Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 07: E)

Judul
Sambungan
1. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 01: A). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
2. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 02: B). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
3. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 03: Kh). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
4. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 04: D). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
5. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 05: J). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
6. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 06: Dh). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
7. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 07: E). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
8. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 08: Ê). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
9. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 09: G). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
10. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 10: H). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
11. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 11: I). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
12. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 12: Y). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
13. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 13: K). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
14. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 14: L). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
15. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 15: M). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
16. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 16: N). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
17. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 17: NY). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
18. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 18: NG). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
19. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 19: U). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
20. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 20: O). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
21. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 21: P). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
22. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 22: R). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
23. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 23: S). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
24. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 24: T). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
25. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 25: C). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
26. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 26: Th). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
27. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 27: W). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
28. Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 28: Z). Kategori: Bahasa dan Budaya > Kamus dan Leksikon.
Citra
Terakhir diubah: 08-04-2019

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

E

e :
kn sabawa nelakake kagèt, gumun, ngundang lsp.
eba :
I kw. ak endah, bêcik. II (S) kw. ak gajah.
ebah :
k obah.
ebakara :
(S) kw. ak tlale.
(ebar) :
di-[x]-ake kn. ak dikatonake ing akèh; kc. kebar.
ebat :
(A) kn. ak wêdi kanthi urmat, gumun; ng-[x]- [x]-i(-ake): nggumunake.
èbèg :
kn 1 ak. lèmèking lapak kang rinêngga-rêngga; 2 (ut. jaran [x]) êngg. jaran kepang; [x]-an, [x]- [x]-an ak: nganggo èbèg.
(èbèr) :
[x]- [x], ng-[x] kn bakulan sarana ngêdolake barang dagangan (panganan lsp) ora sarana kulak (lmr. esuk njupuk sorene mbayar); di-[x]-ake: diêdol kaya kang kasêbut; [x]-an pangêdole sarana dièbèrake.
èbêk :
ut. [x]-an, kèbêkan kw 1 kêbak; 2 kêbak gagasan (jibêg sêdhih bangêt).
èbi :
(C) kn urang digaringake.
èblèg, èblèk :
kn. nam-naman pring awangun pêsagi dawa dianggo nyèlèhake wayang (ing kothak) lsp; 2 êngg. nam-naman pring lsp. tangkêpan dianggo wadhah layang lsp.; 3 êngg. tontonan jaran kepang; kc. èbèg.
ebor :
kn cidhuk nganggo garan dawa; di-[x]: 1 (ut. di-[x]-i, di-[x]-ake) dicidhuki nganggo ebor; 2 disaring lan dirêsiki (tmr. mas kali) di-[x]- [x]-i êngg. ak: dislamêti (tmr. wong mêtêng têlung sasi).
ebra :
(A) kn jugar, ora dadi (tmr. prakara, niyat lsp); diebrakake: dijugarake, diwurungake.
ebrah :
êngg. kn katon gagah dening mênganggo sarwa bêcik.
edab :
(A) kn. ak eram, gumun; ng-[x]-[x]-i(-ake): nggumunake.
edah :
(A) kn idah.
edan :
kn ks. lara pikirane; 2 ent. kêsêngsêm bangêt marang; [x] taun ks: edan angot-angotan; di-[x]-i: disêngsêmi bangêt; di-[x](-[x]-)-ake: diunèkake (dianggêp) wong edan; [x]-[x]-an: 1 tumindak kaya wong edan, tanpa pikiran; 2 êngg. badut, lêlucon; kc. kedanan.
(ede) :
di-[x]-[x] êngg. kn digêguyu sarta dicampahi.
èdi :
kn sarwa bêcik; kc. adi.
èdi-pèni :
kn sarwa bêcik sarta arang anane.
(eja) :
I di-[x] kn. ak diangka-angka, diayam-ayam; kc. ngeja-wantah. II (A) di-[x] kn: dipratelakake siji-sijining aksara ing têmbung.
ejaan :
kn. ak: cara panulising têmbung-têmbung [têmbung-...]

