan pramèswari | têmah sami karuna ||

6. tuwin mantu tansah dèn tingali | rêsêp mulat nata lan kang garwa | dene ta wontên iribe | lawan sang rêtnaning rum | myang pasêmon datan kêkalih | gya kinèn lênggah jajar | risang lagya rawuh | sri nata anon ing putra | pêrak garwa saka kaluntur ingkang sih | têmahan angandika ||

7. dhuh sutèngong babo kaki Panji | nora nyana lamun arinira | ing warna akèh iribe | lan sira putraningsun | radèn nêmbah datan mangsuli | sri nata angandika | tampanana kulup | bumi pêparoning praja | lawan sira samêngko sun junjung linggih | dadya prabu taruna ||

8. wus ngestrenan undhanging narpati | dening para nayakaning praja | têtêp prabu nom adêge | pinacak puranipun [pura...]

--- 94 ---

[...nipun] | lèring pêkên pinggir bênawi | karan pura kaneman | gya sinung jêjuluk | Sri Mudha Dewa Kusuma | sumawana sira Ki Dhaèng Brêmani | jinunjung ingkang lênggah ||

9. dadya lurah gandhèk misesani | sinung nama Dyan Dêmang Urawan | rongatus cacah lênggahe | mangkana kang cinatur | Ki Andakasura samangkin | arsa ingukum kisas | măngka dosanipun | dènira umatur dora | ngakên-akên mêjahi panglima nguni | prabu nèm sru turira ||

10. angrarêpa mring rama narpati | sèwu-sèwu aksamèng narendra | dene kawula têmahe | purun lumawan atur | paran dadosirèng asisip | inggih pun Dakasura | katrap kukum lampus | sri narendra angandika | ya mulane Si Andakasura kaki | kênèng ukum palastra ||

--- 95 ---

11. awit dening gone wani-wani | matur dora mring jênêng manira | murang kramèku arane | lamun nora linampus | wong mêngkono amêmarahi | kaki mring kancanira | lawan turunipun | wong cidra marang narendra | iku pantês kalamun dèn ukum pati | prabu nèm matur nêmbah ||

12. lamun amung makatên kang sisip | datan pantês yèn katrap palastra | amung inggih prayogine | pinèt samurwatipun | tinimbanga ingkang rumiyin | sri nata angandika | bênêr sira kulup | sun turut saaturira | Dakasura winêdalakên tumuli | saking jro pakunjaran ||

--- 96 ---

[...ipun] | lolos saking wismanira | nêdya ngungsi dhatêng nagri Gilingwêsi | saanak rayatira ||

14. lampahira samana wus prapti | lajêng jujug ngarsaning narendra | kusung-kusung pasêmone | matur sarwi rawat luh | pramilamba sumiwèng aji | nêdya atur pariksa | ramanta sang prabu | mangke mundhut mantu kumpra | nampik dhatêng paduka sri narapati | ulun dahat murina ||

15. lawan langkung owêl ing sang putri | krama angsal arahan kewala | tur sarwa saru warnine | ing nguni-uni lamun | karsaa mring paduka aji | sayêkti tan kuciwa | iba pantêsipun | anampik jêng padukendra | têka milih tiyang papa tanpa budi | sri nata duk miyarsa ||

16. lir sinêbit talingane kalih | kang jaja bang amawinga-winga | awêngis pangandikane | Si Prabu Cêmpa bingung | nampik [na...]

--- 97 ---

[...mpik] nata ing Gilingwêsi | baya tan kulak warta | yèn ngong ratu agung | băndha bandhu sugih bala | yèn mangkono karêpe Si Cêmpa Aji | bêcik sun pukul ing prang ||

17. sri narendra ngandika mring patih | hèh ta patih sira dèn samapta | ing yuda samêngko bae | kumpulna wadyaningsun | saanane ayyana kèri | lan sira mirantia | gêgamaning pupuh | sun arsa ngrabasèng yuda | marang Cêmpa ambêbahak ngosak-asik | mring raja salah cipta ||

