Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 229–248)

229. Pangkur

1. Jayèngrêsmi Jayèngraga (345) | Kulawirya tan ana naur angling | saha kagunturan wuwus | tatasing nitisastra | ki wuragil Kulawirya lon amuwus | gih talah kang Wargasastra | tan wontên bêrèjèl kêdhik ||

2. ing solah sêbarang tingkah | sêdayanya cukup kacupan dening | nèng srat panitisastrèku | mêngku tan ana inang | anauri sira Ki Sèk Sidalaku | pan inggih botên prabeda | lan kitab samya mrih bêcik ||

3. nuduhkên mêrga raharja | tutur nalar pratingkah ala bêcik | cêgah pakon kang winuwus | musanip kang alim kas | mèngêti supaya ywa kêdalrwèng dudu | nuta dalan dalilullah | rahayu ing dunya akir ||

4. Jayèngrêsmi nambung sabda (346) | kêlangkung kasinggihanipun ugi | kang sastra pepeling luhung | linimbang raosing tyas | tan asambung ing manah lawan kang ngilmu | lir ningali palwa layar | tan mantra sagêd nututi ||

5. rumaos gung lêpat kita | tan ngandhêmi sapêpelinging ngilmi | yèn sagêda amituhu | sawirasaning sastra | mèsêm ngungun muwus Ki Sèk Sidalaku | botên kadosa anakmas | puniku tandhaning dadi ||

--- 7-8 : 90 ---

6. lan tandhaning kauwukan | anèngriku pelinging dalil kadis | nanging ta dhêdhasar ngilmu | yèn tan sinung idayat | tan kêduga andungkap raosing ngilmu | malah-malah pêndalihnya | kitab mono tluang[1] mangsi ||

7. tri samya mèsêm noraga (347) | ya ta wanci ing ratri bangun enjing | pangwuhing sata kêluruk | ki sèk alon lingira | lah sêwawi sami salat wêktu subuh | kang liningan samya gêpah | tumutur mêdal mring masjid ||

8. sawusira samya kadas | Ki Nuripin gya adan ngalik-alik | wusing sunat kamat pêrlu | Jèngrêsmi ingacaran | angimami kang liningan gya mangayun | ngangkat usali parêlas | subêkti rêkangatèni ||

9. ada-an imaman lila- | hi tangala Allahu akbar nuli | iptitah lan wajahipun | imam maca patekah | kiratipun kêlangkung pasehatipun | wêwacan wusing patekah | surat sujada ingapil ||

10. parênging lapal yasjuda (348) | adêge kang rêkangat dèn sujudi | de rêkangat akiripun | sawusirèng patekah | apan surat kasar antaranya dangu | rukuk dêge kinunutan | asujud ro tahyat akir ||

11. wus mêngkana bakda salam | pupujian sêlajunira dikir | rahab kalimah tri atus | purna amaca donga | atêratil rajuk rasul limang wêktu | anumpa donga panlangsa | pragat wêktuning ngabêkti ||

12. sêlawat asêsalaman | myang tawangsul sasampunira nuli | mantuk maring wismanipun | rampadan wus tinata | bucu angêt mawarna ulamanipun | Ki Sèk Wargasastra nabda | sumangga sami wêwanting ||

13. parêng dènya wiwijikan | dan alêkas samya kêmbulan bukti | pikantuk nadhah anutug | antara dangunira | aluaran ambêng cinarikan mundur | sêkul ulam pêpanganan | sinungkên marang Nuripin ||

14. wong papat rewangnya mangan (349) | tuwuk kongsi tan têlas dènya bukti | luaran wus sami wisuh | Ki Pakujiwa lingnya | pênêdipun dhi Nuripin sangu bucu | ulam lan pangananira | kinroso ing janur kuning ||

15. lothung tinadhah nèng dalan | lamun èstu bêndara dika laris | apan wus pangruktinipun | Nuripin saurira | e lah inggih bênêr akal dika niku | kintêne tau lulungan | duga-dugane prayogi ||

16. wruh bakal kêlantih pangan | anauri gih-inggihane adhi | wus brukut buntêlanipun | ya ta tamu katrinya | Jayèngrêsmi alon têmbungira arum | marang Ki Sèk Wargasastra | lamun parêng sang palinggih ||

17. kularsa madal pasilan (350) | mugi paman nuduh lêrêsning mêrgi | mêrgi mring Lêmbuastèku | tanah Kalangbrèt rawa | anauri sira Ki Sèk Sidalaku | punapa laju anakmas | yèn sami parêng ing kapti ||

18. asarèh saking tri dina | samya kadumugèn raosing galih | Ki Jayèngrêsmi nor lungguh | kumêdah laju lampah | Ki Sèk Wargasastra alon malih muwus | lah inggih sumanggèng kêrsa | namung pangabêkti mami ||

--- 7-8 : 91 ---

19. katurèng ramanta kaka | Mas Rundaya samya nglanggêngkên puji | Jèngrêsmi ature nuwun | ki sèk anuduh sigra | mring sabatnya èh Pakujiwa sirèku | tumutura ring anakmas | agrêmanana[2] ing mêrgi ||

20. lah wus dandana dèn agya (351) | Pakujiwa sêndika wus miranti | Jayèngrêsmi angalap hyun | ngabêkti sêsalaman | Ki Sèk Wargasastra rahab salamipun | sarya ngling inggih anakmas | manira nutkên basuki ||

21. Ki Jayèngrêsmi noraga | sarwi mingsir[3] anulya kang mangarsi | Jèngraga Kulawiryèku | gantya ngabêkti salam | ngawirya tri wus samya pamit jinurung | adan umangkat saksana | ki sèk sigra angudhuni ||

22. anèng pênataranira | andodonga raharja tadhah amin | sauwusira jumurung | myang santri wus pamitan | nahan kang mahawan tumurun ing gunung | wanci mêksenjing hyang surya | mijil nipat pucak wukir ||

23. lir tirahirèng pêngantyan (352) | mutyara bra markata amranani | cucundhuk panitih gêlung | murwaning langêning rat | kawistara citrèng patra tinub ing bun | kadya paruntusing grana- | ning dyah wrat katrêsaning sih ||

24. kang samya tumurun arga | praptèng pèrèng palêstrèn lèpèn Dênti | gya sinabrangan mêngidul | kèndêl nèng Majapilang | sisimpanganing mêrgi sidhatanipun | Jèngrêsmi aris ngandika | wus Wanalela sirèki ||

25. wangsulèng kene kewala | kur-ungkuran samya andum basuki | rika muliha ring Tajug | matur Ki Wanalela | apan inggih sumangga kêrsa sang bagus | kaulanjurung raharja | sinauran sami-sami ||

26. wus samya asêsimpangan (353) | Jayèngrêsmi sing Gagakalang laris | ngidul ngetan lampahipun | ngambah wana rukudan[4] | têtêbakan bêbangkan kêdhanggrang grumbul | minggah tumurun lunguran | lumampah tugaran têgil ||

27. wanci wisan gawe rarywan | soring kamal cêlak dhusun ing Patik | kinèn angupaya we nyu | marang ing pêdhusunan | sigra Pakujiwa mring dhusun anêmbung | dawêgan wus pinarasan | katur ingawirya katri ||

28. samya nginum mwe[5] dawêgan | sawusira mucang nulya lumaris | laju lampahiri[6] ngidul | ngambah wana ing Kramat | mêrga alit têtêrusan wana rungkud | lêpas lampahnya mararyan | nèng kali Kramat awêning ||

29. wanci wus bêdhug gumiwang (354) | rêrêb samya asalat anèng kali | wusing bakda salat laju | panas tumiling surya | angêrapak ron-ron aking kumarusuk | kapidak rênyak kumrasak | kêmput wana grêng kang wêrit ||

30. kêtêb wana têrataban | tinugaran asri samya tinêgil | lulungur truntunan dhucun[7] | langkung rêkasèng lampah | kèndêl anèng soring kayu apêkseyub | Jèngrêsmi alon ngandika | marang Ki Pakujiwèki ||

--- 7-8 : 92 ---

31. wukir iku kang katingal | gunung apa arane dene bêcik | pucake mêngkêluk manglung | matur Ki Pakujiwa | inggih ardi Bayangkaki wastanipun | sênadyan alit botêna | pan ragi wingit pribadi ||

32. tanah ing Sawo punika (355) | Ki Nuripin gumuyu ngling nudingi | inggih mathêngkuk lir puthut | ngangge kêthu patutnya | Bayangkaki kaya kaki-kaki wungkuk | Ki Pakujiwa tan rêna | ih êmpun sêmbrana adhi ||

33. Ki Wirya gumuyu suka | ngling ya bênêr lir ujarmu Nuripin | wis blêg kaki-kaki watuk | mathêngkuk kêmul sinjang | Ki Nuripin kêpingkêl-pingkêl gumuyu | tumingal mring ardi Bayang | wus rêrêm dènyaso sami ||

34. nulya samyarsa umangkat | Ripin matur mring Ki Kulawiryèki | puniki datan pinundhut | uncêt lawan nyamikan | punapa tan kinêrsan kantênanipun | Ki Wirya ngling kêtanggungan | mêngko wasisan yèn prapti ||

35. anulya mangkat saksana (356) | kang sinêdya mring ardi Bayangkaki | tan arsa kampir ing dhusun | apan laju kewala | sing lèr kilèn ing Mêlaran inggahipun | praptèng kêndhit ring Marantyan | laju umanjat mênginggil ||

36. sêdya mring pucaking arga | tan antara pancabayandhatêngi | marêpêt sêkala mêndhung | ngêrak mangsa kêtiga | ambêthêthêt tirêp tidhêm angêndhanu | tang carat taun giungan | tan kondur ingkang nganjati ||

230. Durma

1. pêtêng dhêdhêt limutan kang gara-gara | ing giri Bayangkaki | tan kêna cinamah | camah cinampah-campah | bêdhat prêbawaning ardi | mêngkana sigra | udan drês tanpa grimis ||

2. sru têlthoke tumulup gêng sakêmlaka (357) | kumêplok amêdhêsi | barat maputêran | sumiut asêt-sêtan | ngasut lir mêsat tang laris | kêras maruras | sakèng pucaking ardi ||

3. syuh manampêk prahara mring kang mahanjat | tan bisa angajoni | maju mundur ngundar- | undar tar bisa mawan | saya drês jawah wor angin | giri gag-gêgan | dhêg dhêr gêdhor mawêrdi ||

4. balêdhagan balêdhèg bungkak kumupak | lir cêpol poking wukir | sru angkrak-angkrikan | lêbak kêbêk lêlaban | kumêlap angilat thathit | gumlêdhêg gora | godha kadya rug wukir ||

5. tan kêwawa ingkang mahanjat ing arga (358) | Jèngrêsmi Jayèngragi | tri Ki Kulawirya | Nuripin Pakujiwa | samya andhoko ing siti | kêkah gendholan | rumput mrakan pinidih ||

6. bayu bajra lesus mêsês asêsêran | anêntor ngukih-ukih | ngungkil kol ngrêrantan | kongkal kawiwal kontal | jêbol sukêt dèn gendholi | samya lorodan | Jèngrêsmi Jayèngragi ||

7. kêtampêking prahara tru[8] aru-ara | kêwangsul mring sor malih | pinarag ampuhan | sira Ki Kulawirya |

--- 7-8 : 93 ---

tansah sring dhawuh ing siti | myang santrinira | Nuripin kajumpalik ||

8. bag-bêg tiba rumangkang ngagir lumumah | kaglundhung niba tangi | nangis bêraokan | sambate Allah Allah | ya Allah dhuh biung Gusti | nêdha apura | nêdha luar ing sarik ||

9. praptèng dhusun ing prantèn dènya kêlaran (359) | Jèngrêsmi Jayèngragi | tri Ki Kulawirya | kêpagolan èng wrêksa | samya nèng tambining bilis | Ki Pakujiwa | amping-ampingan tambi ||

10. Ki Nuripin sumêlap anèng ing dhadhah | kêjêpit ing kayurip | rumbuting papringan | langkung dènya sangsaya | Jayèngrêsmi Jayèngragi | sumpêg ing dria | têwakup ing Hyang Widi ||

11. sanalika kalihnya panaul pana | ngikis jaman pribadi | bedan[9] lawan saban | liêping pêlayapan | kadya panênggaking pati | Ki Kulawirya | pucat tan duwe kapti ||

12. wus mêngkana kang gra gadha pancabaya (360) | prêbawèng Bayangkaki | antara ruhara | pracandha bayu bajra | rèrèh riris sampun aris | têrang suh sirna | tan ana ingkang kari ||

13. sira Jayèngrêsmi lawan Jayèngraga | luar dènira murid[10] | angungun tumingal | asruning gara gadha | surya pêntèr ngasar akir | samya sungkawa | busana tan ana king ||

14. apan susah musakat dènira salat | Jèngrêsmi ngandika ris | mring Ki Pakujiwa | lah priye mêngkenea | mêlarat kêpati-pati | nandhang bêbaya | Nuripin anèng ngêndi ||

15. misakake[11] payo padha ginolèkan | anulya tan asari | samya kêwatir tyas | lamun kêbanjur sirna | Pakujiwa ngling ririntih | pan wau mila | kula sru anggêrêngi ||

16. dènya angguguyu marang wukir Bayang (361) | kaki têmah kadyèki | kenging pancabaya | wau ta pra ngawirya | sangsaya wêwah akingkin | kêgagas wêlas | marang santri Nuripin ||

17. kêrsa wangsul mênawa kantun nèng arga | Nuripin gya kaèksi | muntêl anèng dhadhah | ngaringkêl tan bisobah | sêdaya samya sru angling | dene kêpanggya | Ki Wirya gumuywangling ||

18. si dicêprot nèng kono lir wêrangutan | Nuripin matur nangis | dospundi bêndara | kaula tan bisobah | kêjêpit dhadhah puniki | gya tinulungan | samya ngambil Nuripin ||

19. nèng kayurip pagêr suruh ing papringan (362) | Ki Paku ambabati | kang mipit pinokah | wit suru pinêcokan | tangane Ripin tinarik | wus bisa mêntas | mêksih prêmbehan nangis ||

20. Kulawirya ngling ih si dipothol edan |

--- 7-8 : 94 ---

dadi gawe si baring | ngangèlkên wong kathah | dadak nganggo didhudhah | kang pilênggah nèng kayurip | lir wêrgul modar | prandene si kêpadhil ||

21. adol bagus enak-enak nèng papringan | lumaku dèn parani | èh agawe susah | nora nguwisi dhawak | Nuripin[12] guyu-guyu nangis | agêrundêlan | kobêr têmên dukani ||

22. sampean kang botên nglampahi kadyèka | kaula kang bilai | kang dados wêwadal | tujune tan bêndara | ngêmungkên kula pribadi | ingkang kêblabak | nèng ardi Bayangkaki ||

231. Bêlabak

1. pra ngawirya samya guguyu Nuripin (363) | tingkahe | Jayèngraga ngling sun tan nyana sirèki | yèn ijèh ||

2. ngong arani sira mati tan karuan | bangkene | kêwatir yèn sira kajablog ing lesus | sirnane ||

3. Jayèngrêsmi alon dènira ngandika | wuwuse | sukur-sukur sirèku bisa kêtêmu | nèng kene ||

4. lah wus payo mring soring bibis kang rêsik | papane | nulya samya umiring sami wiwisuh | mring kalèn ||

5. wus barêsih wangsul mring sandhaping wrêksa | arèrèh | dènya lênggah nèng tambi oyoding bibis | kabèhe ||

6. sungkawèng tyas rikuh dènya saha salat (364) | ngasare | sarwa têlês panggenan tan ana dhahas | papane ||

7. Jayèngrêsmi arum wijiling wêcana | ngungune | amênuhi pancabaya udan angin | dangune ||

8. sadurunging wêktu ngasar kongsi akir | wayahe | ingkang rayi umatur inggih kêlangkung | sangête ||

9. Ki Kulawirya muwus marang Nuripin | sojare | e ya talah manira wêlas andulu | mring kowe ||

10. gendhongamu mêksih nora ucul-ucul | suwene | pilang-pilang têgêl gêgawa sirèki | têmêne ||

11. Ki Nuripin umatur dene prêtohin | dêngarèn | angandika wêlas maring kaulane | kenthole ||

12. gih saking jrih mring kagungane bêndara (365) | yêktose | Kulawirya nauri aris ih ian | yanane ||

13. paran mêksih sangumu lah ungkabana | yèn ijèh | Ki Nuripin sigra nguculi gèndhèngan[13] | ge-age ||

14. wus binuka kang sêkul ulam tan ana | kabèhe | namung gêdhang kang mêksih sami pêrèthèl | mêlèthèt ||

15. matur o lah tiwas wus têlas sêdaya | sêkule | dêlah ulam nyamikan juadah jênang | tunggile ||

--- 7-8 : 95 ---

16. jinerengan jarite gubras gêluprat | turuhe | wor balêthok lir binêlêt kèh kang bêdhah | jarite ||

17. kang kinarya anggendhong pating saluwir (366) | suwèke | ngling o o lah baya ta iki kang mawa | mrojole ||

18. kadospundi punika thol warninipun | sinjange | Ki Wirya ngling lo êmbuh aku tan wêruh | surupe ||

