Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 20: O)

O

o :

kn sabawa mratelakake pangêsah, gumun lsp.

obag :

êngg. kn 1 umpak; 2 grobag.

obah :

n. ebah k owah saka ing kaanan mênêng; di-[x]-ake: digawe supaya obah (uga ent.); [x]-[x]-an êngg: ada-ada ngudi marang sawijining gêgayuhan; kc. mobah.

obah-osik :

kn br: tuwuhing gagasan, krêntêging ati.

obang-abing :

kn. ak senggotan.

(obar) :

di-[x] êngg. ak diobong; kc. kobar.

obar-abir :

1 kw. clèrèt, thathit, kilat; 2 kn. coraking gêndera mawa warna têlu (abang, putih, biru).

obat :

kn 1 campuraning sêndawa, arêng, wlirang lsp. dianggo isèn-isèning patrum, mriyêm, mêrcon lsp; 2 jasad-jasad ing ngèlmu pamisah kang dianggo rabuk, mangsak gula lsp; 3 êngg. pc. jamu,

--- 449 ---

(obat-abit) ~ (ogok).

tamba; kramas [x] br: pêrang campuh.

(obat-abit) :

di-[x]-ake kn diontang-antingake (tmr. barang kang dawa kyt. pêdhang lsp); kc. mobat-mabit.

(obèl) :

ng-[x] pc mubêng megal-megol (rodha lsp); [x]-an pc: 1 êngg. engkol bur dianggo ngubêngake sêkrup; 2 apa-apa sing dianggo pawadan (aling-aling): kc. obèng.

obèng :

I (ut. [x] -an) kn 1 lar (ing jantra): 2 engkol bur dianggo ngubêngake sêkrup; 3 senggotan dianggo mutêr rodha lsp; ng-[x]: mubêng megal-megol. II ng-[x] kn: buruh mbathik; di-[x]-ake: diburuhake (tmr. bathikan): [x]-an: opahaning bathikan kang digarap.

obèt :

pc kobèt.

obin :

kn 1 jobin; 2 ru pêsagi (14,19 m²); di-[x]: ditêksir sapira pamêtune (tmr. pamêtune sawah lsp); kc. ubin.

obyag :

êngg. kn gêdêr.

obyo :

êngg. kn saèm. cao.

obyog-obyog :

êngg. kn tayuban, janggrungan; [x]-an: padha bêbarêngan nggarap gawe; kc. ombyok.

(obyok) :

di-[x]-[x] êngg. kn dikumbah ing banyu (tmr. sukêt lsp).

(obyong) :

di-[x]-i pc diubyungi, diumbyungi.

obyor :

êngg. kn ubyar, gêbyar.

oblang, oblo :

ks palanyahan.

obli :

(W) kn ar. kuwih.

oblok-oblok :

kn sêga jangan lan lêlawuhan dicampur dadi siji; di-[x] pc: disrêngêni akèh-akèh.

obodan :

êngg. kn groboh (tmr. garapan); kc. ubud.

obong :

kn. ak mati nyêmplung ing gêni; [x]-[x] ngobong uwuh lsp; di-[x] n. dipunbêsmi k: 1 disulêd (dinyunyuk, dilêbokake) ing gêni; 2 dipanasi murih atos (tmr. bata, gêndhèng), dimatêngake sarana gêni (tmr. gamping); 3 pc. dibêbangus, digêgasah; [x]([x]-)an kn: 1 kang diobong, olèh-olèhane ngobong; 2 pc. amuk-amukan ênggone totohan; kc. kobong.

obor :

kn pring iratan, blarak lsp. disulêd dianggo colok; kêpatèn [x] pr: kelangan lacak tmr. alurane sêduluran, (ut. tmr. panitining prakara); gêdhe [x]-e br: sakèhing prakara dititipriksa kalawan adil (tmr. nêgara); di-[x]-i: 1 disuluh (dibrongot, dipadhangi) nganggo obor; 2 br. dipadhangake rêmbuge (prakarane).

obor-giring :

pc. ak Pamarentah Luhur.

(obos) :

[x]-[x]-an êngg. kn obrol-obrolan.

(obrak-abrik) :

di-[x] kn dirusak nganti pating blengkrah.

obral :

ut. [x]-an kn mbudhalake barang-barang dagangan kanthi rêga murah; di-[x]-ake: diêdol kanthi rêga murah-murahan.

obrus :

kn panggêdhening saradhadhu.

obrog :

kn ar. dolanan bocah (nganggo gacuk watu totohane gendhongan); [x]-an pc: ora adèn-adèn (tmr. garapan).

obrol :

(-an) kn 1 pc. omong gêgorohan umuk-umukan; 2 êngg. paomongan, kandha; di-[x]-[x] êngg: didhudhah diudhal-udhal; di-[x]-ake pc: diomongake (kanthi umuk-umukan); ng-[x] pc: omong gêgorohan umuk-umukan.

(obrot) :

di-[x]-[x] êngg. pc diudhèt-udhèt wêtênge.

(odod) :

di-[x]-ake kn didudut diwêtokake saka sathithik (kêris saka ing wrangkane lsp); kc. modod.

odok :

êngg. pc rada.

(odor) :

ng-[x] êngg. kn adrêng, mrêdêng.

odrog :

êngg. kn bngs, jara.

ojat :

dadi [x] br dirêmbug (digunêm) ing akèh; kc. kojat.

(ojèh) :

di-[x] êngg. kn disuwèk-suwèk; kc. rojèh.