18. patih sandika sampun rumanti | kuda rata rakiting ayuda | jinum sajuru-jurune | sri nata sampun ngrasuk | kang busana agêming jurit | kya patih matur nêmbah | adhuh sang sinuhun | ing driya dipun sarănta | anggaliha susahing para wadya lit | prayogi sinarèhna ||

--- 98 ---

19. ing karsendra kang tanpa watawis | karya susahing wadya sadaya | yêkti kirang pakantuke | ngumbar sêrênging kalbu | datan urup lan kang pinurih | mung prakawis wanita | dede timbangipun | ngantos makatên punika | lêpat-lêpat yèn kasor anglêlingsêmi | ing karsa sri narendra ||

20. sri narendra mirêng turing patih | langkung duka kawistarèng netya | patih wus wikan sabêne | enggal angraup suku | mintaksama wus tan ginalih | sri nata ngasta gada | patih gya pinupuh | mêmêt wus dadi kunarpa | sri narendra angandika sêmu wêngis | saiki rasakêna ||

--- 99 ---

[...nging] osiking wardaya | benjang arsa malês ukum mring sang aji | nèng jroning pêpêrangan ||

22. sigra budhal sadaya lumaris | tanpa ngaso pêlakan samarga | gumêr gumêrah swarane | marma glis nuli rawuh | palabuhan ing Gilingwêsi | sang nata nitih sigra | palwa sawadya gung | winot sawahananira | gunggung palwa sadasa kamot prajurit | liyane palwa raja ||

23. lampahira rikat kênèng angin | saking wuri angidit tan kêndhat | mindha sêsawat lampahe | ing marga tan cinatur | sigra prapta plabuhan nagri | ing Cêmpa langkung pelag | pasang rakitipun | sigra sami labuh jangkar | nata enggal mundhut titihan sêkoci | sawadya minggah dharat ||

24. sigra karya pakuwon wus dadi | ambalabar lir samodra bêna | asri kawuryan [ka...]

--- 100 ---

[...wuryan] wangune | wadyanirambêk rusuh | anjêjarah ing sabên ari | tumpêsan rajakaya | kang băngga pinikut | kinarya pangewan-ewan | sakalangkung siasatirèng nrêpati | mring para wadyèng Cêmpa ||

25. otêr patêr gêtêr wadya tamping | sami ngili gèn gêgunungira | kèrid mring pura têmahe | wus katur mring sang prabu | lamun wontên mêngsah gêng prapti | sri nata langkung duka | gya nimbali sunu | wus prapta sinungan sabda | putraningsun apa tan ngrungu pawarti | yèn ana musuh prapta ||

26. narendra gung saking Gilingwêsi | trap pakuwon dhêndhêng nèng muara | rusuh sawadyabalane | kang putra langkung ngungun | sinung wikan rama nrêpati | tandyamit mapag yuda | undhang mring wadya gung | bupati mantri satriya | kêrig lampit pêpêt nèng bacira pipit | tan nêdya mundur ing prang ||

--- 101 ---

10. Durma

1. prabu anom manêmbah amit ing rama | ngandika sri bupati | kulup dèn prayitna | ayya sira pêpeka | mungsuhira iku kaki | ratu gêgala | Sang Prabu Gilingwêsi ||

2. nrêpa mudha alon aturirèng rama | kadanga jawatadi | inggih bêdhatia | dêdamêl sabawana | kawula tan nêdya miris | kalangkung suka | lamun tandhing ajurit ||

3. mapan sampun kasêdya èsthining driya | benjang têmpuking jurit | sami tandhing yuda | ijèn lawan kawula | nêmbah lèngsèr saking ngarsi | nrêpati mudha | kampir amit ing rayi ||

4. praptèng dalêm pinapag mring garwanira | dhuh kangmas adipati | kula nyuwun warta | paran gêdêring jaba | wontên mêngsah saking pundi | nararya nabda | saka ing Gilingwêsi ||

5. sang dyah matur inggih pun Andakasura [Anda...]

