Kalimataya, Anonim, 1904, #1533 (Hlm. 541–582)
1. | Kalimataya, Anonim, 1904, #1533 (Hlm. 001–152). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
2. | Kalimataya, Anonim, 1904, #1533 (Hlm. 152–305). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
3. | Kalimataya, Anonim, 1904, #1533 (Hlm. 305–541). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
4. | Kalimataya, Anonim, 1904, #1533 (Hlm. 541–582). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
54. Gambuh
1. praptèng jawi warungku | Patih Dwara marêg sang aprabu | ngaturakên têgsaka suka sang aji | lajêng sinrahakên sampun | marang Danurwenda gupoh ||
2. sabên kang mêntas antuk |
--- 542 ---
yèn wus katur marang sang aprabu | sinungakên marang kang badhe umanjing | punika kang bêgta wangsul | dèn culkên malih jro grogol ||
3. Arya Danurwenda wus | praptaning jro grogol sigra nubruk | andaka gêng kalih wus kinarya undhi | tanpa daya wus kapikut | kalihe sampun binopong ||
4. binêgta bêgsa mêtu | sangking jro grogol marêg sang prabu | langkung suka sang nata dènnya ningali | lajêng sinrahakên sampun | punggawa lajêng gumantos ||
5. Dyan Sasana lumêbu | ing jro grogol warak gêng pinikut | têtayungan mijil katur sri bupati | langkung sukanirèng kalbu | gantya Dyan Dewana gupoh ||
6. manjing jro wus amikut | gadarba kalih binêgta mêtu | têtayungan katur ing ngarsa sang
--- 543 ---
aji | Arya Saraba lumêbu | malandang sima binapong ||[1]
7. praptèng jawi wus katur | tan pae kadi ingkang rumuhun | Dyan Sanjata nyêpêng sangsam katur nuli | Radèn Subata lumêbu | nyêpêng waraha binopong ||
8. praptèng jawi wus katur | tan pae kadi ingkang rumuhun | dahat wau sukanira sri bupati | sêdaya ginanjar sampun | wastra warastra kinaot ||
9. sadaya nêmbah nuhun | dènnya tampi ing sih sang aprabu | wus mangkana sêlak kasaput ing latri | sri narendra lajêng kundur | umanjing marang pakuwon ||
10. pra wadya manjing sampun | ing pakuwonnya sajuru-juru | ya ta wau wuwusên sri narapati | dupi ing sakunduripun | sangking aningali sato ||
11. kagagas sru wulangun | karănta-rănta wau
--- 544 ---
sang prabu | dene kabèh wadyanira sêgti-sêgti | aracak prawirèng kewuh | ratune wantah kemawon ||
12. mêgsih anyamut-nyamut | dèrèng darbe kaprawiran tuhu | mila prabu sakêlangkung gêng prihatin | kondurira sangking panggung | laju mring tilan kemawon ||
13. nata tyasnya margiyuh | sangsaya sru putêg kapêtêg kung | sri narendra dadyarsa mangingkis ratri | namurkula karsanipun | tanpa rewang badhe lolos ||
14. mijil kori ing pungkur | mindha sudra busana sang prabu | tan kawruhan ing jalma samya aguling | sigra lêpas lampahipun | praptèng wana jurang singgrong ||
15. samarga kawlasayun | tanpa rowang lunga nis anglangut | ing pêpèrèng parang rong rumpil adhêmpil | lêlara nalumut-lumut |
--- 545 ---
liniwatan sang akatong ||
16. jujur jurang anglajur | ilining toya kadya sumawur | sang anamur tan ketang pringganing warih | mangkana karsaning kalbu | kaya priye raganingong ||
17. suka banjura lampus | yèn pinae sêsomèng[2] tumuwuh | dhuh jêng rama dulunên titahirèki | pulungên sangking donyèku | tanpa daya dadi katong ||
18. luhung racutên ingsun | suka ngraub ing pada pukulun | adhuh kangjêng rama suwarga ing jurit | lah puniki putranipun | langkung nistha damèng uwong ||
19. mangkana sang aprabu | sawusnya sambat sudarmanipun | lajêng kèndêl sangandhaping wit waringin | lênggah ing oyot pitêkur | mijil waspanira katong ||
20. wau ta praptanipun | gara-gara [ga...]
--- 546 ---
[...ra-gara] gora rèh gumuruh | magênturan kagiri-giri gorangin | bayu bajra lesus-lesus | bumi gonjang-ganjing gênjot ||
21. dêlajang ting [?] wulangun | tăndha narendra waspane runtuh | ingkang dhêdhêt erawati sru munya jrit | obah ingkang gunung-gunung | dhèdhèt jro wana tan katon ||
22. tidhêm têdhuh ngêndhanu | riris-riris tan ana kumucur | kaèbêgan jurang-jurang kali-kali | lêlêbak kêlêpan ranu | bantêr ambêntur gurda sol ||
23. singsal sumêlèng siluk | kasêlaking lêgsonèng toya nut | ing pêparang parêng swara srang sênggani | dhukute karut kadarut | karana karanu kang sol ||
24. jujur rajêg daruju | jajar anèng jêjurang tarêjung | jabut anjog jumog ing janggêlan galing | kèlikêkalèn [kèli...]
--- 547 ---
[...kêkalèn] aluyut | sumiyut saya tibèng doh ||
25. ardaning ranu-ranu | gora gumuruh kang kayu-kayu | jroning wana kaprawosèng angin-angin | ruhara kèh kabarubuh | burbuwah barongan pring sol ||
26. wau ta sang aprabu | tan kandhêg wau ing lampahipun | marmaning Hyang kang amurba ing dumadi | riris ari angin surut | sirna papêtêng kèh katon ||
27. inggar tyasira prabu | sangsaya tebih ing lampahipun | kunêng ingkang agung nèng têngah wanadri | gantya malih kang winuwus | kang kèri anèng pakuwon ||
28. nênggih caritanipun | kala sêmana sarêng sadalu | jroning sastra sayêgti kinarya gênti | Patih Dwara kang winuwus | kang kari mocung pakuwon ||
55. Pocung
1. ya ta
--- 548 ---
wau kya patih nalikèng dalu | duk sare sakêdhap | antuk wangsiting dewadi | amêlingi ing karna sasmitanira ||
2. swaranipun hèh Patih Dwara sirèku | aywa ngenak-enak | nendra wungua ta kaki | ratunira lunga nis tambuh sinêdya ||
3. lunganipun tanpa rowang anênamur | pan luwih bêbaya | kaki ngulatana aglis | nora bêcik wong anom karêm anendra ||
4. têmahipun wong kang kuwarêgên turu | kêrêp kaelangan | suka kawiryane gêmpil | tan tuwajuh pikire pan dadi ura ||
5. sira iku katungkul karêm dyah ayu | gusti kongsi ilang | sirèku datan udani | lah saiba pitunane badanira ||
6. ya ta wau Patih Dwara duk angrungu | sangking jroning nendra | lamat-lamat kagyat linggih |
--- 549 ---
asru ngungun sang arya kumêmbêng waspa ||
7. sigra mêtu sangking pasanggrahanipun | tumindak sangsaya | maring pakuwon sang aji | anênamur tan ana ingkang uninga ||
8. mêgsih dalu ing wancining pukul têlu | pawongane nata | sadaya sakeca guling | Patih Dwara lêbête amindha dhustha ||
9. mawor sambu kabèh gon dèn ongak suwung | jroning pasanggrahan | warata dèn olak-alik | wus têtela kalamun suwung kewala ||
10. langkung ngungun sang arya sungkawèng kalbu | datan awêwartan | dene têdhaking sang aji | sang apatih tyasira mêgsih sandea ||
11. gya lumêbu marang jro tilam sang prabu | praptaning paprêman | tiningalan sampun sêpi | wus têtela sang nata ing lolosira ||
--- 550 ---
12. sigra mêtu angungun susah kêlangkung | kèndêl nèng paningrat | langkung sungkawaning galih | sru kagagas ing driya mijil kang waspa ||
13. mangu-mangu angungun sajroning kalbu | ketang murcanira | sang nata tanpa wadyèki | kongsi dangu kya patih ing kèndêlira ||
14. lênguk-lênguk anèng paningrat pitêkur | ijèn tanpa rowang | tansah angupaya budi | dayaning tyas kang pinusthi ing dumadya ||
15. ya ta wau kundurira mantri anung | ing lêstarinira | dènirarsa angulari | ing murcaning Sang Aprabu Dipayana ||
16. praptanipun ing pakuwon sigra malbu | ing paprêmanira | ênggone Nikèn Suyati | gya winungu Patih Dwara karsanira ||
17. sigra wungu sang rêtnayu pungun-pungun | kya patih ngandika | babo yayiku Suyati | belanana yayi susahe
--- 551 ---
pun kakang ||
18. ratuningsun lunga nis sangking kêkuwu | tanbuh kang sinêdya | anggana badan pribadi | para wadya tan ana ingkang uninga ||
19. iya lamun kongsi yayi sesuk-esuk | kawruhan pra wadya | yayi yêgtine prihatin | nora wurung karya rêntênge nagara ||
20. karsaningsun mêngko yayi sira iku | iya ingsun karya | sêsintrèn mindha narpati | warnanira nimas mindha sri narendra ||
21. katon kakung sirèku wanodya ayu | yèn dadia kadang | lan sang nata tan ngarani | lamun seje kaya tunggal yayah rena ||
22. sira masku sun pêpindha sang aprabu | acoroa[3] lanang | kabèh kaprabon sang aji | lah rasukên yayi anèng badanira ||
23. rangu-rangu Kèn Suyati duk angrungu | pangandikanira | Arya Dwara
--- 552 ---
Sang Apatih | èmêng ing tyas dènnyarsa karya sarana ||
24. arsa puguh ajrih dhêndhane dewa gung | pan wus ila-ila | ing kina-kina pawèstri | ingkang sami mingkar sarèhe mring priya ||
25. nora wurung kasêrakat badanipun | sagon-gon sinarang | kasurang-surang sinirik | lalu mêsum bêsum tan darbe guwaya ||
26. pae ingkang sumujut sarèhing kakung | kongsi ing wêkasan | yèku musthikaning èstri | pinilala sajagat dadya darsana ||
27. ya ta wau Kèn Suyati nêmbah matur | sumăngga ing karsa | datan lênggana ing kapti | sukèng galih sira Ki Patih Dwara |[4]|
28. binêgta wus manjing pakuwon sang prabu | nilip lampahira | datan kawruhan ing jalmi | praptèng ing jro manjing tilame sang nata ||
29. lajêng sinung kaprabonira [kapraboni...]
--- 553 ---
[...ra] sang prabu | wus rinasuk samya | marang sira Kèn Suyati | amantêsi tan wing-wang lawan sang nata ||
30. swaranipun winulang kadya sang prabu | sang dyah wus widagda | kya patih tansah mêmêling | dhuh Suyati nimas aywa kawistara ||
31. malihipun miyosa ing sesuk-esuk | marang pagrogolan | tuladên sri narapati | lênggah panggung nuli sira parentaha ||
32. marang ingsun sawadya kinèn lumêbu | nyêpêng sato wana | wus winêlingakên sami | sarèhira kang mindha nata sandika ||
33. malih muwus sira risang mantri ngayun | adhuh ariningwang | wruhanira ingsun yayi | arsa lolos ngulati sri naranata ||
34. mêngko ingsun murca sangking jro tarungku | sira andangua | iya laraningsun nuli | parentaha [pare...]
--- 554 ---
[...ntaha] angulati lunganingwang ||
35. ubayamu lamun ingsun tan katêmu | salawasanea | tan kundur marang nêgari | lawan aja seba yèn tan tinimbalan ||
36. sapungkurku sira dèn bisa mas ingsun | dumèh ingsun tilar | aywa sandea ing galih | nora lami sira panggih lawan ingwang ||
37. watne[5] ingsun tan bêtah pisah sirèku | kongsia sacăndra | tan wurung mati dalêming | ya ta wau Kèn Suyati duk miyarsa ||
38. kagyat ngungun mangunêng mangu mangungkung | ribêt tanpa ngucap | amung tansah awotsari | sruning ngarang tansah mijil ingkang waspa ||
56. Mijil
1. ura-uru tyase Kèn Suyati | kuwur lir kawuron | sruning kapasuk ing gêng wirage | dadya kagagas gênging kang wingit | tan taha nungkêmi |
--- 555 ---
ing pada amuwun ||
2. sambatira sarwi ambodhèti | kadiparan ingong | yèn karia pisah lan dhèwèke | nora wurung iya nuli mati | yèn parênga mami | saparan tut pungkur ||
3. botên sagêt kèri awak mami | sapa rowang ingong | wong alasan kawula yêgtine | nistha dama pindha narapati | tan wande katawis | tuwas kari ingsun ||
4. yèn panduka ingkang mindha aji | tan garantês ingong | sèwu warsa nadyan ta lamine | anggêripun panduka nèng ngriki | wontên kang marahi | ical sêdhih ulun ||
5. lamun karsa panduka puniki | kula amit layon | luhung inggih sirnoa samangke | kula botên sagêt aningali | lolos tuwan mangkin | paran solah ingsun ||
6. Patih Dwara
--- 556 ---
angandika malih | babo ariningong | kayaparan mangkonoa anggèr | lamun sira datan anuruti | tan wêlas mring mami | iki wêkas ingsun ||
7. yèn kăngsia ingsun tan ngulati | murcaning sang katong | dadi tanpa wêlas ingsun kiye | marang rêtuning kang bumi-bumi | tan wun rusak sami | jêr wus tanpa ratu ||
8. padha surasa isining bumi | nglêmpara lir sato | sapu tanpa suh wudhar agègrèk | paran lamun mangkonoa yayi | asiha ta gusti | ing jagat sawêgung ||
9. sasat sira anambak ing mami | êtune kinayon | ngayêmana saisi-isine | lamun sira mingkara ing mami | wurung mugtèng bumi | sira lawan ingsun ||
10. ya ta wau Sang Rêtna Suyati | mituhu sapakon | tan lênggana sarèhing
--- 557 ---
kakunge | dadya matur alon awotsari | yèn makatên inggih | sumăngga pukulun ||
11. kula darbe atur dhatêng gusti | yèn panduka lolos | mung èngêta dhatêng kêkasihe | inggih sampun ngantos lami-lami | mênawi pun dasih | asêlak gring lampus ||
12. mênawi kula kasêlak mati | anèng jro pakuwon | botên wande kacorah patine | kawistara wangkene pawèstri | punika manawi | makatêna saru ||
13. Patih Dwara angandika malih | dhuh aywa kuwatos | amung yayi dèn yitna ing têmbe | sira iku wujuding pawèstri | gon ewuh sakêthi | wanodya puniku ||
14. tinêlaskên wêlinge kya patih | marang sang lir sinom | Kèn Suyati sandika ature | byar raina kya patih wus mijil |
--- 558 ---
sangking tilam aji | tan ana kang wêruh ||
15. nilap-nilap anungkul ing jalmi | praptane pakuwon | kyana patih ngrasuk busanane | badhe sowan byantara sang aji | ing batin rumanti | dènnyarsa angluru ||
16. murcanira sang nata ing nguni | sangking jro pakuwon | wus samêgta kya patih karsane | lajêng sowan mring kang mindha aji | gya parentah nuli | kinèn samya mlêbu ||
17. ing jro grogol mangsah gênti-gênti | anyêpêngi sato | nora gothang kya patih ature | para wadya sami awotsari | gya tumandang sami | agantya lumêbu ||
18. ingkang sami angsal mijil sami | sami bopong sato | sigra katur ing ngarsa gustine | langkung suka kang mindha narpati | wontên manjing malih | maring jro andulur ||
19. ramene solah [so...]
--- 559 ---
[...lah] aganti-ganti | gumyak ing jro grogol | mlêbu mêtu tan ana kêndhate | malah kathah ingkang dèrèng mijil | samya suka sami | dènira ambujung ||
20. Patih Dwara wau kang winarni | dènira anèng jro | angupaya kang dadya margane | dènirarsa lolos angulati | murcane sang aji | sêmana andulu ||
21. kidang wulung agêng inggil kêsit | kiwa têbih uwong | pinaranan lumayu angêmprèt | mata andik kupinge jêpiping | kya patih tut wuri | saparan binujung ||
22. gya binêrêg pinakok[6] sinupit | agiras mêncolot | praptèng jawi lumayu cumêngèr | Patih Dwara sigra anututi | lumumpat mring jawi | bujung kidang wulung ||
23. saparane
--- 560 ---
agung dèn tututi | lamun cêlak ngaso | dupi têbih sinrang pambujunge | sadangune mangkana sang patih | apan kăngsi têbih | ing pambujungipun ||
24. datan ana ingkang graitani | rowange anèng jro | mung dinalih sangking kadarmane | mila datan ana kang udani | nalikane mijil | sangking jro tarungku ||
25. ya ta wau lampahe sang patih | dènnya bujung sato | sampun têbih sangking pakuwone | nusup-nusup têngahing wanadri | wus mari anggalih | marang kidang wulung ||
26. kang ginalih dènnyarsa ngulati | marang sang akatong | sigra lajêng lampahe rahadèn | ênêngêna kang agung lumaris | wuwusên ing wuri |
--- 561 ---
kang magsih bêburu ||
27. wus mangkana sagunging wadyèki | dènnya nyêpêng sato | samya marêg ing ngarsa gustine | ngaturakên tuk-antuke sami | buron warni-warni | anèng ngarsa prabu ||
28. duk sêmana ingkang mindha aji | aningali sato | sami lawan têgsaka agênge | kamigilan ing tyas sêmu ajrih | watêking pawèstri | datan kadya kakung ||