(ojèl) :

di-[x]-ake êngg. kn diucik-ucik, ditêtangi tmr. prakara sing wis sirêp; kc. kojèl.

ojit :

êngg. pc aja.

ojogan :

kn 1 (wong [x]) tukang nggawa gêgawan kang abot-abot; 2 (bakul [x]) bakul klithikan sing idêr mrana-mrana.

ojok :

I pc aja. II di-[x]-[x]-i kn: diajani sarta dibêbangus supaya mbangkang lsp.

ojolan :

êngg ijolan.

ojong :

diêmban [x], di-[x] kn: diêmban sikile karo pisan dislonjorake (tmr. bayi, kb. dipèkèh).

ojrat :

êngg. kn. ak slawatan nyritakake siksa lan ganjaran ing jaman ngakerat.

odhag-adhig :

kn. ak tansah obah oglak-aglik.

odhak :

êngg ora.

(odhal-adhil) :

di-[x] kn 1 didhudhah diadhul-adhul; 2 dikandhak-kandhakake (tmr. wadi).

(odhal-adhul) :

di-[x] pc diodhal-adhil.

(odhe) :

ng-[x] êngg. kn 1 lêgèh, nganggur; 2 buruh nggarap; diodhèkake êngg: diburuhake, diopahake.

odhèg :

(-an) kn lodhèg, oglak-aglik marga ora sêrêt anjing-anjingane; di-[x]-ake: dilodhègake, diogak-ogak.

(odhèt) :

di-[x]-[x] kn dicoblos sarta disuwèk wêtênge (dijupuki jêroane).

odhêg :

êngg. kn orêg.

odhil :

ora [x] ak ora nggawêr, ora mantra cukup.

odhol :

I kn para, groboh (tmr. bathikan lsp); di-[x]-[x]: diudhal-udhal, diudhèt-udhèt lan diwêtokake jêroane. II di-[x] pc: dikodhol.

ogah :

êngg. kn êmoh, wêgah.

ogak :

I êngg ora. II kn: oyag oklak-aklik (tmr. untu lsp); di-[x]-[x]: dioyag-oyag.

ogak-agik :

kn ogak.

ogal-agil :

kn ar. wot ing ngakerat kang tansah obah oyag-ayig.

ogèk :

pc ogak; di-[x]-[x] pc: diogak-ogak.

(ogèl) :

di-[x]-ake kn diobahake (tmr. ilat, buntut lsp); kc. mogèl.

oging :

êngg. kn êmoh, wêgah.

oglak-aglik :

kn oyag-ayig arêp copot (rubuh).

(oglèng) :

di-[x]-([x]-ake) kn disêngkêlit sêmu dicongatake (tmr. kêris); kc. moglèng.

(ogok) :

I di-[x]-[x] pc digosoki nganggo gèntèr lsp. (tmr. lèng). II di-[x]-[x]-ake pc: disèlèhake bae; kc. mogok.

--- 450 ---

(ogrèg) ~ omah.

(ogrèg) :

di-[x]-[x] pc diogak-ogak (tmr. kunci lawang lsp).

(ogrok) :

di-[x]-[x] pc disogoki nganggo gèntèr lsp (tmr. lèng).

oyag :

kn obah miyut-miyut tmr. barang kang ngadêg; di-[x]-[x]: diobahake miyut-miyut (wit lsp).

oyag-ayig :

kn obah oglak-aglik arêp rubuh.

(oyah) :

di-[x]-ake kn dikon nyandêr lan nyakot (tmr. asu).

(oyak) :

di-[x](-[x]) kn 1 diblêdig, diburu; 2 tansah ditagih.

oyan :

(C) kn bngs. pulas irêng.

oyêg :

êngg. pc orêg.

oyod :

kn 1 peranganing wit sing tumancêb ing lêmah piranti nyêrot pangan; 2 witing têtuwuhan rambat; 3 (sa-[x]) samangsa panenan (6 sasi ut. 1 taun); 4 ak. woding têmbung; 5 pc. ula (diucapake ing wayah bêngi); ng-[x]: 1 mêtu oyode; 2 ent. wis bêbranahan akèh, wis lêlêmahên.

(oyog) :

di-[x](-[x]) kn 1 dicêkêl banjur diobah-obahake (nggugah wong turu lsp); 2 diobah-obahake supaya bisa bali jêjêg (tmr. cagak), supaya bisa amot akèh tmr. tenggok lsp.

(oyok) :

di-[x](-[x]) kn 1 êngg. dioyak-oyak; 2 pc. diujêg bae (têtakon lsp); 3 dikroyok ing akèh; [x]-[x]-an: 1 ak. lêlakèn (tmr. iwak); 2 pc. pêpadon; kc. koyok.

oyol :

I êngg. kn bngs. icir cilik. II di-[x]-[x] ks: diuyêl-uyêl.

(oyong) :

di-[x]-[x] êngg. pc digawa mrana-mrana; kc. uyang.

(oyos) :

di-[x] êngg. kn diwatun.

(oyot) :

di-[x](-i) êngg. kn diirati lan disisiki (tmr. pring).

okèh, okih :

êngg. pc akèh.