--- 102 ---

[...kasura] | ingkang karya prakawis | margi nguni gadhah | sir dhatêng ing kawula | kang raka ngandika aris | ayya rinasa | sabarang ingkang uwis ||

6. balik iki mêngko upama sun kalah | kaboyong sira pasthi | sang dyah angandika | pan sarwi angujiwat | kang ora-ora ginalih | mundhak mêmaras | akarya walangati ||

7. prabu anom sigra angrasuk busana | kapraboning ajurit | angagêm makutha | pinatik nawa rêtna | barunging praba marnani | abra markata | kadya wimbaning rawi ||

8. ngagêm clana gubêgan cindhe puspita | tinêpi renda kuning | kampuh parangkarna | mawi nyothe curiga | yèn sinawang tuhu kadi | Sang Suryaputra | sêdhênging mangun jurit ||

9. sampun budhal kang para wira balabar | lir robing jalanidhi | sang nrêpati

--- 103 ---

mudha | anitih kang turăngga | sinung aran Sêkar Gambir | binarong pelag | gêdhah linungsir-lungsir ||

10. ingkang munggyèng pangarsaning pra wiraswa | Dêmang Urawan nênggih | Janggali Janggala | nèng wuri numpak kuda | bêlang buntal suri malik | kèh medanira | Janggala jêrit-jêrit ||

11. sampun prapta pasisir pêrak muara | mêngsah sami mangèksi | gya angrakit gêlar | mungsuh rowang sawega | munya têngaraning jurit | mungsuh lan rowang | surak sarosa atri ||

12. ing payudan kadya têdhuh alimêngan | mimis saengga riris | krêcêking warastra | myang krêbêting kang dwaja | sasat bêntaring wiyati | padha sudira | kang aprang mamrih tandhing ||

13. ana nyuduk-sinuduk pêdhang-pinêdhang | wênèh bindi-binindi | ana ta prawira | sumbaga wirutama | mangsah mung

--- 104 ---

asta kumitir | manguntir mêngsah | siwat-siwut kèh sêbit ||

14. wadyèng Cêmpa lir sima krura mamăngsa | kotbuta manrangwèri | mangamuk arampak | gosok godhi kang tumbak | gumulung kiwul paksa mrih | marwasèng mêngsah | sasat kang banjir wukir ||

15. larut gêmpang wong Gilingwêsi kasêrang | lumayu rêbut urip | prabu nèm sakala | amêlak kang turăngga | Dêmang Urawan ningali | yèn narpa mudha | umangsah gya tut wuri ||

16. Sri Narendra Gilingwêsi karepotan | tinilar dening dasih | tandyarya sudarma | marêki prabunira | dènirarsa malês maring | pêjahing raka | nênggih rêkyana patih ||

17. sri narendra datan anyana ing driya | dene wadya pribadi | sudarma saksana | anarik kang curiga | ginoco [gi...]

--- 105 ---

[...noco] jajaning aji | kagyat aniba | nudingi sarwi angling ||

18. paran dosaningsun sira kaniaya | sudarma nabda wêngis | sira ratu murka | druhaka siya-siya | matèni wong tanpa sisip | sadulur ingwang | iya si kakang patih ||

19. tanpa dosa têka sira kaniaya | tur mawèh tutur jati | tan kogugu malah | sinulah tanpa prênah | ratu buwang kramaniti | marmane iya | rasakna ing samangkin ||

20. pan kasaru prabu nèm ing praptanira | sang nata gya ngêmasi | prabu nèm ngandika | hèh sira iku sapa | dene ta wani matèni | mring naranata | tur ratumu pribadi ||

21. nêmbah matur sira Ki Arya Sudarma | milamba amêjahi | mring nata punika | margi sadhèrèk kula | pinêjahan tanpa [ta...]

