Parta Krama, Prawirowalgito, 1909, #1838 (Pupuh 072–083)

72. Sinom

1. kasaru ing praptanira | Sang Aprabu Harimurti | lan Radyan Dhêsthajumêna | Sri Bupati Cêmpala glis | dènira ngacarani | wus tata ing lênggahipun | dene ta kêmayangan | anak prabu manjing puri | yèn sampuna rawuh kawula utusan ||

2. sangking sru ribeting driya | sungkawa

--- [171v] ---

wor muring-muring | kadya wus kolu nguntapna | mring arinta pun Srikandhi | dene dèrèng dumugi | ing sasolah-tingkahipun | dènira karya susah | ibunta kawula tuding | andhawuhi yèn mêngsah sabrang wus sirna ||

3. arinta pun Dananjaya | ingkang amarwasèng jurit | kawula kèn dhawuhana | lamun pyambake wus kêni | sangking punagi mami | dadine ing aprang pupuh | kula karya ganjaran | mring kadange pun Pêrmadi | binjang ari Soma ngajêng panggihira ||

4. sangking pêngraos kawula | tan mawi bêbakal malih | dene wus samadya căndra | dènnya gêguru jêmparing | nèng Madukara nguni | măngsa botêna yèn sampun | dados ing sênêngira | marma kawula gêgampil | satêmahan ing mangke dahat lênggana ||

5. dhaup kalawan Arjuna | mawi gadhah pasanggiri | kang dados panêdhanira | botên kaprah ing sabumi | ing kono pramèswari | matura marang putramu | kabèh-kabèh kang dadya | panuwune Si Srikandhi | aturêna aja na kang kêkurangan ||

6. pramèswari lon turira | marang Prabu Harimurti | dènnya dhawuh mring kang putra | miwah wangsulanirèki | panuwunnya sang putri | sêdaya pan sampun katur | pêpanggilirèng krama | tampia patiba sampir | wanudya di kang wignya ulah sênjata ||

7. awase kang ngasorêna | marang gènipun jêmparing | lamun botên kêdhatêngan | lampu wadat tanpa krami | Sang Prabu Harimurti | gumujêng alon umatur [u...]

--- 172 ---

[...matur] | paman sampun dêduka | ing putranta pun Sri Kandhi | pinêksaa punika măngsa kênaa ||

8. panêdhanipun wus dadya | pasanggirining akrami | lamun botên kêdhatêngan | yêkti dèn pêlaur mati | dhasar nêdya ngayoni | sêmune mring gurunipun | putranta pun Arjuna | prayogi dipun dhawuhi | Sri Bupati Cêmpala alon ngandika ||

9. anak prabu tyas kawula | sampun bodho tanpa budi | sumăngga karsa kewala | rayi tuwan pun Srikandhi | Sang Prabu Harimurti | nolèh sarwi ngandika rum | hèh ta Dhêsthajumêna | sira yayi ingsun tuding | dhawuhana kakangira Si Arjuna ||

10. kabèh sapanjalukira | bakyumu dhawuhna aglis | mring kakangira ing kana | lamun bisa anêkani | sayêkti bisa rabi | lamun nora bisa wurung | Radyan Dhêsthajumêna | sandika tur sêmbah mijil | praptèng jawi lampahe lajêng kewala ||

11. mung lan panakawan sapta | wau ta ingkang winarni | satriya ing Madukara | anèng pakuwonirèki | lagya karya jêmparing | Larasati munggèng ngayun | sarwi ngrêmpêlas gandar | radyan ingkang angêlari | Dananjaya alon dènira ngandika ||

12. Larasati bêcik sira | iya muliha dhingini | marang nêgara Ngamarta | mangkata ing binjing-injing | lakunira sun tuding | matura mring biyang kulup | lamun Putri Cêmpala | karsane sri narapati | pan ing mêngko pinaringakên [pinaring...]

--- [172v] ---

[...akên] maringwang ||

13. besuk ari Soma ngarsa | ingsun mopo nora kêni | rèhning putri wus kinarya | sayêmbara ing ajurit | gustimu konên pamit | iya marang kaka prabu | mulih mring Madukara | ngrêsiki wismanirèki | lan nampani praptane putri Cêmpala ||

14. paturone dèn pêrnahna | yèn lêga gustinirèki | iya kamar ingkang wetan | Larasati maleroki | sarwi mènjêp turnèki | dhuh lae mambu wong lumuh | bok sampun samudana | karya ewa kang miyarsi | sajatose inggih ing batos paduka ||

15. lamun kawula têksiha | wontên Cêmpala nênggani | panggihe pêngantèn binjang | bokmênawi makèwêdi | akarya sănggarunggi | mring pêngantèn manahipun | suwawi supatanan | yèn botên kadi tur mami | sang kusuma malah kula gêgasaha ||

16. kundur asile punapa | mindhak anyênyakit galih | Dananjaya duk miyarsa | gumujêng sarwi anjiwir | lambenya Larasati | gya tinampèl astanipun | aja mangkono sira | bok dèn wêlas marang mami | măngsa dadak ngalahna kang wus sêsuta ||

17. mung lawan sira kewala | ing tyas ingsun wis sayêkti | nora bisa yèn ngalahna | mulane sira dèn bangkit | ing besuk amaripih | mring atine biyang kulup | yèn kongsi bisa ilang | muring-muringe mring mami | sayêktine yèn gêdhe ganjaran ingwang [ing...]

--- 173 ---

[...wang] ||

18. besuk-esuk Si Sucitra | sun kon ngiringna pribadi | iya marang lakunira | lan prajurit kang sêpalih | eca imbalan angling | kasaru ing praptanipun | Radyan Dhêsthajumêna | Dananjaya ngacarani | lah ing kene yayi banjura kewala ||

19. Rahadyan Dhêsthajumêna | lajêng sarwi awotsari | Larasati mingsêr sigra | nèng wuri ragi kapering | mêksih dènira ngampil | dêdêr ampêlasanipun | Dhêsthajumêna mulat | mring raka matur wotsari | adhuh kangmas kawula nêmbe tumingal ||

20. sintên ing wingking punika | ingkang ngrêmpêlas jêmparing | satriya Andananjaya | nolèh sarwi ngandika ris | iku bocahirèki | palihane bakayumu | sinungakên maringwang | sun karya garwa paminggir | nêmbah matur Rahadyan Dhêsthajumêna ||

21. kakang mas lampah kawula | dinuta ing ramanta ji | myang raka Sri Padmanaba | ingutus paring udani | mring paduka mênawi | panggih tuwan dèrèng tamtu | lan kangbok Soma ngarsa | wontên pakèwêt nusuli | rayi tuwan kangbok mangke karya beka ||

22. mawi gadhahi panêdha | pasanggirining akrami | panuwunnya mring paduka | tampia patiba sampir | wanudya kang yu luwih | awase pamanahipun | kang sagêt ngasorêna | marang gènipun jêmparing | panuwune kakang bok kang sapunika ||

23. sampun kinarya ubaya | yèn kangmas saget dhatêngi | sampun malih kang ginarwa [gi...]

--- [173v] ---

[...narwa] | padmi sênadyan paminggir | marêkan dèn lampahi | kakang bok pratignyanipun | kangmas lamun paduka | botên sagêt andhatêngi | praptèng nini-nini wadat tanpa krama ||

24. dhuh kangmas manah kawula | mring kangbok sèwu anggêni | dene kumini kalintang | nuntên ngupadosa tandhing | yèn kasor kangbok binjing | sayêkti kawula kaul | Sang Parta duk miyarsa | Dhêsthajumêna turnèki | langkung kagyat anglênggêr sajroning driya ||

25. nanging sinamun ing netra | gumujêng dènnya nauri | yayi tan kêna ginampang | ing rakanira sang putri | awase yèn jêmparing | sipat katon nora luput | golèka sabuwana | yèn sasamining pawèstri | nora nana kang nimbangi sang lir rêtna ||

26. lah ta wis sira matura | iya mring sang prabu kalih | ingsun wus nora kaduga | iya yayi anêkani | pamundhute sang putri | ing tyas ingsun wus amupus | yèn wus karsaning dewa | durung jinodho lan mami | Radyan Dhêsthajumêna asru mangrêpa ||

27. dhuh kangmas sèwu dupara | paduka botên kadugi | măngsa ta dadak kewrana | inggih ngupadoskên tandhing | sagêtipun jêmparing | kakang bok sintên kang muruk | inggih saking paduka | Dananjaya ngandika ris | ingsun ingkang muruk yayi wus kasoran ||

28. Larasati duk miyarsa | ing ngarsa gunêmirèki | aturnya Dhêsthajumêna | pamundhutira sang putri | Sang Parta tan nyagahi | sigra jawil [jawi...]

--- 173[1] ---

[...l] sangking pungkur | bêbisik aturira | pangeran tuwan sagahi | pamundhute rajaputri ing Cêmpala ||

29. kawula kang ngladosana | sagêndhingipun jêmparing | aturnya tan piniyarsa | ananging Kèn Larasati | sinikut-sikut mêksih | jawil matur sangking pungkur | dènnyakèn nyagahana | Dananjaya rêngu nolih | Radyan Dhêsthajumêna tyasnya graita ||

30. tumingal marang kang raka | gung jinawil sangking wuri | sinikut mêksih kewala | Larasati dènnya jawil | dadya umatur aris | kangmas paran marmanipun | dene èsmu dêduka | mring kang jawil sangking wuri | punapa kang dadya brangtaning aturnya ||

73. Asmaradana

1. Dananjaya ngandika ris | sarêngên mring bocah ingwang | cangkême ngame angomèl | nora pêrlu pinirsakna | ature kang angomyang | lah wis kundura riningsun | aturna mau tur ingwang ||

2. wus nora bisa nêkani | Rahadyan Dhêsthajumêna | mêksih kèndêl ngawasake | Larasati solahira | rinêngu mring kang raka | mêksa jawil sangking pungkur | sangsaya sru aturira ||

3. Dananjaya bêk ing galih | nolèh wuri asru nyêntak | Nikèn Larasati bêkès | yèn pangeran botên sagah | kula sakêthi wirang | duwe gusti mulih ngunthul | mêmirang angur matia ||

4. luhung paduka ing nguni | sampun bêkta mring kawula [ka...]

