Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 30–41)

1.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 01–09). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
2.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 10–19). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
3.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 20–29). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
4.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 30–41). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
5.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 42–52). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
6.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 53–60). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
7.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 61–68). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
8.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 69–74). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
9.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 75–85). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
10.	Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 86–98). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.

Citra

Terakhir diubah: 09-06-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

30. Dhandhanggula

1. paman dêmang ing mangko [mang...]

--- 163 ---

[...ko] sang dèwi | apa maksih anèng nêgri Tuban | apa wus malbèng kêdhaton | matur Ki Dêmang Gathul | sampun wontên sajroning puri | ya ta mèsêm dyan arya | bapa jangji mau | cok aja uncat kewala | sun labuhi yayi mas ingkang asigit | kadange wong Lumajang ||

2. ri mas nora darbe tingal kalih | raka dika wong ladak sêmbada | abancèr candhang lancure | dhasar wong tau jitus | sampun susah andika yayi | pun kakang nuntên prapta | ngêrbat sang binagus | onêng brăngta dirèng pulas | ing wêdana sun lêlipur-lipur yayi | mêksa kangên mring dika ||

3. manik arja wigêna nawang sih | dipun lana paman dêmang sira | aja cidra ubayane | dodol gula rèn ingsun | wisa agêng munggèng jêladri | nadyan lali kang warna | tênaga tan pandung | kang sela panglawêt gănda | padha pisan palwa gêng kandhêk jaladri | sun labuhi yayi mas ||

4. Dêmang Gathul sampun dèn pisalin | kuluk kampuh paningsêt cêlana | mirantya lan curigane | mentar sampun rinasuk | sawusira ngandikan malih | dyan arya langkung rêna | dhatêng Dêmang Gathul | wus watake radyan arya | lamun ana sêbarang kang dadi galih | pradhah padha sêkala ||

5. gya parintah dyan ar[...] dasih | wadya Trunalanang kawan dasa | ing enjing mangkat [...] |

--- 164 ---

ya ta dyan arya kundur | Dêmang Gathul saha kinanthi | prapta ing palataran | radyan cêluk-cêluk | mring garwanira sêkawan | canthur dungik kêmprèng dowèh datan mijil | mirah mring ngêndi sira ||

6. wong adhenok mirah wong akuning | wong asèdhêt anèng ngêndi baya | wong gandhang dene tan miyos | ya ta pra garwa catur | samya mêthuk lan para sêlir | anèng ing palataran | dyan arya agupuh | kang garwa sêpuh ingaras | Angronsari gantya Sumarsanawati | ingaras gantya-gantya ||

7. Mayangsari wus ingaras sarwi | prêmbayunira ingêmak-êmak | garwa martisa kalungsèn | prodong-prodong awangsul | radyan arya amalajêngi | pinondhong Mantarsêkar | ingras kang prêmbayun | jangan gusar katinggalan | binik mudha trak lupa pur lain kali | pur cium sama nonah ||

8. sunggu-sunggu tidhak lain-lain | binik êmpat sama kita orang | kasihan pun nonah radèn | tandya binêkta wangsul | ingdhunkên jinajar lumaris | garwa sêkawan tansah | sinambramèng têmbung | sumèh sumyar jait tingal | radyan arya wus pinrak lan para rabi | anèng kuwon jêrambah ||

9. [...]p aglar ingkang para sêlir | Dêmang Gathul alinggih nèng ngarsa | [...] nyolong liring jomblong | dènnya linggih markungkung |

--- 165 ---

wus sinungan gantya myang hèr tih | sarta sinung gigitan | ki dêmang acakut | dhasar sangêt pêtagihan | hèr tèh sirih agya katêmu ing wuri | apyun kang munggèng ngarsa ||

10. suka gumujêng radyan minantri | Dêmang Gathul tandya inguncalan | apyun sêglondhong mring radèn | tinampan sumarikut | tur rumakêt ngêmorkên galih | anulya linarihan | jênèwêr gya nginuman |[1] Dêmang Gathul saya inggar | kêna tyase dongènge karya amintir | marna kang endah-endah ||

11. dême arak wor dême panggigit | saya ngadêg suranirèng nala | pulih lir duk nom-nomane | agêdhe saguhipun | radyan arya pundhutan mijil | kang gêndhing munya ngraras | linadèn para rum | tandhakira endah-endah | pitu sarya sêsindhèn pinuju galih | lêlèjême asmara ||

12. tandya dhahar dyan arya myang larih | Dêmang Gathul sampun sinugatan | nora pêgat pandongènge | suka tyasnya sang bagus | garwanira sêkawan gênti | angliling sarya ngaras | sasabdanya cucud | dening para sêlir ingkang | angladosi datansah kasukan liring | kang manglung pan ingaras ||

13. kang sawênèh tinutul ing nasik | wênèh ingusap kang payudara | wênèh pinijêt drijine | Dêmang Gathul tumungkul | mèsêm-mèsêm amêkolèhi [a...]

--- 166 ---

[...mêkolèhi] | andulu mring dyan arya | amênuhi ingkung | kang tandhak kinèn anjawat | mring ki dêmang wênèh kinèn angêpêti | wênèh ngladèni dhasar ||

14. Dêmang Gathul èsême pinirit | nora kawrat sukanirèng manah | kêrasa duk ing anome | irunge mêndut-mêndut | radyan arya suka ningali | pra garwa tutup waja | mèsêm kang para rum | dumugi dènira dhahar | radyan arya gya majêng kang kuwih-kuwih | dhahar wus linorodan ||

15. radyan arya mundhut sêpah aglis | mring garwa sêpuh Sang Angronsêkar | amulung saking lathine | tinrimèng waja gupuh | radyan ngaras sang dyah anjiwit | sarya mèsêm anabda | ana Dêmang Gathul | apa nora isin mana | radyan latah isin-isin apa yayi | saradan timur mula ||

16. Dêmang Gathul èsmu nglirik-lirik | radyan arya mèsêm atêtanya | paman duk sira maksih nom | apa ta nora tau | sasêpahan lawan si bibi | Dêmang Gathul wotsêkar | inggih sang binagus | ing nèm ngantya sakpunika | ulun maksih sasêpahan lan pun bibi | mèsêm sagung kang mulat ||

--- 167 ---

[...te] saksêntul | punika ujare sêpah | Angronsari gumujêng atuhup[2] lathi | dyan arya gumya latah ||

18. garwa kalih majêng angonyohi | Sumarsanawati Mayangsêkar | radyan ambapang astane | asta ing kananipun | ngiras jaja ingkang ngonyohi | Sumarsana panênggak | asta keringipun | ngiras gigir Mayangsêkar | radyan duk ingasta ginandan ingampil | anyuwol payudara ||

19. garwa kalih mèsêm nambang liring | rahadyan cinêngthot lambungira | alatah suka gujênge | garwane Mantarsantun | saos sêkar radyan ngèsêmi | manglung sarya ngandika | baik nonah taruk | rindhu trak cium sabêntar | mari dhêkêt marganti sapunya sumping | mas nonah lêkas-lêkas ||

20. sang dyah mèsêm tandya anumpingi | mènglèng-mènglèng radèn alalewa | sang dyah ingras prêmbayune | nora ge mundur-mundur | cara Mlayu sarya nyiwêli | jangan tuwanku jangan | mêngusir pur cium | cis trak malu banyak orang | sampe sakit punya tètèk dhua kali | dhikêrja pêrmainan ||

--- 168 ---

[...rut] landhêp sasmitaning liring | tur wignya mikat trêsna ||

22. wus dumugi kang pambojakrami | sira radyan dhatêng Gathul Dêmang | ya ta wus kinèn lumèngsèr | kawarnaa ing dalu | Menak Koncar pamit ing rabi | arsa ngêrbat arinta | ing Tuban sang sunu | garwanira kawan dasa | wus rinampit ing rêsmi dèn dêlajahi | wong bancèr bancar cikcar ||

23. wong jlarat amorat ajukithit | dhandhing wingwing bênthing tur rêrendan | lèmèt atêpèn brêngose | abranyak ladak patut | serat-sèrèt tur sugih wani | tan kêna ingungkulan | mring sasamènipun | gêcas-gêcos para tangtang | Menak Koncar tan kêna dèn mêjanani | sêkala prapta numbak ||

24. para tabok tur para têmpiling | para pisuh tur para sudukan | tur jumêngglèng kêkulite | sêmana dyan kawuwus | enjing sampun saningga jurit | tinon lir Kêrnaputra | kang garwa ingimur | wêrata samya ingaras | para sêlir ginênti winolak-walik | ingras kang papungkuran ||

31. Pangkur

1. wus budhal Dyan Menak Koncar | apratistha songsong kêrtas sinungging | nitih kuda pun janthayu | cêmêng panggung wiraga | wadyanira wong Trunalanang mangêrgut | Ki Dêmang Gathul tan pisah | datan kawarna ing margi ||

2. wus prapta sukuning arga | Mahamèru pratapannya [prata...]

--- 169 ---

[...pannya] sang yugi | wanci surya tunggang gunung | dyan rêrêb sawadyanya | karsanira kang lampah cinidrèng dalu | kuda samya cinancangan | inggahipun dèn dharati ||

3. parentahira mring bala | wadya kinèn ulur dènnya lumaris | aja kacinan ing laku | radyan ngrumyini lampah | namung Dêmang Gathul ingkang atut pungkur | sarya ambêkta busana | pisalin lan dhuwung kalih ||

4. lampahnya pêtêng gagapan | sarya matêk sirêp rahadyan mantri | lan ki dêmang wus lumaju | warnanên kajinêman | kawan dasa ingkang rumêksèng sang bagus | kêlangkung dènnya prayitna | tansah samya ting jrupiping ||

5. gêgaman samya liniga | punang tinggar wus samya ingisèni | punang kunjara kinêpung | mangidung mêmadatan | ngura-ura sakinggate Dêmang Gathul | tan rumăngsa adarbe rah | tan wurung nêmu bilai ||

6. ya ta pun Udanprahara | lawan Baratkatiga angatyati | wus karsane jawata gung | kêna pêngaribawa | kajinêman kawan dasa barêng turu | kocapa kang nèng kunjara | kêlangkung dènnya kaswasih ||

7. tanpa dhahar lawan nendra | tan lyan radyan ingkang ciniptèng galih | mung jawata ingkang agung | anêgês karsaning Hyang | murwèng pandum kang akarya lara lampus | myang kang aganjar misesa | kang sinuksmèng ing sabumi ||