--- 106 ---

[...npa] sisip | têtêp punika | ratu druhakèng bumi ||

22. lêpatipun inggih sadhèrèk kawula | mambêngi karsèng aji | ingkang dhatêng murka | niaya siya-siya | kang tumanduk mring wadya lit | têka dèn lunas | tan mawi krana aris ||

23. dadya mangke kawula malêskên kadang | kang sampun dèn pêjahi | natamba punika | dhasar salaminira | mahambêk duskarta yêkti | singa mrih arja | tamtu datan kinanthi ||

11. Kinanthi

1. prabu nèm ngandika arum | paran watêke ing nguni | ratunira pratelakna | dèn balakaa ywa kikib | wêwatêk wantuning karsa | duk anèng prajane nguni ||

2. Arya Sudarma umatur | mangke kawula ngupadi | inggih sêksi ingkang sêca | yèn amung kawula inggih | umatura kathah-kathah | têmahipun tanpa kardi ||

--- 107 ---

3. manawi kaparêng ulun | badhe nglêmpakkên rumiyin | wadya kang sami lumajar | prabu nèm anayogyani | sigra wau tinimbalan | prawira ing Gilingwêsi ||

4. wus marpat ngarsa supênuh | sagung ingkang para mantri | sakarine ingkang pêjah | prasamya anungkul aris | mring sri mudha wirutama | ngaturkên kang pati urip ||

5. Arya Sudarma gya matur | mangsuli caritèng ngarsi | lagu lêlageyanira | Sri Narendra Gilingwêsi | dènira dir siya-siya | mring wadyanira pribadi ||

6. makatên nguni pukulun | watêkipun sri bupati | ing Gilingwêsi nalika | jumênêng ngasta nagari | langkung saking murangkrama | ambawa karsa pribadi ||

7. sabên ari karêmipun | ngabên ayam tuwin jangkrit[8] | maesa lêmbu myang menda | trêkadhangan ngabên janmi | sami [sa...]

--- 108 ---

[...mi] cinêpêngan rotan | punika yèn pajar sasi ||

8. sawênèh ingabên gêlut | kang ajrih dipun pêjahi | kang wantêr datan ginanjar | kang kawon dipun pisakit | kang mênang mung sinung wedang | sacangkir tan mawi gêndhis ||

9. lamun karsa ngabên lêmbu | amundhut darbèking alit | pan botên mawi tinumbas | yèn ngucik dipun pêjahi | kalamun sêngit sujanma | tan sampun yèn tan ngêmasi ||

10. narendra murang mring kukum | dosa agêng miwah alit | tan pinangkat kang pidana | angagêm karsa pribadi | pra nayaka tanpa karya | ing karya mung ngrèh wadya lit ||

11. tuwin lamun wontên wadu | darbèstri ragi mancêning | lakinira pinêjahan | rabi konjuk mring sang aji | makatên laguning karsa | Sri Narendra Gilingwêsi ||

--- 109 ---

12. pami lulus yuswanipun | tansah prihatos ing bumi | narendra nèm angandika | hèh kisanak Gilingwêsi | caritane Si Sudarma | iku apa ta sayêkti ||

13. sêsarêngan aturipun | para mantri Gilingwêsi | dhuh gusti lêrês sadaya | samêndhang tan wontên sisip | turipun Arya Sudarma | têtêp datan angewahi ||

14. Sri Gilingwêsi kalangkung | siasatirèng wadya lit | sasat ama amêmăngsa | sangsaya saari-ari | mungkar tangkaring angkara | karana bucal palupi ||

15. amung lamun ginagunggung | sukaning driya tan sipi | nging kang gunggung tan ginanjar | malah yèn kêmba sakêdhik | pun juru gunggung sakala | kinalewang kawir-kawir ||

16. măngka wontên mantri purun | atur pèngêt mring sang aji | supados sampun kadawa | ing karsa datan prayogi [prayo...]