19. kêjabaa duwèkmu dhewe kang bêdhah | krêpèknèn | yèn duwèku kang rusak ya têmpuhana | kabèhe ||

20. sarèhne nèng kene ia ngong maklumi | sakie | besuk yèn wus tutug ing wisma kewala | têmpuhe ||

21. dadya kêbo sapimu ya manira rêp | lirune | aran sira dhewe kang agawe pokal | rusake ||

22. jarit kêling bêsêm tan kêna inganggo | lungsête | sunat jaluk liru kêbo sapi bae | bêcike ||

23. Ki Nuripin ngêcêmut apêlongokan (367) | ature | andang pira ngalêm wong thithik nulyarsa | mèt gudèl ||

24. lah bok mundhut têmpuh ardi Bayangkaki | lêrêse | saking ngriku kang gadhah pokal punika | jalare ||

25. mapan sami tiwasipun kadipundi | marmane | pra ngawirya kadya mas timbul ing warih | kikine[14] ||

232. Maskumambang

1. ya ta wontên janma sawiji kang prapti | pan kêpara tua | kêmul bêbêd lungsêt putih | udhêng kulu-kulu sogan ||

2. têkên kayu wanitan sêmbur lus apti | sinopal sêlaka | tinujung[15] wêlinges[16] wêsi | mêthukên sinrasah giwang ||

3. angêthuyuk gumapula jenggotnèki (368) | sêmune amarma | alon dènira mor linggih | aris dènya uluk salam ||

4. Jayèngrêsmi agupuh dènya nauri | ngalekum musalam | samya têkêman astèki | gya Jèngraga Kulawirya ||

5. wusnya salam kang mara prapti tanya ris | anak bagus ingkang | sami musakat nèngriki | punapi darunanira ||

6. Jayèngrêsmi sêndhêt dènira nauri | kaula punika | kêparag ing udan angin | kabrêkan ing pancabaya ||

7. rumah ing tyas ing wêktu ngasar wus akir | mêlarat ing papan | tanpantuk bêktièng Widi | kang mara prapta lingira ||

8. yèn kadyèka sumangga nak bagus sami | mring pawisman kula | panggèn-panggenan arêsik | tan watir lalurat papan ||

9. dhêkah ing Prantèn gumuk alit puniki (369) | ingkang ingacaran | tut pungkur mring kang sêdyapti | tan antara dangu prapta ||

10. ing wismanya gupuh mêrnahkên gyanèki | lênggah nèng panirat | samya sinungan pisalin | bathik myang lurik prayoga ||

--- 7-8 : 96 ---

11. wus wêrata dêlah santrinira sami | sinjang ginirahan | mring sabat samya ingisis | langkung pênarimanira ||

12. suka sukur gya samya mring masjit alit | ngambil toya kadas | nulya laju salat ngasri | sabakdanira asalat ||

13. wangsul mring panirat tata dènya linggih | gantya sêsalaman | sigra pasugata mijil | ulam rampadan mawarna ||

14. ingacaran sêdaya samya wêwanting | ki datuk tan arsa | mung nginum wedang saruni | pra ngawirya samya nadhah ||

15. kadho-kadho kang bukti tan dèn kêmbuli (370) | tur ta kasêrakat | prandene tanpantuk bukti | antara samya luaran ||

16. ambêngira laju sinungkên Nuripin | tan ana linongan | anêmên pêmanganèki | wong ro lan Ki Pakujiwa ||

17. samya tuwuk tan têlas dènira bukti | wusira luaran | nyamikan lumadyèngarsi | cinaran nadhah dhêdharan ||

18. anak bagus puniku mangsêganèki | sêmbèn sawontênya | kang liningan anoragi | sarwi angalap nyamikan ||

19. alon nabda ki datuk marang ing tami | nak bagus sun tanya | ing kêrsa kadipunêndi | punapi minggah mring arga ||

20. punapinggih kewala têntrêm nèngriki | ngong narah kewala | pundi kang dipun kêrsani | sumangga prakyoge[17] kêrsa ||

21. Jayèngrêsmi aris denira nauri (371) | pan inggih punika | yèn parêng kaula apti | minggah pucak ardi Bayang ||

22. kang kaula sampun kasêdya ing kapti | pucak ing acala[18] | puniku ing Bayangkaki | kae datuk lon ngandika ||

23. inggih sukur ing kêrsa langkung prayogi | reang nguntap lampah | reang riki tan ngêboti | marang anak bagus samya ||

24. Jèngrêsmyangling sukur pitulung kiai | ing kawêlas-arsa | sung paedah ing alangip | kaula kumambèng kêrsa ||

25. kae datuk aris dènira nauri | sumangga anyêngka | mupung kang surya umêksih | yèn sompok wêktuning salat ||

26. dan umangkat kang samya sêdya mawukir (372) | nut ing pêdhadahan[19] | laju umanjat mênginggil | saking Parentèn[20] anjatnya ||

27. pan adêdêr[21] praptèng sela dhêngku[22] nginggil | Nuripin ris mojar | mring Pakujiwa aririh | lah niki gèning kang baya ||

28. êh andika niku tan marèn-marèni | wong montên sing jrihan | êmpun sok mawa bilai | ki ragil sêndhu liringnya ||

29. wus ngliwati ing sela dhêku mênginggil | apan kang minangka | paregoling Bayangkaki | mendra mêngetan luk-lukan ||

30. kawit sela dhêku malinthas tan kitri | sela blêg sêdaya | sukêt lang-alang tan mawi | namung sumuk myang katepan ||

--- 7-8 : 97 ---

31. kang lumampah kèndêl trêmbukuning wukir | nèng gua Sangsangan | gua lit gyan tiang nêpi | anèngriku ing Sangsangan ||

32. wontên trêbangira gumandhul sasiki (373) | lambunging paguan | patukan toya ngrêmbêsi | tandho nèng clowok bêlikan ||

33. kae datuk ngling samya mèt toyastuti | wusnya samya kadas | mênginggil mêrginya rumpil | ngêrakal cucuri rangah ||

34. praptèng ing panglungan mêlatar arêsik | kadya sinaponan | godhaging platar arêsik | kadyana pêcak rong dasa ||

35. pêpangol kang tumiung pupucak wukir | antara inggilnya | saking pêlatar kang rêsik | ingandhanan sangang dhêpa ||

36. andha bambu ori muput sapênginggil | marang gua-gua | wus prantine dèn andhani | gua Tua pucak ngarga ||

37. nulya samya mahawèng andha mênginggil (374) | ki datuk nèngarsa | sêdaya minggah tut wuri | wus prapta ing gua Tua ||

38. samya masuk amapan dènira linggih | ki datuk lingira | sumangga wêktu mahêrib | ka[23] liningan langkung dhangan ||

39. sigra mapan ing sela wungkal lus putih | Ki Nuripin adan | sunat sêdaya pupuji | laju kinèn kamat sagra[24] ||

40. Jayèngrêsmi cinaran majêng ngimami | agupuh mangarsa | usali praptaning takbir | pasehat patekahira ||

41. surat kulyayu wusing patekahnèki | surat idaya-a[25] | wêwacan rêkangat a-akir[26] | patitis mikrajing sastra ||

42. kae datuk anggunggung sajroning ati | tan ana kuciwa | antara wus ahyat akir | bakda mahrib laju ngisa ||

43. sangsaya pik wêwacan surat pêtitis (375) | pan surat jumuah | surat munapèk kang akir | bakda pragat wêktu ngisa ||

44. wusnya sêsalaman tata dènya linggih | ki datuk lingira | bagus bok anganggar gêni | Kulawirya nambung mojar ||

45. lah ya mara Nuripin gawea gêni | kang liningan turnya | anithik mêkotên gampil | tan mêndhêt kajêng uruban ||

46. ya mudhuna sêdhela ngambil kaywaking | Nuripin turira | kaula botên kêdugi | yèn kêprucut wontên ngandha ||

47. gèn kaula minggah wau tan ningali | amêrêm kewala | yèn mêlèk têmtu bilai | jorongên sumaput gigal ||

48. Kulawirya gumuyu sarwi nauri | ya manèh mêrêma | umatur o nuwun ajrih | mudhun dalu-dalu samar ||

49. tan antara wontên sabatira prapti (376) | wong tiga ambêkta | obor dhulang tinup saji | aisi wedang dhêdharan ||

50. samya mènèk ing andha prapta inginggil | tinata ingarsa | pandan[27] calupak miranti | kêlangkung tustha nèng gua ||

--- 7-8 : 98 ---

51. pra ngawirya katri suka rênèng galih | myat ing gua-gua | ki tua ngandika aris | sumangga sambèn dhaharan ||

52. samya matur inggih kêlangkung nuwun sih | bêrkah kang manpangat | ki datuk malih ngling aris | anak bagus sayêktinya ||

53. pan ing pundi sêsananipun ing wingking | kang kasêdyèng ngarsa | kang walèh pêsajanèki | aywa ningid samudana ||

54. sapa sintên ingkang pinuja ing kami | bagus sêdayanya | alon nambung wijiling ngling | kae tanya sêsanamba ||

55. inggih saking kêrajan Wanamartèki (377) | ing lampah kaula | pinutus[28] marang sudarmi | angupaya kakang tua ||

56. Ki Sèh Amongraga kang don lêlana nis | tar pantuk tuduhan | tan pêcat pêcanya[29] mêksih | dene pêparab inaran ||

57. ingkang sudi mastani pun Jayèngrêsmi | punika riningwang | winastan pun Jayèngragi | lawan paman Kulawirya ||

58. sudarmamba Jêng Kiai Panurtèki | wangsul palakrama | maklum sinambat ing wangi | sangking kêtambêtan amba ||

59. sru gumuyu ingkang winangsulan angling | e kalinganea | anakmas putranirèki | ki guru ing Wanamarta ||

60. kang kuncara tanah jaman ing pêsisir | manca ingadesa | anêbut ki guru Bayi- | panurta ing Wanamarta ||

61. pangungsèning para ngulama ing ngilmi (378) | Jèngrêsmi noraga | pan inggih saèstu ugi | ngling aris alkamdulillah ||

62. lah sêwawi dhêdharan dipun sêsambi | kang lining noraga | ki tua ngandika malih | lah mangke reang pêpajar ||

63. ngong puniki mitrane ramanirèki | duk mêksih jêjakan | sekakapti samya ngaji | tirakat gua wanarga ||

64. ing sapurug wong sêsanga satu budi | rewang baya pêjah | ramandika duk inguni | wastane Mas Arundaya ||

65. sêdayanya Cariksutra Arsebudi[30] | lawan Malarsipta | Carikmudha Ekawardi | sapta Kidangwiracapa ||

66. Wargasastra kasanganipun wak mami | mangran Danumaya | tan pati wèntên ngarani | karan ki datuk kewala ||

67. palaling Hyang tan jêjêg nèng dhukuh lami (379) | lamun wus amangsa | kumêdêh[31] tilar gyan ngalih | ngong nèngriki mèh samangsa ||

68. mênawi wus lêbar wah ngupaya malih | dene asli reang | sakèng panêgari Bangil | tinilar ing yayah rena ||

69. dadya ngulandara nut têkdiring Widi | rêna kêkayalan | mêlancong dêlasan mangkin | lir pêksi pêksa ngêlawat ||

233. Dhandhanggula

1. Jayèngrêsmi miwah ingkang rayi | Jayèngraga lan Ki Kulawirya | samya kumênyut driane | myarsa pamuwusipun |

--- 7-8 : 99 ---

kae datuk Danumayèki | pra ngawirya tyasira | tan anyana pangguh | lan kêkaruhe kang rama | Jêng Kiai Bayi pangidinirèki | raharjaning alampah ||

2. sadèrènge mêdhar saliring ngling (380) | wus kacêsan sêraosing dria | samya kêlangkung sukure | Jèngrêsmi lon umatur | kadina[32] amanggih warih |[33] srêping manah tumingal | mring paduka nêngguh | ki datuk gumuyu nabda | ênggèh anak bagus tan wontên bedaning | ramanta lawan reang ||

3. reang iki tinua pribadi | samya ngakang kramane maringwang | wong sêsanga kalulute | mring ramanta sumuyud | ngêtub sarerehanirèki | sêdaya winêtara | santri kawanatus | apan wus rumiyin mila | ramandika kinalulutan ing santri | antèr bisa mong janma ||

4. wawi ta ngriku dhêdharanèki | awon kèndêl sami nyênyamikan | mêksih apanjang dalune | ingkang liningan gupuh | asêsambèn sasênêngnèki | tyas samyegar[34] tan wangwang | marang kae datuk | Jèngrêsmi anor turira | inggih ua datuk sampun tanggêl ugi | mumulang ing kaula ||

5. ing pratingkah ngagêsang puniki (381) | sampurnaning iman ring kasidan | kupuning gosul ngalane | kêlawan malihipun | ingkang sêdya kula ulati | kae Sèh Amongraga | lungandon anglangut | nis tan èstuning sêsana | amba nuwun pitêdah ingkang sayêkti | jênêke Sèh Mongraga ||

6. kae datuk Danumaya angling | pan puniku kang dera upaya | tan kengang winêdhar ing rèh | sabab wus ahli luhung | ing pandugi reang mênawi | tan kêni yèn ginanal | ing lampah mrih têmu | wus kêkêr nèng jaman nujba | tan bayinat tan sirna puniku mêksih | lagya nimpar sêsana ||

7. ningid ahlinira krana lair (382) | ing batine wus jaman priangga | yèn tumrapa kali gêdhe | wus nungab samodra gung | nanging lagya ambêbêg warih | angêmbêng ing sawangan | ambêbanjir ranu | kadya angêntèni sangat | mêncêp-mêncêp kantun sêbawang sumirir | manjur laut wilayat ||

8. pan ingriku purnaning kêjatin | paworing tawa lan asinira | tan tawa tan asin rêke | tawa asin wus jumbuh | datan kengang pinae budi | wus sêmantên kewala | peprejenganipun | namung kang sami graita | tur ta anak bagus wus dèn cêcawangi | cêcaloning ahotad ||

9. puniku yèn pinarêng ing têkdir (383) | aywa wèngwèng sumukuwèng[35] tekad | mring utama jalarane | titigasaning kawruh | lamun ahli dunya tan kenging | wèngwèng kêrana dunya | kêdah kang sumungku | anokidakên ing dunya | dunya pinrih kinarya sampurnèng pati | pinangkaning kamulyan ||

10. kaluhuran raha[36] dunyakir | lamun kang ahli bangsa akerat |

--- 7-8 : 100 ---

aywa wèngwèng akerate | kumêdah kang sumuku[37] | nokidakên akeratnèki | akerat kang kinarya | purnaning tumuwuh | pinangkaning ing kamulyan | kaluhuran rahayu kêratonèki | ing dunya ing akerat ||

11. ingkang kasêbut ing dalil kadis (384) | kadariah lan kajabariah | kang tekad puniku lire | tunggil babaganipun | nanging datan kenging wor tokid | kusninira nalirah | anèng ing têwajuh | katitah kêdah tinetah | ing wijajah supaya tumêkèng kusni | muhamil kang sampurna ||

12. aywa tungkul kang kêkêl ing tokin[38] | tinekadkên kang têwajuh ing tyas | dadya tan kêbere-bere | lamun mêksih kêburu | ring têkabur kang niniwasi | tan awas ing kasidan | sida dadya kumprung | pêcat prêtandhaning iman | datan ngeman ing badan budinirèki | raganya nistha papa ||

13. Jayèngrêsmi kêpasuk tyasnèki | sangsaya lir landhêp sinêpuhan | gumêgês tatrap driane | Ki Kulawirya muwus | yèn mêkotên kakang kiai | lampah puniki datan | pangguh kang rinuruh | datuk Danumaya lingnya | pan walahu aklam puniku dhi ragil | langkung kêrsaning Suksma ||

14. yèn pinanggihakên ing Hyang Widi (385) | pan kêpanggih ingkang ingulatan | yèn dèrèng kinêrsan dèrèng | datan kenging binastu | sawêg lagya kinarsèng Widi | anging wajib ihtiar | mênawa kêpangguh | rèhning sami dêdarahan | lawan botên aningkêlakên[39] ing tuding | sudarma pariminta ||

15. Jayèngrêsmi miwah Jayèngragi | anoraga Ki Kulawiryojar | dene anggowok kêrsane | kojahe kakang datuk | Danumaya dene amêthit | datan kêna dinuga | pêkewuh ing tangguh | yèn kados mêkatên kakang | kula nuwun palingringanipun kêdhik | gyanipun Sèh Mongraga ||

16. lawan malihipun kakang kyai (386) | mênggah ingkang kaldunya punika | narik mring nêrakèng têmbe | tan prayogi linulut | apan dadya rubedèng pati | duraka ing akerat | anèng nêraka gung | mêlarat sêkaratira | kakang datuk puniku kadipunêndi | kaula tuduhêna ||

17. lamun wagêd kita anglampahi | rèhning sampun ngumum ing riwayat | para ngulama sakèhe | tarekat kang cinatur | kakekat myang makripat dening | wêwalêr cêgah dunya | tan arus tinêmu | tan bisa ahli sawarga | sabab dening dunya puniku kang mawi | anggigisakên swarga ||

