Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 265–280)

265. Kinanthi

1. wus lêpas ing lampahipun | ngidul ngetan urut mêrgi | wanci wus wisaning karya | nampak palêstrèning kali | kali Longsor urutira | ingandhap kang dèn sabrangi ||

2. nètèr ing palêstrèn laju | kewala dènya lumaris | ararywan pinggiring sêndhang | kayoman pinggiring mêrgi | ing wanci têngange surya | raryan anèng sor waringin ||

3. papane kêlangkung seyub | gayam pilang asêm têkik | sengon wuni lan mandira | mêlatar kêlangkung rêsik | sêndhang Baga wastanira | parerenan wong lumaris ||

4. nèngriku pan sami adus (225) | pikantuk angaring-aring | Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri Ki Kulawiryèki | samya siram anèng sêndhang | sêdaya ingkang umiring ||

5. kasêgêran dènya adus | nèng sêndhang Baga awêning | sawusnya dènya asiram | lajêng ngambil toyastuti | samya wêktu anèng sela | kumalasa lus arêsik ||

6. kang lagya awêktu luhur | Jayèngrêsmi Jayèngragi | Kulawirya lan santrinya | Ragamênggala pêtinggi | angrukti sêsangonira | bucu dhêdharan sinaji ||

--- 7-8 : 171 ---

7. kang wêktu luhur bakda wus | tata dènira alinggih | nèng tlacaring oyod wrêksa | numpang padhas atos rêsik | Ki Ragamênggala gêpah | nyaoskên saosanèki ||

8. ki ki[1] pêtinggi sigra nuduh (226) | mring desa ngambil woh tiris | lan lantingan kang prayoga | sukur lan bêkêle prapti | kang tinuduh sigra mentar | marang ing dhusun Wanasri ||

9. tan antara praptanipun | dawêgan katur lan kêndhi | Ragamênggala ris sojar | dene ku gocone[2] prapti | lah Wiranangga muliha | saanane turêna glis ||

10. kang tinuduh gupuh-gupuh | ngambil susuguhirèki | nyamikan kang pala-pala | tan antara praptèngarsi | Ragamêngga[3] turira |[4] sumangga paduka bukti ||

11. kang ngaturan gya tuturuh | Ki Wirya mèsêm sarya ngling | gaco mêkotên punapa | matur wus caranya ngriki | gaco inggih bêkêl desa | Nuripi[5] gumuyu angling ||

12. tèsèke kang pundi niku | punapa bendha kêmiri | bisa agawe bêbasan | sanak-sanak kene iki | Ragamênggala saurnya | wus tatane tiang ngriki ||

13. ya ta kang samya tuturuh (227) | pikantuk dènira bukti | èsmu ragi kêlantihan | enjing praptèng surya lingsir | samya tan ana riringa | nèng satêpining we wêning ||

14. wus antaranira nutug | luaran dènira bukti | Ragamênggala agêpah | nyarik sinungkên pêmburi | dhêdharan lumadyèngarsa | wowohan kang manis-manis ||

15. ginawe nyamikanipun | pêmangsêg pangusap amis | lorodan samya tinadhah | royoman mangan pênyarik | pêtinggi saroangira | tanapi santri Nuripin ||

16. ting kucapah rêbut puluk | sêmada kêncot kalingsir | nutug warêg dènya mangan | wisan Nuripin ngèrèni | sêkul ulame bebasan | Nuripin mêksih gêmêti ||

17. upa nempol kang nèng janur (228) | pinuluk tabêting ragi | Kulawirya ngling anêntak | hus-hus bêgêjil Nuripin | sêmangsane yèn amangan | lèhmu dudu wong kêpati ||

18. lir su buntung nglêthak balung | wis tan mikir isan-isin | ana ngalas ana ngomah | nora dèn marèn-marèni | nisthakake satingkahnya | ngong myat sok kudu anggêdhig ||

19. wasisan janure iku | mamahên aja na kari | Ki Nuripin kumarengkang | ngacêmut grunêngan angling | nora kêna wong mêmangan | apora sêwarêgnèki ||

20. mangan karèn kari balung | kur ijèh klapruting daging | batur pangane sêpira | gung gawe sok dèn dukani | samya ginuyu ing kathah | Ripin binêndon tan ajrih ||

21. Jayèngrêsmi ngandika rum (229) | kadipundi kang pêtinggi | ingkang pinaran ing lampah |

--- 7-8 : 172 ---

punapi mêksih atêbih | ing kêrajan Lêmbuasta | paran wus cêlak singriki ||

22. Ki Ragamênggala matur | inggih sêdintên dumugi | lamun lampah sinampyênga | tan kantos suruping rawi | sumangga kêrsaning lampah | kau[6] dhatêng umiring |[7]|

23. Jèngrêsmi malih amuwus | sengganipun kang pêtinggi | lampah nênanggung kewala | pundi pêngampiranèki | ki pêtinggi aturira | yèn mêkotên kêrsanèki ||

24. inggih wontên ingkang mungguh | prayogi yèn dèn ampiri | ngrika ing Trênggalèk-wulan | kêdhunging lèpèn Kêlampih | kêdhung Bagong wastanira | ulamipun anglangkungi ||

25. kathah gêng-agêng kadulu (230) | ulam nèng jron kêdhung kèksi | Jèngrêsmi kêlangkung suka | angling lah inggih prayogi | anulya laju umangkat | anjurudêmung ing mêrgi ||

266. Jurudêmung

1. lingsir kulon wayahira | dènira samya ruruntung | anèng pagalêngan dulur | turut pagêr patimunan | nulyanjog tirah mêrga gung | kathah dhusun kang kamêrgan | desa sri langên kadulu ||

2. kanan keri pêsabinan | têgal pêgagan atulus | ing wanci wus ra[8] ngucul | samya ngon mring ara-ara | anunggang maesa lêmbu | pêcute asasêletan | agêdrah bungah anglindhung ||

3. sindhenan mêlang-mêlungan | gêng alit rare akumpul | pating jarêlèh akukuk | golongan ajak-ajakan | kumpulan saroangipun | samya arêbut pakonan[9] | bandhilan surung-sinurung ||

4. raryangon samya pêrangan (231) | aramya balangan watu | ana kang kêtuju buncur | surake asru gar-gêran | bocah prangan dangu-dangu | saya kèh dadi wong tua | tulung mring nak putunipun ||

5. arame gacar-ginacar | sikêp gêgaman prang pupuh | granggang towok sligi pênthung | talêmpak pêdhang kalewang | krêbin pistul myang darêbus | saya sru surake gumrah | kang curna ginawa mundur ||

6. kang samya mahawèng mêrga | randhat ngrêrangu andulu | mring wong prangan ramya umyung | rok-rinok anèng pangonan | Ragamênggala amuwus | andêlna wong ing Pandhakan | wis mungsuhe lan wong Munggur ||

7. wong padha sok dhêmên prangan (232) | têkan bocah ijèh kuncup | gisau bandhilan watu | sok pranga wiwitan bocah | Ki Kulawirya amuwus | gih talah niku wong paprangan[10] | punapi ingkang rinêbut ||

8. rinewang godrès ludira | Ragamênggala umatur | duka dalêm mawènipun | mung isin kasoran êdak | datan lêt sêtêngah taun | mèh tan wontên wulan bêlang | asring prang busur-binusur ||

9. pêpêjah pating jalêmpah |

--- 7-8 : 173 ---

prandene tan kawus-kawus | dhasare sami kêpaung | huh mara ta kowe modar | sapa kae kang kaburu | jêk wong Pandhakan sing kalah | nauri roange muwus ||

10. yèn mêksih Ki Malangrana | Malangjaya Ki Mrêdadu | wong Pandhakan tan sor pupuh | mila ramya gantya gacar | de jêjadhuge wong Munggur | kemase Jayawirota | Wirantaka Matangganjur ||

11. wus tandhing duk mêksih jabang (233) | wong Pandhakan lan wong Munggur | bubar-bubar prang yèng[11] surup | bature pating galobrah | samya tatu kadhang lampus | wit bandhilan jarak cina | sami bocah nulya sêpuh ||

12. mati muspra tanpa kara | Nuripin gumuyu muwus | lah inggih niku prèhipun | dèn rewangi kraya-raya | tan etung ing lara lampus | paribasan kae ana | kumriwik dadi gumrujug ||

13. e e kae kêprie ta | wong siji dèn krubut pitu | sinog[12] baya jur nyunyur |[13] o lah sida kêtiwasan | pêsthi kae banjur lampus | bilah saya rame ika | tan ana kêdhotan têguh ||

14. kêjaba bae nyambata (234) | marang dara kenthol bagus | wuragil Kulawiryèku | iba kaya apa mana | Ki Wirya mèsêm amuwus | Pin kowe bae nampunga | têngahana ing prang pupuh ||

15. tangtangên kabèh wong ika | sêdhengah dadi mungsuhmu | Nuripin mlongo mêcucu | sarya ngling we-uwe bilah | dede pabênan puniku | bok sampun susah kên mrika | ngriki kemawon gih êmpun ||

16. pinênthung sêk tan kêlawan | alêstari lulus mujung | botên ngathahi pêkewuh | yèn mawi mrika dahnea | iba-iba raosipun | gêgaman ingkang tumiba | ting wikana sakitipun ||

17. pêjah botên têka pêjah | ing pêjahe kintênipun | ngèwèg-èwèg raosipun | samya ginuyu ing kathah | Jèngraga mèsêm amuwus | mati thithik yèn sêmoa | kacèk nganggo titir umyung ||

18. rinayap marang wong kathah (235) | Nuripin mêrèngès matur | botên kêpengin alampus | kadhang bau suku ical | ting cêruwil salong kantun | adho sêmoa punapa | sêmoane ajur mumur ||

19. sangsa[14] dadya paguywan | Jèngrêsmi mèsêm lon muwus | Nuripin bisa sumaur | mati bae-bae sungkan | apa ya Ripin kadyèku | umatur langkung noraga | o inggih-inggih saèstu ||

20. ya ta laju lampahira | turut tirahing mêrga gung | kang paprangan wus kêpungkur | kalingan ing desa-desa | prandene mêksih kêpêthuk | samya anonton paprangan | rare wong tua adulur ||

21. praptèng ing Trênggalèk-wulan (236) | turut pêdhadhahanipun | nikung mawèng ngetan laju | nampak ing têgal pêgagan | kali Kêlampih jogipun |

--- 7-8 : 174 ---

ing kêdhung Bagong wus prapta | samya rarywan amumucung ||

267. Pocung

1. wancinipun ing wêktu ngasar wus edhum | nèng pinggir narmada | turuting kali Kêlampih | samya suka rêna dènira araryan ||

2. apikantuk anèng sandhaping wreksa gung | trênggulun mandira | têkik pilang lan kêsambi | amêlatar rêsik kadya sinaponan ||

3. pinggir kêdhung Bagong watu kumlasa lus | langkung sri kawuryan | Jayèngrêsmi Jayèngragi | katri lawan ki wuragil Kulawirya ||

4. samyandulu ulam saisining kêdhung | gêng-agêng akathah | tan tarub[15] golonganèki | tambra palung rêng-arêng papar parêmas ||

5. gênti munggut abêbayakan ruruntung (237) | kang oyok-oyokan | sêtatane kadya janmi | samya ngambang pameran amrih kêtingal ||

6. esthanipun kadi nêmbrama mring tamu | ingkang lagya prapta | katêmbèn dènya ningali | yèn jalmaa samyarsa atur pêmbagya ||

7. ting kêcubuk tandhikan milar asêlur | molah wijah-wijah | abyakan sêbilik-bilik | pra ngawirya suka dènira tumingal ||

8. solahipun ulam kang nèng jroning kêdhung | lir ingon majanma | Jayèngrêsmi ngandika ris | ia bênêr tuture Ragamênggala ||

9. yèn ing kêdhung Bagong ulame kêlangkung | gêng-agêng akathah | iwak lanangan lan èstri | sakèh iwak tan ana kang mêngkonoa ||

10. gêng-gêngipun lan lêmu-lêmune iku | lir ingon rinêksa | pinakan ing sabên ari | dospundi puniku kang Ragamênggala ||

11. punapiku tan pinèt sêlaminipun (238) | de langkung akathah | Ragamênggala turnya ris | inggih botên wontên kang purun mundhuta ||

12. yan ing kêdhung Bagong agung ulamipun | wus kuna-makuna | minane sêdaya wingit | tan kengin[16] pinêndhêt sêdhengahing janma ||

13. inggih sampun mêkotên la-ilanipun | angkêre kêliwat | ing kêdhung Bagong puniki | dêlah ucêng saimêt tan kêna ngalap ||

14. gotèkipun pra sêpuh kang wau-wau | lèpèn Galèk-wulan | ing kêdhung Bagong puniki | warti ingon-ingonipun Menak Sopal ||

15. milanipun dêlasan mangke kêlangkung | gêng-agêng akathah | tan wontên purun mêndhêti | yèn pinêndhêt mêlarati tan kuawa ||

16. pan ginanggu kang mara bumi ing kêdhung (239) | gring laju prêlaya | padham sêkala tan urip | wênèh wontên kang mêndhêt edan angomyang ||

17. manahipun kêdah anyêmplung ing kêdhung | kêlêm tan kumambang | pêjah buthuk anèng kali | apan lajêng minangsa ing ulam kathah ||

18. botên dangu têlas tan wontên kang kantun | giris kang miarsa | katêlah dêlasan mangkin | tiang têbah samawana[17] ingkang cêlak ||

19. lingira rum Jèngrêsmi mring arinipun | miwah ingkang paman | lêrês ujaring pralabi[18] | watak ciri bumi desa mawa cara ||

--- 7-8 : 175 ---

20. nêgara gung mawa tata wus saèstu | e mêkotên paman | kados ta kêdhung puniki | wus labêting kabuyutan ila-ila ||

21. tiangipun sami muthi amituhu | mring kandha kang wus man | mantêp ing têp angluluri | dadya angkêring papan rèh sininggahan ||

22. anor wuwus kang paman myang antinipun (240) | malih angandika | ênggèh layak kang pêtinggi | tan maido ingong ring pitutur dika ||

23. lon umatu[19] inggih sawêg wêrtosipun | umum ingakathah | duka dalêm yêktinèki | pan mêkatên gotèkipun kang kawêntar ||

24. myat ing batur ki pêtinggi nulya muwus | e lah ngong kelangan | ya bênêr undangên aglis | kaki Wijakrêti ya ing Galèk-wulan ||

25. kang tinuduh sigra-sigra mentar gupuh | Jèngrêsmi kacaryan | mulat mina nèng we wêning | lir wirangrong ulame saking pangrongan ||

268. Wirangrong

1. langkung sukanirèng galih | myat mina nèng kêdhung Bagong | Ki Kulawiryajar yèn sun gugu | kang padha dera ngling | iwak angkêr mêngkana | gotèke Ragamênggala ||

2. jaman cêthèking[20] nguni (241) | Menak Sopal kang ngon-ingon | ijab laminira pirang taun | mêksih anglabêti | bêtèking kawingitan | tan ana wani anyamah ||

3. linge kangmasmu Jèngrêsmi | gèsèh lan graitaningong | suwene rêrasan kang sun dulu | ulate Si Ripin | lir kucing myat janada[21] | andêlêng ulam ngêlobak ||

4. thêk-thêkan kudu amancing | atine kêcangkol-cangkol | jrih ujaring kojah lamun iku | iwak mawa wingit | yèn ajaa akmas[22] |[23] ingkang nambungi warayat[24] ||

5. gèbès bae dèn kandhani | watak tan ngandêl ujar wong | katênta kalunta wus kêpatuh | gawene sok mancing | kongsi lali sêmbahyang | arang-arang luhur ngasar ||

6. kang dèn pêrlokên mung mancing (242) | karêm andhêm kèrêm gathok | ing besuk yèn modar dadi wrêgul | lingsang krandhahnèki | dhapure wus kêtara | wis mèmpêr blêg wrêgul lingsang ||

7. gumujêng kang putra kalih | myang ginuyu sêdayèng wong | Nuripin anjola amalêruk | kêdumêlan angling | ah[25] lae ya talah | wong kapanja sabên dina ||

8. Jayèngraga ngandika ris | Ripin apa ya mêngkono | lir sojare paman dhêmênamu | karêm amêmancing | Nuripin aturira | rêmên kula timur mila ||

9. nêntak Ki Kulawiryèki | e e si dipangan potho | dene awikrama cêlathumu | angrêrêngga dhiri | dèn ajèni priangga | dèn timur-timurkên dhawak ||

10. kacêmut mèsêm Nuripin | umatur marang sang anom |

--- 7-8 : 176 ---

alêrês ramanta yêktosipun | kaula ningali | ulam kêdhung punika | owêl yèn tan pinancingan ||

11. yèn ta sampuna kula jrih (243) | ing kojah mlarati yêktos | Ki Wirya ris mojar wawi ngriku | kenthol bagus Ripin | gogoa kono sira | ing kêdhung Bagong kèh iwak ||

12. nora susah mancang-mancing | cêkêlana bae kono | Nuripin angglungsar pinggir kêdhung | ngula-ula ngagir | sikile kêthawean | nguling-uling tungkakira ||

13. sarwi kêdumêlan ririh | wong dèn êkon nyêmplung gogo | bok dhèwèke dhawak asilulup | pèn pinangan dhêmit | lah iku mari ladak | Ki Wirya gumuyu mojar ||

14. apa kang kowuwus èh Pin | cêlumikan kathik mencos | lir wong kêsurupan amêcucu | ngagir pinggir kali | Nuripin aturira | e botên thol piambakan ||

15. sawêg rêmên aningali (244) | ulam kang nèng kêdhung Bagong | agêng dhugal-dhugal ting kêcubuk | yèn tianga kadi | Ki Kulawirya mojar | kadi prie kadi sapa ||

16. bacute kêprie Ripin | lir sampean pa mêngkono | Nuripin turira sanèsipun | pan botên kadyèki | kadi anu ih klepyan | kayapa ing mau ika ||

17. Ki Kulawirya ambêkis | dhasar bandholên dudu wong | sida kêlanjingan dhêmit kêdhung | sing padha nyurupi | cêlathune kandhuhan | de mina ngran dhugal-dhugal ||

18. matur lah niku lamnèki | kang sami bancol mêncolot | wong ulam têmênan anèng kêdhung | dèn sêngguh nyêmoni | mrih sisip wong kewala | dhasar andhahari duka ||

19. êng e dhasar wong kêpadhil (245) | êndi ana wong mêngkono | wong dèn rani dhugal lan sirèku | iandhugal êndi | wong caturan lan ingwang | sêmbari ngagir angula ||

20. cokore dèn uling-uling | kêthawean numpang bokong | bangêt le gêndhila edan taun | diksura si joprit | sarwi ngambil kêrakal | watu sêpongge kinarya ||

21. ambalang ma[26] marang Nuripin | kêni poloke mak kêplok | Nuripin anglumba tangi lungguh | andamoni sikil | matane kaca-kaca | Ki Kulawirya alatah ||