29. sugih uwas paitan kuwatir | budine wong wadon | kang mindhaji wusana manahe | kang rinêgsa wêkasaning patih | gya parentah nuli | kinèn bêgta wangsul ||
30. lajêng samya linêbêtkên malih | marang jroning grogol | sawusira marêg sadayane | sawusira ginanjar
--- 562 ---
waradin | bêrana mênuhi | kabèh suka nuwun ||
31. Patih Dwara dinangu nèng ngêndi | dene nora katon | Patih Danurwenda lon ature | dhuh pukulun sang sri narapati | duk wau amijil | bujêng kidang wulung ||
32. ing samangke dèrèng wontên prapti | ngandika sang katon | sira padha ngulatana kabèh | ajana kang marêg lawan mami | yèn durung kêpanggih | kakang Dwara iku ||
33. lawan kabèh nora kundur mami | lamun durung panggoh | sun antèni anèng kene bae | kakang Dwara yèn durung kêpanggih | Danurwenda Patih | sandika turipun ||
34. lajêng kondur kang amindha aji | marang ing pakuwon | para wadya bubar sadayane |
--- 563 ---
samya kesah nasak ing wanadri | dènira ngulati | risang mantri ngayun ||
35. kunêng ingkang agung angulati | adina ponang wong | kawuwusa sang nata kundure | saking pagrogolan gêng prihatin | lajêng dènnya manjing | marang tilamipun ||
36. datan arsa dhahar miwah guling | sang amindha katong | tansah ngidhêp anèng paprêmane | sru kagagas-gagas angranuhi | ing sajroning galih | amung kakungipun ||
37. ingkang murca nêdya angulati | lolose sang katong | kang mindhaji mangkana osike | kaya priye wong ika nèng ngêndi | muga sang dewadi | paringa rahayu ||
38. dèn dohêna sangsayaning margi | pangran dewaningong | wèhên suka iya saparane |
--- 564 ---
jinurunga karsane tumuli | aja lami-lami | panggih sang aprabu ||
39. dhuh jawata kang nitah ing bumi | minta tulung ingong | raganingsun iki kaya priye | kang winantu-wantu susah ati | pijêr kênèng kingkin | kapilêt malat kung ||
40. tansah agung rudah ing tyas mami | gung dadi lêlakon | ardaningsun pisah kadang kabèh | yayah rena wus tan na katolih | praptèng paran mami | pijêr nèng wana gung ||
41. lami-lami nuli ingsun panggih | pasuwitan ingong | mung sadalu nutugkên kamugtèn | sirna kabèh onêng ingsun maring | yayah rena mami | lawan kadang ingsun ||
42. jêr wus panggih pangengeran luwih | utama kinaot | nora larang sraha jiwa kiye | mring wong agung kang adadya patih | wusanane iki | dene ta sang
--- 565 ---
prabu ||
43. abêndana darbe meda kêdhik | dalu-dalu lolos | tambuh-tambuh kang dadi karsane | pangeranku gugup gêng prihatin | têmah karya sandi | sêsintrèn sang prabu ||
44. pawongane kang kinarya sandi | mêngko raganingong | kari ijèn tinilar nèng kene | têmah kapiran wak ingsun iki | sêmana sang dèwi | putêg tyas kêlangkung ||
45. sruning kagyat tan giyuh ing galih | sumingêb kang panon | anglêgèyèh nungkêmi gulinge | lajêng sare mujung sang adèwi | kunêng sang lir Ratih | kang tansah nèng kuwu ||
46. gantya ingkang winursita malih | kang sêdya lunga don | tanpa rowang ngulati ratune | ing Ngastina Prabu Parikêsit | dènira lunga nis | tanpa kanthi prabu ||
--- 566 ---
57. Kinanthi
1. wau ta ing lampahipun | Arya Dwara Sang Apatih | angulati ratunira | sinuhun Ngastina nagri | ing samarga kawlasarsa | siwayaning Dwarawati ||
2. sang arya osiking kalbu | iya nora nêdya mulih | lamun datan kapanggiha | lawan sang sri narapati | nadyan ta lawasanea | suka mati ing wanadri ||
3. mangu tumindak agandrung | putêg tyas nityasa tistis | katon kang kèri nèng tilam | lam-lamên Nikèn Suyati | karasuk ing sru mangarang | keron ribêting lumaris ||
4. rangu-rangu kapirangu | rêmbên lampahe kya patih | katonton kêkasihira | karya ribêting lumaris | aras-arasên tumindak | sangking sruning sok [so...]
--- 567 ---
[...k] panggalih ||
5. dadya kèndêl lampahipun | anèng madyaning wanadri | wontên kang sela gêgilang | radi ngandha[7] kajêng sambi | ing ngriku dènira lênggah | dangu amangaring-aring ||
6. ing driya sangsaya ngadhuh | kodhêng kadhuhan ing sêdhih | gidhuh kandhuhan asmara | saparane tanpa aring | rongèh datansah alênggah | gêgilang soring kusambi ||
7. mulat kêmbang angrêmbuyung | rumêne ing ngiring-iring | èngêt kang kèri nagara | kumênyar ngasmara tistis | trênyuh tyas saya karasa | katrêsan dening sarwa sri ||
8. dangu lênggah mangu-mangu | angunandika ing galih | kayaparan iki baya | rêribêt anggubêt ati | rubeda madayèng driya | tanpa wêkasing kaswasih ||
9. têmah mijil waspanipun |
--- 568 ---
karănta-rănta ing galih | tambuh kang linakonana | dadya nênuwun dewadi | minta pitutur sanyata | karsanira sang apatih ||
10. tan antara praptanipun | parmaning jawata luwih | wontên swara kapiyarsa | hèh yoganingsun sang patih | aja sira salah tingal | banjura karsanirèki ||
11. nora kêna wowor sambu | wus pinasthi ing dewadi | jodhomu têkèng dêlahan | sira lawan Si Suyati | yêgti nora kêna corah | apa gawe walangati ||
12. banjurna sêdyanirèku | aja pijêr mong wiyadi | wruhanira yogyaningwang | kêlakuaning ngaurip | ingkang amêmurung lampah | kêrarantan ing kêkasih ||
13. kasêngsêm ing karsa iku | rusêg sanityasèng [sanitya...]
--- 569 ---
[...sèng] ati | runtag rudidya[8] andadra | dadak tan pijêr lumaris | jêngkar saking sela gilang | lênglênging samargi-margi ||
14. mangu-mangu kapirangu | lampahira sang apatih | kataman turida dahat | pijêr amandhêg tumolih | mila rêmbên anèng marga | katungkul gênging wiyati ||[9]
15. sampun têbih lampahipun | wus mijil sangking wanadri | kantun ngambah tarataban | bingung datan antuk margi | tan wruh ngalor ngidul ngetan | mangilèn tan ana margi ||
16. adangu nulya ngarungu | sata kaluruk ing wukir | lamat-lamat kapiyarsa | eca tyasira kya patih | tan nyana yèn padhusunan | sigra pinaranan aglis ||
17. dupi cêlak wus kadulu | yèn ana pratapan asri | kawistara rakitira |
--- 570 ---
suka tyasira sang patih | mulat wilêting aldaka | kawuryan isining wukir ||
18. sangsaya cêlak kadulu | lowah-lowahaning wukir | asri katon bêbanjaran | sapangandhap sapanginggil | nêdhêng tirising alusan | sakiwa têngêning wukir ||
19. kalimputan dening kukus | wong pratapan kang gêgêni | mulêg ngalimputi arga | ramyang-ramyang tinon asri | katonton sangking mandrawa | lir tilam kinêban samir ||
20. katingal marganing gunung | lamat-lamat amalirit | tumurun marang ing sêndhang | aradin sitine putih | kadi tilam duk winiyak | gêgubah kingis[10] sathithik ||
21. ana selane kadulu | sawiji cêlak [cê...]
--- 571 ---
[...lak] ing margi | kadi katon kang anendra | angrês tyasira kya patih | wungu wiyogane dahat | ketang kang pinindha aji ||
22. têmah mijil waspanipun | putêg sanityasa tistis | sampun lajêng lampahira | wus prapta sukuning wukir | kya patih awas tumingal | kelamun wontên cêcantrik ||
23. kêkalih angambil kayu | pinaranan sangking wuri | sami tinanya kalihnya | kagyat wau ta ki cantrik | anolih sigra amêndhak | têtanya umatur aris ||
24. anêmbah mawantu-wantu | gumêtêr asêmu ajrih | dinangu tan bisa ngucap | tholtholên pijêr wotsari | kacuwitan aturira | mèsêm kang kasmaran ing sih ||
58. Asmaradana
1. mangkana
--- 572 ---
aturirèki | sintên andika bêndara | dene têka gawe kagèt | mênawi jim pri prayangan | tuwin kang têngga wana | nyinara[11] wong amèt kayu | dene amba gung dêdupa ||
2. datan pêgat sabên enjing | amrih rahayuning badan | sampun wontên salah gawe | lamun andika manungsa | inggih manungsa tapa | dene warna dika bagus | ngasorkên sakèhing jalma ||
3. punapa tuwan dewadi | tumurun angejawantah | puniku kathah èmpêre | kya patih alon ngandika | pan ingsun ya manungsa | dene kaki praptaningsun | arsa tanya marang sira ||
4. sapa aranira kalih | ki cantrik alon tur sêmbah | pukulun ing wastaningong | pun Palamarma satunggal |
--- 573 ---
kya patih malih mojar | lah ngêndi araning gunung | lawan sapa kang martapa ||
5. kang dinangu matur ririh | inggih ardi Manikmaya | dene aran pratapane | winastan Tirtaupama | ingkang darbe pratapan | Sidikwacana ranipun | sang patih malih ngandika ||
6. kaki larapêna mami | arsa katêmu wak ingwang | lawan sang pandhita kene | ki cantrik datan lênggana | sarwi matur têtanya | sintên ta tuwan pukulun | nama miwah pinangkanya ||
7. ngandika iya sun iki | satriya sangking Ngastina | Patih Dwara aran ingong | cantrik kalih sigra mentar | marêg mring sang bagawan | wus katur sadayanipun | wiwitan praptèng wêkasan ||
8. sang bêgawan duk miyarsi | ana karasa [kara...]
--- 574 ---
[...sa] ing driya | kumênyut parentah age | nuli kinèn ngaturana | cantrik kalih gya mêdal | wus panggih wau sang rawuh | kang kari anèng ing sêndhang ||
9. praptèng ngarsa awotsari | suwawi tuwan ngaturan | minggah marang pratapane | lajêng aminggah sang arya | kèrit cantrik kalihnya | praptèng wiwara pinêthuk | Bagawan Sidikwacana ||
10. tundhuk anèng jawi kori | kurmat-kinurmat kalihnya | binêgta maring dhepoke | lênggah anèng pacrabakan | langkung sinuba-suba | Ki Patih Dwara andhêku | tumundhuk ngasorkên raga ||
11. suka wau sang maharsi | sinambrama ing pambagya | sang prapta nuhun ature | sasampunira mangkana | ngandika sang bagawan | dhuh anggèr sarawuhipun | wontên ngajêngan kawula ||
--- 575 ---
12. sakathahing susah ati | rumaos ical sadaya | botên wontên lêlabête | marêm manahe pun bapa | awit mambêt ing gănda | kang dadya sungkawèng ulun | andhêngku Kya Patih Dwara ||
13. sruning ardaya pribadi | dadya tan nêgês karasa | sang bagawan sungkawane | sangking kalimputing manah | mila dhêngku kewala | wau ta sira sang wiku | graita dènnya tumingal ||
14. marang têtamunirèki | winawas kadi sungkawa | kawistarèng pasêmone | sang wiku aris têtanya | dhuh anggèr dèn agsama | pun bapa panawangipun | kadi katêmu sungkawa ||
15. punapa susahing galih | kula dipun jarwanana | purwaning ardaya anggèr | pun bapa kêdah uninga | lêganing manah kula | Patih Dwara aturipun |
--- 576 ---
lamun kecalan narendra ||
16. saliring rèh katur sami | Bagawan Sidikwacana | miyarsa kêlangkung kagèt | tumênga angunjal napas | tan nyana yèn mangkana | sungkawaning tamunipun | dahat ing pangungunira ||
17. lajêng amaos sêsanti | Bagawan Sidikwacana | kaya mangkana santine | yana basir tang warana | srawata sir bayana | wanti-wanti kaping têlu | sang wiku pamaosira ||
18. têgêse ingkang kêkawis | hèh padhang hawa ilanga | ing aling-aling sakèhe | ingkang datanpa wêkasan | sawusnya sêsantinya | ya ta ing ngriku sang wiku | kasinungan ing sasmita ||
19. sêdyane badhe pinanggih | suka tyase sang bagawan |
--- 577 ---
pêpoyan maring tamune | alon pangandikanira | sarwi dahat ngrarêpa | dhuh anggèr tuwan pukulun | inggih aturing pun bapa ||
20. andika kèndêl rumiyin | ngantia anèng pratapan | nanêdhaa ing dewane | yêgti tan lami pinanggya | lawan sri naranata | dèn sarèh ing tyas pukulun | dene ujaring kang sastra ||
21. sabarang ing rèh puniki | yèn rèrèh nora rêkasa | dènnya misesèng karsane | mituhu Kya Patih Dwara | ing driya tan lênggana | lêstari dènnya nênungku | anèng gunung Manikmaya ||
22. kacatur sang maha rêsi | puniku sudarmanira | Rêtna Suyati garwane | Rêkyana Patih Dwara |[12] nanging sajatinira | rêkyana patih dèrèng
--- 578 ---
wruh | yèn iku maratuwanya ||
23. kunêng kang agung sêmadi | mêmardi dayaning driya | gantya ingkang winiraos | ing Mukabumi nêgara | tanah Purwacarita | bisikanira Sang Prabu | Sayakèsthi Sri Narendra ||
24. ing mangke sri narapati | kataman sungkawa dahat | ginubêl mring atmajane | pawèstri ayu utama | nama Dèwi Siyata | tanpa kadang mung sajuru | milane dinama-dama ||
