Damarwulan, Jayasubrata, akhir abad ke-19, #1476 (Pupuh 61–68)
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
61. Durma
1. Angkatbuta Kotbuta ngabani wadya | tadhah wong Maospait | sêsumbar magumrah | èbêg swara gumêntar | bêgor kang bèri tinitir | bêndhe sauran | surak karêngèng langit ||
2. sanjatangrok lir gêlap manêngkêr jagad | bendrong-binendrong wanti | kang sêbrak rêkatak | ganjur susun matumpang | pirang-pirang branapati | pating jalêmpah | kadya babadan [baba...]
--- 339 ---
[...dan] pacing ||
3. wong bang wetan manrot magiro magalak | lir buta monah daging | tan wikarèng papan | pêjah samya ingidak | ing wuri nrajang mangukih | wong Majalêngka | dhadhal tan măngga pulih ||
4. kosik kawus katimpah bubar sasaran | tanbuh ingkang ingungsi | Radyan Layang seta | Kumitir langkung susah | katulak bala matintrim | kuwur sumêbar | samya angungsi urip ||
5. radyan kalih wus samya ngracut busana | wadyanira magusis | dêstun wolung dasa | kantun andêl kewala | nusup têngahing wanadri | atilar kuda | dyan dharat saha dasih ||
6. rêgak mundur pangungsire wong bang wetan | ya ta malih kawarni | nêgri Prabalingga | Risang Sri Urubêsma | sadintên miyos tinangkil | sinewagara | kasukanira ngênting ||
7. gêndhing awor salomprèt tambur sauran | kang kêndhang lawan bèri | sênggak mawurahan | surak muluk mring wiyat | kêploknya jêmur mawanti | sanjata urmat | kadya ngobahna bumi ||
8. pirang-pirang wadya gung malang sumirang | maneka-neka asri | asri tiningalan | pênuh kang kawiragan | wuru-wuru kaduk lali | winulat galak | gêrgêt main ngajrihi ||
9. pênuh muput sadina ngantya anggagat | dalu datan dèn gopi | nayub ăndrawina | nginum mawantya-wantya | buja kulina angênting |
--- 340 ---
sapangkat-pangkat | masêla-sêla ngênting ||
10. pracekane wong nginum arak wêragang | ya eka padmasari | dwi mêrtani miwah | tri kula kang busana | catur wre rukêm lan malih | kang păncasura | sura mapanggah nênggih ||
11. malih ingran apan ta sad guna weka | sapta kulina tuwin | kang astha kang cara | myang nawa agra lapa | malih dasa yêksa pati | wong nginum dharat | sadhasar dèn arani ||
12. eka padmasari kang eka satunggal | padma kêmbang sayêkti | sari ruming sêkar | wong nginum sadhêdhasar | sumringah lir sêkar asri | sanetya mulat | angembahi mêmanis ||
13. kang dwi roro mêrtani wicara endah | wong nginum arak nênggih | angsal kalih dhasar | barang kang winicara | manis sumrah angrêsêpi | malih ingaran | tri kula busana sri ||
14. tri têtêlu kula sasamining bala | busana wus ngarani | nginum tigang dhasar | sumbaga rosa pelag | sarya pantês mrakatèni | inggaring manah | cumbuh kawula gusti ||
15. lawan malih catur rukêm wre ingaran | catur pat wre ngarani | kang rukêm wowohan | wong nginum patang dhasar | lir bêdhès arêbut bukti | wicara rênyah | rame sabarang angling ||
16. păncasura panggah apan ingaranan | pănca lêlima nênggih | sura wus kênyatan | sudira ingran panggah | yèn [yè...]
--- 341 ---
[...n] wong nginum arak olih | gangsal dhêdhasar | mantêp sudira wani ||
17. malih ingkang aran sad guna wêweka | sad nênêm guna nênggih | sabarang kawignyan | wêweka yitnèng ing tyas | yèn wus nginum arak olih | ênêm dhêdhasar | umbage kapangarsi ||
18. ingungaskên sabarang kagunanira | sêsikunira lali | kang sapta kulina | sapta pitu ingaran | kulina karêming ati | wong minum arak | pitung dhasar sayêkti ||
19. karêm ing tyas winiyak ing pasamuwan | kang cara-cara corih | yèn wong nginum arak | olèh wulung dhêdhasar | ing sasêtyanya tan kèksi | mung umbagira | wiyah-wiyah dènnya ngling ||
20. tingkah angling gora rèh sawênang-wênang | nawa gra lapa nênggih | nawa sanga ingran | agra cèlèng kalawan | lapa tatu lamun olih | sangang dhêdhasar | wong nginum arak kadi ||
21. cèlèng kanin bingung sabarang tinunjang | datan wikarèng wèsthi | dasa yaksa lawan | pati iku ingaran | dasa sapuluh lan malih | kang yaksa buta | pati wus angarani ||
22. yèn wong nginum arak sadasa dhêdhasar | wus kadya buta mati | ya ta cinarita | sira Sang Urubêsma | kasukan dhahar myang larih | panginumira | mantya mawarni-warni ||
23. sasabdanya sasukanya ing panginggar | pirang-pirang mawanti | mêdal saking wawrat | nutug kang kapênuhan | warna-warna para [pa...]
--- 342 ---
[...ra] aji | myang para menak | răngga dhaèng pratuwin ||
24. para andêl sawênèh para magalak | wênèh wanti mangibing | wênèh main pêdhang | umbag ing kaprawiran | sawênèh satêngah mati | acacah-cucah | pratingkah kadi bêlis ||
25. Sang Sri Bêsma pan kaya edan kinarya | tansah ngidung rêrêpi | Ratu Majalêngka | ingkang sinambat brăngta | ngungrum sarya rêngih-rêngih | gumuyu latah | magoyang-goyang wêntis ||
26. alêlagon sêsindhèn atêtêmbangan | bêksa ngidung mênyanyi | kapan nonah dinar | pêrmain sama guwa | canthur lêbih jadhi ati | kêrja pêrgila | sampe sa makan pêrcil ||
27. kita orang mênunggu mipro upêstrat | tinggal nêgri Bêtawi | marah-marah gusar | dhatêng sa punya rumah | korèk mata pegang kuping | antêm kêpala | ancur jadhi tumêndhil ||
28. angkat tidhur tarik pegang punya tangan | mentak anak kyai ni | katak sama tuwan | nyang bagus pêrti setan | nyang kuning pantat kuwali | taruk pakehan | têsbèh kluwak kêmiri ||
29. laju ingsun nyandhak cindhe nèng sampiran | laju sun sênggarani | bêlo anak jaran | komprèng bêlo mênjangan | pêpêdhèt komprènging sapi | sêpira manah | balêdho pêdhèt kancil ||
30. munyak-munyuk balêdhoge kêthèk alas [a...]
--- 343 ---
[...las] | tai munyuking kocing | blêdug plêncing gajah | gudèl blêdug maesa | gêgênjik blêduging babi | kêkirik bêlang | gênjike asu lurik ||
31. ratu ayu lêlakone suntrang-suntrang | sênêng sun sênggarani | malerok ngujiwat | anulya ingsun êmban | êmbanane cindhe wilis | mulês ing manah | manawa sun atupi ||
32. wong akuning sambate angrèndèng manah | nuli sun arih-arih | ing asmara tăntra | wolung ya ulês jingga | si gagak kulambi langking | sang kuntul pêthak | podhange slendhang kuning ||
33. gawok ngungun sakathahe kang tumingal | ing sang sri narapati | dènnya karungrungan | mring sang sêsotyaning rat | tan têpung rarasing budi | makutha singsal | mêmanisnya kuwalik ||
62. Dhandhanggula
1. kawuwusa Radyan Damarsasi | praptèng jroning kitha Prabalingga | nèng margi prapatan rèrèn | apan kasaput dalu | ri sêdhêngnya purnamasidi | bêntèr manglela sumyak | radyan sabdanya rum | paran Sêbdapalon ingkang | prayogyane ing lampah dèn angsal kardi | karyane sang kumara ||
2. Sêbdapalon umatur ing gusti | tuwan gampil wong acampuh ing prang | yèn wus wruh ing pakaryane | karya kang agal alus | agalira ngrêbat nagari | [...] tandhing kasudibyan | suraning apupuh | karya tila[...]
--- 344 ---
[...]d | pujining kang tumuwuh ingkang ngèstrèni | narik ing kaluhuran ||
3. luhurira tumêkèng ing pati | titi tumrap wicakswèng kalagan | luwih agung nugrahane | langgêng pinujwèng tuwuh | luhurira paroswèng bumi | saturun praptèng têdhak | jinurung dewa gung | sinaidan bumintara | kulêding rat tan wontên ingkang munjuli | kapunjulan ing aprang ||
4. dene kang alus angabên gaib | gaibing Hyang Suksmana Kang Mulya | pasrah dhatêng jawatane | tan lyan sinêdyèng kayun | pêngayune lêgawèng pati | rêbut sihing kasidan | sida băngsa luhur | luhuring wong marcapada | sadèrèngnya tinitah sampun pinêsthi | pêsthèn mring kaluhuran ||
5. èsmu mèsêm Radyan Damarsasi | kapranan tyas ambêk kawisesan | wusana arum dêlinge | mapan ingsun mituhu | sakarsanta amramugêri | agal alusing tindak | tindak kang mrih pupuh | Sêbdapalon matur nêmbah | yèn suwawi aprang tandhing padha siji | nanging ywa nyidrèng lampah ||
6. samya ngandêl karsaning dewadi | sintên kinarya mulya ing jagad | amêsthi unggul yudane | mokal Hyang Jawata Gung | ginggang dènnya akarya pêsthi | pêpêsthè[...] | ing wusananipun | tuwan antêpi yèn titah | wus te[...]kah ana kang gaib | gaibe kang sarira ||
--- 345 ---
7. bonggan gawe manira tut wingking | ngarsa-arsa kanugrahan tuwan | kandhêga dadi lêlakon | yèn kintên bakal wurung | nêdha mantuk ing jaman pati | yèn kintên sinung arja | ing pamuji tutug | mèsêm Dyan Damarsêsăngka | Sêbdapalon juwêt aturnya ing gusti | nêdha suwawi mangsah ||
8. anjujuga samadyaning puri | datan keron kang pinuju manah | Menakjingga padha ijèn | ywa ngantos wowor sambu | keron budi kathahên tandhing | kuwur pamawasing tyas | mring Suksma Kang Agung | pirangbara mangke ngêpak | jênang dodol sêga gorèng lawan inthil | mèsêm Radyan Sêsăngka ||
9. Nayagenggong anambungi angling | bêtul tuwan baik lêkas brangkat | dhalêm banyak ikan dhèndhèng | muwah banyak nyang gêmuk | brapa-brapa kuwihnya srabi | mêtega roti muwah | lagi jêruk-jêruk | têrang saya dhapêt kabar | Menakjingga banyak dhiya punya bini | dhikêrja pagonjakan ||
10. tandya mangkat rahadyan minantri | lampah sandi tanpa janma lumyat | katiga myang parêpate | sêdyanya kang jinujug | pakuwonnya kang para putri | prapta ing pagêr bata | gya ingusap gupuh | pinêsu kang puja măntra | banon mêndhak radyan tandya anglêbêti | tanapi parêpatnya ||
11. lênglêng mulat rakiting pura sri | siluk-siluk sêlaning kêkaywan | ayom [a...]