(okèr) :

di-[x]-[x] êngg. pc dicokèr-cokèr.

oklak-aklik :

kn oyag-oyag arêp putung (ut. arêp copot saka ing anjing-anjingane).

oklèk :

êngg. pc coklèk; di-[x]-[x] pc: dicoklèk-coklèk.

okol :

kn 1 mêthekol, kêncêng tmr. pawakan; 2 (ut. [x]-[x]-an) èngg. gêlut rukêt cêngkah-cêngkahan; di-[x]-i: digagahi, dipiyagah; [x]-[x]-an: piyagahan, èyèl-èyèlan, pêksa.

(olag-alig) :

di-[x](ake) kn diobahake diwolak-walik.

olah :

kn 1 nggarap; 2 (ut. ng-[x]) br. nggêgulang, marsudi; 3 (ut. [x]-[x]) gawe lêlawuhan; di-[x]: 1 êngg. ditandangi; 2 êngg. digarap (tmr. sawah); 3 diadoni (digawe) tmr. lêlawuhan; [x]-[x]-an: lêlawuhan, mangsakan; kc. ulah.

(olak-alik) :

di-[x] kn diwolak-walik.

olang-aling :

kn sindik ing cacadaning wluku (garu) dianggo nalèkake tambange; ng-[x]: nggoling-nggoling (marga lara bangêt); kc. oling.

olang-olang :

êngg. kn golèk; kc. ulang-ulang.

olan-olan :

kn 1 ar. kewan bngs. urèt; 2 wangune kaya ula; kc. ulan-ulan.

ole :

pc olèhe.

(olèd) :

di-[x]-ake pc diwêtokake (tmr. ilat).

olèh :

n. angsal k 1 entuk, bisa tampa (tmr. njaluk, nyambut-gawe, golèk); tampa, diwènèhi (pitulungan, bêrkah lsp); 3 êngg. pc: kêna nindakake, up. [x] mangan sêga; 4 êngg. pc: kêna ing, up. [x] walating wong tuwa: 5 lila, awèh, up. apa-[x] disilih?; 6 wis diambah (dialami, dilakoni, digarap) ing saperangan, (tmr. dalan, wêktu, pagawean), up. ênggone maca [x] saparo, lagi [x] têlung tahun; 7 digathukake karo (tmr. nêncang, masang lsp; 8 dijodhokake karo (tmr. laki-rabi); [x]-e: ênggone; sa-[x]([x]e¨miturut sapira ênggone olèh; di-[x]-ake; 1 diudi nganti bisa oleh; 2 digathukake karo (tmr. nêncang lsp); 3 dijodhokake karo (tmr. laki-rabi); kc. olèh-olèh, pakolèh.

olèhan :

n. angsalan k. êngg kêrêp olèh, kêrêp ngolèhake (tmr. piranti kyt. pancing lsp).

olèh aja :

êngg. br anggêre ora.

olèh ati :

n. angsal manah k rada disihi, ora dicêcênggring.

olèh dadi :

n. angsal dados k. êngg bisa kêlakon uga, bok-mênawa.

olèh gawe :

n. angsal damêl k bisa kalêksanan kang disêdya.

olèh-olèh :

n. angsal-angsal k apa-apa kang digawa mulih (mêdhayoh) bakal kawènèhake marang wong kang ana ing omah (wong kang didhayohi); diolèh-olèhi: diwènèhi olèh-olèh; diolèh-olèhake: 1 dianggo olèh-olèh marang; 2 diudi supaya bisa olèh; olèh-olèhan pc: bisa olèh apa kang disêdya.

olèh pêpati :

br bisa gawe patining mungsuh.

olèk :

[x] enggal, [x] wis êngg gèk enggal, gèk wis!

olèkku, olèkmu :

êngg duwèkku, duwèkmu.

olèng-olèng :

kn bngs. urèt (ing wit jati).

(olèr) :

di-[x]-ake pc diwêtokake nganti dawa; kc. molèr.

(olèt) :

di-[x] êngg digolèki.

olih :

êngg olèh.

oliya :

(A) kn wong suci (kêkasihing Allah).

oling :

I êngg. kn uling.II ng-[x] kn: nggoling, jêmpalikan.

(olod) :

ng-[x]-[x] êngg. kn kêpengin bangêt kumudu mêmangan.

(olok) :

di-[x]-[x] kn diundhat-undhat sarta dituduh-tuduhake pialane sing uwis-uwis.

olor :

I kn sungsum (kewan bêlèhan). II êngg. kn: kalenan (ing sawah). III di-[x] êngg. kn: diulur, didawakake; kc. molor, ulur.

olor-olor :

I êngg. kn kolor; kc. ulur-ulur. II êngg. pc: udud rokok.

omah :

1 n. griya k. dalêm ki. yêyasan mawa payon kang dianggo dêdunung ut. dianggo kaprêluan liyane; 2 n. griya k. padunungan, kang didunungi; 3 kn. wis gêlêm manggon (tmr. kewan ingon-ingon), krasan; [x] sadhuwuring jaran pr: sêkuthon nêdya mblela; ngêdêgake [x] ing pawêdhèn pr: pitaya marang wong

--- 451 ---

omahan ~ ondhe-ondhe.

kang ora kêna diandêl; di-[x]-i: 1 (n. dipun-griyani k); ditunggoni dening kang lanang (tmr. wong wadon); 2 (dipun-griyani k. didalêmi ki) diêdêgi omah, diênggoni; kang di-[x]-i (ingkang dipun-griyani k. kang didalêmi ki): omahe ing; di-[x]-ake n. dipun-griyakakên k: 1 dipapanake ing; 2 ditêtutut supaya omah (tmr. kewan); kc. omah-omah, pomahan, somah.