22. i bêcik têmên Si Ripin | lir kirik kêtiban banon | ngrajug kêlengkengan muwêr bingung | mak kringkêle apik | dhêmên têmên ngong mulat | kang putra suka kalihnya ||

23. sêdaya gumuyu mèksi (246) | Ki Kulawirya ngling alon | sakake mêningan lah apamu | kang kêna ing krikil | dene kangsi sêmoa | blêg kaya wong arêp modar ||

24. Ki Ripin guyu-guyu ngis | matur ih tan wêlas mringong | wong watu sêkluak panggalipun |

--- 7-8 : 177 ---

jare sakêrikil | lah puniki watunya | mak gamplêng polok kaula ||

25. kêmiri lêrês kang kêni | biru èrêm amênyonyong | sakite tan jamak kantos bingung | mak pêt konang mijil | pêtêng tan priksa tiang | wong kulit balung kewala ||

26. gèning tipis botên daging | tan wande ing lampah bejog | sampean punika damêl butuh | guyon sok nglarani | Jayèngrêsmi wlas mulat | sinamun kasmarèng ulam ||

269. Asmarandana

1. karênan dènya ningali (247) | Jayèngrêsmi Jayèngraga | nèng têmbining kêdhung Bagong | ulam gêng-agêng liwêran | lumarap têlerepan | bayakan atutut-tutut | tandhikan awijah-wijah ||

2. Jayèngrêsmi ngandika ris | punika paman kaecan | myat ulam nèng kêdhung Bagong | mèh kakirên wêktu ngasar | pijêr mojar lêlahan | suawi paman awêktu | gupuh kang samya liningan ||

3. samya ngambil toyastuti | mêngandhap ing pakêdhungan | pèrènging bambing kang èmpèh | sawusnya dènira kadas | samya awêktu ngasar | antara dangu bakda wus | pêragat praboting sunat ||

4. kang tinuding wau prapti (248) | Jakêrti ing Galèkwul |[27] sarta sutanira gaco | ambêkta samêktèng sêgah | myang tumpêng pakan iwak | rong jodhang pisuguhipun | rampadan ulam dhêdharan ||

5. Ragamênggala agipih | anguwuh kinèn mangarsa | Ki Wijakrêti wor lunggoh | kêpara lungse ing tua | pênganggone gênêngan | cara kuna sarwa kusut | mung têkên tanpa gêgaman ||

6. Jayèngrêsmi ngacarani | kang kidèn kêparèngarsa | lan ingong kang cêlak bae | Ki Wijakrêti agêpah | anyakup sêsalaman | Jèngraga Kulawiryèku | wèh salam mring kae tua ||

7. umatur atur pêmbagi | raharjaning pangampiran | nimpar anèng kêdhung Bagong | sintên kang pinujèng basa | ing wingking kawiryanta | ingkang kasêdya ingayun | pun kaki nuwun sinabda ||

8. lan pun kaki nênaosi (249) | sêkul lawuh sumapala | mung parêrêming kêlantèh | sêtètès wening dawêgan | myang upakramèng ulam | punika sumangga katur | dêlape pun kaki nistha ||

9. Jayèngrêsmi ngandika ris | ênggèh kaki ngong têrima | kusunging sih pamulene | mring wong tirakat kêsrakat | ran gus Santri kewala | dening sêsanèngong pungkur | ing kêrajan Wanamarta ||

10. lêlana sêdya ngulati | saking patudinging basa[28] | kinèn ngupaya jênêke | kadang tua nimpar paran | maha nis tan bayinat | dadya ing lampah kêlantur | sêjèngsun mring Lêmbu-astra[29] [Lêmbu-astr...]

--- 7-8 : 178 ---

[...a] ||

11. mantuk sêmbèn ngampir-ampir | mrih kêkaruh anèng paran | supaya kathah sunate | Ki Wijakrêti duk myarsa | tyas marma lon turira | lamun parêng sang abagus | mugi rèrèh ing wismamba ||

12. Jayèngrêsmi ngandika ris (250) | kaki aywa susah-susah | sun tarima sêdèrènge | wus kasêdya ing driarsa | wruha warnaning ulam | ing kêdhung Bagong kêlangkung | gêng-agêng ulame kathah ||

13. sarta tan kêna ingêpik | kaki punapi marmanya | mênawi wontên gotèke | ki pêtinggi nambung basa | kaki rika matura | dika bêrkat tiang sêpuh | kandhane kang kina-kina ||

14. Ki Jakrêti matur aris | inggih kandhane punika | ulame ing kêdhung Bagong | mila angkêre kêlintang | tan kenging dèn alapa | kêdhung Bagong duking dangu | kina-kinane têlaga ||

15. winastan têlaga Sasi | pataman[30] sri kawuryan | lêlangoning putra katong | ing Singasari narendra | Arya di Banyakwulan | tumêrah sêlaminipun | têkèng Arya Menak Sopal ||

16. jênêk nèng têlaga Sasi (251) | sêsanèng taman mêrtapa | sih mring ngon-ingon ulam loh | tambra bancèr wirasoca | rêng-arêng lan giligan | papar cakul bèkèl palung | tanapi ulam lanangan ||

17. Arya Menak Sopal nênggih | tinêka dènya mêrtapa | barang kang kinêrsan dados | kali Kêlampih pinuja | anjog maring têlaga | lajêng dados sirahipun | kang bênawi pêlabuhan ||

18. satêngah wontên mastani | sirah plabuhan punika | sing ardi Jalêr clêrènge | wetaning Kêdhiri praja | turute lèpèn Ujang | angubêngi ardi Kêlut | prênah salèr kilènira ||

19. duka dalêm kang sayêkti | lèpèn Kêlampih lan Ujang | rêbat yêkti panêrkane | Ki Kulawirya ris mojar | ing mangke punapaa | kêdhung Bagong namanipun | kadipundi[31] marmanya |[32]|

20. Ki Wijakrêti turnya ris (252) | inggih sawêg kula pajar | duk Menak Sopal waune | kukuwu anèng têlaga | Sasi ngalama-lama | nis marang dêlahanipun | mengkrad sampurnèng têlaga ||

21. musna lan salangênèki | ngumara anèng têlaga | tan ewah kadya sabêne | kluruking sawung abênan | sênguk mêlunging gêmak | swarèng gamêlan anguyu- | uyu ngrangin pan pinarsa[33] ||

22. cêngkunging kêmpul yèn ratri | swabawane wong amayang | kadhang lir suka rêramèn | pangliking sindhèn sinênggak | sênjata barondongan | myang surak atri gumuruh | kadya nalikane karya ||

23. mêkotên sêlaminèki (253) | wartine kang kina-kina | sêdaya tiang Trênggalèk |

--- 7-8 : 179 ---

yèn wontên kang darbe karya | mêmantu roan-roan | anambut gamêlan sinung | sêrancak rong rancak angsal ||

24. miwah praboting patani | wastra kêling sêsampiran | asesaji ing sontêne | enjing pinaran samêkta | nèng pinggiring narmada | binêkta sêkaliripun | myang dhalang anilih wayang ||

25. tan wontên susahing janmi | mêmantu nyilih gamêlan | samya mriki pangungsène | sêdhengah kang siniliha | apan antuk kewala | raja kêputrèn pan sinung | kewala tan cinupêtan ||

26. milane dipun wastani | têlaga Sasi punika | winastanan kêdhung Bagong | dadya panêbaning gangsa | myang sinung ulam kathah | kèh-kèhing tiang nênambut | won[34] kang melik culika ||

27. pinêndhêt barang sinilih (254) | kang culika tutumpêsan | katêlah dêlasan mangke | tan wontên wong pinitayan | mutung wus cinukêngan | mring kang mara bumi kêdhung | sêpriki tan kadya kina ||

28. mêkotên gogotèknèki | duk jênênge Menak Sopal | inggih kala jaman cothèk | ngluluri kaangkêranya | ing mangkya gih trêkadhang | tiang kang kêlilan sinung | amêndhêt ulam punika ||

29. yèn tan sinung datan kenging | nêrajang apêsing badan | kathah kang janma wurung wong | Jèngrêsmi suka ing dria | Jèngraga Kulawirya | myarsa andharing pitutur | agênah pênggotèkira ||

30. Ki Kulawirya ngling aris | lah kaki saengganira | mèt iwak sawiji bae | punapi tan dadi bahya | Ki Wijakrêti turnya | duka dalêm kang puniku | sumanggèng kêrsa kewala ||

31. Jayèngraga lon dènya ngling (255) | manira ngalap yuana | iwake ing kêgung[35] Bagong | cinoba lamun cinungan | lah mara Ripin sira | ngambila iwak dèn gupuh | Ki Wirya nambungi sabda ||

32. ya bênêr Ripin dèn aglis | santri Nuripin aturnya | kadospundi pamêndhête | cinêpêng mangsi kenginga | damêl pancing punapa | coba pinakan karuwun | mênawi kenging cinandhak ||

33. yèn wontên ulam kang minggir | mangke ginêdhig kewala | inggih gampil masalahe | Jèngrêsmi alon ngandika | kakang Ragamênggala | rika pakana dèn gupuh | ingkang liningan asigra ||

34. amakan ulame warih | amrutah tumpêng sêkawan | ngawirya katri nulya ge | samya amakani ulam | suka dènya tumingal | gêmbira ulam sakêdhung | samya rêrêbut ing pakan ||

35. koyol yêl-uyêlan tandhik (256) | amijah milar ngêlobak | byah kabèh mêtu saking rong | carub wor marupa-rupa | gêng alit tanpa wilang | tan kosi[36] kandhas kang sêkul | pinangan ing ulam kathah ||

--- 7-8 : 180 ---

36. pan wontên ulam kêkalih | amindu tan obah-obah | sarupa nora anggape | antêng wadêr wirasoca | jatmika asung[37] sasmita | Jèngrêsmi mèsêm andulu | ring wadêr ingkang datmika[38] ||

37. angandika rum amanis | kaki Jakrêti marmanya | kang wadêr wirasoca ro | beda lawan ulam kathah | antêng tan obah-obah | sêdaya samya andulu | marang wadêr wirasoca ||

38. dangu-dangu dèn tingali (257) | kang wadêr ro wirasoca | sêkala salin warnane | badhèr bang sisik kêncana | mêncorong tiningalan | sêdaya samya angungun | kadya angêmu wahana ||

39. nulya ngambang wadêr kalih | alon lêr awak tan obah | antara musna tan katon | sêdaya gawok tumingal | nise kang wirasoca | Ki Kulawirya amuwus | dospundi kaki punika ||

40. umatur Ki Wijakrêti | inggih prayogi punika | kados wontên wahanane | kang lir sasmitaning ulam | sawêg dugi kaula | langkung-langkung bêgjanipun | egal[39] lamine kangpanggya[40] ||

41. apan pênêd kang pinanggih | kang samya andon tirakat | idayat nèng kêdhung Bagong | sukur angsal kanugrahan | samya alon ngandika | kaki pandonganirèku | kang muga mangkya[41] raharja ||

42. Jèngrêsmi mèsêm ngling aris (258) | Nuripin ngambila ulam | ing kêdhung mênawa olèh | iwak padha dhêdhawêtan | Ki Wirya nambung sabda | lah mara ta dèn agupuh | kinèn amèt minèng toya ||

43. apa gogo apa mancing | sêkarêpmu dèn sêngaja | prayoga nyêmplunga bae | Nuripin sêmu kewuhan | rada jrih angkêrira | dadya tingkah ala nganggur | mancing pancinge cêngkolak ||

44. pinakanan iwak pitik | cinêmplungkên[42] ing toya | Ki Wirya sêndhu wuwuse | edan Nuripin gêndhila | têka dadak sêmbrana | dêdolanan ala nganggur | sun banggal cocotmu nyêntak ||

45. Nuripin kumringkang ajrih (259) | pancinge cinaplok mina | ing palung kêlangkung gêdhe | Ki Nuripin gugup srigak | sinêndhal mak cêkekal | sru alok uh olih palung | gêdhe têmên mak gudebag ||

46. samya gumuyu ningali | iwak pinancing ing wilah | gawok de têka kênane | Ki Wirya gumuyu latah | bilah dene digdaya | kenthol Nuripin sirèku | saiki mari gêndhila ||

47. Jayèngrêsmi Jayèngragi | suka tyasira tumingal | tan nyana kêlamun olèh | palung pinancing ing wilah | Ki Kulawirya sigra | muwus lah pancingmu iku | kêbangêtên nora pakra ||

48. tak dandanane sing bêcik | pancinge kurang prayoga |

--- 7-8 : 181 ---

kênure bêcik dioyot | bèn aja pêdhot sinêndhal | wus dadya dinandanan | ênya Pin iki wus kukuh | cobanên manèh yèn angsal ||

49. Nuripin mrèngès nampani (260) | pakane nulya pinasang | cinêmplungakên pancinge | laju sinarab ing mina | sinêndhal gumalebag | mêngkana sêdangunipun | jêkak-jêkèk angsal mina ||

50. tan kongsi nyêndhal ping kalih | sabên nibakên sinarab | pêpêk olèh sawarnine | sisikan miwah lanangan | Jèngrêsmi lon lingira | uwis Nuripin ywa banjur | wus akèh kang sira alap ||

51. Nuripin mêksih amancing | dèn prênah-prênah ing mina | sawiji tan ana nyenggol | ingalih minggir matêngah[43] | Ki Wirya mojar nêntak | hus wong edan dadak bêrung | su buntung kêparat edan ||

52. dinukan tan idhêp wêdi | andimêr wangkal apugal | mrêrêm katon iwak bae | Jayèngraga mèsêm nabda | nyata dhêmên mèt iwak | layake pusak sirèku | dene srêpan amèk mina ||

53. kang paman aris nauri (260a) | wus karuhan iku pusak | malah kakehan pusake | alis idêpe ya pusak | alis dhesih sisihan | jenggote muwêl lir jêmbut | jumêbêng pating salewar ||

54. ia kenthol bagus Ripin | mulane jênêng si Pusak | dening kèh nyêng-unyêngane | gêr ginuyu ingakathah | Ki Nuripin anjola | jinangkar jênênganipun | angêcêmut palerokan ||

55. Ki Kulawirya ngling malih | èh Ripin dhèk bièn ika | kowe dèn lolohi lele | marang jêng kyai genea | Nuripin aturira | e inggih kala rumuhun | kaula duk mêksih bocah ||

56. kêlawan Ki Basarodin (260b) | kala dèrèng dados ibah | mêksih nama Dulrajake | dados lurah athak-athak | lurah botên mumulang | rèhning kasihan ing guru | kêrênge botên kêjamak ||

57. mung mêthès santri kon ngêmis | sêdintên sontên yèn prapta | kinumpulkên sal-angsale | tinêdha sêdayanira | kadhang santri tan uman | myang santri kinèn nênawu | suakan ngayab misaya ||

58. kula sring kinèn amancing | mring lèpèn miwah bêlumbang | lamun angsal jaji[44] paron | tan katur[45] ngaji sêmbahyang | pijêr amêndhêt ulam | pêngulu tan milu-milu | mung nênggani anèng wuntat ||

59. jêng kyai rêmênanèki | ngingulam dene Ki Basar | doyananipun iwak loh | kula sring kinèn mancinga | bêlumbang linarangan | marang jêng kiai guru | bêlumbang masjid punika ||

60. kathah angsal kula mancing (261) | sabên kula tinimbalan | datan kêpanggah-kêpanggèh | punika nuju konangan | jêng kyai langkung duka |

--- 7-8 : 182 ---

kaya tèngkèk bocah iku | nglêburi iwak bêlumbang ||

61. Dulrajak lumayu gêndring | jêng kyai nuduh mring kanca | kinèn nyêpêng mring kula ge | tinubruk tiang sêkawan | jêng kyai angandika | lèhe iwak lele iku | jujokna cangkême pisan ||

62. tan ngaji kêtungkul mancing | gya kanca santri angrêncak | sêkawan sami angêbyok | tan nyana lamun têmênan | kula sêngguh gethokan | kaula ginrêjêg purun | linolohan lele mêntah ||

63. bancolipun kanca santri | dadak nglolohi têmênan | lelene amatil tênggok | cumêprut kula anjêngat | butul maring gorokan | sru ambêngok biang-biung | jêng kyai wêlas tumingal ||

64. gupuh-gupuh kèn ngulapi (262) | lelene kang anèng têlak | kongsi butul matil tênggok | lajêng rinogoh kewala | lele miring nèng têlak | dinudut patil kang butul | sisihipun nyêngkrok têlak ||

65. anyênthak kula anjêlih | lelene egal[46] sinêndhal | ilat cêthak sami kèkrèk | gogodrès ngêmu rudira | jêng kyai timbalanya | modar kowe karêpamu | bocah bêlêr kaya lisang[47] ||

66. mila katêlah sêmangkin | gèthèke tênggok kaula | kang myarsa gumuyu kabèh | Jayèngrêsmi lon ngandika | Nuripin iwakira | ia lèhmu mancing iku | bakarên bae lawaran ||

67. Ragamênggala agipih (263) | lan gaco ing Galèk-wulan | gupuh dhokoh sabature | dadèn gêni manggang ulam | sêdaya binakaran | wus matêng sêdayanipun | Ki Wijakrêti turira ||

68. sumangga amba aturi | anadhah kang sumapala | kang ingaturan nulya ge | samya wanting wiwijikan | anadhah pasu[48] pasugata | kêmbul bukti katrinipun | ulam anyaran dhinahar ||

69. kêlangkung pikantuk bukti | raosing ulam kabina | anyir wus kadya binumbon | mèh têlas sêtunggal sewang | saking ing raosira | antara samya anutug | luaran dènya anadhah ||

70. Ragamênggala Nuripin | sami anyarik pisêgah | sêdaya linorodake | sinung mring pra kawingkingan | kupêng nadhah lorodan | dadya kalih gon akêmbul | dènya mangan ting kucapah ||

71. anêmên pêmanganèki (264) | kabèh ngrosakên ing iwak | sinambi mangan angomong | ya talah nora kêjamak | rasane luwih enak | lan sakèhe kang iwak luh | kali kalèn kana-kana ||

72. gurihe lir dèn bumboni | ambakna ngong Galèk-wulan | lagyèki wêruh rasane | ing kêdhung Bagong iwaknya | enake tanpa timbang | kaya mokahêna untu | samya gumuyu kang mangan ||

73. wong rolas iwak ngijèni | lali lawuh saking desa |

--- 7-8 : 183 ---

anungge ulam loh bae | anutug dènira mangan | warêg kongsi tan têlas | samya kêwarêgên nyêmpluk | wadhuke kang padha mangan ||

74. Nuripin mêksih nêmêni (265) | sisane kang sami mangan | sêga myang kêlaprutane | krowod rinakup pinangan | carup srundèng lan upa | ngamud[49] ri ngalêthak balung | Ki Kulawir[50] sru mojar ||