--- 346 ---
[...yom] angrămpyoh godhonge | sêdhêng ambabar santun | santun atap tumraping têpi | têpining batu rawan | kang bangawan dulur | dulur-dulur kaidêran | midêr-midêr rahadyan rêsêp kang liring | liringnya karungrungan ||
12. winursita sagung para putri | garwanira Risang Urubêsma | kawan dasa tri kathahe | tiga padmi rahayu | ayu samya atmajyèng aji | Sang Dyah Juwitawatya | garwa ingkang sêpuh | Juwitaningsih panêngah | warujunya Juwitaningrum Sang Dèwi | tri samya manuhara ||
13. dene Sang Dyah Sang Juwitawati | gancang bêsus olah kawiragan | gandrês pantês lêlewane | rêspati sarira lus | pamulunya mangron ing sari | Juwitaningsih Sang Dyah | mêjana ing têmbung | dadêling mangadêg raras | pamulunya mindha lilin pêthak kingis | solah raga kêrana ||
14. tan kêbatang warnanya linuwih | mung sêdhêpe sasolahing netya | kang ngêdusi mêmanise | Sang Dyah Juwitaningrum | pamulunya mindha wratsari | lir gambar munggèng papan | èsmu gandrung-gandrung | nyênyêd manising pangucap | mung liringe sumêdhèt lir patrêm kingis | prakatinira kungas ||
15. tan ingucap raning para putri | warna-warna endahe winulat | ngracak mêpêk biraine | lyan gumêr ngrayung-rayung | manis-manis gandhang prakati | gandrês manginggar manah | sengoh kêmpyang lunguh | sodhok [so...]
--- 347 ---
[...dhok] sêdhêp dhongah malad | lêcêd mêsês luwêsira anjukining | gumrining dhandhing mantras ||
16. kanthèt pantês pratikês anjait | dlongèh-dlongèh cêngingèh ngah laras | gandrung jagêr gudrah-gudrèh | lyan kawiragan bêsus | moblong mêndal gilig têrincing | anglondèr larah-larah | galak ulat arum | amayang mêmêt kumêclap | sêkar banjar gilar-gilar ana kadi | branduwin munggèng gêlas ||
17. wênèh ana laras kadi hèr tih | wênèh laras kadya arak adas | roti bêskuwit myang tangkwèh | sawênèh larasipun | lir manisan kang kolang-kaling | wênèh laras hèr mawar | ana laras hèr trus | ana kang laras hèr kêras | ana laras ambar sêpatêr lan malih | anênggih laras hèr mas ||
18. wênèh kadya kang laras hèr muslim | wênèh kadya taswe wijil mandras | malih ingkang satêngahe | lir agni larasipun | wênèh laras kain surati | sawênèh laras pasmat | kang satêngahipun | ana ingkang laras dinar | kang sawênèh ana kang laras dewani | wênèh laras rupiyah ||
19. kang satêngah ana laras kadi | mori jêpun myang gunting ing Prasman | myang gambir kusta larase | sawênèh larasipun | atap kadi bathik Bêtawi | sawênèh laras plekat | kang satêngahipun | ana ingkang laras kêmpyang |
--- 348 ---
wênèhira ana ingkang laras pangsi | malih ingkang satêngah ||
20. apan ana ingkang laras suling | wuluhira wijil bobot sêkar | ana kang laras sundarèn | myang laras ricik panrus | wênèh ana laras èrloji | tanapi kang laras jam | malih larasipun | cuki kadi jintên sulah | kang sawênèh ana kadya laras ganthi | wênèh lir kayu anyang ||
21. aglar samya nèng natar aninis | munggèng panglom ingkang nagasêkar | para garwa kingkin kabèh | pujinya mring dewa gung | nora bêtah samya nyênyèthi | marang Sang Urubêsma | kapan baya rawuh | prajurit ing Majalêngka | kang sudibya surèng prang anjayèng rêsmi | kang bagus kadi Parta ||
22. kawuwusa Radyan Damarsasi | sampun dangu mêrpêki para dyah | namur ampungan witing ron | manuksma ing pirêmbug | malar dadya panimbang galih | dènnyarsa tandhing lawan | Menakjingga Prabu | duk myarsèng pagunêming dyah | radyan mèsêm anggêgêt sajroning galih | galih wus nimbang raras ||
23. Sêbdapalon anglosor mêrpêki | mring pawongan kang mêncil linggihnya | sarya nguculi ucule | gumlinting awor lan wuh | uwuhira sura mangincih | ngadhêkês pawor prênah | asamun dinulu | ana pawongan satunggal | wus kêjaul jaule kawingkis-wingkis | ing manah nora nyana ||
24. pan [pa...]
--- 349 ---
[...n] sinêngguh uga setan kunthing | gundhul lêngar bathuk adoh lan dhas | rambute adoh lan dhase | gulu mêlêt sinambut | inglus-êlus dèn gumatèni | têlatèn lungguh misah | têbahe sinamur | dhasar julig tau tatal | nora mundur ngêmbari mriyêm saloji | aran bok blotong gajah ||
25. inglig-ulig dènira aguling | nora nyana ana kang kagungan | setan kunthing sasuwene | Ki Nayagenggong nusul | panglosode nglangsur wor siti | lamun wus cêlak tandya | Ki Naya kapêntut | gêpah mundur angon ulat | sawusisa maju gya kapêntut malih | undure dhêrakalan ||
26. tandya marak nèng jaba gumuling | lumah-lumah lumahe pinasang | têka bêcung bêbêcunge | gya na pawongan rawuh | sigra-sigra kabêlêt cingcing | mêngarah tuna dungkap | uyuh tibèng irung | marga suta sipat mata | ni pawongan wangsul Nayagenggong nangis | maringis pucicilan ||
27. Dyah Juwitawati dènira ngling | mring pra maru surasaning manah | paran iki wêkasane | ginarwa ratu ucul | kêna tulahing para rêsi | tan arus sami raja | kêsanglat ing ratu | Brawijaya Majalêngka | de wêwantah rinusak kang prajaniti | tan wun angsung wilalat ||
28. kaku têmên rasane kang ati | dadi garwa kapêksa kewala | sapa
--- 350 ---
gêlêm nginggatake | sun ngèngèri satuhu | ingsun anggêp angguru gusti | sokur ginarwa pisan | ingsun kêpengin wruh | rasane krama wong waras | aja kaya sang nata ing manah baring | dhapure kadya luwak ||
29. Dyah Juwitaningsih anauri | sapunika kawula mèh pêjah | jinêmpalan sang arajèng | ulun kinarsan lulut | alênggana kêpati gêthing | lir mulat buron alas | ing manah sru kogul | mila ngantya jinêmpalan | ulun têmah suka lila têkèng pati | lir rêsmi lan wong buyan ||
30. Dyan Sêsăngka lathinya ginigit | kapêtêl dènnya gumya ing manah | ya ta garwa nèm wuwuse | Sang Dyah Juwitaningrum | mingsêk-mingsêk sarwi anangis | kakangbok nêdha kesah | dhatêng Majalangu | bêja kêcandhak nèng marga | suka lila kawula tumêkèng pati | pinatyan Menakjingga ||
31. datan sotah ingsun angladèni | kaniaya rama nguni tuwan | ulun sinung mring sang rèjèng | Juwitawati muwus | yayi dèwi dèn rèrèh dhingin | pirangbara ing benjang | wong ing Majalangu | ana kang nanggulang ing prang | atanapi andhustha sira lan mami | myang para maruningwang ||
32. radyan mantri sru angrês ing galih | galihira pan kadya sinêndhal | miyarsèng sang dyah wuwuse | tansah kang jaja manglus | Radyan Săngka kasmaran [kasma...]
--- 351 ---
[...ran] kingkin | ya ta sanggup para dyah | akathah kang wuwus | tansah prasamya karuna | kang ingajap mung prajurit Maospait | asiha têkèng luwar ||
33. radyan mantri saya ngrês kang galih | wimbuh sangsaya marwata suta | ing wusananira dhèhèm | kagyat sagung para rum | wênèh nyana sri narapati | sawênèh ngadêg bubar | ana kang lumayu | wênèh mawang wantya mulat | myat swara rum dudu swarane sang aji | agêpah pinaranan ||
34. sang dyah gita anyapa mawanti | Dyan Sêsăngka sabdanya wor guywa | arum amanis swarane | ingsun wong Majalangu | Damarwulan sinambat ing sih | arsa prang tandhing lawan | Menakjingga Prabu | sang dyah kumênyut ing manah | kêmanisên myarsa swaranya dyan mantri | kadya mêcatna yuswa ||
35. para sang dyah saya anyêlaki | Dyan Sêsăngka duk ginggang sing prênah | nglela kêtawang citrane | tri sang dyah ngrangkul gapyuk | mring wêntisnya rahadyan mantri | samya matur wotsêkar | tuwan ingkang rawuh | punapa dewa ing swarga | namurkula wêcanana kang kaswasih | punapa ta manuswa ||
36. radyan mantri èsêmnya wor ing ngling | ya manuswa satuhune ingwang | Prabu Kênya kawulane | nanging sinêdya kayun | pintan sraya nanggulang jurit | sinraning Majalêngka | ya ta kang para rum | sarêng saèstu manuswa | astanira winêdhar [wi...]