8. Radyan Buntaran sêmana | rêm-rêm [rêm-rê...]

--- 170 ---

[...m] sata nyupêna aningali | apan ta lêluhuripun | cumlorot saking wiyat | kang jêjuluk Hyang Sêmèdi Maha Wiku | ambubrah kunjara waja | lan malih Sang Hyang Sêmèdi ||

9. paring sêkar kang wratpuspa | pan sêpasang siji sewang lan ari | dyan kagyat sarêng awungu | ngandika mring arinta | anjarwakkên supênanira ing wau | dyan kalih asrêp ing manah | rumaos badhe angsal sih ||

10. sihing Sang Hyang Suksmanăngsa | gya kêsaru Dyan Menak Koncar prapti | wayahira têngah dalu | angintip nèng kunjara | lan rowangira sajuga Dêmang Gathul | radyan kalih sarêng nyapa | wong apa kang ngintip-intip ||

11. sira apa kajinêman | payo mara patènana wak mami | ingsun nora bisa kantun | belakna kangjêng rama | mara payo untapna age wak ingsun | Dyan Menak Koncar duk myarsa | sêsambate ingkang rayi ||

12. ki dêmang winisik tandya | saurana paman ika si adhi | aja salah ciptèng kalbu | wruha yèn ingsun prapta | Dêmang Gathul mêrpêki kunjara gupuh | umatur rahadyan putra | gusti pun bapa kang prapti ||

13. dene kang ngintip punika | raka tuwan Lumajang ingkang prapti | Menak Koncar sang binagus | sêdya ngêrbat paduka | ya ta radyan kalih karuna duk ngrungu | kakang mas ulun tan nyana | panggih lan kakang nèng ngriki ||

14. Dyan Menak Koncar

--- 171 ---

miyarsa | adrês mijil waspa dipun usapi | sabdanya dhuh ariningsun | panggih pintên prakara | lamun kula yayi tan purun angêrbut | gadhah sanak pintên ingwang | kajawi mung ri mas kalih ||

15. sampun tumêka ing lara | nadyan pêjah pun kakang anglabuhi | radyan kalih matur nuwun | kapundhi sih paduka | Dêmang Gathul miyarsa suka amatur | ing mangke sumăngga radyan | luware rinta kêkalih ||

16. Menak Koncar angandika | aja susah prakara yayi kalih | sêksana dyan arya gupuh | kinêpêl ponang asta | bêk sarosa ponang kunjara jinagur | rêmuk sakala wus bubrah | radyan kalih gya nungkêmi ||

17. mring Dyan Arya Menak Koncar | sêsambatnya karuna amlasasih | dyan arya gêpah angrangkul | Dêmang Gathul karuna | sarta bêksa têtayungan wangsal-wangsul | dyan kalih lan Menak Koncar | pêngkul-pinêngkul samya sih ||

18. kang rayi kalih sinungan | kang pisalin wus rinasuk prasami | Radyan Buntaran umatur | yèn marêngi kakang mas | pun Pamênggêr apan arsa kula amuk | Dyan Menak Koncar ngandika | yayi sampun sampun yayi ||

--- 172 ---

[...rihi] maring dasih ||

20. wangsul kajinêmanira | ingkang sami tunggu kunjara wêsi | ulun cacake sêdarum | pun kakang pêtagihan | sampun lami tan kambon biring lan busur | matur nuwun Dyan Buntaran | sakarsa raka mèstuti ||

21. ya ta wadya Trunalanang | saya dangu saya kathah kang prapti | wus ngumpul wong patang puluh | nèng ngarsanira Radyan | Menak Koncar tandya asuwarèng wadu | sakèhing wong Trunalanang | karyanira ingsun ambil ||

22. punggawane Menak Alas | kajinêman padha ijènên sami | dene ta lêlurahipun | loro ngèngèhna mringwang | Dyan Buntaran Watangan kalih mêsat wus | tan suda raosing manah | mring rakanta nora pamit ||

23. mêrpêki wong kajinêman | ingkang samya kêpati dènnya guling | Radyan Buntaran pan asru | gugah kang samya nendra | sinosogan ing obor tangi agugup | pan samya abilulungan | saking prênahnya gumingsir ||

32. Durma

1. awas mulat kajinêman kawan dasa | bêncah kunjara wêsi | radyan kinêmbulan | sikêp biring myang tinggar | sawênèh canggah campuling | lamêng bêdhama | wênèh mangsah karo kris ||

--- 173 ---

[...k] akèh mati ||

3. Trunalanang angrubut karo curiga | goco-ginoco wanti | tinumbak tan tatas | jumêklèk lambung kuntal | singa winakris ngêmasi | wong kajinêman | ginagap tan ngluputi ||

4. sasisane pati lumayu sumêbar | mogog lurahnya kalih | kang timbul ing braja | sira Udanprahara | Baratkatiga angukih | sinuduk panggah | winaglut nora kokih ||

5. Radèn Menak Koncar sêksana lumumpat | Udanprahara aglis | ingancap lambungnya | ingukêl punang kiswa | budi maputêr mangukih | radyan binuwang | kentas umangsah malih ||

6. sira Udanprahara sirah tinêpak | mlocot kang punang kulit | ambêngok lumumpat | tinututan ingriyak | cumêplos êndhasnya kenging | bolong nêratas | aniba wus ngêmasi ||

7. sira Baratkatiga wus kinalihan | dhatêng putra ing Tubin | ginoco tan pasah | binuwang nora kentas | malês nyuduk dyan tan osik | kakal-kinakal | kinalih nora kokih ||

8. Menak Koncar têtulung sigra mangancap | pyuk putêr maglut ngukih | dyan arya binuncang | Watangan ngamuk sirah | mangukêl rambut pinuntir | radyan winêngkang | binuwang tibèng têbih ||

9. Dyan Buntaran mangrasuk sampun [sa...]

--- 174 ---

[...mpun] kêtampan | cangklèt masilih ulih[3] | Radèn Menak Koncar | eca rèrèn amucang | pan sarya ngidung rêrêpi | swara lir kilang | nêmbang sinom pêngrawit ||

33. Sinom

1. kumênyut rasaning driya | kèngêtan kang mindha Ratih | pun kakang brăngta angarang | lamun tan kêpadhan ing sih | sun pêpinta wong kuning | dadiya sambunge ngumur | pantêse asung gantyan | tur mijil saking ing lathi | pragat jăngga pun kakang ngunduri sabda ||

34. Durma

1. Dyan Buntaran adangu kakal-kinakal | lan Baratkatiga glis | dyan ngungkil winêngkang | binuwang sampun kentas | Baratkatiga mangusir | tandya pinapag | mring Menak Koncar bênthing ||

2. sarya mucang dyan arya tinubruk milar | Baratkatiga aglis | binalang kang mata | ing susur mring dyan arya | cumêplos manik macicil | kêpala nratas | anglumba gya ngêmasi ||

3. mawurahan wêwasi asêsingidan | pandhita ngindhit-indhit | endhang ting kudhangdhang | guntung gumluntung jurang | manguyu lumayu gêndring | puthut ambêthat | ajare kocar-kacir ||

4. Hyang Pamênggêr anglênggêr tan kêna ngucap | cantrik jèntrèk ing ngarsi | rêsi asasaran | myarsa swara gumêntar | gêdêre kang silih ukih | kunjara bubrah | wong kajinêman gusis ||

5. lingsir dalu dyan arya lan [la...]

--- 175 ---

[...n] putra Tuban | kundur tumrun sing ardi | tan kawarnèng marga | prapta patrukan wana | winawang babadan kèksi | sêmana radyan | wus ngrumiyinkên dasih ||

6. kinèn karya kuwone putra ing Tuban | myang kinèn andhawuhi | mring garwa sêkawan | sêsaji endah-endah | lan sagunge para sêlir | kinèn paesan | bêdhaya lan sêrimpi ||

7. kawuwusa malih radyan Menak Koncar | lawan arinta kalih | ing wijil duk prapta | ingurmatan sênjata | kang kolontaka mawanti | gêndhing gumêntar | kodhokngorèk swara tri ||

8. regol lêbêt carabali munya gumrah | sêlendro anisihi | kang munya ing tratag | gêndhing pelog angraras | niyagane samya èstri | kang para garwa | miwah kang para sêlir ||

9. samya mêthuk tarap anèng pêlataran | Sang Dyah Kalpikaningsih | myang Kalpikawatya | mêthuk anèng têratag | kanthèn asta ari kalih | lir daru kêmbar | sarya ngregokkên gêndhing ||

10. dhasar ayu wasis angolah wirama | pêputusan ing Kawi | utamèng ing sastra | gandhang raga kêrana | ngrampungi saliring kardi | Sang Dyah Kalpika- | wati Kalpikaningsih ||

11. nanging samya piningit dhatêng ing raka | dyan arya tandya prapti | jroning paregolan | Buntaran myang Watangan |

--- 176 ---

Dêmang Gathul datan têbih | Dyan Menak Koncar | nguwuh-uwuh mring rabi ||

12. sarya riyak-riyak gumuyu alatah | pra garwa myang pra sêlir | lumayu rantaban | dyan arya binondhetan | ginubêl ing para rabi | arêbut papan | dyan arya kêmpis-kêmpis ||

13. kang ingaras namung padmining sakawan | radyan karoban tandhing | para sêlirira | sinambramèng ing sabda | wênèh ingusap kang pipi | wênèh lambungnya | wênèh ngusap kang wèni ||

14. kang sawênèh ingusap sêsinomira | wênèh inglus kang gigir | wênèh bêbokongnya | ingusap wantya-wantya | wênèh pinijêt kang driji | wênèh sikutnya | dinikêp asta wanti ||

15. dangu dènnya dyan arya kèndêl ing latar | nêmbrama ing pra rabi | sinawung ing tingal | liring winor guywenggar | lampahnya mêrak kasimpir | asta kalihnya | kinanthi ing pra rabi ||

35. Kinanthi

1. dalêm pakuwon wus rawuh | Menak Koncar wong abênthing | gantya-gantya nuksmèng pada | sakathahing para rabi | miwah pra sêlir sadaya | manuksmèng pada mèstuti ||

2. arinta kalih sang ayu | Kusuma Kalpikaningsih | tanapi Kalpikawatya | kalih wus samya ngabêkti | winangwang-wangwang ing raka | inglus-êlus rayi kalih ||

3. sarya ngandika sang bagus | dhandhing têmên bocah iki | bêjane kang darbe garwa | nora ingwang ari [a...]