18. kae datuk gumuyu sarya ngling (387) | ênggèh lêrês patakwan andika | nanging ewuh wangsulane | sami kewala jumbuh | kang takèn lan kang dèn takèni | pan dèrèng tau pêjah | kalih-kalihipun | dudugi awag-awagan | tuna dungkap pêpajar sajroning pati | lir lampah kamban jangkah ||

--- 7-8 : 101 ---

19. kaplêngkang-plêngkang wêlakangnèki | rinasa pêgêl tan sidèng lampah | mundur tan binacutake | lir takon mring wong bingung | apan sami dene tan uning | Ki Kulawirya latah | samya sru gumuyu | Jayèngrêsmi laminira | apan dèrèng kadyèku gumuyunirèki[40] | myang Jèngraga angakak ||

20. katrinira sami anuwuki (388) | dènya gumuyu asuka-suka | sangking jatine banyole | wus lumrah pra linuhung | banyolane ngèlmu kakiki | sor cucud wong andhalang | tapuk lan luludrug | kae datuk Danumaya | pangucape ka puniku adhi ragil | pawêding[41] agêsang ||

21. upamane janma luwih sugih | sandhang pangan datan kêkurangan | malah kongsi luwih akèh | sêprandene puniku | kang sinandhang ingkang binukti | linampu utang-utang | ninilih bubruwun | tan bisa nandhang amangan | yèn tan angsal utang nilih kang binukti | pan pinêlalah lupa ||

22. wus kadyèka ngagêsang puniki | sarwa wus darbe sêkalirira | sinung kawruh mêrtabate | wus wruh ing ala ayu | sêprandene tan dèn kawruhi | yèn ta tinokidêna | kewala wus rampung | kalurung dènya têtanya | wus têtakon-takon malih saya sisip | bingung êndi ginêga ||

23. kang tinakon saguhe wus mêsthi (389) | wani ananggung dating Hyang Suksma | kang sênyata gêlèthèke | wujude kang salugu | balêgêre ingkang sayêkti | miwah nyataning kerat | nutur jroning lampus | wruh rasaning jroning pêjah | saguh wani katêmpuh ing dunya akir | kang luput ing nêraka ||

24. gèsèh wong kang amuwus kadyèki | kadya wong wus anglampahi pêjah | myang piniji ing Hyang dhewe | wong kang mêkotên niku | pan kêsusu mrih olih pokil | setan badan manungsa | nganggêp ngaku-aku | lumaku ginuronana | kang mêkotên sor-soring titah ing Widi | binabag lawan kewan ||

25. bangsa urakan tan sinung lêwih (390) | Ki Kulawirya nyanthêng saryojar | dene gumriyêng kandhane | sampun tanggêl kang datuk | ing liripun kadipunêndi | jarwane kang pêsaja | kaop tiang busuk | samya ginuywan kang putra | kae datuk Danumaya angling aris | dhi ragil Kulawirya ||

26. ingagêsang pangulahing ngilmi | lir ngubak-ubak toya ing dada | tan lian saking dhèwèke | nêgês kêlawan uwuk | asor luhur ala lan bêcik | sami nandhang martabat | sangkêp tana kantun | wisesa ihtiarira | pamilihe nalar wurung lawan dadi | dêdalan dalilullah ||

27. bênêr luputing kita puniki (391) | anèng sajroning kajabariah | lan anèng kadariahe | kêdah botên ingriku | awon pênêd lara lan sisip | rong prêkara nalirah | tan pisah tan carub | sami ugi prayoginya | tan pae-pinae kêdadeanèki | dunya lawan akerat ||

28. lamun ahli dunya dèn abrangti |

--- 7-8 : 102 ---

marang dunya dèn runtuh sihira | kêrana dunya jatine | kasidaning tumuwuh | datan lian saking dunyèki | kamurahaning Allah | kadariah nêngguh | gêng-agênge kang nugraha | palaling Hyang adalêm[42] dunya puniki | paedahing agêsang ||

29. sinung sidik sampurnaning pati | miwah kamulyanirèng akerat | dunya brana pangatêre | puniku iman ratu | sakèhing wong ahli dunyèki | yèn brana wus angrêda | nir tan ana catur | kang saru sêwiah-wiah | pan rinêksa kamulyanira dunyakir | minule ing sêsama ||

30. lamun ahli akerat dèn brangti (392) | marang dalil akerat dèn gigal | sihing tyasira sungkême | kêrana jatinipun | ing kasidan sihing Hyang Widi | anglimputi kaldunya | sihing Hyang Maha Gung | kang wus man kajabariah | gêgêdhening nugraha ing dalêm akir | paedah ing dêlahan ||

31. sinung ilham sidik ing dumadi | tuwin manpangat ing dalêm dunya | dalil akerat asline | imam pêndhita luhung | sakèh wong kang ahli kerati | kang wus munkir ing dunya | nir tan ana wuwus | pangina-inaning janma | pan rinêksa pancabaya ing dunyakir | sinihan ing sêsama ||

32. kalihe tan wontên prabedaning (393) | kadariah lan kajabariah | kewala sami kusnine | puniku dhaupipun | kadya siang kêlawan rati[43] | dangune tan prabeda | namung kaotipun | apêtêng kêlawan padhang | samya saking nuring rahman lawan rakim | wilayating Pangeran ||

33. wong kang tuna ing kalih prêkawis | tan kadriah tan kajabariah | kapir sabab nora tèyèng | kathah durakanipun | manggung kajêg-kajêg tyasnèki | têmahan nora pisan | mandhok manahipun | tan duwe tabiat iman | mung tabiat kumprung wurung maring bêcik | têmahe nistha papa ||

34. wênèh ngambah ing kalih prêkawis (394) | kadariah lan kajabariah | angaku uga prasendhe | ngalap ro pêksa luhung | pikir kapir amonyar-manyir | carub nora nalirah | kawruhira bingung | tan duwe tabiat iman | têmahanya sudra papa sor ing budi | beda lan kang aiman ||

35. Jayèngrêsmi miwah Jayèngragi | myarsa linging datuk Danumaya | sangsaya têrang driane | kaluhuran ing wuwus | wêwatêsing ahlining tokid | tan sagêd mangsulana | sarèh ing pamuwus | katri lan Ki Kulawirya | samya ngungun kalêrêsan tyasirèki | samya awirangrongan ||

234. Wirangrong

1. kadya tuwuk tanpa bukti | myarsa saliring wiraos | tan ana sumamar kaolipun | amranani kapti | tan ana bedanira | lan kang samya wus man ing tyas ||

2. ki wuragil mèsêm angling (395) | sasmita ri putra karo | de langkung anyata kakang datuk |

--- 7-8 : 103 ---

Danumaya iki | padhang têmên tyas ingwang | myarsa riwayat pratela ||

3. kang datuk Danumayèki | kaole dene gumacos | anglêjarkên manah muradipun | sêdhêngan pêsagi | tan ewuh surupanya | tan inang padhang agampang ||

4. bêbêgjan bisa nglampahi | nanging ing manah sumrowong | kang putra ro nabda inggih sèstu | tan sumêlang kapti | ki datuk Danumaya | aris dènira anabda ||

5. kang puniku adhi ragil | sawêg sêlaba[44] kemawon | pan dèrèng kantênan têmtunipun | sabab têksih sami | reang riki lan rika | dèrèng wusman ring utama ||

6. nanging ta namung mênawi (396) | kêdugi samya linakon | ywa age anggêga ing pitutur | rinasa kariyin | kêlamun wus kadria | dadya tan katêlanjukan ||

7. yèn tan kadyèka dhi ragil | anggunggung marang kang omong | punika sangsaya wêwah luput | tan surup ing ngilmi | apan tuna ing tampa | tur ta kang tutur tam[45] bisa ||

8. mathêm ginunggung jêngginik | guru geroh nora enjoh | sira pra ngawirya sru gumuyu | myarsa dènira ngling | Ki Kulawirya latah | ngling bilah saya tan jamak ||

9. ngawruhi kang lukak-lukik | saking padhange nêronthong | amudani rasa tan kêtlisut | kalêthêking ati | tan ana kang kadyèka | lir ki datuk Danumaya ||

10. kang rinasan mèsêm angling (397) | lah apa andang mêngkono | wau wus anduga yèn kadyèku | Ki Kulawirya ngling | krana'llahe kewala | tan anggunggung ing paduka ||

11. tan pati sambèn nyênyamik | ki datuk lingira alon | paran ing kêrsanta anak bagus | kêrsaning ing mangkin | yèn pinarêng ing kêrsa | rêrêm ing sêpasar êngkas ||

12. Jèngrêsmi turira aris | maklum paduka kemawon | wus lami nèng paran yèn panuju | kaula pahamit | sapikantuk nèng mêrga | tirakat lawan pitêdah ||

13. sudarma kinèn ngulati | kadang tua kang lungandon | mênawi kapadhêk anèng purug | ki datuk lingnya ris | inggih langkung prayoga | lamun sêmbada ing lampah ||

14. luhung lajênga mring Rawi (398) | kêlamun angsal pawartos | ing kiwa têngênya tanah ngriku | ing Kalangbrèt tuwin | Trênggalèk Lêmbuasta | gyaning Kidangwiracapa ||

15. wartine dadi priayi | nèng Lêmbuasta bêndhoyot | wiar polatanya aywa tanggung | patirakatnèki | Ki Kidangwiracapa | tan prabeda lawan reang ||

16. mitrane ramanirèki | kang reang pajar duk anom | pra ngawirya suka myarsèng wuwus | samya matur aris | inggih sèstu punika | malaju mring Lêmbuasta ||

--- 7-8 : 104 ---

17. ki datuk Danumaya ngling | suawi sami asuboh | luhung mupung awal wêktu subuh | nulya samya mijil | akadas mring kucuran | sawusnya wulu sêdaya ||

18. ki ragil Kulawiryèki (399) | dènya adan tumêlawong | wuse samya sunat kae datuk | ngling mring Jayèngrêsmi | ingacaran mangarsa | angimami ing asalat ||

19. kang liningan gya mangarsi | ngangkat usalinira lon | praptèng tambirira[46] sêdaya wus | niat praptèng têkbir | iptitah laju wajah | wus wajah maca patekah ||

20. langkung pasekatirèki | kirate pêtitis aos | sawusing patekah suratipun | sujada inapti | nuju lapal yasjuda | adêgira sinujudan ||

21. wangsul adêgira malih | rêkangat akir winaos | sawusing patekah suratipun | kasar sarèh apik | dangu rêkangatira | adêgira kinunutan ||

22. wus prapta tahyatira kir (400) | salam bakda salat suboh | nutug pupujian dikiripun | pêndonganirèki | ki datuk Danumaya | kêlangkung panggunggungira ||

23. cawangan aolia di | aotad bangsa kinaot | ki datuk tan samar ing susungut | sêmining aluwih | ngawirya ro ngalamat | nujba aotad kutuban ||

24. Jèngrêsmi lan Jayèngragi | kadi-kadi tan kêledhon | wusira pêragat wêktunipun | sêsalaman sami | gya kundur maring wisma | mèh anjurudêmung enjang ||

235. Jurudêmung

1. lênggah ing bale watangan | bubucu wus anèngayun | angêt-angêtan sêdarum | kae datuk Danumaya | ngacarani[47] tuturuh | sêwawi sama anadhah | ngêt-angêtan mumpung esuk ||

2. agupuh ingkang liningan | dènya nadhah kae datuk | intip kang ginugut-gugut | tan pati ngambil lawuhan | namung anyarati kalbu | antara dangu dènira | bukti gya samya tuturuh ||

3. ambêng nulya cinarikan (401) | pinaringkên santrinipun | wong roro lawan Ki Paku | wong roro samya amangan | anutug sêkarêpipun | warêg kongsi nora têlas | luaran linorod mundur ||

4. sampun dènya samya nadhah | Ki Kulawirya turipun | ing lampah prayoginipun | wontêna grêmaning lampah | pitulungipun kang datuk | kang kadya Ki Padhangean | sira Ki Sèk Sidalaku ||

5. inggih kae Wargasastra | sung tuduh mring santrinipun | puniku santri kang tumut | mêriki atêdah mêrga | ki datuk mèsêm amuwus | puniku kirang utama | nglolongi kangèlanipun ||

--- 7-8 : 105 ---

6. suda pedahing tirakat (402) | yèn mawi wontên kang tuduh | kaecan ing lampahipun | pênêd kang asring kasasar | sasar kêpaung kêlurung | prayogi ingkang kêsrakat | dadya kathah susahipun ||

7. tirakat ingkang manpangat | kang ngêmu kêwatir kalbu | rêkasèng lupa milalu | puniku ingkang utama | samya asuka gumuyu | Ki Kulawirya alatah | bilah dene sarwa unggul ||

8. ngluhuri kojahing lampah | ngong tan bisa nusul wuwus | kang putra samya gumuyu | inggih sèstu kasinggihan | lir uwa pamuwusipun | lah inggih suawi paman | apamit sêdhênge laju ||

9. amaruput mupung enjang | dèrèng wêdharing suryesuk | wus samya magut pandulu | Jayèngrêsmi ris anabda | mring datuk Danumayèku | lamun parêng ingkang kêrsa | kaula nuwun pangèstu ||

10. kae datuk Danumaya (403) | aruruh dènira muwus | inggih sumangga ing kayun | benjang yèn praptèng kêrajan | Wanamarta pêmbagyèngsun | salam reang ing ramanta | yayi Bayipanurtèku ||

11. myang mring kulawarganira | Jèngrêsmi turira nuwun | sarwi naos salamipun | ki datuk gupuh asalam | sarya abibisik muwus | wêkas reang ring anakmas | aywa wèngwèng ing pandulu ||

12. benjang andika kinêrsan | maring Hyang Ingkang Maha Gung | lan rinta Jayèngragèku | ing solah pratingkah rucah | nanging wus têkdir tar wurung | kewala ugungên rinta | yèn mangsa nalikanipun ||

13. benjang ywaning Wanantaka (404) | ingriku babarirèku | mênawa lamun saèstu | ing pênarike kakanta | Sèh Mongraga kang linuhung | malah mêksih agogotra | kang samya pinulung luhung ||

14. wêdharing bangsa olia | dede saking tapa ngèlmu | pan saking sêntosèng kalbu | êninging cipta bêlaka | kang puniku anak bagus | pedahe pangguh lan reang | reang pintên bangginipun ||

15. yèn sagêd kupuwèng tama | rèhning tua apitutur | supaya ywa wèngwèng kalbu | wus pema wêwêkas reang | Ki Jayèngrêsmi andhingkluk | asanggêm liring pitungkas | dangu têkêman astèku ||

16. luar têtangkêping asta | nêmbah anuwun pangèstu | nulya Jèngraga mangayun | atur salam rinaharja | anuwun wus nulya mundur | Ki Kulawirya mangarsa | salam-sinalaman gupuh ||

17. wus samya asêsalaman (405) | myang santrinira angujung | ngawirya tri samya matur | pahamit mêdal pasilan | ki datuk Danumayèku | arum wijiling wêcana | lah inggih akmas[48] bagus |[49]|

18. reang umiring raharja | mugi basukièng purug | kêdhatêngana ing kayun | wusnya samya kinalilan | sarêng dènira amundur |

--- 7-8 : 106 ---

ki datuk gupuh tumêdhak | nguntap ing pêlataripun ||

19. ngawirya matur noraga | ingriki kewala sampun | ki datuk lingira arum | laju tumurun mêngandhap | ngidul ngetan nut lulungur | jog dhusun ing Dringo ngandhap | kathah kanthining lêlaku ||

236. Kinanthi

1. kang liningan lon umatur | nuwun umangkat lumaris | pan anut pitudingira | ki datuk Danumayèki | sangking Parantèn mêngandhap | lêlêngkèh tunggangan kêndhit ||

2. lulungur wasta ing Griguh (406) | sela wêlaka amagir | kawilisan ing katepan | walêd nampu kajar angkrik | lulumut lunyu kêbunan | ngacês ing padanira tis ||

3. rêpêt saput lêmah pêdhut | limut rumalat ing enjing | mêjang kang mahawèng sela | silo ampak anampêki | tar kawistara tang mêrga | gêrago garap maririh ||

4. ruruntungan rangu-rangu | karêngon rêmêng mêksyenjing | ima masinjang bangun bang | lulusiran[50] ngawiati | sumirat pajar sidik byar | ambabar nêrang tang wukir ||

5. mèh rainèsmu mabangun | hyang aruna duk umingip- | mingip ring udayèng arga | lir laraping dyah maèksi | andingkik tekang mahawan | awawan mimilih mêrgi ||

6. swabawèng pêksi nêrawung (407) | ngocèh kacaksyuh kapyarsi | sata wana pêpêtwakan | kêluruk ramyèng pang garing | mrak nyêngungong ing abahan | beo bayan lawan nori ||

7. prêkutut anduduk layu | manggung cumêngklung sênggani | asri syaraning rarungyan | kumringsing jangkrik bêbêring | kungkang ngungkang nèng pangrongan | ngêmandhang ing jurang trêbis ||