--- 352 ---
[...nêdhar] tandya wotsari | tumêngèng kanthi brăngta ||
63. Kinanthi
1. para sang dyah para arum | kang lumayu samya bali | agabagan arantaban | umyarsèng mring radyan mantri | kubêng gantya nguswèng pada | kalênglêngan ing tyas brangti ||
2. maworkên ing tyas juwêt rum | ririh matur migêning sih | ngasih-asih prana mulat | lir mulat têpa panglupi | saking pasunggingan anyar | sajêg tumitahing bumi ||
3. durung paja-paja wêruh | mèmpêr mirib mring dyan mantri | kumutug sarira gumyar | gumêtêr kabyatan brangti | samya rongèh ing pilênggah | kumyus karingêtnya mijil ||
4. ting kadhêkês rêbat ing yun | sakathahe para putri | Rahadyan Damarsêsăngka | nora nyanani ing liring | kang pinêlêng mung têtiga | pangarsane para putri ||
5. Sang Dyah Widawati gupuh | anyaosi kursi sari | radyan mantri lênggahana | pisugate ingkang cèthi | eman kagêpok ing kisma | manawi sinêrêng mami ||
6. ing jawata ingkang agung | pra bathara ingkang luwih | sugatamba lênggahana | sumăngga pinraka gusti | radyan minantri dêlingnya | luwih panarima mami ||
7. iku kamuktenan luhur | ingsun ajrih anglênggahi | durung sinung wênang ingwang | ing Sang Maha Prabu Dèwi | pan misih sapadha-padha | iya sira lawan mami ||
8. Dyah Juwitaningsih matur [ma...]
--- 353 ---
[...tur] | gusti sugataning cèthi | gantyan lawan puspa krêsna | agêmên sang jayèng luwih | lêganana dasih tuwan | pratăndha aksamèng kang sih ||
9. radyan mantri sabdanya rum | luwih panarima mami | iku kasukaning manah | trêsandhane wong angsal sih | ajrih dhinginkên sukèng tyas | rarêngganing wong amukti ||
10. matur Dyah Juwitaningrum | pukulun kula burati | sêdhêng mêntas alêlampah | sumrah ing sarira gusti | suwawi agêmên radyan | gèn ulun karya pribadi ||
11. suwawi gusti sang bagus | pukulun kula konyohi | radyan mantri mèsêm nabda | luwih panarima mami | ewuh ngrumiyini lampah | ing Sang Maha Prabu Dèwi ||
12. dyah tiga nyêlak ngêrpayun | gusti sang anjayèng luwih | lêganana tyas kang brăngta | pêrtandhanana trêsna sih | kang cèthi kawêlasarsa | gusti nimbangana kang sih ||
13. èsmu mèsêm sang binagus | sabdanya angasih-asih | aprana panujuning tyas | iya dèn padha aririh | tan lyan sun sêdya ing manah | mung prang lan Sang Urubêsmi ||
14. ing mangke durung kêlakun | măngka dhinginkên sukwasih | ulun merang ing jawata | sinurak isining bumi | durung karuan ing lampah | ngathahkên inggaring ati ||
15. yèn kasiku ing Suksma Gung | kalongan nugraha ing sih | angur baya [ba...]
--- 354 ---
[...ya] sêlamêta | ywa ngantya kuciwèng jurit | ywa tinutuh ing budyarja | toging prang sang ngarsèng kardi ||
16. mendah sang pustakaning rum | Prabu Kênya Maospait | tiwas margèng kaluputan | ngong tambêt susilèng budi | kang liniga murbèng titah | kasampurnan kyating puji ||
17. para putri pan èsmu luh | lênggahnya saya ngrakêti | rakêt samya karungrungan | majêng samya anglendhoti | wênèh năngga-năngga asta | wênèh ngusap-usap wêntis ||
18. gulat-gulêt agêng wuyung | akathah kinarya sandi | sandinira bara-bara | akathah ture pra putri | dyan mantri têguh raharja | sasêmang ngecani galih ||
19. Juwitawati umatur | sarya goyang-goyang wêntis | suwawi gusti tindaka | mring pakuwone kang cèthi | punapa ingkang kinarsan | dhahar dhêdharan sumaji ||
20. Juwitaningsih umatur | ngrangkul lambungnya dyan mantri | suwawi paduka radyan | mring kuwon kawula gusti | dhatênga ing lara pêjah | cèthinira anglabuhi ||
21. matur Dyah Juwitaningrum | sarya anungkêmi wêntis | asta ngasta astaning dyan | sinugun-sugun minta sih | sakarsa paduka radyan | gusti kawula tut wingking ||
22. kathah kuwone para rum | ing pundi dipun karsani | gusti kawula tut wuntat | ambêbuntar anyanyèthi | awon dulonira radyan | pinrak [pinra...]
--- [355] ---
[...k] ing natar sang pêkik ||
23. sang dyah akathah kang atur | ingkang kadya dewa luwih | nglendhot mêngglalêt ing pangkyan | prêmbayun amidih wêntis | kumêpyur tyasira radyan | wuwusnya arum amanis ||
24. wis wungua sang lir santun | tan wurung mêmurung kardi | yêkti uga pan begalan | ingsun nganthèngna ing kardi | tan lyan sing pamintaningwang | sun panggihna Urubêsmi ||
25. wus jamake wong darbyayun | wratnya pinujwa ing ngarsi | yèn ta sampun kalampahan | jinurung ing Suksmanadi | gampil-gampile linakyan | marna kapirênan ing sih ||
26. tandya kang sugatan rawuh | roti lan martega hèr tih | kopi atanapi tuwan | sêmanise kuwih-kuwih | asri sumaos ing ngarsa | Radyan Săngka datan apti ||
27. tansah angecani kayun | sampun ingundurkên sami | saksana atur inuman | jênèwêr lawan branduwin | anggur manis lan anggur kap | winadhahan têmpat lusin ||
28. Dyan Damarwulan tanpa yun | tansah angecani galih | para putri winêratan | sinambrama sabda manis | ginantya sinawung tingal | linêngês ing solah liring ||
29. ya ta winarna sang prabu | bubaran dènnya tinangkil | pracina sanjata urmat | barung tambur lan saruni | têngara swara magumrah | jêng murma
--- 356 ---
gêdêr swara tri ||
30. para putri samya matur | ing Rahadyan Damarsasi | sumăngga gusti ngong samar | Sri Bêsma mantuk mring puri | tan sande yèn kuwanguran | Sang Menakjingga sinêkti ||
31. pra putri sadaya lampus | lamun paduka kaèksi | mèsêm Rahadyan Sêsăngka | padha sumingkira sami | sun papage Menakjingga | para sang dyah ambondhèti ||
32. saksana sang nata rawuh | nèng nataring dalêm puri | nguwuh-uwuh mring pra garwa | tan ana subawèng èstri | pra garwa sêlir biyada | anèng pêpungkuran sami ||
64. Pangkur
1. ya ta Risang Urubêsma | langkung duka amisuh mring pra rabi | mendah ta yèn wus arawuh | Ratu Mas Majalêngka | saya wuwuh dènnya edan maring ingsun | saiki wus padha ewa | tan ngèstokkên maring mami ||
2. sapêrti wong kurang ajar | anjing gila prampuan cukimai | gêpah nimbali pun Dayun | kawula kawêraga | rinakêt sih wênang panggih lan para rum | praptèng ngarsa ngutus sigra | animbali para rabi ||
3. pun Dayun mêsat anêmbah | praptèng kuwon pun Dayun kagèt ngèksi | satriya anom abagus | kinubêng para ing dyah | gêpah wangsul tandya tinututan gupuh | mring pun Sêbdapalon lawan | Nayagenggong ablojodi ||
4. sira Dayun winudanan | wudanira dangu dipun slêntiki [slê...]
--- 357 ---
[...ntiki] | bênggang kokih wus lumayu | anangis sarya wuda | praptèng ngarsanira Sri Bêsma anjumbul | pun Dayun ngaturkên tiwas | jro pura kalêbon maling ||
5. Sri Bêsma langkung bramatya | sabdanya kras nora sêdya nandangi | dene sae tutur-tutur | pun Dayun matur nêmbah | liwat saking ing wau kawula pikut | nanging ulun katiwasan | kinalihan pêrpat kalih ||
6. pinala sarya winudan | Sang Sri Bêsma saya duka tan sipi | mangsah pêdhangnya ingunus | praptèng ing pêpungkuran | Dyan Sêsăngka tandya mêthukakên gupuh | para putri samya bubar | mring sang nata langkung ajrih ||
7. wulan padhang lir raina | pangguh sigra sang nata lan dyan mantri | gêpah pênyapanira sru | sapa ranmu ta baya | wani-wani manjing pakuwon para rum | si mancuri kurang ajar | ngêmping lara genjah pati ||
8. sumaur Dyan Damarwulan | iya ingsun prajurit Maospait | ingutus sang natèng ing rum | amocok murdanira | payo aprang atandhing akantar bau | Sri Bêsma bêngis angucap | sirèku wong pa mêncuri ||
9. ngling sun abdi sinran karya | magang anyar mantune kyana patih | Damarwulan aran ingsun | Risang Sri Bêsma ngucap | durung mukti eman sira têkèng lampus | angur baya anututa | sira sun karya bupati ||
10. bagus anom warnanira | mung cacade [ca...]