omahan :

kn diingu ing wong (tmr. kewan, uga dianggo ent.).

omah-omah :

n. gêgriya k. dêdalêm ki): dêdunung ing; 2 (griya-griya k. dalêm-dalêm ki) omah akèh; 3 (emah-emah k. krama ki) rabi ut. laki; diomah-omahake n. dipunemah-emahakên k. di(pi)kramakake ki: dirabèkake, dilakèkake; omah-omahan kn. (griyan k. ak); omah cilik, têtironing omah.

oman :

I êngg. kn damèn. II êngg. kn: uman.

omar-amèr :

êngg. kn jêmèk; kc. amèr.

omba :

ak amba.

ombak :

kn 1 obahing banyu gêgulungan (mêndhak mêndhukul); ent. ili, laku (tmr. lakuning wong bêbarêngan, gagasan lsp); ng-[x](-[x]): 1 wangune kaya ombak; 2 (ut. ng-[x] banyu) mêndhak mêndhukul kalawan tata (kaya ombaking banyu); 3 br. mlaku bêbarêngan akèh bangêt (tmr. lakuning prajurit); kc. kombak.

(ombal-ambil) :

di-[x] êngg. pc: diolok-olok.

(ombang) :

di-[x]-[x](i) êngg. kn saèm. diewani.

(ombe) :

di-[x] kn. diunjuk ki: dilêbokake ing cangkêm têrus diulu (tmr. barang cuwèr, banyu lsp); diombèni: 1 diwènèhi ngombe; 2 pc. diumpak, dialêm.

ombèn :

kn. unjukan ki 1 kanggo wilangane wong ngombe; 2 sêdhiyan diombe, up. banyu [x]; [x]-[x] kn. unjuk-unjukan ki: apa-apa kang diombe.

(ombèng) :

di-[x]-[x] êngg. kn saèm. diewani; kc. ombang.

ombèr :

kn 1 isih jêmbar papane (kobèt, ora sêsak); 2 ent. ora rupak (têbane, jajahane, wêktune); di-[x]-i: 1 diwènèhi papan; 2 dilunggèni wêktu.

ombyak :

[x]-ing wong akèh pc kalumrahane wong akèh; kc. ombak.

ombyog, ombyok :

êngg. kn tayuban; kc. obyog.

ombyok :

kn grombolaning jagung, kupat, bêsusu lsp. ditalèni gantilane; di-[x]-i: dikumpulake ditalèni gantilane (tmr. jagung, kupat lsp); [x]-an: êngg. dhompolan, grombolan; 2 êngg. grombolaning sêsanakan, krabat; 3 pc. caruk banyu (tmr. têtuku).

(ombyong) :

I di-[x]-i kn diubyungi. II [x]-[x] kn: sluwiran gêgodhongan lsp. kang dianggo pasrèn; diombyong-ombyong: disandhangi sarwa bêcik; diombyong-ombyongi: dirêngga nganggo ombyong-ombyong.

ombol :

kn nggrombol; di-[x] êngg: dicêmplungi wiji akèh (tmr. tanjan); [x]-[x]-an êngg: dhêdhompolan akèh, gêgrombolan akèh.

(ombrok) :

di-[x]-ake kn diumbrukake, dioprokake (tmr. sandhangan lsp); [x]-an: 1 têtêmbungan ora ditata; 2 campur ora ditata (tmr. dagangan).

(ome) :

ng-[x] êngg. kn ngomyang; di-[x]-i êngg: disrêngêni.

(omèl) :

ng-[x] ks gunêman tanpa têgês, grundêlan; di-[x]-ake ks: diobrolake, diomongake.

omês :

êngg. kn sêtiti; ora [x] êngg: ora prêduli.

(omyang) :

ng-[x] kn 1 ndlêming (marga lara); 2 ks. omong, gunêman; di-[x]-ake ks: diomongake, dikojahake.

(omyèh) :

ng-[x] êngg. kn criwis, sugih omong; kc. omèh.

omong :

êngg. pc 1 gunêman, kandha; 2 gunêman kang ora nyata; [x]-[x]-an pc: kêkandhan, gêgunêman.

omong kosong :

pc gêgunêman gêgorohan.

ompak :

pc umpak.

(ompyong) :

di-[x]-[x] pc: disandhangi sarwa bêcik; kc. ombyong.

ompod :

êngg. kn srêgêp.

ompok :

êngg. pc ampok.

ompol :

kn uyuh (ing nalikane turu); ng-[x]: nguyuh (ing sajroning turu).

ompong :

kn. gutuk-waja, daut ki coplok untune, tanpa untu.

(ompot) :

di-[x]-ake êngg. kn diumpêtake.

omprong :

êngg. kn rantang, panci rèntèng.