8. kasulak silak tang siluk | kasirat kênyaring rawi | drawela hyang andakara | mrabani sèsining bumi | acitra cawining patra | katrapan dipèng suryenjing ||

9. kadya wadining asinglu | ningid kêcacadanèki | jrih kawistarèng narendra | andar pangungsèn ri ratri | wusana wus kacêthikan | pangadilaning nrêpati ||

10. tan kengang ngumpêt sawêgung | tang roning kitri duk ratri | mangsenjing katrangan ingkang | hyang raditya ngujwalani | mêngkana upamaneka | rêsmining langêning wukir ||

11. ya ta wau lampahipun (408) | Jayèngrêsmi Jayèngragi | katri lan Ki Kulawirya | Pakujiwa lan Nuripin | Ki Paku lumakyèngarsa | ing Griguh malipir tambing ||

12. tumurun saking lulungur | mêrgi ngêrakal arumpil | asingub silak luklukan | jurang parang ngrong kêpering | anètèr ing pangungangan | nêrampad rumput ngêbêsi ||

13. ing lampah sêngkan tumurun | pèpèrèng sukuning wukir | tugaran tinêgal gaga | gaganing wong ing Balimbing | pinagêr wuluh risigan | lanjaran kacang kêcipir ||

--- 7-8 : 107 ---

14. kêkara kêrai timun | kêtela talês gêmbili | lombok terong jarak kapas | jagung ontong canthèl jali | suwêg gadhung walur kacang | têgal têtêbakan sami ||

15. banjêngan tanêmanipun (409) | sasukanira mijèni | kang lumampah anut dhadhah | mudhun nabrang lèpèn alit | minggah tètèring cêlangap | nampak pêsabinan radin ||

16. mêlipir pinggiring dhusun | ing Sawo asri kaèksi | raryan sor bulu mumucang | Jèngrêsmi ngandika aris | lah wus paman Pakujiwa | kewala nimpang nèngriki ||

17. nulya sinalaman gupuh | Ki Pakujiwa amundhi | nuwun-nuwun aturira | liningan andum basuki | salam pangabêktiningwang | rika aturna kiai ||

18. Dangean Sèk Sidalaku | Ki Pakujiwa turnya ris | amba andhèrèk raharja | sinauran sami-sami | gantya wus samya salaman | Pakujiwa lèngsèr ngarsi ||

19. gupuh kang lumampah mantuk (410) | umangkat ngawirya katri | laju mêrgèng pagalêngan | mêngidul dènya lumaris | ing dhusun Pakêm pangkalan | ngidul ngetan lorog sabin ||

20. ing lampah anjog mêrga gung | amanjat gêgênêng inggil | sumêka[51] sangêt anênggak | ing Bubuk wastanirèki | wana bubulak tar wrêksa | lungur gêng mênggêr amagir ||

21. anggênggêng gêlagah rayung | situn ri tanjang kulampis | sisir usit sêrut maja | rurumbut gêrumbul kingking | kêlangkung rêkasèng lampah | anduduk nêgêl[52] mênginggil ||

237. Dudukwuluh

1. ya ta ingkang mahanjat mêrgi ing Bubuk | kabêntèr surya tumiling | kêlangkung rêkasèng laku | tan ana payomanèki | Nuripin agrigah-gragoh[53] ||

2. garundêlan dêlanggung apa kêlangkung (411) | anênggèk dene atêbih | sapa kang gawe dêlanggung | niaya mring wong lumaris | bok menggok sing êndhèk kono ||

3. Ki Wirya ngling lo Nuripin lêkas muwus | anutuh kang gawe mêrgi | lah bok ahyarêp lumaku | bêcik nimpanga pribadi | sasênêngira amenggok ||

4. Ki Nuripin akêsotan sarwi muwus | gènipun menggok mring pundi | jurangipun nyamut-nyamut | kanan kering samya trêbis | Ki Wirya muwus lo êmboh ||

5. anêmplunga ing kono jurang kang trêjung | pilihên sêdhengahnèki | apa êlor apa kidul | lèhmu angglundhung nimpangi | ia mrih bisane aso ||

6. lon umatur dede pabênan puniku (412) | aso-asoa pan posit | mangsi umura sabêdhug | ngling jabakna positnèki | nanging pêsthi bisa aso ||

7. ginaguyu mring kang putra kalihipun | anamur rêkasèng mêrgi | sakêdhap tansah ngrêrapuh | kèndêl ing lampah tan linggih | jumênêng kewala ngaso ||

--- 7-8 : 108 ---

8. ngantak-antak dènira samya lêlaku | panasing surya nêngahi | mêksih anêngka mindhuwur | sinampyêng pêmanjatnèki | santri Nuripin angrempong ||

9. lingsir kulon campêde inggahanipun | praptèng tutungganganèki | mênggêr agiring lulungur | wontên wrêksa gêng sawiji | kusambi ngêrongkob ayom ||

10. samya raryan kang katoran anèngriku | munggul kaididan angin | kang rèrèh rasa pikantuk | sêgêr kamarutan isis | lêlêson sêsèndhèn kayon ||

11. Ki Nuripin anggloso sarwi amuwus (413) | e lah olèh gawe iki | kanginan anèng sesedhum | dudu rasane kang mêrgi | esuk kongsi lingsir kulon ||

12. nora wêruh rasane kayon kang seub | lagyèki anêmu aring | aras-arasên lumaku | kongsia sêpasar bêcik | nèng kene pakenak aso ||

13. kae Kulawirya gumujêng amuwus | ia karia pribadi | mêngko karia sirèku | ing kono witing kusambi | dimène pinangan potho ||

14. Ki Nuripin sarwi turon mungkur matur | kados tiang dosa pati | dene mawi dipun êrut | puniku ta botên jangji | tiang ngraosakên aso ||

15. pan sanès prêkawis dede sambungipun (414) | sawêg sêkeca aisis | garundêlan ririh muwus | ingong bae dèn wanèni | bok karo putrane keyok ||

16. Kulawirya gumuyu asru amuwus | lo dene edan Nuripin | cêlathu sêmbari mungkur | nora ngrèmèsi wong angling | jawane madhakên bokong ||

17. samangsa dèn bandhêma cêngêle ngrajug | Nuripin nolih atangi | gumuyu sila umatur | bangêtên bêndara kyai | wong kêsêl-kêsêl binêndon ||

18. anèng wana bok inggih ya ingkang maklum | Ki Wirya gumuyu angling | lah ya wus turona bagus | matur ah botên ajrih thim | yèn dosa malih awêdos ||

19. lo bandhole Nuripin angot ambêrung (415) | lèhmu ngewuhake ati | mêngko tak lempar lambemu | yèn dèn kon kaya dèn pênging | yèn pinênging kaya dèn kon ||

20. glela-glele Nuripin tyase pêkewuh | jêg nora jêg dèn lakoni | Ki Wirya kèngêtan lamun | gêgilanane Nuripin | tumingal ana têmbêlong ||

21. dèn uncalkên ing wêtêngira kumapluk | kandhêg nèng kandhutanèki | Nuripin bêngok anjêpluk | biung bilah setan rajin | aniba blêg sru mimisoh ||

22. kêna sibat têmên dudu wong siji du | sarwi mêndêlik tan eling | kêjot gumêtêr sêkojur | mata dhipêt brêbês mili | ngawirya ro kagyat gupoh ||

23. anulungi mring Nuripin kang tan emut (416) | têmbêlong binuang aglis | Jèngrêsmi wêlas andulu | ngusapi luhe Nuripin | Jèngraga anguwoh-uwoh ||

24. jroning dria Jèngraga angampêt guyu | dènya jangkar mring ki ragil | Ki Kulawirya gêgêtun | dinalih tan klêngêr yêkti | jro tyas gumuyu wlas anon ||

25. pan ginugah-gugah mring Jèngraga dangu | dènya kalêngêr Nuripin | nulyeling gragapan gugup | lir wong tindhihên dènya ngling | hêh hêh hêh hêh angruruntoh ||

--- 7-8 : 109 ---

26. Jayèngrêsmi ngling pa wus waras sirèku | sarwi tinangèkên aglis | matur inggih sampun emut | mêksih mèwèk bêrbês mili | lir pinucung dhêlog-dhêlog ||

238. Pocung

1. ginaguyu Nuripin alêngur-lêngur (1) | Jèngraga ngling latah | mêtu pamère Nuripin | anggêganjar sêjarah duk jan munijan ||

2. sru gumuyu Ki Kulawirya amuwus | ambakna wong gila | têmbêlong kang dèn wêdèni | tan matèni nglaranana bae ora ||

3. kêjabèku jrih mring ula macan patut | yèn dèn gilanana | sababe ambilaèni | nora patut wruh têmbêlong bae gila ||

4. sêtun-sêtun mring ulêr nglarani bidhur | patut winêdenan | luwing gêdhe bae wêdi | Ki Nuripin mêksih ngoso saurira ||

5. dika niku mring cindhil kewala kagum | dospundi wawi ta | cindhil nglarani punapi | Jayèngrêsmi Jèngraga gumuyu suka ||

6. mèsêm muwus Ki Wirya sarwi gumuyu (2) | jêr ngong wruh rupanya | kinyir-kinyir gigilani | Ki Nuripin ngacêmut matur plorokan ||

7. prandenipun tan têpa-têpa puniku | êh e bok paduka | dèn uncalana lir mami | Ki Wirya ngling bok jajalên uncalana ||

8. pêsthi nêmu bilai sira sun pênthung | cêngêlmu bèn modar | Nuripin grundêlan angling | andêlêna mring wong bae waninira ||

9. dèn wus-uwus ngawirya ro sru gumuyu | myat mring kang paguywan | wus tata alênggah sami | Kulawirya angling marang putranira ||

10. lah ya iku wong gila-gila andulu | paran kang amawa | dene sabên wong tan sami | lah apane kang amawa mêngkonoa ||

11. mèsêm muwus Jèngrêsmi inggih puniku | pêngraos kaula | pan ingagêsang puniki | wus pininta linging kadis Rasulullah ||

12. wong puniku pinanjingan wus têrtamtu (3) | apan ginantungan | ing wolung prêkawis pêsthi | kêndêl jêrih asih lan sêngit punika ||

13. pintêr blilu tan kenging botên puniku | sipat janma gêsang | têmtu ing kalih prêkawis | kang dèn karêmêni lan kang sinêngitan ||

14. apan uwus ing dalêm titah kadyèku | pan tan ketang pêcat | kang tinampik kang pinilih | kang mawi puniku panjinganing titah ||

15. kang puniku kenging tinarik lan wuruk | saking ginaluta | yèn pinrih saking sakêdhik | dimèn têkèng saban soban tahan tuman ||

16. nambung wuwus Jèngraga mring pamanipun | yèn kadyèka paman | paduka gila mring cindhil | ginulanga lami-lami mantun gila ||

17. mèsêm muwus lah iku ia ta êmbuh (4) | pêngrasa manira | kaya nora bisa mari | matur inggih sawêg pêngraos paduka ||

18. sru gumuyu prie ing kono sirèku | Nuripin ya padha | duwe gigilan lir mami | paran bisa ginulang mrih mari gila ||

19. aturipun ah kula pilalah lampus | pinurih puruna | mring têmbêlong langkung ajrih | gih sêdasa-dasa tiang kêdah gila ||

20. lingira rum Jayèngrêsmi ia iku | saking atinira | tan kudu gugulang wani | pênggulangmu namung maring dhangdhanggula ||

--- 7-8 : 110 ---

239. Dhandhanggula

1. ya ta wau ingkang ngaring-aring | nèng nginggiling lulungur tunggangan | ing Bubuk langkung sêngne[54] | Jèngrêsmi lon amuwus | wawi paman umangkat aglis | mutawatir ing wayah | poting wêktu luhur | yèn kalularatan toya | Ki Wirya ngling ya bêbêgjan bae mangkin | yèn êpot mêngko jamak ||

2. ngalap wênang jamak anèng mêrgi (5) | nulya umangkat saking agiran | ngetan tumurun lungure | andêrojog ngêlantur | angêrakal mêrginya rumpil | kêrikil awiwalan | kêsandhung ing suku | Ki Nuripin gêriguhan | gêrundêlan dêlanggung êmbuh pinilih | kang mudhun lan kang manjat ||

3. sarwa nora kuagah[55] nglampahi | dening rasane laraning awak | dêlanggung padha kêsuwèn | anglulu wong lumaku | boyok cingklok polok lir pêthil | tungkak kadya cêpola | kêpancal ing watu | Nuripin sangêt dènira | angrêrempong kantun nèng wuri atêbih | bot thukul bubulira ||

4. bubul mundul grigah-griguh wigih (6) | kagriul ing kêrikil anjêngat | andheprok asru larane | kadhiglagan lumaku | parêmbehan barêbês mili | datan nututi lampah | ingantu sang bagus | rerendhonan lampahira | praptèng jurang Sêmpu wontên lèpèn alit | kali Sêmpu wastanya ||

5. dangu-dangu anganti Nuripin | nulya prapta linggih sila tumpang | anguwik-uwik bubule | sarwi dinamu-damu | pan kinukur-kukur ing pinggir | ngêdên ngrasakên lara | nyêdhak dènya lungguh | lah ki ragil Kulawirya | lagya turon rêm-rêm ayam ngaring-aring | Ki Wirya kagyat mulat ||

6. mojar e e bandholên Nuripin | apa dhasare sira ko jarag | dene abênêr prênahe | irungku lan tungkakmu | cêdhakên[56] lèhira linggih |[57] nèng ulon-uloningwang | bangêt diksuramu | Nuripin mèsêm ngrêrêpa | inggih nuwun apuntên dara kiai | rèhning sakit kêsêsa ||

7. angot bubulên duk wingi ratri (7) | sarêng tumurun wau punika | kang bubul mundhak malênte | asring kagriul-griul | ing kêrikil dheprok ing mêrgi | mila kantun atêbah | repot dening bubul | Ki Wirya mèsêm lingira | yèn mêngkono têgêse manira iki | kon ngambung bulira[58] ||

8. Nuripin mêngkêrêd gulunèki | matur nuwun lah botên amokal | lamun mêkotên artine | sêlak botên kadyèku | kala[59] panggih pintên prêkawis | Ki Kulawirya mojar | êmbuh jarmu iku | dhasar wong wus sira jarag | cêcokormu koungkulkên rai mami | nora idhêp ing tata ||

9. sarwi binalang bubulirèki (8) | Ki Nuripin anjêlèh kumrengkang | bilah bangêtên kenthole | ngalih gon dènya lungguh | gêrêng ngêsês barêbês mili | Ki Wirya latah-latah | mojar karêpamu |

--- 7-8 : 111 ---

tambane wong cêlangkrakan | jêr bêbadhog durèn nora nganggo eling | kêpogêne[60] dèn untal ||

10. Jayèngrêsmi mèsêm ngandika ris | ia talah e Nuripin sira | nèng paran repot sikile | mêsakakên sirèku | apa ingkang kinarya jampi | Jayèngraga lingira | bok lir man pêngulu | kinojahan Jamil Jamal | bièn kae apa ora wus angarti | tambaning bubul bêlak ||

11. matur inggih kèngêtan kang jampi (9) | Ki Kulawirya gumuyu mojar | tamba bubul mono kae | nora kaya bêluluk | dèn bênêm kang panas-panas[61] anuli | pinidak nèng bubulnya | dèn kongsi asêru | yèn tan kadyèka wêsi bang | linodokên Ki Nuripun kirig-kirig | malêruk gêrundêlan ||

12. ingkang sarwa nglarani dènya ngling | sok nora têpa-têpa sarira | dumèh yèn dudu dhèwèke | Jayèngrêsmi lon muwus | wawi papan[62] lohor wus akir | anulya samya salat | antara bakda wus | umangkat dènya lêlampah | ngidul ngetan tumurun lon-lonan dening | nganti Nuripin randhat ||

13. dadya nanggung kongsi ngasar akir | arerendhon praptèng Selalawang | kampir ing dhusun Têgêrèn[63] | anon sêndhang ingriku | samya siram mèt toyasastuti[64] |[65] asalat wêktu ngasar | jênêk dènya kasud | sawusira bakda salat | Jayèngrêsmi ngling lah Nuripin sirèki | nêmbunga pênginêpan ||

14. maring desa ing kene dèn aglis (10) | jêg[66] rada desa gêdhe mana | kang liningan mentar age | kadhingklangan lumaku | praptèng desa panggih pêtinggi | anutur mulabuka | nirandon ngêlangut | sarwi nêmbung pasipêngan | anauri ki pêtinggi lah ya bêcik | Nuripin wangsul agya ||

15. kacingkagan tan rikat lumaris | prapta ngarsa anèng Selalawang | umatur ing bêndarane | katur sêdayanipun | Kulawirya ngling èh Nuripin | sun dulu lakunira | krêp mandhêg tumungkul | lir têmu lawan bêndara | sapa kang nakoni sira anèng mêrgi | lèhmu dhodhok agêpah ||

16. acedhokan sêmbahmu Nuripin (11) | satêmêne bae bêlakaa | atiku bangêt kagète | sing kosêmbah dhèk mau | èh he sapa mau Nuripin | umatur kutawelan | gèn kula lumaku | tan wontên punapa-napa | botên dhodhok-dhodhok inggih awak mami | winastan nêmbah-nêmbah ||