--- 113 ---

èjèg ~ elik

[...têmbung] (pranatan panganggoning aksara ing têmbung); kc. eja.
èjèg :
ut. ng-[x] kn: mlaku rikat jangkahe ciyut (tmr. wong mêmikul lsp); 2 (ut. èjèg-èlèr) êngg. pc: bola-bali ngucap (takon, njaluk, têka lsp).
èjèt :
êngg. pc enak.
(èjlèg) :
ng-[x] kn 1 êngg. mlaku rikat; 2 bola-bali têka (mêdhayoh); di-[x]-i: kêrêp diparani.
èjlèg-èlèr :
êngg. pc: bola-bali ngucap (takon, njaluk, têka lsp); kc. èjèg.
ejrah :
I êngg. kn. ak petungan, rantaman; 2 niyat, sêdya; di-[x](-[x]) êngg. dietung-etung. II (A) kn: ijrah (wiwitaning taun Islam).
èjrèt :
êngg. pc enak; kc. èjèt.
edhang :
kn siji-sijine padha tampa ..., up. têlu [x].
edhar-edhor :
kn: 1 sarwa kêndho tmr. pawakan; 2 pc. ora singsêt (tmr. mênganggo sandhangan).
èdhèg :
kn 1 êngg. bêsus ênggone nyandhang mênganggo; 2 (ut. [x] sikil ak) tansah ngobahake sikil (nalikane linggih).
(èdhèl) :
di-[x] êngg. kn dibêdhèl.
èdhèng :
di-[x](-ake) kn diêblak bae (ora digawe wadi); kc. edhèng.
èdhèng-èdhèng :
êngg. kn lirih-lirihan tmr. swara.
edhêlèr :
kn warga Rad Hindiya.
edhing :
êngg. kn edhang.
edhul :
kn eyub, aub.
edhor-edhor :
kn kc. edhar-edhor.
edhos :
êngg. pc 1 enak; 2 kêpenak.
egah-eguh :
êngg. kn ngreka murih bêcik (tata); kc. eguh, iguh.
egal-egol :
kn obah-obah ngiwa nêngên (tmr. bokong lsp); kc. egol, megol.
egik :
êngg isih.
egla :
ut. ng-[x] kn katon cêtha (ora kaling-kalingan).
egla-egle :
pc mung dianggo lamis.
(èglèh) :
ng-[x] pc ngegla, katon cêtha; di-[x]-ake: pc. diêdhèngake bae.
(èglèng) :
ng-[x] pc ngegla, katon cêtha; di-[x]-ake: pc. diêdhèngake bae.
eguh :
êngg. kn iguh.
(egol) :
di-[x](-[x])-ake kn diobahake ngiwa nêngên (tmr. bokong); kc. egal-egol. megol.
(egos) :
di-[x](-ake) pc rada dièncèngake sêthithik.
egot :
êngg. kn kang dadi kêpala (bêbenggol lsp)
egrah-egroh :
pc ora bêsus ênggone mênganggo.
egrang :
kn pring (kayu) didokoki pancadan dianggo mlaku; [x]-[x]-an: dolanan nunggang egrang.
ègrèk-ègrèk :
kn ora kukuh (gampang bubrah); diègrèk-ègrèk pc: disènggèt (disogok-sogok).
èh :
pc sabawa nelakake wêgah.
Ehe :
kn ar. taun kang kapindho (ing windu).
eyang :
kl êmbah.
eyang-eyung :
kn. ak ora têtêp (gunême).
èyèl :
ut. ng-[x] êngg. kn êmoh kalah padune.
(èyèng) :
di-[x]-[x] êngg. kn digotong (disangga) wong akèh.