(omprot) :

di-[x]-[x] êngg. kn disêbar pating tlècèk.

onar :

êngg. kn sumêbar ingêndi-êndi (tmr. pawarta); gawe [x] êngg. pc: gawe gêndra (sarana pawarta); [x]-[x]-an êngg: nêdya agawe kagèting wong akèh.

ondêr :

(-dhistrik) (W) kn 1 (ut. ondêran) wêwêngkon peranganing dhistrik; 2 êngg. pc. asistèn-wadana; (ka-)[x]-an: omahe asistèn-wadana.

onjèt :

êngg. kn bawon.

onjo :

kn linuwih tinimbang pêpadhane; dionjoni ak: diungkuli (kèhe, kapintêrane lsp); onjo(n)-onjonan: rêbut unggul (rêbut mênang, akèh, pintêr lsp); kc. monjo.

onjot :

kn mulur manèh (tmr. wangênaning wêktu); di-[x]: 1 êngg. sawise lèrèn ngaso sadhela banjur ditutugake manèh ênggone nggêgawa (ngendhong[1] abot lsp); 2 diulur manèh wangênaning wêktune ing sawise mèh pundhat (tmr. kontrak, utang lsp); di-[x]-i: diwènèhi onjotan; [x]-an: 1 ak. dohing antarane pangasone wong mêmikul (nggêgawa abot); 2 ak. uluraning wêktu (tmr. kontrak, utang lsp); kc. pangonjot, ngonjot.

ondhal-andhil :

I êngg. kn anak ontang-anting. II pc: dêdagangan lsp. nganggo dhuwiting liyan. III kn. ak: ar. dhuwit têmbaga ing jaman kuna.

ondhan :

êngg. ak 1 sêla ing pagawean, ora ngrêkasa; 2 wêktu lèrèn (ngaso).

ondhang :

êngg. pc undhang.

ondhe-ondhe :

I kn. ak pêpindhan, upama kaya; kc. andhe. II kn: ar. panganan kang digawe glêpung (diglindhingi diusar wijèn).

--- 452 ---

(ondhok) ~ ongkloh-ongkloh.

(ondhok) :

ng-[x]-[x] êngg. kn mangkêl bangêt, susah bangêt nanging ora kêwêtu.

ondhol :

êngg. pc groboh, ora adèn-adèn; di-[x]-i êngg: didulêg brotole arêp didêlêng apa ngêndhog apa ora (tmr. bèbèk); [x]-an êngg. ks: palanyahan; kc. odhol, mondhol.

onêng :

kw prihatin dening kangên; [x]-[x]-an: kangên bangêt marang (kang tinrêsnan).

oni :

êngg uni.

onta :

kn. ak unta.

(ontal-antil) :

di-[x]-ake êngg. kn: diontang-antingake.

ontang-anting :

kn anak mung siji thil (tanpa sêdulur); di-[x]-ake: digantung lan diobat-abitake; kc. anting, montang-manting.

ontang-ontang :

êngg. kn pinituwa.

onte-onteyan :

kn dhêdhompolan rêrèntèngan.

ontèl :

kn kêmbang kluwih.

ontên :

k. pc ana; kc. wontên.

ontung, ontong :

êngg. kn untung.

(ontog) :

ng-[x](-[x]) êngg. kn mangkêl bangêt.

ontong :

kn 1 jantung (kêmbang gêdhang); 2 (sa-[x]) siji (tmr. jagung); kc. montong.

(ontor) :

I di-[x] êngg. kn: diglontor ing banyu. II ng-[x] êngg. pc: nêpsu bangêt.

ontrag :

kn 1 orêg (tmr. bumi); 2 kagèt banjur susah (tmr. ati); di-[x]-ake br: diorêgake; kc. kontrag.

ontran-ontran :

kn gegeran, prakara kang njalari rame.

oncat :

kn luput saka, lunga saka; di-[x]-i: disingkiri, dilungani; kc. koncatan.

(once) :

di-[x] kn. ak dironce, dikarang (tmr. kêmbang lsp); kc. ronce.

(oncèk) :

di-[x]-i kn 1 diilangi kulite (tmr. wowohan lsp); 2 ent. diudhar, dipriksa isine (prakara, panêmu lsp); kc. koncekan.

oncèn :

(-oncèn) kn kêmbang dironce (rêrêngganing ukiran lsp).

(oncèng) :

di-[x]-[x] pc 1 dioyak-oyak wong akèh; 2 tansah digêjêg ing pitakon; kc. goncèng.

oncèr :

I êngg. kn canthèl. II di-[x]-ake br: 1 diandharake nglantrah; 2 tinarbuka (tmr. nalar lsp); kc. koncèr, moncèr.

(oncèt) :

di-[x](-i) êngg. kn dioncèki.

(oncit) :

di-[x]-[x] êngg dioyak-oyak; kc. uncit.

(onclak) :

di-[x] êngg. ak dionclang(-onclangake).

onclang :

kn ar. dolanan bocah wadon (nganggo monte lsp. diumbul-umbulake banjur ditadhahi); digawe [x] pc: dianggo kongkonan; di-[x]([x]-ake) ak: diuncal-uncalake munggah banjur ditadhahi (gêgaman lsp).

onclong :

êngg. kb 1 gêbayan (ing desa); 2 (ut. rondha [x]) ak. rondha nganglang ing padesan; 3 ks. palanyahan; ng-[x]: mlaku rikat; [x]-[x]-ên êngg: lara ising-isingên.

(oncog) :

ng-[x] êngg. kn mlaku têrus ngênêr ing; di-[x]-i êngg: ditêkani, têrus dijujug.

oncom :

êngg. kn tempe bungkil.

oncong :

êngg. kn urubing obor lsp; kc. oncor.

oncor :

I kn colok kang digawe bumbung lsp. didokoki sumbu gêdhe; di-[x]-i: dipadhangi nganggo oncor. II di-[x]-i kn: 1 ak. diacungi ing tumbak; 2 diilèni banyu (tmr. s awah); 3 dijori; [x]-[x]-an: 1 ak. sodor-sodoran tumbak; 2 jor-joran, onjon-onjonan.

oncowe :

(C) kn pipa têmbako (Cina).

onthèl :

I (ut. [x]-[x]) kn cêkêlan ing obenganing jantra, mêsin mênjait lsp. II kn: bundhêlan gombal dianggo nyangar bocah kang arêp dicêkoki; di-[x](-i): disêsêli ing onthèl banjur dicêkoki.