25. ingêla-êla tan sipi | panggubêle sang lir rêtna | awit onêng ing pangimpèn | sang dyah supêna ginarwa | marang Ratu Ngastina | sru kabyatan larangkung |[13] supe dhahar lawan nendra ||
26. ingkang tinêdha ing batin | kalakona dadi garwa | ngèstupada
--- 579 ---
salamine | lamun tan kalampahana | sang dyah nêdya antaka | milanira sang aprabu | sangêt dènira sungkawa ||
27. ketang mung putra sawiji | kalamun tinurutana | andupara kalakone | yèn ta punika cinêgah | yêgti kecalan putra | nora wurung têmah lampus | wau ta sri naranata ||
28. anuju dina sawiji | sang nata miyos sineba | animbali pêpatihe | miwah kang para punggawa | kang padha tuwa-tuwa | praptèng ngabyantara prabu | kya patih sampun winartan ||
29. saliring sungkawèng aji | dhinawuhakên sadaya | para wadya ngungun kabèh | têmah abela sungkawa | nata malih ngandika | hèh paran patih dayamu | miwah sagung wadyaningwang ||
--- 580 ---
30. bêcik êndi ingsun iki | seba marang ing Ngastina | ngaturake putraningong | apa bêcik sun utusan | iya ngaturkên surat | mratelakkên gancaripun | katampane nimas rara ||
31. tinampika nora sêrik | yèn katampan nuli seba | rapêt adon-adonane | wau ta sri naranata | ngungun dènnya miyarsa | ing Ngastina salin ratu | sang nata alon ngandika ||
32. dadi ing samêngko patih | Narapati Yudhisthira | wus mugsa lan sakadange | sang nata langkung sungkawa | kèngêtan purwanira | kang jumênêngakên ratu | Narapati Yudhisthira ||
33. karănta-rănta ing galih | Sri Sayakèsthi Narendra | rinasa saya karaos |
--- 581 ---
sihira Nata Pandhawa | rumăngsa durung bisa | mangsulkên sihira prabu | kasêlak tinilar mugsa ||
34. nora bisa amênangi | duk mugsa nata Pandhawa | mila langkung sungkawane | kacatur sri naranata | sabên ari tan pêgat | mêmulya măngka panuntur | pamugsane Sri Pandhawa ||
35. lawan nanêdhèng dewadi | muga linêstarèkêna | Sri Pandhawa saturune | dadya ratu binathara | bawani tanah Jawa | mangkana pan sampun lipur | sungkawanira narendra ||
36. sêmana pan sampun mijil | punggawa ingkang dinuta | kêkalih mundhi surate | marang nêgari Ngastina | katur Sri Dipayana | wus winêling sarèhipun | punggawa [pungga...]
--- 582 ---
[...wa] kalih budhalan ||
37. samya wahana turanggi | lawan sapanêkarira | sang nata kondur ngêdhaton | bubar kang samya sewaka | mring wisma sowang-sowang | wus tutug talitènipun | tataning Kalimataya ||
38. titi sampating panulis | marêngi ing ari Soma | kalih likur ing tanggale | Rabingulawal kang wulan | Jimakir sinangkalan | catur guna ngèsthi prabu |[14] kang nyêrat Partautama ||
1 | binopong. (kembali) |
2 | sêsamèng. (kembali) |
3 | acaraa. (kembali) |
4 | Kurang satu suku kata: sukèng galih sira Ki Apatih Dwara. (kembali) |
5 | witne. (kembali) |
6 | pinêkak. (kembali) |
7 | ngandhap. (kembali) |
8 | rudhita. (kembali) |
9 | wiyadi. (kembali) |
10 | kengis. (kembali) |
11 | nyikara. (kembali) |
12 | Kurang satu suku kata: Rêkyana Apatih Dwara. (kembali) |
13 | Kurang satu suku kata: sru kabyatan ing lara kung. (kembali) |
14 | Tanggal: Soma (Sênèn) kalih likur (22) Rabingulawal (Mulud) Jimakir: catur guna ngèsthi prabu (AJ 1834). Tanggal Masehi: Senin 6 Juni 1904. (kembali) |