Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 09: G)

G

ga :

I (ngga) pc mangga, sumangga. II êngg. pc: bok-mênawa uga; kc. uga. III [x] sampeyan êngg. pc: duka sampeyan (êmbuh). IV [x] ..., [x] ... êngg. pc: gèk ..., gèk ... V êngg. pc: gawa; up. ga mrene!

gabag :

kn: bngs. 1 lêlara cacar; 2 êngg. bngs. gêdhèg nanging kasar panganame; ng-[x] êngg. 1 linggih uyêk-uyêkan; 2 nglayap; [x]-ên: nandhang lara gabag.

gabah :

I kn 1 las-lasaning pari; 2 (kopi [x]) kopi sing durung dioncèki; saga [x] arang: sêga sing kaworan gabah; kaya [x] diintêri br: uyêk-uyêkan rame méga bingung lsp; [x] sinawur: ar. bathikan; di-[x]: dipakani gabah; digêgabah br: digêgasah, dipurih murih kêndêl. II gêgabah êngg. pc: kêsusu.

gabar :

êngg. kn ngabar, ilang dayane, gonyèh.

gabên :

êngg. k gadhu.

gabêng :

kn garing kapês kapês tmr. têbu lsp.

(gabêr) :

ng-[x] kn 1 nywara bêr-bêr sarana lambe; 2 ngutahake mamahan sêmu kasêmprotake; di-[x]-ake: 1 diutahake sarana nggabêr; 2 disêpèlèkake, diêmohi.

gabês :

kn ampang tanpa banyu tmr. woh lsp; ng-[x] êngg. pc: ora lèrèn-lèrèn tmr. jajan, mêmangan; [x]-an: ringkih, apêsan.

(gabig) :

ng-[x] kn ngobahake êndhas ngêgèt tmr. kêbo, sapi lsp.

gabira :

(S) kw. ak 1 jêro; 2 bungah; kc. gambira.

(gabyêg, gabyês) :

ng-[x] êngg. kn tansah ngujêg.

(gablag) :

ng-[x] êngg. ks tansah omong.

gablêg :

êngg. ks duwe.

gablug :

1 kn swaraning barang tiba, ngêbluk lsp; 2 êngg. kêthul.

gablog :

kn 1 êngg. ora laras tmr. swara; 2 ar. panganan sing digawe bêras; 3 êngg. tukang kayu ing padesan; ng-[x]: saèm. nyablèk nanging sêru lan katamakake ing gêgêr.

gabu :

kn ar. gêdhang gêdhe-gêdhe.

gabug :

kn 1 kopong tanpa isi tmr. pari; 2 ora bisa manak; [x] aose: nyata lan orane; ng-[x]-i: nusoni nanging ora mêtu banyune susu.

gabul :

kn nggêdabul, gupak rêrêgêd.

gabus :

kn 1 ar. wit sing klikane êmpuk kapês-kapês digawe tutup gêndul lsp; 2 atèn-atène wit kêtela kaspa; 3 ar. iwak sêgara; ng-[x]: 1 ngosèk lading; 2 njagohi jago tarung; 3 nyêlani nyêkêlake kêrtune wong main.

gabrès :

kn gupak upa jangan lsp. ing cangkêm ut. brêngose; ora ng-[x] êngg: ora mèli-mèlu.

gabrug :

kn pêpindhan swarane wong tiba lsp; [x]-an êngg: apa-apa mung saolèhe bae.

(gabrul) :

êngg. pc: kc. gabro.

gabrus :

kn pêpindhan swarane tumbukan tiba lsp; di-[x]: 1 ditumbuk; 2 diabuk, diawur, digabro.

gabrut :

êngg. kn klumut gupak blêthok lsp. tmr. sandhangan.

(gabro) :

ng-[x] kn ngabuk, têtuku durung ndhuwit ngaku wis ndhuwit lsp.

gada :

(S) kn 1 bindi, pênthung cêndhak; 2 dhompolan rentenganing kolang-kaling lsp; 3 (ut. gadan) êngg. tumpukan krambil sing disunduki; di-[x]: digêbug ing gada.

(gadag) :

ng-[x] kn ngambar, minging.

gada-gitik :

wêruh [x]-[x]-e kn wêruh gêlaring mungsuh; ngêndêlake [x]-[x]: ngêndêlake gagah prakosane (panguwasane).

gadan :

kc. gada 2.

gadarena :

kn pitulungan; 2 jaga-jaga samangsa pêrlu; kcx. jagarbêna.

gadug, gaduk :

kn têkan pangranggèhe.

gadul :

kn katêranganing mêndal (mêndat); gumadul: mêndal.

(gadur) :

ng-[x] kn gunêman tanpa têgês.

gadri :

(W) kn èmpèr mêtu.

(gadrug) :

[x]-[x] êngg. kn gêdhe lêmu tmr. pawakane wong wadon.

gaja :

(S) kw gajah; cs. 8.

gajah :

n. liman k 1 ar. kewan mawa tlale sarta gadhing; 2 (êmpyak [x]) êmpyak sing têngah; kupu [x]: ar. kupu sing gêdhe; lambe [x]: peranganing kêris sandhing kêmbang kacang; sêmut ngadu [x] pr: wong cilik ngadu wong gêdhe; [x] ngidak rapah pr: wong sing nrajang pêpacuhe dhewe; kodhok nguntal [x] pr: prakara sing mokal; setan nunggang [x] pr: wong sing mung golèk kêpenake dhewe; bathang [x] pr: tilasan wong mulya (luhur) sênadyan dadi asor iya isih luwih rowa tinimbang liyane; ng-[x] êlar pr: sarwa gêdhe lan sêntosa kêkarêpane; di-[x]-i êngg: pari sing mêntas diênèni banjur diuntili lan diêpe ana ing sawah.

gajah-mati :

kn ar. gêgolonganing wong sing padha dêdunung ana ing sacêdhake Kartasura (kuna-kunane tawanan).

gajah-nguli (ngoling) :

kn 1 ar. sumping; 2 ar. oncèn kêmbang.

Gajah-oya :

kw nêgara Astina.

--- 127 ---

gajapati ~ gagang.

gajapati :

(S) kw ratuning gajah.

gajendra :

(S) kw (gaja + indra) ratuning gajah.

(gajêg) :

[x]-e n elingku; [x]-[x]: 1 capêt-capêt, rada eling; 2 (ut. gojak-[x]) rangu-rangu, ora têtêp pamikire.

gajih :

I kn jasad lênga rupane putih rumakêt ing daging; ng-[x]: 1 mawa gajih tmr. daging; 2 êngg. loh; di-[x]-i: dilêngani; pa-[x]: sawah pinggir kali, yèn katiga ditanduri yèn rêndhêng dadi kali. II kn: blanja, bayar; [x]-an: 1 bayaran (kanthi diblanja ajêg); 2 mangsa nampa gajih.

gajul :

I kn 1 sêsulih ing sawêtara mangsa; 2 pangganti, slundhingan; 3 êngg. tambahan, wuwuhan; [x] pangan: pangan sing dianggo slundhingan (saliyane sêga); ng-[x]-i: nyulihi, nylundhingi; kc. jagul. II ng-[x] kn: nêndhang sing katamakake pucuking dlamakan.

gadha :

(S) kw. ak bangêt.

gadhag :

I kn 1 tampar gêdhe; 2 (lawe [x]) êngg. bolah. II ng-[x] êngg. kn: ngrusakake mbarut.

gadhah :

k duwe.

gadhang :

ut. ng-[x] êngg. kn arêp, bakal; di-[x], digêgadhang: dicalonake, diarêpake supaya ing têmbe bisa dadi ..., up. di-[x] dadi bupati; [x]-an: 1 calon, bakal; 2 wis cumawis mung kari nanduri.

gadhe :

n. gantos k (ut. ng-[x]) ngutangi dhuwit nganggo cêkêlan barang; [x] pêtêng: gadhe sing ora nganggo idining nêgara; nggadhèkake: utang dhuwit nganggo nyêkêlake barang; [x]-an: 1 barang sing digadhèkake; 2 dhuwit olèh-olèhane nggadhèkake; 3 (ut. pa-[x]-an) omah sing dianggo nggadhe.

gadhèn :

n. gantosan k 1 barang sing digadhe; 2 sugiyan digadhèkake; 3 cêkêlan ing gadhean, up. jaritku isih ana ing [x]; kc. gadhe.

gadhêh :

êngg. k duwe.

gadhêl :

I kn ar. oyod bngs. jênu; ng-[x]: ngyiyid, ngêndhal ana ing têlak (ilat). II êngg. kn: cupêt; kc. dhagêl.

gadhil :

kn siyung cèlèng.

gadhing :

kn 1 siyung gajah; 2 barang dandanan sing digawe siyung gajah mau, up. ukiran [x]; 3 ar. pring lan krambil sing kulite kuning; 4 kêmbang cêpaka ut. kanthil sing durung mêgar; 5 ki. umbêl; gumadhing: isih kuning tmr. asêm.

gadhu :

kn (sawah [x]) sawah sing ditanduri ing mangsa katiga; [x] walikan: sawah sing kêna ditanduri ing mangsa katiga lan mangsa rêndhêng; panèn [x] walikan pr: olèh kabêgjan tundha-tundha; di-[x]: ditanduri ing mangsa katiga.

gadhug :

kn 1 pêpindhan swaraning têmpuk, kêjêglug lirih lsp; 2 êngg. gacuk; ng-[x]: 1 mèlu apa-apa ora nganggo mbayar; 2 êngg. tuku apa-apa sarana diutang.

(gadhuh) :

ng-[x] kn nduwèni apa-apa saka pawèhing liyan nanging mung diwênangake nganggo bae; ng-[x]-i: mènèhi apa-apa sing digadhuhake; diparingi [x]-an ent: duwe anak.

gadhul :

kn rêrêgêding untu; ng-[x]: akèh gadhule.

gadhung :

kn 1 bngs. uwi sing mêndêmi; 2 (ut. ijo [x]) ijo ênom; 3 ar. ula lan pêlêm warnane ijo; [x] mlathi: coraking ikêt warnane ijo têngahane putih; [x] cina: ar. oyod-oyodan sok dianggo tamba; [x] crobo: ar. têtuwuhan kêna dianggo tamba; ng-[x]: 1 ngêndêmi nganggo gadhung; 2 mblibuk (malsu), main ora barès; 3 ngijo bathikan; [x]-an: 1 ora barès tmr. main; 3 tiron. apus-apusan; macan [x] ak: macan malihaning wong.

(gadho) :

ng-[x] kn mangan lawuh iwak lsp. tanpa sêga; ng-[x] ati pr: tansah gawe susahing ati; [x]-[x] kn: bngs. pêcêl.

gadhog :

kn 1 pêpindhaning swara saèm. gadhug; 2 êngg. ora têkan, pantog; 3 êngg. wagu.

gadhon :

I kn 1 ar. lawuh sing digawe iwak daging cacahan; 2 klênèngan gamêlane mung sing prêlu-prêlu bae; kc. gadho. II (sawah [x]): sawah sing tinanduran ing mangsa katiga; kc. gadhu.

gae :

pc gawe.

gaèk :

, wis [x] êngg. ks wis tuwa; ng-[x] êngg: bola-bali nêmbung njaluk.

(gaèl) :

ng-[x]-ng-[x] kn mrênahake untu arêp nglêthak, kaya patrape asu yèn mêmangan.

(gaèng) :

ng-[x] kn 1 tansah ngalup; 2 tansah nangis, tansah njêjaluk tmr. bocah.

gaerut :

kn garut (ar. têtuwuhan sing oyode lajêr kêna dipangan).

gaga :

I kn 1 palêmahan sing ditanduri pari tanpa diêlêbi banyu; 2 (pari [x]) pari sing ditandur ing palêmahan tanpa diêlêbi; ng-[x]: nandur pari ing palêmahan tanpa banyu. II kw: gagak. III [x] ..., [x] ... êngg: gèk ..., gèk ...; kc. ga, uga.

gagah :

kn 1 (ut. [x] prakosa) gêdhe dhuwur lan sêntosa tmr. pawakan; pradhah, dhadhag, sarwa kêduga, bêcik bangêt; [x] kêjibah, mingkuh kêtêmpuh pr: kêpêksa kêjibah, marga maune wis saguh; gumagah: ambêg dhadhag ngêndêlake kakuwatane; ng-[x]-[x]: tumandang kanthi gumagah, ndhadhagi; [x]-an, [x]-ên êngg: gumagah.

gagak :

kn ar. manuk wulune irêng; [x] lincak pr: ngolah-ngalih panggonan; ng-[x], ng-[x]-i: 1 ngunjuk lan mangan sajèn; 2 ndhudhuk bangke sing wis pinêndhêm.

gagal :

kn 1 mrucut, ucul; 2 cabar, wurung ora dadi; pêrang [x]: pêpêrangan ing wayang wayah sore.

gagan-gagan :

kn ar. têtuwuhan kêna dipangan.

gagana :

(S) kw awang-awang, langit.

gagang :

kn 1 gantilaning godhong; 2 garan; 3 tangananing diyan lsp: 4 ([x]-pèn)

--- 128 ---

(gagap) ~ galêr.

piranti dianggo nulis (garan pèn); ng-[x] aking: kuru bangêt.

(gagap) :

[x]-[x] kn 1 nggêgrayangi ana ing pêtêngan; 2 isih kira-kira; ng-[x], ng-[x]-i: 1 nggêgrayang ana ing pêtêngan; 2 ngira-ira prakara sing durung cêtha; pêtêng-[x] êngg: pêtêng dhêdhêt; ng-[x] tuna nggayuh luput: kabèh sing dijangka ora ana sing kalêksanan.

gagap-gugupan :

êngg. kn nggragap, sarwa gugup.

gagar :

kn wukan, wurung, ora dadi, cabar; kc. gagal.

gagaran :

êngg. kn garan, cêkêlan.

gagar-mayang :

kn janur lan kêkêmbangan katata ing dêbog dianggo uba rampening layon (yèn sing mati jaka ut. prawan), ut. dianggo uba rampe kêtêmuning pangantèn, nanging lumrahe jênênge diêlih: kêmbar-mayang.

(gagas) :

di-[x] kn diangên-angên, dipikir; [x]-an: pamikir, angên-angên.

gagat :

kw wiwit, trêp, mêntas bae; [x]-bangun ([x] esuk, [x] rina): wiwit wayah esuk (pajar); ng-[x] êngg: miwiti.

gage :

êngg. pc. age, rikat.

gagi :

êngg. k gaga.

(gaglag) :

ng-[x] êngg. ks: mangan.

gagu :

êngg. kn celad, cedhal.

(gagut) :

ng-[x] êngg. pc: mêmpêng anggone mangan.

gagrag :

I kn cara sing kêlumrah; [x] anyar: cara anyar. II ng-[x] kn: gograk, wis rusak.

(gagrak) :

I ng-[x] êngg. cakrak, brêgas. II ng-[x] êngg. kn: sêdhela-sêdhela gumuyu sênêng.

gah :

êngg. pc êmoh! kc. wêgah.

gahana :

(S) kw: jurang, papan sing angèl ambah-ambahane.

gaib :

I (A) kn samar, wadi, winadi; kawruh [x]: kawruh bab ka-Allahan; gumaib: 1 ambêk wêruh ing gaib; 2 umuk, sêngguh. II (W) kn: (g.a.i.b.) ar. punggawa pangrèh praja sing olèh diploma.

gayahan :

êngg. kn garan siwur (timba).

gayam :

kn ar. wit wohe enak dipangan; [x]-an: ar. wanguning wrangka kiwa têngên papak.

(gayar) :

ng-[x] êngg. kn nyewa buruh (kuli); kc. bayar.

(gayas) :

ng-[x] êngg. kn ngira, ngawag.

gayat :

êngg. kn antara suwe; ora [x] suwe: ora antara suwe; [x] têmên: têka suwe têmên, isih suwe.

(gayêl) :

ng-[x] êngg. pc tansah mêmangan.

(gayêm) :

ng-[x]-i kn 1 mamah mangan sing wis dielêd tmr. sapi lsp.; 2 ks. mangan; wis ng-[x]-i ks: wis tuwa pikun; [x]-an ks: karêman, panganan.

gayêng :

(ut. ng-[x]) kn 1 mubêng giliran; 2 mubêng mingêr (nglungani utang lsp).

(gayêr) :

ng-[x] kn mbanjur bae, ora lèrèng-lèrèn[1]

(gayês) :

ng-[x] êngg. pc tanpa lèrèng-lèrèn[2] anggone mêmangan.

(gayuh) :

ng-[x] kn 1 ngranggèh; 2 njangka, ngarah prakara sing luhur; ora kêna di-[x] (ginayuh): ora kêna dicandhak (dingêrtèni, dijangka); [x]-an, gêgayuhan: apa-apa sing dijangka, idham-idhaman; ng-[x]-[x] luput pr: sabarang sing dijangka ora dadi; ng-[x] ing tawang pr: njangka prakara sing mokal.

gayuk, geyuk :

êngg. kn gadug.

gayung :

kn bngs. siwur.

gayur :

êngg. kn siyung mênjangan; kc. gayor.

(gayut) :

di-[x], di-[x]-ake kn digandhèng disangkutake; isih [x]-an (gêgayutan) sanak: isih rada sêdulur; gêgayutan karo: gêgandhèngan karo, magêpokan karo.

gayol :

êngg. kn pecok, wangkil.

gayor :

I kn canthèlan gong. II kn: siyung mênjangan.

gak :

I (nggak) êngg. n ora. II di-[x] êngg. pc: 1 dikira-kira; 2 disêpèlèkake; [x]-e êngg. pc: kirane, ayake; [x]-kêduga: mung waton kêduga. III di-[x]-ake pc: digawakake.

gal :

I (nggal) êngg. pc padha; kc. tunggal. II [x] dina, nggal dina êngg: sabên dina.

gala :

kn jabung lsp. dianggo isèn-isèn amrih atos. ut. krakêt: gêgala ([x]-[x]-)ning prang: gêgêdhug (senapati)-ning prang; 3 di-[x]: 1 diisèni gala; 2 diwêlêg ing kawruh, disêntosakake sarana kasêktèn lsp.

galah :

êngg. kn gèntèr, gèntèr mawa cantholan kanggo nyodhokake prau.

galak :

kn 1 wani marang manungsa ut. doyan mangsa padha kewan; 2 landhêp tmr. plerok; 3 mbêbayani tmr. lêlara lsp; nggêgalak racak pr: nênangi kêkarêpan ala.

galak-gathung :

kn mung njagakake bok mênawa ana bêgjane.

galan :

kn apa-apa sing digala; kc. gala.

galang :

I (ut. [x]-an) êngg. kn 1 tumpukan kayu; 2 andhan-andhan (plangkringan) yèn nuju gawe omah; 3 planggrangan prau ing pêntasan; 4 rêrakitaning balungan omah sing arêp diêdêgake; di-[x]: 1 digawa mêntas tmr. prau; 2 rakit tmr. ngêdêgake omah. II ng-[x] êngg. kn: nyêkêl ut. ndhaku raja-kaya sing ucul.

galap :

I kn kliru. II ng-[x] êngg. kn: ngalap; ng-[x] nggampar: nyêngkiwing jênênging wong disalini sasênênge dhewe sing maksude ngrèmèhake. III ng-[x] êngg. kn: mbalap; [x]-an: balapan.

galap-gangsul :

kn klèra-klèru lan salah.

galar :

kn pring diplupuh dianggo lèmèk; nganti krakêt ing [x] pc: mlarat bangêt.

galat :

êngg. kn ora cocog karo watone.

gale :

êngg. pc (nika le) kae lo!