(onthoh) :

di-[x]-[x] kn diêlus-êlus (dicêkêl-cêkêl lsp).

ontho-ontho :

kn ar. lêlawuhan sing digawe parudan krambil diglintiri.

onya :

êngg. ak sumingkir lunga saka; dionyani ak: dilungani, dioncati.

(onyog) :

ng-[x] êngg. kn mlaku ora nganggo tata-krama.

(onyok) :

di-[x]-[x]-ake kn ditawak-tawakake sarana diulungake (dituduh-tuduhake).

(onyol) :

di-[x]-[x]-ake pc dionyok-onyokake.

ongak-anguk :

kn tansah anguk-anguk.

onggal :

êngg sabên; kc. unggal.

(onggèr) :

di-[x] êngg. kn diunggar.

(onggo) :

ng-[x]-[x] kn (nangis lirih) jibêg bangêt atine.

onggok :

kn atine wit arèn (sok digawe pathi).

onggrag-anggrêg :

pc bola-bali mandhêg; kc. anggrêg.

onggrèh :

êngg. kn obah (mingsêd) sathithik; di-[x]-[x]: diowah-owah.

onggrok :

(mêng-)konok [x], sikothok [x] pc kang ala dhewe; di-[x]([x])-ake êngg. pc: disèlèhake bae (tanpa diopèni sathithik-sathithika).

(onggrong) :

di-[x] kn 1 ak. ditumpuk-tumpuk sarta diganjêl (supaya katon dhuwur ut. katon akèh); 2 diumpak, dialêm kanthi duwe pamrih; [x]-an ak: sênêng dionggrong (alêman).

ongkak :

êngg. kn krasa kêsêl baune.

(ongkak-angkèk) :

di-[x] pc 1 ditêkak-têkuk bangkèkane; 2 diêngkak-êngkuk, dikon tumandang mêngkene nuli mêngkono, diplêtêr ing gawe; kc. bongkak-bangkèk.

(ongkang) :

[x]-[x] kn linggih ing pinggir sikile gumantung; ng-[x]: 1 cêdhak bangêt lan ngarêpake ing, up. sawahe ng-[x] kali; 2 êngg. lowah, longkang; 3 (atine ng-[x]) êngg. gêla bangêt dening kêcuwan.

ongkèk :

I kn pikulan ing kiwa têngên nganggo sikilan ut. ambèn-ambènan (dianggo mikul gamêlan lsp). II di-[x]-[x] êngg. kn: diogak-ogak supaya rubuh.

(ongkèl) :

di-[x] êngg. kn diungkil.

ongklak-angklèk :

êngg. pc mlaku kanthi rêkasa.

(ongklèng) :

di-[x]-[x] pc diêngèl-êngèl.

ongkloh-ongkloh :

pc mlaku sêmu kêndho (ora sigrak).

--- 453 ---

ongklok ~ (orong).

ongklok :

[x] kênthang kn kênthang godhogan; di-[x]: diêntrog-êntrog (tmr. godhogan, wong manak lsp).

(ongkog) :

di-[x] kn. ak dijunjung sathithik; 2 diumpak, dionggrong; kc. mongkog, ngongkog.

(ongkok) :

di-[x] êngg. pc diêntol (rêgane); [x]-[x]-an: êntol-êntolan, padha dene ngukuhi panêmune; kc. êngkok.

(ongkong) :

di-[x]-ake pc dijongkèng bokonge; kc. pêkongkong.

ongkos :

(W) kn 1 wragad; 2 êngg. opahan, bayaran; di-[x]-i êngg: 1 diwragadi; 2 dibayari, diopahi.

ongkot-ongkot :

pc swaraning pikulan; di-[x] pc: dipikul, digotong.

ongkrag-angkrêg :

pc kêrêp mandhêg (ora maju-maju).

(ongkrah-angkrèh) :

di-[x] pc diêlihi lsp, pating blengkrah.

(ongkrong) :

di-[x]-ake pc dijênggarake pupune (ing nalikane ndhodhok); di-[x]-[x]-ake pc disèlèhake ing papan sing dhuwur; kc. mongkrong.

onglang-angling :

kn. ak gunêman (mangsuli) mung anggêr muni (ora karuwan dhong-dhinge, dianggo pawadan).

ongol-ongol :

kn ar. panganan.

(ongot) :

di-[x]-i kn disisiki (diirisi) pucuke.

(ongsêb) :

di-[x]-[x]-ake kn diungsêb-ungsêbake; kc. kongsêb.

opah :

(-an) n. epah(-an) k pituwasing kangelan (nggêgarap lsp); di-[x]-i: diwènèhi opah; di-[x]-ake: diburuhake, dikon nggarap ing liyan nganggo ngopahi.

opak-angin :

kn ar. panganan (yèn dibakar mlêmpung).

(opat-apit) :

di-[x]-ake kn diobahake kipit-kipit (tmr. buntut).

