Wanagiri, Padmasusastra, 1898, #194
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
Wanagiri
1. Kinanthi
1. ingkang winursitèng têmbung | pasanggrahan Wanagiri | prênah kidul wetan praja | ing antara datan têbih | pan amung wolulas êpal | munggèng sasukuning ardi ||
2. punika iyasanipun | Jêng Gusti Pangran Dipati | Mangkunagara ping tiga | rikalanira cangkrami | ambêbêrêg buron wana | amisayèng ulam kali ||
3. lan pra tuwan kang tinamu | tanapi kang para gusti | bupati tuwin satriya | sêsuruhan ingkang prapti | sawadya upacaranya | prajurit lan para mantri ||
4. ing ngriku pakuwonipun | rinakit winangun asri | kinăntha sapăntha-păntha | kadi purane pribadi | sinuba ing bojakrama | tan kêndhat ing siyang ratri ||
5. cinatur rêrêngganipun | wau pura Wanagiri | papan lêdhok sawatara | kinubêng ing wukir-wukir | angungkurakên narmada |
--- 127 ---
lèr wana gêng anglangkungi ||
6. ginapura pinalêngkung | pêpalang malipir margi | pagêr bobok bêbanjêngan | panjang tiga bêlah kaki | pasagi capurèng pura | pêrak mubêng ingkang margi ||
7. sinung wisma tri tur agung | ginunggung dadya sawiji | ngiras mubêng èmpèrira | majêng mujur kampung bali | balungan balok balaka | ingkang minăngka pandhapi ||
8. ing jêro pinetak pintu | kori gêng lêmpit angapit | candhela ruji sadaya | naratas têrus lan kori | rinênggèng hèk mubêng wisma | sêsadon dinulu asri ||
9. sinarasah balabag byur | linajur rineka loji | talundhag tinundha-tundha | sungsun katri kayu jati | catur wisma munggèng ngarsa | ajajar ngapit ing kori ||
10. ing ngriku pasowanipun | punggawa lan para mantri | katiga panggenan găngsa | pelog slendro carabali | sajawining pintu ana | wismalit kiduling margi ||
11. puniku pajagènipun | gyan prajurit saragêni |
--- 128 ---
latar pura rinarata | rinolak pêthak satharik | tinêpi ing kalamênta | kinênthêng pathok ngubêngi ||
12. wontên malih wisma mujur | jajar katri amaripit | kêpering wetan prênahnya | nèng sajroning kang capuri | unggyan Ordhênas Walănda | lan dasihe para tami ||
13. ingkang lèr panggenanipun | tukang sêpèn lawan koki | patehan miwah patirtan | pasiramaning pra gusti | kidul kalèn pinanjêran | bandera munggul kaèksi ||
14. pagêr wetan pinalêngkung | sinambungan pancaksuji | binengkok panjang tri asta | jêjênêng jêjêg pasagi | piningul pêpongolira | lir jêjêran anjajari ||
15. lèr wetan wangunan agung | sasananira jêng gusti | rineka lir purèng praja | jêjêl pêpêt amaripit | pakuwoning pra santana | tan ana ingkang amêncil ||
16. marga gêng têrus mangidul | mring pakuwon para tami | mangetan marang bangawan | kang mubêng manut capuri |
--- 129 ---
ngapit marga kuwunira | pugawa[1] lan para mantri ||
17. para dêmang lajur-lajur | ajajar têpining kali | tinon sri kadya carita | duk sang prabu ing Biraji | makuwon nèng Parangjara | sawadyane jayèng murti ||
18. narmada rinênggèng wuwus | mangalèr ilining warih | santêre mung sawatara | andalêm sumilak wêning | alindhuk wetan têpinya | taratabaning wanadri ||
19. lombok terong bayêm sêkul | sinêlan sêkar talasih | salong sinêlingan sata | saurute praptèng gisik | gasik tur wêdhi malela | mêlêng-mêlêng ting parêlik ||
20. kèh warnane watu-watu | kentar-kentar saking wukir | ana pita seta rêkta | krêsna kapurănta wilis | gêdhah wungu maya-maya | mênik-mênik pindha akik ||
21. sinaba pêksi pêpêlung | maluwo milu maliwis | blêkok bêlêg mencok sela | kontul kêtali nèng pinggir | sribombok asru uninya | pêcuk cangak lan têrinil ||
--- 130 ---
22. rêrumpon kang anèng kêdhung | yèn tinumpu amênuhi | kang mina kèh warna-warna | jambal wagal bêngkik tagih | papar pacal bêrot saga | kada lêmpuk lopis sili ||
23. kalalèn kalawan palung | rêng-arêng tawès têngiri | mèlêm badhèr wirasoca | talumpah balutak kêting | kutuk kotès sogok prana | bêthok bêthêm sêpat bêthik ||
24. lawan cinawisan prau | rêmbaya langse linungsir | sutra pita sungsun tiga | pinayonan motha putih | carma pita kasurira | kinêmbang cinuki-cuki ||
25. ginêbêran motha pingul | baita pinulas wilis | wingking winehan bandera | gêdhah seta kêstin abrit | cêcanthik rineka kuda | pambêlah dèn busanani ||
26. gêmbaya bang ikêtipun | kulambi kêmejan putih | bênting wastra jingga loka | calana gêdhah mathinthing | punika titihanira | jêng gusti pangran dipati ||
27. lan pra tuwan agung-agung | yèn lêlumban nèng
--- 131 ---
bênawi | angêngundhuh amisaya | linampahkên mudhik mulir | nahên ta rêrêngganira | mangsuli kang wus kawijil ||
2. Mijil
1. ngilèn lêrês ajênging capuri | tan têbih kapêntog | wukir alit mangidul sukune | ujung êlèr têpung ing wanadri | parangrong kaèksi | tuwin watu-watu ||
2. apêpanthan nèng pucuking wukir | soring taru ayom | eyup ayom sêmi saoyode | mulêd sela lir sinalang sami | lêlamat lumuting | karirisan tuwuh ||
3. tuhu tawang kang anèng ing tawing | gurdagêng garowong | nguwêng-uwêng nguwung suwarane | kataman ing maruta sumilir | mulur ting saluwir | silar nora kumpul ||
4. wrêksa jajar jêjêr jujur wukir | ngrêmpoyok angrongkop | maya muyêg ijo sarondhone | randhu dhadhap gêdhondhong asandhing | sana sênu sêmbir | sêmpal simbaripun ||
5. kêplajêngan kêmiri kêmuning | kêpêl kêbên kêpoh |
--- 132 ---
kêlampeyan nèng jurang anggone | kêmlandhingan kêmlaka kêlampis | kêmulwa kêsambi | sêrut lawan sêntul ||
6. soga sêcang soka sana nginggil | munggul kang wit sengon | plasa blasah balêsah sêkare | abang-abang abra balêrêngi | jêjêl kayu jati | maja jajar êpung ||
7. pange pêpêt kapipit ing sambi | têpung adu oyod | lan timaha jêmpina wit pule | gêndhayakan kang dhoyong nyèndhèni | dheyandhe trêngguli | trênggulun trikancu ||
8. kalak garu aruman sêlangking | walikukun tolok | kêndhal kêdhawung jengkol lan pête | kayu lanang wangon waru ipik | bilang bulu bibis | dhuwêt bêndha pucung ||
9. pacing pace pucuke amêncit | rinambatan oyod | angayangan ngayuh mring wit ale | pêpulêtan tarêman walulin | yuyung gandhêl ngungkil | bèndha jênu tungkul ||
10. tangkil grêmbêl grêmbul bêbondhoti | anjêkèngkèng ring gon |
--- 133 ---
rungkut rêngkêt rêrayung lan rawe | rayung ruwêt galagah pênjalin | dhurubamban piji | galonggong palumpung ||
11. iring-iring pêpèrènging ardi | tuwuh êmpon-êmpon | amêpêki wana saanane | sunthi kêncur jae lawan kunci | bêngle lêmpuyang prit | myang lêmpuyang kapur ||
12. puyang gajah kunci pêpêt kunir | laos lan têmu poh | têmu irêng galènyèh lawake | têmu lathi lawan têmu giring | marajak andadi | sumêla ing watu ||
13. warna-warna isine ing wukir | wimbuh dhukuh katon | sri kawuryan kèh palakirnane | palapêndhêm samya dèn tanêmi | kimpul talês linjik | bêrèt bêntèl bêntul ||
14. gadhung walur gêmbolo gêmbili | suwêg senthe lompong | wi katela kênthang balerante | gaga gênggêng gubug gabag pinggir | pagêre parigi | parang tumpuk-tumpuk ||
15. têpi-têpi sinêbaran jali | juwawut ngalojok | juwêt juwèh jêlèh
--- 134 ---
kang aduwe | anggusahi pêksi ngrêrusuhi | susah sari-ari | sabên sabèng ngriku ||
16. bèthèt pênthèt kèkèt myang srigunting | bondhol glathik belong | baranjangan kuthilang arame | cocak kacêr manyar êmprit pêking | bêrkutut kudhasih | dêruk lan dêrkuku ||
17. akalangan kang wolung kuliling | bidho basu boncong | alap-alap alêpas ibêre | ambêburu bêrkutut barênggi | niyup anampani | nampêg jakawuru ||
18. wêruh wuru wirang amalêncing | nèng pucang amencok | pêt-umpêtan pêtêng panggonane | gugup gagak kasêlak nyambêri | bêr-ubêran bali | bêluk blêkêtupuk ||
19. dhêlik dhêpès mêrak amarani | nèng pucang amencok | nèng paragak nyêngungong swarane | rantap-rantap ingkang anèng siti | sata wana muni | cêkitrèk kaluruk ||
20. sadayane katingalan sami | saking ing pakuwon | amuwuhi lêlangên asrine | lamat-lamat [la...]
--- 135 ---
[...mat-lamat] ujunging wanadri | têpung lawan wukir | andhêndhêng ngêndhanu ||
21. sato-sato sadaya mêpêki | kidang sangsam ewon | kancil cèlèng cêlak panggenane | andhêrusul dhêdhukiri têgil | sima sabèng sêpi | sabawa yèn dalu ||
22. landhak luwak cêdhak lan trênggiling | blacan cêcêp gogor | kuwuk kawuk garangan lan rase | walang kapa karêndho jaliring | janjang anggung jungkir | jrih jalarang sênggu ||
23. banthèng Jawi wus samya angungsi | ngilang ngalih ênggon | sarpa-sarpa sasaran playune | wus nalusup nlêsêp ing asêpi | mung kari kang kuwi | kêthèk nom lan lutung ||
3. Sinom
1. akathah tur warna-warna | sato sajroning wanadri | samya jênak asasana | wit dènnya ngupaya bukti | sarwa ana mênuhi | tan sangsayèng sabanipun | wêwêngkon wana wiyar | waradin prapta ing têpi | kêtêp atap taru turut angrêmbaka ||
2. lindhuk siluk tan asêla | angrongkop têpung [tê...]
--- 136 ---
[...pung] ngaubi | tangkiling têkèng antara | lir taratag anaritis | tanpa corah tan sungil | pêpèrèng lêbak pêpundhung | nir pringganing antaka | marma datan ngrêkasani | amisaya kabèh sato jroning wana ||
3. myang sinung planggrongan wrêksa | binrayut ing lata sami | tigang asta inggilira | pinrênahkên munggèng sêpi | ginodhag sapambêdhil | jèjèr ajajar ngêlajur | rinopoh ron warata | supaya aywa kaèksi | wus pininta unggyane para santana ||
4. kadya rakiting ngayuda | wangun gêlar kaga pati | kang munggwèng panjawat kiwa | Jêng Pangeran Mangkubumi | lan para putra sami | satriya myang para tamu | panjawat ingkang kanan | saha wadyanira sami | myang sagotra santananira sadaya ||
5. măngka patuking kagendra | residhèn sapara upsir | jêng gusti têtêlihira | pangran dipati ngabèi | gêgithok angênggoni | Pangran Natakusumèku | bêbuntun wrahatbala | kang samya [sa...]