eyub :
kn 1 ora kêna ing panas (udan) dening kaalingan ing wit lxp; 2 (ut. wayah [x]) wayah sore; [x]-[x]: apa-apa kang dianggo tutup supaya ora kêna ing panas (udan); ng-[x]: ana ing papan kang eyub.
eka :
(S) kw 1 siji; 2 (ut. ekan) ijèning cacah; di-[x]-[x] êngg: dipikir-pikir ing sadurunge.
ekadasa :
kw 11; di-[x] kn: 1 ak. digolèki ekane lan dasane; 2 êngg. dipikir-pikir ing sadurunge.
eka-kapti :
(-praya, -prana, -cipta) kw tunggal ati, sarujuk.
ekal :
(A) kn. ak jimat.
(ekapada) :
mang-[x] kw (nunggalake sikil) sêmadi.
(èkèk) :
I di-[x]-[x] êngg. pc diiris kaya sacarane nggraji (marga alod lsp).II di-[x]-i ut. diêkèki pc: diwènèhi.
(èkèn) :
di-[x](-i) êngg. pc diwènèhi.
èkèr :
êngg. pc 1 kêmrungsung dening kêpengin bangêt; 2 tansah gawe rame (arêp drêdah); [x]-[x]: nyambut gawe ing sabisane; di-[x]-[x]: dicèkèri.
(èkêt) :
[x]-an kn saka sèkêt, siji-sijine sèkêt; kc. sèkêt.
eklas :
(A) kn 1 rêsik, murni; 2 lêga lila têrusing ati (mêmènèhi, kelangan lsp); di-[x]-ake: dililakake têrusing ati.
èklèk :
pc tansah dikongkon mrana-mrana (ora ngaso-ngaso).
ekrak :
kn 1 bngs. kranjang dianggo mbuwang uwuh; 2 amben-ambenan diango ngusung wong lara lsp.
ekrak-ekrok :
êngg. kn ora kukuh.
ekral, ekrar :
(A) kn katêrangan bab pêpancasaning prakara; di-[x]-ake: diundhangake, disêmantakake.
èkrèk-èkrèk :
pc ègrèk-ègrèk; di-[x]-[x] kn dikèkrèk.
ekroh :
kn ora bêsus anggone mênganggo.
èksi :
kw mata; kc. aksi.
ela-elu :
pc mung manut ombyaking akèh.
elar-elur :
êngg. ak elur, sêlur.
(èlèd) :
di-[x]-ake kn diwêtokake ilate; kc. mèlèd.
(èlèg) :
di-[x] ut. di-[x]-[x](-i) êngg. kn 1 dibêbeda, dibêbêngèk; 2 diiming-imingi.
èlèk :
pc ala, di-[x]-[x]: diala-ala.
èlèktris :
(W) kn bngs. daya panggèndèng kang bisa njalari kadayan warna-warna (diyan, mêsin lsp).
èlèr :
ut. [x]-an êngg. kn jerengan êmplèk-êmplèkan rajangan têmbako; di-[x]: dijèrèng diêmplèk-êmplèk sarta diêpe (tmr. têmbako).
(èlèt) :
di-[x]-ake pc dièlèdake.
èlêp, hèlêp :
(W) êngg. pc juru tulis pambantu.
(èlês) :
di-[x] êngg. kn diilês.
elik :
(ut. ng-[x]-i) kn êmoh bali marang patarangane (susuhe), êmoh bêcik karo kang lanang (tmr. pangantèn wadon); [x]-[x] (ut. ng-[x], ng-[x]-ake): ngandhani supaya ora nglakoni, mênging.