--- 177 ---

[...ri] mami | mardhêkêt lêkas mas nonah | satukarkên sama baik ||

4. mana rugi mana untung | nyang dhapêt sama nyang kasih | bêrmula saurang kalah | dhiblakang untungnya lêbih | mêski satu sama dhua | trak mênapa nonah yayi ||

5. Menak Koncar miyos gupuh | mring pêndhapa wong adhandhing | wus pinrak sira rahadyan | kêlawan arinta kalih | pratuwin Ki Gathul Dêmang | wus samya linggih ing kursi ||

6. wong Trunalanang sêdarum | aglar nèng èmpèr pêndhapi | agêpah Dyan Menak Koncar | kang rayi sinungan larih | gundhiknya kang năngga dhasar | sarya bisik asung brangti ||

7. kang ragi nata yu-ayu | apêngawak lindhu sari | wolu busana kinêmbar | kungas gandanya nrus minging | dyan tiga sêkawan dêmang | wus samya nginum branduwin ||

8. larih mundur hèr tèh maju | kopi puwan datan kari | miwah samanisanira | kang ngladosi para sêlir | pênganggène cara nyonyah | wolu kinêmbar rêspati ||

9. dyan tiga lan Dêmang Gathul | ngunjuk wedang angrêsêpi | sinilir sindhèning tandhak | linggihnya sinêla kursi | Radyan Buntaran Watangan | tumungkul suka ing galih ||

10. kang gêndhing rarasira rum | pênabuhe ukur jawil | pelog sêlendro ginantya | anganyut-anyut ing galih | gundhikira mundur mara | nut rèhnya rarasing gêndhing ||

--- 178 ---

11. wong Trunalanang sêdarum | wus samya pinaring larih | wedang miwah mêmanisan | inggar gambira ing ati | ya ta dyan putra ing Tuban | nuwun lumèngsèr sang kalih ||

12. dhatêng ing pakuwonipun | dyan arya wus alêgani | ya ta sampun aluwaran | wong Trunalanang wus mijil | warnanên atmajèng Tuban | nèng kuwon pinadi-padi ||

13. wus manggih pisalin kampuh | binggêl botlor ali-ali | kuluk têkês myang makutha | tanapi gajah anguling | miwah jamang kinartipa | sasêkar mas warni-warni ||

14. cêlana tanapi sabuk | sasondhèr myang anting-anting | sangsangan lawan niyaka | atanapi kang rêrumbing | jêbadwida lawan ambar | sêkar-sêkar amênuhi ||

15. dhahar gumlar santun-santun | tanapi kang kuwih-kuwih | tinata anèng ing meja | hèr tèh puwan lawan kopi | branduwin arak wêragang | jênèwêr sinêlang-sêling ||

16. wus manggih gêndhing wilêt rum | padha kêrasa ing rêsmi | dyan mantri saklangkung suka | saya golongan ingkang sih | mring raka Dyan Menak Koncar | kirang winalês ing pati ||

17. pisalin raka rinasuk | bojakrama wus binukti | Dêmang Gathul cêcarita | sasanèskaraning nguni | rinèngrèng kang purwa madya | wusana mring radyan kalih ||

18. Ki Dêmang luwês ing wuwus | pinagut kang adu manis | tan arsa carita madya | mung utamane kang [...] | rukune [ru...]

--- 179 ---

[...kune] dènnya kêkadang | ywa ana sulaywèng galih ||

19. ywa ngantos ngluputi kayun | winor ing upama ririh | ngarah-arah dongèngira | sinangkan têpa panglupi | dyan kalih suka ing manah | sakarsa raka lumiring ||

20. Dêmang Gathul malih matur | ature amikolèhi | ajarwa labuhaning prang | myang labuhaning narpati | sarta pambêking satriya | myang pambêkan wong linuwih ||

21. dyan kalih ing tyas kayungyun | kawayang tutur ngêrtèni | artinya Ki Gathul Dêmang | ubaya bahya kang uwis | tur têtêp-tinêtêpana | barang kang amrih utami ||

22. têmên-têmên amrih rukun | rakêtnya rahadyan mantri | lan rakanta Menak Koncar | dyan kalih saya mèstuti | asrah jiwaraganira | mring rakanira wong bênthing ||

23. ywa pêcak saliring santun | Kusuma Rêtna Sêkati | kinarsan tan sinungêna | sênadyan kang pati urip | kasrah raka Menak Koncar | rèhning kêdanan antêp sih ||

36. Asmaradana

1. sampun sadina sawêngi | sira sang atmajèng Tuban | ya ta ingkang winiraos | Radèn Arya Menak Koncar | ing dalu akasukan | lan rinta kalih sang bagus | anèng pêndhapa babêksan ||

2. dyan arya pinrak ing kursi | ingapit garwa sêkawan | pra sêlir nèng wuri andhèr | dyan kalih pinrak ing ngarsa | lawan [la...]

--- 180 ---

[...wan] Ki Gathul Dêmang | wong Trunalanang supênuh | asri lir sêkar sêtaman ||

3. amidêr kang punang larih | sinungan sumping wêrata | tanapi găndawidane | kang ngidêrkên pra biyada | mrih lulut gunging bala | anggêp darma winong tuwuh | ya ta Radyan Menak Koncar ||

4. akampuh jingga rinukmi | paningsêt mas panimbara | rêspati dhuwung inguglèng | arja binggêl natasmara | kêkalung kêbo mênggah | anting-anting mas sinawur | rineka nagèndasmara ||

5. têkêsnya gajah anguling | sumping mas sinurèngpatya | cindhe wungu sêsondhère | cêlana pêthola jênar | pinarêm ing renda mas | wong abancèr candhang lancur | bocah ladak kuwarisan ||

6. sira sang atmajèng Tubin | kinêmbar busananira | kampuhan tanusarane | paningsêt pita suratya | cêlana cindhe sêkar | tatêkês baludru gêmpung | rinenda dening kêncana ||

7. arêrumbing intên bumi | sapêlik sisih sumpingnya | naglang mas naja murtine | tanpa sondhèr dyan kalihnya | kalpika jumrut maya | pêsaja lamun dinulu | baguse tan kawoworan ||

--- 181 ---

[...warana] ||

9. apan wus ing ujar mami | yèn pun kakang wignya ngêrbat | dhatêng ing paduka radèn | pun kakang asung pawongan | juru nutu pêngadang | mring yayi mas wong abagus | sami kadangnya priyăngga ||

10. pun yayi Kalpikaningsih | kasraha yayi Buntaran | yayi Kalpikawatine | kasraha yayi Watangan | matur nuwun rahadyan | nanging ta pamintèng ulun | benjang yèn wus kalampahan ||

11. kawula sagêd mangsuli | ing sih paduka kakang mas | ing mangke lênggana ingong | kados ginuywa ing dewa | kangmas yèn ulun krama | benjing anèng Majalangu | kawula amalês trêsna ||

12. punika bilih mênawi | parêng lan paduka kangmas | punika tur maksih tangèh | tan paja-paja yèn mimba | nimbangi sih paduka | ingkang rumêntah ing ulun | amèsêm Dyan Menak Koncar ||

13. owah dènira alinggih | ting kêrjot sariranira | kathah kêraos ing tyase | kabêlêt sukaning manah | Dyan Arya Menak Koncar | ngandika winor guywa rum | yayi kang karsa punapa ||

14. mring pun kakang wong abênthing | wong aladak kuwarisan | wong arendan tur jênonèt | Radyan Buntaran wotsêkar | yèn marêngi kakang mas | kakangbok Sêkati besuk | ngong saosakên mawongan ||

15. abêbuntar [abêbu...]

--- 182 ---

[...ntar] anyanyèthi | miwah ing awak kawula | sapangrèh ulun rumojong | dadosa gêntining rama | swargi sang adipatya | dyan arya mangrêpa muwus | yayi mas langkung katêdha ||

16. sênadyan pun kakang yayi | pantês kaprênah ing tuwa | tur luwung ing pakaryane | nanging ta yayi pun kakang | ing batos ngranupada | sapangrèh ulun miturut | yayi mas sampun cumêngah ||

17. dèn kadya angrêngkuh abdi | pun kakang rinekakêna | sapangrèhing kabupatèn | miwah pratikêling praja | sarta gèn sun suwita | mring sang maha ratu ayu | pun kakang pasrah sarira ||

18. matur nuwun radyan kalih | tan wignya mangsuli sabda | sakarsa ulun rumojong | tan darbe atur têtiga | sarta dèn yêktosana | yèn ta gumingsir ing sanggup | ulun merang ing Suksmana ||

19. dyan arya mèsêm sarywangling | yayi mas kang muga-muga | jinurunga ing Suksmanon | kang sarta linanggêngêna | dènira akêkadang | yayi mas kalawan ingsun | sinêksènana ing jagad ||

20. Dêmang Gathul amiyarsi | kang sabda radyan têtiga | ki dêmang lêga manahe | tandya maju mamêndhapan | matur sarya lêlewa | ulun nuwun burat arum | kang kêna ginawa pêjah ||

21. alatah dyan arya angling | iya bapa bênêr sira | suwe nora abêborèh | lah ta dhenok Angronsêkar [Angro...]

--- 183 ---

[...nsêkar] | ingsun sungana sêkar | sêsumping miwah burat rum | lan arènira yayi mas ||

22. binêktaa yayi dèwi | Kalpikaningsih kalawan | Kalpikawati dèn age | sang dyah sampun tinimbalan | prapta ambêkta sêkar | ing talam lan burat arum | angambar sêparan-paran ||

23. arja sinjang cindhe wilis | kasmêkan seta pinrês mas | kinonang-konang sakêbon | asêngkang hèrnawa muncar | sang dyah datanpa sêkar | mănda-mănda buratnya rum | kadya widadari kêmbar ||

24. akalpika niji sisih | hèrlaut agêbyar-gêbyar | pantês lawan lêlakone | gêndrah manis karya rimang | biyadane Lumajang | awor lan gêndhing apatut | awèh edan karungrungan ||

25. kasênênan pandam lilin | mêlok-mêlok kadya wulan | wong kuning kuninge dhewe | liringnya sang dyah kumênyar | lir thathit imbuh raras | dyan arya suka andulu | kang rayi kalih pinapag ||

26. praptèng ngarsa pinrak kursi | dyan arya arum ngandika | nonah mapaga mring radèn | saosa sumping myang burat | patut wong darbe sanak | sênajan bacut tinutul | tan kêpara dohing prênah ||

--- 184 ---

dhêdhayoh kakung | lagi tumon mung si kakang ||

28. mèsêm dyan arya ambênthing | ngandika mring garwanira | padha katêmpuhan kabèh | angonyohana yayi mas | myang nênumpingi sêkar | payo kêmprèng dowèh canthur | dungik mara dèn akêbat ||

29. tur arènira pribadi | ngarah apa si yayi mas | rakêt têpung sanak bae | mèsêm pra garwa sêkawan | mêrpêki năngga burat | dhasar ayu dèn pêpatut | ri sangsaya asung rimang ||