75. hus kêblak cicir Nuripin | thèthèkan nglêthêk thethelan | wis pancène nisthakake | lir sajêge tan kaupan | anggêmêti rewetan | bacot ngiras dadi kêlut | ngrêsiki upa kang gêdrah ||

76. gumuyu kang samya myarsi | Ki Wijakrêti ris mojar | gih pênêd tinêlasake | tanggêl owêl dados sisa | sampun isin nèng têba | wong warêg watêpuk kètu | arosa lumakwèng paran ||

77. nauri gihipun inggih | yèn ta sampun drawoloa | jrih dinukan pêsthi ngêlèh | niku kenthol Kulawirya | sok dukani wong mangan | nora ngêlumuhi batur | balung usus otot ilat ||

78. Ki Wirya gumuyu angling (266) | pa wis gêmêt lèhmu dilat | lan apa enak iwake | umatur pan inggih eca | anyir tanpa sêsama | sajêg ngong nêdha ulam luh | tan lir punika raosnya ||

79. Ki Kulawirya nauri | ya wong mono kowe setan | wong wong-wongan dudu uwong | sêdaya gumuyu suka | Nuripin ginaguywan | Jèngrêsmi ngandika arum | paman suawi asalat ||

80. sampun manjing wêktu mahrib | anulya samya akadas | Nuripin adan tumlawong | wusnya sunat nulya kamat | antara pêrlunira | bakda wabin lajêng wêktu | ngisa antara wus bakda ||

81. atata dènira linggih | nyamikan sudyèngarsa[51] |[52] samya ngalap sasênênge | pinrutah marang wong kathah | karya cagak lèk-lèkan | mêngkana sêdangunipun | wus dalu samya karipan ||

82. aturu pating gulinting (267) | Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri Ki Kulawiryane | adikir kêlangkung rahab | Nuripin sore mula | dèni[53] turu anglugur | ngêlindur bêngok gêmboran ||

83. kang turu kagyat atangi | ting jênggèlèk samya tanya | niku napaa baguse | ingoyog ginugah-gugah | gya tangi gurarapan[54] | Ki Wirya gumuyu muwus | Ripin iku katon apa ||

84. umatur inggih kaèksi | tiang gêng ali[55] kèh prapta | briga-brigi yun ambêlèh | kang arsa mênthung anjambak | ngagag bithi anêkak | manah kula kagum-kagum | nêdha tulung tan bisobah ||

85. Ki Kulawirya ngling bêkis (268) | wong jablog tan kira-kira | mundhak bêtah dhêkok ngrowok |

--- 7-8 : 184 ---

wis ta mêlèka kewala | matur gih pun tilêman | ngêliêp malih anglindur | angrêruntuh bêraokan ||

86. ginugah nulya nauri | mêksih malêlêng tan nèndra | Ki Kulawirya têtakon | krêp tindhihên ana apa | Nuripin aturira | kêtingal tiang gumuyu | gêng alit sêpirang-pirang ||

87. ngajak guyon ngilik-ilik | lajêng bêngka badan kula | mripat kula mêlak-mêlèk | e lah sirèku bakalan | kalap kapundhut dhanyang | kèndêl sêdhela anglindur | gêro-gêro gêragapan ||

88. ki Wirya gumuyu bêkis | hus cêblung kêparat edan | ambakna nglindur aglanyèh[56] | ijèh nyêngoh amêncangah | têkan nglindur datan[57] lumrah | lumrahe wong nglindur turu | iku wong mêlèk warasan ||

89. tindhihên sru angrêrintih (269) | umatur inggih wikana | akathah têmên kang katon | mêngkana sawêngi pisan | nèng sela kumalasa | tan lêt sêdhela anglindur | Nuripin kaku tyasira ||

90. kêrêpên dènya kêtindhih | tan pilih mêlèk turua | ki Ripin nangis gêlolo | angalih panggonan mêksa | tindhihên[58] kewala | akêbut nêbut dharudhut | tindhihên adêg-adêgan ||

91. sêdaya tan antuk guling | guguyu mring Ripin dènya | tindhihên tan ana lête | samya guyu-guyu samar | mênawa kêbanjura | anglamong kêna ing kêdhung | Bagong anggagu[59] wong anyar ||

92. ing wanci wus bangun ènjing (270) | Jayèngrêsmi lon ngandika | suawi paman asuboh | utami mupung sih awan[60] | lan Nuripin supaya | mêndha dènira anglindur | kêlangkung kawêlas arsa ||

93. kang paman miwah kang rayi | samya têngginas akadas | wus ngambil hèr astutine | mêngkana kang cinarita | Nuripin wusnya kadas | matane mari bariwut | nulya adan agalikan ||

94. kang sunat gya angamati | angangkat pêrluning salat | subuh antara bakdane | anutug puji dikirnya | pêragat numpa donga | sêlawat sêsalaman wus | Jayèngrêsma[61] angandika ||

95. lah wus kaki Wijakrêti | lawan kang Ragamênggala | kewala wangsulèng kene | manira yun lumaksana | marang ing Lêmbu-asta | kang liningan lon umatur | lir kukila andon wohan ||

270. Dhandhanggula

1. lamun parêng kuala[62] umiring (271) | ing sêparan akêdah tumuta | marang ing Lêmbuastane | Jèngrêsmi lon amuwus | pan wus sangêt tarima mami | mungguh laku tirakat | prayogi kang samun | tan sigug rarasing lampah | panguntape lampah wus tarima mami | sakèhe kang sih marma ||

--- 7-8 : 185 ---

2. lan wus pêdhak kang kasêdyèng kapti | ingkang liningan sumanggèng kêrsa | tan lênggana sêpakone | Jèngrêsmi malih muwus | kang pêtinggi kaki Jakrêti | sami andum waluya | kewala ngong laju | nulya samya sêsalaman | gantya-gantya wusnya dan mangkat tumuli | sah saking pakêdhungan ||

3. mèh rahina wanci pajar sidik | mabang silaking hyang arunènjang | masinjang ima awênge | lulungsiran kadulu | dadu pita rêkta arangdhi | marêngga tuturutan | mèrêm rêmu-rêmu | lir tasiking dyah tipisan | mega malang nêrantang ganthêng-ngênthêngi | angrênuk ima krêsna ||

4. tap masusun amêrdapèng wèni (272) | lir sisinoming dyah micis anjrah | linuding pipidih adèn | kasilakan asuluh | silih solah kasilo dening | hyang suryarsa madhadhar | duk umungup-mungup | ngatirah praba majingga | andipani salire sesining bumi | katrapèng adrakara ||

5. sumaringah kabèh pra kirnaning | kadya kagringan manggih usada | duk ratri praptèng arine | kakaywan yag lir mahyun | suka kèngêl katuping angin | antara kawistara | baskara ring esuk | tan wun langêning akirna | kang mahawan anabrang kali Kêlampih | ngidul ngetan nut mêrga ||

6. wus kêpungkur kang sêdya umiring (273) | nèng kêdhung Bagong wus asoangan | samya mulih dhewe-dhewe | ya ta ingkang lumaku | pêdhadhahan dhusun ing Wadi | anampak patêgalan | pala sri dinulu | gumantung pêndhêm kêsimpar | kacang gudhe kêcipir kara kêrai | timun lawan sêmangka ||

7. jagung jêwawut kêtela linjik | lombok terong kudhu jarak kapas | tompulu kasumba wijèn | samya tulus tinandur | pêsabinan tan anglêbari | gaga miwah tadhahan | sorotan tan uwun | tan mangsa tigasing gagang | ana panèn mêrkatak amêmping kuning | mapak mlêncut gumundha ||

8. ingkang lagya tandur myang anglilir | nyêbar angurit kang lagya mêka | nênampingi miwah anglèr | ingkang garu mêluku | malik ningkal lêbaring dami | kêbone rupa-rupa | kêbo jamus lamus | dari ngantèh dhungkul ranggah | ting balêkèr anggantêr pêcut ngabani | bo o o hir kya-kia ||

9. akanthêngan gêgalêng tinamping (274) | ngêmbong tulakan liraping toya | sri kasêrêng ing srêngenge | silaking ombak banyu | de didan ing angin maringin | nampèl galêng kaplikan | ngapyuk ing lèng yuyu | yuyune yayah asuka | nèng panglengan ayêm lir mangun kamuktin | dening gyan kabêngbêngan ||

10. kaboloting rurumbut kang minggir | ingadêgan bango pêcok cangak | balêkok kuntul trinile | angrakêt anèng ranu | kadya puspa mênur mênuhi | panjrah nèng pêtilêman | sumawur ing kasur | tustha kang pêksi putihan | mamrih mangsa ambêncèt bancèt malêcit | cat kêna kadhang tuna ||

11. pêcuk caruk rêbut nucuk cacing (275) | sulambêran mencok pagalêngan | miwah angacob ing warèh | ngungsir canthuka cundhuk |

--- 7-8 : 186 ---

ki Nuripin mèsêm ngaruhi | kanca ing pêcangakan | bisa anênangguh | yèn lagi wong anglèr sawah | glis anjêprah si kuntul putih asuci | anisil prêcil kongkang ||

12. tan sêmbada pasêmoning putih | ki wuragil Kulawirya mojar | lo lah milua dèn age | sira bangsaning kuntul | namung putih wulunirèki | sira mung jenggotira | kêlawan jênêngmu | Nuripin jênêng putihan | badhogamu tan kêna balung kumlithik | mêntah-mêntah pinangan ||

13. tan etung mung buru warêgnèki (276) | mungguh pasang sêmu santri kombang | gêsêng lir matêng jabane | jêrone mêntah lugu | durung kambo[63] gêni sapêlik | mêntah sêkojur pisan | iku yèn candramu | Nuripin mlêngèh turira | dene daya yèn kados kuntul nèng sabin | sasat sagêd angingkrang ||

14. nèng pêpalang palon kandhang sapi | Ki Kulawirya ambêkuh mojar | i bilah Ripin dilèngèng | bangêt lèh edan taun | agêgarapa[64] wong si pênyakit |[65] jinorogakên sawah | mak cêguk gêlaprut | Nuripin tibèng leleran | mèh kêpacul dorane lagi ambabit | narêngi gacrokira ||

15. kang macul kagèt sarya sru angling | i mèh bae kurang thithik kêna | prèhipun niku baguse | Ki Wirya sru gumuyu | gih raine niku Nuripin | kèn nampingi têng dika | rêgêd dimèn alus | sing alus kaya galêngan | tinampingan turene niku kêpengin | lamun dika pacula ||

16. kang macul guguyu mring Nuripin (277) | mlêruk mèsêm Nuripin lon mojar | ya talah awakku dhewe | lah maha ngaru biru | jare wong dèn rani kêpengin | tan kaprah ing wong kathah | wong dhêmên dipacul | sarwi mêntas mring galêngan | Jayèngrêsmi Jèngraga gumujêng mèksi | Ki Kulawirya latah ||

17. ngling i Ripin lir wongwongan glali | jêg lara bonyo gawe kucingan | gêlaprut êndhut jenggote | wis ta adusa gêmblung | Ripin ngagag ngrangkul ki ragil | Ki Wirya ngling ya ia | tan[66] parung lambemu | sêdaya suka tumingal | ingkang dadi paguywan samêrgi-mêrgi | Nuripin masuh sinjang ||

18. pine ngiras nganggo ing lumaris (278) | nut mêrga gung ngetan sring papagan | wong pêpasaran mring Galèk | jalu èstri asêlur | ngawirya tri kêrasèng ati | kèngêtan ing kêrajan | ing Wanamartèku | kêlangkung arjaning desa | ing Trênggalèk dhusun dhêkêt adu sabin | pêpasar kèh pinangka ||

19. wisan gawe wayahirèng ari | Ki Nuripin kinèn atetanya | dhusun ing Lêmbuastane | kang liningan agupuh | ngandhêg laku janma ing mêrgi | têtanya pundi ingkang | dhusun prênahipun | kang winastan Lêmbuasta | kang tinakon nauri kidul puniki | lêt rong dhusun kewala ||

20. kajêng rau agêng kang anganjir | Ki Nuripin wus narimèng warah | umatur mring bêndarane | Ki Kulawirya muwus | lah dhingina ngidul Nuripin |

--- 7-8 : 187 ---

sira atêtakona | ing pawismanipun | kae Kidangwiracapa | ia mangsa bodhoa sira Nuripin | bêlabaka bêlaka ||

271. Bêlabak

1. kang liningan Nuripin matur sêndika (279) | nulyage | andhingini ing lampah kinèn têtakon | wismane ||

2. Mas Dêmang Kidangwirapa[67] ing Lêmbu- |[68] astane | Ki Nuripin wus prapta ing pêdhadhahan | dhusune ||

3. langkung agêng anggênggêng karang kitrine | kirnane | kinubêngan ing pring ori têpung gêlang | dhadhahe ||

4. mujur ngulon kêrajane Lêmbuasta | banjênge | tinuruting jagang jro wiar atêpung | gêlange ||

5. ingkang pêrnah pêlawangane dèn woti | jagange | mêrgi agêng ngubêngi jagang mring kori | jujuge ||

6. Ki Nuripin praptatèng[69] lawang paregolan | kandhêge | ngadhang janma wêtu saking jro sawiji | tinakèn ||

7. saurira kula jrih matur mas dêmang (280) | têmêne | wontên malih tinanyan sami kewala | saure ||

8. kang sawiji malih tinakon mrayoga | saure | yèn prêkara mêkotên dika pangguh[70] | lan lêbe ||

9. mring kauman ki pêngulu Asradênta | adate | nika kang wus pinitayan mring mas dêmang | sabêne ||

10. Ki Nuripin manthuk-manthuk anauri | arise | lah kang pundi wismane Ki Asradênta | prênahe ||

11. tinudingan lah nika[71] ing masjid | êlère | nauri yèn mêkotên pênêd ngong panggih | lan lêbe ||

12. lah gèh sampun kisanak ngong têmonane | kaume | inginggihan Nuripin nulya lumampah | ge-age ||

13. tan antara prapta wismaning pêngulu | kêpanggèh | sêsalaman Nuripin lan Asradênta | nèng èmpèr ||

14. rogok-rogok Asradênta gêdhe dhuwur (281) | dêdêge | gumapula kêpara akèh kang putèh | rambute ||

15. jenggot jemprok anggabrès bruwès atêpung | godhège | netra kêdhop aloyop milulu lambe | andomble ||

16. awak irêng kurang daging kêdhuwurên | dêdêge | gondhokira ngêtombol gendhol sagembol | gêdhene ||

17. Ki Nuripi[72] mèsêm ngling sajroning ati | wong kuwe | iba apa bêndara lamun wêruha | mring kuwe ||

18. mandah gone amoyok Ki Kulawirya | tèk amèk | wong mêngkono dadak ginawe pêngulu | ya gene ||

19. amitêmbung Nuripin mring ki pêngulu | sojare |

--- 7-8 : 188 ---

anjêjèrèh jarwani kang mulabuka | jatine ||

20. mugi kyai pêngulu anglarapêna (282) | kature | mring bêndara mas bèi ing Lêmbuasta | nuntêne ||

21. ki pêngulu Asradênta anaguhi | têmbunge | gèh nak bagus yèn mêkotên kula matur | pênêde ||

22. lah suawi lumêbêt kula kang ngirid | lampahe | Ki Nuripin nyauri inggih sumangga | andhèrèk ||

23. nulya samya lumampah Nuripin wuri | garêndhèl | kacêmutan guguyu mring Asradênta | batine ||

24. gêdhe dhuwur andhoyok ngêthimil rindhik | lakune | tan antara praptèng jro kae pêngulu | kêpanggèh ||

25. nèng pêndhapa Kidangwiracapa tanya | wuwuse | ana paran Sradênta sira agati | dêlênge ||

26. alon matur têlèsèh katur sêdaya | bukane | manthuk-manthuk ki dêmang rada kelingan | dangune ||

27. alon mojar ki dêmang mring ki pêngulu (283) | wuwuse | anèngêndi samêngko kang sira pajar | ênggone ||

28. Asradênta anolih marang Nuripin | tanggape | Ki Nuripin umatur mêksih nèng wuri | arèrèn ||

29. sangandhaping wrêksa gêng rau anganjir | katrine | angling malih èh Asradênta sirèki | dèn age ||

30. aturana priyayi kang ngandon langip | lakune | kang liningan lèngsèr Nuripin tan kari | undure ||

31. angaturi marang kang sêdya mrêdhatêng | gupuhe | anèngarsa Nuripin ngirid pêngulu | lakune ||

32. Jayèngrêsmi Jayèngraga Kulawirya | katrine | dènya rarywan anganti ingkang tinutuh | wangsule ||

33. gya katingal Nuripin pan tinut wuri | lakune | ragi pêdhak Ki Kulawirya andulu | karone ||

34. sapa kae roange dene adhuwur (284) | dêdêge | kêdhuwurên ngarêp kêndhèkên kêpara | kêpere ||

35. i i gondhok agêdhe lambe andoblèh | andomble | kaya apa dene iku mêmêdèni | dhapure ||

36. gêdhe têmên gondhoke sakrungan gêmak | gêdhene | lir gantangan mlêngkung kabotan kurungan | nyanglunge ||

37. ingkang putra gumujêng myarsa kang paman | wuwuse | tan adangu Nuripin prapta ingarsa | karone ||

38. Asradênta ngadhêpêk matur angglêrêk | swarane | gêdhe nglokor gumrênggêng kadya barênggi | grênggênge ||

39. punapinggih paduka ingkang mrêtamu | badhene | ki wuragil nauri ênggèh mêkotên | kyaine ||

40. inggih kula punika kinèn ngaturi (285) | lajênge | maring rama ijêngandika bêndara | kêrsane ||

--- 7-8 : 189 ---

41. lah sumangga sang bagus kula umiring | ngiride | Jayèngrêsmi alon dènira ngandika | mring lêbe ||

42. rika niku punapi ênggèh prêtinggi | lungguhe | utawa yên mambu sêntananira mring | dêmange ||

43. Asradênta umatur kula punika | yêktose | awon-awon inggih dinamêl pangulu | ing mangke ||

44. Jayèngrêsmi mèsêm angandika aris | mring lêbe | lah dawêg ingriki sami sêsalaman | ki lêbe ||

45. ki pêngulu gupuh nyakup astanipun | salame | nulya Jayèngraga Kulawirya gantya | rahabe ||

46. ki wuragil Kulawirya mèsêm dulu | mring lêbe | sasmita ring kang putra myang mring Nuripin | liringe ||

47. Jayèngrêsmi ngandika sêwawi paman | lumade | nulya samya tyasira angraras dria | katrine ||

272. Mijil

1. pra ngawirya katri wus kairid (286) | lampahira alon | Asradênta lumakyèngarsane | Kulawirya tansah abibisik | marang Jayèngragi | samya angguguyu ||

2. mring pêngulu Asradênta dening | dhuwur kuru gondhok | ia talah ki pêngulu kuwe | wong mêngkono dèn gawe mêngkoni | pêngulu lir pêksi | pêcuk gondhol susuh ||

3. Jayèngraga mèsêm tutup lathi | kang pinoyok munggoh | Nuripin melat-melot èncêpe | jêrku apa bênêr pêthèk mami | kadya wong madati | nêmu tike candu ||

4. Ki Wirya ngling apa kang dera ngling | Nuripin acêlor | inggih piambakan anêlame | tan antara lampahira prapti | paregolanèki | kèndêl samya ngantu ||

5. Asradênta matur dalêm nganti (287) | nèngriki kemawon | kula matur mring bêndara mangke | ênggèh paman manira anganti | sêkêdhap nèngriki | sigra ki pêngulu ||

6. tur uning mring bêndaranirèki | Ki Wirya duk anon | ngling ya talah pênguluning kene | apa saking alime ing ngèlmi | wong kaya mêmêdi | digawe pêngulu ||

7. wong irêng blêng jenggot kèh kang putih | angrokob ing gondhok | nurut uang têpung lan godhoke[73] | kaya kêndhil kêdleweran tajin | lan êndhasirèki | gêdhe gondhokipun ||

8. tan sêmbada dhuwure kru aking | balung ting pêndhosol | layak kabotan dening gondhoke | gondhok mêdhok angingkuti daging | nglumpuk dadi siji | mring gondhok milulu ||

9. miud-miud lakune tênganging (288) | kêbandhula[74] gondhok | ginuyu mring kang putra kalihe | Ki Nuripin angglêgês sarya ngling | andêlna jêng kyai | kenthol yèn amangun ||

10. malah mêksih kurang papanèki | ijèh luwih poyok |

--- 7-8 : 190 ---

Asradênta kang atur uninge | kae Kidangwiracapa angling | gêgêlara aglis | lampit kêlasa lus ||

11. sigra rinumatan wus miranti | paligian[75] dhayoh | lon dènya ngling lah turana age | Asradênta gupuh angaturi | marang sang tamu tri | kang ngantu ing pintu ||

12. turira ris paduka ngaturi | mring ramanta gupoh | kang ingaturan kerid lampahe | Jayèngrêsmi lawan Jayèngragi | Ki Kulawiryèki | Nuripin tan kantun ||

13. kae Kidangwiracapa mungging (289) | pêndhapa têmbing lor | ingadhêp dening kulawangsane | sêntana kalan[76] magêrsari |[77] tarap anèng wuri | samya saguh-saguh ||

14. sangkêp suparaning[78] ngabèi |[79] epok lan paidon | anèng nte[80] lan pawong rencange | samyambêkta pêdhang miwah tamsir | talêmpak myang bêdhil | panguthik lan suduk ||

15. arinira katri anèngarsi | dêl-andêling kewoh | Wiranjara lan Wirangjarane | wuragile Ki Wirabrajèki | samya angayumi | bawah tabonipun ||

16. lêbak wukir ing Lêmbuastèki | anyapara têlon | pra kenthol tri dadya wat-awate | kang raka wus tan angudanèni | rampung rinira tri | kinarya bêbau ||

17. ya ta wau ingkang amrêtami | lampahira alon | praptèng natar tritis pêndhapane | Kidangwiracapa duk ningali | mring kang wau prapti | sênêne sumunu ||

18. gupuh-gupuh mêthuk angadêgi (290) | sarya lingira lon | lah sumangga anakmas alinggèh | matur inggih nulya angabèi | Wiracapa linggih | lan pra arinipun ||[81]

19. Jayèngrêsmi Jèngraga ki ragil | samya tata lunggoh | Jèngrêsmi mangarsa tur salame | kaèng Kidangwiracapa aglis | pasalam ngrahabi | wabarakalahu ||

20. sarwi anêmbrama ing pêmbagi | karaharjèng lakon | mangsuli basukièng kramine | wusnya nulya majêng ganti-ganti | sêsalaman sami | gya mring pra rinipun ||

21. samya rahabira tundhuking sih- | ira têmbe tumon | wusnya sêsalaman sêdayane | amrayogi dènya samya linggih | langkung among krami | kajatmikanipun ||

22. Kidangwiracapa angabèi (291) | wijiling sabda lon | punapinggih anakmas putrane | kakang kae Bayipanurtèki | wastane inguni | Mas Darundayèku[82] ||

23. ingkang pundi pêmbayuning siwi | kang tua kang anom | pintên sêdaya panunggilane | sapa sintên kang sinambat ing sih | anak ingong katri | pundi ingkang sêpuh ||

--- 7-8 : 191 ---

24. Jayèngrêsmi aturira aris | paduka tanèngko | rakanta jêng kyai susunune | namung titiga pêmbayun èstri | kang jalu kêkalih | kaula kang sêpuh ||

25. ingkang anèm punika pun adhi | wondene kang wadon | Tambangraras bok ayu wastane | kula sinungan pun Jayèngrêsmi | punika ri mami | Jèngraga ranipun ||

26. sêtunggil paman Kulawiryèki | kang wuragil anom | gangsal sêdaya panunggilane | ingkang sêpuh rakanta jêng kyai | tumuntên rinèki | Suwarja pêngulu ||

27. Wiradhusta pêndhadhanirèki (292) | gya Panuksma rêko | Panamar lan Ki Kulawiryane | inggih punika kang muragili | sêdhèrèk nêm nunggil | sayayah saibu ||

28. Kidangwiracapa duk miarsi | nauri sabda lon | yèn mêkotên anakmas kalihe | putranipun jêng kakang kiai | Ki Kulawiryèki | wragile ki guru ||

29. inggih sukur alkamdulillahi | kêrsaning Hyang Manon | nakmas pêpanggih lan ingong rêke | tuwin pun adhi Kulawiryèki | prayogi di ragil | kang kêparèngayun ||

30. cêcêlakan lan arinta katri | supaya mrih pundhoh | kang liningan lèngsèr gya nulya ge | têpung dhêngkul lan Wirabrajèki | pra kadang ngingsêri | samya sukèng kalbu ||

31. kae Kidangwiracapa angling (293) | pundhuha padhanom | manira bièn duk mêksih anèm | lan ki guru ing Wanamartèki | wus saekakapti | tan sêlayèng kayun ||

32. arinira katri anoragi | malih ngandika lon | lah undangên rubiah ngong Ni Kèn | Widaryati Asradênta aglis | ngaturi jêng nyai | Widaryati gupuh ||

33. praptèngarsa kang raka ngling aris | wruhanira rêko | sira kêdhayohan ya sutane | kae guru Bayipanurtèki | kang ro iku siwi | sijiku sêdulur ||

34. kang sring ngong tuturkên ing sirèki | duk mêksih samyanom | wong sêsanga ia panunggale | Mas Rundaya lawan Arsèngbudi | miwah Ekawrêdi | lan Wargasastrèku ||

35. Malarsipta Cariksutra tuwin | Carikmudha kang wong | Danumaya kêsangane dhèwèk | mêngko tan ana panggih-pinanggih | bagèkna tumuli | dhimu myang alomu ||

36. Ni Kèn Widaryati nêmbramani (294) | arjaning apanggoh | ingkang putra kalih noragane | myang kang wuragil Kulawiryèki | wêcananira ris | amangsuli nuwun ||

37. Kidangwiracapa angling malih | inguni ngong anon | santrine Mas Arundaya bièn | sawiji tan kêna sah kikinthil | Si Bawuk ranèki | wus amulu cumbu ||

38. Jayèngrêsmi mèsêm matur aris | sèstuning patakon | inggih mêksih pun Bawuk ing mangke | kinarya pêngulu angibahi | ing Wanamartèki | sawêwêngkonipun ||

--- 7-8 : 192 ---

39. wasta ki pêngulu Basarodin | gênging sih kinaot | lan kang para kadang sêdayane | Kidangwiracapa gumuywangling | mring Asradêntèki | kancamu Si Bawuk ||

40. jênênge saiki Basarodin (295) | mêngku ibah ing wong | Asradênta mêlongo winartèn | angling malih niku adhi ragil | Asradênta niki | ngong karya pêngulu ||

41. bêrkat milu lara lapa kinthil | lit mila milyèngong | baya wus binagi ing takdire | wusanèngsun tinitah ngabèi | sêkadar malês sih | mring Asradêntèku ||

42. sami lan pun Bawuk Basarodin | niku ran si Dhogol | gêr ginuyu marang sêdayane | Kulawirya latah duk miarsi | mojar olih tandhing | kang pêngulu Bawuk ||

43. lan kang Asradênta buh pinilih | kari angêtombol | sangsaya gêr-gêran ing guyune | Kulawirya tan wangwang maliring | watak bibisani | yèn anjurudêmung ||

273. Jurudêmung

1. kae Kidangwiracapa (296) | pangandikanira arum | marang ing rubiahipun | Widaryati arakita | pasugatane tamumu | mumulenên sutanira | saiki mupung apangguh ||

2. uwus manira tan bisa | têtêmu lan ramanipun | sutanta bae lan rimu | prêsasat kakang Rundaya | mêrene sinihan pangguh | marêm dening pulunanta | Ni Kèn Widaryati gupuh ||

3. alon lèngsèr maring wisma | nuduh pawong rencangipun | [...] |[83] pawohan wedang panganan | kinèn nyaoskên mangayun | kang nênampa ngadi warna | sapênganggone pinatut ||

4. Ni Kèn Widaryati agya | ngirid panggulan mangayun | kêpering raka alungguh | sugata sumajèngarsa | wusnya ngladèni gya mundur | tap laku kadya wong kutha | pêrigêl sasolahipun ||

5. kae Kidangwiracapa (297) | nanyakên sugatanipun | sumanggèng kêrsa ingriku | sami anadhah nyamikan | aywa[84] taha-taha ing kalbu | utami kêrana allah | tan wêrana siku-siku ||

6. sarwi candhak[85] pacawanan | wedang ron bêlimbing wuluh | gula saka[86] rarên luhung | mara ta ing kono sira | Wiranjara lan adhimu | Wirangkara Brajawira | angrahabana sirèku ||

7. alomu mênawa ringa | kang liningan samya gupuh | nêmbrama manis ing wuwus | Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri Ki Kulawiryèku | samya ngalap nginum wedang | kang wedang bêlimbing wuluh ||

8. lalape gularèn sakar | adhahar nyamikanipun | sasênêngira amundhut | wowohan myang lah-olahan | Ki Wiracapa amuwus | lamun kaparêng ring dria | dhi ragil nakmas puniku ||

--- 7-8 : 193 ---

9. prayogi kèndêl sêpasar (298) | supaya ing sih tyas nutug | marêma marma andulu | marang sang bagus katrinya | Jèngrêsmi alon turipun | pangandikanta kang dhawah | inggih kêlangkung kasuhun ||

10. ingkang sih marma paduka | asangêt kaula nuhun | [...] |[87] marmanipun tur kaula | ri paduka yêktosipun | ing lampah katri punika | dhapur ingutus angruruh ||

11. mring kae Sèh Amongraga | sah nising sêsananipun | jênêka dèrèng saèstu | swawi Ni Kèn Tambangraras | kêlangkung kawêlas-ayun | karya runah[88] yayah rena | myang sakulawangsanipun ||

12. mila ing lampah kaula | kêlunta andon anglangut | aniti titik tan antun[89] | mahas wana pawukiran | ing mangkya prapta ingayun | kaula panggih paduka | pan punika wiosipun ||

13. kae Kidangwiracapa (299) | duk miarsa aturipun | kang putra angrês tyasipun | kêgagas wlas sêmu waspa | Widaryati nut wêtu luh | myarsa ature kang putra | anutur sêduluripun ||

14. angarang tinilar pria | ing têpa sariranipun | kae Wiracapa muwus | gih talah kang pinapajar | dene kabèh kawlas-ayun | manira lawan bibinta | puara tumutur wuyung ||

15. saking kandhêhan miarsa | lapake datan susunu | puniku bibinirèku | myat ring anakmas kalihnya | lir tan kêna sah andulu | kula puniki anakmas | tan pati branahan tuwuh ||

16. susuta èstri sajuga | tan kaprah limrah ing sunu | Jayèngrêsmi lon umatur | liripun kadya punapa | de mawi tan limrahipun | Ki Wiracapa lingira | rinta wit duk jêbên pinjung ||

17. tan kêna rinèh ing karya (300) | akarêm saba wana gung | sêpisan pindho ping têlu | sabên lunga ginolekan | ibune milu angruruh | kêpangguh têngahing wana | tan jênêk nèng wismanipun ||

18. tita ing alama-lama lama[90] | pan dadi pêrawan jêbug | wancine wayah mêmantu | kêdarus tan arsa krama | namung karêm ambuburu | anundhung kijang mênjangan | andaka jawi andanu ||

19. samawona ngitêr sima | solahbawane lir kakung | sikêp prajuritanipun | tan pisah turangganira | pêrigêl angêmbat lawung | kukuwu ing dalu siang | nèng wana tan mantuk-mantuk ||

20. yèn purun mantuk mring wisma | sring angsal ambêkta lawuh | winot ing turangganipun | nuwuki sampe sawulan | bagi[91] wus têkdiripun | kêdhanyangan ing wanarga | dadya gêrma tua buru ||

21. ni rara rêtna Ginubah (301) | karya ran pribadinipun | ngong bibinta tan wèh juluk |

--- 7-8 : 194 ---

wikan ingkang asung aran | ngong wus narimèng tyas muwus[92] | bibinta myat mring anakmas | prawirèng krama abagus ||

22. kêlangkung kêpenginira | yèn bisa darbe susunu | lamine panggih kramèngsun | babêle namung sêpisan | sutrèstri[93] puniku wau | prêsasat datan susuta | tan kêwasa mêngku sunu ||

23. puniki wus pêndhak dina | rintata[94] tan kadulu mantuk | ênggèh tan kêna binastu | ni rara rêtna Ginubah | wus kuwu nèng wana gunung | sasat wus sêsananira | wit anom tumêkèng sêpuh ||

274. Sinom

1. sadangunira rêrasan (302) | Ki Kidangwiracapèki | sasmitèng ngungun mring garwa | sira Ni Kèn Widaryati | kêrasa inanèki | tiwas tana tuasipun | ngêmbêng waspa rawayan | sinamun lêbu ngalilip | tyas kêpengin puputra lir tamunira ||

2. kae Kidangwiracapa | ngling mring garwa Widaryati | wis aja kèh kang rinasa | sêpuluh lagi pinêsthi | darbe suta sawiji | tan kêna tinêkêm ucul | kamanon anèng wana | pinulung kang mara bumi | ya nakira ni rara rêtna Ginubah ||

3. Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri Ki Kulawiryèki | myat maring kang darbe wisma | èsmu sungkawa myang rabi | sih marma mring têtami | katri samyanor tumungkul | ngungun ring sojarira | sutane èstri kadyèki | sira kae Dêmang Kidangwiracapa ||

4. ngling aris mring garwanira (303) | lah wus sira Widaryati | tata-tataa madhangan | sêdhênge têngange ari | baya katoran mêrgi | kêlantih pulunanamu | Widaryati agêpah | mring wisma nuduh parèstri | kang rêrakit rampadan kinèn prayoga ||

5. kae Kidangwiracapa | ningali tamunira tri | ragi sêlayèng wahana | ing wangun pasêmonèki | pan samya amrayayi | sawiji sêntosèng ngèlmu | tyas mêrtyambêk ngumala | kang kalih lugu mriayi | tyas ngumalambèk rêmên langêning praja ||

6. aris dènira ngandika | won nganggur inggih dhi ragil | pakurmat sunat lêlahan | kêjibah bumi priayi | sacaraning nêgari | pênêd wontên gong cumêngkung | angalang gama sarak | sêkêdhik cara priayi | kang liningan samya umatur sumangga ||

7. ngling malih mring arinira (304) | lah Wirabraja dèn aglis | pêpêkên niaganira | wêtokna gamêlan mami | sêlendro si bèr manis | ing kono bae burimu | Wirabraja agêpah | ngambil[95] niaga kèn ngambil | gamêlan si bèr manis tinatèngarsa ||

8. tan antara pra niaga | rumat sêkala miranti | kae dêmang mèsêm mojar | Camaya ngrêbaba bêcik |

--- 7-8 : 195 ---

sing anggambang Si Prawit | Si Cakrêma kêndhangipun | Si Caguna ngromonga | Si Cawea kang anyuling | Si Calêngki prayoga anggêndèrana ||

9. e ya bênêr Wirabraja | bok ngundang têlèdhèk siji | kang abêcik swaranira | ing Bendha Si Grèpèt bêcik | undangên sêdhela glis | Ki Wirabraja anuduh | ngundang ronggèng mring Bendha | Ki Wiracapa ngling aris | wis sênggrèngên rêbabmu pathêtên sanga ||

10. nuli lêkas unèkêna (305) | rondhon kang sêmada ririh | agupuh ingkang liningan | sinênggrèng ngèk wus pêkolih | nême sasêndhon apti | akêjêr tutupanipun | samya sajak nêgara | pêthikan ing Pranaragi | kang sasêndhon pathêt sanga rum araras ||

11. nutug lih-ulihanira | gya laju talu anggêndhing | munya rondhon sesegolan | pênabuhe ukur jawil | satangkêping aringgit | kalanya durung anjantur | rampak imbal ngêpinjal | ngêmanak bêngkakanèki | nganyut-anyut bèr manis arum araras ||

12. sêdhêng lêganing irama | Jèngraga mèsêm miarsi | asasmita ri kang paman | Kulawirya amaguti | tansah nolèh ningali | mring niaga kang nênabuh | cengkoke tan sêlaya | bèr manis ngrantêg ngrêrangin | srining dhusun kadêmangan Lêmbuasta ||

13. Ni Widaryati mangarsa (306) | matur ing rakanirèki | paduka kèn angruktia | sêsaji sugatèng tami | kang raka ngling o[96] thithik | sêdhêng têka ronggèngipun | Jèngraga Kulawirya | mèsêm kêduga ing ati | wus antara kang gêndhing rondhon aminggah ||

14. ya ta wau kang ingundang | têlèdhèk Si Grèpèt prapti | anèng ngarêping niaga | anêsêg unggahing gêndhing | ngêndhêlong dèn salahi | asuwuk gamêlanipun | Ke Kidangwiracapa | ngandika mring garwanèki | lah wus mara ladèkna lêladènira ||

15. kang garwa lèngsèr singarsa | anuduh padhêke èstri | agupuh kang inujaran | nampambêng dhulang tup saji | kobokan lawan kêndhi | pinere dhêdharanipun | sêkul ulam rampadan | akupêng tinatèngarsi | ingambêngan kabèh priangga-priangga ||

16. ngling wawi ngriku anakmas (307) | prayogi sami wêwanting | gupuh kang sami cinaran | tuturuh sarya ngling malih | mring niaganirèki | unèkna gamêlanamu | la-êla lon kewala | padha krasa ukur jawil | gupuh para niaga anulya buka ||

17. cumêngkling arum araras | rarase angraras ati | angapti pênabuhira | baud rêbut mrih kaèksi | adan lêkas abukti | kang sami nadhah pikantuk | kasumyar ing gamêlan | la-êla alon angêlik | binarungan ingkang gêndhing ginêndhengan ||

18. mêthit mêrit muluh rêmak (308) | pupunton rêbab lan suling | tungtung ngês lan wilêtira | rêbut yakmakaning gêndhing | ambyantu ririh ricik | munya rum anganyut-anyut |

--- 7-8 : 196 ---

Jèngraga Kulawirya | rongèh sring alihan linggih | Kidangwiracapa mèsêm langkung suka ||

19. tumingal mring tamunira | Jèngraga Kulawiryèki | ki dêmang aris wêcana | mring kang putra Jayèngrêsmi | gih anakmas puniki | pakurmatan warninipun | sajaking maksiatan | tan mupangat ing agami | sêdaya wus tatanira alyèng praja ||

20. kula kêlawan ramanta | bagi wus ganjaranèki | kakang Rundaya tinitah | ngulamèng ngèlmi linêwih | sun tinitah ngabèi | pan beda ganjaranipun | maklumipun anakmas | sarèhning sukur ing kapti | tan nupêna anakmas panggih pun bapa ||

21. myang dhi ragil Kulawirya (309) | tumungkul kang sinung angling | wus antara dènya nadhah | luaran samya wêwanting | ambêng nulya cinarik | sinungkên pêmburinipun | Nuripin Asradênta | wong loro samya abukti | angrêrantêg gêndhing la-êla aniba ||

22. rêbut bêsus sêdayanya | ngungalkên ngês wilêtnèki | antara babakanira | ngêndhêlong suwuk kang gêndhing | nulya sinungan bukti | niaga kapang atêpung | amangan ting kucapah | Asradênta lan Nuripin | Asradênta wus dangu pêngantinira ||

23. andulu pamulukira | nut nênga tumungkul mèksi | Nuripin mêksih amangan | Ki Kulawirya anolih | sarwi muwus ambêkis | tawêkal têmên si buntung | dhèk gêndhing durung niba | kongsi suwuk mêksih nyêmil | olèh gawe tirah lambe anèng paran ||

24. ambêrung lir wêdhus saba (310) | ing pakacangan ngrêmusi | nora miris binênturan | ya kêjaba dipênthungi | sing muncrat polonèki | ia kang kaya wong iku | gumuyu Asradênta | angglêrêk lir têkèk muni | anèng gowok anggogok sru agêrokan ||

25. Nuripin jrih nulya wisan | takêre lagi nêngahi | cua tan tutug amangan | wêdi dinukan ki ragil | wusnya wisuh Ki Ripin | Ki Asradênta agupuh | sisane sêkul ulam | rampadan misih kèh kari | binêrkatan mring Asradênta sêdaya ||

26. binuntêl kacune amba | anuli ginawa mulih | ambêntoyong gawa bêrkat | aja sininggahkên aglis | anjêngèk Ki Nuripin | garundêl[97] amarêngut | pêngulu kênèng lara | wruha yèn dèn bêrkat mulih | tak êntèkna mau tur warêg amangan ||

27. Ki Wirya mèsêm têtanya (311) | ririhan nolih mring wingking | apa Pin dene grundêlan | Nuripin umatur ririh | sawêg cilaka mi[98] | puni[99] kyai pêngulu | tan nyana lamun bêrkat | sêdaya binêkta mulih | binuntêl ing kacu wiar palipidan ||

28. ambêntoyong gulunira | bêntoyong tanganirèki | uninga yèn mêkatêna | ngong têlaskên sedayèki | jêr dadak dèn dukani |

--- 7-8 : 197 ---

wong amangan durung tutug | lêrês gèn kula nyêngka | inggih dêlênge acicik | Asradênta pambêrkate dadi drêmba ||

29. wong nadhah sawêg satêngah | sêlak sampean dukani | Ki Kulawirya asuka | anggligik gumuyu ririh | sarwi atudang-tuding | Jèngraga mèsêm andulu | mêngkana wus luaran | nyamikan sumadyèngarsi | kae Dêmang Kidangwiracapa mojar ||

30. prayogi sêsangat salat (312) | wancining wêktu umanjing | Jèngrêsmi gêpah turira | nulya samya maring masjid | Kidangwiracapèki | mring paheran samya wulu | sawusira akadas | ki dêmang kang angimami | wus antara ing wêktu luhur bakdanya ||

31. pragat puji dikirira | sêlawat salaman sami | mudhun saking pêlagaran[100] | kang putra ari ingirid | langkung dening ngrêsêpi | Ke Kidangwiracapèku | tamu katiga pisan | wangsul mring pêndhapa malih | wus satata dènira alêlênggahan ||

32. dhêdharan asri nèngarsa | ki dêmang angacarani | sumanggèngriku anakmas | won kèndêl sêsambèn bukti | paran kang dèn kêrsani | kang putra samya tur nuwun | malih alon wêcana | kula puniki dhi ragil | mung kêcanthèl wêktu tan pitaya tilar ||

33. sinambi mêngku parentah (313) | cèwèng caraning agami | baya wus ganjaraning Hyang | mungguh ahlining ulami | bibar sêdaya kêndhih | dening langêning acêngkung | kêburu kêberagan | sapraboting kaprayayin | ragi bênggang sacêgah pakoning Allah ||

34. wrating wong lumakyèng karya | sêdasa-dasa dospundi | brêkating mêngku wong kathah | akathah ingkang pinikir | Jèngraga lan ki ragil | umatur sarwi gumuyu | punika kêsinggihan | inggih kadospundi malih | tiang dados priayi mêngku prêkara ||

35. myang nlangên[101] tataning praja | ngangge sêcaraning nagri | solahbawaning kamuktan[102] | wusatong[103] priayi |[104] ki dêmang anganthuki | inggih mêkotên dhi wruju | inggih botên ambucal | ing sarak sarengat nabi | inggih burêt katimpah tingkah maksiat ||

36. wahyu cathêting wardaya (314) | gampilanipun dhi ragil | ngèlmi gegeongan ing tyas | mungguh ngagêsang puniki | anggêr pênêd ing salair[105] | inggih pênêd batosipun | lamun pênêd nèng donya | gih pênêd akeratnèki | ingagêsang mung ambujêng kapênêdan ||

37. ki wuragil Kulawirya | anêsêg dènya alinggih | myang kang putra kalihira | sukèng dria miarsa ngling | Ki Ragil nambung aris | inggih kadospundi wau | mênggah pênêd punika | liripun kadipunêndi | basa pênêd apênêd dhatêng punapa ||

38. kae Kidangwiracapa | gumuyu angèdhèg wêntis |

--- 7-8 : 198 ---

dhi wuragil Kulawirya | mung pênêd kalih prekawis | mênêdi sapucuking | ilat lan pucuking guthul | Ki Kulawirya latah | gêr gumuyu sêdayèki | Jayèngrêsmi tumungkul Jèngraga suka ||

39. kae dêmang malih mojar (315) | basa puniku dhi ragil | kêlangkung dene diksura | balêjêd ngisin-isini | nanging puniku wiji | wijiling ngilmi binrukut | lêring nalar tar wêntar | minangka urating ngilmi | milanipun dakar ingaranan urat ||

40. pasênêtananing duryat | ayat martabating jinis | janase sampun kaênas | tamjis lan najis pan jais | kadi ta lapal kadis | dikir lan dakar puniku | mungguh makma[106] tan beda | sami kasucianèki | pon kang sipat ajali abadi tunggal ||

41. mungguh murad cara Jawa | têpunging lapal lan Jawi | dakar ingaranan kalam | kalam maknanipun angling | kêlawan ilat tratil | puniku paworing pucuk | pucuking kalam dakar | lan pucuking kalam uni | namung ngriku gegeonganing agêsang ||

42. anèng enak lan pakenak (316) | enake nandhang abukti | pakenak layaping nendra | lan ruruning rasa jati | yèn sampun anyukupi | kalih prêkawis puniku | tan kirang sandhang tadhah | tan kirang rahabing rabi | gih puniku kang wus prayogi ing titah ||

43. sampurna ing dalêm dunya | sampurna ing dalêm akir | punapa pulasing dunya | inggih pupulasing akir | dunya wit nganam-nami | ngakerat dadining wakul | tumbu tampah tampira | puniku ingkang supami | malah tikêl sêdasa tikêl atusan ||

44. barang tabyate nèng dunya (317) | tabyat ala tabyat bêcik | sarwa tikêl samadaya | nut dhorènge nèng dunyèki | lamun nèng dunya miskin | tikêl satus miskinipun | yèn sarwa sarwi punya | tikêl satus sarwa sarwi | prêtandhaning bab pênêd wontên sêksinya ||

45. sêksining pênêd punika | dhi ragil tigang prêkawis | bênêr wuwuse tan gethang | prêcaya datan kêwatir | angandêl tan ngèmèngi | nirnakên tri prêkarèku | tan labêt doracara | tan pitênah ing sêsami | datan ngumpêt mêpêt pênggawe raharja ||

46. arjanèng wong ahli dunya | angèsthi kalih prêkawis | kalam dikir kalam dakar | wus sampurna uripnèki | wa mêkotên dhi ragil | kaelokaning Hyang Agung | kang tan kêrana dunya | anrang baya ing arungsit | tan kaduli ing sandhang kêlawan pangan ||

47. tan sotah ing rajah tamah (318) | puniku ahli otadi | tan pae lan ahli donya | lir têlêng lawan jêladri | alun ahli dunyèki | têlêng ahli akiripun | tan beda jatinira | alun lan têlêng jêladri | ahli dunya ahli akerat wus timbang ||

48. ahli dunya yèn wus bisa | nyamuti dhirinirèki | ing enak lawan pakenak |

--- 7-8 : 199 ---

kang ahli akerat yèn wis | enak datan abukti | pakenak datan aturu | lir kudhuping puspita | tan ana gatraning rujit | saking dening wungkule pinguling dênta ||

49. kang ahli dunya upama | puspa migar angganda mrik | saking ambabar ihtiar | mêkar angambar tulyasri | kang puniku dhi ragil | sêdhengah ingkang pinupu | gampil angèle datan | prabeda lamun inapti | Jayèngrêsmi Jayèngraga Kulawirya ||

50. kajuming dria wioga (319) | kaparas rasan akiki | kikise nora kikiban | sami micarènging kapti | labêt randhan ngulami | muradi basa kang saru | tan ana rubedanya | nora sêmbada witnèki | wekasanya murade awirangrongan ||

275. Wirangrong

1. ki ragil Kulawiryèki | raosing tyasira condhong | liningane gampang gathak-gathuk | galèthèking ngilmi | tan ngêkahkên upama | apêsaja cara Jawa ||

2. Ke Kidangwiracapèki | gumuyu sarya ngling alon | adhiku[107] Kulawirya kintênipun | badhèk wignyèng gêndhing | Ki Wirya ris turira | sarwi gumuyu alatah ||

3. anjawi putranya niki (320) | anakmas kang sampun gamboh | tan kèwêdan raras |[108] anggêndhing rêspati | mèsêm ingkang liningan | tan pati wagêd turira ||

4. ki dêmang suka ing galih | lir punaga[109] tyasnya tumon | ngling mring arinira kang wêruju | èh Wirabrajèki | ngundanga têtanggapan | kang êndi prayoganira ||

5. têtanggapan mêngko bêngi | apa wayang apa gambyong | apa bêbagoran têlu iku | êndi kang prayogi | salah siji sêdhengah | Ki Wirabraja turira ||

6. inggih sumangga jêng kyai | kêrsa kang pundi sinios | kang raka lingira mungguh aku | bagor bae bêcik | lakone Narawangsa | yèn ora Jayakusuma ||

7. dha-padha wong kene iki (321) | dhêmênane kang tinonton | amung totopengan kèh wong dulu | tinimbang lan ringgit | tlèdhèk karucil pruwa | topèng gêdhening tontonan ||

8. dospundi ngriku dhi ragil | kêrsane ingkang tinonton | Ki Wirya turira sumanggèng yun | kang dipun kêrsani | Ke Kidangwiracapa | nuduh mring ari katrinya ||

9. lah Wiranjara sirèki | ngong patah gawening wadon | sira tuturana bok ayumu | lah-olah ngratêngi | kudur padha wadonan | dadakan bae kang rumat ||

10. ya sira kang ngêpalani | sakèh pênggawening wadon | de Si Wirangkara ya sun tuduh | mêragata sapi | gudèl kêlawan menda | samawana bèbèk ayam ||

--- 7-8 : 200 ---

11. mangsa bodhoa sirèki | cukup kurange ing mêngko | de Si Wirabraja pakaryamu | ngong tuduh sirèki | angulêm-ulêmana | nakmu Dêmang Wirancana ||

12. ing Galèk kulon dèn brêsih (322) | mace[110] pat kidul wetan lor | para bundhêl desa gaco umbul | jêjênggul pêtinggi | bêkêl pêndhêsêl gêbrag | konên rakit pêsamoan ||

13. undangên Si Nayakênthi | lan saroange pra bagor | pêpakên sedaya wong atapuk | aywana kang kari | sigra ingkang liningan | para ri kêtiga pisan ||

14. Jayèngrêsmi Jayèngragi | katri Ki Kulawiryanon | marang kae dêmang krasèng kalbu | samya ngling ing galih | kèngêtan ingkang rama | Jêng Kyai Bayipanurta ||

15. duk kala wit darbe kardi | mêmatah kadang tuanom | kumênyut tyasira duk ing dangu | panggihe rakèstri | bok Ni Kèn Tambangraras | lawan Ki Sèh Amongraga ||

16. puara nis sah lan swami | ing mangke dadya lêlakon | pangupayèng paran angrururuh | rèh kapugutan sih | kumêmbêng ngêmu waspa | sinamun iribanira ||

17. Ke Kidangwiracapèki (323) | mulat mring kang putra karo | èsmune sungkawa wus kawêngku | saraosing galih | nglêlêjar wuwusira | dhi wuragil Kulawirya ||

18. bok swawi adhi anggêndhing | lan anakmas ingkang anom | punapa winignyan langênipun | Ki Kulawiryèki | gumuyu naur sabda | prayogi lawan paduka ||

19. lan jêngandika jarwani | sampurnaning wong angêgong | sabab wontên kojah kaolipun | sami amastani | mêkruh gêng malah karam | tunggal babagan lan wayang ||

20. liripun kadipunêndi (324) | kaula angalap kawroh | ki dêmang anjola sru gumuyu | i bilah dhi ragil | angêgol anggêrewal | angajak barak berekan ||

21. latah Ki Kulawiryèki | botên ta mêkotên ngêgol | ngong ngalap barêkah ingkang mungguh | botên mutawatir | galate wong lêlahan | ngling Ke Kidangwiracapa ||

22. gih-inggih mangke dhi ragil | kula jarwani kang gathok | sampurnaning cêgah karamipun | wong gêndhengan gêndhing | saratêdah[111] cinoba | jarwa purwakanthinira ||

276. Kinanthi

1. wawi ta sami nênabuh | mangkya dhi kula jarwani | Ki Kulawirya anggagrak | ngling mèsêm mring Jayèngragi | lah wis payo anak êmas | ngrêbaba ingong kêndhangi ||

2. kae dêmang sru gumuyu (325) | mring niaga ngandika ris | êndi rêbabmu Camaya | turnèng anakmas Jaragi[112] | kêndhangmu Cakrêma turna | mring adhi Kulawiryèki ||

--- 7-8 : 201 ---

3. êndi mrènèkna dhêmungmu | manira milu anggêndhing | dhêmunge imbal lêlamban | barung panrus imbal Pathi | agupuh ingkang liningan | tur rêbab kêndhangirèki ||

4. nulya tinampanan sampun | Jèngraga Kulawiryèki | Ki Kidangwiracapojar | wawi anakmas anggêndhing | dimèn tinelad niaga | wilêting Jêpara Pathi ||

5. Ki Jayèngraga agupuh | anggamêl rêbab rêspati | rêbabe langkung prayoga | watangan pinonthang gandhing[113] | kosok pinatra pinrada | bathok jamangan balênggin ||

6. kawat thinênthêng nêmipun | sinênggrèng ngèk wus pêkolih | lan nêming gêndèr myang gambang | ênêming suling nyamlêngi | Jèngraga miragèng rêbab | pacêt jamika[114] amanjing ||

7. angangkang kinosèr muput (326) | santêne[115] karyuni[116] |[117] kêngkêng wêwangkisanira | sêdayanipun sarwapik | gya sêsêndhon pathêt sanga | jarijya gêtêr awiwil ||

8. lir kêtunggèng masang antup | tumèmbêl tutupanèki | angingiat ngêmbat kawat | mèt wilêt cengkok pinipil | angêntul pangêlusira | mego raras ngês mrih manis ||

9. anglela pênunggulipun | pênuduh amupus pakis | jênthik nyikiling gang-anggang | klilinganira têrampil | kosok muput anglêr lamba | yèn rakêp[118] alus lêstari ||

10. ngêcêk ngêkik ngêlik ngungkung | barung gêndèr gambang suling | tapis rarasing jakmaka | wilête anglulut ati | tutupe awiwilahan | acêtha rata amathis ||

11. ingapti pangrêbabipun (327) | amêsês bêsus asasis[119] | wêntise akalêsêdan | sad-ingsêd saradanèki | lamine tan lir puniki |[120] tinuntungakên angênting ||

12. êntong atine kang nabuh | sitong tan ana maoni | anjomblong para niaga | mlompong mulat ing Jèngragi | andongong pan kêgawokan | ngêtonggong mitênggêng mèksi ||

13. dènira sêsêndhon nutug | wali lih-ulihanèki | gya sarayuda sambêman[121] | êgong nglêgakakên ati | sawusira pêpathêtan | rêbabe dèn ling-ilingi ||

14. Ki Kidangwiracapèku | suka gumuyu sarya ngling | dubilah dene kêpenak | amarasakên wong gêring | wong sêmene mêjên mulat | mring anakmas Jayèngragi ||

15. kang inujaran nor lungguh (328) | Ki Kulawirya ngèsêmi | ka[122] Kidangwiracapa | nolih mring niaga angling | jamak mêngkono Camaya | wong ngrêbab enak pinarsi[123] ||

16. mara ta tirunên iku | tutupe kosokanèki | arêsik nora sêlaya | wiwilahane amêsthi |

--- 7-8 : 202 ---

camplêng tan salir samêndhang | cènthênging tutup pêkolih ||

17. wiwilêtane asurup | dadi ngês kabèh amanis | pra niaga nor turira | inggih kêlangkung dènyawig | niaga tan mêkotêna | kadya putranta awasis ||

18. lah ia tirunên busuk | samya tumungkul sinung ling | ngling malih mring Kulawirya | mungguh surasaning gêndhing | wus têlas nèng pêpathêtan | sêsêndhon yakmakèng gêndhing ||

19. widayakaning atêmbung (329) | tambang têmbinging agêndhing | gandhang gêndhunging kokondhang | sêsêndhon kang mawa wingit | pantês langêning kusuma | mêmangun langên kamuktin ||

20. umatur inggih saèstu | mangkètên kakang ngabèi | kang kadi pangrêbabira | putranta Ki Jayèngragi | anglêjarakên tyas susah | anggagas kamuktyan singgih ||

21. adi-adining langên rum | tan wontên lianing gêndhing | sumêrêp lan ginêndhengan | Ke Kidangwiracapèki | gumuyu suka saryojar | wawi anakmas anggêndhing ||

22. wawi anakmas kang sêpuh | prayogi kêrsa anggêndhing | matur tan patos wagêdan | tan kados yayi Jèngragi | kaula dhêmung kewala | anurut gêndhing kang gampil ||

23. jroning tyas[124] pati kudu (330) | namung sarat angecani | rèhning tamu kawisesa | maring kang darbe wismèki | lamun datan mêngkonoa | kuciwa tan bisa mor sih ||

24. kae dêmang sukèng kalbu | naoskên kadhêmungnèki | ngandika marang niaga | êndi gêndèrmu Calêngki | anggriming mênawa bisa | gêndèr ingaturkên aglis ||

25. nulya Ki Jayèngragèku | anyênggrèng rêbabira ris | angapti sêndhon pathêtan | laju buka Gambirsawit | tibaning nêm dhêming kêndhang | tibaning lima dèn gongi ||

26. gya ricik ambyong biantu | rêmpêg pênabuhe ririh | sajanturaning awayang | ukur jawil angrêrangin | nulya gêndhèng ronggèngira | anjêririt muluh rujit ||

27. soring sêrêng barung arum (331) | pupunton gêndhèng lan gêndhing | tan ana sêlayèng raras | awilêtan ing amanis | atungtum padha kêrasa | rarase ngrês-rêsi ati ||

28. angêlulut nganyut-anyut | sêmbada parikanèki | puspa citra munggèng wastra | ambabagi ing abrangti | wêdhung alit panuratan | angot moyang wong kêkalih ||

29. baskara kang mêdhar dalu | mung dika sun kaulani | patêmbayan manggis jênar | aja maleca ing jangji | balung jagung kakang lurah | namung dika kang janggêli ||

30. kothak widhe wong abagus | kênaa ngong pèk-êpèki | kang sela pênglawêd ganda | nunuwun sêpisan iki | pitik bontit bantal dawa | guguling sun wolak-walik ||

31. amrih pintêr cêngkir wungu (332) | sun sinau amawali | kawuk citra pêlêm ganda |

--- 7-8 : 203 ---

sarira sapa duwèni | busana rinênggèng basa | wong bas[125] angadi-adi |[126]|

32. mêjên kang samya nênabuh | kecan myarsa gêndhèng gêndhing | atangkêp mukêt wilêtnya | lumakêt iramèng gêndhing | kêndhang kinosèk walikan | aniba ricik nêsêgi ||

33. sangsaya angikal bêsus | ulah yakmakaning gêndhing | wong nonton asalang tunjang | jalwèstri myang rare alit | wong pawon kang olah-olah | ting dêngongok tilar kardi ||

34. kèh gosong gorenganipun | katungkul myat kang anggêndhing | wong akèh mung Jayèngraga | kang samya dèn titingali | abagus bisa angrêbab | ngik-ingik anganyut ati ||

35. singa kang liniring wuyung (333) | ngowahi kêmbênirèki | ulate gègèr tan gênah | manike akocak-kacik | pêngrasane wus sêmayan | lan sang bagus Jayèngragi ||

36. ing antaranira dangu | nutug pangolahing gêndhing | wilêting sindhèn nut rêbab | cengkoking rêbab ngênthêngi | misah ngumpul ing irama | kosok kêsit tutup trampil ||

37. kêkêndhangane angguguk | bêm sêbah kêmpyang ngêpipik | kosekan raras siblonan | akipyah dènya ngêndhangi | ki dêmang panggêndèrira | gêmbyangan tan pati wasis ||

38. nanging wus rêmênanipun | anggêndèr sabên anggêndhing | Ki Jayèngrêsmi dènira | ngadhêmung lêlamban ririh | wus antara dangunira | gya nêsêk iramanèki ||

39. kinandhêlongakên suwuk | laju sasêndhon angêlik | nutug lih-ulihanira | sarayuda sabêman wis | kae Dêmang Wiracapa | gumuyu angèdhèg wêntis ||

40. ya talah têmên nak bagus (334) | nyata prênjana ing gêndhing | wasis lungiding yakmaka | ngênorkên wong juru gêndhing | tan mambu putrèng ulama | wignya langêning pakêrti ||

41. nanging dhi ragil puniku | mungguh wong kang ulah rawit | dadya cêgahing agama | ing têmah amêlarati | mêlarat dunya akerat | tanpa iman ing agami ||

42. sabab wong gêndhing puniku | atine mangeran gêndhing | tan ana lian kacipta | namung rasaning ing gêndhing | sinungku sajroning nala | nalika lakuning gêndhing ||

43. kodhêng andhêndhêng gumêndhung | kang dèn dhêng-êdhêng mung gêndhing | sarta ginêndhengan gandhang | tinondhea tanpa tandhing | tan duwe eling samêndhang | kang sinandhang kang sinandhing ||

44. mung gêndhing dèn undhung-undhung | kêkandhangan nora dhongdhing | raina wêngi angadhang- | adhang wong ananggap gêndhing | mring agama nora dhangan | katêndhang tundhunging gêndhing ||

45. lir duwe kumêndhung-kêndhung (335) | yèn nuju lagi anggêndhing | puniku dhi Kulawirya | alate[127] wong ulah gêndhing | tan eling marang Pangeran | kang karya pati lan urip ||

--- 7-8 : 204 ---

46. angganjar aniksa iku | ing dunya prapta ing akir | milane para niaga | dadya sor-soring pakêrti | sêdaya wong nambut karya | kasabe lawan prihatin ||

47. nanêdha maring Hyang Agung | untunge anambut kardi | sinêntor lawan ngibadah | mumuji maring Hyang Widi | mayare saking kangelan | ngupaya sandhang lan bukti ||

48. yèn niaga tan kadyèku | angêgungkên maring gêndhing | dadya kandhuwa gêndhingla[128] | anggêgondhèl ngondhal-andhil | luludrug gêndhèng lan dhalang | andhulêng mêlênging gêndhing ||

49. puniku pangkating lacut (336) | mêrucut maring agami | gumampang animpang sarak | kêsarik tan wruh ing bêcik | bacêk macêk tan utama | mung mumucung mucang gêndhing ||

277. Pocung

1. kang puniku dhi ragil Kulawiryèku | mungguh gagêndhingan | mrih sampurnaning awaril | kêdah dunungakên[129] ilmu rasanya ||

2. ungêlipun gamêlan srancak puniku | pan unining gangsa | tan dadya wrêdining ilmi | mung gêndhinge dhi ragil kang dadya rasa ||

3. yèn tinabuh siji kewala tan patut | gong êgong kewala | kênong kewala tan bêcik | miwah saron sawilah datan prayoga ||

4. myang sêdarum mêkatên sêsaminipun | dèrèng kêpanjingan | kaklimahane kang gêndhing | gêndhing yèn wus manjing ricik wiwilahan ||

5. ênêmipun gangsal lan têngah panggulu (337) | barang wêkasanya | saron nêm wilah marmèki | amraboti ing gêndhing gêng alitira ||

6. rarasipun ing gêndhing ingkang tinurut | dadining irama | yakmaka ukêling gêndhing | pinrih nyamlêng ricike serancak pisan ||

7. purwanipun wontên gamêlan puniku | sakèng widayaka | anawung rawiting gêndhing | têgêsipun widayaka wong anêmbang ||

8. têmbang lagu têmbung pêparikanipun | rarasing gamêlan | têgêsing gamêl nyêkêli | gêndhing muni tinabuh kêlawan tangan ||

9. dadya dhaup gêndhèng lawan gêndhingipun | asmaraning raras | sakèng swara kang murwani | niku sawêg dhi ragil keratanira ||

10. de puniku dhaupe marang ing ngèlmu (338) | unining gamêlan | sami lan unining lambe |[130] gêndhingane puniku jatining niat ||

11. paminipun nglinging dikir pujinipun | lir cêngklinging gangsa | kang dèrèng kêlawan gêndhing | muji dikir lamun tan kêlawan niat ||

12. pujinipun sami lan unining kêthuk | tinabuh dhewekan | unine tan dadi gêndhing | muji dikir ngêtèprès lir kêcèr pêcah ||

13. kumarusuk blêbêgi kuping rinungu | lir suak-suaka | dèn kongsi sêmpal uange |[131] muji kir[132] ukur cangkême kewala ||

14. nyananipun kêtrima barang jinaluk | jlêg padha sêdhela | de kongsi erak gondhange |[133] kari-kari inganti tan ana prapta ||

15. sababipun tan nganggo gêndhinging kalbu |

--- 7-8 : 205 ---

unine krak-okrak | yèn ta angangoa[134] gêndhing | pêsthi nyamlêng kadya gêndhing pathêt sanga ||

16. ingkang uwus dhaup lawan niatipun (339) | ikralirèng lesan | tansaya unining puji | pan diga[135] babagan kêlawan tapa ||

17. watêsipun karya onjotaning laku | kang dadya niaga | êndême marang ing gêndhing | munthêr manthêr mungsêr tan kèngsêr ing raras ||

18. cêngêngipun tan ana ketang lyanipun | cathêting wêrdaya | namung surasaning gêndhing | dadya gêndhêng majênun mring Onang-onang ||

19. gêr gumuyu sêdaya kang myarsa tutur | pralêbdaning basa | atutuk nyênyêd dera ngling | banyol nyenggol ing agama lan gamêlan ||

20. ngêntrog pupu Ki Kulawirya angguguk | asasmitèng putra | Jèngraga mèsêm maguti | angling malih kae Kidangwiracapa ||

21. gih puniku wong niaga bangsa wuru (340) | sênadyan wurua | yèn wuru wuruking ngèlmi | wuru cêngêng ekrame mikrad munajat ||

22. tubadilu ing dikir myang dikiripun | kêplênge kang munggah | sapocapan anggêntèni | tan katimpah solah sêjabaning niat ||

23. ya kadyèku niaga cêngêng mring cêngkung | cêngkènge ing tandhak | ingêndhak undhaking bêcik | bacêk bae bocok uripe niaga ||

24. kang saèstu mrih nyamlêng gêndhing lan ngèlmu | rarasing gamêlan | gêndhing ginêdhong ing kalbi | ngês wilête dadya tangise ing niat ||

25. niat luhung kang nuge mring Hyang Maha Gung | têtêsing kasidan | ginambar ing Gambirsawit | sawatgata nalikèng kono akêrsa ||

26. ungêlipun sêdaya ingkang tinabuh (341) | kêndhang kênong gangsa | gambang gêndèr rêbab suling | bonang saron cèr kêthuk ricik sêrancak ||

27. tan karungu gamêlan nang nong gungipun | thethe thethonira | sêdaya datan kapyarsi | mung rarasing gêndhing kang nganyut ing dria ||

28. campuhipun lawan niat kang mulya nung | anungge ing kanang | kinêngan kunênging ati | a[136] ingati-ati kêlawan niat ||

29. aywa korup mring gêndhing surupanipun | surasaning raras | kinarya pangrêsing kapti | kang minangka pangatêre tyas ing gagas ||

30. nganyut-anyut palute[137] yuning kalbu |[138] kasaban subrangta- | nira marang ing Hyang Widi | dadya gêndhing kendhang datan kumalêndhang ||

31. kang kadyèku dhi ragil pamuntunipun (342) | swaraning gamêlan | gêndhing gêndhèng swaranèki | ingulihkên swara mring kang duwe swara ||

32. mring kang asung swara unining parunggu | gangsa kang rinêngga | sor-sore titahing uni | ing sauni-unining babagan lêmah ||

33. datan mêtu saking rasaning roh kudus | mangka pinangeran | puniku kang mawa sirik | langkung ina mangeran unining gangsa ||

34. yêkti gangsul marusul dadi wong gêcul | kacangkol ing cêla | mulane wong karêm gêndhing | gêndhing gêndhèng gêndhung gêndhêng dadinira ||

35. sababipun kêliru budinirèku | kadi ta niaga |

--- 7-8 : 206 ---

karêm mangeran ing gêndhing | wignya ulah rawitan duwe gamêlan ||

36. pan linampu dadi niaga anyêngkung | wus kablusuk bisa | angêndhing ambêk ngêdhingkring | kêdhangkrange ambonang wis kaya dêmang ||

37. tur ta niku kêpatuh tan nyandhang wutuh (343) | puniku kang mawa | tiang mangeran ing gêndhing | wus kaondhang ondhe-ondhening agêsang ||

38. wus saèstu wong lah[139] gêndhing gumêndhung |[140] gêndhila katula | budi kacrêman nyrêmêdi | dadi meda dêdalan adol asmara ||

278. Asmarandana

1. puniku adhi wuragil | wong karêm marang gêndhingan | lamun tan wêruh surupe | anggugurakên agama | gêndhing gêndhèng rasanya | kêplantrang kêtrucut lacut | pêcat niate kang tama ||

2. lapake lali ing Widi | kêliru kêlara-lara | kalurung marang sapapele[141] |[142] palane mung paprênesan | têmahe kêmlaratan | tan kabuka ulah ngèlmu | mumuji maring Pangeran ||

3. yèn wus wruh rasaning gêndhing (344) | lan sasurasaning niat | gêndhing dadya pangatrêre | marang sêjatine niat | tumêkaning kasidan | sidaning kayun kang mojud | ingkang tan kêlawan majad ||

4. lire pênggayuhing ati | tinêkan lawan nugraha | ing jaman bangsa kamuktèn | dadya kamulyèng akerat | pon tan paèng wusana | milèlmi kêdah dumunung | supaya sampurnèng cêgah ||

5. Jayèngrêsmi Jayèngragi | katri lan Ki Kulawirya | kêlangkung sukur driane | miarsa wirayatira | Ke Kidangwiracapa | brêka[143] ngulama ing dangu | dhèmês susurupanira ||

6. sami amicarèng galih | mitrane jêng kyai bapa | tan ana bodho ahline | padha punjul ing sêsama | mêngkana kae Kidang- | wiracapa lon amuwus | mring kang putra myang rinira ||

7. wawi anakmas dhi ragil (345) | puniku wus wêktu ngasar | sami sêmbahyang ecane | pra tamu matur sumangga | malah alon lingira | lah mara niaga gupuh | unèkna sêkarêpira ||

8. kang aenak dèn sindhèni | niaga matur sêndika | nulya muni gamêlane | têlèdhèk sindhèn araras | Ke Kidangwiracapa | mring langgar lan para tamu | mèt hèr astuti sawusnya ||

9. manjing langgar salat ngasri | ya ta kang anèng pêndhapa | para ri tri pandhegane | pan sami andadak karya | rakite atamuan | tutuwuhan pasang tarub | miwah natar rinêsikan ||

10. ramya kang anambut kardi | jalu èstri mawurahan | samya ngukus anèng pawon | kang rêrajang mupuh ulam | kang karya kêmbar mayang |

--- 7-8 : 207 ---

ing karya sêkala rampung | rinayap ing pawong kathah ||

11. sakèhe kang nambut kardi (346) | ngrungu swaraning gamêlan | panglike sindhèning ronggèng | ting balêkèr bungah-bungah | sinambi patrap karya | rakite lir wong mêmantu | tan ana ingkang kuciwa ||

12. kawêntar pirang desèki | pêrapat manca limanya | lamun mas dêmang ing mangke | ropyan-ropyan têtamuan | bakale bêbagoran | wong akèh sêdya dudulu | mring kêrajan Lêmbuasta ||

13. kèh wong kang anglon-êloni | manca sanganing adesa | adulur sami praptane | krajan kadêmangan wetan | miwah kang sinuruhan | salong kang prapta rumuhun | lan saanak rabinira ||

14. ya ta kang salat ing masjid | wus dangu dènira bakda | rèrèh nèng palanggarane | Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri Ki Kulawirya | angudi rêrasan ngilmu | purnane cêgah ing tingal ||

15. Jayèngrêsmi matur aris (347) | mring Ke Kidangwiracapa | kaula nuwun wulang rèh | mênggah purnaning pangiksa | kang cêgah tiningalan | kadi ta tiang atapuk | angludrug andhalang crêma ||

16. acêgah mun[144] inèksi |[145] purnane kadi punapa | kaula nuwun jinarwe | kae Kidangwiracapa | mèsêm alon ngandika | dhuh sutèngsun anak bagus | mungguh kang basa punika ||

17. puniku pasêmonèki | lungide wong ahli tingal | tingale kang tan kumêdhèp | raga kitèki upama | lir tapuk anèng muka | mulêlêng mamak pandulu | dudu pandulyèng wistara ||

18. kita tingal tan ningali | tingal kalingan paningal | kang ningali tingaling roh | kêlawan kêwasaning Hyang | Suksma Kang Maha Mulya | raga kita paminipun | roh sarta nugrahaning Hyang ||

19. jêjêr Jênggala Kadhiri (348) | dhauping Panji Kirana | sasolahbawaning topèng | topèng wrananing roh mukdas | wrananing Hyang[146] | Hyang wrana pribadinipun | wêrana tanpa kêrana ||

20. sêkathahe kang ningali | tan anggugu maring raga | kang ginugu mung topènge | laku pralêbdaning basa | ucaping jêjanturan | caritane amlas-ayun | yèn nuju lakon wêlasan ||

21. kang cinging kèh sami nangis | pêngrasa lir ya iaa | wignyane kang karya lakon | pandêlênge wong akathah | dêlêng topèng kewala | kang nopèng datan kinalbu | tur ta iku kang amawa ||

22. kadi ta kita puniki (349) | lakuning jiwa priangga | ngagêsang awon pênêde | tinutuh myang ginunggunga | datan anuduh Suksma | myang tan gunggung Suksmanipun | cinacad kang ingalêma ||

23. tan lian rêraganèki | inane panginanira |

--- 7-8 : 208 ---

pangalême ing lêmbahe | ing kale kita punika | obah osiking Suksma | Suksmane datan kadulu | kang kadulu mung rêraga ||

24. lir topèng mêksih nampêki | anèng mukane ki lêbda | yèn wus tutug wêwêtone | tapuk sah saking wêdana | tan ana gunanira | gumalethak mulih kayu | mung kari gatraning rupa ||

25. sininggahkên ing gyanèki | mari ginunggung cinacad | wus tan ana pocapane | mêkotên niku anakmas | kang ginawe noraga | Jèngraga Kulawiryèku | tyas samya suka pirêna ||

26. suruping murad mêtitis (350) | kae Kidangwiracapa | malih angandika alon | puniku nakmas kalihnya | purnane kang cinêgah | lan malih mungguh luludrug | wong lacut cêgah tiningala[147] |[148]|

27. purnaning lacut pinêthik | angludrug pangupajiwa | mimikan banyol lulucon | lèjême wong ahli brangta | karêm maring dêluya | murang krama digsura dur | doracara cacah-cucah ||

28. kang dadi pangambil bukti | amasang dora sêmbada | nêrima dadya paguyon | awake dèn ala-ala | mring[149] sukaning sêsama | pangulah bêdhat ambadhut | amêdhot tingkah tan lumrah ||

29. tan wawang ing wirang isin | cacad-cinacading kathah | bungah dèn rani sêgawon | eman ki ludrug tekadnya | toh jiwa soring tingkah | angrêbut têlêsing gulu | gula sacuwil tan misra ||

30. palênthinging wadhuknèki (351) | tan etang dora duraka | kasor mung olèha nocor | pêcat tabyating agama | lali maring Pangeran | kêtungkul mêrusul gêcul | tan idhê[150] cêla cilaka ||

31. kacêluk babaran baring | pirabara yèn luara | uripe aberong-berong | nyêkêl corong ambêbarang | datan wirang sarang[151] sinarang | saru sinêrtu ing èlmu | sarengat wêwalêr murtad ||

32. pêthikanipun mring ngèlmi | tekade wong kang ahli kak | angludrug marang Hyang Manon | tan riringa ing akathah | mung karêpe priangga | majênun marang Hyang Agung | tan jamak limrah ing kathah ||

33. nikmat ngala-ala dhiri (352) | ingkang mokal kinarêpan | kabèhe kang elok-elok | tan sudi angudi pangan | myang sandhang tinambuhan | yèn ayun turu sinêrtu | tan sotah ing rajah tamah ||

34. kabèh satingkahing urip | kinirigakên sêdaya | andhulêng mêlêng tingale | maring Hyang kang murbèng jagad | kang sipat pribadinya | andhedhewe dhèwèkipun | anungge nunggal Pangeran ||

35. puniku saminirèki | wong ngludrug pêngalapira | tekade kang nora rikoh |

--- 7-8 : 209 ---

wus têkèng panarimanya | arègèl regol tangan | bot-bote wong nêlês gulu | buru pangan sakêlêdan ||

36. dene mêjênun puniki | lepyane nadhah anendra | bot-bote nêlês Hyang Manon | buru rahmating kasidan | amanting-manting jiwa | kang kongsi dèn kadi badhud | wirang isin tan rinasa ||

37. puniku nakmas Jèngrêsmi (353) | alaping tingal kang cêgah | ngalap tekading cêmporèt | dadya tingal tan kiparat | maklum mring makluking Hyang | takdir asya a asnapun | pêpêk rupaning kang titah ||

38. cêgahe pribadinèki | ywa korup maring paningal | ningali wong angreregol | bêbênyol egoling badan | cêgahe yèn kadyèka | aywa nacad wong angludrug | gêgaweaning Pangeran ||

39. polah-polahe pribadi | cara-carane priangga | satrekah-trekahe dhewe | yèn wontên nacad maona | tur ta mangsa enjoha | lir pinoyok angluludrug | tandhaning gaweaning Hyang ||

40. nor lungguh kang putra kalih (354) | Ki Kulawirya alatah | kêduga susurupane | sarya ngling i bilah kakang | amrajak muradira | kêduga têmên atiku | acêtha rata apurna ||

41. lah malih kakang ngabèi | purnane wong nonton wayang | brahala cêgah tinonton | lawan gorohe ki dhalang | Ke Kidangwiracapa | mojar sarwi sru gumuyu | gih dhi ragil Kulawirya ||

42. dene dhalanging aringgit | pasêmoning janmotama | mungguh mring Hyang tanasube | kang ahli bantala kasa | marmane dhalang cêrma | acêgah lamun dinulu | mangeran lyan gama sarak ||

43. angingkêt carita sirik (355) | dadakan angayawara | wus têtêp ahline goroh | anggorohakên ing kathah | ngirup arêping tingal | anyinthung mrih kusung-kusung | andulu dhalang ngawayang ||

44. kawuyungan jalu èstri | korup pangiruping dhalang | pralêbda karya lêlakon | nyêp-nyêp pangembaning raras | acucut mèt banyolan | tutuk popocapanipun | kêrêng branyak lan jatmika ||

45. milane wong dhalang ringgit | sarak cêgah aniningal | pangamêng-amêngan ngomong | ngarad-arad doracara | carita winitara | carêmêde anglud kalbu | kalaban labêting raras ||

46. ngurus pangirising ati | angrês tyase samadaya | myang berag abungah-bungoh | angingus ngêsing bengesan | sêngsêming nalar samar | margèng sasar sinêlusur | tyase kendhang mring dhêdhalang ||

47. dhêglêng dhêglo lalu lali (356) | kalulun alun dhêdhalang | andhulêng mêlêng mêlongo | mring pangomonge ki dhalang | dhalange kang andhalang | amumulut maring luput | sakèh wong sapênontonan ||

48. ki dhalang ambêke dhiri | amêdhar mudhari kandha | kang tinandho dhadhakane | dhadhag madhidhig sêbodhag |

--- 7-8 : 210 ---

blêg-blêgan kumabisa | sapa sira sapa ingsun | sun pintêr karya carita ||

49. rêp-sirêp tana maoni | kèdhêp angidhêp maringwang | kabèh cingire wong nonton | mêkotên ambêking dhalang | lir prabu siniwaka | anggêpe mring wong dudulu | wong core bêcore rucah ||

50. mila wong andhalang ringgit (357) | tanpa iman ing agama | gumêndhung ethe gumêdhe | têtês sor-soring apêngal | tan duwe ngamal aplal | gih dènya kêmratu-ratu | diksura êdak andadra ||

51. langar lêngus tan ngingusi | angungasakên kabisan | lonyot ngalunyut lir monyèt | wong crêma mung carêmêdan | kêdhara dhirinira | tur ta dhêrakalan lamun | ingundang kinèn awayang ||

52. nir dhirine kang ngêdhingkring | lir sona sinung baksana | suka anggaèng anyêngkèng | mêthèngkrèng lamun kumrengkang | ingundang kinèn wayang[152] | mung mêkotên idhêpipun | tan duwe polatan lia ||

53. uripe cêmêr sukêr jis | jasmanine ina papa | tan duwe iman kang mansoh | sah sakèng sasanèng tama | tumanêm angacêla | cêlak cilakane muput | mêpêti agama mulya ||

54. pan wus tan duwe mulyati (358) | kêtutuh patuh kêtula | sêtata sato samine | dadya sor-soring atitah | bêtah ngrarah ing rucah | angèl dungkaping aluhung | lêhêng lêlahan kewala ||

55. uripe pating barêndhil | dadya bubundhêling ala | ngaluya laya uripe | mêkotên dhi Kulawirya | mungguh cêgahing crêma | carême crêmêdan saru | sêrupa lan kang madal pang ||

56. talah[153] Ki Kulawiryèki | Jayèngrêsmi Jayèngraga | gumuyu asasmitanon | myarsa lohate Ke Kidang- | wiracapa aprama | jarwa kerataning têmbung | têmbang mêgatruh ingarsa ||

279. Mêgatruh

1. ki wuragil Kulawirya sru gumuyu | pan sarwi aturira ris | winong[154] paguting pandulu | dospundi kakang ngabèi | pênêding ringgit tinonton ||

2. kae Kidangwiracapa lon amuwus (359) | dhi ragil Kulawiryèki | mungguh purnaning pandulu | susurupaning aringgit | kakekate kang binatos ||[155]

3. janmotama karya lèjêming pandulu | sasmitaning Hyang sêjati | dhalang la[156] wayang dinunung | panganggone Hyang mawarni | arya[157] upamèng pandulon ||

4. kêlir jagad gumêlar wayang pinanggung | asnapun makluking Widi | gêdêbog bantala wêgung | bêlencong pandaming urip | gamêlan gêndhinging lakon ||

5. titahing Hyang tanpa wilis ing tumuwuh | kabèhe dadya ling-aling | kang tan olih ing pituduh | tan mulat ing Hyang sêjati | kandhêg warna rupèng kono ||

--- 7-8 : 211 ---

6. tingalipun dadya bawur bingung lawung | saking tan wruh ing kêjatin | kêsasar ing mêrga ewuh | tan wrin sampurnèng pangèksi | punaning[158] katon tinonton ||

7. karya lênglêng warnaning tulis puniku (360) | tulis ing tyas wisesaning | kêrsa tan lyan dhirinipun | mêngidul ngetan lumaris | ngalor atanapi ngalor[159] ||

8. ngawiat lan ngandhap têngah tan kadunung | dunung panuksmaning jati | suksmanên sasmitanipun | lawan asmaning Hyang Widi | wangsiting kêrsa tan ewoh ||

9. kang tan oah saking datipun Hyang Agung | wênang muba[160] misesèki | pan lêstari purbanipun | anunggal tan tinunggali | kasucianing Hyang Manon ||

10. maha suci têtêp kasucianipun | urip mulyaning kêrsèki | kêrsa tan kêlawan kalbu | mangun èski[161] dhalang luwih | graita cipta ngon tinon ||

11. asasmita wadine pinarèng sêmu (361) | tana lyan sakèng pribadi | mulyaning sasmitèng kayun | haibing Hyang kang hakiki | lêsning tan kêcambor-cambor ||

12. ingaranan kun idayat ajujuluk | latakyun wiwinih dhiri | saengga dhalang awuyung | tanpa wayang lilung angling | tan arsa garap lêlakon ||

13. rampung kang carita kakawin aguru | kang ngundang dèrèng lumaris | wus tampi pangopahipun | wus wisan durung mucuki | alêkas tan bêdhol kayon ||

14. sakèhe kang myarsa miwah kang andulu | yèn kinira dhalang lungid | wong padha rêrasan kanyut | kawilut lênglêng ningali | ki dhalang adi kinaot ||

15. suwunging pawayangan rame kêlangkung | lir gêrah gamêlan muni | tan ana rupaning kêthuk | kêcèr gêndèr rêbab suling | sron gambang kêndhang kênong gong ||

16. ingulatan ki dhalang tana kadulu (362) | sarêng lêkas manggung ringgit | wisantèk caritanipun | ki dhalang anèng ingêndi | karipan ingkang anonton ||

17. ia sapa kang ananggap duk ing dangu | dhalang durung manggung ringgit | jêjêr ing Jênggala prabu | ngêlaya ngidêri bumi | Jênggalane nut tan adoh ||

18. puniku dhi ragil lèlèjêming ngilmu | panglêpasaning alungid | ginraita jatinipun | sêmuning dhalang lan ringgit | ywa korup mring kang tinonton ||

19. liring basa dhi ragil puniku wau | mungguh Hyang Kang Maha Suci | kang minangka dhalang luhung | karya titah ing kitèki | duk dèrèng lair saking bok ||

20. pan wus rampung takdire pêsthinirèku | bêgja cilakanirèki | lan dawa cêndhêking tuwuh | cabar tuas wus binagi | duk mêksih mêgêng nèng gêdhong ||

21. gêdhong limput paluyutaning alimut (363) | duk lagya wijiling wiji | caritanira wus rampung | samêndhang tan kurang luwih | bijaksananing Hyang Manon ||

22. Hyang Maha Gung puniku dhalang linuhung | pangkat lairing jasmani | myang istidlal kang maujud | dadining ringgit nèng kêlir | dhalang kang murbèng lêlakon ||

--- 7-8 : 212 ---

23. inggih dhalang sêjati puniku ratu | kang murba solahing urip | kang sinèrèn mring Hyang Agung | nampèni ayating takdir | tabiat bawaning kang wong ||

24. ratu kang minangka wrananing Hyang Agung | ratu nut takdiring Widi | wus dadya nèng lokil makpul | sang ratu tan anduwèni | drêma nyondhongi lêlakon ||

25. pocapane wus anèng pribadinipun (364) | sang ratu tan angoahi | asor luhuring sêdarum | kang siniksa kang sinung sih | wêwêngkon wadyaning katong ||

26. pan wus samya tinakdir kalaning dangu | pinolah pribadyèng Widi | wus dadya sadèrèngipun | pinolah anèng ing kêlir | tunurut dadya lêlakon ||

27. pêngganjare lan paniksane sang ratu | kang tinampik kang pinilih | kang sinaput kang sinêrtu | kang rinikat kang linami | pon wus kêrsaning Hyang Manon ||

28. kêrsaning Hyang kikis nèng kalbuning ratu | anungge nunggal pakarti | titining wadyabala gung | sang sri tan wuk ing pangiksi | katon kêlawan Hyang Manon ||

29. paningaling ratu maring tantranipun | lir dhêdhalang myat ing ringgit | tan kalêmpit limputipun | suka sikune sasiki | gêng alit pan wus kantonton[162] ||

30. pan ki dhalang sêjati-jatining ratu (365) | sang ratu gêntyaning nabi | nabi gêntyaning Hyang Agung | ratu nabi prasasating | Hyang Maha Gung kang kadulon ||

31. kang puniku dhi ragil Kulawiryèku | susurupane ing ngilmi | kang mungguh lairahipun | sarak sarengating nabi | wondening tingkêsing batos ||

32. ing panganggêp anggêping piambakipun | dhêdhalang kêlawan ringgit | tanapi gamêlanipun | kothak gêdêbogirèki | myang kêlir lawan bêlencong ||

33. pan wus pupul papal sawijining wujud | dhêdhalang dhirining urip | urip kang latip puniku | paanglinging urip budi | budi nglinging dhalang manon ||

34. solah tingkah muna munining ragèku (366) | puniku jatining ringgit | molah nèng kêlir jagat gung | pinolah uriping budi | rêraga nandhang lêlakon ||

35. kaelokan Hyang Maha Gung karya dunung | panuksmaning rasa jati | jatining rasa roh kudus | nêlahi uriping ringgit | gêndhing janturaning lakon ||

36. panuksmaning suksma ring raga puniku | nuksmaning dhalang mring ringgit | patêmbayaning apagut | ing badan kalon[163] budi |[164] tan kêna sêlayaning ro ||

37. osiking tyas katampèn lairing tutuk | dadya rêraga kang angling | sêrêng sarèh ing pamuwus | tar wistara linging budi | mung rêraga kang miraos ||

38. ing atitah kita puniki kawêngku (367) | ring budi dhirining urip | punapa kang kita têmu | puniku lakoning ringgit | kita piambak katongton ||

39. kang anonton dadya saksining tumuwuh | awon nêding[165] ragèki |[166] suwur titining andulu | nitèni solahing urip | samya anandhang lêlakon ||

--- 7-8 : 213 ---

40. kang andulu tan andulu dhalangipun | namung ngaèksi riringgit | sasolah pocapanipun | surup lir nglinge pribadi | purbaning dhalang tan katon ||

41. pan makon[167] surup purnaning pandulu |[168] nor lungguh putra kang kalih | sinung dununganing kawruh | Ki Kulawirya gêligik | myarsa panggirising raos ||

280. Girisa

1. ya ta wau wancinira | surya lumaraping purwa | anitih tirah ancala | kae Kidangwiracapa | anundha aris wêcana | mring ri putra kalihira | ngong puniki ri anakmas | kadya nyarêmi samodra ||

2. andhêdhêr jati nèng wana (368) | mêkotên supaminira | anakmas wus anrang rasa | lèjêm sêmuning aotad | Jayèngrêsmi Jayèngraga | samya nor lungguh saryojar | mugi saèstuèng sabda | rumaos dèrèng kadyèka ||

3. kêlangkung mindha mimika | magyuh pênggayuh ing tama | tumitah tan wrin sêtata | kang para paramotama | tar tumama ring surasa | bêgjamu antuk tuduhan | Ke Kidangwiracapojar | andèh têmên pranèng basa ||

4. wêdharing ngling ngong pêsaja | sakèng kêpasuking suka | ingkang liningan noraga | mya[169] kaluhuran sabda |[170] wanci manjing candhik-ala | ngling Ke Kidangwiracapa | sêwawi sami akas[171] |[172] manjing wêktuning asalat ||

5. kang liningan samya gêpah (369) | akadas marang pahèran | sawusnya Jèngraga nulya | adan ngalêp angêmandhang | landhung luntas kang suara | pra santra[173] ing pêkauman | myang pêngulu Asradênta | lumêbu dènya sêmbahyang ||

6. samya wulu ring bêlumbang | wusira laju mring langgar | samya sunat sêdayanya | kang wus ngamal pupujian | arahab asri pinyarsa | wus antara kinamatan | Ke Kidang alon wêcana | kang putra kinèn dadiman[174] ||

7. Jèngrêsmi myang Jayèngraga | amopo samya noraga | Ki Dêmang Wiracapa gya | umajêng ngimami salat | usalinira paseat | mikraje tibaning akbar | sartane iptitah wajah | atartib lan tumaninah ||

8. gya usali sêdayanya (370) | sri sarênti takbirira | imam amaca patekah | gragul-gragul swaranira | trampil kirating kalimah | nelakên mad kasarira | wêwacan wusing têkah[175] |[176] kang surat kulya-ayunya ||

9. akire wusing patekah | apan surat idaja-a | antara tahyat akirnya | salam bakda pupujian | dikir donga tinasiban | rampung sunat bakdiatan | laju mansohkên wabinya | nêm rêkangat tigang salam ||

--- 7-8 : 214 ---

10. gya pasang dikir wiridan | wusnya pêragat mupidnya | sangat manjing wêktu ngisa | nulya kinèn ngadanana | ki pêngulu Asradênta | aglis ngadêg lêkas adan | angglêrêk gêrok swaranya | gumêrot lir têkèk munya ||

11. amêdhok gogondhokira (371) | mèsêm sêdaya kang myarsa | myat Asradênta dènyadan | swarane bêmbêng kewala | tan angukêl gêng alitnya | Nuripin ngacêmut mulat | anggrundêl ririh lingira | e e lah adan Si Asra ||

12. de kaya senggot swaranya | dhapure kudu ambêrkat | bêntoyong lir gulunira | ambakna wong duwe swara | wis wong angorok warasan | pêngulu têluh ambêngan | brêkat tan ngumani roang | ya ta wus dènira adan ||

13. iman nêthêk akèn kamat | agupuh gya kinamatan | Ke Kidangwiracapojar | nakmas kang sêpuh majênga | andika ngimami salat | pinêksa nulya kang putra | majêng ngimami mangarsa | angangkat usalinira ||

14. praptèng takbiratul ikram (372) | tubadil mikrad munajat | kabirah wajah iptitah | tartib sarta tumaninah | angapti maca patekah | apasêkat kirkatira[177] | kalimahe sinêkatah | made lajim lan jaisnya ||

15. kasar talak ismamira | tan kalêmpit kurupira | acêtha atela-tela | swaranya sêdhêng kumandhang | ulon êmpuk rum araras | tibaning lapal walala | ngandhêlong landhung amêmbat | gawok jroning tyas kang myarsa ||

16. anggunggung alim ngulama | kacihna wêwacanira | samya kayungyun ing nala | sawuse patekahira | surat jumngah kang winaca | akire wusing patekah | surat munapèk pasekat | antara wêktu wus bakda ||

17. pupuji myang dikirira | laju anunumpa donga | tinasiban mring Jèngraga | kang amin rahab ambalan | amin-aminu ya Allah | nulya sêlawat salaman | wusnya laju sunat bakda | pêragat myang witirira ||

18. sawuse pasunatira (373) | ambengatakên wiridnya | jênêk suhulirèng Suksma | tan kawuwus mupitira | ing wanci wus bakda ngisa | ya ta kang anèng pêndhapa | para kadang katrinira | Wiranjara Wirangkara ||

19. waruju Ki Wirabraja | wus dènya prapta[178] tatakrama |[179] myang rakit wisma pinajang | lir pêpanggihing pêngantyan | pandaming dluang rujitan | kinêmbang wayang putêran | têpung marik ing taruban | myang pêndhapa ting pêluncar ||

20. joglo pêcak wolung dasa | amagrong winêlit anyar | tinratag tarub bêlarak | ambanjêng langkung bawera | ginêlaran lampit kasah | pinggir kêlasa lajuran | pinaryoga badhenira | kang mrêdhatêng linggihira ||

--- 7-8 : 215 ---

21. urute wus winêtara (374) | para ri katri wus mapan | dènya lênggah nèng pêndhapa | pra niaga wus pinêrnah | kilèn pinggiring pêndhapa | wurinira kinajangan | praptaning bagor busana | tan adangu samya prapta ||

22. Nayakênthi saroangnya | wong abagor sêlawe prah | prapta sila nèng pêndhapa | Ki Wirabraja agêpah | matur mring bok ayunira | anuwun busana endah | wastra kêling jêbad sêkar | sêrambuting mas kumambang ||

Babon saking nêgari Leiden VIII jilid sampun tamat.

--- [216] ---

Pratelan kalêpataning panyithakipun.

[Ralat dari redaksi sudah dimasukkan langsung ke dalam teks].

 

---

1	§ langkung sawanda, kabucal: ki. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ki.
2	§ prayoginipun: gacone. (kembali) § prayoginipun: gacone.
3	§ prayoginipun: Ragamênggala. (kembali) § prayoginipun: Ragamênggala.
4	Kurang satu suku kata: Ragamênggala turira. (kembali) Kurang satu suku kata: Ragamênggala turira.
5	§ prayoginipun: Nuripin. (kembali) § prayoginipun: Nuripin.
6	§ prayoginipun: kaula. (kembali) § prayoginipun: kaula.
7	Kurang satu suku kata: kaula dhatêng umiring. (kembali) Kurang satu suku kata: kaula dhatêng umiring.
8	§ kirang sawanda, kawêwahan: re [rare]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: re [rare].
9	§ prayoginipun: pangonan. (kembali) § prayoginipun: pangonan.
10	§ langkung sawanda, kabucal: pa. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: pa.
11	yèn. (kembali) yèn.
12	§ prayoginipun: sinosog. (kembali) § prayoginipun: sinosog.
13	Kurang satu suku kata: sinosog baya jur nyunyur. (kembali) Kurang satu suku kata: sinosog baya jur nyunyur.
14	§ kirang sawanda, kawêwahan: ya [sangsaya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ya [sangsaya].
15	§ utawi: carub. (kembali) § utawi: carub.
16	§ prayoginipun: kenging. (kembali) § prayoginipun: kenging.
17	§ utawi: sumawana. (kembali) § utawi: sumawana.
18	§ prayoginipun: pralambi. (kembali) § prayoginipun: pralambi.
19	§ prayoginipun: umatur. (kembali) § prayoginipun: umatur.
20	§ kirang sawanda, kawêwahan: duk. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: duk.
21	§ prayoginipun: jinada. (kembali) § prayoginipun: jinada.
22	§ prayoginipun: anakmas. (kembali) § prayoginipun: anakmas.
23	Kurang satu suku kata: yèn ajaa anakmas. (kembali) Kurang satu suku kata: yèn ajaa anakmas.
24	§ prayoginipun: wirayat. (kembali) § prayoginipun: wirayat.
25	§ kirang sawanda, kawêwahan: ah [ah ah]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ah [ah ah].
26	§ langkung sawanda, kabucal: ma. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ma.
27	§ kirang sawanda, kawêwahan: an. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: Jakêrti ing Galèkwulan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: an. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: Jakêrti ing Galèkwulan].
28	§ prayoginipun: bapa. (kembali) § prayoginipun: bapa.
29	§ prayoginipun: asta. (kembali) § prayoginipun: asta.
30	§ prayoginipun: pêtamanan. (kembali) § prayoginipun: pêtamanan.
31	§ prayoginipun: punêndi. (kembali) § prayoginipun: punêndi.
32	Kurang satu suku kata: kadipunêndi marmanya. (kembali) Kurang satu suku kata: kadipunêndi marmanya.
33	§ prayoginipun: pinyarsa. (kembali) § prayoginipun: pinyarsa.
34	§ kirang sawanda, kawêwahan: tên [wontên]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: tên [wontên].
35	§ prayoginipun: kêdhung. (kembali) § prayoginipun: kêdhung.
36	§ prayoginipun: kongsi. (kembali) § prayoginipun: kongsi.
37	§ langkung sawanda, kabucal: a. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: a.
38	§ prayoginipun: dyat(jat)mika. (kembali) § prayoginipun: dyat(jat)mika.
39	§ prayoginipun: enggal. (kembali) § prayoginipun: enggal.
40	§ prayoginipun: kêpanggya. (kembali) § prayoginipun: kêpanggya.
41	manggya. (kembali) manggya.
42	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [cinêmplungakên]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [cinêmplungakên].
43	§ prayoginipun: mêntêngah. (kembali) § prayoginipun: mêntêngah.
44	§ prayoginipun: janji. (kembali) § prayoginipun: janji.
45	§ prayoginipun: kaur. (kembali) § prayoginipun: kaur.
46	§ prayoginipuin: enggal. (kembali) § prayoginipuin: enggal.
47	§ utawi: lingsang. (kembali) § utawi: lingsang.
48	§ langkung kalih wanda. Kabucal: pasu. (kembali) § langkung kalih wanda. Kabucal: pasu.
49	ngramud. (kembali) ngramud.
50	§ kirang sawanda, kawêwahan: ya [Kulawirya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ya [Kulawirya].
51	§ prayoginipun: sumadyèngarsa. (kembali) § prayoginipun: sumadyèngarsa.
52	Kurang satu suku kata: nyamikan sumadyèngarsa. (kembali) Kurang satu suku kata: nyamikan sumadyèngarsa.
53	§ kirang sawanda, kawêwahan: ra [dènira]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ra [dènira].
54	§ prayoginipun: guragapan. (kembali) § prayoginipun: guragapan.
55	§ prayoginipun: alit. (kembali) § prayoginipun: alit.
56	§ prayoginipun: angglênyèh. (kembali) § prayoginipun: angglênyèh.
57	§ langkung sawanda, kabucal: da. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: da.
58	§ kirang sawanda, kawêwahan: ke [kêtindhihên]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ke [kêtindhihên].
59	§ prayoginipun: angganggu. (kembali) § prayoginipun: angganggu.
60	awal. (kembali) awal.
61	§ prayoginipoun: Jayèngrêsmi. (kembali) § prayoginipoun: Jayèngrêsmi.
62	kaula. (kembali) kaula.
63	§ prayoginipun: kambon. (kembali) § prayoginipun: kambon.
64	§ prayoginipun: anggêgarap. (kembali) § prayoginipun: anggêgarap.
65	Lebih satu suku kata: anggêgarap wong si pênyakit. (kembali) Lebih satu suku kata: anggêgarap wong si pênyakit.
66	§ prayoginipun: tak. (kembali) § prayoginipun: tak.
67	§ prayoginipun: wiracapa. (kembali) § prayoginipun: wiracapa.
68	Kurang satu suku kata: Mas Dêmang Kidangwiracapa ing Lêmbu-. (kembali) Kurang satu suku kata: Mas Dêmang Kidangwiracapa ing Lêmbu-.
69	§ langkung sawanda, kabucal: ta [praptèng]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ta [praptèng].
70	§ kirang sawanda, kawêwahan: kê [kêpangguh]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kê [kêpangguh].
71	§ kirang kalih wanda, kawêwahan: cêlak. (kembali) § kirang kalih wanda, kawêwahan: cêlak.
72	§ prayoginipun: Nuripin. (kembali) § prayoginipun: Nuripin.
73	§ prayoginipun: gondhoke. (kembali) § prayoginipun: gondhoke.
74	kêbandhulan. (kembali) kêbandhulan.
75	§ prayoginipun: palinggihan. (kembali) § prayoginipun: palinggihan.
76	§ prayoginipun: kêlawan. (kembali) § prayoginipun: kêlawan.
77	Kurang satu suku kata: sêntana kêlawan magêrsari. (kembali) Kurang satu suku kata: sêntana kêlawan magêrsari.
78	§ prayoginipun: supacaraning. (kembali) § prayoginipun: supacaraning.
79	Kurang satu suku kata: sangkêp supacaraning ngabèi. (kembali) Kurang satu suku kata: sangkêp supacaraning ngabèi.
80	§ kirang sawanda, kêsambêtan: la, dados lante. (kembali) § kirang sawanda, kêsambêtan: la, dados lante.
81	Mulai bait ini, Jayengresmi, Jayengraga, Kulawirya, Nuripin bertemu dengan Kidangwiracapa di pertapaan Lembuasta. (kembali) Mulai bait ini, Jayengresmi, Jayengraga, Kulawirya, Nuripin bertemu dengan Kidangwiracapa di pertapaan Lembuasta.
82	§ prayoginipun: Arundaya [Arundayèku]. (kembali) § prayoginipun: Arundaya [Arundayèku].
83	Kurang satu gatra: 8u. (kembali) Kurang satu gatra: 8u.
84	§ langkung sawanda, kabucal: a. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: a.
85	§ prayoginipun: nyandhak. (kembali) § prayoginipun: nyandhak.
86	sakar. (kembali) sakar.
87	§ kirang sêlarik, kawêwahan: sumanggèng kêrsa lumuntur. (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: sumanggèng kêrsa lumuntur.
88	rudah. (kembali) rudah.
89	§ prayoginipun: antuk. (kembali) § prayoginipun: antuk.
90	§ langkung kalih wanda, kabucal: lama. (kembali) § langkung kalih wanda, kabucal: lama.
91	§ kirang sawanda, kawêwahan: ne [bagine]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ne [bagine].
92	§ prayoginipun: mupus. (kembali) § prayoginipun: mupus.
93	§ prayoginipun: sutèstri. (kembali) § prayoginipun: sutèstri.
94	§ langkung sawanda, kabucal: ta [rinta]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ta [rinta].
95	§ prayoginipun: manggil. (kembali) § prayoginipun: manggil.
96	§ prayoginipun: ko. (kembali) § prayoginipun: ko.
97	§ kirang sawanda, kawêwahan: an [garundêlan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: an [garundêlan].
98	§ kirang sawanda, kawêwahan: mi [mami]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: mi [mami].
99	§ kirang sawanda, kawêwahan: ku [puniku]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ku [puniku].
100	§ prayoginipun: pêlanggaran. (kembali) § prayoginipun: pêlanggaran.
101	§ prayoginipun: langên. (kembali) § prayoginipun: langên.
102	§ utawi: kamuktyan. (kembali) § utawi: kamuktyan.
103	§ prayoginipun: wus sasat bangsa. (kembali) § prayoginipun: wus sasat bangsa.
104	Kurang dua suku kata: wus sasat bangsa priayi. (kembali) Kurang dua suku kata: wus sasat bangsa priayi.
105	§ langkung sawanda, kabucal: sa [lair]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: sa [lair].
106	§ prayoginipun: makna. (kembali) § prayoginipun: makna.
107	§ langkung sawanda, kabucal: ku [adhi]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ku [adhi].
108	§ kirang kawan wanda, kawêwahan: ing kêlangun. [Kurang empat suku kata, dan biasanya guru lagu u: tan kèwêdan raras ing kêlangun]. (kembali) § kirang kawan wanda, kawêwahan: ing kêlangun. [Kurang empat suku kata, dan biasanya guru lagu u: tan kèwêdan raras ing kêlangun].
109	§ prayoginipun: punagi. (kembali) § prayoginipun: punagi.
110	§ utawi: manca. (kembali) § utawi: manca.
111	§ prayoginipun: sarat kêdah. (kembali) § prayoginipun: sarat kêdah.
112	§ prayoginipun: Jèngragi. (kembali) § prayoginipun: Jèngragi.
113	§ prayoginipun: gadhing. (kembali) § prayoginipun: gadhing.
114	§ prayoginipun: jatmika. (kembali) § prayoginipun: jatmika.
115	srêntêne. (kembali) srêntêne.
116	§ prayoginipun: akarya uni. (kembali) § prayoginipun: akarya uni.
117	Kurang dua suku kata: srêntêne akarya uni. (kembali) Kurang dua suku kata: srêntêne akarya uni.
118	§ prayoginiupun: rangkêp. (kembali) § prayoginiupun: rangkêp.
119	§ prayoginipun: awasis. (kembali) § prayoginipun: awasis.
120	§ prayoginipun: punika. (kembali) § prayoginipun: punika.
121	§ prayoginipun: sabêman. (kembali) § prayoginipun: sabêman.
122	§ kirang sawanda, kawêwahan: e [kae]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: e [kae].
123	§ utawi: pinyarsi. (kembali) § utawi: pinyarsi.
124	§ kirang sawanda, kawêwahan: tan. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: tan.
125	§ prayoginipun: bagus. (kembali) § prayoginipun: bagus.
126	Kurang satu suku kata: wong bagus angadi-adi. (kembali) Kurang satu suku kata: wong bagus angadi-adi.
127	alane. (kembali) alane.
128	§ prayoginipun: kandhuhan gêndhila. (kembali) § prayoginipun: kandhuhan gêndhila.
129	§ kirang sawanda, kawêwahan: ing. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ing.
130	Biasanya guru lagu i. (kembali) Biasanya guru lagu i.
131	Biasanya guru lagu i. (kembali) Biasanya guru lagu i.
132	§ kirang sawanda, kawêwahan: di [dikir]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: di [dikir].
133	Biasanya guru lagu i. (kembali) Biasanya guru lagu i.
134	anganggoa. (kembali) anganggoa.
135	§ kirang sawanda, kawêwahan: wa [digawa]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: wa [digawa].
136	§ kirang sawanda, kawêwahan: ti [ati]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ti [ati].
137	§ prayoginipun: paluyute. (kembali) § prayoginipun: paluyute.
138	Kurang satu suku kata: nganyut-anyut paluyute yuning kalbu. (kembali) Kurang satu suku kata: nganyut-anyut paluyute yuning kalbu.
139	§ prayoginipun: olah. (kembali) § prayoginipun: olah.
140	Kurang satu suku kata: wus saèstu wong olah gêndhing gumêndhung. (kembali) Kurang satu suku kata: wus saèstu wong olah gêndhing gumêndhung.
141	§ prayoginipun: sêpele. (kembali) § prayoginipun: sêpele.
142	Lebih satu suku kata: kalurung marang sêpele. (kembali) Lebih satu suku kata: kalurung marang sêpele.
143	§ prayoginipun: brêkah. (kembali) § prayoginipun: brêkah.
144	§ prayoginipun: muni. (kembali) § prayoginipun: muni.
145	Kurang satu suku kata: acêgah muni inèksi. (kembali) Kurang satu suku kata: acêgah muni inèksi.
146	§ kirang tigang wanda, kawêwahan: wêrana. (kembali) § kirang tigang wanda, kawêwahan: wêrana.
147	§ prayoginipun: tiningal. (kembali) § prayoginipun: tiningal.
148	Lebih satu suku kata: wong lacut cêgah tiningal. (kembali) Lebih satu suku kata: wong lacut cêgah tiningal.
149	§ prayoginipun: mrih. (kembali) § prayoginipun: mrih.
150	§ prayoginipun: idhêp. (kembali) § prayoginipun: idhêp.
151	§ langkung kalih wanda, kabucal: sarang. (kembali) § langkung kalih wanda, kabucal: sarang.
152	mayang. (kembali) mayang.
153	§ prayoginipun: latah. (kembali) § prayoginipun: latah.
154	§ prayoginipun: winor. (kembali) § prayoginipun: winor.
155	Mulai bait ini diuraikan tentang gambaran alam semesta dengan Tuhan Sang Pencipta diibaratkan suatu pertunjukan wayang kulit, gamelan, wayang, kelir dan dalang. (kembali) Mulai bait ini diuraikan tentang gambaran alam semesta dengan Tuhan Sang Pencipta diibaratkan suatu pertunjukan wayang kulit, gamelan, wayang, kelir dan dalang.
156	§ prayoginipun: lan. (kembali) § prayoginipun: lan.
157	§ prayoginipun: karya. (kembali) § prayoginipun: karya.
158	§ prayoginipun: purnaning. (kembali) § prayoginipun: purnaning.
159	§ prayoginipun: ngulon. (kembali) § prayoginipun: ngulon.
160	§ prayoginipun: murba. (kembali) § prayoginipun: murba.
161	èksi. (kembali) èksi.
162	§ prayoginipun: katonton. (kembali) § prayoginipun: katonton.
163	§ prayoginipun: kêlawan. (kembali) § prayoginipun: kêlawan.
164	Kurang satu suku kata: ing badan kêlawan budi. (kembali) Kurang satu suku kata: ing badan kêlawan budi.
165	§ prayoginipun: pênêding. (kembali) § prayoginipun: pênêding.
166	Kurang satu suku kata: awon pênêding ragèki. (kembali) Kurang satu suku kata: awon pênêding ragèki.
167	§ prayoginipun: mêkotên. (kembali) § prayoginipun: mêkotên.
168	Kurang satu suku kata: pan mêkotên surup purnaning pandulu. (kembali) Kurang satu suku kata: pan mêkotên surup purnaning pandulu.
169	§ prayoginipun: samya. (kembali) § prayoginipun: samya.
170	Kurang satu suku kata: samya kaluhuran sabda. (kembali) Kurang satu suku kata: samya kaluhuran sabda.
171	§ prayoginipun: akadas. (kembali) § prayoginipun: akadas.
172	Kurang satu suku kata: sêwawi sami akadas. (kembali) Kurang satu suku kata: sêwawi sami akadas.
173	§ prayoginipun: santri. (kembali) § prayoginipun: santri.
174	dadimam. (kembali) dadimam.
175	§ prayoginipun: patekah. (kembali) § prayoginipun: patekah.
176	Kurang satu suku kata: wêwacan wusing patekah. (kembali) Kurang satu suku kata: wêwacan wusing patekah.
177	§ prayoginipun: kiratira. (kembali) § prayoginipun: kiratira.
178	§ prayoginipun: trap. (kembali) § prayoginipun: trap.
179	Lebih satu suku kata: wus dènya trap tatakrama. (kembali) Lebih satu suku kata: wus dènya trap tatakrama.