(galès) :

ng-[x] kn 1 krakêt bangêt, ora gêtas; 2 jênak bangêt, karêm bangêt; 3 manjing tmr. warna; irêng ng-[x]: irêng ngganclêng.

galêng :

kn 1 galêr-galêr (bilur) tilas disambuki lsp; 2 (ut. [x]-an) tanggul êlêt-êlêtaning kothakan sawah; sabuk [x] pr: sugih sawah; ng-[x]: nggalêr bilur-bilur.

galêr :

kn garis cêcorekan ing tangan lsp; ng-[x]: katon ana galêre.

--- 129 ---

galih ~ gamoh.

galih :

1 kn. atèn-atène kayu lumrahe warnane irêng; 2 ati; 3 ki. ati, pangrasaning ati; di-[x]: 1 ki. dipikir, dirêmbug, dikira; 2 êngg. k. dituku; pang-[x] ki: ati, pamikir; di-[x] ki: dipikir, dirêmbug; jamu [x]-an: ar. jamune wong wadon.

galiyung :

(W) kn (galyun) ar. prau.

(galik ) :

[x]-[x] kn swara cilik larase kaprungu saka kadohan.

galing :

kn: ar. têtuwuhan rambat; sawung [x]: ar. upa-cara kêprabon.

galu :

I êngg. pc kang katêlu (tmr. dolanan gathèng). II (S) kw: intên.

galuga :

kn 1 ar. wit bngs. sumba kêling; 2 bngs. gincu; [x] salusur sari pr: wis bêcik kawuwuhan bêcik; ng-[x]: abang sumringah.

galuh :

(S) kn 1 intên; 2 putri.

galungan :

kn ar. wuku kang kaping sawêlas.

galur :

kn 1 (ut. [x]-an) alur, lêgokan dawa; 2 dlujur sanggan dlikaning ambèn lsp; 3 kayu palanging sanggan tlundhak ut. gêdhèg; 4 kayu gilig dianggo sanggan supaya gampang disodhokake; ng-[x]: 1 katon dawa urut-urutan; 2 nglantrah dawa tmr. crita lsp.

galo :

I pc (nika lo) kae lo. II êngg. kn: gêdhêg; kc. balo.

(galok) :

[x]-[x] êngg. kn bêngak-bêngok, klongkang-klongkong.

galon :

I (W) kn très (pasêmèn) bênang êmas. II (W) kn: ar. takêran 4,54 litêr.

galong :

êngg. kn lêmpung; kc. ampo.

gama :

I pc agama. II II (S) kw. ak: dalan, laku.

gamam :

êngg. kn mamang, tidha-tidha.

gaman :

ut. gêgaman n. dêdamêl k: 1 piranti dianggo nglawan ut. nanggulang mungsuh; 2 piranti dianggo nyambut gawe kc. arit, wadung lsp; 3 br. wadya-bala, prajurit.

gamana :

(S) kw laku, sarana, reka.

gamar :

êngg. kn samar, sumêlang.

gambak, gambèk :

êngg. pc nganti, supaya nganti.

gambang :

kn ar. rêricikaning gamêlan nganggo wilahan kayu; ng-[x]: nabuh gambang; [x]-an: lêlarikan kaya wilahaning gambang tmr. panatane blabag lsp; igane gêgambangan: igane katon kabèh (kuru bangêt).

gambar :

kn 1 pêpêthan, têtironing maujud sing panggawene sarana corèking tulis ut. pulas; 2 kaanane ing lair; [x]-e êngg: contone, upamane; ng-[x]: mêtha, gawe gambar.

gambar-idhup :

(M) kn ar. piranti kang mawa surya-kantha lan sorot apa dene pèlêm gambar banjur nganakake gêgambaran ing kêlir.

gambar-sorot :

kn kc.gambar-hidhup.

gambas :

kn sêrat-sêrate bêstru digaringake dianggo lambaran teko lsp.

gambèn :

1 (ut. gêgambèn) kn. gêgêdhug, sing punjul dhewe; 2 êngg. ugungan.

(gambèr) :

ng-[x] kn nglèmbrèh, nglêmbèrèh.

gambir :

kn 1 ar. têtuwuhan godhonge diolah dadi gambir sing sok dianggo nginang; 2 ar. kêmbang ambune wangi; dara [x]: dara ulêse abang sêmu kuning.

gambira :

1 kn. mantêp bangêt, bungah bangêt; 2 (S) kw. ak. jêro.

gambiralaya :

(S) kw: (papan sing jêro) sêgara; cs. 4.

gambir-sawit :

kn ar. gêndhing.

gambyung :

êngg. kn kc. gambyong.

(gambyok) :

kn kc. gambyong I.

(gambyong) :

I ng-[x] kn onteh-ontehan tmr. woh; di-[x]-ake: digemblokake. II ng-[x] kn: njogèt ora ditayub tmr.. tlèdhèk; [x]-an: 1 tlèdhèkan; 2 golèk pêpêthan tlèdhèk ing wayang purwa.

gamblang :

kn cêtha lan têrang (tmr. pangêrti).

(gamblèh) :

ng-[x] kn 1 ndowèr, dawa gèmblèh-gèmblèh; 2 (ng-[x] lambene) ks. juwèh, pijêr gunêman; 3 ks. nangis.

(gamblèng) :

êngg. ks: sabawane maido ut. ngrèmèhake.

(gamblik) :

ng-[x] kn ngamplik, mung dumunung ing pinggir.

gamblis :

êngg. ks gambli.

gamblok :

kn (ut. [x]-an) gandhèng, up. sa-[x], rong [x]; ng-[x]: 1 nèmplèk, gêgandhèngan; 2 mèlu ut. nunut ing liyan; di-[x]-ake: digandhèng karo, ditèmplèkake, dipetung, diilokake.

gambuh :

I kn 1 kulina, pundhuh; 2 wis lantih, wis kêrêp nindakake; 3 ar. têmbang maca-pat; ng-[x]-i karo: pundhuh bangêt karo. II kn: bngs. tlèdhèk; walang-[x]: ar. walang sing wadon gêdhe sing lanang cilik; malang-gambuhi pr: bêbojoan sing lanang kalah gêdhe tinimbang sing wadon.

(gambul) :

ng-[x] kn: nyudhang, nggosok-gosokake sungu ing lêmah ut. ing wit lsp.

gambus :

ut. [x]-an êngg. kn ar. têtabuhan ut. dolanan nganggo trêbang binarêngan mênyanyi.

gambos :

êngg. kn kapês-kapês tmr. kêtela lsp. kc. glembos.

gambrèng :

êngg. kn gêmblèng (gampang nangise).

(gambrès) :

ng-[x] êngg. kn ngênèni, ani-ani.

gambrêng :

kn 1 kêtêl tmr. brêngos; 2 kutis; ng-[x]: 1 êngg. pc. grundêlan, gumrumung; 2 mambu ora enak.

gambrêt :

kn saèm. kênès; [x] singgang mêrkatak ora ana sing ngênèni pr: 1 prawan sing kênès ora ana kêdadeane; ng-[x] êngg: ngganda wangi.

gamêl :

I kn tukang ngrêksa jaran. II [x]-an n. gangsa k: ar. têtabuhan rêricikane akèh bangêt (saron, bonang, gêndèr lsp); di-[x]-i: dibarêngi unining gamêlan.

(gamêng) :

ng-[x] kn katon irêng lan pêtêng tmr. mêndhung lsp.

(gamês) :

ng-[x] êngg. kn tansah mêmangan kalawan sênêng.

(gamil) :

ng-[x] êngg. kn ndrêmimil, tansah gunêman.

gamoh :

kn 1 êmpuk, gampang digarap; 2 ora kukuh (kuwat).

--- 130 ---

gamol ~ gandhèng.

gamol :

êngg. kn mêmêl, êmpuk tmr. daging.

gampang :

. gampil k 1 ora angèl; 2 (ut. [x]-an) nriman, ora kakèhan panjaluk; gumampang: ora nganggo dijaga pakèwuhe; nggêgampang, ng-[x]-ake: 1 nganggêp gampang; 2 nglirwakake (wajib), ngrèmèhake; ng-[x]-ake nalar: nganggêp gampang marang prakara sing pêrlu.

(gampar) :

I ng-[x] êngg. k nggaru. II ng-[x] êngg. kn: nêndhang, nguncalake watu sarana sikil; [x]-an: ar. dolanan, nganggo watu kauncalake. III [x]-an kn: bngs. thèklèk sing nganggo bungkul.

gampèng :

kn 1 song-songan ing lambunging jurang ut. kali; 2 ak. bêbaya sing ora kinawruhan; ng-[x]: ndhêlik ing gampèng.

gampil :

k gampang.

gamping :

kn lêmah (watu) putih yèn wis diobong kêna dianggo labur, ênjêt lsp.

gamplêng :

mak [x] kn katêrangan tumibaning jotos lsp; godhong [x]: godhong katès (yèn arêp dianggo jamu); di-[x]: dikamplêng, diantêm.

gampung :

kn arang ut. ngrêmya tmr. pari; ng-[x] êngg: 1 nugêl: 2 ngangsag pari; ng-[x]-i êngg. 1 nguthuti pari; 2 ngênèni.

gana :

I kn: 1 anak tawon sing isih gatra; 2 gatra, maujud, up. mbayar [x] dhuwit (arupa dhuwit); 3 gatraning jabang bayi (ut. kewan) sing isih cilik pêpêthaning manungsa, kewan lsp; diganani: digatrani, diwujudi. II (S) kw: mêndhung.

gana-gini :

kn bandha olèh-olèhane ênggone bêbojoan (dudu gawan), yèn pêgatan kudu diêdum miturut wujude, guna tumrap marang wong lanang, gini tumrap wong wadon.

ganal :

kn: 1 sêntosa tmr. pawakan; 2 agal, kasar; 3 cukat; 4 (ut. [x]-an) ora tata.

ganan :

kn ar. ukiran awujud pêpêthaning manungsa ut. kewan; kc. gana.

ganas :

kn 1 lantap, brangasan tmr. wong wadon; 2 yèn nganggo-anggo enggal rusake; 3 gampang suwèke tmr. sêmbêt lsp.

ganda :

kn 1 ambu; 2 wêwangi; ng-[x]: 1 ki. ngambu; 2 kn. mambu; nggandani: ngukup, ngratus amrih wangi; pagandan ki: brêsihan; panggandan kn: ar. aji dianggo ngambu barang sing arêp digolèki.

ganda-kusuma :

kw ar. têmbang gêdhe laku 26.

ganda-maru :

kn bngs. sambunganing blabak kang mangun pojokan.

gandan, gêgandan :

1 br. wêwangi; 2 apa-apa sing mambu; kc. ganda.

ganda-pura :

kn ar. wit godhonge wangi.

gandar :

kn 1 kayu sarunganing kêris; 2 sêsipatan ut. prejengan (sing bêcik); [x] iras: gandar karo wrangkane nunggal (ora sambungan).

ganda-riya :

kn ar. wit sarta wohe (dianggo jênênging lurik lan gêndhing).

ganda-rukêm :

kn bngs. damar dianggo nggêgosok ut. campuraning malam.

ganda-rusa :

kn ar. wit sok dianggo pagêr; gumanda-rusa: gêdhang sing lagi sêmu kuning.

gandarwa :

(S) kw:dewa awujud yaksa; kc. gêndruwo.

gandarwi :

kw gandarwa wadon.

gandarwo :

kw gardarwa.

ganda-suli :

kn ar. bathikan.

ganda-wida :

kn:dhèdhès lan borèh; ginanda-wida: diurap ing wêwangi.

gandêm :

êngg. pc:mirasa, nikmat, apik bangêt.

gandês :

kn:luwês, kèwês (tmr. solah-bawa).

(gandir) :

[x]-[x] kn:tansah obah ora mitayani; kc. gondar-gandir.

gandum :

(Prs) kn:1 trigu, bngs. pari; 2 êngg. k. jagung.

gandra :

ilang [x] êngg:tanpa daya; ng-[x] sapira?: sapira kêkuwatane? ora ng-[x]: ora mingsra.

gandri :

(W) kn:gadri.

gandrung :

kw:lagi kasêngsêm, nandhang brangta; [x]-[x] kapirangu: kasêngsêm sarta kapengin bangêt kêtêmu karo sing disihi.

ganja :

kn:1 dhasar pêsining kêris sing rumakêt karo wilahane; 2 sanggan ing pucuking pilar (saka); [x] iras: ganja karo wilahane tunggal (ora sambungan); [x] wulung: ganja karo wilahane rupane seje; ora [x] ora unus pr: tanpa pêpêthingan (rupane ala, watake iya ala).

ganjah :

êngg. kn:bosênan.

ganjak :

êngg pc:nganti.

(ganjar) :

ng-[x] kn:mêmènèhi minangka gêgantining kabêcikan ut. lêlabuhane; [x]-an: 1 apa-apa sing diganjarake; 2 lêlara lsp. saka pêparinging Allah.

ganjèk, ganjil :

êngg. pc:nganti.

ganjêl :

I kn:kayu lsp. sing disêsêlake murih mundhak dhuwur ut. aja oyag-ayig; ng-[x]: 1 nêsêlake kayu lsp. ing; 2 krasa kaya klilipên tmr. mata, mangkêl lan sêrik tmr. ati. II êngg. kn: janggêl.

ganjil :

kn:yèn dipara loro turah siji; [x]-an: turahan, luwihan.

ganjling :

êngg. pc:gampang.

ganjur :

kw:watang, tumbak; diganjur: ditumbak.

ganjras :

êngg. pc:bêcik tmr. panganggo; kc. janjras.

(ganjrêt) :

ng-[x] kn:1 mubêng mungsêr; 2 pc. kênès, digawe-gawe solah-bawane, tmr. wong wadon.

gandhang :

ut. [x]-[x] kn:cêtha lan sêru tmr. swara; ng-[x]: 1 mbêngok; 2 êngg. ura-ura; [x]an êngg: uran-uran, têmbangan.

gandhèk :

I ut. ng-[x] kn:abdi-dalêm kang pinatah nglantarake dhawuh (ajêg ngloro-ngloro). II kn: 1 ganthèt tmr. kêmiri; 2 woh kanthil ut. cêpaka.

gandhèn :

kn:saèm. palu gêdhe sing digawe kayu; êndhase ng-[x]: mèmpêr gandhèn (sing buri mbêndhul); kc. gandhi.

gandhèng :

kn:1 loro ut. luwih digayutake ut. digamblokake; 2 ora pisah-pisah tmr. mêmitran lsp; 3 gathuk, sambung; 3 [x] karo, (ut.gêgandhèngan karo) gêgayutan karo; ng-[x]: 1 nggathukake sarta

--- 131 ---

gandhewa ~ gancêng.

nggayutake; 2 nyambung; 3 nganthi tangan; [x]-an: 1 gayutan, gêgathukan; 2 kêkanthèn tangan.

gandhewa :

kn:piranti sing dianggo nglêpasake panah.

gandhi :

kw:palu.

gandhik :

kn:1 watu gilig dianggo nggêrus ut. mipis; 2 jêjodhoan tmr. kucing.

gandhu :

kn:1 bendha; 2 balung ing dhêngkul wangune mèmpêr bendha; 3 ar. tawon.

gandhul :

kn:1 gantung; 2 êngg. katela gantung, katès; ng-[x]: 1 gumantung ing, nggênteyong; 2 isih durung têrang tmr. rêrêmbugan; 3 êngg. main kalah ora gêlêm asok; ng-[x]-i: 1 mbandhuli, gumantung nggondhèli; 2 nggondhèli, ngelikake supaya aja nglakoni; 3 ngêngkoki (ngantêpi) sawijining panêmu; 4 mènèhi bêrkatan marang wong sing ora têka ing kêndhurèn; [x]-an: 1 gumantung ing. gendholan; 2 (ut. gêgandhulan) kaantêpan, panêmu sing diantêpi; 3 bêrkatan sing diêtêrake.

gandhok :

kn:1 gandhèng, jodho; up. sa-[x]; 2 êngg. ombyokan jagung sauntil 30-40 ontong; 3 êngg. omah ngarêp, èmpèr ngarêp; 4 êngg. (ut. [x]-an) omah ing sakiwa ut. ing satêngêne omah gêdhe; ng-[x]: nèmpèl, nggamblok; ng-[x]-ake: nggandhèng, ngombyokake, nggamblokake; [x]-an 1 jodho, sisihan; 2 êngg. bedhangan.

gandhon :

êngg. kn:1 dolanan bengkat; 2 saèm. wrangka gayaman; kc. gandhu.