30. dyan kalih matur wotsari | nuwun-nuwun kakang êmas | ulun ajrih ing Suksmanon | ngèsêman Hyang Jagadnata | sinurak dening dewa | lênggahnya sing kursi tumrun | ngandika Dyan Menak Koncar ||

31. kêmprèng dowèh canthur dungik | mara krubutên kewala | apan wus punagèn ingong | dyan kalih wus kinonyohan | kinalih roro sewang | sinumpingan sêkar gupuh | kang unce sinawur ing mas ||

32. tumungkul rahadyan kalih | noragèng angranupada | dyan arya suka gujênge | bapang sarya kinonyohan | dene Kalpikawatya | Kalpikaningsih pan sampun | nênumpingi sira radyan ||

--- 185 ---

[...uyup] | rêraine ingusapan ||

34. sawusnya tayungan ba[...] | Ki Gathul mring prênahira | acucud salêlewane | Kalpikaningsih kêlawan | Kalpikawati miwah | garwa sêkawan wus wangsul | pinarak ing kursi atap ||

35. atmajyèng Tuban saya jrih | mring raka Dyan Menak Koncar | tansah bukuh pilênggahe | ki dêmang asêsendheyan | ing kursi sarya jegang | kawuron êndême apyun | ingubêk kalawan arak ||

36. sinandhing tandhak ingapit | sinendhenan kinêpêtan | Ki Dêmang Gathul angomplèh | suka sagunge kang mulat | pênuh kang andon raras | myang sagunge para arum | kêmanisên roning kamal ||

37. Sinom

1. wus samya lêkas abêksa | wong Trunalanang angrangin | bêksa tamèng lawan dhadhap | ngracak samya wasis-wasis | rakiting prang sudira mrih |[4] mamunah suduk-sinuduk | datan ana kuciwa | pinêdhang-pêdhang ta[...] sik | surakira arame lir ngabên sata ||

2. wusa[...] mbah ping tiga | Trunalanang kang angrangin | Dyan Arya na[...] | hèh Dêmang Gathul si yayi | sasukane ing galih | [...]ksa rèningsun | Dêmang Gathul wotsêkar | ka[...]li | nanging sampun mawi gèsrèk sasudukan ||

3. [...]

--- 186 ---

[...]put gindhal nyawa | têmah dadi tai aking | dyan arya gumujêng latah | gumêr sagung kang ningali | Dêmang Gathul gya ngibing | asisih tandhak têtêlu | cucud dènira bêksa | ngambung dumuk ngêmut driji | mendhak-mendhok kampuhira kuleweran ||

4. lêlewa banyol sang ngucap | anjêlèh kala sinindir | anjêgrig rêrambutira | kopyahe binanting siti | awake kirig-kirig | anggêbêg kagunganipun | sinambêran ing tandhak | ki dêmang lucune dadi | bêrik bangkang lathinya nyungir ing tawang ||

5. kang guywa ambata rêbah | sagung ingkang aningali | sêksana rahadyan arya | amêdalakên sarimpi | busananya sarya di | èbêk kang rêtna sumawur | kadya jin kamanungsan | tinon lir tan ngambah siti | gawe brăngta arum tingkah pasrangkara ||

6. lir dhêdhali nyampar toya | awor lan wilêting gêndhing | kêploknya ambal-ambalan | [...]gakira angêdhasih | sira atmajyèng Tubin | èsêmnya no[...] tu | tansah ngliring mring raka | pangunandikaning galih | dha[...]cure wong Lumajang ||

--- 187 ---

mukti anèng ing Lumajang ||

8. gya ngliring mring sang kusuma | Dyah Watya Kalpikaningsih | radyan ginêgêt lathinya | kumêsar angrês kang galih | awas dènnya ningali | tan kênyanan ing pandulu | warnanên radyan arya | tan kobêr tajêm alinggih | ngiwa nêngên garwanira ingarasan ||

9. wus mundur sarimpinira | dyan arya anulya larih | lan rinta atmajyèng Tuban | ki dêmang myang para abdi | surak gumêntar asri | kang kalantaka jumêgur | gêndhingira angraras | mănda-mănda ukur muni | mung cêmplunge kinorèk mawantya-wantya ||

10. dyan arya ngadêg abêksa | lan garwa Sang Mantarsari | tinêngên ing jêbêngira | sasolahe rêbut manis | kang nglagoni pra sêlir | gêndhinge pelog pinatut | barang padha kêrasa | niyaganipun samyèstri | sênggak gumruh kêploknya nimbangi raras ||

11. radyan lan garwa nyonyah mas | jêbêngira wus kinèri | samya anarik curiga | ingukêlakên milêt sih | saya minuni sari | liringe tingal abarung | rubing hèrnawa muncar | kondhene kêbak rêtna di | gêbyar-gêbyar lir lintang sayuta lumrang ||

--- 188 ---

dêmung amanjing anèng ing jăngga ||

13. kêthuk kumênthung nèng tindak | kênong nèng udhêt aminging | gambange ngungsi mring sinjang | panêruse awor driji | manduling gong duk muni | kukuse anèng prêmbayun | lêlagon awor tingkah | mêngênge ngêdusi manis | candonira kang gêndhing manjing wardaya ||

14. ngacap sarêng pêngarahnya | cumlorot lir lintang ngalih | curiganya gêbyar-gêbyar | sinêrasah ing rêtna di | dyan arya saya bênthing | jungkarangi asung wuyung | lir gambar wêwangunan | yangyang ringgit munggèng kêlir | radyan arya duk ginoco punang jaja ||

15. kadya waja ginurenda | murub sumêmbur kang agni | saya dêdêl punang raras | lêlagone ngasih-asih | ebat sagung ningali | saya dangu saya baud | sira atmajèng Tuban | tansah angêtutkên liring | èsêmira aprana anuju manah ||

16. Menak Koncar wus anduga | arinta kalih ngèsêmi | saya kinayang bêksanya | tandya angacap lir thathit | ginoco Mantarsari | gumênyol ingkang prêmbayun | dhuwungnya nyêngkung tiga | sang dyah eca dènnya ngrangin | gunging mulat kumêpyur ing manahira ||

--- 189 ---

[...rung] | mingkis sasondhèrira | kang kunca nêrampat siti | mantar nyonyah pinondhong tandya ingaras ||

18. binêkta ing prênahira | wus samya lênggah ing kursi | surake wadya gumêntar | kang kalantaka munya sri | pênuh kang punang larih | sêksana dhahar makêmbul | radyan lan ari Tuban | pratuwin kang para rabi | sira dêmang andhèrèk kêmbul sameja ||

19. pra sêlir ngladèni atap | miwah busananya asri | Kusuma Kalpikawatya | lan Sang Dyah Kalpikaningsih | tansah ampingan ngyuri- | nira raka sang binagus | dene wong Trunalanang | wus samya sinungan bukti | swara gumruh wor gêndhing kadya ampuhan ||

20. dumugi gènnya kasukan | pênuhing wilêting sari | tutug punang kawiragan | sêdalu datan kawarni | kawuwusa ing enjing | dyan arya daut sawadu | sagarwa sêlirira | tanapi rahadyan kalih | sowan dhatêng ing nagari Majalêngka ||

38. Dhandhanggula

1. kawuwusa Radyan Damarsasi | anglampahi ing kawêlasarsa | lagya kinarsan dewane | ciptanira sang bagus | tan darbe sak ing Suksmana di | manungsa wignya apa | pinurbèng dewa gung | tandya pinêsu ing driya | mung paworing tingal ing kaanan jati | jatine Hyang Wisesa ||

2. [...]sesa saisining bumi | kang akarya pati lawan gêsang | dya[...]

--- 190 ---

ka lumembak ing rèh | lir sarah munggèng ranu | sinêpuhan ing darma yogi | Buyut Musthikamaya | tumamèng pituduh | wimbuh nglampahi ing karsan- | nira patya pinanjingakên ing puji | puja mring Suksmanăngsa ||

3. radyan sinung karya mring kya patih | kinèn mêkathik ngramuti kuda | lan parêpatira roro | Sêbdapalon saklangkung | Nayagenggong dènnya kaswasih | datan sinungan pangan | tansah dèn kêkuru | sabên dina ngajak minggat | Dyan Sêsăngka dahat dènira tan apti | narima ing satitah ||

4. pêrmaning dewa ingkang linuwih | wontên bêbakul ing sêdagaran | Ni Bok Parunjang kalihe | Puspalaya ranipun | Bok Pêrada katiga sami | sinungan palimirma | dhatêng ing dewa gung | èngêt purwakaning kina | mila sugih bêbakul tiga ing nguni | awit Sang Maundara ||

5. ginadhuhan gangsal èwu picis | linampahkên kinarya sudagar | dèrèng ngantos malês sihe | Maundara gya nglungsur | amartapa murcitèng ragi | ing mangke bakul tiga | apan wus samya wruh | yèn Radyan Damarsêsăngka | wus saèstu putrane rêkyana patih | uni Sang Maundara ||

--- 191 ---

asung busana wastra | miwah kampuh-kampuh | jamang paningsêt cêlana | atanapi kang dhaharan amênuhi | ing Dyan Damarsêsăngka ||

7. miwah mring parêpatira kalih | punang sukêt pirang-pirang rêmbat | radèn minantri dêlinge | klangkung panêdhanipun | bibi dika samya asung sih | nanging ingsun tan tămpa | busana di luhung | myang dhahar dhêdharanira | sih andika bibi pan sampun katêdhi | manira datan arsa ||

8. yèn pariksa andika ta bibi | apan namung sukête kewala | ing mangke ngong tampanane | lawan parêpat ingsun | sabên dina ywa kirang bukti | angrês ing manahira | bakul tiga ngungun | tansah amijil kang waspa | langkung dènnya awêlas dhatêng dyan mantri | mila ing mangke radyan ||

9. nora susah mawi lunga ngarit | sukêt pirang-pirang ngantya turah | atanapi parêpate | ing sabên dina tuwuk | nora susah ngupaya bukti | lamun ngarit mring pasar | sukêt gumarudug | Ni Parunjang Puspalaya | Ni Pêrada ingkang samya nênaosi | labête palimirma ||

--- 192 ---

li | êndhoge ting gulethak ||

11. myang paringan saking dalêm puri | Kusuma Yu Rêtna Anjasmara | saklangkung gêng kawlasane | mring parpat kalihipun | boja wastra myang kuwih-kuwih | tanapi hèr tèh panas | miwah kang burat rum | Sêbdapalon Genggongnaya | kêna tyase dèn lêlopa siyang ratri | saya sêngkut ing karya ||