--- 110 ---

[...gi] | sri nata lajêng bramantya | kang matur jinuwing-juwing ||

17. sukur mangke têmah surut | suda panggrêsahing alit | èstu Ki Arya Sudarma | benjang lamun praptèng nagri | kinaulan tiyang kathah | dèn pisusung[9] siyang latri ||

18. narendra amba pukulun | dados satruning wadya lit | awit kathah kang sumêlang | bok têmah katrap pisakit | dening nata murangkrama | prabu nèm ngandika aris ||

19. wis aja padha winuwus | apan ta wus têmah lalis | kari paran pikirira | samêngko padha sun tari | umatura dèn prasaja | kang dadi kêncênging budi ||

20. para mantri rêmpêk matur | kêdah sami nyuwun ngabdi | dadosa pamong turăngga | datan garantês ing kapti | amung pun Arya Sudarma | katanêma Gilingwêsi ||

--- 111 ---

21. pantês jumênênga ratu | wit sabar wiyar kang budi | tur maksih darah narendra | buyut Raja Gilingwêsi | ingkang jumênêng ing kina | kontap lamun ratu adil ||

22. ing mangke yakti tumurun | kautamaning pambudi | tuwin ta Arya Sudarma | punika ingkang mêjahi | narendramba ingkang murka | gung karya rusaking budi ||

23. prabu nèm ngandika arum | ya ingsun bakal nuruti | mring karsanira sadaya | nanging dèn sarantèng kapti | katêmu buri kewala | payo mring jro kutha dhingin ||

24. sun sebakkên mring sang prabu | sakancanta Gilingwêsi | kèrida dening sudarma | aturira para mantri | sandika datan suwala | ing rèh sapakèn jêng gusti ||

25. Ki Arya Sudarma sujud | saprikancanira mantri | prasêtya srah jiwa

--- 112 ---

raga | mring sang wira jayèng jurit | suka sinunga pakaryan | tan suwalèng siyang ratri ||

26. prabu taruna gya dhawuh | têngara budhal lumaris | gong bèri tinabuh sora | wau wadya Gilingwêsi | sagung gêgamaning yuda | sampun sami dèn bongkoki ||

27. măngka pratăndha panungkul | Arya Sudarma kang ngirid | sigra sang prabu taruna | amiji mantri tinuding | atur uninga narendra | lamun wus unggul kang jurit ||

28. kang dinuta nandêr mamprung | ing jro kitha sampun prapti | sri nata ngaturan priksa | yèn putra unggul ing jurit | sigra ngrasuk kang busana | sakaprabonira mijil ||

29. nitih dipăngga gêng luhur | pinalanan sarwi wilis | mêlês amardapa wrêda | sumunar kang songsong asri |

--- 113 ---

sampête kang upacara | garêbyêg ing ngarsa wuri ||

30. lêlayu anglir kêlayu | kalulun kelut sang aji | dwaja panjrah urut marga | margil kang kêndhang gong bèri | srawungan swaraning gurnang | thongthonggrit kêkêlèng sruni ||

31. sira sang juwitaningrum | dumulur mapag ing laki | kasusu arsa uninga | ing warna sang jayèng jurit | kayapa solahe baya | kang binayang boyong putri ||

32. titihanira sang ayu | jêmpana rinênggèng rukmi | tan pati ngadi busana | amung lugas amarnani | prandene lawêning cahya | ngasorkên langên sabumi ||

33. kèh wadoning pra tumênggung | punggawa satriya mantri | kalayu sang kadi rêtna | saking dènirarsa ngèksi | mring laki kang mêntas yuda | prasamya wahana joli ||

--- 114 ---

34. ing samarga galur-sêlur | tandhu tundha-tundha kadi | lampahe pangantèn anyar | găngsa sauruting margi | saengga wiwahanira | mangkana ta sampun prapti ||

35. ing pakuwon sri winangun | prabu nèm sigra ngabêkti | nulya dyah sêkaring pura | mring pangran raka ngabêkti | langkung onêng-ingonêngan | kang lagya sami pêpanggih ||

36. sang narendra wrêda anggung | mêmuji sang jayèng jurit | aris dènira ngandika | dhuh putraningsun wong sigit | tan loro paraning trêsna | mung sira atmaja mami ||

37. kaki bangêt panrimèngsun | sira bangkit berat wèri | lan dahat sokur manira | iya mring Hyang Utipati | dene paring parimarma | karahayonira sami ||

38. paran ta wartane kulup | duk sêdhêng [sê...]