(gandhong) :

I ng-[x] êngg. kn:nggêndhong. II ng-[x] êngg. kn: nggandhok, nggandhèng.

gandhor :

kn:êmpuk lan kropos marga lêlaranên tmr. pring; prawan [x]: prawan sing wis gêdhe (lungse).

gandhos :

kn:1 kênthosing krambil; 2 ar. panganan.

gandhowara :

kn:ar. wanguning sumping.

ganêngan si! :

êngg. pc:mêsthi bae!

ganêp :

n. jangkêp k: 1 ora kurang ora luwih; 2 ora ganjil tmr. cacah; wong ora [x]: rada owah pikirane; mung dianggo [x]-[x]: mung dianggo sarana supaya aja kurang; [x]-[x]-e: patut-patute; kc. gênêp.

ganita :

(S) kw. ak:wilangan, petungan.

ganitrikundha :

(S) kw. ak:tasbèh.

ganung, ganong :

kn: ati gori ut. nanas.

ganol :

êngg. kn:kêmbang kêtela; ng-[x] êngg: janggol.

gantal :

I kn:lintingan suruh (dianggo sajèn ut. sarat pangantèn). II êngg. kn: têmbe; [x]-an: antaraning wêktu; ora [x]-an: ora nganti kaliwat ing; up. ora [x]-an taun.

gantang :

I wis [x] êngg: wis kliwat. II kn: takêran bêras lsp, bobote ± 10 kati (Jawa-Têngah) ut. 5 kati (Jawa-Wetan). III ng-[x] kn: mepe manuk (jagung lsp) sarana kagantung; [x]-an: pamepean jagung lsp, kerekan manuk.

gantar :

êngg. kn:gèntèr.

gantas :

I êngg. pc:1 sêru, bantas; 2 êngg. lêncêng; [x]-an: ênêring mimis lsp. II ng-[x]-i êngg: natasi, ngrantasi.

gantèn :

I k: kinang; ng-[x] k: nginang; (pa)-[x]-an: wadhah kinang. II. êngg: gênti-gêntèn; pari [x]: pari tinandur mangsa kêtiga; kc. ganti, gênti.

(gantêr) :

ng-[x] I kn:bola-bali nywara bantas (sêru); 2 tansah mêlèk ora turu-turu pêrlu nglakoni.

ganti :

n. gantos k:1 salin, liru, ijol; 2 sulih, sêsulih; 3 liyêr, alihan, up. [x] sêpur ana ing Gundhi; di-[x]: 1 diijoli, dilironi; 2 disulihi; 3 diêlih panggonane; kc. gênti.

(gantil) :

ng-[x] kn:kumanthil ing; ng-[x]-i: ndèkèki tali ut. sindhêtan kanggo gantilan; [x]-an: 1 gaganging wowohan; 2 tali lsp. dianggo nggantil.

(ganting) :

ng-[x]-i, [x]-an êngg. kn: 1 ngulêmi (nyuruhi) nganggo tonjokan iwak daging lsp; 2 duwe gawe.

gantung :

kn:gandhul, up. jam [x]: ng-[x]: 1 nggandhulake ing; 2 ngukum (matèni) sarana dijirêt gulune banjur digandhulake; 3 (mati ng-[x] nglalu sarana nggantung; 4 nahan, durung kawènèhake, up. ng-[x] barang colongan; piagême isih di-[x]; 4 durung nindakake tmr. ningkah lsp.; 5 isih ana ing sajroning kawajiban caos, pasisiran lsp, up. Sapa sing ng-[x] pasisiran?; 6 (ng-[x] gong) duwe gawe nganggo ngunèkake gamêlan; 7 ngarêpake tiba gong panabuhe antal lirih tmr. gêndhingan; gumantung: 1 gumandhul; 2 bobot-timbang; up. prakara iki mung kari gumantung ana ing kowe dhewe; ng-[x]-i: 1 nggandhulake apa-apa ing; 2 nyaguhi ut. mènèhi ancaman (kasaguhan); up. di-[x]-i paukuman têlung taun; di-[x]-i ganjaran limang atus ripiyah; [x]-an: 1 (ut. pang-[x]-an) 1 piranti dianggo nggantung; 2 prakara ut. barang sing digantung; 3 paukuman ut. ganjaran sing dicadhangake.

gantung-boja :

kn:wis ningkahan nanging durung dikêpyakake kanthi karamean.

gantung-kawin :

(nikah) kn:wis dikêpyakake nanging durung ningkahan.

gantung-kêpuh :

kn:nganggo sandhangan ora tau salin-salin.

(gantung-laku) :

ng-[x] kn:isih ana ing sajroning tampa ayahan pasisiran lsp.

gantung-siwur :

kn:urut-urutaning turun munggah ut. mudhun pitung turunan.

gantos :

k:1 ganti; 2 gadhe.

gantya :

br:ganti.

gantyan :

br:gantèn.

(gancam) :

ng-[x] êngg. kn:gunêman tanpa têgês.

gancang :

kn:rikat, enggal; [x]-ing crita (kandha): enggal (cêkak)ing crita (kandha); gêgancangan: rêrikatan.

gancar :

I kn:urut-urutaning lêlakon lsp; [x]-ing crita: urut-urutaning lêlakon ing crita; ng-[x]-ake: nyritakake, njlèntrèhake urut-urutaning lêlakon; [x]-an: dudu têmbang tmr. layang. II êngg. kn: gancang.

gancèt :

kn:lêlakèn tmr. asu; kc. ganthèt.

(gancêng) :

ng-[x] kn:nancang (mbancang) tali kapanthèng.

ganclêng :

I mak [x] kn:katêrangan tumanduking wadung lsp. II irêng ng-[x] kn: irêng agilap.

--- 132 ---

ganco ~ gaprus.

ganco :

êngg. kn:dhandhang (ar. piranti).

gantha :

kn: cêngkorongan, gêgambaraning rancangan sing arêp dilakoni; di-[x]: 1 dirancang-rancang; 2 dipêtha, diwangun.

(ganthèt) :

di-[x] kn:digandhèng, ditèmplèkake rakêt; kc. kanthèt.

(ganthêng) :

ng-[x] kn:1 katon ngganthêng lan kêncêng tmr. tali lsp; 2 êngg. gagah, brêgas.

ganthol :

kn:kayu ut. wêsi nylêkanthuk digarani dianggo piranti nggèthèl ut. nyènèng; ng-[x]: 1 nyènèng lsp. nganggo ganthol; 2 (ut.[x]-an) cumanthèl (sumangkut) sarana ganthol.

(ganyang) :

ng-[x] kn:mangan apa-apa sing isih mêntah; [x]-an: panganan kaya dene kêtela lsp.

(ganyuk) :

ng-[x] kn: ngadêg lsp. cêdhak bangêt; kc. anyuk, gonyak-ganyuk.

ganyong :

kn:puspa-nyidra.

gang :

I kn:1 êngg. sêla-sêla; 2 singgêtan ing antarane lubang têbu; 3 êngg. sênthongan, guthêkan; 4 pêpanthan golonganing wong nyambut-gawe lsp; di-[x]-[x]: 1 diguthêk-guthêk; 2 disinggêt-singgêt; 3 dipantha-pantha miturut golongane. II (W) kn: dalan cilik. III kw: rosa, sêntosa; adi [x] pr: ngêndêlake panguwasa ut. kasêntosane; dialap [x] pr: dirêbut kanthi pêksa.

gangga :

(S) kw: (ar. kali ing tanah Hindhu) kali, banyu.

ganggam :

kn:rada wêdi, ringa-ringa.

(ganggang) :

di-[x] êngg: dipisah tmr. wong padu ut. kêrêngan.

ganggarangan, ganggrangan :

êngg. kn:garangan.

ganggas :

êngg. kn:1 brêgas, kas, sigrak; 2 wis waras (bagas).

ganggêng :

kn:ar. têtuwuhan sing urip ing banyu.

(ganggu) :

ng-[x] kn:1 mbêbeda, ngrigoni; 2 agawe piala tmr. lêlêmbut.

ganggu-gawe :

n. ganggu-damêl k:mialani, nyalahi.

gangsa :

I 1 kn. prunggu sing digawe gamêlan; 2 k gamêlan; 3 êngg. k. gong; lidhah [x] kn: ilat sapi lsp. sing cringih-cringih; ng-[x]: mialani ing liyan sarana kikiran gangsa supaya aja bisa gunêman. II êngg. kn: banyak. III ng-[x] nggêgorèng apa-apa nganggo diulêt ing gula.

gangsal :

1 k. lima; 2 êngg. k. dlima.

gangsan :

kn:apa-apa sing digangsa, kc. êmping; kc. gangsa III.

gangsar :

kn:enggal katêkan sing sinêdya (payu, bêgja, olèh jodho lsp); kb. sêbêl.

gangsing :

I êngg. kn:garing, asat tmr. lêmah. II di-[x] êngg: dipilih. III [x]-an kn: ar. dolanan bocah awujud kayu bubutan lsp. diubêngake sarana uwêt.

gangsir :

kn:ar kewan bngs. jangkrik; mungkur [x] pr: wis ora mèlu cawe-cawe; di-[x]: dibabah; [x]-an: babahan.

gangsul :

kn:1 ora rampak (urut); 2 kliru; 3 songol tmr. ujar ut. wangsulan; kc. galap-gangsul.

(gangsur) :

ng-[x] kn:1 mbrangkang wêtênge kambah ing lêmah; 2 êngg. nggosok, ngurut-urut kaya dene mijêti.

(gau, gauk) :

ng-[x] kn:nywara mbaung (mbêngung).

gaul :

[x]-[x] kn:katêrangan pamangane bocah durung duwe untu ut. wong tuwa sing wis mèh ompong kabèh; jênang [x]: jênang sungsum diwori grêndul dianggo nylamêti bocah sing wiwit thukul untune; ng-[x]-[x]: mêmangan anggone mamah dibolan-balèni.

(gaup) :

ng-[x] êngg. pc:ngrauk.

gaok :

kn:1 pêpindhan unining gagak; 2 êngg. gagak; ng-[x]: muni gaok-gaok.

(gaol) :

êngg. pc. gaul.

gaong :

êngg. kn:song-songan ing sangisoring watu lsp.

(gaota) :

ng-[x] kn:nyambut-gawe, ngupa-boga; panggaotan: pakaryan.

(gapah) :

ng-[x] êngg. kn:ora nggape, ngrèmèhake.

gape :

I êngg. kn:1 cape; 2 ora gangsar tmr. pagawean. II ng-[x] kn: gêlêm nggatèkake, ngrèwès.

gapèt :

êngg. pc:gapit.

gapgapan :

pc:grayah-grayah, mêkmêkan; kc. gagap.

gapit :

kn: 1 wilah sing dianggo njapit gêdhèg, kepang lsp; 2 garan wayang, tepas lsp; 3 êngg. bngs. ukuraning kayu bong sing ditumpuk; lading [x]: pèmès; lawang [x]: regol ing kraton sing nomêr loro saka brajanala; (Baladewa) ilang [x]-e pr: ilang kaluhuran ut. panguwasane; ng-[x]: 1 mlèpèt nganggo gapit; 2 tumindak ora adil, nggithing.

gapit-rêmpah :

kn:gapit wayang sing kêna diingar-ingar; di-[x]: digapit mung ditalèni ing bongkot lan pucuke bae.

gapyak :

I kn:sumèh sarta sênêng aruh-aruh marang sok wonga; kc. grapyak. II kn: thèklèk, bakyak.

gapyuk :

kn:gathuk (têmpuk) kalawan sih trêsna, up. dirangkul [x], kêtêmu mak [x]; gumapyuk: sumanak, ora kumliya; di-[x]-ake: ditêpungake.

gaplah :

êngg. kn:tanpa guna.

gaplèk :

I kn:tela kaspa sing wis dioncèki sarta diêpe. II ng-[x] pc: ngamplik, nggaplik.

(gaplik) :

ng-[x] kn:1 ngamplik, nggawing; 2 mung sathithik bangêt.

gapluk, gaplok :

mak [x] kn: katêrangan tibaning panapuk lsp.

gapuk :

kn:1 gropok lan gabêng tmr. kayu, pang lsp. 2 ks. tuwa bangêt; 3 têtêmbungan ing dolanan gathèng yaiku yèn gathènge papat katumpuk banjur karaup.

gapuntên :

êngg. k:gapura.

gapura :

kn:1 gawangan ing lawang pakarangan; 2 regol; cs. 9.

gapruk :

mak [x] kn:katêrangan lan pêpindhan swaraning tumbuk lsp; di-[x]-ake: ditumbukake, dibêntusake.

gaprus :

mak [x] kn:katêrangan sarta pêpindhan swaraning barang pêcah lsp.

--- 133 ---

gaprut ~ garoh.

gaprut :

pc:gubras.

gara :

I [x]-[x] kn:1 orêging jagad dening lindhu, prahara lsp; 2 peranganing crita ing wayang ngarêpake wêtune Petruk, Garèng, Sêmar; 3 orêg, rame dening ana lêlakon sing ora lumrah. II (S) kw. ak: garwa, bojo.

(garad) :

ng-[x] êngg. kn:njupuk kayu saka ing alas; kc. gèrèd.

garagaji :

êngg. kn:graji.

garagati :

kw:kêmlandhingan.

(garah) :

I ng-[x] êngg. kn:omong-omongan sêmbarangan, ngojahake. II ng-[x] apa êngg. pc: ngarah apa! kc. arah.

gara-ita :

kn:gêdhang.

(ng)gara-kasih :

pc:Anggara-kasih (Slasa-Kliwon).

garami :

kw:dêdagangan; kc. grami.

garan :

kn:1 kayu lsp. sing minangka dadi cêkêlane, up. [x] siwur, [x] lading lsp.; 2 (ut. gêgaran) sarana, piranti sing dianggo; 3 êngg. sarèhne, mulane.

garansi :

(W) kn:tanggungan.

garang :

I kn:katon gagah sarta sarwa bêcik; arêp [x] nanging garing ut. [x] garing pc: umuk ut. sumugih nanging dianggo nggarang.

garangan :

kn:ar. kewan bngs. rase.

garanggati :

êngg. kn:kêmlandhingan (bngs. kêmangga gêdhe).

garap :

(abdidalêm [x]) êngg. (Solo) kn:juru-tulis kantor kapatihan; ng-[x]: 1 êngg. nggrayang, nyandhak; 2 nindakake pagawean, up. ng-[x] sawah; 3 êngg. mbêbeda ut. nyêngèsi; [x]-an: 1 panindaking pagawean, kang digarap; 2 panggawean.

(garap-gawe) :

ng-[x] êngg:nyambut-gawe.

(garap-banyu) :

n. garap-toya k. ng-[x]: kêl.

(garap-sari) :

n. garap-santun k; ng-[x]: kêl.

garba :

(S) kw: 1 wêtêng; 2 sêsambungan, rêrangkèn; guwa [x] br: wêtêng, wadhah bayi; ng-[x] kn: 1 nggandhèng têmbung loro ut. luwih, up. kaloka ing rat dadi kalokèng rat; 2 nyêkak surasaning layang ut. têtêmbungan; 3 nêgêsi surasa mung dipirit larasane bae.

(garbini) :

ng-[x] kw: mêtêng.

garbis :

êngg. kn:labu.

garda :

(S) kw: pêpenginan.

gardaba :

(S) kw: kuldi.

gardaka :

kw:kurda, pangamuk.

garjita :

(S) kw:bungah bangêt; ng-[x]: ngunandika, gumun.

gardhèn :

(W) kn:1 klambu aling-alinging cêndhela lsp.; 2 layar ing tonil lsp.

gardhu :

(Prt) kn: omah cilik dianggo pajangan; kc. gardhu.

gareyan :

êngg. kn:gantilan krambil.

garèk, gari :

êngg. pc:kari.

garèng :

ut. [x]-pung kn: ar. kewan bngs. othe-othe yèn muni ing mangsa Marèng.

garènggati :

êngg. kn:kêmlandhingan; kc. garanggati, garagati.

garèt :

I kn:garit. II pc: sigarèt.

garêbêg :

kn:riyaya gêdhe ing sasi Mulud, Pasa lan Bêsar; kc. grêbêg.

garêm :

(M) êngg. kn:1 uyah; 2 rabuk sing rupane saèm. uyah; [x]-inggris: bngs. jamu urus-urus wujude saèm. uyah.

garêp :

êngg: arêp.

garês :

I kn:balung sikil ingarêp; ng-[x]: nêndhang sing ditamakake garèse. II kn: atos (akèh wêdhi lan krikile) tmr. palêmahan; ng-[x]: nandhês, bangêt agawe sêrik ut. laraning ati; kc. gêras.

garêt :

kn:gêrêt.

gar-gêr :

kn:bola-bali padha gumuyu; kc. gêr.

garini :

(S) kw. ak: somah.

garing :

kn:1 ora têlês, aking; 2 ora ndaging, kuru, tmr. awak; mati [x]: mati kalirên; di-[x]-ake: dipepe lsp. supaya garing; [x]-an: 1 ora nganggo ditêlêsi; 2 (ngèlmu [x]-an) kawruh sing asale saka kupiya.

garis :

kn:1 corètan nggalêr; 2 corèk galêran ing dluwang; 3 wates wêwaton; up. wis nyimpang saka [x]-ing kautaman; 4 pêpêsthèn, takdir; up. wis [x]-e kowe dadi wong kaya mêngkono; [x] sipat-gantung; garis lêncêng sing mangun pojok 900; [x] srèmpèdan: garis nyrèmpèd kubênging cakran; [x] têngah: garis sing nrajang pusêring cakran; di-[x]: 1 dicorèk nganggo garis; 2 diwatêsi, dipêsthi, tinakdir; di-[x]-i: dijidhari; [x]-an: jidharan.

garit :

kn: corèk sing nandhês; jagung gumarit: jagung ênom lagi katon garit-garit; di-[x]: dicorèk nganggo lêlandhêp; kaya di-[x] atine: ngêrês, mèlu sêdhih.

garningson :

(W) kn:bètèng, tangsi saradhadhu.

garu :

I kn:ar. piranti têtanèn awujud kayu palangan mawa unton-unton dianggo nglêmbutake lukon; 2 êngg. jungkat; 3 ar. lintang: mrojol sêlaning [x]: pr: linuwih, langka sing madhani; ng-[x]: 1 nggarap sawah nganggo garu; 2 êngg. njungkati; digarokake dilukokake: dikon nyambut gawe abot. II (kayu [x]): bngs. kayu cêndhana.

garudha :

kn:1 manuk titihane Bathara Wisnu; 2 bngs. manuk bidho gêdhe.

garudha-mungkur :

kn:gambar garudha ing rêrênggan songkoking wayang ut. kêlat-bahu.

garudha-nglayang :

kn. ak:ar. gêlaring baris.

garuh :

êngg. kn:1 cêmplang tmr. lêlawuhan; 2 kisruh; ng-[x]-i: ngisruhi, ngrigoni.