12. Dyan Sêsăngka agraitèng galih | tan suwadi putri kêpatihan | gumati mring parêpate | sangêt ingkang pêpacuh | Genggongnaya ngecani kalih | Ki Sêbdapalon tansah | dinukan sang bagus | ing panyiptanira radyan | nora wurung ingsun tumêka ing pati | marga ingapus krama ||

13. parêpatnya kalih anauri | kaliru têmên andika radyan | ana wong wlas mring dasihe | sumêlang dèn wêwurung | malah-malah dèn misna bumi | biyasa printah orang | trak usah mêmikul | kêcil memang tau makan | dyan trak kasih amêsthi saya mêncuri | lagi barang manukan ||

14. sabêcike wong ngupaya bukti | balung usus rosane lan pangan | radyan asangêt dukane | maras yèn têkèng luput | pêpucuke tan mêsajani | biyada kêpatihan | Dyan Săngka angungun | pamintane ing Suksmana | lya[...] cêla marga tingkah silib | sumăngga ing sakarsa ||

--- 193 ---

15. Dyan Sêsăngka sarira winanting | datan padha arka lawan nendra | supaya dadi tapane | sêmana sang binagus | cahya endah saya nêlahi | gumilang-gilang raras | anglela sumunu | ing siyang dalu tan pêgat | asêmèdi suka rêna barang kalir | ing Sang Hyang Suksmanăngsa ||

16. datan kesah-kesah radyan mantri | saking gêdhogan sik-isik kuda | gantya ingkang winiraos | kang dalêm kêbon santun | putranira rêkyana patih | Kusuma Anjasmara | kang tansah namur kung | tan lyan kang sinambat brăngta | mung rahadyan ingkang kinarya pêkathik | dening sudarmanira ||

17. tanpa dhahar sang dyah tanpa guling | nglayung-nglayung kuwangwang gumilang | imbuh nêm dina manise | sèdhête ngundhung-undhung | prakatine saya nusuli | gandrêse rêbut papan | pirang-pirang pikul | malade agêgotongan | luwês mêsêsira songalas pêdhati | praptane bangun enjang ||

18. byar raina sagunge wêwangi | samya ngungsi dhatêng kêpatihan | ngumpul Anjasmara kabèh | lingsir wetan gumrudug | sumèh sumyar malah nampiki | kêmpyange padha magang | praptanira bêdhug | jêjêl anèng kêpatihan | lingsir kilèn wiragane lir gurimis | ngêbêsi ing sari[...] ||

19. surup surya wong kuning sabumi | sarenira sama[...]

--- 194 ---

mbilan | kari bogorane bae | yèn pukul sanga dalu | kilat thathit gêbyare ngungsi | mondhok anèng ing waja | lamun têngah dalu | sêbarang kang băngsa endah | kumarane ginêrus dadya sajimpit | kunjuk ing Anjasmara ||

20. yèn anuju dina Gara Kasih | widadari pri jin pêrayangan | asok takêr têdhak kabèh | arum-arume katur | udakara pitulas pêthi | anulya pinilihan | mring sang rêtnaning rum | murnine olèh saêpak | gya pinahat mung angsal sagêbyas alit | kagêm mring Anjasmara ||

21. tansah kunjana papa sang dèwi | gandrung-gandrung ing sêparanira | kabyatan kawirangronge | ing byat brăngta na wuyung | mung Dyan Săngka kang dados galih | dalu kèmpi yèn siyang | sumandhing kadulu | sandhung jêkuk Damarwulan | barang sabda nora lali Damarsasi | kaya wong karungrungan ||

22. nuju pinrak ing natar sang dèwi | layung-layung surya tunggang arga | ingayap mring pawongane | êmban enya nèng ngayun | Anjasmara anamur wingit | nanging mêksa kawêdhar | têlênging jroning kung | ngandika mring babu enya | paran biyang wartane Dyan Damarsasi | satriya Paluhămba ||

23. wêlas têmên biyang ingsun iki | mring si jênat jaka Paluhămba | dadi lêlakon awake | sabdane ramaningsun [ramaning...]

--- 195 ---

[...sun] | nora kogêl mring kadang siwi | ywa dumèh yèn wibawa | apêgêl tyas ingsun | biyang apa risi mana | ingauban mring sêntanane pribadi | kaya wong potang ala ||

24. datan èngêt mring kang dèn gêntèni | awibawa anèng kêpatihan | tur saking kadange dhewe | jêng uwa purwanipun | Maudara kang gawe bêcik | iya mring kangjêng rama | prandene tan ketung | amburu panasing driya | mundhak apa wong asih dipun gêthingi | wong arja pinrih ala ||

25. alah dene si kakang kêkalih | wong mênyunyang wong amurang krama | dhêmên ngursak samaning wong | tur mundhan[5] apa iku | dene têka kêpati-pati | milara tanpa dosa | lir wong mêndêm gadhung | tan èngêt mring kadang tuwa | tangèh lamun wong arja anêmu bêcik | anggung olah sikara ||

26. nora etang pêmalêsing puji | manggung dadi ing pangewan-ewan | sugih satru tanpa gawe | ni êmban awotsantun | aturira mêthuki galih | lêrês andikaning dyah | ing rama pukulun | paring kumêt karya panas | rêmên ngèsi-èsi sasamining janmi | gêthing mring wong wibawa ||

--- 196 ---

Kumitir saklangkung | tan arsa ngambah lêrêsan | tungkul dènnya amrih muktine pribadi | lumuh sinaman ing lyan ||

28. datan mambêt andêling narpati | rusuh ing tingkah kuthuh ing karsa | sêmbada ing panastène | atur kula sang ing rum | pan sayêktos-yêktose ugi | ni enya matur nêmbah | inggih sang lir santun | wingi duk ulun mring pasar | aningali rakanta Dyan Damarsasi | pitêkur nèng gêdhogan ||

29. ulun mampir takèn mring kang abdi | anggêpira manggusti mring radyan | sakêlangkung niayane | witning yèn paring sêkul | mung sacowèk awor tumêndhil | datansah tinindakan | ing gêdhoganipun | yèn kirang klimising kuda | kirang dhêdhak sukêt ragi nguciwani | rama paduka gusar ||

30. ngumpah-umpah tur cumêri-cêri | datan măntra darbe kapunakan | tandya sung dhêdharan ingong | nanging radyan tanpa yun | mung parpate ingkang nampèni | sang dyah kadya sinêndhal | ing galih mangungun | gya wontên cèthi rêrasan | lan kancane bibèkne mau ingsun wrin | Radyan Damarsêsăngka ||

--- 197 ---

[...săngka] sêlamine anèng ngriki | paran ing solahira ||

32. parêpatnya tutur tanpa guling | tanpa dhahar sing kathah ing karya | sarya sangêt pangênêse | sang dyah duk myarsèng wuwus | tandya minggah anèng jinêmrik | gêmpung raosing manah | wimbuh kasmarèng rum | amayang susipta brăngta | minggah tumrun poyang-payingan ing galih | wus karsaning jawata ||

33. sang dyah limut wêwadining èstri | anêmpuh byat ginongsong ing trêsna | kapilêt ing tyas wuyunge | ni babu enya gupuh | tinimbalan wus praptèng ngarsi | sang rêtna angandika | swara layung-layung | biyang paran wartanira | Dyan Sêsăngka pêrpate sun gumatèni | kang mijil saking sira ||

34. ni ban enya nêmbah atur ririh | Dyan Sêsăngka tyas têguh raharja | tan gumingsir parentahe | ramanta sang pukulun | apitambêt ngecani liring | gusti dhatêng kawula | sabên-sabên rawuh | sêmune sampun graita | ngong gumati mring parêpatipun kalih | sêmune tan kaduga ||

35. malah-malah asring mêmiringi | sampun ngantya kapanjang ing tingkah | kawula dhatêng pêrpate | kadya wus wruh ing sêmu | marma ulun kêlangkung ajrih | juwêt ngambah gêdhogan | tan arja tinêmu | mendah jêng rama paduka | miyarsaa mêsthi radyan dèn patèni | kawula têkèng pêjah ||

36. sang dyah mèsêm sinamur wor dêling | nyanyêngit [nya...]

--- 198 ---

[...nyêngit] têmên wong Paluhămba | salah cipta tanpa gawe | pêgêl rasaning kayun | biyang ingsun nora kakêlir | ewuh apa mring sira | payo derah lampus | biyang sun pêlaur pêjah | wurung panggih lan kakang mas Damarsasi | kang lagya kawlasarsa ||

37. biyang ingsun nora pati laki | yèn tan angsal komisaris jendral | kang lagi dadya lêlakon | pinêsthi ing dewa gung | sun labuhi papa kaswasih | mêngko sun rêrêmbugan | mring kang gawe wuyung | age mara sêsajia | sêmanise tamuwan tuwan kumisi | bicara dadining prang ||

38. sêsaosa jêbat lan kêsturi | anotoa busananing priya | ni babu enya ature | nah anggèr nuwun-nuwun | nora wurung kula ngêmasi | kinêthok mring sang patya | sang dyah sabdanya rum | biyang sira mèlu apa | lara pati ingsun labuhi pribadi | wus jangjine wak mara ||

39. nora bakal wong kudu bilai | lara wirang saobahing jagad | wus pinêsthi sadurunge | pasrahna ing dewa gung | babu enya pan èsmu tangis | kagoyang wrating trêsna | mring sang rêtnaning rum | saking jrihnya yayah rena | têkèng pati nglabuhi ing manah sisip | tan wun manggih bêbaya ||

40. yèn rinasa wrating wong trêsna sih | kinêlêma ing căndragumuka | miwah dhut blêgêdabane | papa cintakanipun [ci...]