--- 115 ---

[...dhêng] ramening jurit | prabu anom matur nêmbah | makatên purwaning nguni | nêdhêng kèngsêre kang mêngsah | Sri Narendra Gilingwêsi ||

39. badhe ngungsi dhatêng prau | kasêlak dipun pêjahi | dhatêng wadyane priyăngga | pun Arya Sudarma nami | wit malêskên kadangira | linunas dènnya mambêngi ||

40. limrah sami aturipun | pra nayaka Gilingwêsi | ngawonkên mring prabunira | sinêbut sri datan adil | dene kang pinuji tan lyan | amung pun Sudarma yêkti ||

41. pramila panuwun ulun | lamun pinarêng ing galih | prayogi yèn pun Sudarma | ingadêgkên narapati | wontên Gilingwêsi praja | rèhne ta sampun pinilih ||

42. kang rama ngandika arum | sarèhêna dhingin kaki | nora gampang karya raja | kudu pinikir kang slêsih | bok [bo...]

--- 116 ---

[...k] ing wuri gawe susah | aja dumèh sira asih ||

43. mêngko yèn wis dadi ratu | angèl panglungsure kaki | bêcike nganggo cinoba | ingadêgkên patih dhisik | sinawang saka kadohan | yèn bisa jinunjung aji ||

44. lan manèh pamikir ingsun | Si Sudarma iku kaki | kêna dosa ing nagara | gone wani amatèni | ya marang narendranira | bênêre iku tan kêni ||

45. sanadyana ratunipun | murang marang para adil | bênêre mung linungsura | iya karatone kaki | iku kudu sabipraya | lan para nayaka sami ||

46. kang lumrah mangkono kulup | mungguh lêlakoning mantri | iki têka buwang nalar | wani matèni nrêpati | marma saka karsaningwang | samono pan wus mantêsi ||

--- 117 ---

47. patih tan rinèh ing ratu | iku wus sasat nrêpati | măngka bêcik karyanira | dènira angrèh nagari | ing kono sêdhênge iya | ingadêgkên narapati ||

48. prabu nèm alon turipun | lêrês pangandika aji | tumraping dhatêng wiradat | kawula kalimput yêkti | de kirang titipariksa | nalar anggêring nagari ||

49. saking maksih mudha punggung | dadya ing driya kalêmpit | tan mulur ngulari nalar | kasêsa karoban ing sih | ngicalakên subasita | tan mawi wêweka wingking ||

50. ing mangke sumăngga ulun | ing karsa jêng sang dewaji | iya nging panjaluk ingwang | nganggo ngaturna prajanji | sêtyaning amêngku praja | supaya bisa lêstari ||

51. lawan ta sabanjuripun | ingkang jêjêg [jê...]

--- 118 ---

[...jêg] marang adil | amrih karêksaning praja | myang tata têntrêming alit | yèn darbe tindak sawênang | nayaka wajib sung peling ||

52. mring nata kang ambêk rusuh | sung panggrêsahing wadya lit | marga kurang adilira | nganggo karêpe pribadi | yèn tan kêna pinambêngan | para nayaka dèn aglis ||

53. nyuwuna salin mring ingsun | aja nganggo walangati | têmtu sun paring parentah | êndi ta ingkang pinilih | ing akèh umadêg nata | nanging kang turun nrêpati ||

54. nadyan putu tuwin buyut | canggah iya misih kêni | amung aja milih darah- | ing alit nora prayogi | watêk turuning asudra | sayêkti maksih nglabêti ||

55. yèn kêbanjur madêk ratu | watake maksih nglabêti | ardaning kang manah [ma...]

--- 119 ---

[...nah] prapta | ambuwang wêlas lan adil | lir Gilingwêsi Narendra | pinadhêm dasih pribadi ||

56. kinarya pèngêt tan patut | Sri Narendra Gilingwêsi | siniksa wadya priyăngga | kunarpa tan dèn rumati | kang putra suka miyarsa | kalunturan sabda aji ||

57. undhang ing wadyarsa kondur | gong bèri munya swaratri | kêbut saha wadyakuswa | sang rêtna wus nitih joli | sri nata nitih dipăngga | pinalanan sarwa asri ||

58. prabu anèm munggèng pungkur | nitih turăngga rêspati | binusanan kancana bra | mêndha pan mêdhar sêsirig | anut iramaning găngsa | urmatan saurut margi ||

59. kunêng lampahirèng ênu | wus prapta jroning nagari | gumuruh swaraning găngsa | pelog slendro carabali [cara...]