17. botên nyêmbah-nyêmbah kêlah-kêlih | tiang dheprok sring kêgriul krakal | myang kacêkrok ing dêrjêge | lir gugrag raosipun | dêlah mangke têksih asakit | Ki Wirya wuwusira | dhasar tukang umuk | kapan lèhmu tau gugrag | ting palêsat balung kêjaba wong mati | lawas gugrag balungnya ||

18. ijèh waras-wiris amêringis (12) | tutur gugrag durung tau gugrag | Nuripin mlerok lirike | êh e sampean niku | tiang matur dèn mimiciki |

--- 7-8 : 112 ---

punapa botên giha | limrah tiang muwus | Ki Wirya ngling hus mênênga | dadak crèwèt lir mrêkara kêbo sapi | mau prie dinuta ||

19. matur ya talah ngewuhkên ati | ngêsas-ngêsês ngrasakakên lara | Ki Wirya ngling lo edane | andang dèn plaur bubul | matur mringwang asêlang-sêling | uga bubul rinêpa | gya cêlathu mringsun | matur hêm inggih sumangga | Jayèngrêsmi ngandika prie Nuripin | apa olèh inêpan ||

20. matur angsal wismaning pêtinggi | nêmbung nunukêri pêsimpangan | pêtinggi sumangga ture | ingaturan umangsuk | maring dhusun paduka aglis | Jèngrêsmi aris nabda | paran tan mring kaum | kang prayoga langgarira | Ki Nuripin umatur amba tan mèksi | duka dalêm ing têngah ||

21. ya wus payo yèn kêsusu mahrib (13) | nulya lumampah mring pêdhusunan | tan dangu praptèng Têgarèn | pangguh lan kang tinêmbung | bubundhêling benggol wêwêri | brêngos capah rinagah[67] | nyêkunthêng lir sungu | ngacarani ingkang prapta | Jayèngrêsmi samya tumamèng ing panti | tan pati ginêpahan ||

22. mêksih sabêne gêlaranèki | ki pêtinggi nêmbramèng pêmbagya | sami wilujêng baguse | ing pundi wismanipun | sapa sintên sinambat wangi | Jèngrêsmi ris anabda | inggih paman tèngsun | santri tirakat bêlaka | ran manira kewala karan gus santri | asli ing Rintênsoan ||

23. kang puniki ri kula Jèngragi (14) | kang sêtunggil paman Kulawirya | katri kawlas hyun[68] mangke |[69] wangsul paman kang mungguh | sapa sintên pêparap nami | nauri kang liningan | inggih manira gus | tanya ing pêparab ingwang | Candragêni kados tan wontên kêkalih | saluaking bang wetan ||

24. kang misesèng mêrga wana wukir | myang sajroning ratri kaèdêkan | ing Candragêni Têgarèn | mêrgèng Bubuk puniku | gawatipun ngong kang gawari | inggih dhugdhèng manira | sêblakaning wuwus | tan wontên sura lumampah | kathah kêdhik sun gêpuk ngong palècèti | mawur giris sasaran[70] ||

240. Girisa

1. Jayèngrêsmi linging dria | ya talah cobaning Suksma | ingkang nêkani maringwang | muga kinuwatèng coba | sarta rahayuning mêrga | luputa ing pancabaya | jawane kêloloh lampah | têmah nêlalah ing manah ||

2. wusana aris ngandika (15) | paman punapa wana[71] |[72] langgar tuwin pakauman | Candragêni wuwusira | ingriki pan botên tatan | amawi kaham kauman | wong sumuci-suci dhawak | wong kabèh klêbu nêraka ||

3. aku dhewe munggah swarga | klakuhane nglêbur sêga | mring bras pari kadi ama | sor glathik pêking nèng gaga | jalukan nora wèwèhan |

--- 7-8 : 113 ---

sungkan doyanan dêlapan | tan nyudèkên tekadira | santri santru kênèng lara ||

4. lir kuwuk nglêburkên ayam | mèsêm kang para ngawirya | samya sumêlang ing dria | tanpantuk kang pasipêngan | mêngkana kèmêngan ing tyas | dènyarsa awêktu salat | sung wuwus mêdal ing jaba | inginggihan sigra mêdal ||

5. Nuripin nambut wantingan (16) | titiga kang kêbak toya | cinangking binêkta mêdal | maring ing kêbon kang simpar | alêlèmèk roning pisang | pra ngawirya samya kadas | tinuruhaning lantingan | wusing kadas lajêng kamat ||

6. rêbat pêrlu wêktunira | aririh dènira salat | bakda mahribira pragat | wusing sunat wabin bengat | akasud pandonganira | wus purna angangkat ngisa | antara patang rêkangat | bakda salat myang witirnya ||

7. sawusnya saliring purna | Jayèngrêsmi lon ngandika | bibisik marang kang paman | puniki paman ing lampah | sakêdhik ragi kêplanggang[73] | anèng wismaning durjana | pandugi kula sêdaya | sêdhusun sami durjana ||

8. kang paman nauri sabda (17) | nora basa sathithika | dhasar kêlorob bêlaka | kêprie kono anakmas | Jayèngraga karêpira | matur kewala sumangga | Nuripin matur rênggosan | lamun pinarêng ing kêrsa ||

9. sêwawi wangsul kewala | tirakat nèng Selalawang | nèngriki tyas tan sêkeca | kaula botên anyana | lamun wismaning durjana | Ki Wirya ngling hus mênênga | sira nglêbokên loropan | marma nèng kene kêsasar ||

10. mêrgane têka ing sira | manira ngalih inêpan | sira karia priangga | nèng kene dimène sira | dèn pênthungi wong sêdesa | Nuripin maras tyasira | Jayèngrêsmi ris ngandika | punika man Kulawirya ||

11. ing lampah lamun wangsula (18) | sangsaya botên prayoga | dadya gagaping durjana | sami pinupus kewala | pan tinekadakên ing tyas | ganjarane Hyang dhumawah | adhapur coba rêncana | pêparing Hyang Maha Mulya ||

12. amanggiha papa wirya | wirang lamun suminggaha | wus sukur suka pirêna | nadhahi ganjaraning Hyang | sêwawi wangsul ing wisma | kêdangon anèng ing jaba | yèn sêlginraitanan[74] |[75] kathah-kathah kang rinasa ||

13. gya samya masuk ing wisma | gyaning wau dènya lênggah | ing salu bale watangan | tan ewah gêlaranira | Ki Candragêni wuwusnya | anuduh mring baturira | undangên sapa kang ana | kang tinuding sigra mentar ||

14. angundang têtangganira | tan adangu samya prapta | anyangking bêdudanira | tan ana nyandhang prayoga |

--- 7-8 : 114 ---

kêmul bêbêd kèh kang cotha | ambrubul srênti kang prapta | têpung du dhêngkul akapang | dhapure akiwa-kiwa ||

15. mêksih bêlêk ingkang prapta (19) | sêsêk tan kêduman papan | samya wangsul nèng pêndhapa | kathah namaning durjana | wasta Ki Brajalamatan | Mêrakjamprong lan Jarangas | Candrakolik Bêncelidhah | Brênggiroa Gagaksetra ||

16. Kuwuk-kiwul Kawuknasak | Cèlèngbèlèk Sêndhangasat | Lalêrwilis Kombangmêngêng | Citramêngêng Lalêrmêngêng | Borangkècèr Brajagambyar | Simbartaji Brajalintang | Tambakladhu Majujaya | Sambangèrèng Sambangdalan ||

17. Sabukalu Lêsungbêngkah | Bonjorpêtung Jalumampang | Banthèngwarèng Gêmblangserang | Kêndhilwêsi Kalakêthêk | Lingsangtukung Gilingwaja | Têkèksumpêl Kidangtlangkas | Gathikgayar Nilasraba | Prêtiyuyu Sawitwana ||

18. Gulalèthèh Cabeguna (20) | Prêtibèyès Bayangablak | Bêncewatu Satrutapa | Macangaèng Kêboudhag | Baruklinthing Gagaksipat | Rujakbêling Kawulrangah | Melotmèlèr Megantara | Dandhangwiring Branjangkawat ||

19. Macan-gêlur Tapêljlarang | Bajingkirig Watukura | Sapuangin Trênggilingbang | Gathokrase Udan-gêlap | Cèlèngbolot Maducêrma | Gêntèngngèrèng Taliwawar | Glinggangjati Jatingarang | Lutungmènglèng Kêthèkmingkar ||

20. Dlèrèngmèmrèng Sandhangroang | Jalaklinglung Brajakalpa | Trênggilingkêndhit Sanggabol | Jêbug-aking Dhuplak-kawah | Sambêrnyawa Sêmburadas | Oporwewe Jatiwawar | Sandhanglawe Gancangawas | Sabêtmèyèk Brungkahwaja ||

21. kathah warnaning durjana (21) | kang linggih salu sêdaya | barungan bagèkên samya | basane tan pati krama | winangsulan kêlujêngan | Candragêni wuwusira | mring roang kang samya prapta | lah sapa kang olèh paran ||

22. rêramban jamur janganan | nauri Brajalamatan | janganan kang cêlak-cêlak | mêksih sami pupunthêsan | wikan ing têbih tinêba | ingkang dèrèng dipun asag | pangadhanganing dêdalan | ing Bubuk tan pati misra ||

23. wontêna kang langkung mêrga | sèkêt satus têrkadhangan | lêt sawulan kalih wulan | sêmantêna rêrêbatan | ukur dados sarewesan | prayogi dipun pêpara | mring tanah ngrika têbahan | kathah roning lêmbayungan ||

241. Sinom

1. sêdangunira mêngkana (22) | cêcaturaning alinggih | dènira ngampak ambegal | mêmaling nutur tan ering | satingkahing ajuti | kang samya suka winuwus | jabèng jro tan prabeda | kang cinatur dènya maling | mêlbu mêtu dêlajigan tanpa krama ||

2. sore kongsi sirêp bocah | tan ana suguh mêtoni | kinang klobot bae nora | saya rusuh kang alinggih | asila tumpang sikil |

--- 7-8 : 115 ---

sangga bêdudan ing janggut | Gêmblangserang angucap | mungguh wong lumakwèng mêrgi | prèhpun ngriku candrane wong kang lumampah ||

3. lamun wong siji lumampah (23) | lêlampah tiang kêkalih | tuwin wong tiga sêkawan | miwah gangsal wong lumaris | Cèlèngbèlèk nauri | wong siji bathang lêlaku | wong ro ba[76] cap-ucap | wong têtêlu gotong mayit | yèn wong papat wus angêt lima pêndhawa ||

4. Jarangas sumambung mojar | mungguh yèn kula ngani[77] | lamun wong siji lumampah | candu lêlaku pinacit | yèn wong roro lumaris | puniku tike lêlaku | wong tri apyun lêlampah | wong papat kutuk anggajih | yèn wong lima jambal mijah matêng mara ||

5. samya gumuyu asumyak | sêsamur nglirik têtami | akèh samya bibisikan | ngrasani ngawirya katri | Sambangèrèng ngling ririh | kêlawan Ki Prêtiyuyu | iku dhayoh wong apa | apa iku sanaknèki | lan Ki Candragêni myang kêkaruhira ||

6. nênanggung lakune samar (24) | tan nyantri dora mriayi | tirakat anggawa bandha | pêndhoke êmas angunir | lopak-lopak lan mawi | têlkêm cathut sogok untu | sami sêlaka pêthak | patute wong lia nampir | yèn sanake pêsthi rab[78] tinêmuan |[79]|

7. wong iku lir wong têbihan | tan wruh cêcaraningriki | kêjaba iku dèn rujag | sinêrèt[80] kan wonge bêcik | lumrah sêdayanèki | mêngkono bibisikipun | Nuripin kadhêkêsan | linggih jrih tan wani têbih | pan kêbêlêt nguyuh dèn ampêt tan kêna ||

8. nincing bêbêd tan kêtara (25) | ambênggang lampit kinuwik | dèn lon-lon thure uyuhnya | kêsamur gumêdêr angling | uyuh mili nêlêsi | Kulawiryampingipun[81] |[82] myang boconge Jèngraga | kaintèn[83] têlêsing nyamping | samya kagyat ririh ngêkêr kajatmikan ||

9. Ki Wirya bibisik tanya | banyu apa iki Ripin | matur ngalêsik punika | kaula ngompol sêthithik | kula ampêt tan kêni | kêmpung mênthêng kêdah nguyuh | Jèngraga mèsêm myarsa | Ki Wirya ambêkis ririh | dudu uwong Nuripin kêparat edan ||

10. dèn cêkuthi pupunira | pêngkêrêdan ajrah[84] angling | mênawa salah graita | durjana kang sami linggih | Jayèngraga bibisik | inggih paman pênêdipun | tumbas apyun supaya | wênang angenaki ati | wajib nuting tabyating kang gadhah gria ||

11. ngong lirik para durjana (26) | bêdudan manggung kinisik | lir sêmon[85] jaluk madat | kêlamun datan kadyèki | pêsthi angincim-incim | mring dhayoh akarya dudu | dene yèn wus winoran | kêdah adamêl tan bêcik | inggih mupus nandhang cobaning Pangeran ||

12. ing rêmbag katur ing raka |

--- 7-8 : 116 ---

Jayèngrêsmi amarêngi | Ki Kulawirya ris mojar | ngong tanya kang Candragêni | ngriki inggih punapi | wontên tiang wade apyun | Candragêni ris mojar | o inggih dhi wontên ugi | Kulawirya ngulungkên arta sêreal ||

13. punika kang sumapala | Candragêni anampèni | nulya nuding rencangira | tênggèrèng tyase kang linggih | kang tinuding gya prapti | Prêtibèyès tumbas apyun | apyun rêgi sêreal | apan angsal wrat sêtail | nulya kinèn angothok pinara tiga ||

14. kinothok ngambèn kewala (27) | kang saênggèn kinèn ngapti | kang ngothok Ki Brajalinta[86] | wawrat sêreal pribadi | ginodhog umob malik | nulya kinêcêran jêruk | ilang rêgêd sumilak | rêsik gêlabade minggir | gya ingêntas sinaring mori kinarya ||

15. wus pinuh pamêrêsira | rêsike anggêtih pitik | bathokira ingarêngan | ginêbêg mêncorong asri | lir suasa sinangling | krên binuang awunipun | wus rêsik ginênenan | kayu wilah malêm aking | bathok sumalêngêt sampun ingêcèsan ||

16. pan alon pangrèwèsira (28) | kumêtès sru rinungwasri | dêmodol wus mata ula | tinanak palênthung siji | dinuga sêdhêngnèki | urubing gêni ingundur | nyandu bathok ingêntas | linèr ngulêg ing jariji | wus ngêlancêng binakalan yah-uyahan ||

17. cinukat[87] anèng panglèran | amèlèr mêlês giniling | kang madat wus kinabulan | sacupak sarate aglis | ngaturakên ingarsi | Candragêni lon amuwus | ing kono saosêna | baguse ingkang anuding | ingaturkên pra ngawirya datan arsa ||

18. kang ngothok wus samya dadya | ingaturkên ngawirya tri | angling sampun susah-susah | andika êsês pribadi | samya suka ingati | ginelengan madatipun | dinum sêgèlèng edhang | prandene nora wêradin | sagèlènge sinêrèt atêtogogan ||

19. ramya sami sêsêrètan (29) | asuka pating sarênthit | Candragêni lon lingira | bok budi daya pêpacit | dadakan bae agli[88] | wong wus wayah têngah dalu | kang kinèn sigra mentar | wong rolas ngupaya pacit | tan antara ting gêrobyag samya prapta ||

20. olèh nangka wuwutuhan | gêdhang tundhun suluh kuning | kêtela pêndhêm kucingan | sêmangka timun kêrai | ginembol ing jêjarit | têbu lonjoran pinanggul | dènya ngambil rikatan | kang duwe sêdhengahnèki | nyênyamikan winadhahan anèng panjang ||

21. rinumat sakênanira | sinaosakên ingarsi | cinarakên sinauran | sêlot-sêlote ing mangkin | myang suguhe pribadi | juadah jênang ingayun | pinangan ting kucapah | sêdaya samya têtawi | nanging para ngawirya tan arsa nadhah ||

--- 7-8 : 117 ---

22. ngambil kewala asarat (30) | sinèlèhkên ngarsanèki | supaya katona nadhah | jatine tan rahab bukti | kang nyêrèt ting sarêlit | sarta kandhane kumrusuk | kang ngetang rêbat sangat | raja muka lawan bincil | kalamudhêng ginambuh gigising donya ||

242. Gambuh

1. Gêmblangsêra[89] amuwus | bibincilan kalamudhêng iku | lawan derah raja muka kukuh êndi | Gagaksetra nambung wuwus | yèn ngong raja muka kukoh ||

2. Cabeguna sumambung | raja muka niku rupa têlu | kang sawiji derah wowolu winilis | satêngah derah sêpuluh | myang derah rolas inganggo ||

3. nauri Sabukalu (31) | ingkang kula angge derah wolu | nambung angling mêthêthêng Ki Jêbug-aking | tan kaya derah sêpuluh | wus sêm ing tyas ngong pitados ||

4. Têkèksumpêl amuwus | tan madhani derah rolas ampuh | durung madal tatale yèn niniwasi | êndi kang sun gêpuk tumpur | gampang tan ta[90] kêcangkol ||

5. Bêncelidhah sumambung | dangu-dangu ngong yêktèni tuhu | raja muka yèn rujuk kêlawan bincil | inggih kalamudhêngipun | yèn nêrajang pacak pangot ||

6. de wontên warnanipun[91] | pun Jarangas duk ngampak ing Pulung | bêkta kanca wong tigang dasa sasiki | wong nênêm pêngarêpipun | Jarangas kang dadi benggol ||

7. pêngrasane tan luput (32) | dhasar randha sugihe kêlangkung | kang Jarangas sorene ngong ruh-aruhi | dènya nulup têngah dalu | anêrajang pacak abot ||

8. têndo kang mara rêmuk | kang tatu nêm kang mati têtêlu | duk patine Bajingbang Trênggilingmuntir | katêlu Ki Cabakbisu | Duljaya ingkang ambêstrong ||

9. tan kêna sinung pemut | ngandêl raja mukane mathêm wus | wakne dhewe Jarangas dipun balêdig | kinuya-kuya binuru | mèh kurang thithik mêcethot ||

10. lah ora ta kadyèku | Jarangas gumuyu manthuk-manthuk | katujune nora kêcandhak wak mami | yèn aja agea glundhung | ing jujurang pêsthi lodong ||

11. Jèngraga mèsêm dulu (33) | lèjêm sasmita mring pamanipun | myarsa kang cinatur gèn durjananèki | duk pêngampake ing Pulung | kaum Duljaya kang jarot ||

12. sami guyu-ginuyu | sarwi nyêrèt jegang miwah timpuh | sila tumpang amêthèngkrèng turon miring | myang pacitan sêptanipun | têbu miwah rujak crobo ||

13. ana pacitan cêmplung | kang pacitan ayêm myang kêkêcut | kang pacitan sabun sinantênan tuwin | sêsêpêt pacitan sêntul | Candragêni lingira lon ||

14. prayoginipun bagus | kula turi tilêm sampun dalu | anèng gria ing ambèn agêng atêrtib | Jèngrêsmi nauri wuwus | gampil ing mangke kemawon ||

15. Candragêni[92] malih muwus (34) |[93] ingkang pitados andika bagus |

--- 7-8 : 118 ---

inginggihan Ki Candragêni pan sarwi | anyêrèt pacitan candu | bêdudan ponthang mas kaot ||

16. wênèh bêdudanipun | pring kuda pat kilan panjangipun | myang pring pêtung jêjalêran kang pring lêgi | pring lutung myang tutul wulung | lumrah kang cêndhak inganggo ||

17. dhapure lêbus-lêbus | tingkah gêcula[94] diksura ing wuwus | wus tan amor lan dhapurane wong bêcik | èndhèk dhuwur lêmu kuru | ulate anjenggot-jenggot ||

18. mata ngatal anglamuk (35) | surat abang lambe biru-biru | ulat cêlom lutih-lutih wani gêtig | magan mrapati tan gigu | pra durjana setan katon ||

19. Candragêni amuwus | tutugna lèhmu caturan mau | ti-atinên aywa ta kurang piranti | kêrana paitan umur | mênawa tiwas kêtanggor ||

20. Cabeguna agupuh | mojar nuduh marang Bêncewatu | mara bincilana krikil dèn astiti | aywa na kodhêng kêliru | mijilkên bincile manggon ||

243. Mijil

1. Candragêni wuwusira aris | lah mara ing kono | bincilana ingong unènane | sun wiwiti ia Akad Lêgi | sami gangsalnèki | kêtêmu sêpuluh ||[95]

2. dèn arani aras pêpêt nênggih | ingeceran andhok | wayah sore nèng têngah lakune | wetan suwung kidul paca[96] wêsi | ingkang kilèn êsri | miwah lèr srinipun ||

3. lajêng têngah wênginipun nênggih (36) | kang laku anèng lor | têngah suwung wetan kala nganèn[97] | kidul suwung kilèn goning êsri | lajêng bangun enjing | nèng lèr lakunipun ||

4. têngah suwung kilèn ingkang êsri | wetan apan towong | kidul pacak pan wus sêdalune | nulya Akad Paing dèn ècèri | lima lan sangèki | pan patbêlas têmu ||

5. lakuning wulan kang andarbèni | bincilane andhok | ing sorene nèng têngah lakune | wetan suwung kidul kala ngantin | ingkang têngah êsri | kilèn kala nyamur ||

6. wanci têngah wêngi lajêngnèki | yèku têngah mandhok | wetan suwung kidul suwung dene | kang lèr kala momor kilèn êsri | bangun lajêngnèki | wetan lampahipun ||

7. kidul suwung ingkang kilèn êsri (37) | kang lèr kala momor | têngah êsri pan wus sêdalune | nulya akad êpon dèn ècèri | lima pitu nênggih | têlulas pinangguh ||

8. pan lakuning lintang kang darbèni | bincilane andhok | ing sorene anèng lèr lakune | têngah suwung wetan kala ngantin | ingkang kilèn êsri | kidul kala nyamur ||

9. lajêng wanci têngahipun wêngi | laku anèng kulon | lèr suwung têngah kala pêngantèn | wetan suwung ingkang kidul êsri | laju bangun enjing | ingkang têngah suwung ||

10. kilèn lampah ingkang kidul êsri (38) |

--- 7-8 : 119 ---

ingkang êlor towong | wetan pacak pan wus sêdalune | nulya Sênèn Êpon dèn ècèri | papat lan saptèki | sawêlas patêmun ||

11. aras kêmbang apan dèn ècèri | ing sorene andhok | êlèr lampah nèng wetan pacake | kidul kala momor kilèn êsri | têngah suwung nênggih | pan uwus sêdalu ||

12. lajêng wanci têngahipun wêngi | kang lèr kala momor | wetan laku kilèn kala ngantèn | kidul suwung têngah kala mori | bangunipun enjing | kidul ingkang suwung ||

13. wetan lampah ingkang têngah êsri | kidul ingkang towong | kilèn suwung pan wus sêdalune | nulya Sênèn Wage dèn ècèri | sami papatnèki | pan kêtêmu wolu ||

14. ingaranan pan lakuning gêni (39) | ingeceran andhok | ing sorene nèng kulon lakune | têngah pacak wetan kala ngantin | ingkang kidul êsri | êlor iku suwung ||

15. lajêng têngah wêngi ècèraning | wetan kala momor | têngah suwung kilèr[98] kala pêngantèn | kilèn suwung kidul lampahnèki | bangunipun enjing | kilèn ingkang suwung ||

16. kidul lampah ingkang wetan êsri | têngah pacak abot | kang lèr suwung pan wus sêdalune | nulya Sênèn Kaliwon binincil | pat lan wolu nênggih | têmu rolas iku ||

17. ingaranan aras kêmbang nuli (40) | ingeceran andhok | sorenya kilèn kala pêngantèn | kidul suwung lèr kala momori | ingkang têngah êsri | lajêng têngah dalu ||

18. wetan laku kidul suwung lèr sri | têngah kala momor | kilèn suwung lajêng ing bangune | kidul lampah kilèn suwung lèr sri | wetan kala mori | têngah blabak suwung ||

244. Bêlabak[99]

1. gantya dintên Sêlasa Lêgi winilis | bincile | têlu lima kêtêmu wolu lakuning | gênine ||

2. ingeceran nulyandhok sorene watak | suwunge | têngah lampah kidul pacak kang lèr êsri | ênggone ||

3. kilèn kala pêngantèn gya têngah wêngi | wancine | wetan kala pêngantèn kang kilèn kala | momore ||

4. kang lèr lampah têngah suwung anèng kidul (41) | pacake | lajêng bangunipun enjing ingkang têngah | suwunge ||

5. wetan suwung kidul pacak kilèn êsri | ênggone | kang lèr lampah apan wus praptèng sêdalu | etange ||

6. nulya Slasa Paing têlu lan sanga[100] | nêptune | pan kêtêmu rolas ia aras kêmbang | arane ||

7. ingeceran kalamudhênge nulyanok[101] | sorene | kilèn lampah lèr suwung kang wetan kala | pêngantèn ||

--- 7-8 : 120 ---

8. wetan lala[102] momor ingkang kidul êsri | ênggène | binanjurkên ècèraning kalamudhêng | tutuge ||

9. têngah wênginipun mapan anèng kilèn | lampahe | têngah suwung lèr suwung kang kidul kala | momore ||

10. kilèn lampah wetan êsri lajêngira (42) | bangune | têngah suwung kidul suwung wetan êsri | ênggone ||

11. ingkang kilèn kala momor kang lèr laku | prênahe | nulya Slasa Pon pipitu lan têtêlu | nêptune ||

12. pan kêtêmu sêpuluh kang aran pêpêt | arane | têngah êsri wetan sri kang kidul lampah | sorene ||

13. kilèn suwung lèr pacak gya têngah wêngi | etange | wetan lampah kidul suwung kilèn kala | pêngantèn ||

14. têngah êsri lèr suwung ing wanci enjing | bangune | kidul lampah kilèn suwung wetan kala | pêngantèn ||

15. têngah êsri lèr pacak nulya Sêlasa | Wagene | têlu papat kêtêmu pitu kang bumi | lakune ||

16. kilèn lampah têngah pacak wetan pacak (43) | sorene | kidul êsri lèr suwung gya têngah wêngi | bincile ||

17. kidul lampah kilèn suwung kang lèr suwung | karone | têngah pacak wetan sri nulya Sêlasa | Kliwone ||

18. têtêlu lan wolu kêtêmu sawêlas | nêptune | aras tuding wastanya gya ingeceran | sorene ||

19. wetan lampah kidul suwung kilèn pak[103] |[104] wêsine | kang lèr kala momor ing têngah pan êsri | ênggone ||

20. lajêng têngah wêngi lèr suwung nèng kilèn | lampahe | wetan kala momor ingkang têngah kala | pêngantèn ||

21. bangun enjing kilèn lampah wetan kala | momore | têngah suwung lèr suwung kang kidul êsri | ênggone ||

22. nulya gantya ing dintên Rêbo Lêginya (44) | wiwite | lima pitu kêtêmu rolas pan aras | kêmbange ||

23. ingeceran nulyandhok kang kidul lampah | sorene | kilèn suwung wetan sri kang têngah kala | momore ||

24. kang lèr kala pêngantèn gya têngah wêngi | bincile | kidul lampah kilèn suwung wetan kala | momore ||

25. têngah êsri lèr suwung anuntên bangun | enjinge | kilèn lampah lèr suwung ing wetan kala | momore ||

26. têngah suwung kidul sri anulya Rêbo | Painge | pitu lan sanga[105] kêtêmu nêmbêlas | nêptune ||

27. pan lakuning banyu ingeceran andhok | sorene | têngah lampah wetan suwung kilèn kala | momore ||

--- 7-8 : 121 ---

28. kidul pacak lèr sri lajêng têngah wêngi (45) | wayahe | kang lèr lampah têngah suwung wetan kala | pêngantèn ||

29. kidul suwung kilèn sri lajênge bangun | enjinge | kang lèr lampah têngah suwung kilèn kala | momore ||

30. kidul pacak wetan suwung nulya Rêbo | Êpone | sami pitu apan kêtêmu patbêlas | nêptune ||

31. pan lakuning wulan ingeceran andhok | sorene | wetan lampah kidul suwung kilèn kala | pêngantèn ||

32. têngah sri lèr kala momor lajêng têngah | wêngine | wetan lampah kidul suwung kilèn kala | pêngantèn ||

33. têngah sri lèr kala momor lajêng têngah | wêngine | wetan lampah kidul suwung kilèn suwung | lèr srine[106] ||

34. têngah kala momor bangunipun enjing (46) | lèr srine | kidul laku kilèn suwung têngah kala | pêngantèn ||

35. wetan kala momor nulya Rêbo Wage | etange | papat lan pipitu kêtêmu sawêlas | nêptune ||

36. ingaranan aras tuding ingeceran | andhoke | ing sorene têngah laku kilèn kala | momore ||

37. wetan suwung kidul paca[107] kang lèr êsri | ênggone | têngah dalu kidul laku kang lèr kala | pêngantèn ||

38. kilèn suwung têngah kala momor nênggih | ênggone | wetan pacak wêsi lajêng bangun enjing | wancine ||

39. kidul laku kilèn suwung têngah êsri | prênahe | wetan pacak nulya ing Rêbo Kaliwon | dinane ||

40. pipitu lan wolu kêtêmu limalas (47) | nêptune | lakuning surya ingeceran nulyandhok | sorene ||

41. kilèn laku lèr suwung kang wetan kala | momore | têngah pacak kidul sri gya têngah wêngi | bincile ||

42. kidul laku kilèn suwung kang lèr kala | pêngantèn | têngah suwung wetan sri gya bangun enjing | wancine ||

43. kidul laku kilèn suwung wetan kala | momore | têngah pacak lèr suwung kadya asmaran- | danane ||

245. Asmarandana

1. gantya dintên Kêmis Lêgi | pancastha pangguh têlulas | lakuning lintang arane | ngeceran andhok sorenya | wetan sri kidul lampah | kilèn suwung têngah suwung | ingkang lèr kala pêngantyan ||

2. lajêngipun têngah wêngi (48) | kidul laku têngah pacak | ingkang wetan kala momor | kilèn sonya kang lèr sonya | bangune kidul lampah | kilèn suwung kang lèr suwung | têngah suwung kilèn srinya ||

3. nulya Kêmisipun Paing | nawastha têmu pitulas | lakuning bumi arane | binincilandhok sorenya |

--- 7-8 : 122 ---

kilèn sri têngah lampah | ingkang wetan apan suwung | kidul kala momor gènya ||

4. kang nèng lèr ka[108] pêngantin | lajêng têngah wênginira | lèr laku têngah sunyane[109] | kidul sunya kilèn srinya | pacak wetan bangunya | wetan laku kidul suwung | ing têngah kala pêngantya ||

5. lèr suwung kang kilèn êsri | anulya Kêmis Ponira | pitu lan wolu nêptune | apan kêtêmu limalas | lakuning banyu ranya | ingeceran andhokipun | sorene wetan lakunya ||

6. kidul suwung têngah êsri (49) | ingkang kilèn pacakira | anèng lèr kang kala momor | lajêng têngah wênginira | lèr êsri têngah lampah | kilèn suwung wetan suwung | kang kidul kala pêngantyan ||

7. lajêng bangunipun enjing | têngah lampah wetan sunya | ingkang lèr pan kala momor | kidul suwung kilèn pacak | nulya Kêmis Wagenya | papat kêlawan wowolu | têmu rolas aras kêmbang ||

8. bincilandhok sorenèki | têngah lampah wetan sunya | kang kidul kala pêngantèn | kilèn kala mor lèr srinya | lajêng têngah dalunya | têngah lampah wetan suwung | kilèn sri kang kidul sunya ||

9. lajêng bangunipun enjing (50) | wetan lampah kidul sunya | ing têngah pan kala momor | kilèn sri ingkang lèr sunya | gya Kêmis Liwonya[110] |[111] apan sami wolu-wolu | nêmbêlas lakuning toya ||

10. ingeceran sorenèki | wetan laku kidul sunya | kang kilèn kala pêngantèn | ingkang lèr kala momoran | têngah kala pêngantyan | lajêng têngahipun dalu | wetan lampah kidul sunya ||

11. kilèn sunya kang lèr êsri | têngah kala momorira | lajêng ing bangun enjinge | kilèn lampah kang lèr sonya | [...] |[112] têngah kala momoripun | jangkêping kêmis pasaran ||

12. gantya ing Jumuah Lègi | lima nêm têmu sêwêlas | ingaran aras tudinge | ngeceran sore andhoknya | ki[113] laku lèr pacak | wetan sri kang kilèn suwung | têngah kala momorira ||

13. lajêng têngahipun wêngi (51) | lèr lampah kang têngah sunya | ingkang kidul kala momor | kilèn pacak wêsi ika | wetan kala pêngantyan | lajêng bangunipun esuk | kang lèr laku kang lèr sunya ||

14. kidul pacak kang kilèn sri | ingkang wetan apan sunya | wus sêdintên sêdalune | nulya malih binincilan | Jumuah Paingira | nênêm lan sanga kêtêmu | limalas lakuning surya ||

15. ingeceran sorenèki | têngah lampah wetan sunya | lèr sri kilèn kala momor | kidul pacak lajêngira | têngah dalu lèr lampah | têngah suwung kidul suwung | kang wetan kala pa pêngantyan[114] ||

--- 7-8 : 123 ---

16. kilèn sri gya bangun enjing (52) | lèr lampah kang têngah sunya | ingkang kilèn kala momor | kidul pacak wetan sunya | gya Jumuah Ponira | nênêm pitu pan kêtêmu | têlulas lakuning lintang ||

17. binincilan sorenèki | têngah lampah wetan sunya | lèr sri kilèn kala momor | kang kidul ênggèning pacak | lajêng têngah wênginya | lèr lampah kang têngah suwung | kilèn sri kang kidul sunya ||

18. kang wetan kala pêngantin | lajêng bangunipun enjang | lèr lampah têngah sunyane | kang kilèn kala rakêtan | ingkang kidul pan pacak | wetan sunya wus sêdalu | nulya Jumuah Wagenya ||

19. patnêm têmu sêdasèki | ingaran aras pêpêtnya | gya ingeceran sorene | kilèn laku kang lèr sunya | têngah pak[115] sri wetan |[116] kidul sri gya wanci bêdhug | kidul laku kilèn sunya ||

20. ingkang lèr kala pêngantin (53) | têngah sunya wetan kala | lajêng ing bangun enjinge | kidul laku kilèn sunya | lèr sunya têngah pacak | wetan sri pan wus sêdalu | gya Jumuah Kaliwonya ||

21. nênêm lan wolu pinanggih | patbêlas lakuning wulan | binincilandhok sorene | kilèn laku kang lèr sunya | têngah kala pêngantyan | wetan kala momoripun | ingkang kidul sri ênggènya ||

22. lajêng têngahipun wêngi | kilèn laku kang lèr sunya | ingkang kidul kala momor | wetan sri kang têngah sunya | lajêng bangun enjingnya | lèr lampah kang têngah suwung | kidul pan kala pêngantyan ||

23. kilèn kala momor nênggih (54) | kang wetan êsri ênggènya | anulya ingkang gumantos | ing dintên Sêtu Lêganya[117] |[118] lêlima lan sêsanga | têmu patbêlas pan laku | ning wulan awirangrongan ||

246. Wirangrong

1. ingeceran sorenèki | kidul gène kala momor | kilèn sri lèr lampah têngah suwung | wetan kala ngantin | lajêng têngah dalunya | lèr lampah kang têngah sunya ||

2. wetan sunya kidul êsri | kilèn gèning kala momor | bangunipun enjang têngah laku | wetanipun sêpi | kidul pacak wêsinya | ingkang lèr kala momoran ||

3. kilèn pan kala pêngantin | nulya Sêptu Paing mêngko | sanga samya sanga pan kêtêmu | lan lakuning gêni | pan ingeceran[119] | sorene kang kidul lampah ||

4. ingkang têngah pacak wêsi (55) | wetan gone kala momor | ingkang êlèr pacak kilên suwung | lajêng têngah wêngi | kilèn laku lèr sunya | têngah kala momor gènya ||

5. kidul pacak wetan êsri | bangun enjing laku nèng lor | kang kilèn êsrinya têngah suwung | kidul kala mori | wetan kala pêngantyan | nulya Sêptu ing Ponira ||

--- 7-8 : 124 ---

6. sanga lan pitu pinanggih | nêmbêlas pan banyu rêko | ngeceran sorenya kang lèr laku | wetan kala ngantin | ingkang têngah pan sunya | kang kilèn kala pêngantyan ||

7. kidul pan kala momori | lajêng têngah wêngi rêko | ingkang êlèr lampah têngah suwung | ingkang kidul êsri | kilèn kala momoran | ingkang wetanipun sunya ||

8. lajêng bangunipun enjing (56) | ingkang kilèn kala momor | nèng wetan lampahnya kidul suwung | ingkang têngah êsri | êlèripun pan sunya | nulya Sêptu Wagenira ||

9. papat lan sanga pinanggih | têlulas lintang kang lakon | ngeceran sorenya wetan laku | kidul suwung nênggih | kang kilèn gèning pacak | têngah sri lèr kala mornya ||

10. nulya têngahipun wêngi | têngah lampah wetan lowong | kidul kala ngantyan kilèn suwung | ingkang êlèr êsri | lajêng bangune enjang | têngah lampah wetan sunya ||

11. ingkang kilèn pacak wêsi | anèng lor kang kala momor | ingkang kidul sunya wus sêdalu | nulya Sêptunèki | Kliwon wolu lan sanga | apan kêtêmu pitulas ||

12. ingaran lakuning bumi | sarene ngeceran andhok | ingkang wetan lampah kidul suwung (57) | kilèn kala ngantin | lèr kala momor ika | kang têngah sri ênggènira ||

13. lajêng têngahipun wêngi | lèr sri têngah kala momor | ingkang wetan lampah kidul suwung | lajêng bangun enjing | lèr lampah têngah sunya | kang wetan kala momoran ||

14. ingkang kidul pacak wêsi | kang kilèn pan kala momor | wus têlas sêdaya dina pitu | lan pasaranèki | Candragêni lingira | iku padha imanêna ||

15. nadyan wus pintêr ngècèri | yèn atine tan têwajoh | tanggung pêngandêlnya nora ampuh | kalamudhêngnèki | dadya kodhêng tyasira | dene yèn ngandêl pitaya ||

16. salakunira asêkti | apan bisa nora katon | krana lakunira dolan umur | yèn sisip bilai | ati kurang prêcaya | marang kalamudhêngira ||

17. ilmuning wong mara bêngi (58) | kalamudhêng iku anggon | lawan raja muka datan kantun | kang sun karêmêni | pan ia derah rolas | tanggal pisan jaba mênang ||

18. kang jro apês jayanèki | tanggal ping ro jro kang jarot | nèng[120] jaba rusak tanggal têlu | sami jayanèki | yèn rusak samya rusak | raharja sami raharja ||

19. tanggal ping pat jayèng jawi | tanggal ping lima jaya jro | tanggal ping nêm ramya kaping pitu | jaya kang nèng jawi | ping wolu jro kang jaya | tanggal kaping sanga ramya ||

20. ping sêpuluh jayèng jawi | ping sêwêlas jaya kang jro | kaping rolas ramya têlulasipun[121] |[122]

--- 7-8 : 125 ---

kang jaya ing jawi | patbêlas jro kang jaya | tanggal ping limalas ramya ||

21. nêmbêlas kang jayèng jawi (59) | pitulas kang ya[123] nèng jro | ping wolulas ramya lajêngipun | sangalas kang jawi | kalih dasa jro jaya | tanggal ping sêlikur ramya ||

22. dwi likur kang jayèng jawi | tiga likur kang jayèng jro | kawan likur ramya lima likur | kang jaya nèng jawi | nêm likur jro kang jaya | tanggal pitu likur ramya ||

23. wolu likur jaya jawi | sanga likur kang jaya jro | tigang dasa ramya lah wus puput | pêngetangirèki | kalamudhêng lan raja | muka kanthine tan pisah ||

247. Kinanthi

1. ya ta ngawirya katêlu | minggu tan ana kêrsa ngling | tan jumbuh raosing dria | gèsèh tan condhong ing kapti | arsa muwus mênggah-mênggah | tan pati kêsdu ing galih ||

2. Jèngrêsmi micarèng kalbu (60) | kèngêtan wuwusirèki | ki tua ing Padhangean | Wargasastra dènira ngling | jarwaning panitisastra | sêrambut datan anilib ||

3. kayêktèn lèlèjêmipun | sêdaya kang sami linggih | tan ambèthèk kawistara | sêmune angincim-incim | muncêrêng lir kucing mulat | ulam kang tan dèn sasabi ||

4. Jèngraga Kulawiryèku | kêpagol pêgêl kang galih | liriking para durjana | tan ana kang wruh ing bêcik | cipta yèn acak prêkara | ing mêngko mrih angalani ||

5. dadya sumuk netya rêngu | tan beda Kulawiryèki | kalêkêde wus kêdhadha | mapan ing tyas èsmu runtik | tinekadkên suranira | datan nêdya angoncati ||

6. marêngut netyanya sêndhu | Nuripin tyasira sêdhih | mulat ing para durjana | gunêman pating barisik | sinamur sambi sêrètan | kang guywan myang kang bibincil ||

7. Nuripin ngêpin[124] ngênês ing kalbu (61) | pyang-pyangan tan duwe ati | kêlangkung ajrih kumrengkang | rêp nguyuh tan wani mijil | kêmpunge makênêng lara | kêbêlêt nguyuh tan sipi ||

8. mengkad-mengkod dènya lungguh | muring-muring jroning ati | bilah uyuh iki beka | sabêne nora kadyèki | de tan warêg dening toya | kudu nguyuh bae iki ||

9. yèn nuju kêsamur wuwus | Nuripin angègès lampit | galar winêngkang supaya | bisa nguyuh ing gonèki | yèn kala tan ana mojar | ingampêt uyuhirèki ||

10. lamun gumêdêr anggumuyu[125] (62) | gya nguyuh kumrowok pêsing | Ki Wirya nolih lon mojar | dudu wong setan Nuripin | ambakna nguyuh gêndhila | mêngko ga nyikut wong mami ||

11. nora mênêng-mênêng nguyuh | kêparat edan Nuripin |

--- 7-8 : 126 ---

sêsore nguyuh ping sanga | kêjaba kang tan wruh mami | sêmangsa yèn daktapuka | cocotmu jêngat anjondhil ||

12. Nuripin abêkah-bêkuh | jrih umatur dèn dukani | Jèngraga mèsêm tumingal | mring paman ambêkis ririh | Ki Candragêni lon mojar | mringawirya kèn aguling ||

13. kang ngaturan datan ayun | mêksih sêkeca alinggih | Candragêni malih mojar | mring roange durjanèki | lan lakuning naga dina | têlu iku aywa lali ||

14. dhihin kalamudhêngipun | ping ro raja muka iki | katêlu lan naga dina | rujukna parênging bêcik | yèn wus padha bêcikira | tri prêkara iku pêsthi ||[126]

15. tan ana kuatiripun (63) | sasat mêthik wohing ranti | luput ing guna sêrana | pekan pêndhêman piranti | tulak tumbal japa mantra | miwah sastra pinêdhati ||

16. naga dina lampahipun | witing dina Ngakad nênggih | iku marêp ngalor ngetan | yèn dina Sênèn marêngi | marêp ngetan bênêr gyanya | yèn dina Sêlasanèki ||

17. ngidul ngetan arêpipun | lamun dina Rêbo nênggih | marêp ngidul bênêr gènya | kêlamun ing dina Kêmis | marêp ngidul ngilèn naga | yèn dina Jumuahnèki ||

18. ngalor ngulon arêpipun | lamun dina Sênèn nênggih | marêp ngalor bênêr gyanya | wus jangkêp naga winilis | poma-poma sira padha | anggonên kang tri prêkawis ||

19. lan malih prantining laku (64) | kang nganggo wong dadi tindhih | dèn arani nujum jaya | apês ungguling pakêrti | sarat gawea pêngarsa | sulih pacalèng pakêrti ||

20. prang nadyan totohan iku | myang padu rêbat prêkawis | kêlamun dina Jumuah | wong lêkêr wêdananèki | andik tingale digdaya | anèng lor jayanirèki ||

21. kalahane wong kang mêsum | kidul pohanirèki[127] |[128] yèn dina Sêptu kang jaya | wong kang mêsum talup lutih | nèng kidul pomahanira | kang kalah wong tipis rai ||

22. ingkang lèr pemahanipun | yèn dina Ngakad wong tipis | wêdanane kang ajaya | lor kilèn pomahanèki | kalahane wong dhêdhampak | lèr kilèn pomahanèki ||

23. yèn ing dina Sênènipun (65) | wong dhêdhampak kang jayadi | lor kulon pomahanira | wong ngrangkung kalahanèki | kidul kulon pomahanya | yèn dina Sêlasa nênggih ||

24. kang digdaya wong angrangkung | kidul kilèn gyanirèki | wong edhor pêngawak Sêmar | puniku kalahanèki | kilèn lêrês wismanira | nulya dina Rêbonèki ||

25. wong edhor kang digdayèku | lor kulon pomahanèki | puniku ingkang ajaya | kalahane wong dêdêling | kidul wetan pomahanya | kêlamun ing dina Kêmis ||

26. wong kang adêdêling lurus | kang digdaya ing pakêrti |

--- 7-8 : 127 ---

kidul wetan pomahanya | wong lêkêr kalahanèki | lor bênêr pomahanira | lan ana kanthine malih ||

27. ing dina Jumuah wau (66) | wong kang lêkêr ulat andhik | digdayane akanthia | wong edhor pawak Nyamêri[129] | iku kang anjunjung jaya | prayoga kinarya kanthi ||

28. kêlamun ing dina Sêptu | wong kang mêsum talum[130] lutih | kang digdaya akanthia | wong kang lurus adêdêling | dadya pênjunjunging jaya | sêlamêt ginawe kanthi ||

29. yèn ing dina Ngakadipun | wong tipis wêdananèki | digdayane akanthia | wong lêkêr tingale andik | yèku kang anjunjung jaya | sêntosa dènira kanthi ||

30. yèn ing dina Sênènipun | wong ingkang dhêdhampak nênggih | digdayane akanthia | wong kang talup lutih-lutih | prakosa anjunjung jaya | prayogane kang kinanthi ||

31. yèn dina Sêlasanipun (67) | wong kang ngrangkung kang linuwih | digdayanya akanthia | wong kang wêdanane tipis | kang mawa anjunjung jaya | rahayu kêlawan kanthi ||

32. yèn ing dina Rêbonipun | wong edhor pawak Semari | digdayane akanthia | wong dhêdhampak kang pinilih | sayêkti anjunjung jaya | tan larang kinarya kanthi ||

33. yèn ing dina Kêmisipun | wong lurus ingkang dêdêling | aywa pisah akanthia | wong ingkang ngrangkung puniki | saèstu anjunjung ya[131] | sarate ingkang kinanthi ||

34. tamat kang nujum jayèku | lakuning wong dadi tindhih | yèku lamun sira padha | ngrèh wong akèh ing karyèki | tan kêrona amiliha | wong anom ingkang nujoni ||

248. Sinom

1. Candragêni malih mojar (68) | pituhunên iku bêcik | yèn laku gêdhe kewala | nujum jaya aywa lali | dene yèn laku cilik | tri kae mau wus cukup | kalamudhêng lan raja | muka naga dinanèki | tan kuatir yèn sira tumêmên nganggya ||

2. saurmanuk pra durjana | inggih kadospundi malih | kêlamun tan mituhua | ingèlmi ingkang pinuthi[132] | suprih lujênging kardi | wong sampun dèn tohi umur | yèn ta tan ngimanêna | angangkah wilujêngnèki | datan gadhah umur pamèr lan pêdinan ||

3. ginuyu roange samya | Ki Lutungmènglèng guyoni | yèn mojar Si Kêthèkmingkar | angguyokake wong linggih | paribasan wong angling | bisa mati kaping pitu | rinampog tinugêla | apan bisa urip malih | iku prie apora umur pameran ||

4. patine umur pêdinan (69) | umur pamèr urip malih | mara ta yèku rasakna | kèhing wong ana kang sêkti | Kêthèkmingkar nauri |

--- 7-8 : 128 ---

e lah ya iku ta êmbuh | mung ngrungu ing pocapan | kang mati bisa rip malih | aji pancasona mawa bisa gêsang ||

5. pèkne mêngkonone ingwang | maune ia wus ngaji | jaya aji pancasona | man[133] akèh wêjani mami | kêlasa bantal abrit | lan lawon sakêbar rurub | myang jambe suruh pisang | tindhihe wutuh rong anggris | kang amuruk Ki Gagang-aking ing Mênggah ||

6. wus cakêp padha sêdhela | nanging lakune ngluwihi | abot arang wong kêduga | mutih patang puluh ari | pati gêni sapta ri | sartane karo ambisu | malêbu ing kuburan | gêrowong kang dèn ênggoni | datan mê[134] yèn tan wusing pitung dina |[135]|

7. ngong lakoni tapanira (70) | durung tutug wangênèki | kasêlak sok ingong nyuthak | sun angkati wali-wali | lawas-lawasing sasi | ambungkah batal tan tutug | kongsi saprene ia | nora tutug-tutug mutih | durung ngandêl tyasngong aji pancasona ||

8. ginuyu kiwa têngênya | latah Lutungmènglèng angling | bênêr lèhmu tan patia[136] | tapamu nora dumugi | kabèh kadya sirèki | ngaji pancasona iku | nanging arang kang kuat | yèn kuat mêsthi sayêkti | Mêrak-jamprong gumuyu sumambung mojar ||

9. lèhira angaji panca- | sona mring Ki Gagang-aking | sakuloning Bubuk ika | ing Mênggah ancala cilik | Lutungmènglèng nauri | lan Kêthèk-mingkar sumaur | inggih mangsa wontêna | Ki Gagang-aking kêkalih | namung ngriku Ki Gagang-aking ing Mênggah ||

10. lèhmu ngaji pancasona (71) | têka seje lawan mami | tapanipun yèn manira | turu patang puluh ari | sêdina lan sêwêngi | apan tangi kaping pitu | apan mangan kaliang | wus datan nganggo jêjarit | ia sarta ambisu yèn dhèhèm batal ||

11. mêngkono yèn mungguh ingwang | gwaningong ngaji duk uni | Ki Lumut ing Panarukan | ing Cêpidhas wukir cilik | akèh ingkang guroni | wong Bali Madura mriku | sumawana wong Jawa | kang samya ulah kasêktin | akèh bae kang kêtrima jayanira ||

12. mara prie ucapêna (72) | ajimu pancasonèki | yèn gèsèh kêlawan ingwang | wuruke Ki Gagang-aking | Lutungmènglèng ngling ririh | mathênthêng ngapalkên ngèlmu | ajiku pancasona | ana wiat jroning bumi | surya murub ing bantala bumi sapta ||