--- 199 ---

[...ntakanipun] | ingandhêman tumêkèng pati | dadya ngrojongi karsan- | nira sang lir santun | sang dyah wus ngrasuk busana | yèn sinawang lir putri Cêmpalamanik | duk mijil sing unjana ||

39. Mijil

1. dhasar ayu utama Sang Dèwi | Anjasmara kaot | arja sinjang cindhe jlamprang bange | kasêmêkan banguntulak pinrêsmi |[6] niyaka hèr manik | gêbyar-gêbyar mungguh ||

2. ukêl rêja panjrah puspita mrik | acundhuk rêtna byor | pindha dewa andaru sarine | kancing manyura pindha hèr agni | sêngkang mungkung rêsmi | sinangkara madu ||

3. sêsumping mas winarjèng ron sari | akalung sutèngson | naglang murti miwah kalpikane | jumrut pêkaja mirah mênusri | gêgănda kêsturi | jêbat andon santun ||

4. ngambar sumyar mêrbuk wor kungas mrik | sêparan sung wirong | singa kasimpir lir tinrês tyase | jêbat mawar têmpur ruming sari | sarira sumrah mrik | kasmarjyèng mamrês kung ||

5. rum kang muluk binêkta ing angin | nêrajang ron gogrog | lamun jengklong sêmut bubar kabèh | gègèr ingusir kêbrontrak wangi | lalêr mencok mati | kêsangêtên arum ||

6. dêdêg jagêr-jagêr amantêsi | kuninge mêncorong | mêlok-mêlok sang dyah wêdanane | tingal kocak lir intên hèr

--- 200 ---

thathit | waja gumbyar kengis | tejane ngênguwung ||

7. lathi gêsêng manise pinirit | akarya wirangrong | kadya gambar wangunan pasmone | anêlaskên karêtas lan mangsi | turah kang rinujit | pangrêngganing kidung ||

8. Anjasmara wus mijil ing jawi | nèng latar mangrimong | amarêngi purnama wulane | tawang sumilak bêntèr kang sasi | kamyat sagung dening | pratiwi kasuluh ||

9. lir raina bedane angrawit | sênêne kêlayon | lir paningal sajroning pangimpèn | maya-maya anglela kaèksi | ngrêmêmpês padaning | mangembahi santun ||

10. sumilir-silir sami ron asri | asrine winaon | sêkar-sêkar awigar gandane | kungkulan dening sang agêng brangti | mayangsêkar bali | kayoman ingkang rum ||

11. cêngkir dênta sêdhêng cumangkrami | sumuluh yèn tinon | sarêng mulat ing dyah prêmbayune | punang cêngkir mirang ngungsi ing wit | mayanira kari | tur kungkulan patut ||

12. lunging gadhung purêt duk angèksi | janggane sang sinom | sêkar pudhak sêdhêng pêmbabare | kuncup-kuncup samya bungkêr malih | myat dèwi padaning | kesisan wastra rum ||

13. thathit lidhah rêbut wor lan liring | wêkasan acêlong | manon ing sêkar pan asrêp kabèh | dadi tawa kungkulan mêmanis | myang purnama sasi | sêmune mawêlu ||

--- 201 ---

14. rêbut mêlok gumilang nglangêni | wêdana mêncorong | dhasar ayu-ayu sawantahe | wimbuh karênggèng ing busana di | malading panglungid | tan kêna winuwus ||

15. Anjasmara pinrak kursi gadhing | majang wulan awor | para cèthi angayap ngarsandhèr | babu enya ngapit kanan kering | năngga talam rukmi | ya isi burat rum ||

16. masak rawis ingkang anisihi | gantyaning sang sinom | pêmojokan lan saput jajare | kumbala badhag lan kêpêt gadhing | gunging kang pra cèthi | ngangge-angge murub ||

17. sang kusuma angandika manis | èsêmira winor | lah ta biyang payo ywa kasuwèn | amêrpêki wong bagus kaswasih | wong dhandhing jukining | wong lumêr alurus ||

18. wong abagus sêlak mambu angin | atêmah kêmanjon | mêsthi ingsun tumêkèng layone | yèn tan panggiha padha saiki | biyang aku mati | wurung pawor têmbung ||

19. ni ban enya matur awotsari | gusti sang lir sinom | lah punapa kang ingantos anggèr | yèn kêdangon ing pangangkah gusti | mindhak juwarèhi | kêcina ing pasmun ||

20. mumpung sêpi ing pênatar gusti | sidhêm kang ponang wong | Anjasmara amèsêm dêlinge | priyè biyang yèn ingsun tinampik | angisin-isini | tan kêpadhan kayun ||

21. ni ban enya sumambung wotsari |

--- 202 ---

lêrês sang lir sinom | sanès ing dyah kang kadya nah anggèr | nging paduka gusti ulun tohi | tan angambah siti | yèn nampik sang ing rum ||

22. Radyan Săngka dhasare kaswasih | tan eca ing batos | pintên-pintên sinampar nah anggèr | tur tan tanggêl dèn labuhi pati | pirangbara ngakir | luwar sing kaswasun ||

23. sun wêtawis ramanta sang patih | dhasar mrih kadudon | awon sirnane tinundhung bae | lah sumăngga pinêrpêkan gusti | awlas ngong kêpati | dhatêng sang binagus ||

24. Anjasmara mèsêm tanpa angling | busana winaon | gya jumênêng tindak sing prênahe | ginarêbêg ing pawongan cèthi | sang dyah duk lumaris | tinon gandrung-gandrung ||

25. buntare sinjang pantês winingkis | gêndrah-gêndrah tinon | bantingan ta lir putung èsthane | mêndal-mêndal madyanira mêngkik | amanasbarani | mungaling prêmbayun ||

26. dhangah-dhangah awijang mathinthing | gilig tur mêncorong | pênuh raras ing kawiragane | dadya pangungsèn sagunging manis | ing sêparan minging | ngambar gandanya nrus ||

27. kadya murca kêdhèp nanging ngèksi | Anjasmara kaot | sang dyah mêmpêng dhasar diwasane | winangkara lir pujyan rêtna di | nadyan samya èstri | lumyak brăngta wuyung ||

28. winarnaa Radyan Damarsasi | kang lagya linakon | eca lênggah radyan [radya...]

--- 203 ---

[...n] nèng pangyome | nagasêkar dyan kasilir angin | kacitrèng trang rêsmi | mangêsêp ing kalbu ||

29. tan lyan ingkang kaciptèng ing galih | mung wêkasing êndon | Sang Hyang Jagad Pratingkah ing rèhe | pinuja măntra jroning sêmèdi | pinrês kyating puji | winorkên ing pandum ||

30. nging sêmangke rahadyan minantri | ing tyas sumêlang wor | maras-maras tanbuh wurcitane | mungna sang hyang jawata kang luwih | pituhokna dasih | têguhing rahayu ||

31. sampun kenging rêncana ing bumi | lyan karsyèng Suksmanon | sampun rinèh ing budi tan arjèng | hèh jawata ingkang mugi-mugi | têtêpêna dasih | mulyane pangèstu ||

32. pêrpat kalih wau kang kawarni | aturu ngêlosot | nèng sasore pucang pratingkahe | samya ngêloni badhiyang malêdhing |[7] ngiras têngga kori | korine gumandhul ||

33. Genggongnaya brahalane kèksi | dinulu mêncongol | manthuk-manthuk ing lawang adhêpe | lindurane angrantêk sawêngi | têrkadhang nglindur mring | kali gogo yuyu ||

34. yèn wus olèh gya binêkta mulih | sêksana ginosong | wusnya matêng pinangan yuyune | niba gêblag nulya ngorok malih | sêjatine guling | iku pan anglindur ||

35. pan têrkadhang ngalindur lunga mring | pasar luru klobot | pan wus olih gya ginawa mulèh | praptèng

--- 204 ---

ing gon gêblag turu malih | sêjatine guling | ngorok sêngur-sênggur ||

36. Anjasmara kawursitèng kawi | gandrung-gandrung ngrimong | praptèng prênahing pagêdhogane | ni mban enya lumampah ing ngarsi | duk praptèng ing kori | Genggongnaya nglindur ||

37. ngadêg wuda amêrêm mrêngingis | untunira kêrot | kêcap-kêcap anggêbêg-gêbêge | sambêl gorèng punar cècèk mênir | lodhèh gêthak giling | bêl bawang dèng jagung ||

38. ni mbok êmban anjumbul kêpati | jumbule kêcocog | gya tinampèl ing tangan cocoge | amanthuk-manthuk ambêrbês mili | gya niba aguling | ngorok sênggur-sênggur ||

39. mundhak gumyah ingkang para cèthi | kang satêngah mlengos | Sêbdapalon anggrayah lindure | sarya mêrêm anggolèki inthil | ni enya anjundhil | jondhile kêcaul ||

40. gya ginuwêl ing panganan inthil | konthole anglomproh | Sêbdapalon niba ngorok manèh | ni mbok enya sosote druwili | bêlo bêlang bêlis | niba bêsèt ngantu ||

41. Anjasmara lathinya ginigit | mengo tan arsa non | gya lumaju sang dyah ing tindake | wus kawasan sira radyan mantri | pinuju alinggih | nèng sor nagasantun ||

42. pamulunya kasonar lir sari | rarase mancorong [manco...]

--- 205 ---

[...rong] | Anjasmara lir kinanyut tyase | kêtêg sumawur ampingan ing wit | lyan kang nagasari | sang dyah jêngêr mangu ||

43. sariranya kumutug lir agni | tanbuh solahnya wor | maras-maras nanging sênêng wonge | kêpyur-kêpyur ing galih ngêrsêpi | têbahnya watawis | lawan Damarsantun ||

44. tigang cêngkal malah nora luwih | ingantun kang pawong | namung ni mban enya sêkalihe | datan têbih lan sang liring sari | sang dyah rosing galih | lir agea gapyuk ||

45. mawur ciptanya sang agêng brangti | dhirèktur jendral nom | têka enak-enak minggu bae | nora nyapa nora anglungani | nora mobah mosik | si diparak ngarum ||

46. nora sêgu nora aningali | si komisaris nom | apa lumuh kuciwèng sêmune | ni mban matur kados duk mêmuji | wus adatnya gusti | rêmên lênguk-lênguk ||

47. Damarsăngka pitêkur datan wrin | mring sang ruming sinom | mangke nah anggèr ngong paranane | wong abagus pantês dèn dhèdhèli | tan graitèng galih | angkuhe pitambuh ||

48. ya ta radèn mantri wus udani | pinran sang lir sinom | gandanya nrus ngambar saparane | ngidid kungas amulêt ing galih | mingingnya nampêki | angêdusi arum ||

49. lir ginoyang tyasnya radyan mantri | kumênyut lêsah wor | ngangên-angên kewran ing ciptane | lunga [lu...]