(garuk) :

di-[x] êngg. kn:dirauk, diraup.

garung :

êngg. kn:wis mari loh tmr. sawah lsp.

garut :

I kn:ar. têtuwuhan oyode kêna dipangan; kc. gaerut II ng-[x]-(i) kn: 1 nggraut; 2 nylonèhi, nyorèki.

garoh :

kn:1 ora dadi ut. ora ana santêne

--- 134 ---

(garok) ~ (gawa).

tmr. krambil; 2 êngg. ora kalawan absah (colongan, barang pêtêng lsp).

(garok) :

êngg. pc:garuk.

garon :

kn:1 bngs. sorok nganggo unton-unton; 2 êngg. jungkatan; kc. garu.

(garong) :

[x]-[x] kn:nangis sêru ora mênêng-mênêng.

(garot) :

ng-[x]-(i) kn:mbrakot, mbrakoti.

garpu :

(Prt) kn:1 porok; 2 êngg. garon.

garwa :

I ki: bojo (rabi) II kw: brangasan, nêpson.

garwa-ampeyan :

(ampil, paminggir) ki: sêlir.

garwa-padmi :

ki: bojo (rabi) sing baku.

garwita :

(S) kw. ak:nêpsu, nêpson, brangasan, umuk.

gas :

I (W) kn:1 sakabèhing jasad kang kaanane kaya hawa; 2 bngs. lênga patra sing kêras (lênga montor, lênga diyan); 3 (lênga [x]) êngg. lênga patra; diyan [x]: diyan sing lêngane kêras. II (W) kn: rangrangan sing bakal disongkèt lsp, rang-rangan kawat lsp. III di -[x] êngg: digatèkake, digêrtak; [x]-[x]-an: sarwa kêsusu ênggone mêmangan. IV kn. ak:ar. ukuran dawane ± 1 m.

gasab :

(A) kn:pandarbe sing ora absah; ng-[x]: ndhaku, ngêkaki[3] darbèking liyan.

(gasah) :

ng-[x] êngg. kn:1 nggosok, ngosok, ngasah; 2 (ut. nggêgasah) ngojok-ojoki murih muring.

(gasak) :

ng-[x] êngg. pc:1 ngêsur, nrêjang; 2 ndhaku darbèking liyan.

(gasang) :

ng-[x] êngg. kn:1 masang, nata; 2 nyumêd lampu; ng-[x]-i: masangi; [x]-an: 1 pasangan; 2 sêdhiyan; 3 pacangan; kc. basang, pasang.

gasèk :

êngg. pc:nganti.

gas-gasan :

kn:sarwa kêsusu ênggone mêmangan; kc. gas III.

gasiyus :

êngg. pc:banyu-landa.

gasik :

I kn:rêsik lan ora têlês tmr. pakarangan lsp. II êngg. kn: 1 ora kasèb malah kêpara ndhisiki ênggone têka; 2 enggal ênggone nyambut-gawe; kc. dhisik.

gasir :

êngg. kn:gangsir.

gasruh :

kn:kisruh; di-[x]: digawe kisruh tmr. petungan.

gata :

(S) kw. ak:laku, kêlakuan; cs. 5.

gataka :

(S) kw. ak: pati, sangsara.

gatèn :

êngg. kn:wigati, têmên-têmên; kc. gati.

gatêl :

kn:1 rasa kaya dene rasane kêna ulêr, gudhigên lsp; 2 ([x] cangkême) dhêmên ngrasani; gumatêl: wis wiwit krasa panas tmr. srêngenge ± jam l0; ng-[x]-i:njalari gatêl; [x]-ên: 1 kadunungan rasa gatêl; 2 pc. tansah kadunungan rasa rumangsa.

gatêng :

kn:ar. iwak loh.

galês :

êngg. kn:watês.

gati :

I n. gatos k: 1 kanthi têmên; 2 wigati, pêrlu bangêt; 3 êngg. wangkal, wangkod; [x]-[x]: gita-gita, enggal-enggalan; gumati: ênggone ngopèni (miyara) kanthi têmên-têmên; digumatèni: diopèni kanthi gumati; nggatèkake: nilingake (ngrêmbug, namatake) kanthi têmên-têmên. II (S) kw: 1 laku, tindak, kalakuan; 2 kaanan, sarana; cs. 5; kc. gati.

gatos :

k:gati.

gatra :

(S) kn:1 awak, pawakan, peranganing awak; 2 blêgêr, maujud, wêwujudan; 3 peranganing ukara sing wis madêg; durung [x]: durung maujud (lagi blêgêr cêngkorongan); di-[x]: diwangun; digatrani: diwujudi, dianani.

(gacar) :

di-[x] êngg. kn:dioyak, diblêdig.

gaclêng :

kn:ganclêng.

gaclok :

mak [x] kn:katêrangan ut. swaraning wadung ditamakake lsp.

gaco, gacuk :

êngg. pc: 1 apa-apa sing dianggo nuju tmr. dolanan dhir-dhiran, obrong lsp; 2 (ut. gacon) kabutuhan (dhuwit); 3 panulung, pambantu.

gacos :

mak [x] kn:katêrangan ut. swarane tumamaning barang landhêp.

gacruk, gacrok :

mak [x] kn:pêpindhaning swara ut. katêranganing pambacuk lsp.

gatha :

(S) kn:wadhah, wadhah banyu.

gathak :

I kn:lêmbung sing atos. II di-[x] êngg: digêthaki. diênggêt-ênggêti. III êngg: pring lsp. dianggo pêpalang ut. êlêt-êlêt; di-[x]-i: diêlêt-êlêti (dipalangi) ing gathak.

gathekan :

kn:lantip, gampang mangêrtine.

gathèl :

ks:êndhasing palanangan.

gathèng :

kn: ar. dolanan bocah nganggo krikil lima ana sing diumbulake lan ana sing dirauk.

gathèt :

kn:ganjil tmr. cacah; kc. ganthèt.

(gathêng) :

ng-[x] êngg. kn: mêrêm dhipêt.

gathi :

(S) kw. ak:têngaraning waktu (jam).

gathik :

kn: 1 gathuk sathithik tmr. bala-pêcah lsp; 2 gathèl.

gathita :

(S) kw. ak:têngaraning waktu (jam); kc. gathi.

gathuk :

kn:1 têmpuk lan nggêpok; 2 têpung, kêtêmu; 3 katêranganing têmbung kêpêthuk ut. kêtêmu; 4 rujuk, ora sulaya; ng-[x]-ake: 1 nêmpukake nganti nggêpok, ngêtrêpake; 2 nêpungake, nêmokake; 3 nocogake, ngrujukake; 4 pc. madhakake; [x]-an: têmpukan, sambungan, anjing-anjingan sing digathukake.

gathul :

ks: gathèl.

gathok :

kn:gaclok; gumathok: 1 wis têtêp ut. wis manjing; 2 maton, wis bênêr (têtêp); ng-[x]: 1 nganjingake pantèk, nuthuki pipitan lênga lsp; 2 gumathok, maton; mipit, ngênêtake; [x]-an: pipitan.

(gathok-lèh) :

di-[x] êngg: diwêlèhake, dicog-gêmol.

(gawa) :

ng-[x] n. mbêkta k. ngampil ki:1 lajêring panindak manut patrap lan saranane banjur nganakake têmbung: nyangking, nyunggi, ngusung lsp; 2 saka ing kadohan nyangking lsp. apa-apa; 3 njupuk; up. Si sastra kêmalingan, panganggone di-[x] kabèh; di-[x]-[x]: dièmbèt-èmbèt, dikatut-katutake; nggawani n. mbêktani k: 1 nggawa mawali-wali; 2 mènèhi pasangon awujud barang-barang [ba...]

--- 135 ---

gawan ~ geying.

[...rang-barang] marang pêngantèn wadon; ka-[x] saka n. kabêkta saking k: jalaran saka: gawan: 1 apa-apa sing digawa; 2 barang-barang sing disangokake marang pangantèn; 3 momotan; 4 (anak [x]) anak kuwalon sing digawa ing bojo.

gawan :

n bêktan k: kc. gawa.

gawang :

I kn:1 kayu lsp. adêg-adêg loro ing dhuwur mawa palang; 2 jêjênênging lawang ut. cêndhela; 3 (ut. [x]-an) kayu ut. pring mawa palangan piranti kanggo mbathik lsp; 4 êngg. bngs. ukuran kayubong sing ditumpuk. II [x]-[x] ut. [x]-[x]-an kn: katon cêtha wela-wela; gumawang br: cêtha wela-wela.

gawar :

kn:tali dipanthêng (didèkèki janur kuning) kanggo têtêngêr yèn ora kêna mlêbu ut. liwat; nrajang (lumumpat)ing [x]: nrajang anggêr; di-[x]-i: didèkèki gawar.

gawat :

kn:mbêbayani, angèl ambah-ambahane; angkêr.

gawe :

n. damêl k:1 pakaryan, kawajiban sing ditindakake; up. adol [x] (ngumuk-umukake kasrêgêpane); wis mêtu [x]-ne (wis bisa têtulung makarya); andum [x] (mbage kawajiban sing arêp ditindakake); dadi [x] (njalari kêpêksa nindakake apa-apa, nusahake); kèri ing [x] (kèri ênggone tumandang, kèthèr); tumandang ing [x] (nindakake pakaryan); dudu [x]-ne (dudu kawajibane); 2 prakara sing pêrlu ditindakake, up. ana [x] parigawe; yèn ana [x] kabèh diwajibake dadi prajurit; 3 guna paedah, kapêrluan; up. ora ana [x]-ne (gunane); bisa olèh [x] (bisa kêlakon kang disêdya); 3 ewuh mantu, têtakan lsp; up.si Suta lagi duwe [x]; 4 (ut. a-[x]) tumandang nganakake apa-apa, up.[x] omah; ma-[x]: nggarap sawah ut. têgal; [x]-[x]: ethok-ethok, tmr. patrap; di-[x]-[x]: tumindak kalawan ora pêsaja; di-[x]: 1 dianakake nganti dadi barang lsp; 2 diadoni tmr. tèh ut. kopi; 3 (sing di-[x]) asale, up. lêmari iki sing di-[x] wêsi; 4 dianggêp, dianggo; up. di-[x] gêguyon, di-[x] pêpundhèn; 5 pc. kanggo, up. cèt iki arêp di-[x] ngêcèt lawang; 6 dipigunakake kanggo; up. yèn mung rong kêthip digawe apa! [x]-an: 1 tiron, ora sanyatane; 2 (ut. gêgawean) gawe apa-apa; 3 sing wis digawe, garapan; 4 (ut. pa-[x]-an) pakaryan, panggaotan; pang-[x] n. pandamêl k: 1 cara anggone gawe; 2 solah tingkah (patrap) kang linakonan, up. pang-[x] ala; dipanggawe: disalahi sarana donga, tuju lsp; pang-[x]-an: pakaryan.

gawèl :

I êngg. kn:gampang mrucute; kc. grèwèl. II ng-[x] kn: nyakot, nyawèl; kc. cathok-gawèl.

(gawêng) :

ng-[x] kn:katon irêng; kc. gamêng.

(gawêr) :

ng-[x] kn:katon njlirit; ora ng-[x]: ora nggandra sapira (tmr. mêmangan lsp); mangsa ng-[x]-a: ora nggandra sapira.

(gawil, gawir) :

ng-[x] kn:wis mèh copot (mrucut); kc. gowal-gawil.

(gawing) :

ng-[x]. kn: ngamplik, mung dumunung ing bambing gampang tibane.

gawok :

kn: ngungun, gumun bangêt: [x]-[x], [x]-an.êngg. pc:1. nggumunake bangêt; 2. ora langka, gampang kêlakon; up. iyang [x]-[x] wong leson mêngko kêsorèn têkane nêgara.

ge :

êngg. pc: digawe (kanggo) up: [x] apa?

(gebang) :

ng-[x] kn: nglêleda, nglêlèdhèk.

(gèbèg) :

[x]-[x] kn: gèdhèg-gèdhèg, gobag-gabig.

gèbèl :

êngg. kn: gèmbèl (glambir sapi).

gèbèr :

êngg. kn: gèmbèl, gèbèl (glambir)

gèbès :

kn: gèdhèg, nandhakake ora jodho [x]-[x]: 1. gèdhèg-gèdhèg; 2. êmoh, nampik; di-[x]-ake: ditampik, diêmohi.

(gèblèg) :

ng-[x] êngg. kn: rubung padha nonton; kc. dèblèg.

(gebog) :

di-[x] êngg: ditalèni singsêt, diêrut; ng-[x]: wangkal, wangkod.

gèbrèh :

kn: 1. jodhèh, wuda; 2. gunêman ngudhar wadi.

gedug :

(k) êngg. kn: gadug.

(gèjèg) :

[x]-an êngg. kn: bêgajagan.

(gèjès) :

êngg. pc: enak, kêpenak.

(gejog) :

ut. [x]-an kn: kothekan (padha têtabuhan nganggo lêsung).

gèdhèg :

ut. [x]-[x] kn: ngobahake êndhas (nyasmitani yèn ora cocok ut. gumun); si [x] lan si anthuk pr: wong sing wis padha sêkaitan.

gèdhèng :

kn: untilan pari ana rong bêlah ± 10 kati; ng-[x]-i: diuntili.

gege :

banyu [x] n. toya gege k: banyu sing dianggo ngêdusi bayi supaya enggal gêdhe; ng-[x] (mangsa): ngenggalake wêktu (njaluk supaya enggal).

(gègèk) :

I. ng-[x] êngg kn: (njêjaluk) ngujêg. II. ng-[x] êngg. kn: tansah gumuyu; kc. gigik III. ng-[x] êngg. kn: cêgukên, sêgunên; kc. glègèk.

gègèl :

[x]-[x] êngg. kn: tansah kumudu guyu; kc. gigil.

gègèn :

êngg. kn: rikat, enggal; kc. gage.

gègèr :

kn: 1. orêg arame; 2. (ut. [x]-an) dahuru, pêrang ut. kraman; ng-[x]-ake: 1. ngorêgake; 2. agawe dahuru.

(gègès) :

ng-[x] kn: 1. tansah watuk (njugug bae); 2 êngg. pc. jênak lan sênêng.

gègèt :

pc. rukêt bangêt (ora bisa uwal) tmr. kêrêngan lsp; kc. gogèt, kèkèt.

gegoh :

êngg. kn: usrêk, rame: ng-[x]-i: ngrigoni.

gègrèg :

kn: gogrog, padha mbodhol.

gègrèk :

ng-[x] kn: tansah gumuyu, gegroh kn: wis tuwa bangêt.

gèh :

nggèh êngg. k: inggih.

geyal-geyol :

kn: mêmamah apa-apa sing alot; kc. geyol.

geyan :

êngg: enggal! kc. gage.

geyang-geyong :

kn: gondhal-gandhul; kc. geyong.

gèyèt :

êngg. kn: sènggèt; gèthèl.

geying :

(ge-ing) êngg. pc: ora timbang (cocog).

--- 136 ---

geyuk ~ gèrèd

geyuk :

êngg. pc:gadug.

geyol :

salak [x] kn:salak sing ênom (kênthose isih putih).

(geyong) :

[x]-an kn:1 gandhulan; 2 (ut. gegeyongan) panêmu kang diantêpi.

geyor :

êngg. pc:gayor.

(geyot) :

ng-[x] pc:mbêndheyot (nggandhul abot).

gèk :

I pc: 1 enggal, age; up. [x] mangkat ta !; 2 banjur, sawise iku banjur, up. nèk wis mangan, [x] manyanga[4] pasar.II pc.: 1 têmahane bok-mênawa, up. mêngko [x] ora kêtêmu; 2 (ut. [x] mangsa, mangsa [x]) bok-mênawa ora (pamaido). III êngg. pc: 1 lagi, up. Si Amat [x] maca layang kabar; 2 dhèk, nalika. IV [x]-e êngg. pc: duwèke. V di-[x]-ke êngg. pc: digawèkake. VI nggèk, nggik êngg. pc: ing; up. sing lara nggèk êndi ?

gèl :

êngg. kn:1 mligi, ngêmungake; 2 padha trêp; 3 tulèn, murni.

gela-gelo :

kn:menglang-mènglèng; kc. gelo.

gelang :

I êngg. kn:bngs. krokot. II êngg. kn: pondhoh arèn.

gèlèh-gèlèh :

kn:katon cêtha ngegla.

gèlèng :

sa-[x] kn:saglintir tmr. tike; ng-[x]-i: ngglintiri tike.

gelo :

I n. gèntên k. èngg: rupiyah. II [x]-[x] kn: bola-bali ngobahake êndhase.

gèmbèl :

kn: 1 kulit (daging) sing saèm. glambir; 2 pating kluwêr sarta bundhêt tmr. rambut ut. wulu.

gèmbyok :

êngg: gombyok, ombyok.

(gembyong) :

di-[x] êngg: dirêngga-rêngga nganggo gombyok lsp.

(gembyor) :

[x]-[x], gembyar-[x] kn:kuru lan lêmês marga lêlaranên.

(gèmblèh) :

[x]-[x] kn:gumantung kawèr-kawèr tmr. glambir, gèmbèl lsp.

(gemblok) :

ng-[x] kn:nggamblok.

(gembol) :

I ng-[x] kn:1 nggêgawa apa-apa kalêbokake ing tapih ut. kêmbên; 2 duwe apa-apa sing winadi; ng-[x] watu pr: duwe niyat sumêdya mialani ut. malês; [x]-an: 1 apa-apa sing digembol; 2 buntêlan; 3 (dhuwit [x]-an) dhuwit cêkêlan; 4 apa-apa sing ginawe wadi; 5 kawruh lsp. sing diantêpi ut. sing diaji-aji. II êngg. kn: socaning kayu sing mêndhukul.

gembong :

ut. gegembong kn:gêgêdhug, jêjênggul; macan [x]: macan lorèk.

(gèmèl) :

di-[x]-i êngg. dicêkêli, dicandhêt.

(gêmos) :

ng-[x] êngg, pc: mangan tmr. raja-kaya.

(gempar, gempor) :

di-[x] êngg: ditepang; kc. gampar.

gempo :

êngg. kn:kacu.

gèn, nggèn :

pc:ènggèn (k. ênggon).

genan :

êngg. pc:karêbèn.

(gèndèng) :

[x]-ginèndèng kn:tarik-tinarik; daya-dinaya; ng-[x]: narik-nyènèng; ng-[x] gèrèt cènèng cèwèng pr: gênti-gêntèn mènèhi (tulung-tinulung).

genjah :

kn:1 êngg. nyimpang, sulaya; 2 (ut. [x] budi) ora antêpan, ora kêna dipitaya; 3 enggal awoh tmr. pari lsp; 4 êngg. pc. enggal duwe anak; ng-[x]: 1 nandur pari sing genjah; 2 ngenggalake apa-apa sing durung mangsane; ngêmping lara ng-[x] pati pr: nêmaha marang sangsara ut. pati.

genjong :

kn:ar. pêndhing.