--- 358 ---
[...cade] tanpa kusur ing kardi | dudu lawanira pupuh | ingsun wong wudhu ing prang | radyan mantri manrajang Sri Bêsma pangguh | nitir manabêt ing pêdhang | pêdhang tinangkis crah titis ||
11. pyuk maputêr cangklèt cêngkah | ngukih kipat kinipatakên gênti | kentas-kinentas majungjung | jinunjung gantya buwang | rikat pasang tangginas suduk-sinuduk | sambêr-sinambêr kumentar | wantya manuduk kumitir ||
12. turampil samya prawira | èsthanira kadya prênjak tinaji | singa ginoco sumawur | dahana sirèng jaja | pindha sara ginurenda têmah murub | kyating sura măndra limpat | lir dhêdhali nampar warih ||
13. katrang hyang candra tumawang | gêbyaring kang ujwala kadya thathit | lir hyang mintragama pupuh | lan dityanira wabyat | sirèng aprang kêkalih sudirèng têguh | curiga sinarung mangsah | gênti mabuncang matitis ||
14. para putri èbêg mulat | lyan waspandrês marasira kêpati | kala Sang Parta sumiyut | kinentas ing Sri Bêsma | matêk kaping byantala pra sang dyah umung | sambat marma mangrês mulat | rika Sang Bêsma tinangsil ||
15. umung panglêmbana ing dyan | mèstuting tyas kang tustha tibyèng siti | ing purwa duksina limut | nir pamyatirèng lawan | sukaning tyas dèn nyana tumêkèng lampus | sawênèh lyaning kang prapta | byantarèng sang jayèng jurit [ju...]
--- 359 ---
[...rit] ||
16. marswèng nom pamburat puspa | gantyan mulur sing asta kang trêsna sih | manis pamuwusira rum | ing sang tumamèng laga | tanpa rêngyan wantya pinojar pra santun | risang pra taturing mandya | madêg paripurna wêngis ||
17. mangsah makrura sru galak | mingêr nyandhak talêmpak krot mangukih | radyan linantar sru pangguh | tumibèng jaja gumyar | kinokih crah gigal Sri Bêsma mangrasuk | kosik kontal tibèng lêmah | madêg manrajang tinangkis ||
18. kaasta tininggil mêsat | mamrêm mangrik makya sura katitih | mundur gya musthi sira wus | pusaka bindi kilat | pamojar sru hèh ta sira têkèng lampus | wira wudhu suh sirna das | minonah pusaka bindi ||
19. risang minantya lumêkas | mangsah prana kapisan dirèng bindi | layon manglosod sirambruk | ing kisma sru dumilah | maya gilang manglela sumyak kadulu | bêntèr kang cahya sumilak | tuhu piturun sing swargi ||
20. ya ta sagung para sang dyah | myarsèng lamun dyan mantri têkèng lalis | waspanyandrês sru kaswayun | kathah sambatirèng dyah | tandya samya mêrpêki layon sang bagus | umung para dyah karuna | para sang dyah anungkêmi ||
21. sêsambatnya mêlasarsa | dhuh pangeran tan nyana têkèng lalis | tan wêlas ing cèthinipun | ulun tinilar
--- 360 ---
seda | awusana kang layon samya jinunung | binêkta ing pakuwonnya | ing manah prasamya kingkin ||
65. Asmaradana
1. sang dyah pêngangkatnya ririh | pan awrat kapuk salămba | sarya layon ngrangkul dhewe | samarga awirandhungan | binêkta mring paprêman | dinilahan sang abagus | tanpa kanin tilas sonya ||
2. tan ana kang babak busik | nanging ta èstu pralaya | tandya ginungsur widane | sinurywanan ing hèr mawar | pan sarwi kinutugan | cinêcêpan sêpah arum | winanti winantya ngusap ||
3. kang jaja pêrmana sêpi | saèstu yèn têkèng pêjah | sang dyah asrêpnya ing tyase | yèn mulat ujwalanira | tan măntra yèn kunarpa | rêmyange netra asantun | wadana sawang purnama ||
4. kang layon ginuling-guling | têka angatut kewala | sang dyah kêlangkung rêsêpe | layon linênggahkên tandya | apan ngatut kewala | sangsaya kabyatan wuyung | brăngta mangrês ing wardaya ||
5. gantya nyundhang gantya muji | pujinira ing jawata | hèh jawata sabênêre | ulun mêminta ing tuwan | ki maling gêsangêna | dimèn tulung ing kaswayun | mugi tuwan narimaa ||
6. radyan gya winungu wanti | sinangenan ing panêdha | ki layon aminggu bae | Sasmitaningrum saksana | nênêdha ing jawata | gusti lilir-lilir antu | sabuk [sa...]
--- 361 ---
[...buk] cindhe ing pinantya ||
7. gilang-gilang layon asri | asrine patra anglayang | mangundang-undang dewane | alah dewa dening Suksma | widadari tumruna | gumrubyug sêsanga rawuh | amungu kang lagya nendra ||
8. gya winungu radyan mantri | kunarpa tanpa subawa | Suselawati pujine | lilir-lilir tandurira | ing wong sumilir mulya | ijo roro ingsun sêngguh | pangantèn anyar paduka ||
9. bocah angon angon sami | pènèkên balimbing ika | sun karya masuh kampuhe | kumitir ing manah radyan | bêdhah pêpinggirira | mumpung gêdhe wulanipun | mumpung jêmbar kalangannya ||
10. yèn suraka surak urip | sang dyah kalih sarêng nabda | surak mulya mulya radèn | ya ta radyan kang kunarpa | prapta ingkang pêrmana | napasira wus lumaku | alihan tumibèng jaja ||
11. jajane Suselawati | wêntis alihan tumiba | Sasmitaningrum wêntise | sang dyah kalih suka ing tyas | sinarèkakên radyan | siningêban jingga mujung | wêntis kalih pinêtêkan ||
12. Sasmitaningrum lingnya ris | mring Sang Dyah Suselawatya | ingsun têdha ing Suksmanon | mugi ki layon mulyaa | sun sanggup ngaturana | pusaka sikêping pupuh | gone [...] gêsangira ||
13. Sri Bêsma ingsun wruh uni | duk Pamênggêr ingkang [ing...]
--- 362 ---
[...kang] jarwa | iya marang sang arajèng | Suselawati manabda | kula kauli radyan | ngong ngambil priyăngga pupuh | wêsi kuning nèng gêndhaga ||
14. tumêka ing lara pati | sayêkti manira têmah | namung sok gêsanga radèn | Sasmitaningrum anabda | yayi dèwi paran ta | anganti kang lagya lampus | pêgêl rasane tyasmara ||
15. arsa ingsun tilar yayi | kuwatir manawa ilang | bok ingambil maling dhèndhèng | sapa baya nêmpuhana | kunarpa sang lir Parta | gogroga anèng jinêmrum | yayi sun tunggu kewala ||
16. Dyah Suselawati angling | lah suwawi dipun tilar | dyan kunarpa dêdimèkne | pinangan ing gogo kathah | adate pujiningwang | ampuh panguriping lampus | jinurung nini bongkokan ||
17. dhasar kunarpa nyênyêngit | nora nitèni ing sabda | sabdaning wong sèjèn-sèjèn | jêr ingsun sinêngguh mana | garwane Menakjingga | tan ampuh pamisikipun | sisa kinêrah ing sona ||
18. wutah-wutah kula gusti | suwawi tuwan wungua | widadari prapta kabèh | jin pêri miwah prayangan | marak dhatêng ing tuwan | angirid mêmitranipun | labête kinèn mawongan ||
19. Sasmitaningrum wotsari | pamungune nganyut manah | sipat jaja pilênggahe | lêlayon ginoyang-goyang |
--- 363 ---
gusti kula pangeran | wus wungua sang binagus | kang layon gumilang-gilang ||
20. mangke uga ulun lalis | lumuh tangi kang kuwănda | sun marak aluse bae | patut-patute rahadyan | ngantosi nyawaningwang | nèng bale pêngangên mangu | anolih kang kapang-kapang ||
21. lamun tan arsa ngêntèni | mêsthi sun susul kêpanggya | nèng pêngarib-arib radèn | pantês awlas mring pawongan | lamun tan panggih ingwang | sun susul ing wot sang bagus | aluse mêsthi kêpanggya ||
22. duk mulat mring sun gya nolih | mendah ta ecaning manah | lamun tan kêsusul radèn | sun adhang nèng marcukundha | amêsthi yèn kêpanggya | anèng pêngayun dewa gung | dewa samya andum swarga ||
23. kalamun nora kêpanggih | sun susul Jonggringsalaka | nyawa mulya pakuwone | kala nampèni kaswargan | paringe Hyang Pratingkah | yèn mêksa nora katêmu | sun susul ing swarga pisan ||
24. radyan wus kêpanggya mukti | ngrênggani ing kaluhuran | jumênêng lan nugrahane | pan awor sih nikmating Hyang | manira amawongan | yèn mêksa nora katêmu | sun susul mring kalanggêngan ||
25. ingran bale parewani | pinrakane Hyang Suksmana | kaliwat luwih endahe | iku rahadyan kêpanggya | pinarak kursi cahya | ing sawahya
--- 364 ---
măntra cumbuh | tanbuh gusti lan kawula ||
26. lamun mêksa tan kêpanggih | sun ulari mring Pacinan | yèn nuksma mring Tapikonge | pasthi ing kono kêpanggya | ambuka kauntungan | yèn èstu nora katêmu | sun wangsul mring wismaningwang ||
27. radyan yuswane wus bali | manjing ing kuwandanira | ngêndi panggonane manèh | sun upaya ngariloka | titah nora kêpanggya | mila sun wêtara wangsul | manjing raga adi mulya ||
28. rahadyan duk miyarsèng ngling | mèsêm sajroning wardaya | saksana alihan alon | miring nêngên sang kunarpa | kang asta ngrangkul madya- | nira Sang Sasmitaningrum | sang dyah tan pêgat ngandika ||
29. kaniaya wong amukti | nora animbangi trêsna | kapan baya mulya radèn | jati têmah paripurna | kaku rasaning driya | Suselawati amuwus | kakangbok dene punika ||
30. wus sagêd miring pribadi | ngrangkul dhatêng ing paduka | punika obahe dhewe | Sasmitaningrum anabda | ujar iku nglêngkara | miring pisan sang binagus | jêr sira jongkèng sing kiwa ||
31. Suselawati ngling malih | kados wus aparipurna | katawis pêra grayange | Sasmitaningrum anabda | lah pêra pêra apa | apan masih sarya nylêkut | satuhu yèn maksih seda ||
32. nabda Dyah Suselawati | tumiling pucuking grana | radyan du[...]
--- 365 ---
[...]d napase | sang dyah mèsêm sarya ngucap | kakangbok èstu gêsang | midid napas wus lumaku | Sasmitaningrum anabda ||
33. nora urap nora urip | uripa apan kêtara | sarwi bisa obah dhewe | matur malih Dyah Susela | suwawi yêktosêna | jajanya torèng sang bagus | suksmanên ingkang pêrmana ||
34. Sasmitaningrum gya nuli | jajanya dyan tinindhihan | pan sarya tinilingake | saksana dyan kang kunarpa | kakêtêg tandya mukswa | nabda Dyah Sasmitaningrum | dene iki èstu pêjah ||
35. rahadyan kang asta kering | rinangkulakên kang madya | pinidihkên ing pêpangkon | Suselawati saksana | amanglung pilênggahnya | jaja ngrungkêbi lêlambung | èsthanya winayangkara ||
36. asta ngrangkul mring dyan mantri | trêsăndha subawèng jaja | pêrmana gya pêpak kabèh | kangbok punika wus gêsang | Sasmitaningrum nabda | êmbuh êmbuh sira tutur | mati mati ingran gêsang ||
37. Suselawati mêmuji | nglilir nglilir guling radyan | gulinge Suksma katonton | raga raga wus mulyaa | sapanên dhayohira | aja suwe nèng dalanggung | mêsakake kang abrăngta ||
38. yèn suraka surak urip | uripe tanpa kêrana | sihing Suksma mring titahe | tinitah pinurbèng karsa | kang karsa wus dhumawah | dhatêng sir kasmayanipun [kasmayani...]
--- 366 ---
[...pun] | ing Radyan Damarsêsăngka ||
39. yèn suraka surak urip | yèn suraka surak mulya | yèn suraka wungu dhewe | ya ta Rahadyan Sêsăngka | amingkis singêbira | ririh dhèhèm gêtir juruh | sang dyah sarêng pêngrangkulnya ||
40. alon alênggah dyan mantri | sang kalih angèstupada | rahadèn alon wuwuse | pagene awak manira | ana ing pêsareyan | kêcakup wanodya ayu | kêkalih samya utama ||
41. nora nyana nora ngimpi | ingsun dadi lêlampahan | têmah nèng kuwon kaputrèn | sang dyah sadangunya mawang | ing sang mulya têmahan | kamitênggêngên andulu | luntur mijil ingkang sabda ||
66. Mijil
1. sang dyah matur ing Dyan Damarsari | sanèskarèng lakon | purwa madya jinarwa solahe | radyan mèsêm anglês ingkang liring | sang dyah matur malih | ing Dyan Damarsantun ||
2. minta-minta aksama ingkang sih | sarya mangrêpa nor | animbangi dyan mantri wuwuse | malih sang dyah matur awotsari | sarira winarni | pujyaning rum-arum ||
3. yayah rena jinarwa matitis | titisning niskaron | raosing tyas wus winêdhar kabèh | radyan manggut angecani liring | sang dyah matur malih | anjarwa sang prabu ||
4. sêkti sura prakoswèng ajurit | têguh wu[...]
--- 367 ---
[...]tos | malih marna ing kaapêsane | radyan wuwusnya mangsuli angling | sêdhêp nyênyêd manis | manise wèh wuyung ||
5. Sang Dyah Sasmitaningrum Sang Dèwi | Suselawatya lon | tinêlaskên jangji mring rahadèn | sok si uga wignya têtulung sih | ngambil punang bindi | pusaka sang prabu ||
6. Dyan Sêsăngka winantya mèstuti | ing sang ruming sinom | sang dyah kalih akathah ature | wênèh wanti-wanti angrêsêpi | rêsêp-rêsêp manis | manise wèh wuyung ||
7. lendhot-lendhot lêkêde minta sih | nyawang sang wiranom | radyan mantri ngecani wuwuse | naya di trus solah lêngês manis | cacade tan apti | andhatêngkên lulut ||
8. yèn ta durung sampurna tyas kingkin | jayaning palugon | kathah-kathah radyan panglipure | têguh tuhu raharjwèng budya di | tan lyan pinintèng sih | ing sihe Suksma Gung ||
9. ing kasmayan winakyat ing puji | pitulung Suksmanon | ya ta Sabda Genggong sadangune | ginumatèn mring pawongan kalih | winêlêg ing bukti | wêlêge tinêmu ||
10. sawusira mulat purna jati | ing manah pitados | linindhungkên radyan ing dewane | borong apa kang misiswèng bumi | saenaking muji | enak nyambêl cabuk ||
11. saayême wong susah prihatin | ayêm nyêga [nyê...]
--- 368 ---
[...ga] wadhong | padhang bulan asêdhêng mangsane | napuk pindhang anyandhing kuwali | lali susah kingkin | kaenakên muluk ||
12. sang dyah kalih lan rahadyan mantri | gya lumêksana lon | amêrpêki Menakjingga Rèjèng | tiga tansah runtung lêngês manis | samarga mamor sih | Dyah Sasmitaningrum ||
13. Dyah Suselawati migênani | ing sasolah cocog | praptèng lawang wus awas tingale | Urubêsma ambathang jinêmrik | anendra kêpati | ngorok sênggur-sênggur ||
14. radyan kèndêl nèng pipining kori | Suselawatya lon | dimik-dimik lumipir lampahe | mring gêndhaga nèng uloning Bêsmi | dèrèng ngantos têbih | sang dyah lampahipun ||
15. katrang dilah wêwayangan kèksi | pangraos sang katong | sang dyah wangsul cêngkelak lampahe | mlayu jingjing sarya tutup lathi | mêrpêki sang pêkik | dyan rinangkul gapyuk ||
16. guwyanya wor kumêsar ing galih | dyan mantri cinêthot | lambungnya dyan jiniwit baune | dyan mangrêpa ing sabda rum manis | paran baya gusti | srira têkèng wangsul ||
17. Dyah Suselawati tanpa angling | èsêmira winor | nyêndhal tingal akarya wirage | Dyah Sasmitaningrum sabdanya ris | payo karo mami | ngambil wêsi pupuh ||
18. cabar sanggup angisin-isini | ginuywa sang anom [ano...]
--- 369 ---
[...m] | tansah mèsêm kang sinung sabdane | sang dyah kalih kêkanthèn lumaris | datansah lumipir | mring uloning prabu ||
19. sampun cêlak lan gêndhaga rukmi | sang kalih mêngkorog | rêngèng Risang Sri Bêsma maglure | kaya-kaya tyasira sang kalih | asta duk ngayati | jăngga sarêng manglung ||
20. Sang Sri Bêsma maglurnya manangrik | kumêrkèt waja krot | sang dyah kalih sarêng pêlayune | kepyan cingcing mêrpêki dyan mantri | wêntisnya duk kengis | tumlorong wèh wuyung ||
21. prapta sarêng kang lathi ginigit | gya ngrangkul sang anom | têrataban sumawur kêtêge | mèsêm radyan ginubêl tan aris | mangrêpa minta sih | ngasih-asih muwus ||
22. ngêsês-êsês angrawati liring | mring sang jayèng sinom | ing wusana Dyah Sasmita linge | gêthing têmên ingsun wong abênthing | bunggan tanya kardi | mêmintêri wuwus ||
23. Dyah Susela kêjêp anungkêmi | pungkurnya sang anom | astanira angrangkul jajane | yèn pinojar sang dyah anjiwiti | èsêmnya dyan mantri | winor ing pamuwus ||
24. paran sang dyah tinanya tan angling | lêbur jajaningong | Dyah Suselawati lon wuwuse | măngsa borong kakang bok kang pikir | lan paduka gusti | prayogyaning laku ||
25. Dyah Sasmitaningrum anauri | yayi rêmbug ingong | iya ingsun [ingsu...]
--- 370 ---
[...n] lawan sira dhewe | mêngko ingsun ngambil punang bindi | nging dèn têrna mami | mring tuwan kumêndur ||
26. toging pranataningsun selaki | mung srêpe tyas ingong | ana rowang kang tinolèh-tolèh | mayar-mayar suda gila mami | mring Si Urubêsmi | mèsêm sang binagus ||
27. sabdanira payo mirah gusti | sun atêr mas ingong | sang dyah nolèh mèsêm lêga tyase | iya itu sa mentak kumisi | enak sa punya ti | byar jangan bêrtakut ||
28. datan ajrih tumêka ing pati | ran wus ngèsthi layon | nadyan urip mring pati wêkase | pêjah gêsang sapa kang akardi | tan lyan Sukmanadi | kang aluwih agung ||
29. mung gilane yèn ulun ningali | dhatêng sang akatong | tur sêmbada saswara tingkahe | datan kenging tinaha ing ati | gêgithok mangkirig | kêkêtêg sumawur ||
30. radyan mantri sabdanya amanis | gusti sang lir sinom | anyingkiri Menakjingga Rèjèng | Damarwulan atêmah tut wingking | tan sanès ingèksi | gêgilani tumut ||
31. sang dyah mèsêm dyan mantri jiniwit | ginèndèng tan alon | gya lumampah aruntung tindake | ngarsa pisan Dyah Suselawati | ing têngah sang dèwi | Dyah Sasmitaningrum ||
32. wuri pisan Radyan Damarsasi | sang rêtna sakaron | namung radèn kang tinolèh-tolèh [tinolèh-to...]
--- 371 ---
[...lèh] | sarwi mèsêm lampahnya ajingjing | lamun radyan têbih | ingantenan mangu ||
33. ri saksana sang tiga wus prapti | anèng ulon-ulon | Sang Sri Bêsma tan pêgat pangroke | sang dyah kalih mèncêp nora gigrig | kêndhaga gya ngambil | mring sang liring santun ||
34. wus binêkta umentar aririh | gêndhaga rukmya lon | sang dyah mèsêm angliring Rahadèn | Damarwulan manah cilik wukir | sapraptaning jawi | nèng natar alungguh ||
35. Dyan Sêsăngka tansah dèn cêblèki | mring sang ruming sinom | sang dyah kalih gya sinambut age | munggèng pangkyanira kanan kering | ingras wanti-wanti | tansah rinarungrum ||
36. nimban enya sumusul wus prapti | lan Ki Sêbda Genggong | samya suka mulat ing gustine | prapta ingkang sinêdya ing kapti | pan wus binuka sri | jro gêndhaga murub ||
37. tandya ngambil bindi kilat aglis | mring Suselaningron | gantya mawang lan Dyah Sasmitane | nanging radyan èsmu mitambuhi | tan lyan kinêlêng sih | mung sang ruming santun ||
38. lêngês-lêngês nyênyêd manis-manis | manise katongton | lir bêrmara manguswèng sarine | sang dyah dirèng pangkyan kalênglêng sih | suh sirna tyas kingkin | angglêng asmarèngkung ||
39. gya pinondhong anèng kanan kering | sang rêsmining sinom | wus binêkta kundur pakuwone | nimban [ni...]
--- 372 ---
[...mban] ingkang ngampil gêndhaga di | ni enya angampil | mojokan gantyan rum ||
40. ki parêpat ngampiri kang guling | sendheyan angorok | sira Dayun kêpati turune | mêndêm sangêt pangribawa kenging | èstu darpa kang sih | mring Dyan Damarsantun ||
41. gya jinêjêk mring Genggong gumlinting | eca maksih ngorok | sênggar-sênggur akèh panglindure | tinabokan mring parêpat kalih | tan obah kumlisik | maksih enak tidhur ||
42. sabdanya lon Radyan Damarsasi | lan sang dyah sêkaron | nèng jro tilam sakalangkung dene | awèh brăngta mring kang nuksmèng tulis | nanging ta piningit | pamêrnaning lulut ||
43. linalara pangrasaning rêsmi | rarase karongron | pan kinuswa padha sêmu bae | mring kang ahlul ibadah pra khaji | kojahnya ingapti- | apti asmarèng rum ||
44. sanèsira Radyan Damarsasi | lawan nisthaning wong | nora têkèng lulut satuhune | sang dyah samya ciniptèng ing rêsmi | sumyar rasa jati | sawahyanira nrus ||
45. trus asmara tăntra minurah sih | sihing Hyang Suksmanon | mayangkara susipta arjasèng | lan brăngta sru mangrêsèng ing lungid | pangruhun budya mrik | wêning mamrês ing kung ||
46. sang dyah kalih tinras marang puji | pinujya lir layon | murcitèng
--- 373 ---
tyas driya kadriyan nrèh | mantya wartikèng kêsaput ing sih | sumukswèng pamèksi | kapêrdyèng dibya rum ||
47. Damarwulan eca amêmuji | sajawining kobong | tan lyan ingkang winakyat pintane | namung satru sura măndra sêkti | malata sira wis | dyah kapênuhan kung ||
48. bindi ngambil mangsah dirèng jurit | pangguh Sêbda Genggong | dulur makyat prapta byantarèjèng | tuduh pamyat parêpat mawa glis | sri wantya tinangi | sahasah magêlur ||
49. hyang katgrita sumayanawa glis | magutuk suh pawor | têka kengis Genggong myat sira ge | wragang kênit mangêdus suh aji | maglur tanpa osik | Bêsma binusmi wus ||
50. murub mutap kang deya wamagni | sirah ji wus kobong | bêkah-bêkuh magra sura rèjèng | bahnin mawur kumutug Bêsma ngrik | musthi sirèng bindi | sonyandurmanya wus ||
67. Durma
1. mangrik rika parêpat kagyat tinêbah | lalu lumakswèng Sang Sri | Bêsma sru mangkrura | mingêr mangèsthi kunta | ringas ta panggah sira glis | sang wirutama | mangwuh hèh si mancuri ||
2. sura sandi prang tan măntra jaja mangkyat | dêstun wong mêskin sakti | nglingnya sang minantya | èstu ingsun darbyarsa | cidra ing prang sura silip | tanbuh ta sira | garwanta kang mrih silip ||
3. digung raja manrot mamonahkên kunta | lumêkswèng jaja kadi | sara ginurenda [ginu...]
--- 374 ---
[...renda] | sumawur sri winulat | musthi sara mawa piling | kinutus sumyar | ring jaja murub asri ||
4. musthi bargakan lumêpas crah ing jaja | mingêr limpung matinggil | nubruk sura mangkrak | sru pangguh sang jayèng prang | jaja tumanjak lir agni | mawut têmahan | ing jaja murub asri ||
5. watêk detya lir mamonah sirèng janma | wangwang arda mangukih | kontap sirèng laga | pamupug kyating sura | wagra suwasuh katitis | tan têkèng lawan | tumamèng kilat bindi ||
6. ulun mukswa kang jaja pranjah murcita | rika kiwul mapulih | pinupuh lumêkas | kentas manrang kabuncang | mangwuh rika Bêsma mangrik | hèh ta sira sang | sandi debya mrih pati ||
7. payo payo ywa tanbuh mêrjaya mringwang | yèku pamonah jurit | wiru măndra gêmpang | mangkya mangkya matêkap | tan ana sangsayèng ing kardi |[1] ingkang panulak | surambêk dibyèng jurit ||
8. sumung muntap dahana jaja mawulat | sadêkung pada sami | cêcêp ing byantala | Sêsăngka lan Sri Bêsma | sring trus măndra sura sêkti | saksana radyan | mawanti dènnya bindi ||
9. gèbèg-gèbèg Sang Sri Bêsma nora pasah | kokih bênggang katangsil | Sri Bêsma lumêsat | radyan èmêng jroning tyas | purwa duksina mangèsthi | kang pujwa măntra | pinrês wor ing pamèksi ||
10. sanalika [sana...]
--- 375 ---
[...lika] Sri Bêsma kamyak kumilat | ponang lêlatha kering | murub katar-katar | risang sigra manrajang | tadhah Sri Bêsma kapilis | ing bindi kilat | lêlathanira kering ||
11. crah umanjing maring ing bindi pusaka | rah muncar tibèng siti | pêjah kapisanan | punang driwa tinigas | tatas kang layon gumuling | saksana radyan | mangwuh mring parpat kalih ||
12. Genggong Sêbda prapta ebat ing pamulat | kuwandanya mangambil | sinamun nèng tilam | mangèsthi lir duk gêsang | riwusnya dyan mantri mijil | punang parêpat | ngampil kapala aji ||
13. winursita sang dyah kang anèng paprêman | sarêng nglilirnya guling | awayang-wuyungan | tinilap sang jayèng prang | dyah gêtêr saryèsmu tangis | sang liring sêkar | kuwur paraning èksi ||
14. kepyaning rèh radyan dènira mrih laga | manigas ing Bêsma Ji | dyah kawêlasarsa | ngupados sang lir Parta | kanan kering ing jinêmrik | winantya-wantya | lênglêng karungrungan sih ||
15. labêting dyah kêsaput asmara tăntra | ngrimong kasmêkan wingit | Dyah Susetya lawan | datan kêna tinambak | waspanya drês sru kaswasih | datan lyan ingkang | sinambat myang dyan mantri ||
16. Dyah Sasmitaningrum aminggu kewala | gêmpung rasaning ati | waspa mijil tansah | sinamun ingusapan | anggantyan mandhêg tumolih |
--- 376 ---
binuwang tansah | tandya amucang malih ||
17. nimban enya wanti tinanya tan wikan | ing sang anjayèng rêsmi | kêkalih parêpat | dangu datan katingal | ana siji Dayun taksih | ngorok gêluran | tangan kalih ginodhi ||
18. Sang Susela matur mring Sang Dyah Sasmita | ing wau kadospundi | sang lir Partasmara | ulun datan uninga | murcitèng tyas pinrês malih | dahat kantaka | paduka kang ngantuni ||
19. Dyah Sasmitaningrum amangsuli sabda | kondur mring Maospait | marang ingsun datan | ngandika karya ing lyan | sanèsing srănggara rêsmi | ingkang wêkasan | satêmah layon mami ||
20. sira ngaku tan wrin ing sang jayèng tilam | luwih nglêngkara yayi | tunggal sapaprêman | mendah tan wruha pisan | singêb siji wong kêkalih | katiga radyan | tur sira kang ngarèni ||
21. ri saksana rahadyan minantri prapta | myang ingkang parpat kalih | nèng pintu kêtawang | dhèhèm agêtir kilang | sang dyah kumêpyur ing galih | amingkis gubah | manahnya cilik wukir ||
22. radyan gêpah minggah dhatêng ing paprêman | sang dyah kalih jiwiti | anyêthot anyêngkah | anyiwêl lêlendhotan | lir manggih rêtna saardi | Sang Partasmara | baud mangenggar brangti ||
23. sang dyah kalihira wus minggah ing pangkyan | ingaras mrih rêsmya sri |
--- 377 ---
srining kalênglêngan | lêngêsira winoran | ajarwa pratingkah jurit | Bêsma matiwas | kapocok murda titis ||
24. kêmanisên sang kalih suka ing manah | riwus tumrun tri ririh | saking pagulingan | mring bèji sri kawuryan | tan têbih lan dalêm puri | kalih pawongan | anămpa busana di ||
25. tiga sarêng siram gantya kêkosokan | sirat-sinirat gênti | awangwang-winangwang | lêngês sih kapênuhan | kêtlorong kênyaring sasi | wênês sumilak | anglela sawang rukmi ||
26. kasênênan bèji sêkala têrbamas | wimbuh kang puspita mrik | mamrik panjrah ingkang | lêlayon kadya sarah | lunture wida kasturi | salaka pindhan | tirta mawar nrus minging ||
27. dugi radyan dènnya manginggar asmara | anggangat punang wanci | mega bang sumirat | ya ta wus samya mêntas | busana raras winasri | pratistha sang dyah | sinjang limar kêtangi ||
28. kasêmêkan gadhung cawêni rinenda | sang dyah datanpa rumbing | tanapi kalpika | cundhuk sêkar kewala | abra citrane rêtna di | Radyan Sêsăngka | ginantya busana di ||
29. datan arsa tansah angecani sabda | sang dyah sinambut kalih | munggèng kering kanan | samarga angsung rimang | tirtaning rema matitis | asri winulat | lir rêtna tibèng siti ||
--- 378 ---
30. sapiraa ing galih kusuma rara | wus samya kapadhan sih | ing Sang Partasmara | tur baud ing sênggara | wicêkswèng mudhar budya mrik | winèstu brăngta | kasudyarsaning èsthi ||
31. rika pêrpat Ki Dayun sampun ginugah | tansah ngorok kêpati | saksana ngantêban | punang rambut badhiyang | tangi kagum kramas gêni | apuringisan | tanganira ginodhi ||
32. wus binêkta Ki Dayun mring wismanira | Ki Sêbda nuntun ngarsi | Genggong anèng wuntat | samarga tinabokan | meliknya sajroning panti | kalamun datan | ngaku dipun têndhangi ||
33. sabdanira Ki Dayun reyang aliman | têtêp bênêr tyas eling | reyang nora watak | dora samining gêsang | mila ingandêl sang aji | kinulawarga | awisma jroning puri ||
34. kanggêp marga reyang wong rare nurutan | sirarsa donya mami | ambilên sadaya | ngong dhasar sugih brana | jarit lêmês lan mas picis | tanapi reyal | bêrkate sang narpati ||
35. ya ambilên reyang wong rare wewehan | Ki Nayagenggong angling | tanya sêkul jangan | lêlawuh myang wowohan | yèn ana mêngko sun ambil | Ki Dayun ngucap | muwah reyang babukti ||
36. Sêbdapalon kang tinanya somahira | nom tuwa [...] kang wanci | Ki Dayun angucap | iya mêksih mêjana |
--- 379 ---
nora sor warnanya yêkti | sêdhêng kewala | bêrkate sang narpati ||
37. labêtipun reyang wong rare gumunan | barang paringe gusti | Ki Sêbda angucap | minta lila ginarap | Ki Dayun mangsuli angling | lah iku aja | reyang wong mêskin rabi ||
38. akèh dunya rajabrana aja somah | Genggong nêndhang sing wuri | Ki Dayun anabda | iya somah manira | sakarêpmu angarêpi | reyang wong watak | lêgawa ing sasami ||
39. nanging aja sadaya-daya kewala | rusak kang kari-kari | Ki Genggong anjêjak | ambithi sarya jambak | Ki Dayun anulya angling | reyang wong liyan | sasukamu nyukani ||
40. Sêbda Genggong gumuyu alatah-latah | prapta wismanya aglis | tur sawênang-wênang | untung dènira ngampak | tan lyan sira kang ingambil | namung juwadah | lan êndhog pindhang siji ||
41. sira Dayun laju ingugêr lan cagak | lawang rinrut ginodhi | somahnya binêkta | samarga wêwêdhusan | gantya kawuwusa malih | kang para sang dyah | garwanya Urubêsmi ||
42. mèh raina sang dyah mêrpêki kunarpa | tandya na pawongan cèthi |[2] matur yèn Dyan Săngka | apan wus paripurna | nèng kuwonira Sang Dèwi | Suselawatya | Sasmitaningsih nênggih ||
43. para sang dyah gêpah umarak ing radyan | kubêng tarap ing
--- 380 ---
ngarsi | Dyan Săngka saksana | gêpah nêmbramèng sabda | sahasa netya arja mrik | saya wèh rimang | rêsêp dyan roning sari ||
68. Sinom
1. para putri pinojaran | yèn sang nata sampun lalis | tinuduh punang kêpala | nèng jroning gêndhaga rukmi | mèsêm sagung pra rabi | umatur suka ing kalbu | sukur sakêthi pangran | sèwu jumurung sakêthi | pêjahira sang nata saking paduka ||
2. Sasmitaningrum lan Sang Dyah | Suselawati samya ngling | saèstune wong akrama | ing gêsang tumêkèng lalis | datan sêdya gumingsir | angèstupada ing kakung | sanès lawan manira | tan ginarwa ing sang aji | para putri yogi sami tumut bela ||
3. kucêm kang sinungan sabda | para sang dyah tiga sami | Juwitawati kalawan | Juwitaningrum Sang Dèwi | miwah Juwitaningsih | tumungkul sarwi èsmu luh | datan sêdya abela | mring Bêsma kang wus ngêmasi | nadyan laki jêr samya siyal ing karsa ||
4. parikudu kula sang dyah | bela mring paduka sami | anêdya nyèthi mawongan | ing sang kadya dewa luwih | mèsêm Dyan Damarsasi | sun tarima sang lir santun | padha paraning karsa | sira lawan yayi kalih | kari bêja kinuntungkên ing jawata ||
5. mila aja salah karya | mas mirah ing sang dyah kalih | tangèh winalês ing pêjah | ing rèh tulung ing kaswasih | sapira
--- 381 ---
ing tyas mami | duk ingsun tumêkèng lampus | sang dyah margining gêsang | sun margane jayèng jurit | gèn manira campuh prang lan Menakjingga ||
6. pra sang dyah saur kukila | botên-botên kula gusti | mèri dhatêng sang lir sêkar | rumaos tiwasing cèthi | ulun tan wignya kadi | sang kalih anuju kayun | ing wahya măngsakala | kinuntungkên ing dewadi | aturing dyah sumèh sumrah jait ing tyas ||
7. mèsêm sang lir Partasmara | myarsèng ture para putri | sang dyah kang munggèng ing pangkyan | solah netya migêning sih | angasih-asih sami | mèsêm saking pangkyan tumrun | radyan tan suka ginggang | sang dyah kêkalih jiwiti | palorodan mèsêm sarwi awotsêkar ||
8. pangeran dhirèktur jendral | têlungane ingkang cèthi | punika kang para sang dyah | sampun tuwan pitambuhi | gawe laraning ati | aja dumèh wong binagus | dene ta wusa angsal | supêkêt sihe Kumpêni | datan karya pangeran pangraosing tyas ||
9. mèsêm Radyan Damarwulan | sang dyah kalih ingras gênti | Sasmitaningrum mawantya | putri tiga dèn kêjèpi | tinuduh ing pangliring | sêmu-sêmune sang ing rum | kinèn manuksmèng pada | minta aksamèng dyan mantri | ing rèh samya kurang labuh ing tyas brăngta ||
10. tumungkul katiga sang dyah | kapirênan kêpalang jrih | ing Sang
--- 382 ---
Jayèng Partasmara | gêpah Dyah Suselawati | lambungnya dyan pinuntir | ujarnya amikat wuyung | gutuk lor kidul pasah | adu sêmu padha lungid | Dyan Sêsăngka arum wijiling wacana ||
11. mring sagung kang para sang dyah | sabda wor manising liring | mirah ywa sumêlang driya | ingsun karyanên gêgênti | kakungnya sri bupati | kang wus tumêka ing lampus | pirabara manira | wignya mangenggar sukya sih | amung budya mêgati rèh kang sungkawa ||
12. matur para dyah têtiga | tan sagêd mangsuli kang sih | dhumatêng ing lara pêjah | sakarsèng dasih mèstuti | tan lyan pintaning cèthi | kawulakna pawongipun | dadosa pyoh pêrdapa | angawu-awu ing gusti | radyan manggut kang sabda nganyut wardaya ||
13. angawe Juwitawatya | majêng sarwi awotsari | tingkah manis pasrangkara | mèstutèng pada dyan mantri | lambungnya dyah pinidih | migênani sang binagus | kang sabda nyênyêt sumrah | aja owah sang lir Ratih | samêntara tinêngèng sajroning pura ||
14. among maru selakrama | gusti aja salah galih | ing kakung Damarsêsăngka | satriya ing Maospait | matur nuwun sang dèwi | wotsêkar lèngsèr sing ngayun | cinandhak astanira | sang dyah ing rahadyan mantri | aja adoh mas mirah kang sawang rêtna ||
15. Juwitaningsih saksana | ingawe
--- 383 ---
majêng wotsari | praptèng ngarsa ngèstupada | sri nata winangun wanti | tansah sinambat liring | liringira sang lir santun | sarêng rêngguting tingal | lir kilat barung lan thathit | sarêng mundur sang dyah cinandhak kang asta ||
16. mèsêm nabda sang minantya | ywa kongsi doh lawan mami | dèn eca suselakrama | among maru kadya uni | matur nuwun sang dèwi | enggare kênyina sêmu | sêmune manda mentar | rahadyan ngrakêti kang sih | Dyah Juwitaningrum ingawe wotsêkar ||
17. majêng solahnya wiraga | ngèstupada angrakêti | rakête padha kêrasa | sang dyah sami dhangan kalih | ingasta mring dyan mantri | wanti winangwang ing pasmun | sêmune mambu manah | klebate amiyatani | sang dyah mundur rahadyan dangu tan suka ||
18. liringe winayang brăngta | pamidhanganira têksih | ingasta dêlingnya radyan | na anggèr kang sawang Ratih | dipun cakêt alinggih | gusti lan pun Damarsantun | aja sumêlang driya | ing rèh selane akrami | lulusêna ing dasih sêkaring pura ||
19. sang dyah kayungyun ing driya | ginunturan sabda manis | para putri kawan dasa | ingawe rahadyan mantri | majêng saha wotsari | ngèstupada kang para rum | ginantya winêratan | linêngêsan ing mêmanis | sapatute angenggar pangestha brăngta ||
20. riwusnya tata alênggah [a...]