(opèl) :

di-[x]-i kn 1 dipipili (jagung); 2 diirisi sarta diwangun (tmr. cènggèr jago adon); 3 diunthêt, diênthêt (dibathi); 4 ks. ditêtaki.

opèn :

(-an) kn kêladuk ênggone sênêng migatèkake (njupuk lsp) barang kang cilik-cilik (kang kurang pangaji); di-[x]-i: 1 êngg. dirukti; 2 digumatèni.

opêr :

(W) kn 1 liyêran, ganti kang nyêkêl; 2 (ut. di-[x]) diêlih ing liya panggonan, pindah; 3 ganti sêpur (bis lsp); di-[x]: 1 diliyêr; 2 diêlih, digênti, digêntèni.

opêrkomplit :

(W) kn (dilèrèni) marga wis kêturahan punggawa.

opisiyil :

(W) kn atas (têrang) saka dhawuhing panggêdhe, wis têtêp.

opyak :

(-opyak) kn 1 alok kelangan (kêmalingan lsp); 2 enggal sumêbar lan kasumurupan ing akèh (tmr. pawarta); di-[x](-[x])-i: 1 didhawuhi lsp. sêru bangêt; 2 (ut. di-[x]-[x]) ditundhung dikon lunga (kanthi dibêngoki).

opyan-opyan :

pc ropyan-ropyan.

(opyok) :

di-[x] kn ditêlêsi nganggo kacu têlês lsp.

(opok) :

di-[x]-[x] kn. ak diopyok.

opor :

kn iwak panggang (bèbèk lsp); [x]-[x] bèbèk (mêntas awake dhèwèk): bisa kêlakon kang disêdya saka rekadayane dhewe.

(oprak) :

di-[x]-[x] kn 1 digusah supaya mêtu (lunga) tmr. pitik lsp; 2 dipêksa-pêksa dikon nyambut gawe lsp.

oprup :

(W) kn. ak sêbutaning panggêdhe jaman kumpêni.

oprokan :

pc: ombrokan; kc. ngoprok, ombrok.

opsinêr :

(W) kn 1 (pulisi [x]) lêlurahing pulisi (tukang mriksa pakaryane para pulisi); 2 (sêkul [x]) punggawa nêgara kang tinanggênah mriksa pamulangan.

ora :

n. botên k 1 kosok balèn ut. sulaya karo kang kasêbut, up. [x] larang; 2 wangsulan surasane selak, kb. iya; [x]-[x]: 1 (sing [x]-[x]) kang anèh-anèh, kang ora pantês (ut. tanpa têgês), up. aja ngucap sing [x]-[x]; 2 sênadyan ora mêksa ... up. [x]-[x] diarani; orane: yèn ora ...; ora-orane: mêsthi ora bakal ...; saora-orane: sênadyana ... mêsthi ...; aja tan [x] br. [x] kêna [x]: kudu, mêsthi kudu; diorani: diwangsuli ora; diorakake: dipaido, dianggêp ora ana.

(orag) :

di-[x]-[x] êngg. kn diorog-orog, diobahake kêrêp.

orak :

pc ora.

(orak-arik) :

di-[x] kn dicokèr-cokèr.

oran :

êngg. kn rak (iya ta).

oranana :

pc ora ana.

ore :

I kn sabawaning surak. II di-[x] kn: ora digêlung tmr. rambut; kc. ure.

(orèh) :

I di-[x]-ake êngg. kn diandharake; kc. ure. II di-[x]-[x] êngg. kn. dirèngrèngi (tulisan).

oreyan :

I kn 1 ak. rambut kang diore; 2 êngg. ak. wulèn, wuli; 3 êngg. isih aluran sanak karo; 4 andharan; kc. ore. II pc: 1 êngg. rèmèh, sapele; 2 cathêtan; kc. orèh.

(orèk) :

di-[x]-[x] pc dicorèk-corèk.

orèn :

kn 1 panggonan pring ori.

orêg :

kn 1 obah gêtêr tmr. bumi; 2 br. gègèr, rame bangêt tmr. pawarta lsp; di-[x]-ake br. diobahake gêtêr; [x]-[x]-an: gegeran, ontran-ontran.

orêm :

kw angluh dening bangêting prihatin (sêdhih).

organ :

(W) kn layang kabar bale swaraning pakumpulan.

organisasi :

(W) kn tatanan, dhapukaning pakumpulan lsp.

orgêl :

(W) kn ar. têtabuhan Eropah.

ori :

kn ar. pring (mawa ri).

orkès :

(W) kn mungsikan.

orloji :

(W) kn. ak jam kandhutan.

ormat :

êngg. kn urmat.

ornamèn :

(W) kn gambar rêrênggan.

orod :

êngg. kn surud tmr. banyu; di-[x]-ake êngg. pc. dilorodake (sandhangan lsp); kc. morod.

(orog) :

[x]-[x] kn ar. panganan bngs. thiwul; di-[x](-[x]): 1 êngg. dioyag-oyag (tmr. wit lsp); 2 diobahake wali-wali tmr. wadhah lsp.

orok :

I ng-[x] kn 1 turu napase nywara sênggur-sênggur; 2 ks. turu; 3 pc. ora dianggo (disèlèhake bae); di-[x]-ake pc: dianggurake bae, ora dipigunakake. II [x]-[x] kn: 1 ar. têtuwuhan; 2 êngg. sosog, songgom.

(orong) :

I ng-[x] kn ngêlak bangêt.

--- 454 ---

(orot) ~ pada.