(genjor) :

[x]-[x] kn:gênjuk-gênjuk, êmpuk mêmbut.

(genjot) :

ng-[x]-i êngg. pc:nggondhèli, nggandhuli.

gèndhèl :

I (ut. gêndhêl) sa-[x] êngg. kn: 1 untingan, bêngkêkan lawe lsp; 2 buntêlan gula Jawa. II di-[x] êngg: digandhulake (digayutake) ing tali; kc. èndhèl. III kn: abuh ing kuping sing mêntas ditindhik lsp; [x]-ên: kadunungan gèndhèl.

gèndhêl :

kn:katêrangan panjunjung lsp. sing krasa abot; gumèndhêl: krasa abot.

gèndhol :

[x]-[x] kn:katon gandhul-gandhul; ng-[x]: nggubêl, tansah gumandhul; ng-[x]-i: 1 nggandhuli, nyêkêli lan nyandhêt; 2 ngelikake aja nglakoni (ora olèh mulih lsp); kc. gondhèl.

gendhong :

êngg. kn:1 bakul; 2 ambên kanggo nalèni lapak, wlulang dianggo nggêgawa ing gigir, sangkutan bêdhil; ng-[x]; nggêgawa apa-apa kadèkèk ing gêgêr (nganggo slendhang lsp. ut. ora); ng-[x] mikul: anak lanang tampa 2 bagean, anak wadon 1 bagean (tmr. pangêduming warisan).

gendhor-gendhor :

kn:genjor-genjor.

gene :

I êngg. pc:1 mokal yèn; up. [x] ana, wong mati bali nèng donya; 2 nanging, jêbul; up. jare kowe lunga nyang Sala, [x] ki sih thênguk-thênguk! kc. dene. II kêna nggene n. kenging punapa k. êngg: kêna apa; ya-gene n. gene-ya n. (gene lèh, gene si êngg) wontên punapa k: ana apa, sêbab apa.

gèntên :

êngg. k:gelo.

gèntèr :

kn:pring dawa dianggo mepe lsp.

gence :

êngg. kn:1 ora padha; 2 anèh.

gèncèl :

kn:1 mawa turahan yèn dipara; 2 ora ganêp saprangkat; 3 (ut. [x]-an) turahan, ganjilan; di-[x]-(i): digawe gèncèl; kc. gecol.

gèncêng :

kn:kateranganing pamanah lsp. kang ngênani.

(gènthol) :

ng-[x]-i êngg. pc:nggantholi.

gènyèh :

êngg. kn:gonyèh.

genggong :

kn. ak:gêdhe; jangkrik [x] ws: gangsir.

gengsot :

êngg. kn:ndhoyong; kc. gesot.

(gepak) :

ng-[x] êngg. kn:nyimpang, sumingkir.

gèpèng, gêpèng :

kn:pèndèng (ora mblêndhuk).

gepor :

êngg. pc:epor, sayah bangêt.

gèr, nggèr :

kn:anggèr (panyêluk marang bocah cilik).

gèrang-gèrêng :

kn:katêranganing tumandang kang cak-cêk, kêna lsp. kc. gèrêng.

(gèrèd) :

ng-[x] kn:narik, nyèrèd; [x]-an: adu jago lsp. tanpa totohan, mung sing kalah jagone diepèk.

--- 137 ---

gèrèk ~ gêblag.

gèrèk :

I êngg. kn:bungah. II êngg. pc: kari.

(gèrèng) :

ng-[x] gèntèng kn:ngujêg njêjaluk.

gèrêng :

mak [x] kn:katêranganing kêna, tumanduk, nyêkêl lsp.

gèrodan :

êngg. kn:yun-yunan.

gèroh :

èngg. kn:goroh.

(gèrong) :

I (ut. [x]-an): têtêmbangan barêng karo gamêlan; ng-[x]-i: nêmbang mbarêngi laguning gamêlan. II kn: ar. waluh.

(gerot) :

ng-[x] êngg. kn:nggêgêt, nyakot.

gès :

kn:1 katêranganing pangiris; 2 êngg. têtak; kc. grès.

gèsèh :

kn:sulaya, ora cocog, beda; ng-[x]-i: nyulayani.

gèsèk :

kn:iwak sing disigari diêpe sarta diasin.

(gesor) :

ng-[x] êngg. pc:jênak, tlatèn.

gesot :

kn:mèncèng, pencong.

gèspêr :

(W) kn:timangan cathokan cilik.

gèsrèk :

kn:1 nggêpok gêgosokan; 2 êngg. sulaya, crah; ng-[x]: 1 nggêpok sarta gêgosokan; 2 nyangkut tmr. layangan supaya bisa tatas.

(gèt) :

I ng-[x] kn:ora nganggo antan-antan (dadakan) salin kaanan; ng-[x]-[x]-i: njalari kagèt; 2 ora gumunan. II di-[x](i) êngg: digolèki.

(gètrèh) :

di-[x]-ake êngg:dijlèntrèhake.

(gècèk) :

di-[x]-i êngg: digocèki.

gècèl :

êngg. kn:1 ora rampak (urut); 2 penjol, benjo; kc. gecol.

gecol :

kn:1 ora rampak (runtut); 2 penjol, benjo; 3 êngg. gèncèl.

gecot :

kn:gesot, pèncèng.

gethang :

êngg. k:gothang.

gèthèk :

I kn:1 êngg. gèntèr; 2 amben-ambenan sing digawe pring digapit; 3 (prau [x]) prau cilik sing nganggo gèthèk; [x]-an: andhan-andhan pring dianggo garap omah lsp. II kn: galêran ing kulit tilas tatu.

(gethok) :

[x]-an kn:ora têmênan, ethok-ethokan.

gethol :

êngg. pc:gethok.

gethot :

êngg. pc: gecot.

(gewar :

ng-[x] êngg. kn:nggiwar, nisih.

(gèwèh) :

di-[x]-i êngg. pc:diwènèhi.

(gèwèng) :

di-[x]-[x] êngg: dièwèng-èwèng, digawa ut. ditarik mrana-mrana.

gèwêl :

kn:katêranganing panyakot lsp.

gewol :

têmbako [x] êngg: têmbako sing dianggo susur (têmbako sing ala dhewe).

gêbag :

I kn:babag, mèh padha tmr. umur-umuran; [x]-an: grudugan. II k: gêbug.

gêbayan :

pc:kêbayan.

gêbal :

I (ut. [x]-an) kn:susukan sukêt salêmahe; ng-[x]: nusuk sukêt salêmahe. II ng-[x] kn: ngêmping bayaran (pajêg lsp) ng-[x]-ake bayar: nêbasake bayar; [x]-an: dhuwit olèh-olèhane nggêbal. III wc. kêdibal; [x] dalêm (sampeyan): ingkang abdi.

(gêbambèr) :

ng-[x] kn:gumandhul nglawèr.

gêbang :

I kn:ar. wit bngs. palêm, kulite digawe agêl. II ng-[x] kn: nangkis nganggo tumbak ut. sodhor; [x]-an sodhor: tangkis-tangkisan nganggo sodor.

gêbèl :

ut. ng-[x] kn:uyêk-uyêkan akèh bangêt.

(gêbêg) :

ng-[x] kn:nggosok murih gilap ut. rêsik; ng-[x] kuping: ngosok kuping marga saka nêpsu bangêt.

(gêbêng) :

di-[x] kn:I diikêt ut. disingsêt ing bêngkêkan; 2 br. digolongake, diwêngku; [x]-an ut. gêgêbêngan: 1 rasa-rasaning batin; 2 wêwêngkon, golongan; [x]-ane: golongane, ewone.

gêbêr :

kn:layar lsp. dianggo aling-aling; di-[x]-i: dialing-alingi ing gêbêr.

(gêbês) :

di-[x]-[x] êngg: digêbês-gêbêsake.

(gêbibir, gêbimbir) :

ng-[x] kn:katon têlês ut. klêbus.

gêbig :

êngg. pc:êmoh ngaku.

gêbincih :

êngg. k:gêbiri.

gêbing :

ut. [x]-an kn:apa-apa sing diirisi (disigari); di-[x]-(i): 1 digraji lsp nganti dadi irah-irahan ut. blabak; 2 diirisi lan disigari tmr. krambil, tela lsp.

(gêbiri) :

n. gêbincik k. êngg: kêbiri.

(gêbis) :

ng-[x] êngg.pc:sênêng bangêt nglakoni maksiyat.

gêbyag :

I êngg. kn:babag, gébag. II ng-[x] kn: 1 rubuh tmr. gêdhèg lsp; 2 (ut. ng-[x]-i nêbaki ambèn, gêdhèg lsp; ng-[x]-ake: 1 ngrubuhake supaya nggêbyag; 2 ngêpyakake, ngumumake, nyêmuwakake wayang wong lsp; [x]-an: kêpyakan, sêmuwan; sa-[x]-an: samangsa kang kêlakon.

(gêbyah) :

ng-[x] kn:umum, sumrambah lumrah; di-[x]: 1 dipaculi murih lêmbut tmr. lukon; 2 (ut. di-[x] uyah) dicaruk-banyu, diracak, dianggêp padha bae.

gêbyar :

kn: 1 sorot satleraman; 2 kaendahan kang katon ing lahir; gumêbyar: sumorot padhang; sa-[x]-an: sakêlapan, satleraman.

gêbyas :

kn:gêndul cilik.

gêbyug :

I kn:padha rupane, têmpuk; ng-[x]: 1 nggrudug, mèlu nrombol; 2 nyampyuk tmr. banyu ut. ombak; [x]-an: 1 racakan, carukan tanpa dipilah-pilah; 2 pasisir, têpining sêgara sing kêrêp kasêmpyok ing alun.

gêbyur :

kn:1 pêpindhan swaraning banyu kagrujugake lsp; 2 êngg. adus wuwung; ng-[x]: 1 ambyur ing banyu; 2 nyêmplung ing kalanganing pakumpulan lsp; 3 ngadoni wedang bubuk (tèh) gulane kacêmplungake babar-pisan dicampur nalikane ngadoni.

gêbyog :

I kn:blabag sing dianggo pêpagêring omah; di-[x]: (omah) dipagêri ing gêbyog. II [x]-an êngg. kn: têpining sêgara sing kêrêp katêmpuk ing alun; kc. gêbyug.

gêblag :

kn:1 katêranganing tiba klumah; 2 dina kabênêr patine, up. dina [x]-e wong tuwa ora kêna dianggo duwe-gawe; ng-[x]: 1 tiba mlumah; 2 pc. jatuh, tiba (dipocot lsp); kêgêblag: tiba klumah.

--- 138 ---

(gêblas) ~ gêjugan.

(gêblas) :

ng-[x] kn:1 lunga bablas (rikat); 2 minggat.

gêblèg :

kn:1 pênjalin dianam dianggo nggêbugi kasur lsp. murih rêsik; 2 ar. perangan ing lapaking jaran; 3 êngg. ar. panganan sing digawe tela; ng-[x]-i: 1 nggêbugi kasur lsp. nganggo gêblèg; 2 nggêbugi nganggo barang sing amba.

gêblêg :

I kn:bngs. lurik tênunane kasar. II kn: 1 ks. bodho; 2 êngg. budhêg tmr. dhuwit.

gêblug :

I kn: pêpindhan swaraning barang êmpuk tiba lsp; di-[x]-(i): 1 digêbyagi, digêbugi; 2 dithuthuki, diidak-idak amrih madhêt lsp; pa-[x]: pagêring (ungsum lêlara). II êngg. kn: bujêl, kêthul.

gêblog :

kn:1 ukuran saambaning èpèk-èpèk; 2 êngg. êmblog, tmr. mori, tênunan lsp.

gêbug :

n. gêbag k:gitik gêdhe; di-[x]: 1 digitik nganggo gêbug; 2 (di-[x] prang) ditêmpuh (disêrang) prang; 3 (di-[x] lotre, di-[x] dhadhu) diundhi sarana lotre (dhadhu); 4 (di-[x] racak) digêbyah-uyah, diracak.

gêbung :

kn:bêngkêkan, untingan, up: dluwang sa-[x]; di-[x]: dibêngkêk.

gêbog :

êngg. kn:1 gêdêbog; 2 (sa-[x] êmblog mori lsp; 3 bngs. sênik gêdhe; kc. gêbug.

gêbrag :

mak [x] kn:katêrangan lan pêpindhaning swara nêbak meja, ambèn lsp; ng-[x]: 1 nêbak apa-apa sing lumrahe rata (ambèn, meja lsp); 2 nungkak wêtêng jaran supaya bantêr playune.

gêbrah :

kn: ora bisa ngrasakake enak tmr. cangkêm.

gêbral :

mak [x] êngg. pc:mak brol, mak bral.

(gêbras) :

I ng-[x] êngg. pc:nggêblas lunga bablas. II di-[x] êngg. kn: dikêpras, dipapras.

(gêbrat, gêbrèt) :

êngg. pc:[5] gêbras I

gêbrès :

mak [x] kn:katêrangan ut. swaraning waing lsp; [x]-[x]: 1 gabêr-gabêr, nyêmprotake irung marga mambu sing ora enak; 2 pc. êmoh bangêt.

gêbrug :

kn:pêpindhan swaraning barang antêb tiba lsp; di-[x]: dilêmbutake ut. dimadhêtake.

gêbrus :

kn:gabrus; ng-[x]: 1 nggabrus; 2 maculi ut. nggêmpur guludan supaya ajur.

gêdabag :

kn:dabag, bngs. gêdhèg sing kasar.

gêdabig :

mak [x] kn:katêrangan polah kang ngêgèt; [x]-an: 1 polah ngolang-ngaling (yèn turu); 2 ora jênjêm, tansah bingung anggone golèk butuh lsp.

(gêdabul) :

ng-[x] kn:1 rêgêd gupak blêthok lsp; 2 (ut. nggêdabrul) êngg. omong-omongan sinambi gêgojègan.

(gêdabur, gêdabrul) :

ng-[x] êngg. omong-omongan sinambi gêgojègan.

gêdandap :

mak [x] kn:katêrangan polahing wong kagèt; [x]-an: polahing wong bingung ut. kagèt.

(gêdebag) :

I ng-[x] kn:1 ngglebag, njêmpalik; 2 gêdabigan. II ng-[x] pc: katon jêmbar tmr. dhadha lsp.

gêdegug :

êngg. kn: gadug.

gêdêbag-gêdêbug :

kn:tansah nywara pating gêdêbug.

gêdêbêg :

I ut. [x]-[x] kn:swaraning wong mlaku lsp. II êngg. kn: bngs. grobag rodhane tanpa ruji.

gêdêbug :

kn:pêpindhan swaraning barang tiba, sikil napak.

(gêdêbus) :

ng-[x] kn:omong gêgorohan.

gêdêbog :

kn:wit gêdhang.

gêdêdêr :

êngg. pc:ndhrêdhêg, ndhrodhog; kc. kêdêdêr.

gêdêr :

kn:uyêk arane; gumêdêr: nywara rame.

gêdibal :

kn:1 lêmah sing lumèngkèt ing sikil; 2 batur; [x] sampeyan k: baturmu (aku); kc. dibal, gêbal.

(gêdibêl) :

ng-[x] kn:krasa abot tmr. sikil up. nganggo sêpatu lsp.

gêdindang-gêdinding :

kn:pundhake (bangkèkane) oyag ing nalikane mlaku.

gêdubang :

kn:idu abang ing nalikane nginang; kc. dubang.

(gêdublong) :

ng-[x] ks: 1 dublong; 2 kojah, ngêcêmong.

gêdudon :

êngg. pc:kêsalahan; kc. kêdudon.

gêduga :

n. gêdugi k. pc:kêduga (bisa nglakoni).

gêduwung :

kn. pc:kêduwung (gêtun).

(gêdogrog) :

ng-[x] êngg. pc: njêdodrog.

gêdrag-gêdrug :

kn:bola-bali pijêr nggêdrug.

gêdrah :

kn:1 sumêbar ingêndi-êndi; 2 ngêmbrah, lumrah.

gêdrig :

(W) kn:1 cap-capan; 2 tulisan cara cap-capan.

(gêdrug) :

I [x]-[x], gêdrag-[x] kn:napakake sikil ngégèt bola-bali (marga muring lsp); ng-[x]: napakake sikil ngêgèt. II kn: bung laos.

gêjag :

kn:1 rame ut. dêdrêg anggone tarung ut. kêrêngan; 2 pc. padha kuwate (digdayane); di-[x]-(i): digêbyagi, dithuthuki tmr. galar lsp.

(gêjah) :

ng-[x] êngg. kn:ngênêtake nganti dhêkok, nuthuk.

(gêjêg) :

ng-[x] êngg. kn:1 têrus bae tanpa lèrèn; 2 ngujêg.

gêjig :

I kn:1 bngs. linggis kayu; 2 êngg. linggis ingisor njêbèbèh; ng-[x]: namakake gêjig. II kn: pincang marga sikile sing siji cupêt.

(gêjil) :

di-[x] kn:diantêm nanging mung nganggo driji papat katêkuk.

(gêjlèg) :

ng-[x] kn:pijêr mara (têka); kc. èjlèg.

gêjlig :

I kn:katêranganing anjlog lsp; jlig. II kn: tambêngan banyu, pintu air; kc. jêglig, gêjugan.

gêjlug :

mak [x] kn:katêranganing anjlog lsp.

gêjujur :

kojur [x] pc:tansah kojur (cilaka); kc. kêjujur.

gêjug :

I êngg. kn:linggis. II di-[x] êngg. pc: ditêndhang, didugang.

gêjugan, gêjlugan :

êngg. kn: lawang

--- 139 ---

(gêjus) ~ gêdhong.

sing yèn ngêngakake kasodhok munggah.

(gêjus, gêjos) :

mak [x] kn:katêrangan tumamaning lêlandhêp.

(gêjojor) :

ng-[x] pc:sikile disêlonjorake kêncêng; kc. kêjojor.

(gêjog, gêjroh) :

ng-[x] kn:nojoh nganggo têkên lsp.

gêjras :

mak [x] kn:katêrangan tumamaning pacul lsp.

gêjrut :

mak [x] kn:dumadakan mêcothot mêtu.