13. anêlahi sabuana | raina tan kêna wêngi | urip tan kênaning pêjah | sun pêngawak jagad iki | amati nora mati | tlêncêng gêni tanpa kukus | clêng culêng clêng culênga | kasangga ibu Prêtiwi | tangi dhewe urip dhewe anèng jagad ||

14. musthika lananging jaya | jayane Rawana aji | hêm aku si pancasona | ratuning nyawa sêkalir |

--- 7-8 : 129 ---

Mêrak-jamprong ngèsêmi | sarya lon dènira muwus | apa mung sakêndhaga | tan ana lanyare malih | Lutungmènglèng ngling inggih mung sakêndhaga ||

15. Kêthèkmingkar nambung sabda (73) | kakang Mrak-jamprong dospundi | aji dika pancasona | Mrak-jamprong nauri aris | dene ing aji mami | pan mêngkene ing mèlipun | sang aji abisana | makutha raja sinêkti | jati maya mrub sacakraning gilingan ||

16. manêngjud jatining Suksma | Sukma wasesa sêjati | Suksma jatining manungsa | yèngsun kang ban[137] Sukmadi |[138] tan ana angloroni | mung ingsun ratuning umur | urip tan kênèng pêjah | langgêng uripku pribadi | risik putih tangia mulya wisesa ||

17. sun sang aji abisana | sabwana tan ana urip | hêm hêm turaba-turaba | pan sarwi anatab bumi | tan ambêkan kaping tri | jroning gawe nora idu | kang samya gunêm jaya | bêdhêdhêg tan ana ering | ngiras umbag kaprawiraning durjana ||

18. Candragêni mèsêm mojar (74) | sarwi nyêrèt turon miring | liangngakukan[139] bantal |[140] pacitane rujak ati | maring ing kono bêcik | padha ngapalêna ngilmu | ngiras pêpagêr awak | ing wêngi ngapalkên aji | kêtabêlan kêmayan sisirêp jaya ||

19. dadya tan ana riringa | dènira ngapalkên aji | Ki Kuwukmingkar rêrasan | kêlawan Ki Kêndhilwêsi | prie kang Kêndhilwêsi | sisirêpmu ingkang ampuh | nauri êng hêh ia | mêngkene sisirêp mami | si Jêgod karubuhan gunung prakêmpa ||

20. mati dhase rip buntutnya | wong sakêthi padha mati | wong salêksa padha wuta | wong sèwu turu kêpati | pan ora tangi-tangi | yèn tan sun nangèkên iku | nulya sawur kêmaya | yèn sawur tan tibèng siti | pêsthi tan ana nglêsêd kang duwe omah ||

21. sira prie sirêpira (75) | Ki Kawuknasak nauri | ajiku si begananda | têdhuh dhipêt kapulut ing | naga pasat[141] tan osik | jublêg mênêng kaya watu | hêm wuta wuta wuta | cat cabak sêtêngah mati | aja obah molah bancèt ana ula ||

22. nulya asawur kêmayan | anjêthèt gêdhèg ping siji | yèn adhêm gêdhège tandha | kang du[142] omah lir mati | kèh linge dujanèki[143] | kang samya ngapalkên èsmu | jêjapa jaya-jaya | kadigdayan ing kasêktin | pan sajuru jurudêmunge kang jaya ||

 

---

1	§ prayoginipun: dluang. (kembali) § prayoginipun: dluang.
2	§ prayoginipun: anggrêmanana. (kembali) § prayoginipun: anggrêmanana.
3	§ prayoginipun: mingsêr. (kembali) § prayoginipun: mingsêr.
4	§ prayoginipun: rungkudan. (kembali) § prayoginipun: rungkudan.
5	§ prayoginipun: we. (kembali) § prayoginipun: we.
6	§ prayoginipun: lampahira. (kembali) § prayoginipun: lampahira.
7	§ prayoginipun: dhusun. (kembali) § prayoginipun: dhusun.
8	sru. (kembali) sru.
9	§ utawi: beda. (kembali) § utawi: beda.
10	§ mupid? (kembali) § mupid?
11	mêsakake. (kembali) mêsakake.
12	§ langkung sawanda, kabucal: Nu. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: Nu.
13	§ prayoginipun: gendhongan. (kembali) § prayoginipun: gendhongan.
14	§ prayoginipun: kingkine. (kembali) § prayoginipun: kingkine.
15	§ prayoginipun: tinunjung. (kembali) § prayoginipun: tinunjung.
16	§ wêlingèn? (kembali) § wêlingèn?
17	§ prayoginipun: prayogèng. (kembali) § prayoginipun: prayogèng.
18	§ prayoginipun: ancala. (kembali) § prayoginipun: ancala.
19	pêdhadhahan. (kembali) pêdhadhahan.
20	§ prayoginipun: Parantèn. (kembali) § prayoginipun: Parantèn.
21	§ prayoginipun: andêdêr. (kembali) § prayoginipun: andêdêr.
22	§ dhêku. (kembali) § dhêku.
23	§ prayoginipun: kang. (kembali) § prayoginipun: kang.
24	§ prayoginipun: sigra. (kembali) § prayoginipun: sigra.
25	idaja-a. (kembali) idaja-a.
26	§ langkung sawanda, kabucal: a. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: a.
27	§ prayoginipun: pandam. (kembali) § prayoginipun: pandam.
28	inutus. (kembali) inutus.
29	§ prayoginipun: wêcana. (kembali) § prayoginipun: wêcana.
30	§ prayoginipun: Arsèngbudi. (kembali) § prayoginipun: Arsèngbudi.
31	kumêdah. (kembali) kumêdah.
32	§ prayoginipun: kadi mina. (kembali) § prayoginipun: kadi mina.
33	Kurang satu suku kata: kadi mina amanggih warih. (kembali) Kurang satu suku kata: kadi mina amanggih warih.
34	§ prayoginipun: samyenggar. (kembali) § prayoginipun: samyenggar.
35	§ prayoginipun: sumungkuwèng. (kembali) § prayoginipun: sumungkuwèng.
36	§ kirang sawanda, kawêwahan: yu [rahayu]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: yu [rahayu].
37	§ prayoginipun: sumungku. (kembali) § prayoginipun: sumungku.
38	§ prayoginipun: tokid. (kembali) § prayoginipun: tokid.
39	§ prayoginipun: anikêlakên. (kembali) § prayoginipun: anikêlakên.
40	§ langkung sawanda, kabucal: mu. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: mu.
41	§ kirang sawanda, kawêwahan: kè [pakèwêding]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kè [pakèwêding].
42	§ prayoginipun: ing dalêm. (kembali) § prayoginipun: ing dalêm.
43	§ prayoginipun: ratri. (kembali) § prayoginipun: ratri.
44	§ prayoginipun: sêlamba. (kembali) § prayoginipun: sêlamba.
45	§ prayoginipun: tan. (kembali) § prayoginipun: tan.
46	§ prayoginipun: takbirira. (kembali) § prayoginipun: takbirira.
47	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [angacarani]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [angacarani].
48	§ prayoginipun: anak. (kembali) § prayoginipun: anak.
49	Kurang satu suku kata: lah inggih anakmas bagus. (kembali) Kurang satu suku kata: lah inggih anakmas bagus.
50	lulungsiran. (kembali) lulungsiran.
51	§ prayoginipun: sumêngka. (kembali) § prayoginipun: sumêngka.
52	§ prayoginipun: nênggêl. (kembali) § prayoginipun: nênggêl.
53	§ prayoginipun: grigoh. (kembali) § prayoginipun: grigoh.
54	§ kirang sawanda, kawêwahan: ka [sêngkane]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ka [sêngkane].
55	§ utawi: kuagang. (kembali) § utawi: kuagang.
56	§ prayoginipun: cêdhak têmên. (kembali) § prayoginipun: cêdhak têmên.
57	Kurang satu suku kata: cêdhak têmên lèhira linggih. (kembali) Kurang satu suku kata: cêdhak têmên lèhira linggih.
58	§ kirang sawanda, kawêwahan: bu [bubulira]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: bu [bubulira].
59	kula. (kembali) kula.
60	§ prayoginipun: kêponggene. (kembali) § prayoginipun: kêponggene.
61	§ langkung kalih wanda, kabucal: panas. (kembali) § langkung kalih wanda, kabucal: panas.
62	§ prayoginipun: paman. (kembali) § prayoginipun: paman.
63	Têgarèn. (kembali) Têgarèn.
64	§ prayoginipun: toyastuti. (kembali) § prayoginipun: toyastuti.
65	Lebih satu suku kata: samya siram mèt toyastuti. (kembali) Lebih satu suku kata: samya siram mèt toyastuti.
66	§ kirang sawanda, kawêwahan: ga [gajêg]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ga [gajêg].
67	§ prayoginipun: capang rinanggah. (kembali) § prayoginipun: capang rinanggah.
68	§ prayoginipuin: ayun. (kembali) § prayoginipuin: ayun.
69	Kurang satu suku kata: katri kawlas ayun mangke. (kembali) Kurang satu suku kata: katri kawlas ayun mangke.
70	§ prayoginipun: sar-saran. (kembali) § prayoginipun: sar-saran.
71	§ prayoginipun: wontêna. (kembali) § prayoginipun: wontêna.
72	Kurang satu suku kata: paman punapa wontêna. (kembali) Kurang satu suku kata: paman punapa wontêna.
73	§ prayoginipun: kêplanggrang. (kembali) § prayoginipun: kêplanggrang.
74	§ prayoginipun: sêlak ginraitanan. (kembali) § prayoginipun: sêlak ginraitanan.
75	Kurang satu suku kata: yèn sêlak ginraitanan. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn sêlak ginraitanan.
76	§ kirang sawanda, kawêwahan: thang [bathang]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: thang [bathang].
77	§ kirang sawanda, kawêwahan: ra [ngarani]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ra [ngarani].
78	§ prayoginipun: rahab. (kembali) § prayoginipun: rahab.
79	Kurang satu suku kata: yèn sanake pêsthi rahab tinêmuan. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn sanake pêsthi rahab tinêmuan.
80	sinèrèt. (kembali) sinèrèt.
81	§ prayoginipun: Kulawirya nyampingipun. (kembali) § prayoginipun: Kulawirya nyampingipun.
82	Kurang satu suku kata: Kulawirya nyampingipun. (kembali) Kurang satu suku kata: Kulawirya nyampingipun.
83	§ kailèn? (kembali) § kailèn?
84	§ prayoginipun: ajrih. (kembali) § prayoginipun: ajrih.
85	§ kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêsêmon]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêsêmon].
86	§ ingajêng mungêl: Brajalintang. (kembali) § ingajêng mungêl: Brajalintang.
87	§ prayoginipun: cinukit. (kembali) § prayoginipun: cinukit.
88	§ prayoginipun: aglis. (kembali) § prayoginipun: aglis.
89	§ ingajêng mungêl: Gêmlangserang. (kembali) § ingajêng mungêl: Gêmlangserang.
90	§ kirang sawanda, kawêwahan: u [tau]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: u [tau].
91	§ ing babon wiwit: pun Jarangas duk ngampak ing Pulung, dumugi: wong nênêm pêngarêpipun, mungèl kaping kalih. (kembali) § ing babon wiwit: pun Jarangas duk ngampak ing Pulung, dumugi: wong nênêm pêngarêpipun, mungèl kaping kalih.
92	§ prayoginipun: Candragni. (kembali) § prayoginipun: Candragni.
93	Lebih satu suku kata: Candragni malih muwus. (kembali) Lebih satu suku kata: Candragni malih muwus.
94	§ langkung sawanda, kabucal: a. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: a.
95	Mulai bait ini diceritakan perhitungan baik buruknya waktu/hari untuk berbuat jahat atau perilaku pencuri. (kembali) Mulai bait ini diceritakan perhitungan baik buruknya waktu/hari untuk berbuat jahat atau perilaku pencuri.
96	§ prayoginipun: pacak. (kembali) § prayoginipun: pacak.
97	§ prayoginipun: ngantèn. (kembali) § prayoginipun: ngantèn.
98	§ langkung sawanda, kabucal: ki. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ki.
99	§ limrahipun sêpada-padanipun: nêm larik. (kembali) § limrahipun sêpada-padanipun: nêm larik.
100	§ kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêsanga]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêsanga].
101	§ prayoginipun: nulyandhok. (kembali) § prayoginipun: nulyandhok.
102	§ prayoginipun: kala. (kembali) § prayoginipun: kala.
103	§ prayoginipun: pacak. (kembali) § prayoginipun: pacak.
104	Kurang satu suku kata: wetan lampah kidul suwung kilèn pacak. (kembali) Kurang satu suku kata: wetan lampah kidul suwung kilèn pacak.
105	§ kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêsanga]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêsanga].
106	§ mèh sami kalihan pada no. 32. (kembali) § mèh sami kalihan pada no. 32.
107	§ prayoginipun: pacak. (kembali) § prayoginipun: pacak.
108	§ kirang sawanda, kawêwahan: la [kala]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: la [kala].
109	§ ing babon kasêrat: sonya utawi sunya. (kembali) § ing babon kasêrat: sonya utawi sunya.
110	§ prayoginipun: Kaliwonya. (kembali) § prayoginipun: Kaliwonya.
111	Kurang satu suku kata: gya Kêmis Kaliwonya. (kembali) Kurang satu suku kata: gya Kêmis Kaliwonya.
112	§ kirang sêlarik. [Kurang satu gatra 7a. Kamajaya (1985): Êsri ing kilèn dhawah (Pupuh 564.11.5)]. (kembali) § kirang sêlarik. [Kurang satu gatra 7a. Kamajaya (1985): Êsri ing kilèn dhawah (Pupuh 564.11.5)].
113	§ kirang sawanda, kawêwahan: dul [kidul]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: dul [kidul].
114	§ langkung sawanda, kabucal: pa. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: pa.
115	§ prayoginipun: pacak. (kembali) § prayoginipun: pacak.
116	Kurang satu suku kata: têngah pacak sri wetan. (kembali) Kurang satu suku kata: têngah pacak sri wetan.
117	§ prayoginipun: Lêginya. (kembali) § prayoginipun: Lêginya.
118	Kurang satu sutu kata: ing dintên Sêtu Lêginya. (kembali) Kurang satu sutu kata: ing dintên Sêtu Lêginya.
119	§ kirang kalih wanda, kawêwahan: nulya. (kembali) § kirang kalih wanda, kawêwahan: nulya.
120	§ kirang sawanda, kawêwahan: kang. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kang.
121	§ prayoginipun: tlulasipun. (kembali) § prayoginipun: tlulasipun.
122	Lebih satu suku kata: kaping rolas ramya tlulasipun. (kembali) Lebih satu suku kata: kaping rolas ramya tlulasipun.
123	§ kirang sawanda, kawêwahan: ja [jaya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ja [jaya].
124	§ langkung kalih wanda, kabucal: ngêpin. (kembali) § langkung kalih wanda, kabucal: ngêpin.
125	§ langkung sawanda, kabucal: mu. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: mu.
126	Mulai bait ini diuraikan tentang 'naga dina' untuk mengetahui cara-cara menghindari hal-hal yang tidak baik; begitu pula diuraikan hal-hal yang terkait dengan ilmu 'nujum'. (kembali) Mulai bait ini diuraikan tentang 'naga dina' untuk mengetahui cara-cara menghindari hal-hal yang tidak baik; begitu pula diuraikan hal-hal yang terkait dengan ilmu 'nujum'.
127	§ prayoginipun: pomahanirèki. (kembali) § prayoginipun: pomahanirèki.
128	Kurang satu suku kata: kidul pomahanirèki. (kembali) Kurang satu suku kata: kidul pomahanirèki.
129	§ prayoginipun: nyêmari. (kembali) § prayoginipun: nyêmari.
130	§ prayoginipun: talup. (kembali) § prayoginipun: talup.
131	§ kirang sawanda, kawêwahan: ja [jaya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ja [jaya].
132	pinusthi. (kembali) pinusthi.
133	§ prayoginipun: pan. (kembali) § prayoginipun: pan.
134	§ prayoginipun: mêtu. (kembali) § prayoginipun: mêtu.
135	Kurang satu suku kata: datan mêtu yèn tan wusing pitung dina. (kembali) Kurang satu suku kata: datan mêtu yèn tan wusing pitung dina.
136	§ prayoginipun: pitaya. (kembali) § prayoginipun: pitaya.
137	§ prayoginipun: badan. (kembali) § prayoginipun: badan.
138	Kurang satu suku kata: yèngsun kang badan Sukmadi. (kembali) Kurang satu suku kata: yèngsun kang badan Sukmadi.
139	§ prayoginipun: liangan têkukan. (kembali) § prayoginipun: liangan têkukan.
140	Kurang satu suku kata: liangan têkukan bantal. (kembali) Kurang satu suku kata: liangan têkukan bantal.
141	§ prayoginipun: pasa. (kembali) § prayoginipun: pasa.
142	§ kirang sawanda, kawêwahan: we [duwe]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: we [duwe].
143	§ prayoginipun: durjanèki. (kembali) § prayoginipun: durjanèki.