--- 206 ---

[...nga] pajêh kèndêl angêmasi | dewa kang linuwih | paran polah ulun ||

50. wus kapêngkok ing papan kasupit | adhuh pêjah ingong | kaningaya sang dyah ing dasihe | paranbaya gon ingsun ngoncati | hèh Hyang Suksmanadi | kanthinên yuswèngsun ||

40. Kinanthi

1. murcita napasira wus | awor dewa kang linuwih | cêngêng sanjroning paningal | radyan kawimbuhan ing sih | hèrnawa têmpur samodra | cumbuh[8] wantahnya lan asin ||

2. padhanging jagad kinukud | wangsul ing pêrtănggapati | lir warna sajroning kaca | manjing mring kang aningali | kumandhang pawor lan swara | suruping baskarèng wêngi ||

3. kawêngku ing astanipun | Bathara Surya kang luwih | atas Sang Hyang Dewa Surya | pangwasane Hyang Pramèsthi | jinurung sing karya puja | Hyang Manikmaya mèstuti ||

4. Manikmaya Sang Hyang Guru | padama pamujwaning sih | Hyang Nurcahya Hyang Nurrasa | rasane sampun kawingking | Dewa Ruci kang gumantya | jumênêng kêlawan dasih ||

5. sihing Suksmana Kang Luhur | kênyataan Dewa Ruci | musakani ing agêsang | jumênêng kêlawan urip | uripe sapa kang karya | tan lyan Sukmana kang luwih ||

--- 207 ---

kang ingupama jêladri ||

7. golong gumulung ing ranu | upama urubing gêni | kênyataan ruci brăngta | wujude cahya lan êsir | mukswane pandam kapyarsa | manjing ing kaanan jati ||

8. tan lyan jawata kang agung | jumênêng kalawan puji | pujine kang sipat mulya | mulyane kang munpangati | kang karya sabab raharja | angarjani ing sabumi ||

9. kêrana Dyan Damarsantun | nglindhung urip ing Sukma Di | urip sajroning palastra | amati sajroning urip | angungsi ing dewa brăngta | liyêp netra sawang sasi ||

10. mung wêrana kang rinacut | têtêngêr sajroning urip | uripe wus rasa pêjah | anetra tan aningali | akêrna tan mawi myarsa | atutuk datanpa angling ||

11. gêrana datan angambu | anapas datan lumaris | ya ăngga datan subawa | namung pêrmana kang kari | sirna ingkang păncadriya | Damarwulan angêmasi ||

12. lênyêp ing paningal samun | tingale kêlawan budi | pangucape lan wardaya | pênggandanira lan êsir | lan pangèstu kang pamyarsa | jumênêng lan Dewa Ruci ||

13. raganira kari jêtung | kang păncadriya paningit | layung-layung ramyang raras | tansah pitêkur alinggih | Rêtna Dèwi Anjamara | dangu jumênêng sor so[...] ||

14. ni êmban mêrpêki gupuh | dhatêng rahadyan minantri | umatur sarya wotsêkar | tuwanku pun Damarsasi | punapa [pu...]

--- 208 ---

[...napa] aminggu radyan | tamuan nonah ratpêni ||

15. punapa ajrih sang bagus | karanta dipun ajrihi | punapa angangkah ala | paran ta mawi ngangkuhi | kinadang sinaudara | mring Prisman nur nonah gusti ||

16. Dyan Damarsăngka anjêtung | ni êmban saya ngrakêti | dyan mantri winangwang-wangwang | winungu awanti-wanti | anggèr pukulun tamuan | sèkêrtaris saking swargi ||

17. tan mosik Dyan Damarsantun | Anjasmara ngandika ris | biyang enya paranbaya | si êmban dènnya mêrpêki | suwe têmên nganggo apa | akaku rasaning ati ||

18. ni enya matur wotsantun | bilih Damarwulan sakit | ginoyang minggu kewala | ingoyog-oyog tan mosik | lumampah sinung usada | gagêcêle wong akuning ||

19. mèsêm kusumaning ayu | datan sêrănta ing galih | kakêtêgnya sumyar-sumyar | kabyatan asmara brangti | sang dyah amêrpêki tandya | gêndrah-gêndrah asung brangti ||

20. sarya dhèhèm gêtir juruh | sang dyah ngasta masak rawis | sarêng cêlak gya binalang | lêlambungira tan osik | mangu tingkah pasrangkara | gandrung-gandrung asung brangti ||

21. angadêg sang ruming santun | cênthèng-cênthèng dènira ngling | angkuh têmên sira radyan | sumangkeyan wong abênthing | pinaranan nora nyapa | [...] kêpati-pati ||

22. a[...] mèh wong binanagus [bina...]

--- 209 ---

[...nagus] | dèn sanak nora nglanggati | Dyan Săngka minggu kewala | têksih pitêkur alinggih | kêjap-kêjèp ni mbok êmban | sang dyah tan dêranèng galih ||

23. radyan gya rinangkul gapyuk | wêntise dipun cêblèki | lambung tansah cinêthotan | Dyan Damarwulan tan osik | sang dyah apêgêl kang manah | wuwuse angasih-asih ||

24. kakang mas sapanên ingsun | ingsun Anjasmara prapti | angruwat papa cintaka | amudhar ing kawlasasih | sapa ingkang duwe trêsna | kakang kêjaba wak mami ||

25. sapa asih wong abagus | mung kadangmu ingkang prapti | mara kakang alungguha | nyanyêngit têmên wong iki | tan osik Dyan Damarwulan | nora sêgu nora mosik ||

26. Anjasmara pan èsmu luh | datan katimbangan ing sih | radyan rinangkul kang jăngga | winêngkang kang asta kalih | wus ginggang radyan gya niba | anèng ing pangkyan gumuling ||

27. sang dyah kagyat sarêng dulu | radyan napasira sêpi | kantun pêrmana kewala | ginoyang-goyang awanti | ingoyog-oyog tan glawat | gêpah sang rêtna nungkêmi ||

28. sarya andrês kang punang luh | mangsêb-mangsêb jaja wanti | kinarangulu rahadyan | ing sang dyah ing asta kering | mlasasih sêsambating dyah | kakang êmas aja mati ||

29. kakang sira yèn tan wungu | ingsun nusul angêmasi | tanpa [ta...]

--- 210 ---

[...npa] gawe ingsun gêsang | yèn tinilar wong asigit | tan dêrmane awak ingwang | kêtula-tula manah gring ||

30. wus nglilira wong abagus | sun bêktakkên masak rawis | myang wida ambar hèr mawar | kakang mara sun konyohi | ênya-ênya kakang sêpah | mêngko ingsun busanani ||

31. ban enya sumungkêm gupuh | ing pada sarya anangis | gusti-gusti awungua | wêlasa mring rinta dèwi | wanuh tanggung dika radyan | amanggihi sarya lalis ||

32. sang dyah mundhut hèr mawar wus | tansah sinurywan dyan mantri | ginuling-gulingkên radyan | katut kewala tan mosik | sêsambate Anjasmara | kakang-kakang aja mati ||

33. apan uwis basaningsun | Anjasmara nora apti | kakung liya saking dika | lalu ngarang sun lakoni | kakang-kakang aja pêjah | ingsun nora bisa kari ||

34. lah êmban enya dèn gupuh | undangên kang parpat kalih | sun takokne si kakang mas | yèn wus larane ing nguni | lah apa jêjampinira | nimban mundur sarya nangis ||

35. Palonsêbda Genggong gupuh | ginugah nora ngulisik | ambathang sarya wêwuda | ciniwêlan nora nglilir | lalu akêrot kewala | nyamuk-nyamuk sarya mringis ||

36. nimban enya tyasnya gugup | gugupe binêthot aglis | kinaro ing kèri kanan [kana...]

--- 211 ---

[...n] | bingung angatut wus tangi | nimban kêbat mèlu kêbat | lamun rindhik mèlu rindhik ||

37. paringisan sambat biyung | wus praptèng ngarsa sang dèwi | sang rêtna yu angandika | paman gustinira iki | apa wus lêlaranira | angleloh kaya wong mati ||

38. apa kêsambêt sang bagus | paman tutura mring mami | umatur pun Genggongnaya | atur kawula sang dèwi | sayêktosipun punika | kang sakit kagungan mami ||

39. wontêndene gêrahipun | akungsul kagungan mami | pringsilan kesah nêmbêlas | copot kêpalane siji | ni êmban awas yèn wuda | pêrpat kalih dèn gablogi ||

40. Genggong Sêbda wus lumayu | bêbêdan anulya bali | wus awas ing gustinira | anèng ing pangkyan gumuling | datansah akapidhara | pêrpat kalih mêrbês mili ||

41. têmpahana sang lir santun | gusti kawula dyan mantri | dhasare dhasar apêsan | wimbuh kawratan ing kardi | ing mangke paduka prapta | bêkta tênung sing Bêtawi ||

42. ngandika sang ruming santun | eman-eman pinrih pati | sinobat sinaudara | radyan ingsun ajak mukti | ing mangko têmah kantaka | paran rêmbugira sami ||

--- 212 ---

[...pak] jêndhul padha siji ||

44. ngewani tingal sang ing rum | Dyan Săngka winungu wanti | Anjasmara gêpah mucang | sêpah cinêcêpkên aglis | sami alathi aprana | sang dyah lathinya ginigit ||

45. kagyat Anjasmara jumbul | basakna si wong abênthing | napasira nora nana | lalidhah têka ginigit | arsa ingsun sèlèhêna | eman yèn kêbacut mati ||

46. radyan ginusur burat rum | pan sarwi winungu wanti | wus tangia sira kakang | awlasa maring ing mami | adoh elok pinaranan | wong anom têkyarsa lalis ||

41. Sinom

1. ya ta Dyan Damarsêsăngka | kagyat dènnya nukmèng pati | ginusur ing găndawida | cinêcêpan sêpah wangi | sarya winungu wanti | tinangisan kandrêsan luh | napasira lumampah | sagung plawanganing budi | sampun pêpak kang ingaran păncadriya ||

2. Rêtna Dèwi Anjasmara | duk mirsa napas lumaris | acrêp[9] raosing wardaya | dyan tansah winungu wanti | nglilira wong abênthing | kakang ingsun apan rawuh | wêlasa mring manira | kangmas sira sun kauli | sok mulyaa muktia tilam asmara ||

--- 213 ---

[...n] paripurna | radyan sêksana wus nglilir | kewraning tyas dènira api kêntaka ||

4. pamurcitaning wardaya | hèh jawata kang linuwih | paran ing awak manira | kêcakup putraning patih | dewa kang mugi-mugi | têtêpna pangèstuningsun | ywa ngantos kenging coba | dasihe ginebang èstri | hèh jawata kêkahna tyas kang raharja ||

5. Rêtna Dèwi Anjasmara | Dyan Săngka winawang wanti | sarya sinuryan hèr mawar | èsmu alihan dyan mantri | amingkêd saking kêdhik | tan wrin anyundhul prêmbayun | Anjasmara anjingkat | mèsêm sarya anyablèki | iki si wong mati têka anggêlathak ||

6. mara kakang mas wungua | anggantèna masak rawis | dene iki wus agêsang | têka tan arsa alinggih | pêjah pupyèngsun kalih | sun alihan wong abagus | êndi sêpahmu kakang | sun lironane wong bênthing | sang dyah mucang sawusnya nêbda mring radyan ||

7. ênya-ênya kakang sêpah | cinêcêpkên samya lathi | amengo Dyan Damarwulan | obahnya sinangkan lirih | dhawah ing pangkyan nênggih | tan wrin kêlajuk kakêmpung | sang dyah kagyat anjola | kang jăngga sinundhang malih | ingingokkên kang mindha kunarpa kiyat ||

8. sang dyah sêksana alihan | Radyan Sêsăngka gumuling | wêdana tumibèng ja[...] | wonga-wonga kang marêngi | kasmêkannya [kasmê...]