(gêdhag) :

ng-[x] kn:nggêrtak sarta nantang sêmu ngina; sa-[x]-an: saungsuman ing nalika iki.

gêdhag-gêdhig :

kn:umuk, ngêndêl-êndêlake.

gêdhag-gêdhog :

kn:tansah nywara dhag-dhog (jaran ana ing gêdhogan); kc. gêdhog.

gêdhah :

kn:1 warnane sêmu ijo (kanggo tutup jêndhela lsp); 2 bêling ut. porsêlin warnane sêmu ijo; 3 br. bngs. cangkir; 3 (ut. biru [x], gumêdhah biru ênom).

gêdhah-gêdhih :

ora ana [x] êngg. pc:ora ana apa-apa.

(gêdhakal) :

[x]-an kn:1 mbrangkang maju sêmu kêsusu; 2 gita mapagake (mara lsp).

gêdhana-gêdhini :

kn:sêdulur loro lanang karo wadon.

(gêdhandhul) :

ng-[x] kn:gumandhul.

(gêdhandho) :

ng-[x] kn:mbêdhandho.

gêdhang :

n. pisang k:ar. wit sarta wohe jênênge warna-warna, up.[x] kêpok, [x] raja, [x] gêndruwo lsp; kêmbang [x]: ar. lurik; rara [x]: prawan sing mêtêng [x] pupus cindhe pr: kamelikan (kabêgjan) sing mokal; rubuh-ruhub [x] pr: sêmbahyang mung anut polahing liyan, ora mangêrti rapale; disuguh [x] bangka pc: ditabok.

gêdhang-ayu :

n. pisang-ayu k:gêdhang isih wutuh dianggo slamêtan.

gêdhangklik :

pating [x] kn:ora kukuh anjing-anjingane.

gêdhangkrang :

ng-[x] kn:linggih ana ing papan sing dhuwur sarta katon gagah kc. kêdhangkrang.

gêdhang-salirang :

kn:omah mung saêmpyak.

(gêdhapal) :

[x]-an kn: gêdhêmpalan.

(gêdhawa) :

ng-[x] êngg. kn:nganggêp luput (kliru).

gêdhe :

n. agêng k:1 kb. cilik; 2 akèh banyune tmr. kali; 3 akèh, bangêt kêladuk tmr.minum, mangan, angin udan; [x] atine: mantêp, mongkog; [x] êndhase: umuk; [x] danane: akèh danane; [x] tirakate: anggone tirakat mêmpêng; [x] walate: malati bangêt; dina [x]: dina sing dimulyakake, riyaya; aksara [x]: aksara murda; priyayi [x]: priyayi luhur; gumêdhe kn: umuk, ambêg luhur; digêdhèkake: digawe supaya luwih gêdhe; pang-[x]: 1 lurah, pangarêp, jêjênggul; 2 peranganing omah antarane brunjung karo èmpèr; dipanggêdhèni: dipangarêpi; kc. gêdhèn.

gêdhe-dhuwur :

n. agêng-inggil k:pawakan sing gêdhe lan dhuwur.

gêdhèg :

kn:1 nam-naman pring rada kasar; 2 aling-alinging omah sing digawe nam-naman pring; rai [x] pc: ora duwe isin; di-[x]-i: dipagêri (dialing-alingi) ing gêdhèg.

gêdhèn :

n. agêng-agêngan k:sarwa akèh ut. sarwa gêdhe tmr. mantu, totohan lsp.

gêdhêg :

I kn:saèm. gèdhèg nanging mung sêmu manthuk; [x]-[x]: gèdhèg-gèdhèg marga gumun ut. mangkêl bangêt; di-[x] êngg: didhêdhêg. II êngg. rêgêd, lêthêk; gêgêdhêging bumi br: lêlêthêking bumi, gêlah-gêlaging jagat. III êngg. kn: ora ana sing kalah ora ana sing mênang tmr. adu kêmiri lsp. IV ng-[x] kn: 1 judhêg, mbêdhêdhêg atine; 2 êngg. bungah bangêt; 3 êngg. ngêpêng bangêt ênggone macak; anggêgêdhêgi ati: nggumunake bangêt; di-[x]-ake êngg: dilêmparakake tmr. têtanduran; [x]-an êngg: pêng-pêngan ênggone macak lsp; [x]-ane pc: pêng-pêngan, sing disênêngi bangêt.

(gêdhêgêl) :

ng-[x] atine êngg:mêndhêkêl atine.

gêdhêle :

êngg. pc:kêdhêle, dhêle.

gêdhêm :

pc:gêdhe bangêt.

gêdhêmpalan :

kn:1 nututi (mlaku) kanthi rêkasa bangêt; 2 gita mapagake.

(gêdhêngkrêng) :

ng-[x] kn:linggih ora mingsêt-mingsêt; kc. kêdhêngkrêng.

gêdhêpêk :

mak [x] kn:katêranganing linggih srêg sarta tata.

gêdhig :

kn:1 gêgêring kampak lsp. dianggo nuthuk: 2 (ut. [x]-an) gêbug sing dianggo ngoncèki kêdhêle lsp; di-[x]: 1 êngg. pc. dijotos; 2 dithuthuk nganggo gêgêring arit lsp; 3 dioncèki sarana dithuthuki nganggo gêdhig.

gêdhig-manggala :

br:gêgêdhuging prang; kc. gêdhag-gêdhig.

(gêdhingkring) :

ng-[x] kn:linggih ana ing papan sing dhuwur sarta ora mingsêt-mingsêt; kc. kêdhingkring.

gêdhug :

kn:1 gadhug, dhug; 2 êngg. pc. pantog, têkan; di-[x] êngg: dipantogake, ditêrusake nganti pantog; gêgêdhug: agul-aguling prang; di-[x]-[x]-ake: dithuthuk-thuthukake nganti nywara dhug-dhug.

gêdhut :

êngg. pc:kêdhut.

gêdhungsangan :

kn:nusul (mlaku) kanthi rêkasa.

gêdhobyah-gêdhobyoh :

kn:pating krêmbyah marga kêgêdhèn tmr. klambi lsp.

gêdhobrah-gêdhobroh :

kn:gêdhobyah-gêdhobyoh.

gêdhog :

kn:1 pêpindhaning swara saèm. gedhug-gedhug; 2 (wayang [x]) wayang sing nyritakake Panji; ng-[x]: nêbak meja lsp. nganti muni dhog-dhog; [x]-an: kandhang jaran.

gêdhoh :

I êngg:kuping; kc. godhoh. II [x]-an êngg: 1 êndhêg-êndhêg; 2 ks. watak, jêroan.

gêdhokan :

êngg: nanduri pari ing sawahing liyan sarana olèh saprapating pamêtune; kc. kêdhok.

gêdhong :

I kn:1 (omah [x]) omah sing mawa pagêr bata; 2 ([x] pêtêng) kunjara; 3 gudhang panyimpênan ut. kanggo cêcawis dhahar ing kraton lsp; 4 ([x] têngên, [x] kiwa) gêgolonganing abdi-dalêm kraton sing ngrêksa gedhong 3; 4 (juru [x])

--- 140 ---

gêdhongklak-gêdhangklik ~ gêli.

wong sing tinanggênah nyêkêl dhuwit lsp. ing dalême para luhur; 4 ([x] pêtêng) kunjara; di-[x]: dilêbokake ing gêdhong; [x]-an: êngg: paturon (omah buri); pa-[x]-an: 1 critane dhalang sadurunge ngêtokake wayang; 2 paugêran wêwaton ing padhalangan; 3 paugêran (ngèlmu) sing diugêmi; 4 sêdya (karêp) sing isih winadi; 5 ar. nêgara ing jaman kuna (kabawah ing Daha). II kn: jarit lsp. sing dianggo mblêbêd bayi; di-[x]: diubêd-ubêd ing gêdhong.

gêdhongklak-gêdhangklik :

kn:kc. gêdhangklik.

(gêga) :

k:gugu.

gêgala :

kn:kc. gala.

gêgaman :

n. dêdamêl k:gaman.

gêgana :

kn:awang-awang; ng-[x]: mabur.

(gêgêg) :

ng-[x]-i kn:ngêngkoki, ngugêmi, ndhaku.

gêgêh :

kw:kukuh, sêntosa.

gêgêl :

kn:1 (ut. [x]-an) athik-athikan paku lan tanganing wayang; 2 êngg. lèngkèt bangêt marang; di-[x]-i: ditrapi gêgêl tmr. wayang; [x]-an: 1 mawa gêgêl (athik-athikan); 2 (kewan [x]-an) kewan sing akulit kandêl mawa lêlingkapan kaya dene gangsir, walang lsp; 3 apa-apa sing dilèngkèti.

gêgêm :

kn:1 kêpêlan tangan; 2 têkêman tangan; ng-[x]: 1 ngêpêl tangan; 2 nggawa apa-apa sarana katêkêm; 3 nguwasani, ngrêgêm; ng-[x] dhuwit: duwe dhuwit; ng-[x] tangan: kêsèd, ora gêlêm tumandang ing gawe; ng-[x] watu: ngigit-igit nêdya malês nanging sinamun.

(gêgên) :

ng-[x] kw:nyandhak, nyêkêl.

gêgêr :

kn. pêngkêran ki:peranganing gêmbung sing buri; adu [x]: linggih ungkur-ungkuran; ng-[x]: 1 kaya gêgêr; 2 tansah ana ing buri, ora bisa maju tmr. prajurit sing mangsah pêrang; 3 (linggih ng-[x]) linggih ora mingsêt-mingsêt; ng-[x] sapi: lumahe mlêngkung tmr. dalan lsp; ng-[x] wêlut: nggligir tmr. pinggiraning klasa pasir lsp.

(gêgês) :

I ng-[x] kn:1 ngiris gêdhèg lsp. alon-alon; 2 ngiris kaya nggêrêti; 3 ngênês, sêdhih. II ng-[x] pc: njêkut (adêm) bangêt; kc. kêkês, grêgês.

(gêgêt) :

ng-[x] kn:1 nggathukake untu sarta diênêtake kêncêng; 2 êngg. kaku uwange marga kakehan ngguyu.

(gêgrêg) :

ng-[x] êngg. kn:njêgrêg, njêngêr.

gêgwan :

kw:cêkêlan; kc. gêgên.

gêk :

[x]-[x] kn:swaraning ngombe.

(gêkêng) :

ng-[x] êngg. kn:ora obah-obah sêmu mantêp bangêt.

gêla :

kn:1 rasa cuwa marga ora cocog karo kang dikarêpake; 2 êngg. ora prêduli; nggêlani: njalari gêla.

gêlah :

kw: rêrêgêd, lêlêthêk; [x]-[x]-ing jagat: rêrêgêding jagat (sing ala dhewe).

gêlak :

I êngg. kn:sêlak (tumuli arêp). II ng-[x] kn: ngenggalake laku, nyrêmpêng ing gawe supaya enggal rampung; [x]-an: pagawean sing digêlak; kc. gêlêk.

gêlam :

kn:ar. têtuwuhan.

gêlana :

kw:1 angkuh, anglês; 2 susah, sêdhih.

gêlang :

I kn. binggêl ki:kolongan êmas lsp. dianggo rêrêngganing tangan; têmu (têpung) [x]: kêmput mubêng agathuk; [x]-an: 1 kolongan wêsi lsp; 2 dolanan nganggo kolongan wêsi (ulah-raga lsp); 3 (ut. pa-[x]-an) sadhuwuring polok, ugêl-ugêl. II di-[x] êngg: dibuwang tmr. turahan pangan; di-[x]-i: diwènèhi lorodan pangan.

gêlap :

I kn:gênining blêdhèg sing nyambêr; untu [x]: rodha sing pinggirane mawa cringih-cringih; ng-[x]: (kaya gêlap) nggêblas, lunga bablas. II (M) kn: pêtêng (ora têrang saka nêgara ut. tanpa idin), up. candu [x]. III ng-[x] payon kn: mbukak payon tmr. maling lsp.

gêlap-paju :

kn:blêdhèg yèn nyambêr sing disambêr sigar ut. madhul-madhul.

gêlap-wedang :

kn:blêdhèg yèn nyambêr sing disambêr lodhoh (mlosoh).

gêlar :

kn:jèrèng, jèmbrèng; 2 sêmune (katone) ing lahir, rêrekan kang ginawe ngapusi lsp; 3 tataning baris, ubêd lakuning pêrang; dianggo [x]: dianggo rêrekan murih ngandêl lsp; alane [x] dening yêkti pr: ora mung nggugu gunêm bae, bêcik dinyatakake; wis sa-[x] sapapan: wis miranti ut. sumadiya; gumêlar: 1 jumèrèng; 2 wis têrang bangêt; 3 kang wis katon tumata, up. kabèh sing gumêlar ing bumi; ng-[x]: 1 njèrèng lan nata klasa lsp; 2 ngudhar, mahyakake, up. ng-[x] wadi, ng-[x] pangawikan; ng-[x]-i: nggêlar klasa lsp. ing; ng-[x]-ake: 1 namakake (nindakake) gêlar; 2 nêrangake, mahyakake, ngudhar; kc. pagêlaran.

gêlaran :

k:klasa.

gêlas :

(W) kn:1 piranti kanggo ngombe sing digawe bêling; 2 êngg. bêling, kaca; di-[x]: digosok lan diusari ing bubukan bêling tmr. bolah layangan; [x]-an: 1 êngg. bêning kaya gêlas; 2 wis digêlas tmr. bolah; 3 bubukan bêling lan ancur dianggo nggêlas.

gêlèk :

kn:gêndul mblêndhuk wadhah minuman.

(gêlèt) :

di-[x]-(i) êngg:digolèki.

gêlêk :

1 kw. rikat; 2 êngg. kêrêp lunga.

gêlêm :

n. purun k. kêrsa ki:1 ora lênggana; 2 (ut. [x]-an êngg) gampang manut, sênêng nindakake sing ora samêsthine, up. [x] njêjupuk; 2 êngg. arêp (ora êmoh); [x]-an: manutan; 2 gampang gêlêm laku sisip.

gêlêng :

I kn:1 golong, kumpul; 2 ([x] rêmbuge, [x] pikire) gilig, wis matêng rêmbuge; [x]-[x]: 1 wis gêgolongan (pêpanthan); 2 cêtha (têrang) bangêt; gumêlêng: 1 wis kumpul agolong; 2 cêtha bangêt; ng-[x]-i êngg: ngandhani kanthi têrang; ng-[x]-ake: mantha-mantha miturut gêgolongane, nggolongake; (ge)[x]-an: gêgolongan, golongan. II kw: nêpsu, muring.

gêli :

êngg. kn:1 anyêl, mangkêlake; 2 kumudu ngguyu marga sumurup apa-apa sing anèh.

--- 141 ---

(gêlik) ~ gêmbrang.

(gêlik) :

[x]-[x] pc:ijèn tanpa rewang (ana ing papan sing sêpi).

gêlis :

(ut. [x]-an êngg) kn:enggal, rikat.

(gêlit) :

[x]-an, gêgêlitan kn:1 pêperangan ut. pêprincèning barang; 2 athik-athikan. ros-rosan; 3 gêgathukaning prakara.

gêlu :

kn:1 lêmah kêpêlan cacahe pitu dianggo ngganjêl mayit sing dikubur, 2 êngg. lêmah kêpêlan omahing urèt.

gêluk :

êngg. pc:bêluk (kêbul).

gêlung :

kn. ukêl ki:tataning rambut sing diukêl, arane warna-warna, kc. [x] kondhe, [x] bokor, [x] têkuk, [x] kadhal mènèk lsp; di-[x]: 1 diukêl lan ditata tmr. rambut; 2 êngg. ditalèni dadi siji; 3 br. dianggit, dikarang; [x]-an: 1 nata gêlung; 2 nganggo gêlung.

gêlur :

ut. [x]-an êngg. kn:1 nywara klêrêk-klêrêk; 2 ngorok, sêsêngguran; 3 gêgosokan maju-mundur.

gêlut :

kn:rukêt sikêp-sikêpan adu karosan.

gêlok :

êngg. kn:kerekan manuk.

gêmah :

kn:rêja tmr. nêgara. [x] aripah: rêja sarta akèh wonge.

gêmak :

n. puyuh k:ar. manuk sing diêdu sing lanang jênênge bênce; [x]-an: 1 dolanan niru gêmak tarung yaiku sarana cathok gawèl banjur pejet-pejetan jêmpol; 2 ar. kewan bngs. walang rupane lirik-lirik.

gêman :

êngg. kn:kêrêp nindakake, pundhuh, kulina.

gêmang :

êngg. pc:êmoh, suthik.

gêmati :

n. gêmatos k. pc:gumati; kc. gati.

gêmbaya :

kn:ar. bakal rupane abang sok kanggo kacu lsp.

gêmbayak :

pc:kêbayak (klambine wong wadon).

gêmbak :

êngg. kn:bngs. bodhag (tenggok gêdhe).

gêmbala :

pc. ki:jenggot; kc. gumbala.

gêmbar-gêmbor :

kn:tansah nangis (mbêngok) sêru; kc. gêmbor.

gêmbelang-gêmbèlèng :

kn:lumaku glelengan; kc. gêmbèlèng.

(gêmbèlèng) :

ng-[x], [x]-an kn:glelengan ing nalikane mlaku.

(gêmbelo) :

ng-[x] kn:êndhase gêdhe; 2 krasa abot êndhase; 3 umuk, gêdhe êndhase.

gêmbèng :

kn:gampang nangise; 2 êngg. kêsèd.

gêmbès :

kn:1 kanthongan wlulang; 2 èngg. kanthong.

gêmbêl :

I kn:pênthung cêndhak mawa pênthol timbêl (wêsi). II ng-[x] êngg. kn: mbiyêt wohe; kc. grêmbêl.

gêmbêngan :

êngg. pc:golongan; kc. gêbêng(an).

gêmbês :

I êngg. kn:gêrêtan (gêthakan) ing balok ut. kayu sing ditrapi tampar banjur digèrèt; 2 pênthol; di-[x] pc: diapusi. II êngg. kn: ngêmu banyu, ngêmbês.

gêmbil :

kn:katon kandêl lêmu tmr. pipi.

gêmbili :

kn:ar. wit lan wohe bngs. uwi.

gêmbira :

pc:gambira.

gêmbiri :

êngg. pc: gêbiri, kêbiri.