--- [173v] ---

[...wula] | kundur ngunthul sakarsane | Rahadyan Dhêsthajumêna | miyarsa langkung suka | mring kang raka asru matur | dhuh kangmas dene punika ||

5. tan mawi ngupados malih | bakayu wingking punika | sampun anyagahi dhewe | têka dadak dinukanan | Dananjaya ngandika | yayi aja sira rungu | aturèku bocahira ||

6. saguhe wong andalêming | gêpok gandhewa kewala | durung tau sakjêg-jêge | arsa saguh ngayonana | pêmanahe sang rêtna | dêstun tan wruh awakipun | mundhak mêmirang kewala ||

7. lah ta wis kundura yayi | Larasati duk miyarsa | tan kêna tinata tyase | sigra majêng dènnya lênggah | nèng keringnya Sang Parta | rahadyan andika matur | mring ramanta sri narendra ||

8. yèn kawula kang nyagahi | pamundhute sang lir rêtna | angladosi samangsane | ngabên awasing sanjata | Radyan Dhêsthajumêna | miyarsa suka kêlangkung | sarwi kêplok saurira ||

9. inggih bakyu inggih-inggih | kawula kang ngaturêna | lamun bakyu saguh dhewe | kakang mas ingkang amalang | wong saguh dinukanan | rahadyan nêmbah gya mundur | sangking ngarsanya kang raka ||

10. latah sarwi asêsirig | satriya Andananjaya | nguwuh asru pêngampahe | dhuh yayi mas aja-aja | ature bocahira | kongsi katur ing sang prabu | măngsa dadak sayêktia ||

11. ingkang mêsthi atur mami |

--- 174 ---

aturna mring sri narendra | pan wis nora sagah-sègèh | iya lamun nêkanana | pamundhute sang rêtna | Dhêsthajumêna lumayu | sêdasa kangmas matura ||

12. inggih botên anyagahi | ujêr bakyune wus sagah | yêkti kula aturake | wus lajêng Dhêsthajumêna | lampahnya gêgancangan | Dananjaya mangu jêtung | dhêlêg-dhêlêg tan ngandika ||

13. èbêk ing tyas muring-muring | muring-muringira marang | Larasati cinawowo | dhuh sira iki wong apa | sarwi ngagagi asta | cangkêmmu aclêbang-clêbung | matur mring putra Cêmpala ||

14. têka dadak anyaguhi | pamundhute sang lir rêtna | apa kang kok saguhake | kapan anggonmu mêmanah | lah samêngko kaya pa | mêsthi ika mau matur | iya marang sri narendra ||

15. lamun sira wis nyaguhi | dhuh-adhuh iki wong apa | dene mêngkono cangkême | Larasati matur nêmbah | punapa kang dèn ucap | sagah pan sampun katrucut | paran ta gèn mangsulana ||

16. kêjawine dèn ayoni | inggih kantênane binjang | yèn sampun sami kêlakon | kawula ingabên lesan | lawan putri Cêmpala | kantênan sor unggulipun | Sang Parta sru têbah jaja ||

17. dhuh kabanjur si wong iki | saya kasurupan apa | dene kumini kumênès | sêdya wani ngayonana | marang putri Cêmpala | awase

--- [174v] ---

pamanahipun | dêstun mung bêbarang wirang ||

18. kapan anggonmu jêmparing | gêpok gandhewa kewala | durung tau sakjêg-jêge | kale putri ing Cêmpala | kalamun amêmanah | kang kinarya lesan rambut | amung wruh pêrnahe kêna ||

19. miwah lesan dhoging pêking | sipat katon bae kêna | nora luput pêngarahe | samêngko yêkti sangsaya | wuwuh awas wasisnya | ingsun iki kang amuruk | angrasa lamun kasoran ||

20. têka sirarsa ngayoni | dêstun si wong tanpa ngrasa | nora anolèh githoke | Larasati matur nêmbah | inggih yêktos kawula | pan dèrèng nate sinau | ananging manah kawula ||

21. kadi-kadi yèn kadugi | solah nyênjata mung kadya | putri ing Cêmpala bae | Dananjaya asru nyêntak | pintêre têka ngapa | yèn nora lawan winuruk | Larasati aturira ||

22. inggih dèrèng anglampahi | piwulang sangking paduka | asring ngintip salamine | gèn tuwan mulang nyênjata | dhatêng Putri Cêmpala | wontên ing taman rumuhun | manah kawula kaduga ||

23. rakite dènnya jêmparing | panyêpêngira gandhewa | miwah ta ing pamawase | kadugi lamun nelada | mring rakite kang mulang | Dananjaya sigra mundhut | jêmparing lawan gandhewa ||

24. sun dêlênge si kumini | rakite dènnya amanah | dene liwat kumênèse |

--- 175 ---

lah ta nya iki gandhewa | lan panah amanaha | arahên wit pucang iku | sêmono apa ta kêna ||

25. mèsêm Nikèn Larasati | dènnya nampèni gandhewa | sarta lawan jêmparinge | kêndhênge sampun pinasang | ngewahi silanira | rêspati pangêmbatipun | gandhewa mawas sênjata ||

26. mèh lumêpas kang jêmparing | cinandhak gandhewanira | sarya lon pangandikane | dhuh dene parigêl sira | pacak lan tandangira | kaya wong wus olèh wuruk | pangêmbatirèng gandhewa ||

27. miwah pamawasirèki | wus nyamlêng ing lungguhira | rada mêmiringa bae | lawan kêmanglungên jăngga | yèku pangincêngira | rada mèmpêr pacak kakung | dudu pacaking wanudya ||

28. iya nora angowahi | lakune jêmparingira | nanging saru sawangane | pawèstri lamun mêmanah | nganggo pacaking lanang | lah tirunên ingsun wuruk | kang nyamlêng pacak wanudya ||

29. mundhut lesan dhoging pêking | terong gêlathik kalawan | rema kinêncang ênggone | anèng ing têngah jinăngka | sinami longkangira | terong kêlawan dhog manuk | Sang Parta ngêmbat gandhewa ||

30. mawang sênjata saryangling | lah ta iki tingalana | pamawas ingsun rakite | kang nyamlêng pacak wanudya | dudu pacak wong lanang | awasêna kang satuhu | wus lumêpas kang sênjata ||

31. terong gêlathik kang pinrih | têngah bênêr ingkang [ing...]

--- [175v] ---

[...kang] kêna | mêksih tumancêp panahe | nulya malih anyênjata | dhoging kukila kêna | nyolong panahira laju | dhog wutuh katon kewala ||

32. nulya rambut jinêmparing | kêna têngah bênêr sigar | mêksih akanthil panahe | Dananjaya angandika | lah ta mara manaha | tirunên pacakku mau | sarwi ngusap sri natanya ||

74. Sinom

1. iku putri ing Cêmpala | durung kongsi sun wuruki | manah rambut amrih sigar | panahe isih anganthil | myang manah dhoging pêking | bolong panahira laju | nora rêmuk sinawang | lan manah terong gêlathik | jêmparinge isih tumancêp kewala ||

2. kang wus sun wurukkên marang | putri ing Cêmpala naming | bisane mung manah rema | pêdhot nora bisa nganthil | yèn manah dhoging pêking | pêsthi kêna nanging rêmuk | mrih bolong durung bisa | yèn manah terong gêlathik | kêna sigar mrih tumancêp durung bisa ||

3. nora kudu sira bisa | manah rambut isih nganthil | bisaa padha kewala | lawan sang raja pinutri | wus narima wak mami | dadi ana sababipun | gon ingsun wurung krama | duwea êlok sathithik | mung sêlire bae kang dèn adu lesan ||

4. manah lawan sang lir rêtna | bisa pur dènnya jêmparing | lah wis mara mêmanaha | sun awasne sangking wuri | Larasati nampèni |

--- 176 ---

langkap lan jêmparingipun | lajêng ngêmbat gandhewa | nyamlêng pacaking pawèstri | Dananjaya tumingal kalangkung suka ||

5. mêngko mandhêga sadhela | rada kasuwèn sathithik | iyèku pangincêngira | sayêktine angowahi | mara mawasa maning | yèn wis awor bedhoripun | lan lesan nuli culna | sigra Nikèn Larasati | ngêmbat langkap wus awor pamawasira ||

6. bedhore kêlawan lesan | lumêpas ingkang jêmparing | lesan rambut kang dèn arah | kêna sigar panah mêksih | nèng rema kanthil-kanthil | Larasati gya rinangkul | ingaras asru nyêngkah | dhuh priyayi apa iki | têka dadak ngrêrègoni wong mêmanah ||

7. kula dugèkne punika | lesane kantun kêkalih | bokmênawi mangke lêpat | Dananjaya ngandika ris | dhuh wode ing tyas mami | apuranira sun jaluk | goningsun adêduka | kèh-akèh marang sirèki | iya sapa wonge ingkang duwe nyana ||

8. dene dadakan kewala | iya goningsun muruki | mung dêlêng sadhela bisa | angungkuli kang wus lami | gonira anjêmparing | nuli bisa manah rambut | mendah kaul ngong benjang | yèn kêlakona sirèki | kongsi bisa angrabèkakên maringwang ||

9. ingsun kêmbong sangang dina | anèng sajroning jinêm rik | dèn kongsi ngêntèk sambatnya | Larasati angènjêpi |

--- [176v] ---

nora kudu wak mami | ginanjar mangkonok iku | namung sok kêlakona | salirane sida krami | ingkang dados panase manah kawula ||

10. mendah gene yèn ajaa | jaba jêrone wus kêni | têka dadak alêlewa | nganggo duwe pasanggiri | sumêja ngêngilani | iya marang kang amuruk | satriya Dananjaya | gumujêng ngandika aris | lah ta mara tutugna pamanahira ||

11. lesan kari loro ika | Larasati anulya glis | ngêmbat gandhewa winawas | lumêpas ingkang jêmparing | dhoging kukila pêking | kêna bolong nora rêmuk | nulya malih nyênjata | kêna kang terong gêlathik | têngah bênêr têrus mêksih jêmparingnya ||

12. tumancêp ing têngah gandar | gya pinondhong sangking wuri | angayang-ngayang pinêksa | pangeran mangke rumiyin | bok dèn sarèh pênggalih | kirang pintên Soma ngayun | panggih paduka lawan | kusuma Wara Srikandhi | kawula yun dugèkkên lesan sênjata ||

13. satriya Andananjaya | ngaras sarwi ngandika ris | măngsa ta kuranga dina | sesuk manèh iya bêcik | sun ngêmping kaul dhimin[2] | wus binêkta mring jinêm rum | nahên ta ingkang lagya | angêla-êla mring abdi | kawuwusa Rahadyan Dhêsthajumêna ||

14. wus prapta sajroning pura | ngarsanya sang prabu kalih | Sri Maha Narendra Krêsna | apan ta mêksih ngêntosi | praptanira kang rayi | rahadyan nêmbah umatur | sasolahnya dinuta | miwiti malah mêkasi |

--- 177 ---

dènnya dhawah mring kang raka Madukara ||

15. katur ing pamoponira | sêdaya wus katur sami | sande krama wus anêmah | wusana ingkang nyagahi | garwanipun paminggir | dinukanan mêksa laju | sagah samăngsa-măngsa | mring kakangbok angêmbari | ngabên awas sami anyênjata lesan ||

16. gumujêng Narendra Krêsna | mring kang paman matur aris | paman aji putra tuwan | sae nuntên dèn dhawuhi | yèn sampun dèn sagahi | kang dadya panuwunipun | lingnya natèng Cêmpala | pun bapa pasrah sayêgti | pan sumăngga ing anak prabu kewala ||

17. inggih ingkang andhawuhna | Sri Padmanaba lingnya ris | hèh kulup Dhêsthajumêna | banjura mring tamansari | sira yayi sun tuding | dhawuhana bakayumu | yèn ing mêngko kang dadya | pênjaluke dèn saguhi | iya marang kakangamu Madukara ||

18. sêlire ingkang kinarya | sasrahan patiba sampir | iya marang bakyunira | sagêndhinge dèn ladèni | ngadu wasing jêmparing | besuk apa karêpipun | dènnya lesan sênjata | lan kalangane ing ngêndi | ing samăngsa-măngsa kene wus samêkta ||

19. radyan tur sêmbah umentar | lajêng marang tamansari | wau ta ingkang winarna | kusuma Wara Srikandhi | lagya siniwèng cèthi | lênggah soring nagasantun | babu inya ing ngarsa | sang rêtna ngandika aris | hèh ta biyang kayaparan duganira ||

20. priyayi ing Madukara | apa [a...]