--- 384 ---
[...lênggah] | ya ta rahadyan minantri | parentah ing para sang dyah | ing sajroning dalêm puri | kinèn anamur wingit | aywa kênyanan ing sêmu | sang nata têkèng pêjah | para sang dyah amèstuti | wus pininta sakarsanya juga-juga ||
21. kinunci wijiling pura | kang punang gêndhing angrangin | bêdhaya barung angraras | sinêla lawan sarimpi | nutug sadina ratri | rêsmining pura wèh rungrum | tangèh rinênggèng papan | sagunge kang para putri | gêntya-gêntya wêrata pinriyêmbada ||
22. wênèh-wênèh winursita | rarase asalin-salin | nyênyêt de alêlêmbaran | wijang-wijang amêmanis | lêngêsnya tan momori | rêsmine sêdhêng kang patut | asmara warna-warna | tumraping kidung panglupi | awèh brăngta prajurite Majalêngka ||
23. ya ta Rahadyan Sêsăngka | saklangkung dènnya mênuhi | ing sang bagus surènglaga | baud ing srênggara rêsmi | tur măndra sura sêkti | raharja kabudyannya lus | sagunge para sang dyah | saklangkung ing tyas lulut sih | ing panyipta kadya wong munggèng ing swarga ||
24. namung inggar myang wibawa | winurah rinêksèng budi | amarêm datan wiraga | tan ana sangsayèng kapti | wimăndra martèng rêsmi | cumbuh Hyang Asmaraning kung | ing rat jagad triloka | kalokèng tan măntra mirib | angratoni wahyu
--- 385 ---
puji panglêmbana ||
25. sadina akalangênan | kawuryan sajroning puri | malah wuwuh nora kurang | lan adatira ing nguni | pawongan para cèthi | tan owah ing tatanipun | mila sagunge wadya | tan wruh gupitaning wèsthi | tan graita yèn sang nata wus katigas ||
26. punang pracekaning wayah | puspa teja titiyoning | băndayana ingaranan | puspa teja punang wanci | surupe sang hyang rawi | ing akasa sri anglayung | titiyoning ngaranan | têngah dalu punang wanci | băndayana sêdhênge bangun raina ||
27. ing mangke kang kawuwusa | wancinira têngah wêngi | kang gêndhing maksih angraras | ya ta rahadyan minantri | nungkul kalane ratri | kundur dhatêng Majalangu | mung Dyan Suselawatya | Sasmitaningrum Sang Dèwi | kang binêkta kundur dhatêng Majalêngka ||
28. myang pawongan kalih lawan | sêbdene parêpat kalih | kang nunggi gandhaga rukma | ya isi kapala aji | tan ana janma mèksi | wêdalnya tan saking pintu | datan kêcakra ing tyas | nêpi wêtaraning janmi | mung jawata kang angsung marganing lampah ||
29. ya ta ing pura kawarna | pra garwa têtiga sami | rikala pinriyêmbada | wus winangsit kang suwadi | dènnya kundur dyan mantri | mring nagari Majalangu | pan namung kalih sang dyah | Sasmita Suselawati | mung punika kang binêkta
--- 386 ---
kundur radyan ||
30. pamojarnya sang lir Parta | limud sêmara tăntra mrik | mèstutèng tyas lênglêng brăngta | mila sagunge pra sari | dahat tan ana kang wrin | sang măndra Partasmarèng rum | kondur mring Majalêngka | gantya kawuwusa malih | sira Radyan Kumitir lan Layangseta ||
31. dhêdhêp sadhiya nèng wana | nèng marga amêndhêm baris | prajuritnya wolung dasa | tur samya andêling wèsthi | ngrêrapu Damarsasi | mring Prabalingga sang bagus | tansah apagunêman | Rahadyan Seta Kumitir | paran ri mas pêrkara Si Damarwulan ||
32. Kumitir mangsuli sabda | punapa rinêmbug malih | yèn Damarwulan wus pêjah | sokur kang sèwu sakêthi | kalamun gêsang mêsthi | anglangkungi marga agung | yogi samya binegal | dêdimèn tumêkèng lalis | raka nabda yayi mas luwih prayoga ||
33. yèn Si Damarwulan prapta | sun wêtara angsal kardi | merang sasamining gêsang | ngambah nagri Maospait | lamun tan angsal kardi | baya abali dêlanggung | malah sun duga minggat | pêthèke nora nêdhasi | Damarwulan otote namung saprapat ||
34. Menakjingga dibya ing rat | têguh sinêkti ing jurit | prawira utamèng weka | bala pirang-pirang kêthi | ewasêmono yayi | tanbuh karsane dewa gung | karya buwana sungsang | kalah
--- 387 ---
cinocor ing mêri | nadyan pasthi tan adoh lawan wêtara ||
35. arinta mangsuli nabda | lêrês paduka sayêkti | yèn balaa balanira | yèn sêktia kang kasêktin | têdhak mring Urubêsmi | wong mrênyènyèng tur akuru | mojar Dyan Layangseta | nanging ta Si Damarsasi | mung sêmune mulad amêngku nugraha ||
36. yèn ana wijayanira | pan namung puniku yayi | ing mangko karsa manira | sêpiraa ingsun apti | windona warsa yayi | sun tuguri nèng marga gung | ingsun merang mantuka | marang nagri Maospait | luwih ewuh yayi lêlakon manira ||
37. yèn ta sinusula pisan | Damarwulan pinrih pati | tur măngsa wurunga pêjah | mundhak-mundhak lêlèngsêmi | ing marga langkung wêrit | kapêpêtan dening mungsuh | dadi kurang wêweka | tan nimbang wawrating kardi | karsaningsun yayi yogya ingantenan ||
38. sêbarang pangkating karya | mawa-mawa kang pangarsi | manut saliriging papan | duga prayoga kang dadi | sanès purwa sayêkti | yayi beda wêkasipun | sadaya nora padha | gênti tindak gênti pikir | pikir iku manut pratikêling lampah ||
39. lampah lumaku andina | sadinane gênti-gênti | nadyan ta lakuning surya | sorote tan wangsul enjing | dalu tan wênang bali | yayi maring siyangipun | nadyan anaa măngsa | wancine [wanci...]
--- 388 ---
[...ne] kang surya sasi | dene dina beda sasi lawan warsa ||
40. mila ing barang prakara | tumindak barang pamèksi | kahana sinawung tingkah | gampang mungguh Damarsasi | asêdhêng olèh pikir | pikir kang măngsa tumanduk | sawahya măngsakala | sanalika mêtarani | duga-duga ginawa solanging karya ||
41. wus gilig ingkang pirêmbag | tandya baris anèng margi | marga amêjahi lampah | sêsupite kang dèn goni | nyiluman langkung sandi | aja kanyanan ing mungsuh | gênti ingkang kawarna | lampahe rahadyan mantri | lawan sang dyah kalih tansah wirandhungan ||
42. tan ana baya kaetang | tan lyan kang kèsthi ing galih | mung panglingga murdaning kang | karsane Sang Prabu Dèwi | ingiring cèthi kalih | parêpat lumampah ngayun | bêkta gêndhaga rukma | kang isi kêpala aji | dyan warnanên pêcalangnya Radyan Seta ||
43. awas ing pamulatira | Dyan Săngka ambêkta èstri | ngiringkên gêndhaga rukma | kênyanan yèn angsal kardi | gêpah atur upêksi | mring Rahadyan Seta sampun | sêdhiya anèng papan | wadyanya sami rinakit | ingkang dados supit kanan lawan kiwa ||
44. miwah wadya kang sinamar | tanapi ingkang lumiring | radyan wus ngaglah nèng marga | kang ngadhêp wong sawêtawis | ya ta rahadyan mantri | tan kandhêg ing lampahipun [lampahipu...]
--- 389 ---
[...n] | Sang Dyah Suselawatya | Sasmitaningrum duk mèksi | sinatriya angadêg têngahing marga ||
45. sang dyah amănca udrasa | anggubêl mring radyan mantri | maras-marasnya kalintang | dinalih wong ngadhang margi | ambegal amrih pati | srayane wong wetan manglud | radyan awas ing tingal | yèn sudaranya kang kèksi | Layang Seta Kumitir ngadêk nèng marga ||
46. radyan sabdanya mring sang dyah | ajarwa sarwi lumaris | yayi wong ing Majalêngka | kang samya anèng ing margi | tur padha kadang mami | wong agung sinihan ngratu | putrane sang apatya | aran Dyan Layang Kumitir | Layang Seta pantês ingutus sang nata ||
47. kèndêl pamuwunnya sang dyah | bondhèt lumampah nèng wuri | Sêbda Genggong anèng wuntat | gêndhaga tansah pinundhi | gêpah rahadyan kalih | muwus ngrakêti pamuwus | sumèh manising tingal | rahadyan ngancaran linggih | sawusira lênggah sapinggiring marga ||
48. mujar Radyan Layang Seta | andhawahkên sabda aji | ki raka ulun dinuta | ing Sang Maha Prabu Dèwi | nupiksa kang pakardi | lan paduka kang anglurug | mawang solanging tindak | paduka kalaning jurit | angrêrêpa Rahadyan Damarsêsăngka ||
49. matur kang lampah raharja | angsal pangèstuning gusti | wus katigas Menakjingga | sirah nèng gêndhaga rukmi |
--- 390 ---
Radyan Seta Kumitir | gênti dènira amuwus | singa kang ngèstu kurang | samanisnya dèn susuli | lawan marna karsane Sang Prabu Rara ||
50. sang dyah kêkalih tinanya | wus jinarwa mring dyan mantri | Dyan Seta atiti prana | purwa wusananing kardi | Kumitir anglangkungi | pitêgês esthaning mungsuh | jinarwa titi wantya | dyan kalih kêdah wrin sami | warnanira kang murda Sri Menakjingga ||
51. binuka ing parêpatnya | mawantya Seta Kumitir | sabdanya wor guywa latah | sêmbada murkaning budi | adigung sura sêkti | têguh watak kumalungkung | Ki Sêbdapalon tansah | tan enak rasaning ati | kêjap-kêjèp mring Sang Dyah Suselawatya ||
52. lan Sasmitaningrum tansah | ping-ampingan ulat liring | sang dyah bêbisik saksana | mring kakung nora nyanani | radyan tansah liniring | eca anêmbungi wuwus | ri sampunnya mangkana | warnanên kang mayang dasih | samêntara wakyating yuda kanaka ||
| 1 | Lebih satu suku kata: tan ana sangsayèng kardi. (kembali) |
| 2 | Lebih satu suku kata: tandya na pawong cèthi. (kembali) |