(gêmbyak) :

ng-[x]-i kn:mèlu ngombyongi bungah-bungah; gêgêmbyakan: gêgrombolan sênêng-sênêng.

gêmbyang :

kn:larasing gamêlan sing gedhe karo sing cilik sing tunggal laras; ng-[x]: nabuh wilahaning gamêlan laras gedhe karo cilik dibarêng.

gêmbyong :

kathok [x] pc:kathok cêndhak sikilane amba; kc. sagêmbyong.

gêmblak :

I êngg. kn:gêndul cilik. II kn: tukang gawe dandanan kuningan. III (ut. [x]-an) kn: lèdhèk lanang; ng-[x]: ndhêmêni padha lanang.

(gêmblang) :

ng-[x] êngg. pc:ngilak-ilak apadhang.

gêmblèk :

êngg. kn:1 linggih sêk-sêkan; 2 mbiyêt.

(gêmblèng) :

ng-[x] kn:mandhe (malu) wêsi lsp; [x]-an: 1 wêsi lsp. sing wis digêmblèng; 2 palu sing dianggo nggêmblèng; 3 sing apik dhewe, pêng-pêngan, jêjênggul.

gêmblêng :

[x]-e êngg:gunggung kumpul dadi siji; di[x]-ake: dikumpulake dadi siji.

gêmblêp :

kn:lêmu akandêl tmr. rai.

gêmbluk :

kn:anak babi.

gêmblung :

I êngg. kn:gêndhêng, edan; 2 niyaga; [x] jinurung, edan kêwarisan pr: wong atindak ala sing sapari-polahe sarwa kêbênêran. II ng-[x] êngg. kn: nggulung ing, nyêmplung. III ng-[x] êngg. kn: golèk (ndhudhuk) pala-kêpêndhêm ana ing alas.

gêmblong :

kn:ar. panganan (bngs. jadah ut. gêthuk).

gêmbuyakan :

êngg. kn:gêgêmbyakan.

gêmbuk :

kn:1 êngg. mêmêl tmr. daging lsp; 2 êmpuk tmr. kayu; 3 guling cêndhak sarta bundêr; [x]-[x]: êmpuk gênjuk-gênjuk; [x]-an êngg: ar. panganan (galundhêng).

(gêmbulêng) :

ng-[x] kn:katon gêdhe (kandêl) sarta pêtêng tmr. ombak, mêndhung lsp.

gêmbung :

kn:1 blêgêring awak (tanpa sikil, tangan lan êndhas); 2 undhi (bal) ing dolanan raton.

(gêmbur) :

[x]-[x] kn:êmpuk gênjuk-gênjuk; yuyu [x]-an: yuyu sing thothoke êmpuk.

gêmbus :

1 kn:damèn lsp. diuntêl-untêl dianggo ganjêl yèn nyênyunggi; 2 ar. tempe sing digawe ampas tahu; 3 ks. têmbung pangina ut. cêcampah.

gêmbok :

kn:piranti dianggo ngancing ut. ngunci; di-[x]: dikancing nganggo gêmbok.

gêmbolo :

kn:bngs. gêmbili ut. uwi.

(gêmbong) :

di-[x] êngg:diblêbêg ing banyu; kc. kêmbong, kêndhong.

gêmbor :

I kn:bngs. cèrèt gêdhe cucuke nganggo tutup abolongan cilik-cilik dianggo nyirami kêmbang lsp. II [x]-[x] kn: bêngok-bêngok; ng-[x]: 2 nywara sêru; 2 ks. nangis.

(gêmbos) :

ng-[x] kn:kêmpès marga angine mêtu tmr. ban.

gêmbrang :

I mak [x] kn:katerangan lan pêpindhaning swarane blèg tiba lsp. II êngg. kn: suwung. kothong; 2 mung kari mêrang marga dipangan manuk

--- 142 ---

(gêmbrèk) ~ (gêndhuk).

tmr. pari; gumêmprang: parine wis kopong êntèk dipangani manuk; gumêmbrang ora adang pr: kêkelangan êntèk-êntèkan.

(gêmbrèk) :

[x]-[x] êngg:sêsambat ngaru-ara.

gêmbrèng :

kn:1 bèri; 2 blèg ditabuh dianggo mêdèni manuk lsp; 3 êngg. blèg lênga petroli; 4 (lampu [x]) êngg. ting gantung nganggo tèdhèng blèg; ng-[x]-i: nabuh gêmbrèng dianggo têngara ut. nggusah; di-[x]-ake pc: diundhangake.

(gêmbrèt) :

[x]-[x] kn:1 jêlih-jêlih; 2 pc. sêsambat ngaru-ara; ng-[x]: mlayu inthar.

gêmbring :

kn:1 tipis lan mimring tmr. tênunan; 2 êngg. palsu tmr. dhuwit; 3 êngg. ks. gêndhêng, baring; têmbaga [x]: têmbaga blebekan tipis; ora [x] ora waring pr: ora nyandhang (mlarat bangêt).

gêmbro :

êngg. kn:aras-arasên lan kêsèd.

(gêmbrong) :

[x]-an, gêgêmbrongan êngg. pc:nywara rame bangêt.

gêmbrot :

pc:ar. lawuh sing digawe krambil karo godhong sèmbukan lsp.

gêmela :

[x] wela-wela kn:ngêgla bangêt (cêtha bangêt).

gêmèndhèl :

pc:krasa abot: kc: gèndhêl.

gêmêdhe :

kn. pc:umuk; kc. gumêdhe, gêdhe.

gêmêmblang :

êngg. pc:padhang bangêt; kc. gêmblang.

gêmêmplang :

kn:panas bangêt tmr.srêngenge; kc. gêmplang, kêmplang.

gêmênyal, gêmênyol :

pc:êmpuk mêndat; kc. kênyal, gênyol.

gêmês :

êngg. kn:ngigit-igit bangêt.

gêmêt :

êngg. kn:1 êntèk babar pisan; 2 tapis (titi bangêt) ênggone nggêgolèki.

gêmi :

kn:kanthi ngirit lan ngati-ati panganggoning barang-darbèke ut. dhuwite; digêmèni: diirit-irit anggone nganggo barang darbèke (pamêtune).

gêmiyèn :

êngg:biyèn.

gêmi-nastiti :

kn:gêmi sarta titi bangêt.

gêmladhag, gêmlidhig :

kn:bantêr tmr. lakuning banyu lsp; kc. gladhag.

gêmlèdhèg :

kn: 1 bantêr ubênge; 2 bantêr lancar; kc. glèdhèg.

gêmlêdhêg :

kn:1 nywara glêdhêg-glêdhêg kaya kawahing gunung lsp; 2 ([x] atine) mangkêl bangêt; kc. glêdhêg.

gêmlidhig :

êngg. kn:1 gampang anggone mili, mlaku lsp; 2 ngglidhig bangêt; kc. glidhig.

gêmlindhing :

kn:1 ngglindhing; 2 êngg. mili têrus; 3 manut bae; kc. glindhing.

gêmludhug :

kn:nywara gludhug-gludhug; kc. gludhug.

gêmlupak :

êngg. kn:groyok, gragapan.

gêmluwèh :

kn:ora ngati-ati, sêmbrana.

gêmuh :

I kn:gêdhe wêwêg, lêmu wêwêg. II êngg. kn: gulungan lawe.

gêmuk :

kn:1 lênga dianggo nglêngani indhên lsp.; 2 lênga gajih; di-[x]: dilêngani nganggo gêmuk.

(gêmok) :

di-[x] êngg. pc:didêmok.

gêmpal :

kn:1 cuwil gêdhe tmr. watu, padhas lsp; 2 kalong, dirèmèhake tmr. panguwasa, tata-têntrêm lsp; ([x] atine) êntèk pangarêp-arêpe (kapitayane); [x] rusaking nêgara: karusakaning nêgara; nanggung bêdhahe bêbêde, gêmpale warangkane pr: nanggung yèn ora bakal agawe karusakan ut. kapitunan; ng-[x]: agawe gêmpal; nggêgêmpal (ng-[x]-ake) kaluhuran (kaprabon lsp): nyuda ut. agawe rusaking kaluhuran (kaprabon lsp); [x]-an: prongkalan watu lsp. sing tilas gêmpal.

gêmpang :

kw:sirna, rusak kabèh.

gêmpi :

kn:êmpuk kêsêt gampang yèn dimamah.

gêmpil :

(gêmpèl êngg) kn:cuwil (gêmpal) sathithik.

gêmplang, gumêmplang :

kn:panas sumêlèt; di-[x]: diêpe ing panasan.

(gêmplêng) :

di-[x]-ake êngg. pc:digêmblêngake; kc. gêmblêng.

gêmplung :

suwung [x] êngg. pc:suwung blung.

gêmpung :

I kn:1 sirna, rusak babar pisan; 2 ([x] atine) mangkêl, gêmês.

gêmpur :

kn:rêmuk ajur; di-[x]: dirusak sarana dirêmuk.

gêmpol :

kn:1 ar. wit sarta wohe; 2 (jênang [x]) ar. jênang nganggo ampas glintiran glêpung bêras; gumêmpol; daginge lagi mêmêl-mêmêle tmr. pêdhèt; di-[x]êngg: dicolong têrus dipragat tmr. sapi, kêbo, wêdhus.

(gêmpor) :

[x]-[x] êngg. kn:nywara rame (sêru); kc. gêmbor.

(gêmprong) :

ng-[x] kn:nywara rame bangêt (nggêro, mbêngok, swaraning titir lsp); [x]-an êngg: gêjog, kothekan.

gêmrayah :

pc:1 katon akèh bangêt uyêk-uyêkan; 2 krasa gatêl; kc. grayah.

gêmrining :

pc:rêsik bangêt; kc. gumrining.

gênah :

kn:1 êngg. prênah, dunung; 2 êngg. kanggo, diênggo ...; 3 cêtha, têrang têtela; 4 tata, ngêrti tata, up. si Amat pancèn rada ora [x] (kurang ajar); wis [x], wis prênah (tanah) pr: wis kêbênêran tmr. jêjodhoan; ng-[x] êngg: manggon, dumunung; ng-[x]-ake: 1 mrênahake; 2 nyatakake, takon kêpriye têrange; [x]-[x]-an: têrang-têrangan, wis padha dene pratela.

gênau :

êngg. pc:sinau; kc. ginau.

gêndam :

kn:kêmat, japa-mantra; [x] pangasihan: japa-mantra murih bisa disihi; ng-[x]: 1 êngg. mikat iwak loh; 2 matak aji nganti bisa gawe kaelokan; 3 namakake pangasihan; pang-[x]-an: aji dianggo nggêndam.

gêndani :

êngg. kn:pring cêndhani.

gêndèr :

kn: ar. pêprincèning gamêlan mawa wilahan 14 sarta bumbung; ng-[x]: 1 nabuh gêndèr; 2 (ut. [x]-an) nata apa-apa kawangun kaya wilahan gêndèr dadi padha antarane; [x]-an êngg: larikan thikilan têbu ing lubangan.

gêndera :

êngg. kn:bêndera.

gêndir :

êngg. kn:cêmêthi mawa pênthol; ng-[x]: 1 namakake gêndir; 2 ngukum sing kalah tmr. dolanan dhir-dhiran; [x]-an: dhir-dhiran, kênèkêran.

gêndug :

ut. ng-[x]-i êngg: gadug.

(gênduk) :

[x]-[x] kn:êmpuk gêmbur-gêmbur; ng-[x]-i êngg: 1 wis krasa êmpuk gênduk-gênduk tmr. wong ndulêg lèng gangsir; pc: wis mèh kêlakon sing disêdya.

--- 143 ---

gêndul ~ gênêng.

gêndul :

kn:wadhah anggur lsp. sing digawe bêling; kc. botol, gébyas; [x]-an: 1 êngg. bakul prombèngan; 2 dolanan ut. lotrèn nganggo kolongan kauncalake supaya lumêbu ing guluning gêndul.

gêndut :

mak [x] kn:katêranganing mêntul ut. mêndat.

gêndra :

kn:rame marga ana prakara sing ngêgètake.

gêndrèh :

kn:1 apik sarta sarwa luwês; 2 ar. gêndhing.

(gêndring) :

ng-[x] kn:lumayu rikat.

gêndruk :

kn:1 lêmu mêmpuh-mêmpuh; 2 ar. bngs. kimpul.

gêndruwo :

kn:ar. mêmêdi awujud rasêksa; kc. gandarwa.

gêndruwon :

kn:wong-wongan têtironing gandarwo.

gênjara :

êngg. pc:kunjara.

gênje :

kn:ar. têtuwuhan godhonge mêndêmi; mêndêm [x] ks: gêndhêng.

(gênjèng) :

di-[x] êngg:diukum sarana dikon mbadhe apa-apa sing digêgêm tmr. dolanan gathèng.

(gênjèr) :

ut. [x]-an êngg. kn:têrusan ora lèrèn-lèrèn.

gênjik :

(gênjit êngg) kn:anak cèlèng.

gênjlèng :

mak [x] kn:pêpindhaning swarane wong malu; kc. jlèng.

gênjlung, gênjlong :

mak [x] kn:saèm. gênjlèng nanging luwih sêru; di-[x] pc: dipalu.

(gênjuk) :

[x]-[x] kn:êmpuk genjor-genjor.

(gênjur) :

[x]-[x] kn:êmpuk gêmbur-gêmbur; êndhog [x]-an: êndhog sing durung ana kulite.

gênjut :

[x]-[x] kn:gêndut-gêndut; kc. gênjot.

(gênjong) :

di-[x] êngg:dijongkèng lan diusung.

gênjot :

kn:1 obah mêndat mêntul, mêndul ngêgèt; 2 ora têntrêm, orêg; 3 êngg. kandhang wêdhus; di-[x] êngg: dipancad ngêgèt.

gênjrèng :

kn:1 (ut. gênjring) bngs. klinthing; 2 (mak [x]) pêpindhaning swara saèm. jrèng, jlèng; 3 mbayar kropyok.

(gênjrèt) :

ng-[x] pc:lumayu bantêr (nggêndring).

gêndhaga :

kn:bngs. pêthi dawa; kc. kêndhaga.

(gêndhayur) :

ng-[x] kn:gêdhe nglêmbèrèh tmr. wêtêng.

gêndhak :

I (ut. [x]-an) êngg. kn:jêlehan, bosênan. II [x]-an êngg kn: dhêmênan. III (ut. [x]-[x]) êngg. kn: umuk, sêmangkeyan; kc. gêndhak-sikara.

gêndhak-sikara :

kn:mialani wong ora apa-apa, ngganggu-gawe.

gêndhalungan :

kn: gunêman tanpa tata-krama (ora trêp ênggone nganggo unggah ungguhing basa).

gêndharah-gêndhèrèh :

pc: klêmbrèh-klêmbrèh

gêndhèng :

I kn:tutup payon sing digawe lêmah dicithaki banjur diobong. II êngg. kn: gerong, sindhèn; ng-[x]: sindhèn mbarêngi gamêlan.

(gêndhèrèh) :

ng-[x] êngg:nglêmbrèh, nglêmbèrèh.

gêndhewa :

kn: wilahan kayu (pring) mawa sêndhêng dianggo nglêpasake panah; ng-[x] gadhing br: kaya gêndhewa gadhing yaiku candrane lêngên sinmg bêcik; ng-[x] pinênthang br: kaya gêndhewa dipênthang, candraning lêngên sing sikute nêkuk mlêbu.

gêndhêk :

êngg. pc:cêndhak lan gêdhe tmr. gulu; kc. gêndhok, gondhok.

gêndhêla :

êngg. pc:kêndhêla.

(gêndhêlêng) :

[x]-[x] êngg. pc:katon bodho; kc. gêndhêng.

gêndhêng :

kn:1 èngg. budhêg; 2 rada edan; 3 êngg. bodho bangêt.

gêndhi :

êngg. kn:kêndhi.

(gêndhil) :

ng-[x] êngg. kn:1 tansah nêsu tmr. bocah-cilik; 2 kurang ajar.

gêndhing :

I kn:1 lêlagoning gamêlan; 2 (abdi-dalêm [x]) tukang gawe gamêlan; 3 pc: reka-daya ut. sarana bisane kêturutan sing sinêdya; ng-[x]: 1 rêngêng-rêngêng kaya lêlagoning gêndhing; 2 nata (mranata) ing sadurunge; [x]-an 1 lêlagoning gêndhing; 2 êngg. rêngêng-rêngêng mitrurut lêlagoning gêndhing; 3 êngg. uyon-uyon, têtabuhan gamêlan; 4 (ut. pa-[x]-an) papane tukang gawe gamêlan; sa-[x]-e: pc. sakatoge, sakarêpe. II angin [x] êngg. (Prabalingga): angin laut sing saka wetan marakake lêlara lsp. (angin sing nrajang kawadanan Gêndhing). III pupu [x] kn: pupu karo iwak ing balung enthong-enthongan tmr. pitik lsp.

gêndhis :

k:gula.

gêndhu :

kn:kc. gêndhon.

gêndhuk :

kn:panyêbut marang bocah wadon.

gêndhulak :

kn:1 ar. têtuwuhan wohe wungu sêmu biru; 2 warna wungu sêmu biru.

gêndhulak-gêndhulik :

pc: mangga-mara rangu-rangu.

gêndhung :

(ut. gumêndhung, [x]-an, adol [x] êngg. kn: umuk, sumangkeyan.

gêndhurèn :

êngg. pc:kêndurèn; kc. kêndhuri.

gêndhuru :

kn:ar. wit saèm. arèn nanging wohe rêrèntèngan mèmpêr wuni.

gêndhut :

êngg. kn:gêdhe wêtênge.

gêndhok :

I kn:gêndhêk, gondhok (gênuk). II sa-[x] êngg. kn: satangkêp tmr. gula; kc. gandhok.

gêndhon :

kn:urèt arèn (salak lsp) sing enak dipangan.

gêndhon-rukon :

kn:atut-runtut anggone jêjodhoan.

gêndhong :

kn:têngara yèn ana maling lsp. sarana titir lsp.

gêndori :

kn:pêntil waluh.

gêndhot :

êngg. kn:lèdhèk pasindhèn.

gênèn, gêgênèn :

n. lêlatu k:linggih cêdhak gêni, api-api; kc. gêni.

(gênêm) :

di-[x]-i êngg. kn:dibuntêl (diwungkus) banjur digodhog tmr. lêlawuhan; kc. bênêm.

gênêng :

kn:dhuwur padunungane tmr. palêmahan; lêdhok (lêgok) [x]: mêndhak mêndhukul tmr. palêmahan; [x]-an: [[...]