--- [177v] ---

[...pa] ta bisa nêkani | kang dadi pênjaluk ingwang | patiba sampir pawèstri | ingkang wignya jêmparing | kang bisa ngasorkên mring sun | nikèn ban matur nêmbah | kados botên sagêt gusti | lah ing pundi anggèr gènipun ngupaya ||

21. ingkang kadya sang lir rêtna | wignyanipun anjêmparing | wikanta ing endraloka | yèn mênggah samining putri | ingkang kasanggèng bumi | măngsa wontêna pukulun | jêmparing lesan rema | ukur wruh pêrnahe kêni | sang kusuma mèsêm aris angandika ||

22. dhuh biyang aja gumampang | nora kêna dèn kilani | priyayi ing Madukara | garwane putri linuwih | lawan sêlire kalih | bok mênawa wis winuruk | iya marang kang lanang | pêngawasaning jêmparing | nanging iya sênadyan wis winuruka ||

23. lagi lawase sawarsa | sênadyan wisa rong warsi | ingsun duk samadya căndra | biyang rasaning tyas mami | kaduga angungkuli | marang ingkang wus sataun | malah-malah tyas ingwang | manira wani ngayoni | mring kang wuruk ngadu awasing sênjata ||

24. dèrèng tutug angandika | kagyat praptanya kang rayi | ingawe majêng mring ngarsa | sang dyah angandika aris | yayi apa tinuding | dene agati dinulu | kang rayi matur nêmbah | inggih kakangbok tinuding | mring rama ji myang raka Sri Padmanaba ||

25. andhawuhi mring paduka | panuwunta ing sêmangkin | kakang mas ing Madukara | inggih sampun anyagahi | sêlirnya

--- 178 ---

kang nyagahi | patiba sampir pukulun | satunggal kang binêkta | punika ingkang kinardi | ing samăngsa-măngsa mêngsah mring paduka ||

26. awas-awasan sênjata | namane Kèn Larasati | warnanipun yu utama | lan paduka mèh sairib | pathênthênge mêdosi | wau kasagahanipun | sinawang wêwangunnya | pantês sagêda jêmparing | dhuh kakangbok yèn parêng atur kawula ||

27. bok inggih krama pêsajan | sampun mawi kêdhah-kêdhih | inggih angsile punapa | yèn asor ngisin-isini | sagêt tuwan jêmparing | inggih kangmas ingkang muruk | ngrika măngsa sandeya | wus dèn ulig rina wêngi | marma gadhah kandhutan manah kaduga ||

28. sang rêtna rêngu ngandika | lah wis ta aja cariwis | pan wis dadi karêp ingwang | kaya pa gone balèni | yèku Si Larasati | nadyan bisa manah lêmut | ingsun măngsa kilapa | kang rayi umatur aris | lamun mêksih mawi pucunging akrama ||

75. Pocung

1. lah ing pundi kakangbok kambênganipun | lan benjing punapa | kawitnya lesan jêmparing | sang rêtna ngling iya ing taman kewala ||

2. bangsal cilik watês taman kulonipun | bangsal gone kana | lan kene sêdhêng dohnèki | tratagana lan wangunên têtuwuhan ||

3. bêndarane sayêktine kudu milu | kêkinthil nèng taman | sêlire dèn bêbotohi | sun wangêni bature ingkang ginawa ||

4. manjing

--- [178v] ---

taman aja luwih patang puluh | ingsun gawe padha | lan kèhe parêkan mami | iya patang puluh kalêbu ban inya ||

5. bangsal gêdhe watês taman ingkang kidul | iya tarubana | palênggahane rama ji | iya lawan Sang Aprabu Padmanaba ||

6. pra sêntana anèng kono ênggonipun | cêlak goning lesan | waspada dènnya ningali | têngah-têngahing kono lan kulon ika ||

7. pasangana tarub bae ingkang patut | êndi kang amanah | maju mêrono gonnèki | dene lêkas tandhing ingsun manah lesan ||

8. besuk Buda Cêmêngan tanggale nuju | sêdhêng purnamanya | lêbokna Si Larasati | ingsun jake lêkas manah mumpung enjang ||

9. lan matura iya marang sang aprabu | yèn wus padha manah | ingsun lan Si Larasati | bêcik nganggo gamêlan kêlawan surak ||

10. bangsal loro gone kana lan gon ingsun | bêcike pan padha | nganggo gamêlan pribadi | tinon ngakèh ora kêmba piniarsa ||

11. yèn Si Larasati panahe bisantuk | sabature kana | dèn rame surake sami | patang puluh kabèh aloka yèn kêna ||

12. dene lamun lupute pamanahipun | nora tibèng lesan | ing kene ingkang nyuraki | bocah ingsun parêkan miwah ban inya ||

13. patang puluh kabèh ngêlokake luput | kene ya tan beda | yèn luput pamanah mami | ya bature ing kana padha nyuraka ||

14. patang puluh

--- 179 ---

kabèh angêlokna luput | yèn tumibèng lesan | parêkan ingsun myang cèthi | ingkang surak patang puluh alok kêna ||

15. ingkang rayi umatur sarwi gumuyu | kangbok têtêmênan | karsa paduka puniki | tandhing lesan jêmparing mawi gamêlan ||

16. mawi surak kadi wong angabên sawung | culipun kambêngan | kangbok dèn angati-ati | mêngsah tuwan sawung sampun lig-uligan ||

17. bokmênawi têdhak maharsi pan ampuh | kangbok kula sawang | sêmunipun Larasati | kadi-kadi katempelan trah kusuma ||

18. dene wijiling alit satuhunipun | sang rêtna ngandika | iya karuane binjing | gêgitike yèn wis mêtu ing kalangan ||

19. poma yayi kabèh sapanjaluk ingsun | aja kêkurangan | wangunaning tamansari | dèn samêkta kabèh ing dalêm rong dina ||

20. Radyan Dhêsthajumêna tur sêmbah mundur | sangking patamanan | wangsul marang jroning puri | sapraptaning ngarsa sang prabu kalihnya ||

21. mring Narendra Krêsna dènira umatur | ing salampahira | panggih kang raka sang dèwi | panuwune wus ingaturkên sêdaya ||

22. duk miyarsa Sri Krêsna suka gumuyu | Sang Prabu Durpada | pangandikanira aris | anak prabu paran ing karsa paduka ||

23. dene botên kaprah barang kajêngipun | arinta punika | Narendra Krêsna turnya ris | paman prabu sae tinurut kewala ||

24. hèh ta yayi Dhêsthajumêna sirèku | nuli parentaha | kabèh-kabèh [ka...]

--- [179v] ---

[...bèh-kabèh] ingkang dadi | panjaluke bakayumu dèn samêkta ||

25. Sang Aprabu Padmanaba pamit sampun | mêdal pasanggrahan | Dhêthajumêna tan kari | praptèng jawi lajêng dènira parintah ||

26. marang kyana patih lan sakancanipun | sagung pra dipatya | ngrêsiki ing tamansari | lan amangun rêngganing bangsal têtiga ||

27. kakêmbangan têtuwuhan tarub-tarub | wau kang winarna | Sang Aprabu Harimurti | sampun dhawuh mring kang rayi Madukara ||

28. yèn karsane putri Cêmpala wus tamtu | ing Buda Cêmêngan | dènira tandhing jêmparing | anèng taman mawi surak lan gamêlan ||

29. winangênan gawabdi mung patang puluh | ingkang badhe surak | ing benjang nèng tamansari | cinarita satriya Andananjaya ||

30. pan ing dalêm rong dina dènira jungkung | ing pamulangira | marang Nikèn Larasati | wus tan ewah wignyane jêmparingira ||

31. lan winulang pratingkahing aprang pupuh | kalamun pinanah | tan kewran dènira tangkis | miwah nyandhak jêmparing lumarap wignya ||

32. miwah aji jaya wijayanti sampun | winulang sêdaya | Larasati sampun bangkit | sapraptane ing ari Buda Cêmêngan ||

33. sumêkta wus rarêngganing tamansantun | bangsal kang têtiga | sêkawan gène jêmparing | tinaruban kinêmbang ing têtuwuhan ||

34. Prabu Padmanaba tinimbalan sampun | manjing jroning pura | lajêng têdhak tamansari | lênggah bangsal agêng ingkang tinaruban ||

35. Dananjaya Larasati [La...]

--- 180 ---

[...rasati] datan kantun | Radyan Wêrkudara | Gathutkaca lan Sêtyaki | namung bêkta kang ampil-ampil sêdaya ||

36. tata lênggah nèng bangsal gêng kang tinarub | sagung pra dipatya | sêdaya wus dèn timbali | manjing taman kèrit ing Dhêsthajumêna ||

37. Dananjaya lan Larasati pan sampun | lan saabdinira | kawan dasa manggèn sami | anèng bangsal kilèn alit kang rinêngga ||

38. wus cumawis gamêlan niyaganipun | miwah bangsal wetan | panggenanira sang putri | pan pinajang-pajang pan kadya kaswargan ||

39. pan kinêmbang-kêmbang asrining têtarub | sang kusumaning dyah | lênggah anèng kursi gadhing | andhèr ngarsa parêkane kawan dasa ||

40. Radyan Dhêsthajumêna prapta umatur | kangbok kang timbalan | ramanta kangjêng rama ji | kinèn nuntên anglêkasana nyênjata ||

41. gih paduka kinèn manaha rumuhun | mangke yèn wus gantya | pun Larasati jêmparing | sang rêtna ngling ya kanthiku dhawuhana ||

76. Kinanthi

1. kang rayi tur sêmbah mundur | wangsul mring ngarsa sang aji | sang rêtna nyandhak gandhewa | têdhak sangking kursi gadhing | rêspati sasolahira | ajêngnya sang rajaputri ||

2. muni gêndhing ladrang alus | wusnya lênggah sang rêtna di | tarub têngah gèn nyênjata | ginêlaran prangwêdani | lajêng angêmbat gandhewa | kaping tiga dèn kèndêli ||

3. ngewahi pamasangipun | nèng kêndhêng nyêping jêmparing | sarta ngêluk dêdêrira [dê...]

--- [180v] ---

[...dêrira] | sawusnya ingêmbat malih | lambunge kadya pêpêsa | bêsus tangkêping jêmparing ||

4. nanging mêksih pacak kakung | lênggahira kaduk miring | lawan kêmanglungên jăngga | pamawasirèng jêmparing | linêpasakên sêksana | êndhoging kukila kêni ||

5. kataman sênjata sumyur | surak sagung para cèthi | patang puluh alon kêna | mundur sang raja pinutri | ladrang alus sêsêg niba | wusnya lênggah kursi gadhing ||

6. surak kèndêl gêndhing suwuk | eram kang samya ningali | sagung ingkang pra dipatya | kang anèng ngarsa nêrpati | sakjêg dèrèng wontên mulat | lesan panah dhoging pêking ||

7. sangking doh mèh tan kadulu | nora luput jinêmparing | prasamya angalêmbana | marang sang raja pinutri | wignyanira anyênjata | tuhu punjul ing sabumi ||

8. lesan sinalinan sampun | kang wus rêmuk dhoging pêking | bangsal kilèn dhinawuhan | ganti majêng anjêmparing | ajêngnya sinarêng lawan | gêndhing Gandrungmangu muni ||

9. sapraptanirèng têtarub | kèndêl nata silanya ris | tarub gèn pamanahira | ginêlaran prangwêdani | lajêng angêmbat gandhewa | pêsaja nanging rêspati ||

10. asarèh nora kêsusu | nyamlêng pacaking pawèstri | miwah ing pamawasira | tan dangu nanging patitis | wus lumêpas sênjatanya | êndhoging kukila kêni ||

11. bolong têngah panah laju | sangking doh datan kêtawis | nyana kasrèmpèt kewala |

--- 181 ---

obahing kang lesan dening | tiningalan têksih wêtah | surak sagung para cèthi ||

12. patang puluh alok luput | suka kêplok-kêplok sami | Larasati mèsêm ing tyas | nolèh sarwi angêjèpi | mring Ki Lurah Bagong Sêmar | tanggap parêng surak anjrit ||

13. garjita wong patang puluh | anut ing ki lurah kalih | parêng surak alok kêna | wetan surakira mêksih | arame surak-sinurak | mundur Nikèn Larasati ||

14. muni sêsêg Gandrungmangu | wetan kulon surak sami | alok luput lawan kêna | dhinawuhan kèndêl sami | parêng suwuking gamêlan | sigra Prabu Harimurti ||

15. utusan lesan pinundhut | prapta katur ing Sang Aji | Cêmpala eram tumingal | bolonge kang lesan dening | liwat sangking nora majat | wutuhing lesan dhog pêking ||

16. ingkang mêsthi yêkti rêmuk | dhog pêking kênèng jêmparing | têmahan bolong kewala | pra sêntana pra dipati | sêdaya samya tumingal | muji mring Kèn Larasati ||

17. wasising pamanahipun | tuhu punjul ing sabumi | sandhinge nambungi sêbda | punggawa ing Dwarawati | satriya di Madukara | yèn sawiji bab jêmparing ||

18. wus nora kêna ginayuh | iya sêsamaning jalmi | pan kabèh sênjatanira | wong agung Madukara di | duwe graita lir jalma | jroning prang kêna tinuding ||

19. dèn panahêna [panahê...]

--- [181v] ---

[...na] mandhuwur | lamun ing ngisor kang pinrih | sayêkti lamun mêngandhap | dhasar kang manahkên wasis | jêmparinge wus anjilma | bunggane sang rajaputri ||

20. gurune ingkang amuruk | têka arsa dèn ayoni | mundhak amanggih wêwirang | kasoran mring Larasati | wau Dyan Dhêsthajumêna | wus dinuta andhawuhi ||

21. lawan bêkta lesanipun | praptèng raka matur aris | dhuh kangbok kula dinuta | ing jêng rama sri bupati | myang raka Sri Padmanaba | gèn paduka anjêmparing ||

22. lesan dhoging pêking sumyur | timbalan Sri Harimurti | kakang bok kinarya kandhap | inggih mring pun Larasati | ing ngrika dènnya nyênjata | lesanipun wêtah mêksih ||

23. namung têngah bolong têrus | sangking têbihan kêtawis | punika kawula bêkta | lesane tuwan tingali | pan namung bolong kewala | botên rêmuk jinêmparing ||

24. sang rêtna tumingal ngungun | dahat merang jroning galih | nanging sinamun ing netya | sarwi gumujêng dènnya ngling | ya yayi sun wus kasoran | manah lesan dhoging pêking ||

25. ingkang kari loro iku | mênawa bisa ngacèni | lah ta wis sira matura | kang rayi gya mundur aglis | sang rêtna nyandhak gandhewa | muni gêndhing Gonjang-ganjing ||

26. majêng marang ing têtarub | kèndêl nata lênggahnya ris | lajêng amênthang gandhewa | lumêpas ingkang jêmparing | sapêngarahira kêna | tugêl kang terong gêlathik ||

27. kang nginggil [nging...]

--- 182 ---

[...gil] mêksih gumantung | kang ngandhap tumibèng siti | gumêr suraking pawongan | mundur sang raja pinutri | muni sêsêg gêndhing niba | wusnya lênggah kursi gadhing ||

28. surak kèndêl gêndhing suwuk | kilèn sampun dèn dhawuhi | ganti majêng anyênjata | gupuh Nikèn Larasati | majêng nyandhak gandhewanya | muni gandrung angêrangin ||

29. praptèng têngah tarup sampun | lungguh nata silanya ris | lajêng mênthang langkapira | lumêpas ingkang jêmparing | kras kêndhone winêtara | kang terong gêlathik kêni ||

30. têbah bênêr bolong têrus | kèndêl jêmparinge mêksih | tumancêp satêngah gandar | nèng lesan terong gêlathik | surak wadya Madukara | mundur Nikèn Larasati ||

31. gêndhing sêsêg nulya suwuk | Dhêsthajumêna wotsari | ing raka lon aturira | kakang bok kasoran malih | anggèn paduka nyênjata | tugêl kang terong gêlathik ||

32. sêpalih mêksih gumantung | kang sêpalih tibèng siti | ngrika gènipun nyênjata | bolong jêmparinge mêksih | tumancêp satêngah gandar | kangbok ingkang kantun wasis ||

33. sang rêtna ngandika rêngu | ya wus narima wak mami | ingkang rong lesan kasoran | dhog pêking terong gêlathik | kari siji papungkasan | lesan rambut ingkang wuri ||

77. Pangkur

1. iku gone ingkang nyata | sor unggule ingsun lan Larasati |

--- [182v] ---

yèn wis padha manah rambut | lah wis sira matura | ing jêng rama ingkang rayi nulya mundur | sang rêtna nyandhak gandhewa | têdhak sangking kursi gadhing ||

2. majêng marang tarub têngah | parêng muni kang gêndhing Gondasuli | lajêng mênthang langkapipun | winawas gya lumêpas | angênèni tugêl ingkang lesan rambut | giyak sagunging pawongan | suraknya gumuruh atri ||

3. patang puluh alok kêna | mundur sangking tarub sang rajaputri | gêndhing sêsêg lajêng suwuk | parêng kèndêling surak | bangsal ingkang kilèn dhinawuhan sampun | gantya majêng anyênjata | Dananjaya ngandika ris ||

4. lah payo nuli majua | sun rewangi ngêdên dèn ngati-ati | kari siji manah rambut | Larasati gya nêmbah | nyandhak langkap mudhun sangking dènnya lungguh | majêng marang tarub rambat | muni kang gêndhing Mangunsih ||

5. lajêng mênthang langkapira | wus lumêpas jêmparingnya ngênèni | sigar ingkang lesan rambut | mêksih sênjatanira | kanthil-kanthil anèng lesan datan runtuh | giyak wadya Madukara | gumuruh suraknya sami ||

6. patang puluh alok kêna | mundur sangking tarub Kèn Larasati | gêndhing sêsêg lajêng suwuk | Radyan Dhêsthajumêna | sampun prapta ing raka nêmbah umatur | dhuh kangbok ingkang timbalan | ramanta kangjêng rama ji ||

7. myang raka Sri Padmanaba | kangbok kandhap anggènipun jêmparing | tugêl ingkang lesan rambut [rambu...]

--- 183 ---

[...t] | ngrika sigar kewala | kanthil-kanthil jêmparinge botên runtuh | kangbok kasor kaping tiga | inggih sampun kantun wasis ||

8. dhawuhipun kangjêng rama | kangbok kinèn lajêng umanjing puri | sampun wontên tamansantun | benjang Soma ing ngarsa | ingajêngkên panggih paduka pukulun | lan kakang mas Madukara | janji paduka wus kêni ||

9. botên kenging yèn selaka | duk miyarsa rêtna Wara Srikandhi | ingkang rayi aturipun | kagagas wiranging tyas | wus tan kêna sinayutan dukanipun | jaja bang mawinga-winga | ringas pasuryanirandik ||

10. ya wus kasor manah lesan | nanging mêksih ana kari sawiji | iya pasanggiriningsun | kang durung kalampahan | ngadu wulêding kulit tosing bêbalung | prang tandhing panah-pinanah | yèn nyata Si Larasati ||

11. bisa ngasorakên ingwang | sakarsane jêng rama sun lakoni | aja ingkang Soma ngayun | ing samêngko kewala | pan sandika sakarsane rama prabu | kinèn mawongan mêrana | yèn durung karuan yayi ||

12. luware punaginingwang | prang tandhingan lawan Si Larasati | angadu tosing bêbalung | yêkti ingsun lênggana | yèn pinaripêksa marang rama prabu | dhawuhkên duka maringwang | pira larane wong mati ||

13. lah ta wis sira matura | mring jêng rama mangkono atur mami | kang rayi sidhakêp jêntung | langkung mangkêling driya | amiyarsa kang raka timbalanipun |

--- [183v] ---

dadya matur angrarêpa | ragi sêndhu nanging ririh ||

14. dhuh kakang bok kadiparan | dene mawi pasanggiri nusuli | jangji ngajêng inggih namung | manah lesan têtiga | mangke têka mawi garêndhèl ing pungkur | nusuli gadhah panêdha | punagi dêdolan[3] pati ||

15. angajak panah-pinanah | ngadu tosing balung wulêding kulit | dede pabênan satuhu | pasanggirining krama | ingkang kados karsa paduka puniku | angajak panah-pinanah | singa tiwas angêmasi ||

16. ing ngrika măngsa sukaa | kangmas Madukara kang duwe sêlir | punapa ingkang binuru | upami nurutana | yèn paduka kang kasoran yêkti lampus | punapa ngrabèni bathang | kasora pun Larasati ||

17. kênèng panah yêkti pêjah | antuk bojo nanging kecalan sêlir | upamine kongsi sampyuh | têmbung kopar-kapiran | wus kelangan sêlir bakal bojo lampus | dhuh kakang bok kadang ingwang | dununge sêmbah ngong yêkti ||

18. apan botên wontên adat | putri adi kangbok cidra ing jangji | tan sae pinanggihipun | yèn kangbok anglajêngna | ing karsane kang kadya punika wau | kang mêsthi botên narima | kakang mas ing Jodhipati ||

19. lan pun Arya Gathutkaca | watak kau rêmêne gêdhag-gêdhig | kinarya mangkêl kang rêmbug | yêkti sangêt krodhanya | dhuh kakang bok wêlasa ing rama ibu | utawi dhatêng kawula | sang rêtna ngandika [ngandi...]

--- 184 ---

[...ka] wêngis ||

20. sira iku bocah apa | wong kinongkon têka dadak cariwis | măngsa mundura wak ingsun | têka ing aturira | yèn kasuwèn mêngko sun panah matamu | Rahadyan Dhêsthajumêna | myat dukane raka ajrih ||

21. mundur sarwi garundêlan | praptèng ngarsanira sang prabu kalih | ngaturkên saaturipun | ingkang raka sang rêtna | inggih dènnya nusuli panuwunipun | sri bupati ing Cêmpala | miyarsa duka tan sipi ||

22. jaja bang mawinga-winga | pan rinapu mring Prabu Harimurti | dhuh-dhuh paman aji sampun | dêduka marang putra | pun Srikandhi punika ing bekanipun | sae tinurut kewala | yayi Dhêsthajumêna glis ||

23. iya banjura kewala | pênjaluke iku yayi Srikandhi | kapriye wangsulanipun | kakangmu Si Janaka | Radyan Dhêsthajumêna tur sêmbah mundur | bangsal kulon sampun prapta | umatur saha wotsari ||

24. kangmas kawula dinuta | ing rakanta Sang Prabu Harimurti | dhawuhkên panuwunipun | inggih rayi paduka | kakang êmbok ing mangke nusuli atur | jêmparing lesan têtiga | asor mila kantun wasis ||

25. kakang bok sampun narima | ing kasore namung kantun satunggil | nênggih pasanggirinipun | kang dèrèng kêlampahan | ngabên wulêding kulit tosing bêbalung | prang tandhing panah-pinanah | lan bakayu Larasati ||

--- [184v] ---

26. yèn ngriku sagêt ngasorna | mring kakang bok sakarsanta nglampahi | sampun kang ginarwa tuhu | yèn botên nglampahana | kinaryaa juru dang juru panutu | dadosa èndhèl parêkan | siyang dalu anglampahi ||

27. nanging yèn dèrèng kantênan | kasoripun ing prang tandhing jêmparing | lan bakyu kang anèng pungkur | kakang bok sru lênggana | dhinaupkên lawan paduka pukulun | prasêtya datanpa krama | wadad praptèng nini-nini ||

28. upaminipun pinêksa | ing jêng rama yêkti lampu ngêmasi | lah punika aturipun | kados-pundi paduka | ing wangsulaning kangmas ingkang pinundhut | ing raka Sri Padmanaba | sagah lan botênirèki ||

29. satriya Andananjaya | duk miyarsa gumujêng dènira ngling | lah wis-uwis ariningsun | nora kudu akrama | dudu padon mangkono pamundhutipun | prang tandhing panah-pinanah | dhuh wis-uwis yayi uwis ||

30. mung pamitêna kewala | mring sang prabu ingsun mêtu saiki | sangking tamansari banjur | mulih mring Madukara | ing saduka-dukane manira suwun | lawan galap-gampil ingwang | aturna sang prabu kalih ||

31. apan wus karsaning dewa | ingsun durung jinodho lan sang putri | mulih isin wis sun pupus | Larasati duk myarsa | Rajaputri Cêmpala pamundhutipun | yayah kadya binêranang | tyasnya tan nêdya ngunduri ||

--- 185 ---

78. Durma

1. dhuh pangeran lamun mêkatên kewala | pamundhute sang putri | kawula pan sagah | inggih angladosana | sagêndhinge prang jêmparing | nadyan rukêta | inggih kula kêmbari ||

2. Dananjaya nolih wuri asru nyêntak | hus asu aja muni | cangkêmmu gumampang | mung mêkatên kewala | prang tandhing jêmparing wani | nadyan rukêta | ing aprang iya wani ||

3. ingsun nora kudu krama sangking sira | marga dêdolan pati | si calak nylêkuthak | aparsa soroh badan | maju kono boncah-bancih | bangkemu basah | ajur dening jêmparing ||

4. Larasati umatur nadyan ajura | sampun kula andhêmi | pan sakêthi merang | lamun kula mêdala | ngunthul sangking taman ngriki | luhung pêjaha | ing prang lawan sang putri ||

5. Dananjaya langkung kaku ing wardaya | binungkêm Larasati | iki cangkêm apa | dene mangap kewala | apa lambene dèn iris | marine mênga | lah wis payo dèn aglis ||

6. dhisik kana mêtu ing jaba mêrana | aja kèh sira pikir | wirang-wirang apa | apan ta dudu sira | ingkang nora sida rabi | isin lan wirang | iya wis sun andhêmi ||

7. dhuh wis uwis lah payo mulih kewala | Larasati ambêkis | nadyan kang tinantang | inggih dede paduka | marang sang raja pinutri | apan kawula | kang ingajak prang tandhing ||

8. praptèng pêjah pan inggih dede pangeran [pange...]

--- [185v] ---

[...ran] | kula ingkang ngêmasi | lamun padukarsa | kundur inggih kundura | kawula kantun pribadi | ngladosi ing prang | tandhing lawan sang putri ||

9. Dananjaya asru dènnya gablog jaja | sangking kakuning galih | putra ing Cêmpala | nêmbah asru turira | dhuh kakang mas kadospundi | dene gêrjêgan | bakayu wus nyagahi ||

10. têmah kangmas ngêkahi arsa dêduka | paran ta ingkang pêsthi | mangke tur kawula | Sang Parta èbêg ing tyas | ngandika sarwi ngesahi | măngsa-bodhoa | angur aja miyarsi ||

11. Larasati sigra matur inggih radyan | matura mring sang aji | yèn kula kang sagah | latah Dhêsthajumêna | inggih bakyu inggih-inggih | mangke kawula | matur marang sang aji ||

12. pan ing mangke kangbok ing panuwun kula | dika sipat jêmparing | wêwah kaul kula | lamun kangbok kasoran | sênadyan kadang pribadi | tyase tan kaprah | amangkêlakên ati ||

13. sampun wangsul Rahadyan Dhêsthajumêna | praptèng ngarsa sang aji | umatur tur sêmbah | sasolahe dinuta | yèn Larasati nyagahi | tinandhing ing prang | lan kang raka sang dèwi ||

14. wau kangmas sangêt-sangêt botên suka | nanging pun Larasati | dinukanan mêksa | majêng ing sagahira | prang tandhing sami jêmparing | nadyan rukêta | ing prang dipun kêmbari ||

15. sru gumujêng Sang Aprabu Padmanaba | iya banjurna yayi | mring bakyumu kana | lamun wus sinaguhan | iya [i...]

--- 186 ---

[...ya] mring Si Larasati | dènira karya | pasanggiri prang tandhing ||

16. nêmbah mundur Rahadyan Dhêsthajumêna | bangsal wetan wus prapti | ngarsane kang raka | alon ing aturira | dhuh kangbok dèn ngati-ati | pamundhut tuwan | pan sampun dèn sagahi ||

17. mring pun Larasati prang tandhing sênjata | sakarsanta ngladosi | dhuh kangbok tur kula | bok bubaran kewala | sampun mawi kêdhah-kêdhih | lamun paduka | lumuh-lumuh sayêkti ||

18. mring kakang mas kawula ingkang matura | yêkti tan dados runtik | saene punapa | ing wong dolanan pêjah | manah kawula kuwatir | lamun dènira | sagah pun Larasati ||

19. kadya wêsi dèn êluk-êluk tan kêna | sang dyah ngandika wêngis | dhasar wus sun sêdya | tandhing padha prawira | ing kana dhawuhana glis | gamêlan ingwang | ing mêngko yèn wus muni ||

20. ingsun mijil kana nuli nimbangana | mêtu gamêlan muni | ing prang nganggo padha | panah lesan kewala | kang rayi mundur wotsari | mring bangsal ingkang | kilèn wus dèn dhawuhi ||

21. Larasati lan sang rêtna parêng dènnya | ngrasuk kaprabon jurit | endhongnya sinandhang | ngiwa gandhewa samya | acancut singsêt mathinthing | pantês kalihnya | wangun putri prajurit ||

22. sang dyah mijil muni ingkang gêndhing Kapang | bangsal kilèn nimbangi | muni Sobrang barang | muni binarung surak | wus ayun-ayunan kalih | wangwang-winawang | ngiwa gandhewa sami ||

--- [186v] ---

23. sêdhêng dohe dènira mrih papanira | satibaning jêmparing | yayah kadya kêmbar | warnanya kang tandhing prang | kalihe ayu linuwih | lir Wilutama | tandhing prang lawan Ratih ||

24. sang aprabu kalih jêngkar dènnya lênggah | jumênêng satêpining | tarub dènnya mulat | myang sagung pra sêntana | pra dipati dhodhok sami | langkung mar-marnya | mulat kang arsa jurit ||

25. Dananjaya sèwu maras sèwu susah | tanbuh solahirèki | nora têgêl mulat | ingkang arsa tandhing prang | sakêthi sangking kuwatir | yèn ta sampuna | jrih ing Sri Harimurti ||

26. Larasati kadya linorot kewala | sinêndhal sangking wuri | myang sagung pawongan | lan wadya Madukara | kang surak sêdaya sami | arawat waspa | wau ta kang ajurit ||

27. sang dyah ngawe kinèn nuli dhinginana | Larasati nulya glis | mênthang langkapira | jêmparing wus lumêpas | tinangkis gandhewa gadhing | sang rêtna gêntya | jêmparing gya tinangkis ||

28. ing gandhewa lajêng mênthang langkapira | lumêpas kang jêmparing | lumarap cinandhak | tinikêl gya binuwang | gantya sang dyah anjêmparing | cinandhak kêna | tinikêl binuwang glis ||

29. parêng salin laras sarêng anyênjata | pur pupug sarêng sami | sênjata suh sirna | larasing kang warastra | kadya sasiringing thathit | marma kang samya | mulat tingkahing jurit ||

30. kalih samya wasise myang awasira | tan ana kang kasilip | wus dangu dènira | prang

--- 187 ---

lancaran sênjata | gênti nyandhak gênti tangkis | yèn parêng culnya | papak sami jêmparing ||

31. dangu-dangu kaledhon panangkisira | Rêtna Wara Srikandhi | gandhewanya pagas | sinipat ing sênjata | tumamèng jaja sang putri | kanggêg tan pasah | mung badhonge kang sêbit ||

32. langkung merang yayah kadi tanpanon rat | narik patrêmira glis | Larasati mulat | nimbangi sigra buwang | gandhewa patrêm tinarik | paran pinaran | kumêsar kang ningali ||

33. kalihira kantun gapyuke kewala | sigra Sri Harimurti | nyandhak mring sang rêtna | Sang Parta gurawalan | nyandhak marang Larasati | sapih kalihnya | ingundurakên aglis ||

34. sang kusuma gêrjêgan anjrit karuna | kang raka ngarih-arih | lah wis aja-aja | sêdhêng sêmene uga | ing wong ngluwari punagi | lamun luwihna | ilang manising putri ||

79. Dhandhanggula

1. pan kantaka sang raja pinutri | lajêng binêkta marang jro pura | pawongan gumêr tangise | bubar sêdaya sampun | samya mêdal sing tamansari | wau ta sang lir rêtna | sangêt pungun-pungun | wungunya sangking kantaka | sang dyah wangsul têdhak marang taman malih | kang ibu nulya prapta ||

2. gya ngrangkul ing putra ngandika ris | nini lakuningsun pan dinuta | ing wong tuwanira anggèr | anodhi mring

--- [187v] ---

sirèku | umatura ingkang sayêkti | ing mêngko ingkang dadya | pênjalukirèku | wus kêlakon sêdayanya | manah lesan miwah prang tandhing jêmparing | wus kêna jangjinira ||

3. nora kêna selak sri bupati | yèn wus dadya parênge tyasira | ing Soma ngarsa sidane | dhinaupkên sirèku | lawan kakangira Pêrmadi | ewadene yèn sira | nini bangêt lumuh | dhaup lan Si Dananjaya | wus tinanggung mring Sang Prabu Harimurti | ing kana narimanya ||

4. sang kusuma umatur wotsari | botên ewah ibu tur kawula | rumiyin dalah sêmangke | panêdha kawula mung | pasanggiri lesan jêmparing | mangkya wus kalampahan | inggih luwaripun | panêdhamba dhinatêngan | lesan panah miwah prang tandhing jêmparing | aturna ing jêng rama ||

5. botên wontên putri cidrèng jangji | sampun malih kang kinarya garwa | sênadyan inggih ginawe | garwa paminggiripun | sayêktine kula lampahi | kang ibu duk miyarsa | sang dyah gya rinangkul | ya mêngkono putraningwang | mendah baya ing mêngko sukaning galih | ramanira sang rêtna ||

6. wus karia anèng tamansari | ingsun matur mring sudarmanira | pramèswari mundur age | wangsul ngarsa sang prabu | pramèswari matur wotsari | saaturnya kang putra | sêdaya wus katur | sang nata sarêng miyarsa | langkung suka lajêng parintah mring patih | miwah marang kang putra ||

7. asanengga samêktaning kardi | panggihira [panggih...]

--- 188 ---

[...ira] sang kusuma lawan | satriya Madukarane | myang rêngganing têtarub | ing jro pura myang păncaniti | mangkana kang winarna | nênggih tamansantun | kusuma putri Cêmpala | lênggah anèng botrawi siniwèng cèthi | êmban inya dinuta ||

8. hèh ta biyang sebaa dèn aglis | iya mring wong agung Madukara | yèn parêng lêga galihe | abdine ingsun suwun | mring jro pura Si Larasati | ngladènana maringwang | praptèng Soma ngayun | sêparo pacaraningwang | papagêna iya mring Si Larasati | lan rong puluh pawongan ||

9. apan ika sêlire kêkalih | sasat garwa anggêpe ing priya | nikèn ban sandika ture | sangking ngarsa wus mundur | lawan upacara sêpalih | pawongan kang ambêkta | wau kang winuwus | satriandananjaya |[4] nèng pakuwon duk lênggah lan Larasati | Sêmar Bagong nèng ngarsa ||

10. kagyat mulat pawongan kèh prapti | gumarêdêg sartanira bêkta | pacara raja kaputrèn | nikèn ban gya tumundhuk | praptèng ngarsa matur wotsari | gusti lampah kawula | dinuta pukulun | ing ari sang rêtnaning dyah | pan anyuwun abdinta Kèn Larasati | tinimbalan mring taman ||

11. ngladosana ing ari sang dèwi | ngantos sapraptaning ari Soma | punika upacarane | kang sêpalih pukulun | pinêthukkên abdinta gusti | sampun kuciwèng marga | mangke lampahipun | Dananjaya [Dananja...]

--- [188v] ---

[...ya] mèsêm ing tyas | nolèh wuri sarwi angandika aris | sirèku tinimbalan ||

12. mring gustimu sang raja pinutri | kaya ngapa kang dadi turira | Larasati tur sêmbahe | pintên-pintên pukulun | sinaruwe marang ing gusti | mugi tuwan paringna | Sang Parta lingnya rum | iya dèn bisa kewala | angladèni sun karya patiba sampir | nuli sira dandana ||

13. hèh Sucitra iringna pribadi | arinira lakune nèng marga | mungna lan jajaran bae | aja anganggo tandhu | pira dohe ing tamansari | Sucitra tur sandika | Larasati sampun | nêmbah mundur sangking ngarsa | Dananjaya têdhak angatêr ing kori | ningali lampahira ||

14. Larasati pinayungan putih | ginarêbêg rong puluh pawongan | sêkawan bêktane dhewe | nênggih parêkanipun | Sang Kusuma Banoncinawi | pan lare sêsêngkêran | warnanya yu ayu | binêktakkên mring Cêmpala | anèng ngarsa wor pawongan ingkang sami | angampil upacara ||

15. jajarane waos wolu sisih | mantri patang puluh wurinira | Arya Sucitra tindhihe | adhangah apêpayung | ing samarga-marga pan dadi | tontonan lampahira | têpining marga gung | jêjêl tan kêna piniyak | jalu èstri ting balêbêr ingkang sami | akèh tinggal pakaryan ||

16. tilar jăntra ingkang lagi ngantih | kang lagya dang atilar dang-dangan | kang ngliwêt tinggal kêndhile | ingkang ngangsu tilar jun | kang nusoni [nu...]