--- 114 ---

eling ~ endha

eling :
n. èngêt k 1 pikirane pulih kaya sakawit (tmr. wong sêmaput, edan lsp); 2 mangêrti manèh marang prakara sing wis lawas; 3 ora lali; 4 ent. ngrumangsani, wêruh marang kaanane dhewe lsp; di-[x]-i: ora dilalèkake, dirêmbug (dipikir) mungguhing kaanane (asale lsp) di-[x]-ake: dikandhani supaya ora lali; [x]-an n. èngêtan k: 1 (ut. kaèlingan n. kaèngêtan k) pangangên-angên; 2 gampang elinge, ora lalèn; [x]-[x]-an: mung ing saelinge bae; kc. kèlingan, pangeling-eling, peling.
èlmi :
k èlmu
èlmu :
(A) n. èlmi k kawruh; kc. ngèlmu.
elur :
kn irit-iritan tanpa pêdhot.
elo :
kn ukuran dawa 0.688 m; dieloni: diukur nganggo elo.
elok :
kn nyimpang saka kaanan kang lumrah, aèng; ka-[x]-an: prakara kang elok, mukjijat.
elon :
I pc ilon. II kn: pangukure sarana elo, wêwaton elo.
ema :
(S) kw. ak êmas.
emah-emah :
êngg. pc. k: omah-omah.
eman :
kn owêl bangêt yèn (dene); [x]- [x]: owêl, mêsakake yèn nganti ...; di-[x](-[x]): diowêl, diêmi-êmi, diati-ati bangêt aja nganti ilang lsp.
eman-ewuh :
kn. ak duwe gawe.
emba :
[x]-ne êngg upama, kaya dene, kayata; [x]-[x] êngg. mindha-mindha kaya; di-[x] (-[x]) êngg: dièmpêr kaya, ditiru; kc. imba, mimba, memba.
(embal) :
dipun-[x]-i êngg. k diopahi; [x]-an êngg. k opahan.
èmbèl-èmbèl :
kn wuwuhan sêthithik (tmr. katêrangan, layang lsp); di-[x]-[x]-i: diwuwuhi sêthithik (tmr. katêrangan lsp).
èmbèr :
kn wadhah banyu sing digawe blèg lsp. nganggo cêkêlan mlêngkung.
(èmbèt) :
di-[x](-ake) kn disangkut (ing prakara lsp), disêmpèt (katut dirasani lsp); kc. kèmbèt.
èmblèg :
êngg. kn tontonan jaran kepang; kc. èbèg, èblèg.
èmbong :
êngg. kn 1 tanggul (ing kali); 2 dalan gêdhe; di-[x] êngg: ditanggul.
èmbrat :
êngg. kn 1 gêmbur; 2 tukang ndadani dalan lsp.
èmbrèh :
êngg. pc 1 kangsrah lêmah (tmr. sandhangan); 2 katon bêcik.
èmbrèt :
êngg. kn wong nyambut gawe buruhan; sêpur [x] êngg: sêpur tunggangan.
èmèm, êmèn :
êngg karêbèn.
(èmèn) :
di-[x] êngg diwènèhi.
èmèng :
êngg. pc akèh orane yèn.
èmêng :
kw bingung atine, kèwuhan sêdhih; pc. kèmêngan.
èmêt :
kn. ak lêmbut bangêt (tmr. bubukan lsp).
èmu kn :
1 mêmbut marga dipijêt-pijêt tmr. wowohan; 2 rêmuk ing jêro marga diantêmi lsp.
emut :
êngg 1 kn. ak ngeling-ngeling; 2 k. eling.
emor :
êngg. kn èmu, mêmbut.
empang :
êngg. kn blumbang.
èmpèd :
êngg. kn bngs. yuyu cilik.
èmpèh :
êngg. kn 1 njlampar, ora ndêdêr; 2 pc. mayar, ora rêkasa, murah tmr. rêrêgan.
èmpèng :
êngg. kn 1 ènthèng, ampang; 2 ora kêna diprêcaya.
èmpèr :
kn peranganing omah (pêndhapa) kang diaubi êmpyak banjurane êmpyak gêdhe.
èmpêr :
[x]-e pc padhane, ayake; sa-[x] kn: mèh padha karo; di-[x]-[x]: dipadhak-padhakake karo; kc. mèmpêr.
èmplag-èmplag :
pc katon rêkasa lakune (marga lêmu bangêt).
èmplèk-èmplèk :
kn eyub-eyub (payon) kang tumèmplèk ing tembok, gêdhèg lsp. dièmplèk-èmplèki: ditrapi èmplèk-èmplèk.
èmplèngan :
êngg. kn lalahan pandhêdhêran pari.
(èmplok) :
ng-[x] pc ngamplok ing; kc. amplok.
èmplop :
êngg. kn amplop.
èmpok :
êngg. kn ampok.
emprak :
êngg. kn bngs. slawatan nganggo jogedan.
èmrèh :
êngg. kn rèmèh.
enak :
n. eca k: mirasa (tmr. panganan lsp); 2 pc. kêna dipangan; 3 pc. nyênêngake pangrasa (tmr. swara, ambu lsp); 4 êngg. kêpenak; 5 ([x] atine) pc. sênêng, ora susah; ng-[x]-[x] pc: swara kêpenak (sênêng), tumindak sakêpenake; ng-[x]-i ati pc: agawe sênênging ati sarana têtêmbungan manis lsp; [x]-[x]-an: sarwa enak, sarwa sênêng (kêpenak); kc. kêpenak.
enak-enuk :
pc. ks swara enak (kêpenak).
endah :
I kw 1 bêcik bangêt (tmr. warna, rupa lsp); 2 êngg. pc. karêbèn; 3 êngg. pc. supaya; [x]-[x] ... ak: wis pantês bae lah wong ...; di-[x]-ake kw: dièstokake; kc. mendah. II kw: 1 ayo, mara; 2 (ut. endahne) êngg. mendah iba.
endahane :
êngg saiba bakal ... yèn ...
endahneya, endahpuna :
êngg saiba bakal ..., yèn ...
endra :
(S) kw ratu.
endrajala :
(S) kw krenah, pangapus, kajuligan; mang-[x]: namakake krenah (pangapus, kajuligan).
endrak :
êngg. kn bngs. lara gomên.
endralaya :
(-loka, -pada) (S) kw kadewan, kayangane (Bathara Indra).
endrasara :
(S) kw (panahe Indra) krenah, paekan.
endracapa :
(S) kw (gêndhewane Indra) kluwung.
endrawita :
(S) kw intên biru.
enjang :
êngg. k esuk.
ènjèr :
êngg. kn èrèk ngarêpake pêrang (ing jogêd).
(ènjêp) :
di-[x]-i êngg. kn diewani lsp. sarana mèncêp; kc. èncêp, mènjêp, mèncêp.
enjing :
k esuk.
enjuh, enjoh :
êngg. pc bisa.
endha :
I kn sumingkir oncat saka ing gêgaman kang ditamakake lsp; diendhani: disingkiri supaya ora kêna.

--- 115 ---

endhag ~ èngklèk

II endhane êngg: saupama; [x]-[x] êngg: mindha-mindha.
endhag :
êngg. kn trampil.
endhang :
I kw sêsêbutan garwa ut. putrining pandhita. II êngg. kn: tilik; di-[x]-i êngg: ditiliki, diklilingi; kc. kendhang.
èndhèk, êndhèk :
n. andhap k cêndhèk.
èndhèl :
êngg. kn 1 batur wadon (pangiring); 2 ks. anak; 3 minthi sing wis rada gêdhe; [x]-[x] êngg pc: wuwuhan, èmbèl-èmbèl, kinthilan; ng-[x] ks: tut-buri, mèlu.
(èndhèr) :
di-[x] pc diandharake, dijlèntrèhake.
endhong :
I êngg. kn bngs. kêba ut. kanthong; 2 wadhah panah (kaêtrap ing gêgêr). II di-[x] êngg. kn: ditiliki (wong lara lsp).
ene :
I êngg. pc gawanên mrene! II wayah [x] pc: wayah mêngkene.
(ènèh) :
di-[x]-i êngg. pc diwènèhi.
ènèk :
êngg. pc ana.
ènèng :
I êngg. pc ana. II di-[x]-[x] êngg. pc: dicènèng-cènèng.
(ènèl) :
di-[x]-x] êngg. pc dipênêt-pênêt.
ènêk :
êngg. pc enak.
entar :
I kw. bablas tmr. sêsurupan; 2 kn. dudu têgêse kang baku, silihan (tmr. têtêmbungan); kc. mentar.
èntên :
k. pc ana.
entuk :
êngg olèh.
ènthos :
ndhak [x] êngg. pc ora bisa.
entra :
kn. ak 1 têtêngêr, pratandha; 2 cêngkorongan; di-[x](-[x]) ak: digawe kaya, diwangun niru kaya; dientrani ak: ditêngêri, dicirèni; kc. entha.
(entrah) :
sa-[x]-[x]-e pc satingkah-lakune, kabèh kang ditindakake.
entran-entran :
kn. ak pêpêthan, têtiron; kc. entra.
èntre :
(W) kn dhuwit bayaran mlêbu (ing pakumpulan lsp).
èntrès :
kn 1 êngg. tata, mungguh; 2 ak. nyulihi nindakake pagawean nganggo opahan; 3 (ut. [x]-an) anakan (dibayarake sabên dina); di-[x]-i: diwènèhi anakan dinan; di-[x]-ake: 1 ak. disulihake (ngaggo opahan); 2 dianakake sarana anakan dinan; [x]-an: 1 anakan kang dipasokake sabên dina; 2 ak. opahan marang kang nyulihi; 3 êngg. dhuwit balèn saka pêpayone barang gadhèn sawise diêlong utange; 4 êngg. dhuwit saka wong kang arêp nanduri sawahe.
entrok :
kn saèm. klambi kotang (dianggo rangkêpan wong wadon).
(èncèk) :
di-[x]-[x] êngg. kn dièyèng-èyèng wong akèh.
(èncèng) :
I (ng-)[x]-[x] kn rada ngewas (ora jêjêg ênêre), ora ngênêr keblate sing bênêr; kc. mèncèng, pèncèng. II [x]-[x] kn: ar. têtuwuhan.
èncèr :
kn 1 ora kênthêl bangêt; 2 êngg. cuwèr; 3 êngg. pc. ora kênthêl tmr. wedang tèh (kopi); 4 pc. gampang dingêrtèni; 5 pc. gathèkan, gampang ngêrti.
(èncès) :
di-[x] êngg. kn diiris lsp. ngewas; kc.mèncès.
(èncêp) :
di-[x]-i kn diewani lsp. sarana ngajokake lambene kang ngisor; kc. mèncêp.
enco :
êngg. pc enak, kêpenak.
encok :
kn 1 ak. andhêg-linggihan manuk lsp; 2 lêlara balung; 3 pèlèt (ing kayu); di-[x]-i: 1 diêndhêgi lan dilinggihi ing manuk lsp; 2 ent. kêna ing (lêlara), kêpanjingan ing (setan lsp); di-[x]-[x]-ake pc: diathik-athik supaya gathuk (tmr. surasaning têtêmbungan lsp); kc. kencong.
(èncos) :
di-[x] kn diiris ngewas; kc. èncès, mencos.
(entha) :
[x]-[x] êngg. kn mindha-mindha kaya; di-[x](-[x]) êngg: 1 digawe kaya, diwangun niru kaya; 2 dianam-anam (tmr. niyat, rancangan lsp).
ènthèng :
kn sêthithik bobote. kb. abot; 2 pc. mayar, ora rêkasa, ora bangêt (tmr. lara); di-[x]-ake: 1 digawe supaya ènthèng; 2 pc. digampangake, dianggêp ènthèng; [x]-an (-baune): sênêng têtulung lan gampang disêsambati.
enthog :
kn bngs. bèbèk.
enthong :
kn cidhuk sêga.
enthos :
ndhak [x]) êngg. pc ora bisa.
ènyèng, ènyêng :
ut. kènèng [x] êngg. pc rada edan.
enyong :
êngg aku.
engah :
êngg. kn: ringga, rada wêdi.
èngane :
êngg o-o ngono! (sabawa gumun lsp).
(èngèh) :
di-[x]-i pc diwènèhi; kc.ngèngèh.
(èngèk) :
[x]-[x] pc sabawaning rêbab lsp. disênggrèng; di-[x]-[x] êngg: dièkèk-èkèk.
(èngès) :
di-[x] pc diiris; kc. pèngès.
èngêt :
k eling.
engga :
ut. sa-[x] êngg kongsi, nganti, nganti kaya; enggane êngg: ing saupama; kc. ingga.
enggak :
kn nglangi ngadêg.
enggal :
1 k. anyar; 2 (ut. [x]-[x]-an) êngg. rikat, rêrikatan; 2 êngg. gêgancangan, dumadakan banjur; [x]-ing carita br:gancanging crita; [x] iki, [x] mangke êngg: kang mêntas kêlakon iki; [x]-lawas, [x]-dangu êngg: yèn ora enggal iya lawas; di-[x]-ake: dirikatake bae.
enggar :
kn. ak sênêng atine; ng-[x]-[x] (-ati): dolan lsp. nyênêngake ati.
(enggok) :
di-[x]-ake kn diingêr ngiwa ut. nêngên (tmr. kreta lsp); [x]-an êngg: pawadan; [x]-[x]-an: dalan kang menggok; kc. menggok.
engkag-engkog :
kn ora rêncang lakune (marga kêlêmon lsp).
engkal-engkol :
êngg. kn kc. mengkal-mengkol.
(èngkèl) :
ng-[x] pc ngèyèl, tansah madoni; di-[x]-i pc: digêgêgi; [x]-[x]-ên pc: aras-arasên lunga (mingsêt).
èngklèk :
I ut. êngklèk êngg. kn mlaku nganggo sikil siji (dolanan bocah); kc. angklèk. II di-[x] êngg. kn: digawa sarana ditrap ing sabukan wlulang (tmr. kêris, pêdhang); di-[x]-[x] (ut. diêngklèk-êngklèk): dibopang-bopong (tmr. bocah cilik).

--- 116 ---

engko ~ etung.

engko :
pc 1 bathon, brandon; 2 sêkaitan, sêkuthon.
engkog-engkog :
kn ora rêncang lakune (marga kêlêmon lsp).
engkok-engkok :
pc garis lsp. ngombak banyu; kc. mengkak-mengkok.
engkol kn :
bngs.jara; [x]-[x] pc: êluk ngombak banyu; di-[x]-ake: dienggokake; kc. mengkal-mengkol.
(engkrah) :
sa-[x]-[x]-e pc sapari-polahe.
engkrak :
êngg. kn ekrak.
engkrang :
kn ar. caraning njogèd; sa-[x]-[x]-e pc: sapari-polahe.
(èngkrèg) :
[x]-[x] êngg. pc 1 gampang-gampangan (tumandang lsp); 2 mung sêdhela bangêt; 3 wis arêp rusak, ora kukuh; sa-[x]-an pc: mung sêdhela.
(èngkrèng) :
di-[x]-[x]-ake kn disèlèhake ing pinggir sêmu ngongkang; kc. mèngkrèng.
(ènglèng) :
di-[x]-ake kn didhoyongake ngiwa ut. nêngên (tmr. êndhas); kc. mènglèng.
(engo) :
kc. mengo.
(èngos) :
di-[x]-i pc diplèngosi; kc. pengos, plengos.
èngsèl :
kn. sindikan ing kuponing lawang (inêbing lawang).
(èngsêm) :
di-[x]-i êngg.pc dièsêmi; kc. èsêm.
epah :
(-an) k opah(-an).
èpèh :
kn 1 drêngki, srèi; di-[x]-i: dibèki, diêpèk (ing liyan dening kêsrèèn).
èpèk :
kn 1 sabuk kang digawe bludru, wlulang lsp. diubêdake ing sajabaning sêtagèn (lonthong); 2 (ut. sabuk [x]) êngg. sêtagèn, lonthong; 3 êngg. sisir (lirangan gêdhang).
èpèk-èpèk :
kn lumahing tangan.
èpi :
kw. ak ngimpi.
èpyèk :
(-èpyèk) kn katon ribut arame (nanging sêthithik tandange).
epok :
kn wadhah kinang (kalêbu upacara).
epor :
êngg. kn krasa kêndho sarta pêpês sikile.
era :
êngg. kn rikuh, isin.
era-èru :
kn gègèr.
erak :
kn gêrok, klêkêr-klêkêr swarane.
eram :
kn 1 gumun bangêt; 2 êngg. pc. bangêt; ng-[x]-[x]-ake: nggumunake; pang-[x]-[x]: kaelokan, mukjijat.
erang :
I [x]-[x] kn 1 bngs. tutup-keyong; 2 ak. pêpacuh, pêpeling; di-[x]-[x] ak: dielikake sarana têmbung pêpoyok. II kw. ak: wirang, isin.
erangan, kerangan :
kn. ak dina sangawara kang kaping nêm.
erawati :
kw. ak blêdhèg.
(èrèd) :
di-[x]-[x] êngg. pc disèrèt, digèrèt; kc. èrèt.
èrèk :
ut. [x]-[x]-an kn padha dene nyêdhak mlaku ngewas (arêp tarung lsp. tmr. jago, uga ent).
èrèng-èrèng :
êngg. kn pèrèng (ing gunung, jurang); kc. ngèrèng.
èrèp :
kn. ak ering, rada wêdi.
(èrès) :
di-[x] êngg. kn diiris.
(èrèt) :
di-[x] kn: disilih sêdhela; 2 pc. (ut. di-[x]-i) disuda sêthithik, digêmèni sarana dilongi sêthithik; kc. èrèd.
èrêk :
kn erak.
èrêm :
ut. biru [x] kn èmu kulite (marga diantêmi lsp).
èrêp :
(W) kn pakarangan.
èrgêlèk :
kn bngs. gêndul wadhah inuman kêras.
èr-gêni, èr-kêmbang, èr-laut :
kn ar. intên.
èrgulo :
kn. ak mawar.
ering :
kn rada wêdi (dening kalah prabawa lsp); di-[x]-i: diwêdèni; kc. kèringan.
èrloji :
kn jam.
èrmawar :
kw mawar.
èrmoni, èrmonikah :
(W) kn ar. unèn-unèn wêton Eropah.
èrnawa :
kw sêgara.
eruh, eroh :
I êngg. kn. ak bingung, ewuh-aya. II. êngg. pc: wêruh.
erok-erok :
êngg. kn 1 serok (diango nggêgorèng lsp); 2 ethok-ethok.
èrtali, èrtambang :
kw kali.
ès :
(W) kn banyu kênthêl (njêndhêl).
esak :
kw. ak endah, asri.
èsèl :
I êngg. kn mêntês, aos. II (W) kn: piranti ing ril sêpur dianggo ngêlih lakuning sêpur. III pc: èngsèl.
èsèk :
êngg. kn erak, èrêk.
èsêm :
kn guyu mung katon ing sêmu; di-[x]-i: 1 diajak mèsêm; 2 ent. digêguyu, diewani; kc. mèsêm.
(èsi) :
di-[x](-[x]) kn. ak dierang-erang, dipoyoki.
esih :
êngg isih.
èsmu :
kw sêmu, katone kaya.
esuk :
n. enjing k wayah ngarêpake plêthèking srêngenge têkan kurang-luwih jam 9; di-[x]-i ak: ditêkani (ditandangi lsp) ing wayah esuk; di-[x]-ake ak: ditutugake têkan esuk; kc. besuk, sakesuk, sesuk.
esuk-sore :
kn 1 ar. kêmbang; 2 saparo lan saparone seje bathikane (tmr. ikêt, sarung).
esun :
êngg aku.
esok :
êngg esuk.
èsprès :
(W) kn (sêpur) rikat.
èstu :
ut. sa-[x] k 1 sida; 2 nyata; dièstokake: dituhoni, dilakoni têmênan (tmr. dhawuh lsp); kc. pangèstu.
èstri :
I k wadon. II dièstrèni kn: didêdêgi ing (jumênêngan lsp).
èstha, èsthane :
(kaya) êngg. ak rupane kaya, saèmpêr kaya, dipêtha kaya.
èsthi :
I kw: maksud (karêp), sêdya, jangka, niyat. II kw: gajah; kc. asti.
etang :
k etung.
(ete) :
ri-ètèk-ètèkake pc.diwêtokake nganti katon mete-mete; kc. mete.
(ètèg, êtèg) :
di-[x] êngg. kn. diatag.
eteran :
kn. ak. klithikan.
ètêl :
êngg. kn. 1 atos padhêt; 2 ([x] atine) tatag sarta kêndêl.
etung :
n etang k. 1 cara nyumurupi kèhing barang (dhuwit lsp); 2 (ut. [x]-an) kawruh (piwulang) bab nyumurupi

--- 117 ---

etol-etol ~ (êbon).

kèhing barang lsp; ora [x], ora ketung: ora prêduli sênajana ...; di-[x]: 1 disumurupi cacahe (kèhe), diwilang; 2 digolongake marang, klêbu ing wêwilangane; kc. ketung, petung.
etol-etol :
kn. sajak rêkasa ênggone mlaku (kêgêdhèn bokong); kc. ketol.
eca :
k. enak.
ece :
kn. kece; 2 êngg. kêthip; di-[x] ([x]) êngg: diiwi-iwi, dicampahi kanthi pratingkah sing ngewak-ewakake.
ècèr :
diêdol [x](-an) êngg. 1 diêdol saka sêthithik; ng-[x]: tuku saka sêthithik; di-[x]-[x]: diawut-awut mrana-mrana; di-[x]-ake: diêdol eceran; kc. kècèr.
(èthèh) :
di-[x]-[x]-ake pc dikatonake (tanpa ditutupi); ng-[x]-[x] êngg: têturon mlumah.
èthèk :
êngg. kn cêthèk.
èthèng :
kn. 1 ak. anggar tangkis-tangkisan; 2 (ut. ng-[x]) êngg. ngèyèl, nggêgêgi panêmune dhewe; di-[x]-[x]-ake pc: dièthèh-èthèhake.
(èthèr) :
[x]-[x] pc. wilahan lsp. dianggo gawe swara (dipasang ing rodha pit lsp); di-[x]-[x]-ake pc. digawa mrana-mrana (tmr. wadi).
èthès, ethor, ethos :
êngg. pc. ks. bisa.
(ethok) :
I [x]-[x] kn. pawadan, api-api, ora têmênan. II di-[x]-ake kn: ditrap (dipasang lsp) marêp dadi katon cêtha; kc. methok.
ewa :
kn. katon ora sênêng marang liyan; diewani: ora disênêngi; ngewak-ewakake: (solah-tingkahe) njalari ewa; dadi pangewan-ewan br: akèh kang padha ngewani.
ewadene :
kn. (sênajana ...) nanging mêksa.
ewah :
k. owah.
ewa mêngkono :
n. ewa mêkatên k. (sanadyana ...) nanging mêksa ...
ewan :
I kn. ak. sênêng ewa marang. II kn. ak: kewan.
ewang :
I êngg. kn. edhang. II di-[x]-i êngg. pc: direwangi.
ewa sêmono :
n. ewa samantên k. (sênadyana ...) nanging mêksa ...
ewa sapunika :
k. ak. ewa samono.
(èwèg) :
di-[x]-[x] êngg. kn. 1 tansah digawa mrana-mrana (bocah cilik); 2 dièyèng-èyèng wong akèh.
(èwèk) :
I di-[x]-[x] êngg. pc. dièwèg-èwèg. II di-[x]-[x] (ut. dièwèng-èwèng) kn. ak: dicènèng-cènèng mrana-mrene.
(èwèr) :
di-[x]([x]) kn. 1 ditarik sarta diulur-ulur (tmr. barang sing dawa); 2 dipêgat nanging ora diwènèhi layang pêgat (tmr. wong wadon); 3 êngg. pc. dièedharake (dikandhakake) mrana-mrana.
èwêd :
k. ewuh.
èwêg :
êngg. kn. ak. ribêd, pakewuh.
èwêh :
kw. ak. ewuh, pakewuh, angèl.
èwu :
kn. 10 atusan; rong [x]: 2000; diewokake: dilêbokake ing golongane, dietung klêbu marang; kc. sèwu, ewon.
ewuh :
n. èwêd k. 1 lagi nindakake pagawean; 2 duwe gawe; 3 (ut. [x] pakewuh) ribêd atine; 4 ak. ora gampang ditindakake (diliwati lsp, marga ana sing ngrèwangi); [x]-[x] ak: duwe gawe; di-[x]-[x]: dingèl-ngèl; di-[x]-x]-i (dipun-pakèwêdi k): diribêdi, dialang-alangi, dingèl-ngèl; kc. kèwuhan, pakewuh.
ewuh-aya :
kn. ak. pakewuh bangêt.
ewoh :
êngg. ewuh.
ewon :
kn. pirang-pirang èwu; ewone: diewokake marang, klêbu golongane; kc. èwu.