II [x]-[x] kn: ar. kewan kalêbu bngs. jangkrik; [x]-[x] njunjung gênthong pc: njangka prakara sing mokal; kaya [x]-[x] dipidak: sanalika têrus mênêng.

(orot) :

di-[x]-[x] kn. ak diêntèk-êntèkake, dibêboros; kc. borot, orod.

(osak-asik) :

di-[x] kn dibiyaki lsp. arêp nggêgolèki (tmr. pawuhan, uwuh lsp).

osar-asir :

êngg. kn. ak pulisi sandi (rêsisir).

ose, osèn :

kacang lsp. [x] êngg. pc kacang lsp. oncèkan; kc. wose.

(osèr) :

di-[x]([x]-i) kn diusar, diusar-usari.

osik :

(-ing ati) br tuwuhing gagasan, krêntêging ati; di-[x]-ake br: dielingake (dening kang kawasa); kc. mosik.

osit :

kn ar. wit.

(oso) :

ng-[x] kn sarwa sêntak sarta sêrêng wêtuning gunême; di-[x]-[x]: disrêngêni nganggo têmbung sêrêng sarta sêntak.

(osog) :

di-[x] êngg. kn diusug.

osog-osog :

kn. ak garuk-garuk rambut.

otah :

êngg. pc wutah.

otak :

êngg. pc utak.

oto-oto :

êngg. kn sarwa groboh lan kêsusu tmr. garapan.

otèk :

kn 1 bngs. juwawut; 2 êngg. jala cilik.

otèng-otèng :

kn ar. kewan bngs. urèt.

otêr :

kn 1 êngg. klintêran; 2 br. gègèr, orêg.

oto :

I kn sandhangan bocah dianggo tutup dhadha. II (ut. otomobil) (W) kn: kreta montor.

otonomi :

(W) kn prentah bawa dhewe.

(otong) :

di-[x]-[x] pc digotong wong akèh.

otot :

kn 1 klumpukaning sêrating daging kang gandhèng karo balung; 2 urat, bayu dalan gêtih; ng-[x]: 1 kêncêng marga ana otote; 2 pc. rosa bangêt.

(ocak) :

di-[x]-[x] kn diobahake mawali-wali (tmr. gêndul isi banyu, krambil lsp); kc. kocak.

ocal :

êngg. k olah.

(ocar-acir) :

di-[x] kn. ak diawut-awut; kc. kocar-kacir.

ocèh :

kn unining manuk, gunêmaning bocah cilik; ng-[x]: 1 muni tmr. manuk (lmr. kang mawa lagu); 2 gunêman tmr. bocah cilik; 3 ks. gunêman, ngandhakake wadining liyan lsp; [x]-[x]-an: 1 manuk kang bisa ngocèh; 2 êngg. wong sing dikon badhutan, omong-omongan lêlucon.

(ocèk) :

di-[x]-i êngg. kn dioncèki.

(ocok) :

di-[x]-[x] êngg. pc diolok-olok.

(ocor) :

di-[x](-ake) êngg. kn dioncorake (diilèkake) ing; di-[x]-i êngg: dioncori. dilêbi; kc. oncor.

(othak) :

I di-[x]([x]-i) êngg. kn 1 dicopoti (tmr. abah-abah jaran lsp); 2 dirucati, dibukaki (tmr. sandhangan). II [x]-[x] kn: têkêning wong picak; di-[x]-[x]: disogoki (diogrok-ogrok lsp) nganggo gèntèr lsp.

othak-athik :

I kn oklak-aklik arêp copot; [x] didudut angèl pc: katone gampang dijêjaluki, nanging sajatine angèl. II di-[x](ake) pc: digathuk-gathukake; kc. athik.

othe-othe :

I êngg. kn ora klambèn. II kn: ar. kewan bngs. garèng pung.

(othèh) :

di-[x]-[x] êngg. kn dicidhak-cidhuk (tmr. jangan lsp).

othèk :

I kn ora sêrêt anjing-anjingane (tmr. garan lsp). II [x](-ku, -mu, -e) êngg: duwèk(-ku, -mu, -e); di-[x] êngg: dituku saka sathithik (tmr. kabutuhan padinan).

othèng-othèngan :

kn main kêrtu tanpa totohan (ut. mung nganggo totohan sathithik).

(othik) :

di-[x]-[x] êngg. pc diuthik-uthik.

(othong) :

di-[x]-[x] kn 1 digawa sarana disangga ing tangan loro kang dilumahake; 2 êngg. pc. diêla-êla.

othot :

I êngg. kn bngs. keseran, grobag cilik. II di-[x]-[x] pc: dicêkêl lsp. diènèng-ènèng (kaya dene mangan iwak alod); kc. kothot.

owah :

n. ewah k 1 salin kaanan, malih dadi beda karo sakawit; 2 ([x] adate) edan; [x] gingsir: molah-malih kaanane, ora lêstari; di-[x](-[x]) êngg. di-[x]-i: 1 diganti (disalini, diwangun lsp) nganti beda karo sakawit; 2 dibênêrake tmr. tulisan lsp.

owal-awil :

kn oklak-aklik arêp pothol (tmr. untu lsp).

owe, owèn :

êngg. kn mbênêri awoh.

(owèh) :

ng-[x] êngg. kn tansah ngilêr.

owêl :

kn 1 ora sênêng yèn nganti ilang (diwènèhake ing liyan lsp); eman; di-[x]: dieman.

(owol) :

di-[x]-[x] êngg. pc dicêmol banjur diudhal-udhal.