--- 214 ---

[...kannya] sang dèwi | kêlorot sang dyah agupuh | tinangkêb prêmbayunnya | dawêk katingal sêpalih | Anjasmara radyan sarêng kumêsarnya ||

9. kasmêkan wus winaonan | Dyan Săngka ngunduri ririh | mêksih api kapidhara | radyan lambungnya pinuntir | èsmu kagyat dyan mantri | anjumbul murcitèng kalbu | hèh Suksmana kang mulya | têguhna ing tyas kang suci | hèh jawata awlasa ing titah tuwan ||

10. radyan saya kawanguran | dènira akarya sandi | adangu datanpa wêkas | pangudasmaraning galih | bok iya sun anglilir | nglindhung ing Hyang Jawata Gung | alon wungu rahadyan | sêdya lumèngsèr aririh | Anjasmara gêpah ambondhèti radyan ||

11. kakêtêgnya mawut sumyar | kumêsar raosing galih | ya ta Dyan Damar Sêsăngka | amungkur dènira linggih | tan paja mawang ngliring | pilênggahira tumungkul | Kusuma Anjasmara | sabdane angasih-asih | paranbaya angangkuhi ing wong prapta ||

12. munduran akaningaya | sira kakang mas mring mami | ywa dumèh sun êla-êla | tan sotah madhani ing sih | tan wurung ingsun mati | lamun tan kêpadhan kayun | apan sinêngguh apa | kakang sira sun parani | swarga nraka sun mati awor lan dika ||

13. kakang aja sêla-sêla | ing sasadangmu pribadi | tur măngsa kêtanggungana |

--- 215 ---

yêkti sira sun labuhi | payo mukti lan mami | luwara papa kaswayun | nadyan tumêkèng pêjah | ingsun kakang anyanyèthi | Radyan Săngka kumênyut ing manahira ||

14. myarsa sabdanirèng sang dyah | lir tinrês raosing galih | ya ta dyan arum ngandika | mas ayu uculna mami | gusti kang rada ririh | botêne kula lumayu | Anjasmara ngandika | gêndhèng-gêndhèng asung brangti | wong abagus măngsa ingsun uculêna ||

15. jêr sira wong nora trêsna | kakang marang awak mami | mêngko yèn sira lumajar | amêsthi ingsun ngêmasi | urip tanggung nèng bumi | angur binacuta ingsun | ing jawata kang mulya | wirang isin sun lakoni | wusanane wong trêsna tan linanggatan ||

16. dangu Rahadyan Sêsăngka | binondhetan mring sang dèwi | ni êmban enya sêpira | bungahe rasaning ati | sêbdene pêrpat kalih | abungah tansah gumuyu | radyan ngantos punapa | bok êndang nimbangi ing sih | ingsun uga ya anut payu kewala ||

17. witning kawula punika | gusti asêdhih kang ati | tan wontên èstri kang arsa | kêpingin arabi uwing | ing ngêndi-êndi èstri | sun takokkên nora pêthuk | kalunta kongsi kawak | durung wruh rasaning rabi | paduka dyah dèrèng wrin ugêring gêsang ||

18. băngsa urip arêpana | sêdya

--- 216 ---

kang agawe bêcik | kabêcikan marcapada | iku ingkang anêksèni | puji mring bumi langit | puji mring kang karya pandum | namung lara myang nikmat | kang nelakkên ing dewadi | pêjah gêsang sinung lara lawan nikmat ||

19. datan kêna sininggahan | karsaning Hyang Jawata di | kadya ta titahing Suksma | sagung kang sinungan rêsmi | tan lyan muktining èstri | sampak lan wong ayu tulus | gandhang tur prangwêdana | punapa ngulatan malih | durung bae pinikir kang i i a a ||

20. Rêtna Dèwi Anjasmara | wuwuse angasih-asih | cênthèng-cênthèng nuju manah | sira kangmas Damarsasi | pêgêl rasaning ati | angkuh têmên wong abagus | bisa agawe brăngta | pinaran nora nglanggati | sumangkehan wong bagus dinama-dama ||

21. kakang kakang Damarwulan | payo marang wisma mami | mulanga tilawat Kuran | mêngko kakang ingsun ngaji | bok aja ngadi-adi | dumèh sira wong abagus | sapa wruha tyas ingwang | agêmpung kabyatan brangti | jae wana kang ati poyang-payingan ||

22. yèn manuka awak ingwang | manuk bisa ngucap janmi | kapencut mring sira kakang | satriya kang mati ragi | dhandhang netranya abrit | katuwone awak ingsun | parikan guringsing bang | senthe bang tuwuh ing wu[...] | lara mara kajarah dhêmên mring dika ||

23. yèn gununga awak ingwang |

--- 217 ---

gunung sakilèn Sêmawis | nora wurung karungrungan | lamun tan kêpadhan ing sih | gunung wetan Sêmanggi | sun lêlawu wong abagus | mêksat trêsna kewala | kakang gununge wong Têgil | pragat jăngga wurunga sobat lan dika ||

24. gununge wong Pêjajaran | sukan krama lalu mati | yèn nora lan sira kakang | gêgununge wong Wêlèri | tan pêgat dadi ati | kangmas gununge wong Kêdhu | sok uga kêlakona | sun rewangi adol rumbing | ujar pisan lamun ingsun linanggatan ||

25. nimban umatur mring radyan | anggèr bok dipun labuhi | nadyan tumêkaning pêjah | asab lan nonah ratpêni | liman mêndhak ing srati | bêndha ijo sang binagus | tikswara mungging ing pang | jinruma wong sanagari | luwih-luwih karsanira tuwan bêsar ||

26. dandanan wus kalampahan | sang dyah panggih lan dyan mantri | tan wurung tumêkèng curah | kawula tan wurung mati | nadyan tumêkèng pati | yèn wus kêlakyan sang bagus | maos palêkat jendral | ulun tan mandhêk tumolih | sukur-sukur ing têmbe manggih raharja ||

--- 218 ---

[...wak] kantornya nonah mas ||

28. pêsthi bêlun timbang saja | nyang muwah sama nyang sakit | cobak sudhah tau brasa | pêsthi trak mau kumbali | tidhur dhikêstal lagi | enak ora campur slimut | pêrmain dhalêm kamar | siyang malêm makan roti | pêsthi baik punya pêrut lêkas bêsar ||

29. mèsêm Rêtna Anjasmara | ni enya gumya kêpati | ni êmban alatah-latah | Sêbdapalon angawêti | kawête dipun lirik | ini mentak sama itu | itu dhimakan enak | enak main sama ini | ini lapêr itu lama tidhak makan ||

30. nimban sosote gumrayah | sidikêpruk-kêpruk kuning | sidikêthok-kêthok jingga | anggêlathak ngajak gathik | măngsa arsaa mami | mring wong kaya rêraimu | Sêbdapalon asucap[10] | sêbobot-bobote nyai | orang kaplak sama kapluk sudha timbang ||

31. ya ta Dyan Damarsêsăngka | binondhèt dipun ciwêli | ing Sang Dèwi Anjasmara | lêlambung dipun cêthoti | baune dèn cêblèki | linendhotan saking pungkur | sang dyah wus anêmpuh byat | sêbdanya angasih-asih | dhasar canggèh swaranya angrèndèng manah ||

--- 219 ---

[...nêmpuh] ing arum | panyiptanira radyan | wus untunge awak mami | lara pati ing pandum nora suminggah ||

33. mobah mosiking manungsa | atas karsaning Suksma di | tumindak lawan nugraha | kang murba solahing urip | ing Yanghyang Suksma Luwih | kang marna ing titahipun | roro pajuning karsa | kamulyan lawan bilai | yèn kinarsan mulya sampun sinandhingan ||

34. ing lêlakon karaharjan | sampurna kêlawan budi | yèn kinarsan ing Suksmana | bilai wus dèn sandhingi | nalar tan ngraharjani | ing nistha tindak kang luput | dêdalan rong prakara | sumandhing tan kêna gingsir | pan kinarya istilah dadining karsa ||

35. yèn manungswa tibèng mulya | dumadakan ngraharjani | ing tindak lawan utama | amêsthi Hyang Suksmana di | badhe rêntah ingkang sih | têrsăndha wus kapêngayun | yèn dasihe winênang | kinarsan ingkang bilai | tinêrsandhan ing rèh nalar kaluputan ||

36. ing mangko awak manira | manggih lêlakon tan yêkti | gingsir saking karaharjan | baya wus karsèng Suksma di | ingsun sinung bilai | dumadakan ing rèh luput | ing manah sêmang-sêmang | kagimir saliring sari | wus tan bakal tibèng cêngla kawêndaka ||

37. măngsa ingsun gingsirana | narima sinung bilai | [...] tan sêdya angêrsula | wus kapêngkok ing piranti | tan wurung angladèni [angla...]

--- 220 ---

[...dèni] | ing karsanira sang ing rum | hèh sanak badan nyawa | kabèh saisining jisim | dèn agilig ing jangji aja sulaya ||

38. payo padha anarima | urip bêja lara pati | puluh-puluh sang kusuma | dadi marganing bilai | pirabara ing wuri | yèn wus kapungkur ing saur | dhêndhane kaluputan | badan nyawa dèn agilig | sukur-sukur amanggih madu srangkara ||

1	Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu u: jênèwêr gya nginum. (kembali) Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu u: jênèwêr gya nginum.
2	atutup. (kembali) atutup.
3	ukih. (kembali) ukih.
4	Lebih satu suku kata: rakit prang sudira mrih. (kembali) Lebih satu suku kata: rakit prang sudira mrih.
5	mundhak. (kembali) mundhak.
6	Lebih satu suku kata: kasmêkan banguntulak pinrêsmi. (kembali) Lebih satu suku kata: kasmêkan banguntulak pinrêsmi.
7	Lebih satu suku kata: samya ngêloni badhiyang mlêdhing. (kembali) Lebih satu suku kata: samya ngêloni badhiyang mlêdhing.
8	jumbuh (dan di tempat lain). (kembali) jumbuh (dan di tempat lain).
9	asrêp. (kembali) asrêp.
10	angucap. (kembali) angucap.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri