Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 01–08)
| 1. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 01–08). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 2. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 09–11). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 3. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 12–18). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 4. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 19–27). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 5. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 28–33). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 6. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 34–38). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 7. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 39–44). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 8. | Babad Tanah Jawi, Pakubuwana IV, 1788, #981 (Pupuh 45–46). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
Babad Tanah Jawi
Wiwit sajarahipun Sang Hyang Guru, dumugi Senapati jumênêng nata wontên ing Mantaram.
--- 1 ---
1. Dhandhanggula
1. Munggèng sarkara ring ukara nis | sasmita tan sumukèng pustaka | kang tyas rujit karêjête | lir antaka kawantu | mung wisesaning Yyang Kaèksi | kang nitah amêmatah | ing boga sawêgung | kang amurwa sifat purba | kang ambagi sagala isining bumi | nimpuna paripudya ||
2. kang asih mring rahsanya ngasihi | mangka manggala para dinuta | dipèng rat wuryaningrate | rêspati kang rinasul | warana ris nayakèng bumi | kunêng awit kawangwang | wêwangson winangun | rawining rat nusa Jawa | kinarsakkên dinawa supaya dadi | manfangat winasiyat ||
3. măngka pangèngêt amêmèngêti | wajib sajarahing tanah Arab | tuhu ing Jawa tan pae | pamilanging lêluwur | pan ing nguni kalimosadi | pusaka pinustaka | ing karsa Sang Prabu | Pakubuwana kaping pat | pinrih aja parbatan wit carita di | ayya nanggung rêkasa ||
4. ri kang nalika mrêtèng palupi | limalas Ngakhad Rabiyulawal | kanêm măngsa Lip warsane | Pon wuku Julungarum | margèng nata kaswarèng dasih |[1] parênging kang sêngkala | mugya Hyang Aruhur | marma martana nugraha | mawantua safangat Sang Murtèng Bumi | mring sang krêtartèng praja ||
5. purwaning wasita kang tiniti | sajarahing nata [na...]
--- 2 ---
[...ta] kina-kina | ing nusya Jawa babade | dhihin ingkang lêluhur | Nabi Adam aputra Êsis | Êsis putra Nur Cahya | Nur Cahya asunu | iya mangaran Nurrasa | Sang Nurrasa ya aputra Sang Hyang Wêning | aputra Sang Hyang Tunggal ||
6. Sang Hyang Tunggal Guru ya putrèki | Guru atmajanipun lêlima | Sang Hyang Sambo pambayune | Brama ingkang panggulu | Mahadewa panêngahnèki | Wisnu wuragilira | kang jumênêng ratu | jumênêng ing nusya Jawa | iya iku têtimbanganing agami | Islam nagara Mêkah ||
7. pamêkase anama Dewi Sri | Bathara Wisnu jumênêng nata | Prabu Sèt pilih sisihe | ana malih winuwus | ya nagara ing Gilingwêsi | ana jumênêng nata | ngaran Watugunung | sêmana ing nuswa Jawa | apan rinèh Prabu Sètmata kêkalih | samya digjayèng rana ||
8. ênêngakêna wau ginupit | kocapa Sang Hyang Pramoni Tunggal | ing Suralaya prajane | nênggih Bathara Guru | pan adarbe sêngkêran putri | ing Mêdhang yu utama | ri karsa Hyang Guru | ingunggahakên ing swarga | pan kinarya graha dening Hyang Pramoni | sira putri ing Mêdhang ||
9. nanging kala sêmana nrêpati | Bathara Wisnu lagya pêpara | amanggih dyah kênya anèm | warnanya tuhu ayu | angluwihi èstri sabumi | jêjuluk Ni Mbok [Mbo...]
--- 3 ---
[...k] Mêdhang | sang nata kapencut | amulat ing ni mbok rara | dyan punika pinundhut kinarya rabi | mring sang sri naranata ||
10. ri salaminya sri narapati | umadêg nata ing madyapada | dèrèng umulad lamine | ing dyah kang lwir sang arum | tuhu yyan dewaning dyah lêwih | ayunya tanpa sama | ing rika Hyang Guru | dahat rikang bramatyanya | mring atmaja rikang nama Wisnu nênggih | dènnya ngrisak sêngkrêran[2] ||
11. Hyang Narada sigra dèn timbali | kakang Narada gya turunana | mring madyapada dèn age | timbalana Si Wisnu | lah maria jumênêng aji | ya ta Sang Hyang Narada | gya sira tumurun | ing rika mring madyapada | Prabu Wisnu apan ta sampun kapanggih | lawan Sang Hyang Narada ||
12. Sang Hyang Rêsi Narada sigra ngling | hèh Ki Wisnu praptèngwang ing sira | dinuta ring sudarmane | ari Pramèsthi Guru | dahat runtik mring sira kaki | hèh Ki Wisnu ring mangkya | pan sira tinundhung | pinêcat karatwanira | de Hyang Guru dosanya ya kumawani | ngrabasèng sêsêngkêran ||
13. ya kang nama Nini Mêdhang kaki | yeka sinêngkêr ing yayahira | ing mangkya têmah dira gèr | dadya sira tinundhung | ring makya[3] maria dadyaji | ya umênêng tan mojar | Sang Bathara Wisnu | myarsa runtiking kang wayah | agya kesah datanpa rewang pribadi | anusup ngayam alas [a...]
--- 4 ---
[...las] ||
14. madyèng wana yeka na waringin | madulur pipit wohnya ngrampayak | ring sornya rêsik talane | ya Sang Bathara Wisnu | matapèng sasoring waringin | têkap lalu sangking tyas | alunggwèng pitkur |[4] masidhakêp pukwatunggal[5] | saha martyani ring babahan sangwèki | sadyaya matya raga ||
15. irika Hyang Narada gya mulih | sigra dhatêng ring kayanganira | ing dalêm Suralayane | wus kapangguh Hyang Guru | Sang Rêsi Narada tur aris | suta kita wus kesah | mring waringin pitu | lalu lara kawlasarsa | mangun tapa umunggwing mêdyèng wanadri | dahat brăngta mangarang ||
2. Asmarandana
1. Sigêgên datan winarni | Hyang Girinatèng ing swarga | riking gantya kawiraos | kang munggwing ing madyapada | wontên nata utama | kahananing madêg prabu | nama Sri Selaprawata ||
2. prajanya ring Gilingwêsi | ratu anyakrèngwarti ngrat | ing jagat pilih bobote | karananya mwangkane |[6] dening bandhu sacara | Maharaja Watugunung | rikwing manyakrèng buwana ||
3. yeka sadhara nrêpati | walu likur jalu padha | karana pilih bobote | ya Sang Sri Selaprawata | kasub kaloka ring rat | jênêngira sang aprabu | kinatakutan [kinatakuta...]
--- 5 ---
[...n] prangmuka ||
4. yeka praja Gilingwêsi | ri ngunya pan lagya rêngka | gara-gara kwèh warnine | jalajat yyan praja rêngat | grahana surya wulan | ring ratri wintang kumutug | kilat thathit mawalikan ||
5. asalah mangsaning warsi | lindhu sadina ping sapta | kwèh ladhu longsor taline | gumalêdhug swarèng arga | saha guntur lorodan | amlingi selanya tarung | atêmah warsawu tiba ||
6. saha nêkakkên gêgêring | jalajate larang pangan | wadyalit kyèh rusak tyase | pwa Sang Sri Selaprawata | sangêt pwra pancaring tyas | têkap prajanya karuwu | kwèh gara-gara kang prapta ||
7. dyan warnanên sri bupati | duk anèng ing puranira | asmu wiyadi ring tyase | samana yasa sarean | umunggwing kanthil dênta | saingadhêp grahanipun | ri kang nama Dèwi Sinta ||
8. cahya kinèn ametani | sigra pinetan sang nata | ya ta katingal cirine | sang nata sirahnya buthak | gya umatur Ni Sinta | inggih paran milanipun | buthaking sirah sang nata ||
9. ya andikaning nrêpati | hèh yayi ya wruhanira | marmitèngsun buthak kiye | jalaran kalèngsun bocah | ambêbana ring biyang | saha mothah tangis ingsun | bibi ngong lagyangi ika [i...]
--- 6 ---
[...ka] ||
10. wruh ingsun mothah anangis | si biyang kaku ring kang tyas | sirah ngong dèn gitik ngenthong | malah umijil rah ingwang | tumulya gya sun lunga | saparan-paran andarung | manusup ya ngayam alas ||
11. ngong amrih margèng ring pati | ya mulane sirah ingwang | buthake têka ring mêngko | dahat kagyat Dèwi Sinta | mirsèng andika nata | ya bapa nak ta kiningsun | dene ta nora kayaa ||
12. kalingane lakya mami | ring unya atmajaningwang | ring kang ngong gitik sirahe | karannya maciri buthak | dene ta tan kadyaa | ri karsèng dewa kang Agung | dening wang lakya atmaja ||
13. cilaka pa ringong panggih | yaktya kwèh dhêndhèng jawata | ring mangkya lah kaya priye | unggwan ngong ya ngundurana | apan wus karwan jiwa | ngong lawan sang Watugunung | arsèngsun anglakonana ||
14. iya tataning wong ngêndi | alakya lawan atmaja | adhuh iya katuwone | kakya dewa awak ingwang | sapa gwan angungsyaa | ngong watara Watwagunung | kadya ta tan ana năngga ||
15. ngwang iki digjaya sakti | pilih samaning ayuda | sri naranata dyan linge | ya pagene yayi sira | umênêng tanpa ngucap | lah apa marganing rêngu | lah ingsun sajarwanana ||
16. mêng sira unggwanan dasih | ngwang ayu tanpa sasama | atma jiwaning [ji...]
--- 7 ---
[...waning] ngong dhewe | ri kang pindha rêtna mulya | musthikaning paprêman | kang asung lara kung lulut | alah mara sajarwaa ||
17. Dewi Sinta ya nabda ris | mring Sang Sri Selaprawata | ulun rasèng tyas dangune | jênêng paduka narendra | pan nata binathara | tanpa sasama tuhwanung | tan ana kadya sang nata ||
18. nanging sapala kang galih | ri kang dèrèng kalampahan | rèh andika nata kaot | dening ta dèrèng agraha | widadaryya ing swarga | muhung punika slanipun | benjing yèn wus kalampahan ||
19. paduka agraha benjing | apsari ring Suralaya | tuwan tuhu nata kaot | lan aminta malih ingwang | ulun kinawayuha | layan sakyèh ring para rum | apsari ring Suralaya ||
20. sukyèng gumuyu nrêpati | ya Sang Sri Selaprawata | ari ngong kang aywa tan lèn | ya siratmajihwa ringwang | tuhu yyan kyèh artinya | têkap sire minta maru | ya ngong têkani karsanya ||
21. kita minta mwru apsari | yeka praja Suralaya | ya agya ngong unggahane | sakwèh widadari swarga | sun wurune sadaya | kahatura ring sang arum | dadyaa parêkanira ||
22. hèh karia sira ari | ingong umijil ring jaba | amêpêk wadya sakèhe | lawan saha
--- 8 ---
sanjatanya | ambêdhah Suralaya | sang aprabu wus umêtu | alunggyèng ing panangkilan ||
23. pêpêk kang prawarèng jurit | muwah kang pra santana |[7] asaos ngarsanirandhèr | namaning pra santananya | Tolu Gumbrêg Wariga | Warigagung lan Ki Julung | sungsang lawan Ki Galungan ||
24. Ki Langkir Măndhasiyèki | Julungjut lan Ki Pahang |[8] Kuruwêlut Ki Marakèh | Tambir lan Ki Mandhangkungan | Ki Maktal Wuye ika | Manail lan malihipun | Ki Prangbakat ingkang nama ||
25. Bala Wugu lan Ki Ringgit | Kulawu Dukut namanya | Landêp anênggih garwane | Wukir Kurantil jangkêpnya | lingnya sri naranata | hèh sakyèh saanak ingsun | myang panggawèng ngong kabèhnya ||
26. apwan ngong arsa nglurugi | ri kang praja Suralaya | ya ring kang dewa sakèhe | yyan ta tan arsa nungkula | iya ring jênêng ingwang | ring Suralaya ngong gêmpur | muwah ring Paparewarna ||
27. gêgamaning Gilingwêsi | lah agya sira pêpaka | myang pra pratiwa sakèhe | saha sanjatèng ayuda | dadyaa pangarsèng prang | yyan dewata arsa têluk | Suralaya ugahana[9] ||
28. lah ayya kita kawatir | yyan dewa muwah jawata | kapwa dhadhungên gulune | ngong karyane kêkêbwahan | mang swèka wèh citraka | saha punggawa tur manut |
--- 9 ---
ya sandika ring aturnya ||
29. gya pratiwèng Gilingwêsi | saha manêmbang tangara | gyang bèri umyang swarane | ri kang têtêg lwir butula | angrok pangriking kuda | bêndhe tinêmbang mangungkung | sumahap bala wahana ||
30. sakala pêpêk kang baris | anglir giri kapawakan | baksanabra yyan tinonton | lwir panjrahing sarwa sêkar | dènnya kyèh lèn warnanya | kucêm ujwalèng sitangsu | kasonyan ujwalèng sara ||
31. saha pangriking turanggi | karêngwa lwir arga rêbah | krêciking watangya rame | mawor gadêbêging bala | lèn panguwuhing rowang | riging bala koswèng gêrgut | anglwir mangrêmpak aldaka ||
32. ênêngakêna ring nguni | ya sang Sri Selaprawata | arsa minggah sabalane | arsèng ngrisak Suralaya | angayani jawata | mangkana ri kang winuwus | nagarèng ing Suralaya ||
33. gara-garanya kyèh prapti | prahara gêng păncawura | kyèh rêbah ri kakaywanè | kawah ran căndrabinuka |[10] umyang ya mawalikan | dhoyong kayya dewandaru | sangêtnya ring bayu bajra ||
34. myang wat ran si ogal-agil | malang lwir arsa rubuha | lawang sela matangkêbe | bale ran sang Marcukundha | mangalih arsa rêbah | narakanyambèr malêtug | myang êndhut si
--- 10 ---
brêgêdaba ||
35. jawata kapya ya ngili | muwah ring Paparewarna | ing karang pawidadarèn | iya ring Jonggring Salaka | gègère apuyêngan | jawata padha lumayu | mangungsya Hyang Girinata ||
36. datatita linging nguni | kocapa Rêsi Narada | samana gègèr manahe | mulat ring gêgara-gara | myang dewa apuyêngan | Hyang Narada gya lumayu | akarsa angrêmbagana ||
37. ing yang mring Sang Hyang Pramèsthi | ri kang pra dewa pêpêkan | ya umunggwèng ring ngarsane | Bathara Guru sinèba | mring sang para juwata | yeka ri king munggwing ngayun | Bathara Sambo Kowera ||
38. Bathara Brama lan Sukri |[11] Bayu lan Sang Mahadewa | Sang Hyang Narada dan linge | ari Guru paran baya | praja ing Suralaya | magêng gara-gara rawuh | ri salaminya ngong mulat ||
39. apan tan kadya ring mangkin | lah punapa kang amawa | Sang Hyang Guru mojar alon | hèh kakang lah wruhanira | apan ing madya pada | ya ana yogyaning ulun | arsa minggah Suralaya ||
40. prajane ring Gilingwêsi | ratu sêkti mahambara | Si Watugunung namane | ri kang apsari ring swarga | ya arsa dèn turuna | Hyang Narada dahat jêtung | sabdanyalok katiwasan ||
41. yyan ratu ing Gilingwêsi | yayi ing cipta manira | măngsa anekat tandhinge | pra jawatèng Suralaya | lah parênga umara |
--- 11 ---
musuh risang Watugunung | kaya ta tan ana năngga ||
42. lah ta ing mangkya ngong tari | sakyèh dewa suralaya | myang para jawata kabèh | kang wadya maguta sapa | mara ring tandang nyaya |[12] iya ring Sri Watugunung | jawata kabèh aturnya ||
43. sapala ta tan awani | dewa jawata kabèhnya | anambadani yudane | mring sang Sri Selaprawata | lingnya Rêsi Narada | lah kaya pa wêkasipun | tan wandya yyan kasusahan ||
44. sayêktya tan wandya benjing | yyan kinarya kêkêbohan | mring manusya ya têmahe | Hyang Pramèsthi ya ling sira | hèh ta kakang Narada | ring mangkya kita ngong utus | tumurun nèng madyapada ||
45. mintaèng sraya kang sêkti | manusya rikang kawawa | ring Watugunung jurite | ri atur Sang Hyang Narada | yyan ulun tumuruna | yaktya ulun ginaguyu | mintaa srayèng manusya ||
46. pasthinya lamun kabalik | dewa narayèng manusya | apan tan ana yogyane | ari Guru tanggêh ring ngwang | yyan kita mêngsahana | kalawan Si Watyagunung | tan lyan na atmaja kita ||
47. inggih kaki Wisnu yayi | tinantun yyan purun mapag | mring Watugunung jurite | yyan Ki Wisnu istwa mênang | ingapura dosanya | ya nabda lon Sang Hyang Guru | lah kakang sarèhanira ||
48. apwan ulun anuruti | sok kaki Wisnu [Wi...]
--- 12 ---
[...snu] wania | Sang Hyang Narada nulya ge | anurun mring nayapada | ri kèng yun tinêdhakan | iya ran Bathara Wisnu | nguni kang madêg sri nata ||
3. Sinom
1. Datatita linging ngunya | kocapa kang matya ragi | anèng sor Waringin Sapta | taman mobah tan amosik | tansah pitêkur linggih | sira Sang Bathara Wisnu | ri laminya dinukan | ring yayah tan arsa mulih | sangsaya sru ya pitêkur matya raga ||
2. ing rika dyan kawarnaa | Sang Hyang Narada gya prapti | Sang Hyang Wisnu apan mulat | yyan Rêsi Narada prapti | ing tyas dahat kumitir | Hyang Rêsi mulat ing Wisnu | lalu wlasirèng nala | mring Wisnu amati ragi | ya ta uwus atata lunggwèng masila ||
3. dêlingnya Sang Hyang Narada | karana ngong praptèng ngriki | dinuta sudarmanira | lah kita makya dèn sèngi | umunggaha ring swargi | têkapning Bathara Guru | marma dèn swèngi sira | dènira Sang Hyang Pramèsthi | ya ing swarga loka kaparag prahara ||
4. akwèh ring kang gara-gara | jawata kapwaya wingwrin | kawah si căndrabinuka | umwab kadya manangkêbi | ya wwat si ogal-agil | mènggung kaywa dewandaru | bale si Marcukundha | mènggung rênggang lwir ginonjing | karan sangêt gègère Papare warna ||
5. iya ring Jonggring Salaka | widadara-widadari | mangili ya jrih ing kawah | têkap nikang jalajati | ya ulun mirsa warti | apan Sang
--- 13 ---
Sri Watugunung | prajanira sang nata | ya mangaran Gilingwêsi | pan kaloka yyan nata prawirèng yuda ||
6. yeka Sri Selaprawata | ri mangkyarsa anglurugi | ambêdhah ing Suralaya | arsa nawan widadari | kadya pakwangong tari | kakyapa ta sira purun | yyan tandhinga digjaya | lan Natèng ing Gilingwêsi | rang kang nama ya Sang Sri Selaprawata ||
7. Bathara Wisnu lingira | yyan sèstu ulun kaidin | tatarwiang ring pangagnya | ya dyan atêmaha pati | ulun pan anglampahi | ri sapangatnya Hyang Guru | tatarwiang ring karsa | ya awak ulun upami | lwir antiga yyan rêmak binuncangêna ||
8. sukwèng tyas Rêsi Narada | yyan kayyeka kita kaki | lah payo minggah mring swarga | Bathara Wisnu nabda ris | ulun arsa apamit | ring somah ulun karuhun | arsa mulih sakêdhap | lah antyanana ing ngriki | anauri lingnya Sang Rêsi Narada ||
9. lah kaki ring karsaning ngwang | ywan kêna ywa kita mulih | pan kita lagya dinukan | mring yayahira ring nguni | mangkya lagya dèn sèngi | sira têka tan agupuh | sumêlang mulih wisma | amwanglulut lawan rabi | nadyan ngunggar runtike sudarmanira ||
10. Bathara Wisnu lingira | pan wus jamakipun ugi | rèh anèng ing madyapada | arêrukon [arêruko...]
--- 14 ---
[...n] lawan rabi | yyan lungha ya sung warti | yya dadya pangayun-ayun | nadyan têmah parastra | ring wuri pan ayya watir | ulun kesah ring wuri eca aring tyas ||
11. apwan tan adangu ingwang | yya nuwun mawartèng rabi | myang rakyat kang karwèng wisma | ulun gya mali mariki | Hyang Narada sirangling | iya aywa dira dangu | sigra mêsat ngambara | Bathara Wisnu kang mulih | dyan warnanên Ni Mêdhang kang karèng wisma ||
12. rikala katilar wawrat | Bathara Wisnu mêmêling | yyan umijil garbininya | yya jalu sutanya benjing | namanana Srigati | ring makya umijil jalu | pêkik suwarnanira | wus ingaran Sang Srigati | sangsaya lama Sang Srigati diwasa ||
13. Pan tansah atakwan bapa | sapta dina sapta ratri | amular takèn sudarma | kang nama Radèn Srigati | nanging tan dèn jatèni | saksana gya maring ibu | ya mangkana lingira | ibu lah têndahna kami | ring unggwanya sudarma kang yogyèng ringwang ||
14. yyan upama parastraa | dèn tarung candhinya ngêndi | lalu ring kaarsaningwang | abaktya ring yayah mami | bibi mèwêh ring galih | wasana gya ngling atuduh | dewa kita mênênga | ring mangkya ngong ya sung warti | lah wruhanira dewa sudarmanira ||
15. apan ta dudu manusya | ya sudarmanya ta kaki | sajatinya ya jawata | ring ajal kamulan nguni | ring Suralaya yêkti | ya mangaran Sang Hyang Wisnu | duk lunganya
--- 15 ---
matapa | ya sudarma kita nguni | ri lamanya kita anèng wawratan |[13]|
16. ri ngaturnya ya mlasarsa | sira Rahadyan Srigati | nadyan yayah ngong jawata | sayêkti ulun yun uning | ibu swèngana mulih | ibunya aris sumaur | lah iya magkya uga | manawa ngong swèngi kêni | sudarmanya makya ulun amêmujya ||
17. umunggah sanggar langgatan | maayun mujya samèdi | saha lan atmajanira | ingkang nama Dyan Srigati | gêntha kakêlèng muni | manunwa dupa kumutug | kumêlun marantugan | ya rikang mujya sêmadi | Ni Mbok Mêdhang saha lan atmajanira ||
18. ri kang pinujya gya prapta | Bathara Wisnu ya linggih | Ni Mbok Mêdhang pan uninga | yyan irikang lagya prapti | Ni Mêdhang bêktyèng laki | nganjali nungkêmi suku | Wisnu gya ngol ring graha | saryangling liga ari |[14] iya uwus ngong anarimèng baktinya ||
19. Sang Hyang Wisnu kagyat mulat | yeka na ngwang nganam linggih | umunggwing wurining graha | warnèngka tuhu ya pêkik | saha cahya lwir sasi | Bathara Wisnu saha wuwus |[15] hèh nini iku sapa | ing wuri iku alinggih | ya raryyanom satuwuk ngwang taru mulat ||
20. manêmbah angling Ni Mêdhang | pukulun kang lunggyèng wuri | ya atmaja duk tinilar | wawratan kinèn ngarani [nga...]
--- 16 ---
[...rani] | inggih Radèn Srigati | Sang Bathara Wisnu emut | kalamun grahanira | kala katilar garbini | linging nala Wisnu kaya yyan gêdhea ||
21. wus lama gyaningsun lunga | suta ngong saèstu pêkik | Bathara Wisnu lingira | sutaningsun iku nini | sapa sira ngarani | ling garwa inggih pukulun | wastane suta dika | ya ngaran radyan Srigati | Bathara Wisnu dahat trêsnèng atmaja ||
22. Rahadyan Srigati mojar | ring ibu arum amanis | ibu lah sapa rowangnya | angling ulun arsa uning | têkap dahat tan kaksi | ibunya angling sumahur | yèku sudarmanira | lah kaki rowang ngong angling | ya ta mojar Srigati mring ibunira ||
23. lah ulun uningakêna | ibu ring sudarma mami | gumuyèng tyas sudarmanya | saryangling mring atmajèki | yyan tuhu kita ugi | kaki ya atmajaningsun | pasthi kita wruh ringwang | ya mangka Radyan Srigati | tan antara wus wruh ring sudarmanira ||
24. gya manganjali rahadyan | mring yayah sahya[16] nungkêmi | Hyang Wisnu yangoling suta | lingnya dhuh atmaja mami | tuhu sirèki pêkik | lah lungguha atmajèngsun | ri uwus kapya lênggah | Bathara Wisnu ling aris | mring grahanya ari ngong awartèng kita ||
25. iyyèngsun dèn swèngi mangkya | dènira Sang Hyang Pramèsthi | umunggah ing suralaya [sura...]
--- 17 ---
[...laya] | karana ingwang dèn swèngi | kinon mapaga jurit | nira Sang Hyang Watugunung | Prabu ing Gilingwêsya | yeka ri kang mangunggahi | ri karsanya angrabasèng suralaya ||
26. iku ngong kinèn mapaga | ring yudanya sang nrêpati | lah ari kita kantuna | marma ngong wartèng sirèki | manawa ngong nêmahi | tiwas rèh ingong prang pupuh | mêngsah Selaprawata | lah yayi wêwêkas mami | amung kita karia mukti wibawa ||
27. grahanya ya asmu waspa | Radyan Srigati angling |[17] mring yayah saha wotsêkar | ulun pan tumut ajurit | dahat alumuh kari | saparan ulun ywa kantun | nadyan têmah parastra | ulun arsa wruha ugi | sigra mojar Bathara Wisnu mring suta ||
28. dhuh radyan atmajaningwang | ywa kita umilwèng kami | apan maksih rari kita | durung mangsaning ajurit | lan tan winênang kaki | kalamun manusa tuhu | mugah[18] ing suralaya | lah uwis karia kaki | lan ibunya lah uwis padha karia ||
29. Bathara Wisnu dyan musna | mring Waringin pitu malih | datan adangu wus prapta | Rêsi Narada ya nganti | anèng soring Waringin | gya Bathara Wisnu rawuh | ing sor Waringin Sapta | wus samya tata alinggih | apan lagya agunêm [agunê...]
--- 18 ---
[...m] ing lampahira ||
30. mangkana ring kang kocapa | kang tinilar ran Srigati | arsèng tumutur ring yayah | amicarèng ing jro ngati | ya ring panêdha mami | marang Bathara kang luhung | nadyan pêjah gêsanga | iya awak ulun iki | ayya pisah lan sudarma ngwang atuwa ||
31. apan dahat tanpa rasa | ri kang kadya awak mami | ingakên atmaja lanang | sudarma mintar ajurit | ingwang eca akari | yakti ngong ngwang tanpa kalbu | yyan ngong iki yaktia | atmajaning Wisnujati | muga ringwang bisaa ngambah awiyat ||
32. tumulya mêsat ngambara | sirèka Radyan Srigati | tatara[19] dangu gya prapta | soring Waringin saptèki | radyan tumulya linggih | ring wurinya yayahipun | kagyat sang rêsi mulat | mring sira Radyan Srigati | Hyang Narada mring Wisnu aris dêlingnya ||
33. lah iku ta kakya sapa | nèng wurinira alinggih | Bathara Wisnu saksana | agya tumulih ring wuri | kagyat Wisnu mulat ing | Srigati lunggwèng ing pukur |[20] kapanane ta kita | iya tumutur ing kami | tumulya ngling Sang Wisnu majara wrêta ||
34. apan punika sutèngwang | ya mangaran Srigati |[21] patutan lawan ing Mêndhang | Sang Hyang Narada sigra ngling | dhuh sutèng ulun kaki | lah sira konèku mantuk | manawa kadêngangan | mring Guru Sang Hyang Pramèsthi | atêmahan iku mêwahi dosanya [do...]
--- 19 ---
[...sanya] ||
35. yyan suta kita milwaa | mêwahi bramaning galih | apan nguni grahanira | sinêngkrê[22] ring Hyang Pramèsthi | myang kaki ta dhingini | karana sangêting bêndu | yayahira mring kita | mangkya kita lagi-lagi | ingapura sinarwe sudarmanira ||
36. karanèka waruhana |[23] ywa karya pangrêbda runtik | Bathara Wisnu lingira | ing nguni wus ulun pênging | kala ana ring panti | asangêt pangampah ulun | ulun dahat tan wikan | panusule pratèng ngriki | alah uwis Srigati kita muliha ||
37. lah ayya umilwa ringwang | kaki dahat datan polih | manusa mring suralaya | Rêsi Narada sigra ngling | payo mangkat tumuli | dimèn suta kita kantun | umulihèng ring wisma | lah uwis kita Srigati | ingong tilar lah payo ungkur-ungkuran ||
4. Pangkur
1. Dyan umêsat angêmbara | Hyang Narada andêdêl ing[24] pratiwi | Bathara Wisnu tan kantun | apan mring kadewatan | tan adangu ring suralaya wus rawuh | ing lawang matangkêb sela | lawan wot si ogal-agil ||
2. lan êndhut si blagadaba | Hyang Narada ya ta lingira aris | yyan suta kita anusul | nadyan bisa ngêmbara | ngong watara tan bisa angambah pintu | yyan ana manusya lintang | apan lawang iki mipit ||
3. nadyan ing lawang bisaa | pasthi tiba ing wot si
--- 20 ---
ogal-agil | lan tan bisa ngambah êndhut | apan ika manusya | alah payo kaki Wisnu kapwa laju | saksana samya lumakya | cumundhuk ing Hyang Pramèsthi ||
4. tan adangu nulya prapta | Hyang Pramèsthi apan ta gya alinggih | pra dewa ya munggwing ngayun | Brama Sukri Kowera | Mahadewa Sambo lan Bathara Bayu | Sang Hyang Narada wus prapta | Bathara Wisnu nganjali ||
5. ri uwus tata alênggah | saha samya ugêm Sang Hyang Pramèsthi | lawan pra dewa sadarum | warnanên malih sira | nguni ri kang tinilar Waringin pitu | tansah amrês ing tyasira | ri kang mangaran Srigati ||
6. arsèng tumutur ing yayah | saha pratignya ring tyas pasanggiri | yyan saèstwa angganisun | sutèng Wisnu sayaptya | muga dinulura ring Bathara Luhung | sêdyèng ngong nut wuri yayah | aywa sah parastra urip ||
7. dyan umêsat mring gêgana | Srigati mangandêling mega putih | ingkang dewa tan dinunung | tan kandhêg lampahira | pratèng lawang sela matangkêb wuk[25] mangu | lan êndhut si blêgêdaba | myang uwot si ogal-agil ||
8. nêraka yêmani[26] loka | ya ta gandhêg[27] lampahnya Sang Srigati | mangkana ya aganipun[28] | apan wus pinrêtignyan | yyan sajatya ngong suta Bathara Wisnu | lah
--- 21 ---
ugi ingwang bisaa | mangambah ring awan iki ||
9. yyan sayêkti dudu ingwang | ri kang suta Bathara Wisnu jati | lah lêbura ywa wak ingsun | anèng yamani loka | dyan lumakwa rahadyan Srigati laju | waluywa ring lampahira | naraka tan ambayani ||
10. jumujug ing kadewatan | ri praptanya Dyan Srigati alinggih | munggwing wurinya Sang Wisnu | Hyang Guru kagyat mulat | lamun ana raryyanom lungguh abagus | ing wurinya Wisnu ika | ya nabda Sang Hyang Pramèsthi ||
11. hèh kaki Wisnwèku sapa | ya kang anèng wurinirèki linggih | Hyang Narada gya umatur | inggih yayi punika | ring kang linggih atmajanya Sang Hyang Wisnu | patutan lan Ni Mbok Mêdhang | malêrêk Sang Hyang Pramèsthi ||
12. saumengo ring lênggahnya | dahat runtikira Sang Hyang Pramèsthi | umadêg dera alungguh | agya lumêbwèng pura | jajanyabrit pratăndha yyan bramatya sru | Rêsi Narada wus wikan | yyan Hyang Guru lalu runtik ||
13. Narada saha nut wuntat | Hyang Pramèsthi bramêtyanya saywangling |[29] lah kakang wartiyèng Wisnu | agya konên umintar | amapaga ing jurite Watugunung | sutanya dira pundhuta | iyarsa ingsun patèni ||
14. ngong karya tawuring swarga | Hyang Narada lampahira gya bali | sarywangling
--- 22 ---
mring Sang Hyang Wisnu | lah apa ujar ingwang | marang sira nguni têkap ngatmajamu | têmah gagat runtik iya | iku nguni mêtwèng ngêndi ||
15. iku si baya raryapa | têkap tan tiba ring wot ogal-agil | lah kita Bathara Wisnu | agya kinèn lungaa | kita mapaga jurite Watugunung | kalawan mangkya sutanya | pinundhut ing sang Pramèsthi ||
16. kinarya tawuring swarga | yeka têmah rarya dahat tan kêni | pinarnah ing bêcikipun | sapa ri kang wanyaa | ring runtike Hyang Siwa Sang Wisnu muwus | lah dahat lênggana ingwang | yyan umapagèng ajurit ||
17. mila tan purun magut prang | ulun yyan pinundhut sutwèngwang siji | sayakti yyan ulun lampus | anglampahana karya | sapa ri kang gumantya sawuring ulun | muwah yyan ulun mênanga | lah sintên rowang amukti ||
18. milwèng ngong nglampahi karya | pan kawogan buktining sutarabi | yyan Srigati têmah lampus | ulun măngsa kantuna | tatar kêdah ngong muktya umadêg ratu | lêhêng ulun dhadhêkaha | anèng mêdyaning[30] wanadri ||
19. sok ugi silih uripa | sutèng ulun ri kang nama Srigati | Rêsi Narada gya muwus | yyan mangkana ling neka | yaktya umatura ring Sang Hyang Guru |[31] Hyang Narada gya umêsat | cundhuk ring Sang Hyang Pramèsthi ||
20. lingira lah suta kita | kaki Wisnu
--- 23 ---
langganèng mapag jurit | mêngsaha ring Watugunung | mila Wisnu lênggana | de sutanya ngaran Srigati kapundhut | pan dèrèng puput aturnya | kasaru gègèring jawi ||
21. aswara lok mungsuh prapta | apan kandhêg ing sajawining kori | têngran bêndhe munya ngungkung | têtêg pindha butula | swaraning sanjatanya lwir gunung rubuh | ya ta Sri Selaprawata | umangsêh mangantêp jurit ||
22. tandangnya lir singa barwang | mangajrihi wadya ing Gilingwêsi | saha swaranya manguhwuh |[32] hèh dewa mêtyanana | yyan kitajrih manglawan ing tandang ingsun | agya kita tumuruna | sraha tawan widadari ||
23. ing rika Hyang Girinata | kagyat saryangling swarèng apa iki | ring jaba umyang gumuruh | swara lwir gunung rêbah | Hyang Narada lingnya matur mungsuh rawuh | ya Sang Sri Selaprawata | umandhêg jawining kori ||
24. gumêtêr Hyang Girinata | dharodhogan ywa wak lambe kumitir | ring wêwangkongnya matarung | ring tyas tanpa rerehan | dahat gugup panglingira Sang Hyang Guru | lah kaya parehanira | kakang Narada ing mangkin ||
25. ri aturnya Hyang Narada | apwan tan wontên lèn yogyane yayi | mêhêng Sang Bathara Wisnu | ri kang yogya maguta | kadya kawawa amapag Watugunung | nangling yayi atur ingwang | yyan Watwagunung ngêmasi ||
26. ri kang dosa sinapura | kakya Wisnu saatmaja [sa...]
--- 24 ---
[...atmaja] mwang rabi | yyan pukulun tan asanggup | sayêktyèng suralaya | têmah rusak dera Sang Watugunung |[33] panjênêngan kita dewa | pasthi yyan abosah-basih ||
27. dahat gumêtêr angganya | Sang Hyang Guru gugup sabda wor wêdi | lah inggih kakang ngong anut | ri sakarsaanira | lah atagên agya suta ngong Ki Wisnu | iya mapaga ing ayuda |[34] yyan Watugunung ngêmasi ||
28. sadosanya ngong ngapura | kakya Wisnu madêga nata malih | sanadyan si puraningsun | praja ing suralaya | dèn mintaa apan iya ingong asung | sok Watyagunung matyaa | gya ngong lêboknèng yêmani ||
29. sigra ta Sang Hyang Narada | gya malaywani ring Sang Wisnu aglis | lah mara gya kaki Wisnu | kita mangsa ayuda | sok parastraa maraja Watugunung | sadosanya ngapura |[35] dera sudurmanirèki ||
5. Durma
1. Ling Hyang Guru sok Watugunung pêjaha | sadosanya ring nguni | apan ingapura | dera Hyang Girinata | muwah saha suta rabi | lan sira uga | madêga nata malih ||
2. Bathara Wisnu lingnya apan sandika | ulun inggih nglampahi | sakandika nata | nadyana têmah pêjah | datan nêdya anggingsiri | mugya angsala | pangèstwa Hyang Pramèsthi ||
3. nulya umangsah agya Sang Wisnu nata | lan suta ran Srigati | mêdal ing ranăngga | sang Sri Selaprawata | umandhêg [uma...]
--- 25 ---
[...ndhêg] jawining kori | saha sêsumbar | manantang ing ajurit ||
4. hèh dewa lah iya kapwa mêtwanana | papagên tandang mami | yyan awêdya kita | lah kapwa manungkula | mumpung durung ngong unggahi | ing suralaya | lah tawanira êndi ||
5. gya prapta ayun-ayunan Wisnu mojar | hèh ratu Gilingwêsi | ngong palangi sira | angrusak suralaya | cilaka pa dira panggih | kadya wa kita | pan wus madêg nêrpati ||
6. dènirarsa angrusak ing dewanira | karya jlajating bumi | kalawan akarya | rêngkaning suralaya | duraka pa dira panggih | kêna tan kênaa |[36] kita ngong palangi |[37]|
7. kagyat sang Sri Selaprawata miyarsa | ana swara dumêling | iya kita sapa | dènyawèh swaraningwang | ngatona sun arsa uning | Hyang Wisnu nata | tumulya ris dera ngling ||
8. iya wruhanya ngong dewa suralaya | Hyang Wisnu ngaran mami | ya ta sri narendra | Raja Selaprawata | gumuywa atukup lathi | raganya kita | kang magut yudèng mami ||
9. ingong sidhêp ta kita dudu jawata | raganya amêtoni | lah ta mangkya kita | yyan saèstu jawata | ngatona iku ling mami | yyan dudu dewa | kita ayya kaaksi ||
10. gya ngatingal Bathara Wisnu ing ngarsa | Prabu ing Gilingwêsi | ling suka guywanya | Sang Sri Selaprawata | yeka ya tar mangajrihi | kadya manusya | rupane dewa iki ||
11. apan tan ulap ingsun mungsuh ing
--- 26 ---
sira | wus kagêm ngastèng mami | lah sapa ngaranya | dewa ing suralaya | Hyang Wisnu sigra nulya ngling | yyan tanbêh kita | iyèngsun Wisnu Murti ||
12. mojar Sang Sri Selaprawata lah iya | kita jurit lan mami | eman ri bagusnya | bilih sinombagêna |[38] eman payah warna pêkik | yyan kita aprang | wêwah karingêt mijil ||
13. yyan kita sukwèng tyas payo cêcangkriman | kala kalawan mami | lah kita jawaba | mangkya cangkriman ingwang | yyan kajawab iku mangkin | dening ing kita | lah patyanana kami ||
14. ya sêsuwakên angganingwang sadaya | pêgatên cêngêl mami | kita padha tia | yyan sira tan anjawab | marang cêcangkriman mami | dewa ing Sura- | laya nungkulèng mami ||
15. mwang apsari ngong turunakên sadaya | kagrahaa ring kami | saksana ris mojar | Sang Hyang Wisnu Bathara | lah ucapêna tumuli | cangkrimanira | ngong jawabe samangkin ||
16. agya manabda Sang Sri Selaprawata | iki cangkriman mami | ana wit adhakah | ya adhikih uwohnya | woh adhakah wit adhikih | kita jawaba | iku cangkriman mami ||
17. anauri angling Sang Hyang Wisnu Nata | iy uwit adhikih |[39] uwohe adhakah | apan iku samăngka | iya kang awoh adhikih | uwit adhakah | apan iku Waringin ||
18. Sang Sri Selaprawata anglês rikang
--- 27 ---
tyas | umênêng tan kêna ngling | angraos kajawab | rikang cêcangkrimannya | Bathara Wisnu mangkya ngling | lah dèn prayitna | sira têka ing jangji ||
19. Bathara Wisnu sigra mangagêm cakra | nata ing Gilingwêsi | anuli cinakra | manduk ring jăngga pêgat | maniba wus angêmasi | gya sinasêmpal | angganya pinadhati ||
20. ri sampuning pêjah Sri Selaprawata | pratiwa kwèh wus gusis | umantuk sasaran | dahat takut ring kang tyas | aganya ya Sang Nrêpati | uwus winawa | umunggah ring swargadi ||
21. wus ingunjukkên ing Sang Hyang Giri Nata | punika wangke aji | Sri Selaprawata | pêjah têka ing ingwang | awaknya wus kapêdhati | kawnangnya prang |[40] tan alah ing ajurit ||
22. apan kawênang têka ing cêcangkriman | kabukwèng ulun uni | cangkriman sang nata | suka Hyang Giri Nata | ri sapêjahnya nrêpati | Rêsi Narada | lalu saharsèng galih ||
23. dyan warnanên ing nguni dyah ngaran Sinta | ri parastraning laki | tatarsah mangarang | dina ratri karuna | rikang tansèng anèng tangis | muhung kakungnya | Sang Sri ing Gilingwêsi ||
24. ri tangisnya sah akarya gara-gara | mêndhung galêdhêg muni | jawah salah măngsa | lesus gêng păncawura | mawor swarèng mènggung ardi | gugur lorodan | muntab agni lwir warsi ||
25. myang sela têmpuh mawalikan mring wiyat | agninya angajrihi | lindhu wor prahara | umob [umo...]
--- 28 ---
[...b] wening samodra | grahana surya myang sasi | pêtêng limunan | kilat wor saha thathit ||
26. anglêwihi gara-gara madyapada | suralaya gêng prapti | rikang bayu bajra | ing swarga kaleberan | ing toya lêwih ngajrihi | ing Parewarna | gègèr kang widadari ||
27. myang naraka umob lir pendah kinêla | uwot si ogal-agil | êndhut brêgadaba | kawah Căndrabinuka | ambèr naraka ngajrihi | dening prahara | lwir grah prahara muni ||
28. karananya widadari-widadara | gègèr tan wrin ingungsi | myang para jawata | samya mabilulungan | lalu laraning prihatin | dahat tan ana | têntrêm lunggwèng ing panti ||
29. panyiptèng tyas kinêlêm ing suralaya | ing dewa kang linêwih | Sang Hyang Giri Nata | samanya mahêm rêmbag | lawan Hyang Narada singgih | myang para dewa | Sang Hyang Pramèsthi angling ||
30. lah apa kakang kang mawa gara-gara | ing swargaloka iki | dening lwir kinocak | kakang ing suralaya | apa ta wadinya ugi | Rêsi Narada | gya matur Hyang Pramèsthi ||
31. wontên yogyaning ulun ing marcapada | lalu lara prihatin | apan garwanira | Sang Sri Selaprawata | dina ratri saha nangis | dyah ngaran Sinta | ri sapêjahing laki ||
32. apan punika kang mawa gara-gara | Sang Hyang Pramèsthi angling | lah yèn mangkanaa | kakang gya turunana | yoganing [yo...]
--- 29 ---
[...ganing] ulun kang nangis | dyah ngaran Sinta | ayya sangêt prihatin ||
33. kita waraha yyan lakine wus gêsang | uwus aywa akardi | rusak suralaya | kitatag umênênga | ya ta umêsat tumuli | Rêsi Narada | mara ring Gilingwêsi ||
34. tan adangu Rêsi Narada wus prapta | ing prênah kang rudatin | yeka Dèwi Sinta | dina ratri karuna | Rêsi Narada sigra ngling | kita mênênga | nini ywa kita nangis ||
35. yya kita kartya baknèng suralaya |[41] yèn tan umênêng nangis | nini dewanira | tansah abilulungan | yèn kita tansah akingkin | yêkti pra dewa | myang gandarwo kwèh agring ||
36. apa ri kang dadya rudatin ri kang tyas | apan lakinya nini | ya sabdaning dewa | Sang Sri Selaprawata | apan iya urip maning | taman parastra | prabu ring Gilingwêsi ||
37. Dèwi Sinta kagyat miyarsa ring swara | umênêng manangisi | gya lon ya lingira | sapa ya asung swara | ri sauri kang mawèh ling | wruhanya ingwang | dewanya ya nuruni ||
38. marma nurun dènira lara karuna | de laki kita mati | sèstu taman pêjah | ya Sang Selaprawata | apan ri mangkya rip maning | ana ing swarga | iku antinên nini ||
39. ing sandina rong dina antinên iya | lagya kita pan prapti | ya ta Dèwi Sinta | ilang rudatining tyas | ring uriping ring kang laki | pajaring dewa | mila eca kang galih ||
--- 30 ---
40. uwus ilang Narada kang masêwara | ya mring kayangan malih | apan uwus sirna | kyèh ri kang gara-gara | ri kang swarga mulya êning | dyan Dèwi Sinta | dahat dera ya nganti ||
41. apan uwus praptèng ubaya rong dina | tri dina taman prapti | lakinya Dyah Sinta | ni Sinta liring kang tyas | kakya dewa kang nuruni | wênang andora | dewa ring mangkya iki ||
42. baya amrih mênênga panangis ingwang | bisa ngarêmi ati | linging dewa apa | tan kêna kagêgaa | gya sang Sinta malih nangis | apan aniba | munggwing ring tilam malih ||
43. kapwa sadhela ya praptèng gara-gara | pan lêwih ingkang nguni | myang ing suralaya | lêwih sing madyapada | kang apsari sêdhih kingkin | myang dewanggana | tanbuh polah pan wingwrin ||
44. Hyang Pramèsthi manabda ring Hyang Narada | lah kadya apa mangkin | kakang ri kèng karsa | bagnaning swarga ya |[42] punapa ri kang amawi | Sang Hyang Narada | lingnya umatur aris ||
45. yogyaning guru kang anèng madyapada | apan anangis malih | yeka Dèwi Sinta | nêkakkên gara-gara | rèhing laki datan prapti | lamun sêmbada | lan yayi Hyang Pramèsthi ||
46. ingkang mangaran Sri Selaprawata |[43] inguripna malih |[44] darapon aywaa | lah ingaranan dora | sapa ri kang ngandêl benjing | sakyèhing dewa | yèn padha goroh mangkin ||
47. ing saèstunya [sa...]
--- 31 ---
[...èstunya] Raja Selaprawata | yèn tan uripa malih | pan măngsa kartaa | praja ing suralaya | dêlingnya Sang Hyang Pramèsthi | saha karsanya | kakang uripna malih ||
48. gya lumampah sira Sang Rêsi Narada | mring gwan sang pinadhati | ya ta kang pralaya | Sang Sri Selaprawata | Rêsi Narada lingnya ris | muga èstua | kita aurip malih ||
49. iku pangandikane Hyang Girinata | ya ta wus urip malih | wau sri narendra | Sang Sri Selaprawata | apan wus tata alinggih | Sang Hyang Narada | angling wacana manis ||
50. alah uwus ta kaki kita muliha | mring madyapada malih | yêkti kita ngantya | marang ing swaminira | gya dadyaa nata malih | bau dhêndhaa | kita nèng Gilingwêsi ||
51. tumulyangling Sang Raja Selaprawata | turênèng pangastuti | ningwang mring Hyang Gurwa | apan kita lênggana | yèn ingulihêna malih | mring madyapada | apan iku kabalik ||
52. ulun iki uwus umanjing ing swarga | yèn ta muliha malih | marang madyapada | dadya tanpa wêsana | lawan ulun minta malih | nadyan giringwang | ingunggahênèng swargi ||
53. yèn tan lawan sasanak ulun sadaya | sarta lan rabi mami | ulun sru lênggana | de kyèhing sanak ingwang | tigang dasa lawan mami | inggih punika | ngong têdhèng Hyang Pramèsthi ||
54. ulun têdha sadaya munggah ing swarga | anunggala lan mami | dyan Rêsi Narada |
--- 32 ---
warah Hyang Girinata | Watugunung wus katari | apan lênggana | yèn umuliha malih ||
55. nadyan swarga yèn tan lawan sasanaknya | myang yayah lawan rabi | mapan dahat wiang | lan malih kang tinêdha | kadang tigang dasa sami | minggaha swarga | angling Sang Hyang Pramèsthi ||
56. yèn mêngkono Si Watugunung awangkal | taman mamrih abêcik | angling Hyang Narada | aywa runtik andika | mring Watugunung ing mangkin | yèn bramatyaa | tan wontên anadhahi ||
57. Si Watugunung apan kadya jawata | urip tan kêna mati | yèn ika krodaa | pasthi abot kang săngga | Hyang Pramèsthi lingnya inggih | ngong nurut ri sa- | karsanya madu gêndhis ||
6. Dhandhanggula
1. Ya unggahêna ing swarga mangkin | sadulure tigang dasa pisan | ing pêndhak Dite lakune | yèku ing purwanipun | wontên wuku tigang dasèki | inggih sadulurira | ya Sang Watugunung | ri sampunira mangkana | Sang Hyang Guru umantuk ing swarga malih | jumênêng adilira ||
2. Sang Hyang Narada matur lingnya ris | ari Guru suta pakanira |[45] Ki Wisnu paran wêkase | apan karyane sampun | anglakoni ayahan jurit | yèn sêmbada ing kita | apênêd tinurun | nakên saha samineka | jumênênga ratu madyapada malih | ika ri sambadanya ||
3. ing rikèng madyapadèku [madya...]
--- 33 ---
[...padèku] benjing | yèn kita ari tan nanêmana | suta putu kita dhewe | yêkti cupêt ing besuk | panjênêngan kita nrêpati | apan ing tanah Jawa | yêkti ara-uru | Sang Hyang Guru sigra mojar | ya abênêr kakang lingira ring kami | tatar ana salahnya ||
4. lah agya kakang turuna aglis | suta kita Ki Wisnu Bathara | ing madyapada ring make |[46] saha suta swamèku | ya umadêgêna nrêpati | nanging aja manusya | ratuning lêlêmbut | ri Măncawolu puranya | ring kang dhinghin iya ing gunung Marapi | kapindho Pamantingan ||
5. kaping tri ing Kabareyan iki | kaping caturnya ya ring Lodhaya | lan malih kaping pancane | iya Kuwu balêdhug | kaping sade Sapta Waringin | sapta Tanu Landheyan | kaping asthanipun | iya ri kang aran Roban | wruhanira iku purane ing benjing | Wisnusuta putunya ||
6. angling wêkas ingong kita benjing | iya ri sawuri wuriningwang | suta putu kita kabèh | ri kang umadêg ratu | ning lêlêmbut manuta benjing | ya ring suta putunya | ratu manusyèku | iya pa sapakartinya | dèn êtuta aywa ta iku dèn dohi | myang yèn amanggih karya ||
7. lah Kya Wisnu tumuruna kaki | myang sutaningsun Bathara Brama | turuna mêdyapadane |[47] kita madêga ratu | ngadhatona ring Gilingwêsi [Giling...]
--- 34 ---
[...wêsi] | lah gumantyaa kita | Risang Watugunung | kita nêdhakêna nata | nusya Jawa tumulya samya ngastuti | têdhak mring madyapada ||
8. nèng madyapada wus madêg aji | Bathara Wisnu dadya narendra | siniwi lêlêmbut kabèh | muwah Hyang Brama uwus | madêg ratu sujalma nênggih | Gilingwêsi puranya | nusya Jawa nungkul | ri sampuning lama-lama | apêputra sang prabu pan miyos èstri | Ni Bramani kang nama ||
9. Ni Bramani Tri Trustha putrèki | Tri Trustha aputra Parikênan | Sang Parikênan putrane | Manumanasa iku | Sang Manumanasa putrèki | aran Satrukêm[48] ika | Satrukêm asunu | Sakri namaning atmaja | Sang Hyang Sakri Palasara putranèki | Palasara aputra ||
10. Bagawan Biyasa ya putrèki | nulya putra Pandhu Dewanata | ing Ngastina nagarane | wus alama asunu | Sang Arjuna ingkang kêkasih | sang Arjuna pêputra | nama Abimanyu | samana pralinèng rana | tilar grêwa anuju sêpuh garbini | miyos jalu kang putra ||
11. Ajêjuluk Raja Parikêsit | iya ing Ngastina prajaneka | Sang Yudayana putrane | Yudayana asunu | Gêndrayana ingkang wêwangi | aputra Jayabaya | sirna nêgarèku | Sang Jayabaya pêputra | ya kang nama Jayamijaya putreki | putra Jayamisena ||
12. Jayamisena [Jayami...]
--- 35 ---
[...sena] putranirèki | kang mangaran Kusuma Wicitra | Ki Citrasoma putrane | Citrasoma asunu | Păncandriya ri kang wêwangi | aputra Anglingdriya | punika asunu | Sang Raja Suwelacala | pan jumênêng narendra ing tanah Jawi | iya Purwacarita ||
13. Raja Selacala iku nênggih | apêputra Sri Mapunggung ika | Jugul Mudha pêpatihe | Sri Mapunggung asunu | Kandhiawan ingkang wêwangi | apêpatih Konthara | Konthara puniku | iya anak Jugul Mudha | Kandhihawan lêlima putranirèki | Ki Panuhun pangarsa ||
14. karêmêne rêke among tani | dadi ratuning wong tani ika | awisma ana Bagêlèn | Sandhanggarba panggulu | karêmêne adagang nênggih | dadya ratu sudagar | Japara wismèku | panêngahe Karungkala | karêmêne saba wana apan dadi | tuwaburu ratunya ||
15. ing Parambanan wismanirèki | iya iku ta Sang Ratu Baka | Tunggul Mêtung sumêndhine | adèrès rêmênipun | dadi ratu wong karya nguni | Rêsi Gathayu ika | nênggih kang wuruju | arêmên saba paseban | pan jumênêng ratu ing Koripan nênggih | agêntèni kang rama ||
16. sakathahe sanak papat iki | sami asrah buluwêktinira | glondhong pangarêng-arênge | maring Rêsi Gathayu | kang jumênêng Koripan nguni | Rêsi Gathayu ika | lêlima kang sunu | pambayun Rara Sucian | iya Kili
--- 36 ---
panggulu Miluhur singgih | iya Natèng Janggala ||
17. panêngahe Lêmbu Pêtêng nênggih | iya iku ta Sang Natèng Daha | Lêmbu Pangarang arine | iya kang dadi ratu | ing Gêgêlang kalane dhingin | ni ragil Srêgiwangsa | pan akrama antuk | nênggih Lêmbu Amijaya | kang jumênêng ratu anèng Singasari | duk Jawa pinănca pat ||
18. Lêmbu Miluhur aputra Panji | ingkang dadi wau somahira | Kèn Căndrakirana rane | putri Daha kang sêpuh | Radèn Galuh pêparabnèki | Radèn Panji pêputra | Da Laleyan iku | jumênêng ing Pajajaran | nulya putra Rahadèn Banjaransari | anuli apêputra ||
19. akêkasih Radèn Mundhingsari | Radèn Mundhingsari apêputra | Radèn Mundhingwangi rane | Mundhingwangi asunu | gih Sang Ratu Pamêkas nênggih | punika apêputra | Arya Bangah sêpuh | tinandur ing Galuh ika | Ki Sêsuruh ginadhang jumênêng aji | anèng ing Pajajaran ||
20. datatita jênênging nrêpati | Pajajaran nênggih kang winarna | wontên kang tinutur malèh | wontên jênêngan wiku | atêtapa anèng ing ardi | kilèning Pajajaran | prênahe dhêdhukuh | anama Ajar Sêpaka | patapane lè[49] kilèn sangking ing ardi | gunung ing Pajajaran ||
21. apan uwus kalokwèng praja lwir | yyan Ki Ajar dasdik[50] [dasdi...]
--- 37 ---
[...k] ing paningal | wruh sadurunging binadhe | pan wus katur sang prabu | yèn Ki Ajar koncara tasdik | samana sri narendra | ngandikasmu bêndu | dhatêng rêkyana apatya | hèh apatih ingsun akarsa yêktèni | mring Si Ajar Sêpaka ||
22. lah agya pasangana tumuli | ya pawèstri sêsêngkêran ingwang | dèn kadya wawrat tingkahe | wus kapasangan wau | apan bokor kinarya sandi | kinayutakên têngah | sininjangan sampun | saha kasêmêkanira | wusnya samar wus pindha dyah anggarbini | sang nata gya umojar ||
23. lah uwis umangkata dèn aglis | iku parakênèng Si Sêpaka | nulya ge kita kombadhe | jalu myang èstrinipun | yèn kajawab dera wèh sandi | satuhu yèku awas | ran Sêpaka Wiku | saèstu lih sihing dewa | gya umangkat apatya datan kawarni | ring awan uwus prapta ||
24. ring ngarsanya ki ajar tumuli | rêkyana patya sigra angatag | ambadhea bêbêktane | ki ajar gya sumaur | asmu sêndhu saurirèki | hèh kiyai andika | dahat tambung laku | apan ingong iki mudha | dahat tan wruh ambadhya garbini iki | pan kadya rare kita ||
25. kya apatih sangêt dera mrêdi | hèh ki ajar andikaning nata | aja ora dira badhe | jalu lan èstrinipun | kae
--- 38 ---
ajar kaku ring galih | dadya wêkasan mojar | apa ta satuhu | sang nata ngayoni ringwang | hèh apatih iya turênèng nrêpati | iku ngong badhe lanang ||
26. lêwih sukwèng tyasira apatih | sigra apamit saksana bubar | datan kawarna lampahe | prapta ngarsa umatur | mring Sang Nata rêkyana patih | inggih sampun binatang | wawratan yèn jalu | sang nata pan lêwih suka | sahya mojar si ajar tasmak dhêdhingklik | dening apaksa awas ||
27. sêsêngkêran wus binaktèng puri | saha busana wus ingalapan | sêmana èstu wawrate | wus katur ing Sang Prabu | yèn kêkasih sri narapati | kang sangking pangajaran | èstu wawratipun | Sang Nata bêndu kalintang | lanyap bae si ajar arsi ngayoni | marang ing jênêng ingwang ||
28. ya ta sêmana kinèn mêjahi | ki ajar apan wus pinêjahan | tinumpês anèng dhepoke | sapêjahe sang wiku | ana swara kapirsa nguni | swara tan katingalan | sojaring swarèku | hèh Sang Ratu Pajajaran | wruhanira ingsun amalês ing benjing | marang ing jênêngira ||
29. benjing yèn ana janma kêkasih | Siyung Wanara ngarane ika | ring kono ingong anagèh | iya marang sirèku | sri narendra gya anauri | hèh ajar kapan sira | praptèng
--- 39 ---
ngarsaningsun | aja bènjang mêngko sira | auripa pan ingsun tan nêdya gingsir | swara ika wus ilang ||
30. yeka purwèng nguni kang nêgari | Pajajaran kêna ring musibat | pan asangêt gêgêringe | gêring sore suk lampus | gêring esuk sore ngêmasi | rusaking wadyabala | sang nata sira sru | rudatin tyasnya kalintang | dènnya sare naritis wus tigang sasi | tan kêna sinewaka ||
31. juru ujum[51] sigra dèn timbali | juru tênung myang tabid bujăngga | wusing ngandikan sakèhe | lah paran wêkasipun | balaningsun pan akèh mati | punang juru sadaya | matur ring sang prabu | punika gampil kewala | têtambane wawêlêking nagari |[52] kita dhahar nayuba ||
32. sawuse kita luwaran bukti | kita asareya lan wanodya | pêsthi sirna gêgêringe | nanging rêke sang prabu | kita darbe sêsukêr malih | kawrat ing manah kita | sang nata lingnya rum | kaya pa sêsukêr ingwang | juru matur kita benjing andarbèni | putra miyos ngampeyan ||
33. miyos jalu putra paduka ji | amêjahi dhatêng ing sang nata | sampun pinasthi jangjine | pan paduka pukulun | amêkasi jumênêng aji | anèng ing Pajajaran | kewran sang aprabu | dadya amicarèng nala | arsa nora aluwaran ingsun iki | manawa wêdya têlas ||
34. sun lakoni ujare [ujar...]
--- 40 ---
[...e] si tabid | ingsun mati dening sutaningwang | nanging mohal ingarahe | bapa mati mring sunu | lan sakèhe lêluhur mami | têka ing Nabi Adam | tan ana kayèku | anging ingsun kang pinêca | bok iyaa ingsun anglakoni jangji | sok bala ngong mulyaa ||
35. wus atuwa sêdhêng ingsun mati | anglakoni ujaring wirayat | wus tuwuk ingsun kamuktèn | nanging sapungkur ingsun | balaningsun mulyaa sami | ingsun akarya tilas | mring suta lan putu | tulusa jumênêng nata | aneng Jawa ing satêdhak-têdhak mami | panêdha ngong ing dewa ||
36. sapingsore suta putu mami | ayya pêgat mêngku nusa Jawa | ing benjang maria rêke | dhatêng dina kang kantun | ri saksana sri narapati | nulya sira luwaran | dènnya mangan nginum | ya ta wuru-wuru dawa | èsmu supe sang nata sare lan èstri | kang binadhe ki ajar ||
37. wawratan nom katêdhakan yêkti | rahsya mulya sang dyah saya lama | wawratan dhatêng êlèke | ambabar miyos jalu | nulya katur mring sri bupati | sang nata angandika | apa baya iku | tinêrka mêjahi ringwang | maring ujum nulya sira jabang bayi | agya pinakan upas ||
38. myang tri boboke lèngèk drubasi | jabang bayi pan ora
--- 41 ---
tumama | sang nata asru bêndune | karsanira sang prabu | jabang bayi dipun sêsuwir | apan êmban lan inya | matur ing sang prabu | lah gusti sampun mangkana | dadya paran kapirsaa lyan nêgari | kita makucêm bala ||
39. yèn sang nata akarsa mêjahi | agampil tur tan ana miyarsa | sang nata pangandikane | inya paran karsèku | ing patine rareku mangkin | pun inya atur sêmbah | suwawi sang prabu | rare alit tinabêla | binucala ing kali Karawang nênggih | gusti agêlis pêjah ||
40. sri narendra sigra angling aris | iya bênêr iku ujarira | rare tinabêla age | sigra nuli linabuh | dhatêng kali Karawang singgih | jabang bayi mring toya | blas datan kadulu | katut ing banyu Karawang | sampun mantuk kang nglabuh warnanên malih | ki buyut ing Karawang ||
41. kyai buyut mancing pinggir kali | ing Karawang kagyat sira mulat | teja awêning cahyane | kadi wulan sumunu | kyai buyut angling ing ati | lami ngong saba toya | pan durung andulu | ing cahya kang kaya ika | kyai buyut nuli sira marêpêki | aningali tabêla ||
42. pan kasangsang ing bêbara nênggih | kang tabêla ki buyut anyandhak | duk binuka isi rare | cahyanipun sumunu | ênting bagusira nêlahi | pra wadana lwir wulan | purnama dinulu | sira
--- 42 ---
ki buyut garjita | pan sumingêb ing panon sira ningali | mring jabang bayi ika ||
43. kae buyut angling jroning ati | rare iki kang anèng tabêla | pantês trahing kusumane | dening tuhu abagus | kaya dudu sutaning cili |[53] ya ta wus tinutupan | gya binakta mantuk | sinungakên rabinira | Nyai Buyut wantuwong nora nganaki | ing mangke manggih putra ||
44. tur abagus cahyane lwir sasi | nyai buyut lintang sukanira | dinadah dulang suk sore | saya lami winuwus | ya ta agêng kang jabang bayi | wayah sampun diwasa | takèn ramanipun | sapa sintên kang ayoga | ing manira kyai buyut anauri | iya sun bapakira ||
45. rajasunu tan rêna sira ngling | pan jamake manuk punika |[54] sarupa lan bapakane | kita kalawan ulun | apan beda sarupa mami | Kyai Buyut Karawang | èmêng ing tyasipun | wasana sira gya mojar | iya sira anak ingsun dhewe kaki | raja sunu tan rêna ||
46. kyai buyut amicarèng ati | bok iya ingong agawe dora | darapon lêgaa tyase | aris wijiling wuwus | lah Ki Jaka nak ingsun kaki | yèn kita nora rêna | ing panêbdaningsun | ingsun duwe pawong sanak | atêtapa anèng wana
--- 43 ---
pan winasis | petangan ujum ramal ||
47. lan wruh sadurung winarah kaki | iya nyawa payo pinaranan | takènana sabênêre | Ki Jaka lingnya muwus | lah anêdha pinaran kaki | wong sanak pakanira | dyan samya lumaku | tan asuwe nulya prapta | sirèng wana kae Jaka aningali | paksi awarna-warna ||
48. kae Jaka sira angling aris | kaki buyut punapi punika | kang lwir manasya[55] warnane | angingkrang linggihipun | kyai buyut ika nauri | ingaranan wanara | Ki Jaka amuwus | lan maninge ika apa | kang anèng pang manuk jamang dening lêwih | bagus kaki rupanya ||
49. kyai buyut ika anauri | paksi siyung arane punika | Ki Jaka aris wuwuse | yèn mêngkono ki buyut | sun angalih aran ing mangkin | iya Siyung Wanara | kaki aran ingsun | ki buyut ngamini sira | ya ta ngucap Siyung Wanara lah ngêndi | wismane sanakira ||
50. kyai buyut èmêng ing jro ati | dening kabutuh dènnya adora | dadya amicarèng tyase | lah bok iyaa ingsun | sun salimpangênèku malih | rare măngsa wêruha | dadya sira muwus | bagus pasanakan ingwang | uwus ngalih sangking ing wana ing riki | awisma anèng praja ||
--- 44 ---
51. pagaweane apandhe wêsi | karsa sanjatanira sang nata | ing Pajajaran ing mangke | Siyung Wênara wau | sakalangkung bungahing ati | miyarsa tuturira | kang rama Ki Buyut | dening angucap Sang Nata | Pajajaran Ki Jaka rêsêping ati | angrasa wruhing praja ||
52. kae Jaka anulya ling aris | lah anêdha ta jinujul pisan | sanakira iku mangke | pangrasane tiningsun | kaya rêke nora atêbih | wismane sanakira | lan sudarmaningsun | ya ta sira sami mangkat | wong kêkalih saking ing wana sira glis | sampun prapta ing praja ||
53. nulya dhatêng kapandhean aglis | kyai êmpu kapanggih alênggah | ana ing pabusalène | lagya pêpandhe wau | nulya sira anapa aris | kakang dawêg katuran | ing sarawuhipun | lwir ulam srambahan toya | tyas kawula kadya katibanan sasi | ing sarawuh andika ||
54. baya wontên karya kang agati | atanapi mundhut abah-abah | kudhi pacul myang linggise | tatah pêthèl lan wadung | lading gobang pangot lan sêngking | pencong wangkil lan jara | wêdhung miwah prêkul | kawula dhatêng sumăngga | pan akathah kagêngandika[56] puniki | myang warni dhuwung pêdhang ||
55. pan akathah ingkang warni-warni | yèn pundhutên kawula sumăngga | tan [ta...]
--- 45 ---
[...n] angraosa dêdarbe | angling kiyai buyut | lah anêdha manira yayi | ingsih pracayanira | yayi praptaningsun | taha nêdhaa dandanan | apan boya mila sun prapta ing ngriki | angatêr anak para ||
56. arsa panggih kalawan sirèki | anak para Ki Siyung Wanara | kyai pandhe wruh sêmune | ingsun tinggal puniku | datan sun prih anambut kardi | dimon tutug dêdolan | ing sakarsanipun | Kyai Buyut ing Karawang | nulya mantuk tan warnanên sampun lami | Jaka Siyung Wanara ||
57. tumut sêsinau pandhe wêsi | aparon dêkung apukul tangan | asêsupit jarijine | sakyèhing para êmpu | apandhean cingak ningali | maring Siyung Wanara | ing kasêktènipun | lami-lami pan kasasra[57] | sanêgara yèn ki êmpu putranèki | asêkti mahambara ||
58. lan baguse lêwih ingkang warni | anglir dewa Hyanghyang Kamajaya | apêkik anom dhasare | sumrêg kathah wong rawuh | ananonton ing sang apêkik | sakèhe kang tumingal | ras-arasên mantuk | wanèh ana nginêp pisan | kang sawanèh ana milu nglêladèni | gènnya pandhe Ki Jaka ||
59. sêsêk jêjêl kang wong nêningali | kang tan antuk ing panggenanira | mêmènèk kayon bae |[58] pagêre kyai êmpu |
--- 46 ---
lêbur dene wong nêningali | rusak pawismanira | tanêm tuwuh gêmpur | ki êmpu lingira ngucap | ing wong kathah sadayane kang ningali | padha wèha balănja ||
60. kang somahan padha sun jaluki | ngalih reyal răngdha tigang reyal | walanjar patang reyale | kang parawan puniku | pitung reyal sun jêjaluki | dhudha lawan pra jaka | sami ngênêm suku | sakathahe kang tumingal | ananggupi nini-nini dèn jaluki | wong roro sangang reyal ||
61. lan nyênyamikane aywa kari | wong sijine sami nyarampadan | bêborèh lan sêkare |[59] myang damar malamipun | lamun dalu obor nyatunggil | samya sanggup sadaya | malah samya muwus | manawi wontên pundhutan | saliyane dika ucapakên malih | eca abudidaya ||
62. wus alami Ki Jaka ing mangkin | sêmana arsa dhatêng ing pasar | ki pandhe ngampah karsane | sira midhanga esuk | lamun barêng kalawan mami | sarya dol kalithikan | mênêng sang abagus | ya ta prapta ing sêmaya | nulya mêdal ing lêlurung sang apêkik | paranipun mring pasar ||
63. kae Jaka ika ya mulat ing | gajah ginuyang Ki Jaka tanya | bapa ika pa arane | ingkang agêng ngragunuk | kae êmpu [ê...]
--- 47 ---
[...mpu] sira ling aris | bagus ika ran gajah | wahananing ratu | ri kang liman gya umulat | mring Ki Jaka doh pinalaywanan aglis | prapta mêndhak ing ngarsa ||
64. tulalya sahya tininggil-tinggil | yyan janmaa gajah ika ngucap | dhuh gusti ngwang kita anggèr | lah yogya sang abagus | manitiha ing gigir mami | lah dawêk ulun bêkta | malêbèng kadhatun | cundhuka ing yayah kita | uwus pêsthi ing dewa kita gêntosi | nata ing Pajajaran ||
65. gya ingusap gadhing ri kang èsthi | iya maring sang Siyung Wanara | ri sampuning ngusap rêke | Ki Jaka nulya mantuk | kang wong sami cingak mulat ing | Risang Siyung Wanara | ri satingkahipun | ki êmpu atêbah jaja | dahat ajrih lingira sahasmu tangis | dhuh sutèng ulun nyawa ||
66. lah pagene kita wani-wani | dadya apa yyan kadêngana |[60] mring sang nata kita anggèr | pasthi dadya sapikul | mukanira kalawan mami | ênêngakêna sira | kocapa Sang Aprabu |[61] ing Pajajaran sineba | dening bala angadu wong prêrang tandhing | galaganjur kang munya ||
67. piniyarsa ngrêrantêg ngrêrangin | saha suraknya mangambal-ambal | Ki Jaka amit ngramane | pan akarsa andulu | mring paseban wong aprang tandhing | ingampah datan kêna | mring rama ki êmpu | nanging Ki Siyung Wanara | dahat mêksa [mê...]
--- 48 ---
[...ksa] ki êmpu sangêt malangi | lah bagus aywa lunga ||
68. tanbuh nyawa kang sira tingali | dudu layak tongtonaning bocah | yèn ratu kasukan rêke | wawag kunêng ing kewuh | apan sira mêksih acili | durung wruh ing dêduga | angling sang abagus | ngong palangana malumpat | ingong bapa dhadhungêna mêdhot mami | Ki Jaka sigra kesah ||
69. kapiyandhêm palayunirèki | Siyung Wanara dhatêng pasowan | ya ta dhatêng tan asuwe | ing prênahe Sang Prabu | nulya sira jajar alinggih | lawan sri naranata | pan tan ana waruh |[62] Siyung Wanara tumulya | mring kadhaton kandhêg bale sawo nênggih | rêmên sira tumingal ||
70. apan ta bale sawo ing nguni | yèn ginêpok kadya gong sarancak | punika gangsa ginawe | ya ta sang rajasunu | duk alinggih ing bale adi | umunging swaranira | wau sang aprabu | eca dènira kasukan | kagyat mirsa lamon bale sawo muni | kwèhing bala garjita ||
71. lawan gègère sakwèh wong puri | amiyarsa bale sawo munya | sang nata duka dan linge | hèh sapa purun-purun | anggêpoka ing bale mami | hèh mantri jêro sira | lah cêkêlên gupuh | kang ganggu kagungan ingwang | miwah kapêdhêk milua anyêkêli | sigra samya
--- 49 ---
malaywa ||
72. sigra prapta jro bale tumuli | Siyung Wanara kapanggih sira | sêsareyan anèng balèng | ya ta agya tinubrug |[63] cinêkêlan ing para mantri | jêro miwah kapêdhak | kêbêk sarirèku | ya ta Ki Siyung Wanara | gya akirig saha apêtak sira glis | mantri pating palêsat ||
73. samya têmpuh wak rowangirèki | ana putung suku balungira | wanèh kang rêmêk igane | sêmpal baunirèku | ilat mele[64] mata mundêlik | ana pêcah mukanya | wanèh ana lampus | sakarine ingkang pêjah | pan malayu ya ta ngungsi ring nrêpati | samya tur pêjah gêsang ||
74. sri narendra ngandikasmu runtik | kang ana ring baleningwang ika | bocah ngêndi pangakune | inggih ingaturanipun |[65] kapandhean wismanirèki | anake êmpu lurah | wau sanggupipun | ya ta ngandika sang nata | lah timbalana si êmpu lurah aglis | ki êmpu sigra prapta ||
75. sri narendra sigra dènirangling | hèh pandhe sapa kang duwe anak | wani-wani gêpok bale | lan sapa aranipun | punang pandhe umatur aris | inggih anak kawula | punika ranipun | pun Jaka Siyung Wanara | angandika sang nata arum amanis | timbalana nakira ||
76. ki êmpu sigra angandikani | mring anak aran Siyung [Si...]
--- 50 ---
[...yung] Wanara | nulya prapta tan asuwe | ing ngayunan alungguh | sri narendra angandika ris | iku nakira dhawak | pun pandhe umatur | inggih suteng ulun dhawak | ling sang nata duk kapan măngsa sirèki | yèn aduwea anak ||
77. apan ingsun lawase udani | lamun kita aduwea anak | pun pandhe atur sêmbahe | inggih rêke pukulun | sayêktose gèn amêmanggih | sang aprabu angandika |[66] nakira sun pundhut | pun pandhe atur sumăngga | duk sêmana tinumutakên sira glis | ing rare panakawan ||
78. lami-lami dènira angabdi | Siyung Wanara asring kinon prang | ambêdhah nagara lyane | pisan pindho ping têlu | apan mênang dènira jurit | ngaturakên bobokan | saboyonganipun | katur dhatêng sang nata |[67] sakalangkung asangêt sihing nrêpati | dhatêng Siyung Wanara ||
79. sangking sangêt sihirèng nrêpati | kala sêmana Siyung Wanara | saya katingal sêktine | apan saya kalangkung | pasihane sri narapati | datan kêna asuda | dhatêng sang abagus | antuk pangawulanira | mring Sang Nata sinêngkakakên ing nginggil | jinunjung saking ngandhap ||
80. pan kinulawisuda siraglis | Siyung Wanara jinunjung lênggah |
--- 51 ---
ngaran Arya Banyak Widhe | salêksa linggihipun | pinêtêdhan kêndhaga rukmi | ingakên putra-putra | alêlamak babut | adalêm saloring pasar | kinawênangakên ing soring siniwi | anabuh lokanănta ||
81. lan winênang anrapakên adil | wong dêdosan ingkang ukum lara | miwah ingukum pêjahe | tan kawarna lamèku | Arya Banyak Widhe tur aris | dhatêng sri naranata | suwawi pukulun | kang abdi pandhe sadaya | ulun suwun akaryaa sanjata di | karya dandananing prang ||
82. dyan pinatêdhakakên sakwèhing | pandhe dhumatêng wau ki arya | ya ta wus rinèh gawene | ki arya lingnya arum | suta wangsaning ngong sakwèhing | ulun kinaryakêna | gênjara wêsiku | sadina mêngko dadia | sakweh pandhe sadaya samya nanggupi | aturipun sandika ||
83. tan antara sakyèh karya sami | adamêl gêdhong wêsi saksana | nulya dadi tan asuwe | apan winehan sampun | kang lêlangse mandhalagiri | pêpajangan gumêbyar | kinasuran babut | gêguling sutra diwăngga | tutup kaca sri tinon gada[68] mrik wangi | lir kaswarganing donya ||
84. sêdhêng karya têkaa ajurit | nulya umatur dhatêng sang nata | mangkana wau ature | kawula darbe kaul | lamun mênang ulun ajurit [ajuri...]
--- 52 ---
[...t] | angaturi patikbra | adhahar anayub | wontên ing wisma kawula | sri narendra wau dhatêng anjurungi | iya dhingin muliha ||
85. dening ing mêngko ingsun nututi | sumusul maring ing wismanira | ki arya sigra ulihe | ya ta datan adangu | sri narendra tumutur nuli | wus rawuh ing Karian | akasukan tutug | ya ta wuru-wuru panjang | sri narendra aningali gêdhong wêsi | asri tur pinapajang ||
86. warna endah swaranya kumrincing | pitunira[69] mênga minêp dhawak | lwir yasèng dewa polahe | angandika Sang Prabu | hèh ki arya karya pa iki | anjênêngakên kita | ya gêdhong wêsiku | dening endah warnaneka | Radèn Arya Banyak Widhe matur aris | kinarya pakilêman ||
87. sri narendra rêmên aningali | apan rêsêp ring kang wardayanya | sang nata sigra dan linge | apa wahananipun | kita rêmên sare ing ngriki | dyan umatur ki arya | rikalèng ing lêsu | dumados sêgêr têmahnya | yèn agêrah matêmahan dados atis | yyan atis têmah gêrah ||
88. yèn sakit têmah waluya jati | yèn lêsu sêgêr têmahaneka | luwe warêg ing têmahe | sang nata ngandikarum | yèn mêngkono aturirèki | arya abêcik [abê...]
--- 53 ---
[...cik] uga | paturonirèku | kang arupa gêdhong waja | yèn mêngkana ingsun arsa anglêboni | sira angungkurêna ||
7. Pangkur
1. Hèh arya yyan sira suka | ngong asare ing gêdhongira iki | sadina wak ngong marlêsu | ki arya tur sumăngga | pan kawula taman rumaos gêgadhuh | saksana sri naranata | lumêbèng kunjara wêsi ||
2. agya nulya inginêban | kang panjara apan sampun kinunci | binêkta arsa linabuh | maring kali Karawang | sri narendra sakalangkung dening bêndu | Arya apa dosaningwang | ngong kita labuh ing kali ||
3. Banyak Widhe saurira | iya ingsun dhingin duk maksih alit | apan ingsun sira labuh | anèng kali Karawang | sayêktine ing mêngko kita ngong labuh | ingsun amalês ing sira | sapa utang naur singgih ||
4. wus linabuh sri narendra | anèng kali Karawang wus kabasmi | wontên ta lêlurahipun | têtiyang angêndhêga | dyan lumaywa umatur Radèn Sêsuruh | nênggih radèn rama kita | binasmi sampun ngêmasi ||
5. linabuh lèpèn Karawang | dening Arya Banyak Widhe ing nguni | bêndu Rahadèn Sêsuruh | sigra nêmbang têngara | sampun pêpêk sakèhing punggawanipun | gêgaman wus amalatar | tinon pindha wukir api ||
6. angrasuk [angrasu...]
--- 54 ---
[...k] busana ring prang | Dyan Sêsuruh pan arsa angawaki | bubar gêgaman anggrêgut | ri kang wong karadenan | sumrêg ingkang gêgaman bêndhenya ngungkung | saksana Radèn Sêsêdhah | sigra anitih turanggi ||
7. wadya prasamya prayitna | Arya Banyak Widhe wus anèng puri | sakathahe wadyanipun | apan sampun prayitna | mêpêk baris asênjata bala grêgut | sadandananing ayuda | prajurit wus amiranti ||
8. wus katur mring sira arya | lamun Radèn Sêsuruh andhatêngi | saha bala soroh amuk | ki arya wus siyaga | dyan ingatag kang bala mangsah anggrêgut | campuh cucuking ayuda | langkung ramening ajurit ||
9. limbungan tangkêping yuda | pan arame acampuh sami wani | pruking ngendhe watang putung | apan pating garopak | wus akathah pêpati susun atimbun | sêsambating wong kabranan | kalintang anggêgirisi ||
10. wadyabala karadènan | pan kasoran kathah longe kang mati | prajurite sampun mawut | agya Radèn Sêsêdhah | angawaki rahadèn asoroh amuk | apindha sima ambabal | sing katêmpuh apan gusis ||
11. pangamukira rahadyan | ngobat-abit anglir banthèng akanin | singa katarajang mawut | têtiyang ing Karian |
--- 55 ---
sira Radèn Sêsuruh kudane lampus | adharat pangamukira | tan ana wani nadhahi ||
12. wus katur marang ki arya | raka kita ngamuk tan wrin ing ajrih | kang nama Radyan Sêsuruh | lêwih sangking prakosa | wadya kita dahat jrih kathah kang lampus | Arya Banyak Widhe sigra | umadêg munggwing sitinggil ||
13. saha mangagêm sanjata | Radèn Sêsuruh ngamuke mangukih | wus lumêbèng alun-alun | parêng katon sinipat | dening Ki Arya Banyak Widhe atangguh | ing rika Radyan Sêsêdhah | ikêt pinggangira kêni ||
14. rampung rikang ikêt pinggang- | nya awirang radyan tyasnya wus miris | Radyan Sêsuruh wus kondur | saha wadya wus têlas | kapalayu sira Rahadyan Sêsuruh | ngetan bênêr lampahira | kandhêg desa Kaligunting ||
15. nulya ingalap atmaja | mring sira ni răngdha ing Kaligunting | apan lêwih trêsnanipun | lwir suta gwan ayoga | nyai răngdha mring sira Radyan Sêsuruh | dhasar răngdha tan sêsuta | sira Nyai Kaligunting ||
16. dyan kawarnaa sirarya | Banyak Widhe apan wus madêg aji | anèng ing dalêm kadhatun | kèdhêp sarehanira | sri narendra aswarèng ring wadyanipun | sakwèhing wong Pajajaran | wong desa mwang têktèng[70] wukir ||
17. aywa na wani kanggonan | mring Si Suruh iya ywan ana [a...]
--- 56 ---
[...na] wani | saèstu yèn satruningsun | ingkang wani kagonan |[71] ingsun tunpês[72] saanak lan putunèku | ya ta rikang kawarnaa | Nyai Răngdha Kaligunting ||
18. mirsa syarènging narendra | langkung ajrih kumitir ing jro ati | saksana sira agupuh | mring sadulure lanang | kaprênah anèm katiga sami jalu | Ki Wiro ari tumulya | ari malih ran Ki Nambi ||
19. pamêkas aran Ki Bandar | kaya priye yayi sira ngong tari | dening undhange sang prabu | sapa ri kang kanggonan | mring Sêsuruh tinumpês nak putunipun | ngong iki mring gustinira | Sêsuruh kalangkung asih ||
20. lwir suta gwan ngong ayoga | yyan parastra ngong umiring ngêmasi | mring gustinira Sêsuruh | arinya samya mojar | yèn maksiha sadulur kita têtêlu | sampun kawatir ing nala | sayêkti ulun tanggoni ||
21. dukane sri naranata | arinira katiga samya kering | dhumatêng ing wismanipun | ni răngdha sampun prapta | Radèn Sêsuruh apan sampun katêmu | ya ta wus tata alênggah | angling Ki Wiro Ki Nambi ||
22. lah gusti sampun gya maras | tyas paduka dening undhang nrêpati | yèn dhatênging têmah besuk | ulun kang tumanggalang | ananggoni ring dukanira sang ratu | nadyan dhumatêng ing pêjah |
--- 57 ---
ulun apan tan gumingsir ||
23. Radèn Sêsuruh gya mojar | ngong tarima sihira marang mami | nanging ing pangrasaningsun | sira otota kawat | bêbalunga wêsi rèhing wong têtêlu | lah măngsa silih nănggaa | marang ring sri narapati ||
24. lah ingsun apamit paman | lah karia ingsun kesah pribadi | Ki Wiro Nambi umatur | inggih ulun punika | pêjah gêsang pangeran pan ulun tumut | ing pundi sapurug radyan | apan ulun atut wingking ||
25. ni răngdha asêmu waspa | sêdya tumut Ni Răngdha Kaligunting | wus dandan sabrayanipun | ya ta anuli bubar | awatara wong satus kang atut pungkur | ngetan bênêr lampahira | saha ni răngdha tan kari ||
26. Ki Nambi Wiro turira | maring radèn punika yèn suwawi | dawêg sami minggah gunung | nênggih ing wukir Kombang | wontên ajar atêtapa sampun sêpuh | sidik ingkang pangandika | punika yogya ingungsi ||
27. manawi asuka têdah | sira Radyan Sêsuruh angrêmbagi | anulya samya lumaju | munggah ing gunung Kombang | sampun prapta wau sêsukuning gunung | apan wukir Kombang ika | kalangkung dening asingit ||
28. kayanganing parayangan | mwang lêlêmbut pêri kalawan êjim | mangkana ingkang winuwus | ri kang tapa ing arga | lêwih sêktinira [sêktini...]
--- 58 ---
[...ra] kang jêjuluk |[73] Ki Ajar Cêmara Tunggal | satingalira wus sidik ||
29. têrus lan sasêbdanira | pan abala parayangan lan êjim | sumuyuding sang awiku | lêlêmbut nusa Jawa | ri ngêndi kang nora aseba anungkul | mring Ajar Camara Tunggal | lêwih saking sang ayogi ||
30. nadyan akathaha ajar | tan ana lwir Ajar Camara Tunggil | awibawa pindha ratu | dadya ring saciptanya | bisa anom bisa cili bisa sêpuh | apan wus angraga sukma | saha karya rarasati ||
8. Mijil
1. Ki Ajar Cêmara Tunggal angling | mring cantrikira lon | myang uluguntung lan panantange | miwa mahnguyu[74] lawan wêwasi | lah saosa sami | sakwèh dasih ingsun ||
2. apan ingsun adhatêngan mangkin | lah iya ing mêngko | lagya ana ing marga lampahe | asmu amangun brăngta ing galih | tilasing amukti | têdhaking wiryagung ||
3. apan iku atmajèng nrêpati | kawon ing palugon | lah payo anggêgêlara age | iya kalasa kalawan lampit | babut gonên lapis | ri sawusing patut ||
4. saosana caratan kang rêsik | kang cêcêp mas kaot | lan pra wêwasi pêpêkan kabèh | gêntha kêkêlèng tabuhên aglis | wau kang winarni | Rahadèn [Rahadè...]
--- 59 ---
[...n] Sêsuruh ||
5. lampahira sumêngka ing ardi | asingit aewoh | ampuhan sami mapag swarane | awor lawan udan riwis-riwis | lisus gêng wor angin | wrêksa gêng kwèh rubuh ||
6. sela gêng lorod ladhu umili | ing kali umisor | udan awu drês ngarga dhêdhête | gumrah swarèng tawang prayangan jim | yèn janmaa sami | mapag gusti rawuh ||
7. prapta sakwèhing dhêdhêmit sami | dening sang palunggoh | anabuh gêntha lan kêkêlènge | mila prapta sakathahing êjim | apan anambrami | dening gustinipun ||
8. kadhatêngan sinatriya adi | amangun wirangron | dyan kawarnaa radèn lampahe | mèh prapta apan bingung ing margi | Dyan Sêsuruh angling | ing jro kalbunipun ||
9. dening alêwih singite iki | ingkang adhêdhepok | ana ing gunung Kombang ing kene | sigra radèn amirsa ungêling | gêntha kêlèng muni | gya radèn andulu ||
10. padhang ujwalèng raditya mijil | wus sirna tan katon | sakèh ngampuhan pêtêng suwene | gya Radèn Sêsuruh ningali |[75] cêmara satunggil | sapucuking gunung ||
11. saha sanggar langgatan kaaksi | radyan angling alon | lah baya iki paman dhepoke | sang wiku Ajar Camara Tunggil | lah payo dèn aglis | umunggah mandhuwur ||
--- 60 ---
12. nrêpati putra sumêngkèng nginggil | agrèng arga rawoh | kang umiring umandhêg pintune | lajêng lampahe datanpa kanthi | malêbêt pribadi | rahadyan wus lungguh ||
13. wus apanggih lawan sang atapi | atata alunggoh | munggwing sanggar langgatan prênahe | lingnya Ki Ajar angacarani | lah bagea gusti | ri kang anyar rawuh ||
14. teja sulêksananing abêcik | lah sang bagus anom | ing wiking[76] pundi ring pinangkane | ing ngarsa pundi sinêdyèng ati | lan sintên wêwangi | rahadèn umatur ||
15. lampah ulun satindak puniki | lan kêkêtêging ngong | sadêmi măngsa borong cêthane | hyang kaki dhatêng ing lampah mami | mèsêm sang palinggih | saha ngandika rum ||
16. bênêr kaki salingira ugi | apa pedah ingong | pun kaki anèng pucak wukire | mangan barêbêkan kayu nênggih | yèn tan wruha kaki | ngong sêdyanirèku ||
17. angur aja têtapaa mami | amucak miranggong | iya marmanira praptèng kene | munggah ing pangajaran asungil | sêdyanira ugi | dhapur prang kaburu ||
18. amêcah wangsanira pribadi | mila sira mêngko | mring wukir arsa tumut rahadèn | adhêdhukuh nuntumakên api | apa iya ugi | mangkono karsèku ||
19. radèn umatur [u...]
--- 61 ---
[...matur] saha wotsari | èstu sang palunggoh | sêsangat pan tan wontên sisipe | apan ulun wus tanpolih angling | sosiking tyas nguni | kawêngkèng sang wiku ||
20. Ki Ajar Cêmara Tungggal angling | lah ta putuning ngong | wus sun tarima ing sakajate | rèhning arsa tumut mangun tapi | lah sun ampah mangkin | karsanira iku ||
21. ayya sira kaki milu nêpi | maring raganing ngong | apan sira tan winênang radèn | yyan umiringa tapa ing wukir | apan cupêt kaki | panjênêngan ratu ||
22. iya panjênêngan Ratu Jawi | iku tan apaos | sira Radèn Sêsuruh dan linge | inggih raganya ulun puniki | punapa sarèhning | hyang kaki ngong anut ||
23. Ki Ajar Camara Tunggal angling | iya putuning ngong | lah idhêpên tuduh ingsun mangke | sira ngetana bênêr tumuli | lakunira iki | besuk yèn anêmu ||
24. witing maja uwohe sawiji | apait kang raos | ing kono sira mandhêga age | lajêng dhukuhana ugi |[77] aywa mintar malih | kêkêla ing ngriku ||
25. wruhanira kaki iku benjing | minangka kadhaton | nira têtêp dadi praja gêdhe | ing sirah kêpuh iku ing benjing | iya iku ugi | dadi alun-alun ||
26. apan wus pinasthi sira benjing | mring dewa kang kaot | dadi suluhing nara têmbe |[78] iya panjênênganira [panjê...]
--- 62 ---
[...nênganira] aji | wruhanira kaki | têdhak nganak putu ||
27. buyut canggah satêdhakirèki | apan dadi katong | ya amêngku ing nusa Jawane | lah kaki uwis aja prihatin | iya sira benjing | amalêsa ukum ||
28. mring Ratu Pajajaran sirèki | nanging ta ing mêngko | tan linilan yèn malêsa mangke | lagi apês yudanira ugi | lan maninge kaki | yèn sira tan wêruh ||
29. iya maring jênêng ingsun iki | sayêktine ingong | dudu ajar ingkang satêmêne | apan putri Pajajaran mami | ari ngong tumuli | eyangira iku ||
30. apêputra mring ramanirèki | kang lina ingobong | karananingsun kesah purwane | sangking nagara pan ingsun ugi | kacarita putri | lêwih sangking ayu ||
31. sakèhe putri ing tanah Jawi | tanna tandhing ingong | amung ingsun putri ayu dhewe | sakyèh para ratu tanah Jawi | anglamar ing mami | nanging sun tan ayun ||
32. saking sangêt ngong tan arsa krami | gya dinukan ingong | dening rama asangêt dukanê | ya ta sun rasa-rasa ing galih | tansah karya agring | ing yayah lan ibu ||
33. tumulya ingsun kesah ing wêngi | murca sing kadhaton | ngong mêtu ngurung-urung warihe | manjing mêdal wana lampah mami | nut iringing ardi | lampah ngong andarung ||
34. nulya gunung Kombang sun unggahi |
--- 63 ---
praptèng pucuk ingong | ya ta ana kayu cêmarane | satunggal iku gon ngong anêpi | mêngko iku mêksih | rupane kang kayu ||
35. sigra ki ajar asalin warni- | nira nguni wadon | rupa wanodya lêwih ayunê | anglir widadari sangking swargi | cahya mindha sasi | ujwala sumunu ||
36. gêbyaring sarira nêlahi |[79] pan asor paraos | kagyat Radèn Sêsuruh tingale | aningali warnane sang putri | jêngêr tan kêna ngling | suwe wadinipun ||
37. marma mangkana de salamining | radèn dèrèng tumon | warna kadi sang putri ayune | radèn wus liwung tan ana kaksi | mung sang kadya Ratih | kang tansah ing kalbu ||
38. liwunging tyas rahadyan anuli | nyandhak asta gupoh | sang kusuma yu nginggati age | sarya ling lah ta arsa punapi | têka tanpa krami | lir awuru gadhung ||
39. dahat dènira tanpa wêwadi | lir wong tanpa tudoh | sira iki kerut warni bae | mapan wong apinto ingsun iki | munduraning mangkin | arêp sira tuku ||
40. rahadèn sangèt sangsayèng galih | èngêt putra katong | datan etang duga prayogane | amung sang kadya Ratih kaèsthi | gya tinubruk wani | saksana sang arum ||
41. musna sangking ngarsane sang pêkik | sêmana sang anom | saicale sang rêtna rahadèn | aniba sangêt dera tan eling | salilirarèki [salilira...]
--- 64 ---
[...rèki] | rahadèn gêgêtun ||
42. sangêt anjêngêr datanpa angling | mung sang liring sinom | kang tansah kadyana sumandhinge | ri kang akartya brăngta wiyadi | sangking byating brangti | lingnya salah dunung ||
43. maring êndi paranira gusti | kusumaning sinom | binêktaa mirah gêgêbale | dinasihêna tumêkèng pati | kawulane gusti | anut ing sakayun ||
44. kaya tega têmên tilar dasih | kang sangêt anglamong | marang ngêndi paranira anggèr | bok iyaa tolih dasihnya gring | yèn tan wruhèng gusti | kawulèstu lampus ||
45. ki ajar ing gunung Kombang nuli | umulat agupoh | apan sampun warni ajar malèh | wus abusana ing ajar nênggih | anyangkêlang kudhi | wus awayah sêpuh ||
46. Radèn Sêsuruh wau ningali | mring kyajar waspaos | wus alinggih ki ajar praptane | radèn putra wus emut ing galih | sigra anungkêmi | mring pada sang wiku ||
47. sarya matur radèn asmu tangis | mring sang apalunggoh | sahatur prasêtya ing dedene | lan anuhun apuntên ing sisip | ngandika sang yogi | aja sira muhun ||
48. pan wus jamaking wong kakung kaki | kagebang ing wadon | kêna ing owah lawan gingsire | apan uwus bubuhaning janmi | amung ingsun kaki | mêngko duwe tuduh ||
--- 65 ---
49. iku sira lakonana kaki | iya tuduh ingong | apan tinêkan sira ing têmbe | apa ing sasêdyanira benjing | mapan ingsun iki | manusya satuhu ||
50. sangking sangête ing tapa kaki | mila lêwih ingong | ingkang apês iya iku radèn | yêkti nora wêruh marang mami | lan winênang malih | ingsun dadi jalu ||
51. lan winênang ingsun dadi èstri | dadi tuwa anom | luputing lara lawan patine | iya besuk ingsun kêna pati | yèn dina ing akir | kiyamat ing besuk ||
52. dening benjing sira uga kaki | patêmon lan ingong | nanging ta nyata dudu ing kene | gon ingsun atêmu lan sirèki | benjing sun apanggih | lawan kita putu ||
53. yèn sira benjing wus madêg aji | amêngku kadhaton | lan angrèh ing tanah Jawa kabèh | lan benjing sun ngalih saking ngriki | ya ing Tasikwêdhi | kaki nagarèngsun ||
54. ring kono ingsun jumênêng aji | iya balaning ngong | parayangan lan êjim sakèhê | wis ing kono benjing sun angalih | ya kadhaton mami | Pamantingan iku ||
55. dening wadya balaningsun benjing | sakyèh para katong | lêlêmbut ing nusa Jawa kabèh | nulyèngsun benjing karya pêpatih | arya lan dipati | wadya jim tumênggung ||
56. răngga dêmang kalawan ngabèi | pêcattăndha kaot | kandhuruan myang ăndhamoine |
--- 66 ---
nanging ingsun ngawula ing benjing | maring ing sirèki | wruhanira iku ||
57. iya anak putunira benjing | madêg nata kaot | angadhaton lor Pamantingane | iya sakidul gunung Marapi | iku ingsun benjing | ngastupadèng prabu ||
58. wruhanira kaki iku benjing | singa madêg katong | amêngku ing tanah Jawa kabèh | apan iya dadi laki mami | èngêtêna kaki | lawan malihipun ||
59. kalamun sira amanggih kardi | pan udangên[80] ingong | iya nuli ingsun prapta age | yèn ana suraking tawang benjing | pra Cina yèn prapti | kaki lakuningsun ||
60. apa sakarsanira ing benjing | nora kantun ingong | kaparentah sun mring sira têmbe | iya saosikira ta kaki | unang jim tan kari | lan kang manusèku ||
61. lah uwis mangkata sira kaki | ngetana ywa menggok | lakunira aywa nolèh-nolèh | jujuga kita ing lurah radin | araning nagari | iya Singasantun ||
62. nanging ta wêwêkas ingsun kaki | mring sira agatos | lah têguhêna dèn satuhune | wusnya têlas pamêkas nulyamit | radyan mangkat aglis | sadurma sing gunung ||
| 1 | Tanggal: Ngakhad (Ngahad) Pon limalas (15) Rabiyulawal (Mulud) Lip (Alip): margèng nata kaswarèng dasih (AJ 1715). Tanggal Masehi: Minggu 14 Desember 1788. (kembali) |
| 2 | sêngkêran. (kembali) |
| 3 | mangkya. (kembali) |
| 4 | Kurang satu suku kata: alunggwèng pitêkur. (kembali) |
| 5 | sukwatunggal. (kembali) |
| 6 | Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: karananya mwangkaneka. (kembali) |
| 7 | Kurang satu suku kata: muwah kang para santana. (kembali) |
| 8 | Kurang satu suku kata: Julungpujut lan Ki Pahang. (kembali) |
| 9 | unggahana. (kembali) |
| 10 | căndradimuka (dan di tempat lain). (kembali) |
| 11 | Sakri dan di tempat lain. (kembali) |
| 12 | Dibaca niaya. (kembali) |
| 13 | Kurang satu suku kata: ri lamanya kita anèng wawratannya. (kembali) |
| 14 | Kurang satu suku kata: sarya angling liga ari. (kembali) |
| 15 | Lebih satu suku kata: Bathara Wisnu amuwus. (kembali) |
| 16 | sarya. (kembali) |
| 17 | Kurang satu suku kata: Rahadyan Srigati angling. (kembali) |
| 18 | munggah. (kembali) |
| 19 | tantara. (kembali) |
| 20 | pungkur. (kembali) |
| 21 | Kurang satu suku kata: ya kang mangaran Srigati. (kembali) |
| 22 | sinêngkêr. (kembali) |
| 23 | wêruhana. (kembali) |
| 24 | sing. (kembali) |
| 25 | duk. (kembali) |
| 26 | yomani(dan di tempat lain). (kembali) |
| 27 | kandhêg. (kembali) |
| 28 | angganipun. (kembali) |
| 29 | sarywangling. (kembali) |
| 30 | madyaning (dan di tempat lain). (kembali) |
| 31 | Kurang satu suku kata: yaktya umatura maring Sang Hyang Guru. (kembali) |
| 32 | manguwuh. (kembali) |
| 33 | Kurang satu suku kata: têmah rusak dera Risang Watugunung. (kembali) |
| 34 | Lebih satu suku kata: iya mapaga ing yuda. (kembali) |
| 35 | Kurang satu suku kata: sadosanya ingapura. (kembali) |
| 36 | Lebih satu suku kata: kêna tan kêna. (kembali) |
| 37 | Kurang satu suku kata: kita ingong palangi. (kembali) |
| 38 | sinumbagêna. (kembali) |
| 39 | Kurang satu suku kata: iy uwit adhikih. (kembali) |
| 40 | Kurang satu suku kata: kawnangnya aprang. (kembali) |
| 41 | Kurang satu suku kata: ayya kita kartya baknèng suralaya. (kembali) |
| 42 | Kurang satu suku kata: bagnaning suwarga ya. (kembali) |
| 43 | Kurang satu suku kata: ingkang amangaran Sri Selaprawata. (kembali) |
| 44 | Kurang satu suku kata: inguripêna malih. (kembali) |
| 45 | pakênira (dan di tempat lain). (kembali) |
| 46 | mangke. (kembali) |
| 47 | madyapadane. (kembali) |
| 48 | Sakutrêm (dan di tempat lain). (kembali) |
| 49 | lèr. (kembali) |
| 50 | tasdik. (kembali) |
| 51 | nujum (dan di tempat lain). (kembali) |
| 52 | Kurang satu suku kata: têtambane wawêlakirèng nagari. (kembali) |
| 53 | cilik (dan di tempat lain). (kembali) |
| 54 | Kurang satu suku kata: pan jamake yèn manuk punika. (kembali) |
| 55 | manusya. (kembali) |
| 56 | kagêm andika. (kembali) |
| 57 | kasusra. (kembali) |
| 58 | Kurang satu suku kata: mêmènèk kêkayon bae. (kembali) |
| 59 | Kurang satu suku kata: bêborèh lawan sêkare. (kembali) |
| 60 | Kurang satu sukukata: dadya apa yyan kadêngangana. (kembali) |
| 61 | Lebih satu suku kata: kocapa sang prabu. (kembali) |
| 62 | wêruh. (kembali) |
| 63 | tinubruk. (kembali) |
| 64 | mèlèt. (kembali) |
| 65 | Lebih satu suku kata: inggih ing aturipun. (kembali) |
| 66 | Lebih satu suku kata: sang prabu angandika. (kembali) |
| 67 | Kurang satu suku kata: katur dhumatêng sang nata. (kembali) |
| 68 | gănda. (kembali) |
| 69 | pintunira. (kembali) |
| 70 | têkèng. (kembali) |
| 71 | kanggonan. (kembali) |
| 72 | tumpês. (kembali) |
| 73 | Kurang dua suku kata: lêwih sêktinira ingkang ajêjuluk. (kembali) |
| 74 | miwah manguyu. (kembali) |
| 75 | Kurang satu suku kata: gya Radèn Sêsuruh aningali. (kembali) |
| 76 | wingking. (kembali) |
| 77 | Kurang dua suku kata: lajêng adhêdhukuhana ugi. (kembali) |
| 78 | Kurang satu suku kata: dadi sêsuluhing nara têmbe. (kembali) |
| 79 | Kurang satu suku kata: gêbyaring sarira anêlahi. (kembali) |
| 80 | undangên. (kembali) |