--- 189 ---

[...soni] atinggal bayi | kêmbêne kuleweran | nora ketang-ketung | susune sinăngga ngasta | pan kasusu pêrlu dènira ningali | kang sawênèh wanudya ||

17. ngêmban anak dènira ningali | sapraptane pinggiring dêdalan | gumuyu ngliling anake | milua bapakamu | yèku ingkang pêpayung wilis | ana kang nyablèk anak | lah milua gupuh | iya marang ibunira | kang ginarbêg nèng ngarsa pêpayung putih | pêngantèn ngêndi baya ||

18. dene dharat lumaku sarimbit | eman-eman pêpantêse ika | nunggang jaran lanangane | wadone nunggang tandhu | ingkang wêruh alon nauri | dudu pêngantèn anyar | iku patihipun | satriya ing Madukara | kang dèn iring iku garwane paminggir | kang dèn adu nèng taman ||

19. manah lesan rambut dhoging pêking | terong gêlathik sang dyah kasoran | iki ingsun wruh parêke | iya nora sri gunung | nyata lamun ayu linuwih | sairib lan sang rêtna | ing pasêmonipun | iku gumyahing pawarta | palihane kusuma Banoncinawi | anake Ăntagopa ||

20. juru sawah ing Madura nguni | kang anggadhuh mring Wara Sumbadra | miwah ing raka kalihe | Sri Baladewa Prabu | myang sinuwun ing Dwarawati | anake Ăntagopa | namung roro iku | Patih Udawa kang tuwa | wuragile yèku Nikèn Larasati | nanging panduganingwang ||

21. dudu Ăntagopa kang nètèsi | kaya [ka...]

--- [189v] ---

[...ya] mambu têdhaking kusuma | sun sawang ana tèmpèle | iya kêkuwungipun | lir tranggana angingkis latri | layak sang dyah kasoran | prang tandhing lan iku | galak ulate wus padha | lan sang rêtna pawakan ramping tarincing | pantês wantêring driya ||

22. tan wus wuwuse kang nêningali | alam-lamên samya ngalêmbana | mangkana prapta lampahe | Kèn Larasati sampun | lajêng manjing ing tamansari | wangsul Radyan Sucitra | lan sakancanipun | wau ta sajroning taman | sang kusuma wus têdhak sangking batrawi[5] | mêthuk ing praptanira ||

23. Larasati ginarbêg ing cèthi | pan kinanthi marang nikèn êmban | sang rêtna gupuh angawe | Larasati tumundhuk | praptèng ngarsa mêndhak wotsari | sang dyah angrangkul sigra | sarwi ngandika rum | lah ta yayi basaningwang | marang sira sun ambil kadang sayêkti | iya kadang taruna ||

80. Sinom

1. iya milu raganingwang | mring kangbok Banoncinawi | pamundhute marang sira | ingakên kadang sayêkti | lir tunggal yayah bibi | dhêdhasar palihanipun | ayya sira bêbeda | panganggêpira mring mami | lawan marang kakang bok gawenên padha ||

2. dene sagung kaluputan | ingkang wis kalakon yayi | padha binuwang kewala | salin mikir ingkang kari | gone bakal ngladèni | yèn sêlamêt marang kakung | ingsun yayi tuduhna | kang dadi [da...]

--- 190 ---

[...di] wadining laki | lan kang dadi parênge iya wêruha ||

3. Larasati matur nêmbah | dhuh gusti botên kuwawi | kang abdi yèn nampènana | pangandika sang rêtna di | dènnya dhawuhkên ing sih | dasihe karsa pinundhut | kadang dede sawawrat | mila-mila trahing abdi | nèng dêlahan dawêge mung ngèstupada ||

4. ing gusti sang rêtnaning dyah | kusuma Wara Srikandhi | langkung rêsêping wardaya | myarsa ture Larasati | mèsêm ngandika aris | yayi sun tanya satuhu | lawase pirang căndra | sira winulang jêmparing | mring jêng paran sêmono ing wignyanira ||

5. Larasati matur nêmbah | inggih namung kalih ari | wontên ing ngriki kewala | sarêng dhawuh sang retna di | mundhut patiba sampir | rakanta pamulangipun | ingkang kinarya lesan | waluh bokor gêng sakêndhil | têbihipun namung tigang dasa tindak ||

6. punika wis-awis angsal | anggèn kawula jêmparing | ni êmban ngungun kalintang | wingi kala angladosi | ing gusti sang rêtna di | lesan wontên tamansantun | sêrambut tan nyupêna | lesan kalih dènnya kenging | mila sarêng pêpungkasan lesan rema ||

7. kawula kang sampun angsal | ing pamawas langkung têbih | sadhêpa sangking ing lesan | dumadak ingkang jêmparing | minggok mara pribadi [pri...]

--- [190v] ---

[...badi] | mring lesan rema tumundhuk | kanthil-kanthil tan rêntah | kados-kados dèn japani | jêmparinge gusi mring raka paduka ||

8. dene graita lir jalma | mara mring lesan pribadi | sang rêtna dupi miyarsa | gumujêng sarwi gablogi | gêgêrnya Larasati | suthik têmên sira iku | lamun ingaran wignya | bojone ingkang kinardi | aling-aling pan dèn aranana guna ||

9. măngsa dadak wong amanah | iya nganggo dèn japani | gumêr gujênge pawongan | sêdaya rêmên ningali | marang Kèn Larasati | gandês luwêsing pamuwus | wasising pasang cipta | ing têmbung manis patitis | cinarita kusuma putri Cêmpala ||

10. yayah kasok ing tyasira | sihira mring Larasati | tan kêna sah sanalika | kinapithing rina wêngi | dhahar sare anunggil | nèng tilam sêkar akumpul | praptane ari Soma | jaba jro samêkta sami | ing sauparêngganira mawi karya ||

11. rêroncène tan winarna | cinêndhak ramening kardi | rarênggan sang pinêngantyan | wus pinanggihakên kalih | Sang Parta lan sang putri | sinêmbahkên rama ibu | Sri Bupati Cêmpala | lan Sang Prabu Harimurti | pra sêntana para putra pra dipatya ||

12. nutug suka-parisuka | jaba jro sukanya ngênting | samya pyaboga drawina | kêramène siyang ratri | miwah sajroning puri | sang pêngantyan kalihipun [kalih...]

--- 191 ---

[...ipun] | rêsêping pagujêngan | rakêting kêramèn sami | Larasati kang dadya sasêdhêpira ||

13. bisa ambukani suka | dhèmês ing pangucap manis | kakênan tyasnya sêdaya | jro pura myang pramèswari | asih mring Larasati | rêsêping galih rumasuk | yayah gènira yoga | mangkana praptaning ari | catur dina Sri Krêsna sampun anduta ||

14. Radyan Arya Gathutkaca | ingkang tinuduh dhingini | tur uninga mring Ngamarta | dadose lampahirèki | radyan amung pribadi | mêsat ing gêgana gayuh | wadyanira tinilar | ing wuri samêkta sami | enjang badhe budhale narendra Krêsna ||

15. angundhuh sang pinêngantyan | ing dalu datan winarni | injingira wus samêkta | Sri Padmanaba wus pamit | miwah pêngantèn kalih | nêmbah marang rama ibu | Radyan Dhêsthajumêna | nênggih kang kinèn umiring | mring Ngamarta lan sêparo pra dipatya ||

16. panganjur têngara budhal | wil bala ing Pringgadani | Rahadyan Brajawikalpa | ingkang anindhihi baris | umyang kêndhang saruni | ing wuri ingkang sumundhul | wadyabala Cêmpala | pra dipati anindhihi | munggèng wuri Rahadyan Dhêsthajumêna ||

17. munggèng rata nawa rêtna | nulya wadya Dwarawati | Radyan Arya Wrêsniwira | ingkang anindhihi baris | nulya upacarèstri | jêmpana ingkang sumambung | titihannya [titiha...]

--- [191v] ---

[...nnya] sang rêtna | prajurit ingkang jajari | wolung dasa prajurit kapraboning prang ||

18. wadyabala Madukara | ingkang sumambung ing wuri | Sri Maha Narendra Krêsna | lawan ingkang rayi nunggil | nèng jroning rata manik | nulya wuri kang sumambung | mungkasi wuri pisan | wong agung ing Judhipati | mandhi gada dharat lan sawadyanira ||

19. samarga dadi tontonan | lampahing baris tulya sri | sabên saupacara bra | sagung ingkang pra dipati | ingkang samya nindhihi | pangkat-pangkat lampahipun | prapta jawining kitha | wus lêpas lampahing baris | kari tistis nêgari Cêmpalarêja ||

20. singga koncatan sêsotya | kunêng kang mêksih nèng margi | gantya ingkang winurcita | satriya ing Pringgadani | kang dinuta dhingini | margèng gêgana prapta wus | nêgari ing Ngamarta | tumamèng byantara aji | ngraup pada rinangkul lungayanira ||

21. wus kinèn lênggah nèng ngarsa | rahadyan matur wotsari | lamun dinuta kang uwa | Sang Aprabu Harimurti | kinèn atur udani | raharjaning lampahipun | marang nagri Cêmpala | dhawuhing pangapura ji | mring kang paman linajêngakên kewala ||

22. pinaringkên putrinira | ing têmah dadosing jurit | lan Prabu Jungkungmardeya | miwah duk nèng tamansari | dènnya lesan jêmparing | praptèng prang tandhinganipun | wus katur sêdayanya | sasolah tingkahirèki [tingkah...]

--- 192 ---

[...irèki] | nèng Cêmpala tan wontên kang kakurangan ||

23. pukulun sapêngkêr amba | rakanta ing Dwarawati | budhalan sêdayanira | sangking Cêmpala nêgari | sang prabu duk miyarsi | mèsêm ing tyas sigra dhawuh | mring Nangkula Sadewa | miwah marang pramèswari | asanengga samêktaning mawi karya ||

24. badhe pêngantèn praptanya | kusuma Banoncinawi | wus kalilan kundurira | sanengga dalêmirèki | dènnya badhe nampèni | mring pangantèn kunduripun | Madukara Ngamarta | sanengganira ing kardi | wus samêkta antara ing tigang dina ||

25. rawuh kang sangking Cêmpala | Sang Aprabu Harimurti | ngambah rêratan nêgara | tinata lampahing baris | sagunging pra dipati | ing sapangkat-pangkatipun | miwah para sêntana | sabên upacaranya sri | ingkang nitih rata myang kang nitih kuda ||

26. busêkan wadya sapraja | kayungyun tyasira sami | ing rawuhe gustinira | satriya Madukara di | suka-sukanya ngênting | dene nguni angkatipun | marang nagri Cêmpala | sapraja nawung prihatin | bokmênawa gustine manggih dêduka ||

27. satêmah rawuh raharja | malah-malah boyong putri | Wara Srikandhi kabêkta | marma sukanya tan sipi | yayah kadya punagi | tyasing kang wadyabala gung | jêjêl têpining marga | jalwèstri kang nêningali | pan kasmaran rawuhe ing Gustinira ||

81. Asmaradana

1. tan wus sukanya [su...]

--- [192v] ---

[...kanya] kang sami | punagi ing gustinira | sangking kayungyun rawuhe | miwah srining lampahira | ingkang sangking Cêmpala | cinêndhak sadaya sampun | praptèng ngalun-alun samya ||

2. wadya gung anganan ngering | aminggok tata barisnya | umyung gumuruh swarane | Sang Aprabu Yudhisthira | wus mijil pagêlaran | jêmpana ing praptanipun | linajêngakên mring pura ||

3. rawuh Prabu Harimurti | lan satriya Dananjaya | têdhaknya sangking ratane | anèng têpining têratag | Sang Prabu Yudhisthira | mring raka sigra tumundhuk | ngrarêpa nyandhak astanya ||

4. sarwi mèsêm sêsmitaning | atur raharjaning lampah | Sri Krêsna latah gujênge | kêrasa larasing karsa | dènnya sarèh sumarah | mring Cêmpala pasrahipun | sapaekanira kêna ||

5. pangancase nora sisip | dènnya mirapêt ngarênggang | gumrèwèl kêna putrine | wus samya kêkanthèn asta | aris ing lampahira | pra sêntana gêrbêg pungkur | sapraptanirèng jro pura ||

6. tata lênggahira sami | anèng madyaning pandhapa | wus aglar sêsaosane | asrining kang pasunggatan | tan ilang tinanyakna | samya dhaharan anutug | miwah sang narpadayita ||

7. adhaharan lan kang rayi | luwar sangking ing sungkawa | Kèn Larasati sagêde | mêngakakên lawang suka | gung karya pagujêngan | cucude manis marèsmu | gumujêng ingkang parêkan ||

8. kang anèng [a...]

--- 193 ---

[...nèng] ing păncaniti | pra dipati tinimbalan | angladosi ing karamèn | wadya gung wus sinêgahan | tan wonten kakurangan | gumuruh ing alun-alun | cinatur ing tigang dina ||

9. Sang Aprabu Harimurti | dènnya mong sukaning driya | mring kang rayi sêdayane | tan pêgat drawinanira | suka anutug suka | sawusira tigang dalu | anèng nêgari Ngamarta ||

10. Prabu Padmanaba pamit | kundur marang prajanira | budhal sawadyabalane | miwah putra ing Cêmpala | Rahadyan Gathutkaca | budhalan sawadyanipun | mantuk marang prajanira ||

11. nulya injingipun malih | satriya Andananjaya | sampun linilan pamite | kundur sarta lan kang garwa | marang ing dalêmira | kang umiring lampahipun | Radyan Nangkula Sadewa ||

12. ing samarga mêksih dadi | tontonan ing lampahira | tan wus sukane wadyakèh | lam-lamên ing gustinira | cinêndhak srining marga | ing Madukara prapta wus | têdhaknya sangking Cêmpala ||

13. kusuma Wara Srikandhi | Larasati tan kêna sah | kinanthi kiwa astane | kusuma Wara Sumbadra | jumênêng paringgitan | Wara Srikandhi tumurun | nêmbah anungkêmi pada ||

14. cinandhak astanira glis | kinanthi binêkta minggah | samadyaning dalêm gêdhe | Larasati mêksih dènnya | datan sinungan pisah | pinêthèn dènira lungguh | wuri ragi keringira [kering...]

--- [193v] ---

[...ira] ||

15. Sulastri munggèng wurining | gustinira sang kusuma | kapara ragi kanane | aglar sagunging pawongan | Rêtna Wara Sumbadra | mèsêm angandika arum | hèh yayi putri Cêmpala ||

16. ingsun pasrah ing sirèki | jroning dalêm Madukara | tampanana saisine | lawan sapawonganira | sira kang bakonana | aja sumêlang maringsun | lair batin wus narima ||

17. momong mring sutanirèki | lan ngawat-awati sira | iya têka wuri bae | barang parintahing priya | sira kang nadhahana | ingsun darma dadi sêpuh | namung titip bocahira ||

18. Si Sulastri Larasati | kanthinên nèng wurinira | amung yèn ana lupute | dèn agung aksamanira | miwah wêwulangira | kêrana bocahirèku | loro pisan pan ugungan ||

19. durung pati dipun pêrdi | ing trêpsilaning wanudya | marma tindaking tanduke | kurang trêpsilaning krama | mung wanine kewala | nanging yayi lothung-lothung | kanthinên wuri kewala ||

20. Sulastri lan Larasati | myarsa linge gustinira | mèsêm tumungkul kalihe | miwah sagunging pawongan | mèsêm tumungkul samya | putri Cêmpala anjêtung | kakênan tyasira kadya ||

21. rêsêp runtuh tibèng siti | barêbêl mijil waspanya | èstu karuna ature | dhuh sang dewaning wanudya | kangbok gusti kawula | sêrambut pinara sèwu | botên [bo...]

--- 194 ---

[...tên] andarbèni cipta ||

22. kumawawa ambawani | kadya ingkang pangandika | ing nguni dêlasan mangke | praptamba ing Madukara | mung nêdya ngèstupada | mring paduka nut ing tuduh | kadya yayi kalihira ||

23. Sulastri lan Larasati | ngamping-ampingi paduka | sorana dèn têmah layon | lamun gadhahana cipta | lyan sangking sapunika | Wara Sumbadra lingnya rum | witning lamun mangkonoa ||

24. prasêtyanta yayi dèwi | nêdya ngambil kadang tuwa | marang ingsun lamis bae | yèn sira tan nampanana | marang ing pasrah ingwang | yèn anggêp ingsun satuhu | yayi dèwi marang sira ||

25. kadang sayayah sabibi | praptèng don aja sulaya | lêbur luluha wong roro | angladèni marang priya | duk sira durung prapta | iya bocahira iku | karo pisan kang sun karya ||

26. aling-aling anampani | marang parintahing priya | ingsun jangkung wuri bae | ing mêngko wusananira | wajibe ingkang dadya | wêrana ling-aling ingsun | rajaputri ing Cêmpala ||

27. sumungkêm ing pada kalih | dhuh kangbok inggih sandika | anglampahi sapakène | lêbura awor lan kisma | sêrambut tan suminggah | mangkana pawonganipun | babêktan sangking Cêmpala ||

28. kawan dasa dongong sami | mulat ing Wara Sumbadra | lan myarsa pangandikane | kadya tumètèsing kilang | jawil-jinawil samya | dene mau ingsun [ing...]

--- [194v] ---

[...sun] dulu | warnane babag kewala ||

29. lawan gustiku sang putri | mung kacèk luruh lan ladak | mêngko basa suwe-suwe | ayune sangsaya prapta | miwah mêmanisira | cahyane gumêrmêt muncul | kêkuwunge kang wêdana ||

30. ngasorkên rêsmining sasi | soring wiyat ngêndi ana | putri kang kaya mangkono | sandhinge nauri samya | mendah sira mulata | nguni duk pêngantènipun | karêngga dening busana ||

31. ingayap ing para putri | ayune mijil sêdaya | myang sêsêdhêp mêmanise | kang sinimpên kabèh prapta | kalumuding sarira | cahya kêkuwunge rawuh | kang sinimpên kabèh prapta ||

32. jro kêdhaton Dwarawati | sasat rinênggèng markata | para putri surêm kabèh | kang dadya pangarihira | garwa Yyang Kamajaya | wartane guruning ayu | apsari ngendrabawana ||

33. ingkang aran Dèwi Ratih | suprandene nora bisa | ngasorake putri kuwe | ing warna miwah cahyanya | malah-malah kapara | Dèwi Ratih kari luruh | kurang pucunging wanudya ||

Sêmbadra Larung[6]

82. Pocung

1. tan winuwus wuwuse kang samya muwus | pawongan Cêmpala | idung-idungên prasami | ngalêmbana mring Dèwi Wara Sumbadra ||

2. ya ta wau kang karamèn pêndhapa gung | Rahadyan Arjuna | nyunggata ing ari kalih | nênggih Radyan Nangkula lawan Sadewa ||

3. pan sêdalu dènira bujana [bu...]

--- 195 ---

[...jana] nutug | wadya Madukara | prajurit kang para mantri | pra prawira sukanya anutug suka ||

4. dènnya mêntas ungguling prang gustinipun | lajêng dènnya krama | kusuma Wara Srikandhi | ingkang măngka boyongan kabêktanira ||

5. injang Radyan Nangkula Sadewa sampun | kundur dalêmira | kang kantun kêramèn mêksih | cinarita satriya Andananjaya ||

6. langkung suka mulat ing garwa kang sêpuh | dene wus tan ana | labête rênggêting galih | nênggih dènnya nampèni putri Cêmpala ||

7. panganggêpe nora măntra lamun maru | wus saingga kadang | tunggil sayayah sabibi | miwah putri Cêmpala tansah sêmbahnya ||

8. marang Wara Sumbadra ing sungkêmipun | anrus ing wardaya | luwih sangking ibu sori | lêbur luluh sapakone linampahan ||

9. wus pinatah sang dyah pasareanipun | kamar wetan |[7] kusuma Banoncinawi | kamar ingkang kilèn pasareanira ||

10. Larasati Sulastri samya sih lulut | mring putri Cêmpala | basanipun sami gusti | nanging putri Cêmpala yayi basanya ||

11. kalihipun pan ingakên kadang tuhu | marmanya sih samya | runtut datan walang-ati | dene sungkêmira mring Wara Sumbadra ||

12. tiga lair batine kadya mring ibu | dènira mrih gungan | nanging ing batin anggusti | luwih sangking wong agung ing ajrihira ||

13. tuhu lamun winong-wong ing jawata gung | Rahadyan Arjuna |

--- [195v] ---

punjul samining dumadi | sinatriya wibawa ngluwihi raja ||

14. lamun nuju siniwi dening para rum | garwa kalih jajar | tan têbih ing kanan kering | munggèng kanan kusuma Wara Sumbadra ||

15. Rajaputri Cêmpala nèng keringipun | Larasati ngarsa | jajar kêlawan Sulastri | ngêpalani garwa paminggir sêdaya ||

16. kawan dasa pêpingitan ayu-ayu | andhèr wurinira | pawongan parêkan cèthi | êmban inya wurining garwa kalihnya ||

17. Larasati Sulastri pêpurunipun | marang ing rahadyan | tan măntra garwa paminggir | luwih sangking puruning garwa kalihnya ||

18. anjiwita nyiwêla wêntisnya purun | lamun pagujêngan | bêkis gablog maleroki | angosoa ing atur purun kewala ||

19. duk sêmana radyan putra yuswanipun | sampun tigang warsa | sêdhêngnya ambêbêlêri | mring kang ibu gungane kaliwat-liwat ||

20. anggêgêndhil nèng êmbanan siyang dalu | kinanthi tan arsa | mring Sulastri Larasati | miwah marang kang ibu putri Cêmpala ||

21. sinaputan sabarang dolananipun | budine sangsaya | kang jinaluk salin-salin | kang wus ana tinampik jaluk tan ana ||

22. ingkang rama wêlas ing garwa kêlangkung | gung pêparèng wana | misaya kidang myang kancil | jaring pêksi jontrot mikat masang kala ||

23. lamun dalu kundur injing mring wana gung | tan amawi bala | mung lan panakawan kalih | malah asring [a...]

--- 196 ---

[...sring] sipêng sare anèng wana ||

24. kunêng ingkang têdhak anggung mring wana gung | gênti kang winarna | nênggih Ngastina nêgari | Prabu Suyudana kang tansah sungkawa ||

25. dening Arya Burisrawa icalipun | nguni sakundurnya | sangking nagri Dwarawati | sipêng wana ing dalu nis kesahira ||

26. ingupaya praptèng mangke dèrèng pangguh | Kurawa Ngastina | prajurit myang para mantri | kesah dhatêng ingkang samya angupaya ||

27. nora nana ingka[8] antuk wartanipun | marma sru sungkawa | kagagas meranging galih | marang ibu myang rama natèng Mandraka ||

28. miwah lingsêmira marang garwanipun | Rêsi Dhanyang Durna | tansah binobot ing gusti | aturipun lamun ing tawang kawula ||

29. ujêr trahing kusuma rêmbêsing madu | wijiling atapa | prasêtyane dèn antêpi | lamun botên katêkanan brangtanira ||

30. merang mantuk suka matiyèng wana gung | ingkang wus sanyata | kêpati dènnya bêk pati | yèn kusuma malah dados tapanira ||

31. anglampusa sayêkti yèn botên lampus | jêr rinêksèng dewa | prayogi tuwan nimbali | mring rakanta adipati ing Ngawăngga ||

32. pinundhutan budine ingkang satuhu | sayêkti tan kewran | rakanta Ngawănggapati | angupaya icale pun Burisrawa ||

33. Narapati Karna ing wiweka putus | ajur-ajèr bisa | măndraguna sura sêkti | wicaksana sumbaga pratamèng baya ||

34. yèn dèn agal kewala [ke...]

--- [196v] ---

[...wala] datan kêpangguh | icale rayinta | pinêndhêt ing jawata di | kêdah-kêdah dèn upaya wong kang guna ||

35. Prabu Suyudana mituhu turipun | sigra kèn amatah | caraka marang Sangkuni | kang nimbali marang Dipati Ngawăngga ||

36. mawi sêrat dutanya lumêksana wus | prapta ing Ngawăngga | sêrat katur ing dipati | tinupiksa surasane kang nawala ||

37. animbali Narapati Karna gupuh | angundhangi bala | siyaga kaprabon jurit | wus samêkta budhal sangking prajanira ||

38. tan winarna ing marga lampahira wus | prapta ing Ngastina | kèndêl anèng păncaniti | katur marang Sang Aprabu Suyudana ||

39. Adipati Ngawăngga ing praptanipun | lajêng tinimbalan | manjing salêbêting puri | Nata Karna tyasira andhandhang karya ||

83. Dhandhanggula

1. kèrit marang Ki Arya Sangkuni | lêbêti Narapati Karna |[9] lan Rêsi Durna barênge | têtiga prapta sampun | jroning pura byantara aji | ingancaran wus samya | tata lênggahipun | ing samadyaning pandhapa | Prabu Suyudana angandika aris | yayah kadya ngrarêpa ||

2. sarawuhe kakang adipati | ing Ngastina katuran pambagya | dene ta enggal lampahe | wingking sami rahayu | Nata Karna dhêku turnèki | panakrama paduka | kêlangkung kasuwun | ing wingking inggih raharja | marma inggal ing lampah sarêng nampèni | ing sêrat [sêra...]

--- 197 ---

[...t] padukendra ||

3. lajêng budhal sakaprabon jurit | bokmênawi ngriki wontên karya | dènnya nimbali ge-age | ing tyas kêlangkung gugup | Prabu Suyudana lingnya ris | botên lêpat ing cipta | apan ta satuhu | langkung gêngnya ingkang karya | ingkang dados lampahe kakang dipati | sruning tikbra kawula ||

4. aprakawis ing icalirèki | rayi paduka pun Burisrawa | dèrèng kantênan wartane | ing pêjah gêsangipun | rayi-rayi paduka ngriki | Kurawa saha bala | sêdayanya sampun | kula sêbar angupaya | praptèng mangke tan wontên kang antuk warti | tangèh lamun manggiha ||

5. mila langkung sungkawaning galih | kadi-kadi arsa ngawakana | kawula ngupaya dhewe | sangking meranging kalbu | mring jêng rama myang ibu sori | angraos lamun tiwas | gèn kula minantu | lan botên bêtah miyarsa | ing sambate arinta bok Banuwati | mila age kawula ||

6. angaturi ing kakang dipati | rèhning sami ing kawoganira | kadospundi ing karsane | Rêsi Durna sumambung | pan saèstu anak dipati | tan kenging ginagampang | mênggah icalipun | arinta pun Burisrawa | apan sawêg dewane ingkang ngalingi | lamun ingkang ngupaya ||

7. sagung ari-arinta ing ngriki | sagêdira mung agal kewala | kirang guna myang sêktine | wiwekaning tyas suwung | sangking pundi sagêde panggih | ing wartane kewala | măngsantuka catur | sarate

--- [197v] ---

ingkang ngupaya | ing icale pun Burisrawa sayêkti | manungsa ingkang guna ||

8. coba punika ingkang ngulati | rayi paduka Nata Pandhawa | sayêkti gumlèthèk bae | pinanggihe gènipun | Nata Karna gumujêng myarsi | lah ta paman punapa | titahing Yyang Guru | namung Pandhawa kewala | ingkang sami sinerenan guna sêkti | punapa ing Ngastina ||

9. kadang kula ing salah satunggil | botên wontên ingkang sinerenan | ing guna miwah kasêktèn | nambungi sang aprabu | mila yêktos kakang dipati | sapunika katingal | cabar tiwasipun | rayi paduka sêdaya | namung grubyug kewala kang dèn sagêdi | marma yèn tan wontêna ||

10. pitulunge kakang adipati | pan kalajêng otêr ing Ngastina | pun Burisrawa icale | paduka kang katêmpuh | Nata Karna aturira ris | yayi Prabu Ngastina | sampun walang-kalbu | icale pun Burisrawa | kang ngupaya inggih kawula pribadi | kalamun têksih gêsang ||

11. saênggone sayêkti kêpanggih | pun Burisrawa dening kawula | mung paringa kanthi bae | ingkang kawula suwun | rayi tuwan ing Banakêling | pun Arya Jayajatra | lawan malihipun | arinta pun Kartamarma | sakadange sêlawe kaprabon jurit | sangking tangguh kawula ||

12. kadi-kadi botên anêbihi | pun Burisrawa panggenanira | pan mêksih

--- 198 ---

anglintêr bae | sakiwa têngênipun | ing Ngamarta kang dèn pêraki | karana dènnya kesah | brangtanya dèrèng wus | dhatêng pun Wara Sumbadra | marma ingkang badhe kawula sak-asik | kiwa têngên Ngamarta ||

13. wana-wana miwah wukir-wukir | jroning praja pan kawula nugma | ngambah dede jajahane | èwuh-aya satuhu | marma kêdah kaprabon jurit | botên kuciwèng lampah | yèn manggih pakewuh | saksampuna asamêkta | Dhanyang Durna miyarsa gumuyu bêlik | angrangkul mring dipatya ||

14. lah punika kaotipun ugi | pintên kèhe Kurawa Ngastina | satunggal tan wontên darbe | panggraita ing kalbu | ingkang kadya anak dipati | Sang Prabu Druyudana | angandika arum | lamun kakang adipatya | sihing ari arsa nindaki pribadi | kados lamun kêpanggya ||

15. hèh ta paman dhawuhana aglis | sutanira yayi Jayajatra | Si Kartamarma sêdene | sêlawe kadangipun | dèn samêkta ingkang umiring | marang kakang dipatya | kaprabon prang pupuh | ki patih matur sandika | Adipati Ngawăngga umatur aris | yèn sampun kang timbalan ||

16. tuwan kantun sukarja ing wingking | pan kawula pangkat binjang-injang | mugyantuka pangèstune | ngandika sang aprabu | lah ta inggih kakang dipati | mugi-mugi nuntêna | ing pinanggihipun | arinta pun Burisrawa | pan kawula jumurung puja sêmèdi |

--- [198v] ---

raharjanirèng lampah ||

17. wusnya têlas dhawuhing nêrpati | Nata Karna Sangkuni lan Durna | têtiga sarêng wêdale | sang prabu angêdhatun | pan pinêthuk ing pramèswari | nungsung warta jinarwan | Karna praptanipun | tinuduh parêng budhalnya | angupaya marang icale kang rayi | kanthi Si Jayajatra ||

18. kadang slawe kang samya umiring | pangiride Radyan Kartamarma | kapraboning prang lakune | kang garwa sukèng kalbu | duk miyarsa timbalan aji | kunêng sajroning pura | ing jawi winuwus | Dipati Ngawăngga lawan | Jayajatra Kartamarma para ari | sêlawe kang Kurawa ||

19. wus sumêkta sakaprabon jurit | lajêng budhal sangking ing Ngastina | ginêlak bala lampahe | swaranira gumuruh | tan winarna lampahing margi | cinêndhak sampun prapta | nênggih lampahipun | wana jajahan Ngamarta | tapêl watês lawan Ngastina nêgari | kèndêl Narpati Karna ||

20. masanggrahan madyaning wanadri | Jayajatra lawan Kartamarma | wus samya nyêbar balane | nêlasak ing wana gung | para mantri Ngawăngga sami | sumasak jroning kitha | miwah dhusun-dhusun | kunêng Kurawa kang lagya | akêkuwu nèng wana gantya winarni | Rahadyan Burisrawa ||

21. cinarita sakundurnya nguni | sangking Dwarawati lan Kurawa | sipêng wana sêdayane | lajêng kesah ing dalu | ngilang manjing ing jurang trêbis | sapurug tanpa sêdya | nut paraning suku [su...]

--- 199 ---

[...ku] | tan etang pringganing marga | nasak wana mudhun jurang minggah wukir | dèn pêpati raganya ||

22. pan kalunta-lunta sampun lami | lampahira putra ing Mandraka | kasasar ing alas gêdhe | wana gung liwang-liwung | kayangane Sang Yyang Pêrmoni | nênggih Bêthari Durga | Setragăndamayu | apan wana Pêngalapan | gèn drubiksa jalma mara jalma mati | radyan kèndêl lampahnya ||

23. anèng satêlêngirèng wanadri | sadina mubêng sawiyarira | datan liya kêkayone | samya gurda gung-agung | pan sumilak ing ngandhap rêsik | nginggil pêtêng gumawang | sumruwung asirung | prapta udan păncawara | sindhung riwut prahara gora gumêrit | gumuruh madyèng wana ||

24. pêtêng dhêdhêt kadya têngah wêngi | gumaludhug gêlapira ngampar | rahadyan kêkês driyane | sasèndhèn mandera gung | Burisrawa mamrih sêmèdi | sidhakêp suku tunggal | ngêningkên pandulu | tan lyan Yyang Jagat Pratingkah | kang ingugêr pucuking tingalirèki | wus lèrèh kang prahara ||

25. sirêping udan kang riris aris | datan dangu nulya na kapyarsa | gumêr gumuruh swarane | kumrasak kumarusuk | bêkasakan gumriwis prapti | lêlêtêg kala nadhah | kêblak blêkêthuthur | pela-pelu lodrah kingkrah | têngis nangis arèngès pating paringis | ilu-ilu gêgila ||

26. jrangkong jèngkèng wewe ngiwi-iwi | banaspati [bana...]

--- [199v] ---

[...spati] blêdhag sangking kisma | mêngangah nungsang wêdale | kathah sêbawanipun | bêkasakan kang alit-alit | anarsa ngiris limpa | anyangking jêjantung | gorèng usus manggang pukang | mindhang bokong nucup sungsum nginum gêtih | gumêrdêg wuri prapta ||

 

---

1	Nomor halaman 173 ini ditulis dua kali. (kembali) Nomor halaman 173 ini ditulis dua kali.
2	dhingin. (kembali) dhingin.
3	dodolan (dan di tempat lain). (kembali) dodolan (dan di tempat lain).
4	Kurang satu suku kata: satria Andananjaya. (kembali) Kurang satu suku kata: satria Andananjaya.
5	botrawi. (kembali) botrawi.
6	Judul ini tambahan dari redaksi. Kisah dari judul Sembadra Larung yang disebut di awal naskah di mulai dari pupuh Pocung berikut. (kembali) Judul ini tambahan dari redaksi. Kisah dari judul Sembadra Larung yang disebut di awal naskah di mulai dari pupuh Pocung berikut.
7	Kurang dua suku kata: kamar ingkang wetan. (kembali) Kurang dua suku kata: kamar ingkang wetan.
8	ingkang. (kembali) ingkang.
9	Kurang satu suku kata: lêbêtira Narapati Karna. (kembali) Kurang satu suku kata: lêbêtira Narapati Karna.