--- 137 ---
[...mya] nuntun turanggi | siningêpkên nèng grumbul kang kiwa-kiwa ||
6. ri wusing rakit samêkta | dyan lêkas binêrêg nuli | atusan wadya ing desa | panglawe dêmang ngabèi | kang samya dèn tindhihi | sawega swara gumuruh | jêjêl ajèjèr wayang | kêmput sajroning wanadri | ambalabar surak ngukuk mawurahan ||
7. rumupak lampahing wadya | giris sato ing wanadri | lumayu asalang-tunjang | angumpul wadya sawiji | tambuh dènira ngungsi | abingung pating bilulung | lor kidul kaidêkan | tan ana sêlaning janmi | ing wusana nêmpuh byak ênggon wisaya ||
8. gya kinrutug kang sanjata | dêrês tibaning kang mimis | kathah kang palastrèng papan | tuwin ingkang nandhang kanin | sawênèh dêdaganging | ting barêngèk swaranipun | ana ingkang brangkangan | tugêl sukunira kalih | sakarine malayu arêbut papan ||
9. suka sagung kang tumingal | surake gumuruh atri | wijah-wijah wadyabala | miyat [mi...]
--- 138 ---
[...yat] sangsam akèh kêni | sarwi lok cêrik-cêrik | ana kêpkok[2] tanganipun | ambapang suraweyan | ana kang ngunus panguthik | kumaruwuk sêsumbar sarwi pandhapan ||
10. mawarna solahing wadya | kang manut sukaning gusti | tan kêndhat sanjatanira | ingkang tinarajang têbih | ngumandhang kapiyarsi | awor swaraning wadyagung | tan ana kang kuciwa | lir tuhu wong mangun jurit | rêbut papan silih rok madyèng palagan ||
11. ana ta ingkang satriya | taruna nindita wasis | mangulah sanjata dibya | ana kacuwaning galih | katunan dènnya musthi | sanjata pranata arju | wit keguh dening byuha | adrêng arsa apêpulih | mahaswara wisata nitih turăngga ||
12. mung katri lan gêrmanira | midêr nèng wana kuliling | gya namakkên kuntanira | kang pinujwèng siyang ratri | pratitis ing pangaksi | ing pranata ywa kaliru | ing sangsam antakanya | panjang yèn winarnèng tulis | ingkang samya kasukan [kasu...]
--- 139 ---
[...kan] anèng ing wana ||
13. sabên-sabên pan mangkana | ing sajroning patang ari | yèn nuju măngsa katiga | jêng gusti dènnya cangkrami | mundur saking wanadri | siyang wanci pukul satu | lajêng mring pasanggrahan | ing dalu bujana sami | datan liya kinarya imbal wacana ||
14. dènnya samya anyanjata | sangsam duk anèng wanadri | rêbat unggul ing pamirsa | tuwin asaling pêpati | sinambi nêningali | talèdhèk bêksa lan minum | mirêngkên gêndhing munya | ginanti badhut banyoli | sri kawuryan winimbuhan dening pandam ||
15. apadhang kadya raina | suyasa saengga loji | sampat ing busananira | sêtrolup tuwin sêtrali | mubêng jèjèr lan kori | linayaran motha pingul | pratilam di rinêngga | ngandhap babut prangwadani | sabên saka tinemplokan kang panjuta ||
16. kamantyan langên pradipta | marma kèh padha ningali | kawêsalu? anèng marga | wong desa jalu myang èstri | kang têbih samya
--- 140 ---
prapti | kalulun warta kêlayu | sinambi ngupajiwa | dhêdhasar anèng ing margi | yèn raina pakuwon saengga praja ||
17. tutug dènnya ăndrawina | jêng gusti pangran dipati | lawan sagung tamunira | bubar yèn wus madya ratri | mangkana sari-ari | tuhu wong agung pinunjul | deramrih karya suka | lêgawa anrus ing batin | ambêk santa sihing wadya paramarta ||
| 1 | punggawa. (kembali) |
| 2 | kêplok. (kembali) |