--- 120 ---

[...bali] | wurahan swaraning janma | ingkang samya nêningali ||

60. hyang pratănggapati surup | ginantyan wimbaning sasi | praba mubyar kêkêncaran | sêdhênge purnamasidi | padhange kadi raina | dening ujwalaning rati[10] ||

61. sri nata rawuh kêdhatun | lajêng lênggahan mandhapi | sadaya samya sumewa | satriya punggawa mantri | tuwin wadya têtêlukan | kang saking ing Gilingwêsi ||

62. prabu nèm ngandika arum | mring Patih Cêmpa nagari | paman kula benjang-enjang | dinuta ing sri bupati | misudha mantri wisesa | ing nagari Gilingwêsi ||

63. kănca andika sawêgung | kadhawahan sami nangkil | kinèn sami ngèstrènana | ingkang winisudha ing sih | pantêse kang pakurmatan | kula pasrah paman patih ||

64. pun Sudarma namanipun | kang badhe [ba...]

--- 121 ---

[...dhe] jinunjung linggih | kya patih matur sandika | sigra kang sumewa sami | dhinawuhan lir kang dadya | dhawahing prabu taruni ||

65. narendra putra gya kondur | kanthèn asta lan kang rayi | ginarbêg parêkanira | sampat saupacara sri | kawuryan ing lampah kadya | Sang Hyang Asmara sarimbit ||

12. Asmaradana

1. kunêng tan winarnèng ratri | praptenjang nêmbang têngara | sabên nayaka wismane | thong-thong grit gong bèri lawan | kang puksur sêsauran | tăndha têngara dhêdhawuh | ngumpulkên pra wadyabala ||

2. gumêr gumêrah kang nangkil | marpat nèng bacira tantra | sawega sagêgamane | lêlayu lawan bandera | rontèk rantab ing ngarsa | minăngka wiwahanipun | ingkang arsa winisudha ||

3. narpatmaja arsa nangkil | ginarbêg [ginar...]

--- 122 ---

[...bêg] punggawanira | asri kawuryan lampahe | praptèng pagêlaran lênggah | tantara ingkang rama | miyos rawuh sitiluhur | pinarak ing dhampar dênta ||

4. prabu nèm dènira nangkil | anèng kananing palăngka | patih ngarsa samantrine | narendra mudha ngandika | hèh paman Patih Cêmpa | lamun sampun sami kumpul | saprikănca pêkênira[11] ||

5. pun Sudarma dipun aglis | nuli jêngandika bêkta | sumiwèng ngriki samangke | lan sapirantose pisan | busana kapatihan | kya patih nêmbah umatur | anggèr pan sampun samapta ||

6. kya patih sasmitèng wuri | Sudarma sampun binêkta | umarêk ngabyantarane | ingayap para nayaka | tuwin mantri punggawa | saha saprikancanipun | ing Gilingwêsi sadaya ||

--- 123 ---

7. wus banjêng munggèng sitinggil | prabu anèm madêg sigra | dhawuhakên timbalane | sora sarèh kang wicara | hèh sagung pra nayaka | saking asmanta sang prabu | namtokkên mring Si Sudarma ||

8. ing mêngko jinunjung linggih | kinarya patih wisesa | nèng Gilingwêsi prajane | ingkang sarta kaarana | Klana Suraludira | marmanta sinung jêjuluk | mangkono ing têgêsira ||

9. basa sura iku wani | ludira têgêse darah | wani pêrang sanyatane | sigra sinung kang makutha | pratăndha mêngku praja | sinêngkakakên mring luhur | bineda pangwasanira ||

10. wus lênggah jajar lan patih | Suraludira nèng kiwa | wadya Gilingwêsi kabèh | dadya tyas kalangkung suka | dene ta Sang Sudarma | mangkya wus têtêp amêngku | anèng Gilingwêsi praja ||

11. tantara bujana mijil | dinum mring

--- 124 ---

wadya sewaka | nata jêngkar mring purage | luwaran ingkang sumewa | Patih Suraludira | kalilan ngaso mring kuwu | sawadyanira sadaya ||

12. Kyana Patih Gilingwêsi | tansah dènira sumewa | mring prabu anèm sêdyane | nyuwun pitêdah kang nyata | caraning mêngku praja | salaminira pan anggung | winulang rèh karaharjan ||

13. samana sami pêpanggih | nèng dalêming siwayendra | prabu anèm andikane | mêngko wus sêdhênge kakang | mulih mring prajanira | ananging ta wêkas ingsun | poma sira dèn prayitna ||

14. lire wong mêngku nagari | lamun adil paramarta | alus lulus pamêngkune | dumadi karta kang praja | yèn ambêk siya-siya | sayêkti akarya kisruh | rêrusuh dumrunuh prapta ||

15. kaya upamane kali | yèn lêtuh [lê...]

--- 125 ---

[...tuh] sêsirahira | sayêkti buthêk iline | kongsi sapangisor pisan | yèn wêning kang sêsirah | ilining we kang saèstu | amilu wêning sadaya ||

16. mangkono mungguh nrêpati | sarat sarèh saniskara | supadya alus êmpane | parentah tanduking prana | pranatanirèng wadya | budi angkara wèh wurung | graita kang mrih utama ||

17. wong ulah nalar upami | lir janma ngulig turăngga | kudu rigên myang talatèn | dènira mrih pangajaran | ywa kongsi kurang pakan | kang minăngka boganipun | tan lyan mardi martotama ||

18. yèn turăngga kurang bukti | tuwin ta kopène kurang | sayêkti gêlis bobroke | kaya upamane prana | kurang prihatinira | tuwin ta tarimanipun | sayêkti glis tibèng papa ||

--- 126 ---

19. marma wong mêngku nagari | gêdhe cilik nora beda | ing pangolah wêwadine | upama kurang prayitna | dènira mêngku wadya | nora wurung tibèng luput | kalêmpit atêmah nistha ||

20. sarate wong arsa adil | kudu karêm mupakatan | lawan pra niyaka kabèh | nimbang sakèhing prakara | myang sagunging dêdosan | yèn pratitis êmpanipun | sumrambah nglabêti praja ||

21. ana têpaning palupi | Nata Gilingwêsi ika | angagêm karsane dhewe | nora rêmên têtarenan | sakèhe kang kinarsan | karsa pribadi jinurung | kadlurung tibèng bêbaya ||

22. Kyana Patih Gilingwêsi | prastawèng driyantuk têdah | pangolah praja lajêre | manêmbah alon turira | ing parimarma tuwan | mugi-mugi dasihipun | sagêda anglampahana ||

--- 127 ---

23. pamintamba mring Hyang Widi | mugi sagêd nampènana | wulang tuwan sadayane | lêstantuna ing salama | dumulur ing sakarsa | dadosa jêjimat ulun | ing sabda sri nata mudha ||

1	sêrênging. (kembali) sêrênging.
2	têbih. (kembali) têbih.
3	karsa. (kembali) karsa.
4	sanjata. (kembali) sanjata.
5	lingnya. (kembali) lingnya.
6	parangmuka. (kembali) parangmuka.
7	kintakane. (kembali) kintakane.
8	jangkrik. (kembali) jangkrik.
9	pisungsung. (kembali) pisungsung.
10	ratri. (kembali) ratri.
11	pakênira. (kembali) pakênira.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri

Panji Wulung, Mangkunagara, 1931, #1113 (Pupuh 01–12)

Pencarian Teks

Punika Cariyosipun Panji Wulung

1. Dhandhanggula

2. Asmaradana

3. Sinom

4. Pangkur

5. Kinanthi

6. Mijil

7. Asmaradana

8. Sinom

9. Dhandhanggula

10. Durma

11. Kinanthi

12. Asmaradana