--- 144 ---

gênêp ~ gêrang.

[...x]-an: punthuk, gumuk, lêmah sing dhuwur.

gênêp :

n. jangkêp k:1 ora ana kêkurangane, ganêr; 2 pc. ora ganjil; ora [x] pc: rada gêndhêng; ng-[x]-i: nambahi supaya gênêp.

gênêt :

êngg. kn:glêpung.

gêni :

n. latu k:sing murub nganakake panas sarta sorot; [x] salah: gêni tanpa sangkan; idu [x] pr: sagunêm-gunême diturut (kêlakon); duk sandhing [x] pr: wong wadon karo wong lanang yèn cêdhakan gampang nindakake patrap dudu; ngidak [x] blubukan pr: nrajang pakewuh tanpa wêweka; ora ana [x] tanpa kukus pr: anggêr ana kabar mêsthi ana kanyatane sênadyan mung sathithik; pati [x] kn: nglakoni ora mangan lan ora ngombe sarta ndhêlik ing sênthong; gêgêni (gêgênèn): api-api, totor; ng-[x] kn: 1 kaya gêni (nêpsu bangêt, panas bangêt atine); 2 njêjaluk mrèntèk-mrèntèk; digênèni: dipanasi nganggo gêni (digodhog lsp).

gêniyara, gêniwara :

kw: tapa mung mangan sarwa mêntah.

gêniroga :

kn:ar. bakal lurik warnane abang.

gênitri :

kn:jênitri.

gênuk :

kn:gênthong cilik tanpa lambe kanggo wadhah bêras lsp; [x]-an: ar. dolanan bocah (lumrahe bocah wadon).

(gênu-rasa) :

ng-[x] kn. ak:rêrêmbugan (nggunêm rasa).

gêntayangan :

êngg. kn:bêntayangan.

(gêntak) :

di-[x] êngg: digêtak.

(gêntang) :

ng-[x] êngg. kn:nutu; [x]-an: lêsung.

gênteyong :

pating [x] kn:geyong-geyong, pating grandhul.

gêntêr :

I ng.[x] kn:nywara sêru nggêjêg. II kw: orêg, rame.

gênti :

n. gêntos k:1 sêsulih; 2 giliran, up. saiki [x] sapa sing maca; 3 ijolan, walês winalês; up. [x] ngoyak; [x]-[x]: gêgiliran; nggêntèni: 1 nyulihi; 2 nuku barang wis dianggo ing liyan; gêntèn, gênti-gêntèn; giliran; kc. ganti.

gênting :

ut. ng-[x] kn:mênggik mèh pêdhot ut. putung; [x]-an: apa-apa sing wis gênting.

gêntur :

I [x]-an (ma-[x]-an br) kn:nywara gumludhug ambal-ambalan. II kn: bantêr ut. linuwih tmr. tapa; ng-[x] tapa: nyrêmpêng anggone nglakoni tapa.

(gêntus) :

ng-[x] êngg. kn:mbêntus.

(gêntoyong) :

ng-[x] êngg. kn:1 nggêgawa kang abot; 2 mlaku sênggoyoran; kc. bêntoyong.

gêntos :

k:gênti.

gêntya :

br gênti.

(gêncèr, gêncêr) :

ng-[x] êngg. kn:nggêjêg; 2 srêgêp, mêmpêng anggone tumandang.

gêntha :

I kn:klinthing gêdhe, kalung sapi; gênthan: wangune kaya gêntha. II ng-[x] êngg. kn: tuku palêmahan ing kuburan; gênthan: palêmahan ing kuburan sing wis dituku.

gênthana :

(-gênthini) êngg. kn:nindakake apa-apa tanpa nalar.

(gênthelo, gênthêlo) :

ng-[x] êngg. pc:ngenak-enak.

gênthèng :

êngg. kn:gêndhèng.

(gênthiyêng) :

ng-[x] kn:katon rosa asaras tmr. pawakan.

(gênthilêng) :

ng-[x] kn:katon irêng mêncêrêng tmr. mata.

gêntho :

kn:bangsat, bajingan.

gêntho-likêm :

ks:gêntho tanpa sandhangan.

gênthong :

kn:wadhah banyu gêdhe saèm. gênuk; ng-[x] umos pr: ora bisa simpên wadi.

gênthot :

êngg. kn:lèdhèk pêsindhèn.

gêntho-tlèngsor :

ks:gêntho ora duwe omah.

(gênyal, gênyol) :

mak [x] kn:katêranganing ndumuk apa-apa sing êmpuk mêndat; gumênyal, gumênyol; êmpuk mêndat.

gênyang, gênyèng :

êngg. kn:nyênêngake (ngrêsêpake) tmr. wicara.

gênyus :

mak [x] kn:mak nyus (tumamaning lêlandhêp).

gênyol :

kc. gênyal.

gêng :

br:gêdhe; kc. agêng.

(gênggêng) :

ng-[x] kn:1 katon gêdhe njênggêrêng; 2 katon sarwa apik tmr. tarub lsp.

gêpah :

êngg. k:gupuh.

gêpak :

kn:ora mbêndhul, trèpès; kêcik [x]: kêcik sing ora njêndhul.

gêpang :

kw:rusak; kc. gêmpang.

gêpèng :

kw:gèpèng; sambêl [x]: sambêl kacang tholo.

(gêpit) :

ng-[x] êngg. pc:njêpit, nggapit.

(gêpyah) :

ng-[x] êngg. pc:ngêmbrah, njlanah.

(gêpyok) :

ng-[x] kn:nyêmpyokake apa-apa ing.

gêplak :

êngg. kn:1 atos lan lèngkèt; 2 ar. panganan; 3 malam lancêng.

(gêpluk) :

êngg. kn:kc. gêpuk.

(gêpuk) :

ng-[x] kn:1 ngrêmuk apa-apa sing atos sarana kathuthuk ut. kathuthukake; 2 êngg. mênthung; 3 êngg. pc. olèh kabêgjan ut. kauntungan gêdhe.

(gêpok) :

ng-[x] kn:1 ndumuk, ngênani; 2 nyêmoni, nyrêngêni sarana alus; [x]-an: 1 gêgèsrèkan, gêgayutan; 2 mèlu rêrêmbugan; ma-[x]-an: gêgayutan, gêgandhèngan.

gêpok-senggol :

ora [x] kn:ora gêgayutan apa-apa.

gêprak :

êngg. kn:kêprak.

gêpruk :

êngg. pc:kêpruk.

gêr :

kn:pêpindhaning swara gumuyu rame.

gêra :

br ulurane têmbung agra.

gêrah :

I kw:gludhug, swara sing gumludhug. II 1 kn. sumuk ut. krasa mriyang apanas; 2 ki. lara.

gêrah-uyang :

kn:1 krasa lara panas sumêng-sumêng; 2 êngg. bingung byang-byangan; 3 êngg. pc. kumudu mêmangan bae.

gêrak :

I kw: obah. II di-[x]-[x] êngg: dikuya-kuya, diurak-urak.

gêrak-gêrik :

(M) êngg. kn: obah-owah, krêntêg-krêntêging ati.

gêrang :

kn: 1 wis padha gripis marga wis lawas tmr. lading lsp; 2 ks. wis gêdhe, wis tuwa; [x]-an: 1 barang-barang sing wis

--- 145 ---

gêrap ~ gêtih.

gêrang: 2 ks. wong sing wis tuwa ut. wis gêdhe.

gêrap :

êngg. kn:gêras.

gêras :

kn:1 boros; 2 agal-agal ora bisa ngêmbêng banyu tmr. palêmahan; kc. garês.

gêrat :

êngg. kn:1 gêras, garês; 2 panas bangêt, mriyang.

gêrba :

kn. pc:garba.

gêrbong :

kn:1 kreta (dhampar) mawa tinutupan ing langse; 2 kreta sêpur.

gêrdim, gêrdin :

êngg. kn: paturon (têmpat tidur) kang nganggo klambu.

gêrji :

kn:tukang ndondomi klambi.

gêrdhu :

I êngg kn:kopêr, kimpul cangkingan. II kn: omah pajagan.

gêre :

I êngg. kn:ora loh tmr. sawah. II kn: miturut sing rinungu.

gêrèh :

kn:iwak sêgara sing digaringake lan diasin; walik [x] pr: nindakake pagawean gêntenan.

(gêrèng) :

asat ng-[x] êngg. kn:asat bangêt.

(gêrèng-gèntèng) :

ng-[x] kn:tansah njêjaluk ngujêg.[6]

gêrèt :

kn:pêpindhan swaraning lawang diêngakake lsp; rèk [x]-an: rèk sing mawa batu lan lênga bènsin.

(gêrêg) :

ng-[x] kn:nggiring raja-kaya.

gêrêh :

kw:gludhug; kc. guruh.

(gêrêng) :

[x]-[x] kn:nywara sêsambat lsp. marga lara; ng-[x]: nywara mêmêdèni kaya swaraning macan lsp.

(gêrêt) :

[x]-[x], [x]-an kn:garit-garit sing nandhês; di-[x]: digarit nandhês.

gêrgêlèk :

kn:gêlèk.

gêrih :

êngg. kn:gêrèh.

gêring :

kn:1 lêlaranên tmr. kewan; 2 kuru bangêt marga susah ut. sêdhih bangêt; 3 ks. lara: nggêgêring: njalari gêring; [x]-ên kn: tansah gêring; pa-[x]: pagêblug (ungsum lêlara).

gêrit :

kn:pêpindhaning swara saèm. gêrèt nanging lirih; gumêrit: nywara gêrit-gêrit; ng-[x] êngg: 1 ngubêngake (ngenggokake) grobag lsp; 2 ngubêngake gilingan lsp; 3 mbêburu kidang ut. mênjangan; [x]-an: 1 (ut. pang-[x]-an) gilingan apa-apa sing ditarik sapi mubêng; 2 pring planthangan bisa mubêng dianggo ngajari bocah sing wiwit bisa mlaku; 3 ar. dolanan bocah sarana gendhong-gendhongan; kc. gêrèt.

gêrma :

kn:1 tukang mbêburu kewan; 2 êngg. pc. lurah palanyahan.

gêrnat :

(W) kn:granat, gutuk api.

(gêru) :

[x]-[x] êngg. pc: guru-guru (kêsusu).

(gêrung) :

ng-[x] kn:1 nywara anggrung; 2 nggêro.

(gêrus) :

ng-[x] kn:1 nglêmbutake sarana digilês bola-bali; 2 nggosok nganggo kuwuk supaya alus; 3 padha gogos marga katrajang ilining banyu tmr. kalenan lsp; 4 êngg. kothong, suwung; 5 (wêtêng ng-[x]) ngêlih bangêt; 6 (atine ng-[x]) sêrik bangêt.

gêrul :

mak [x] kn:nangis bêngok-bêngok; ng-[x]: saèm. nggêrêng nanging sêru tmr. macan ut. singa.

gêrok :

kn:erak, èsêk.

(gêrong) :

ng-[x] kn:1 ngêsong, katon jêro agrowong; 2 (ng-[x] matane) lêgok marga lara lsp.

gêrot :

mak [x] kn:saèm. gêrèt nanging sêru; gumêrot: nywara gêrot-gêrot; alas [x]-an: alas sing akèh wit-witane gêdhe; udan [x]-an: udan kaworan angin gêdhe.

gêrpu :

pc. garpu.

gêrtak :

kn:gêtak, panyêntak; ng-[x]: nyêntak, nggêtak mêmêdèni.

gêrwa :

êngg. pc. ki:garwa.

(gêsah) :

I ng-[x] êngg. kn:ngiris. II ng-[x] êngg. kn: nggusah. III êngg. kn: gêrtak, anggras.

gêsan :

(W) kn:utusan wêwakiling nêgara marang krajan liya.

gêsang :

k:urip.

gêsau :

êngg. kn:sinau, ajar.

gêsêng :

kn:1 êngg. kobong; 2 gosong marga kobong; 3 [x] atine) br. susah bangêt.

gêsês :

br:gusis (sirna kabèh).

gêsik :

kn:wêdhi (palêmahan wêdhi); kc. gisik.

(gêsil) :

di-[x] êngg. pc:dipangani saka sêthithik; kc. sisil.

(gêsin) :

di-[x] (W) êngg. pc. dipriksa, disahake.

(gêsuh) :

di-[x] êngg. kn:digusah.

gêtak :

kn:swara sêru ngêgèt; ng-[x]: 1 nywara sêru murih kagèt; 2 êngg. pc. pêdhês bangêt; ng-[x] wong angop pr: dhêdhawuh tanpa nganggo antan-antan; dara-[x]-an: dara sing digêtak kasawang abure.

gêtak-gajah :

kn:ar. têtuwuhan godhonge kêna dianggo tamba.

(gêtap) :

[x]-an kn:1 gampang nggragap ut. kagèt; 2 gampang nêpsu, mutungan atèn.

gêtar :

kn:rasa kaya dene rasane lênga klêntik sing ala.

gêtas :

kn:1 gampang coklèk (putung); 2 pc. gampang pêcahe; 3 bêning lan bêcik tmr. swara.

gêtèh :

êngg. pc:gêtih.

gêtêh :

êngg. kn:cukat, srêgêp; di-[x]-i êngg: digolèki.

gêtêm :

I êngg. kn:mlêkah, mlêthèk. II [x]-[x] kn: 1 nêpsu bangêt nanging ora kawêtu (mung nggêgêt untu lsp); 2 êngg. mêmpêng bangêt, têmên-têmên; ng-[x]: 1 (ut. ng-[x] untu) nggêgêt untu mratandhani yèn nêpsu bangêt; 2 nêpsu bangêt nanging ora kawêdharake. III kw. ak: yuyu.

gêtêr :

kn:1 obah kumitir, ndhrodhog; 2 ([x] atine) kêtir-kêtir atine, sumêlang sêmu wêdi; [x] patêr dhèdhèt erawati kw: orêging prahara tuwin swaraning blêdhèg ing awang-awang; gumêtêr: ndhrêdhêg kaya arêp rubuh-rubuha; nggêgêtêri: marakake kuwatir ut. wêdi.

gêti :

kn:1 ak. gêtas; 2 ar. panganan sing digawe gula karo wijèn.

gêtih :

n. rah k:barang cuwèr sing sumrambah ing saranduning badan warnane abang; [x] cinelung, balung cinandhi pr: (yèn) ana prakara raja-tatu ut. raja pati; ngajak takêr [x] pr: wani

--- 146 ---

gêtih-matêng ~ giya.

nandhingi (pêrang): durung wêruh ing [x]: durung kèl tmr. prawan; wani ing [x]: kêndêl; wêdi ing [x]: jirih; putih [x]-e: suci atine; tanah wutah [x]-e: tanah kêlahirane; ora ng-[x]-i: ora ndayani, ora ndadèkake bêbaya apa-apa; [x]-ên: mêtu gêtihe.

gêtih-matêng :

n. rah matêng k:gêtih sing irêng akênthêl.

gêtih-umbêl :

n. rah-umbêl k:lara dhesèntri.

gêtih-urip :

n. rah-gêsang k:gêtih sing isih cuwèr lan abang sumringah.

gêtih-putih :

n. rah-pêthak k:pêperanganing gêtih sing putih.

gêtir :

kn:rasa kaya dene rasane jêruk purut; kc. pait-gêtir.

gêtul :

êngg. pc:jêdhul, jêbul, têkan ing.

gêtun :

kn:1 kêduwung marga kelangan lsp; 2 ngungun, eram; ng-[x]-i: gêtun marang; up. kowe [x] ng-[x]-i apa?

(gêcak) :

ng-[x] kn:1 ngrêmuk (nglêmbutake) sarana kadhêplok kadokokan banyu; 2 br. mangsah (mukul) prang.

gêcas-gêcos :

kn:katêrangan patraping pamadung lsp.

gêcêk :

kn:kc. gêcak.

(gêcêl) :

di-[x] kn:dipijêti (ndadah) sarana kaênyêt-ênyêt ing gulu lan êndhase.

(gêcêm) :

di-[x] êngg. ks:diêwori turu.

(gêci) :

ng-[x] êngg. pc:isih cilik nanging wis kaya woing tuwa sabarang pratingkahe.

gêcil :

êngg. kn:mung ana isine (wijine) siji tmr. kacang lsp.

(gêcing) :

ng-[x] kn:1 mênggik; 2 pc. wis kulina, wis kêrêp nglakoni; 3 kanji, kapok.

gêcul :

kn:ndhugal, wong ndhugal; [x] kumpul, bandhol ngrompol pr: wong ndhugal kêkumpulan padha wong ndhugal.

gêcut, gêcot :

êngg. pc:blas lunga (ilang).

gêcok :

kn:ar. lêlawuhan sing digawe cacahan iwak, ana [x] gênêm lan [x] mêntah.

gêcos :

mak [x] kn:katêrangan. sarta sabawaning tumamane lêlandhêp.

gêcrak-gêcrok :

kn:sabawaning madung lsp.

(gêcrèk) :

di-[x] êngg. pc:disosok nganti putih tmr. bêras.

gêthak :

I êngg. kn:dandang (kêndhil) lêmah; kc. bêthak. II ng-[x] êngg. kn: gawe lêgokan (gêrêtan) ing kayu; [x]-an: III sa-[x] êngg. kn: lakon satêngah dina; kc. gêthèk.

(gêthana) :

ng-[x] êngg. kn:wangkod, ngêngkoki panêmune.

gêthana-gêthini :

êngg. kn:tumandang ing gawe kanthi mêmpêng.

gêthèk :

I êngg. kn:bêthèk. II kn: lakon satêngah dina; karo [x] dina: 1½ dina.

gêthêk :

I kn:gêrêtan ing pring sing arêp dikêthok lsp; di-[x]: digêrêt; kc. gêthak. II [x]-an êngg. ki: janggut.

(gêthêng) :

di-[x] êngg. kn:digocèki kêncêng.

gêthêt :

kn:cuwikan (pinggêtan, galêran) tilas tatu lsp; di-[x]-i: digariti.

gêthik :

êngg. kn:olah-olahan sing diolah iwak manuk; di-[x] dithuthuk ing dhêngkule.

(gêthil) :

ng-[x] êngg. kn:1 saka sathithik anggone nggarap ut. nganggo; 2 êngg. pc. mangan nggamil.

(gêthini) :

ng-[x] êngg. kn:nyrêmpêng anggone tumandang.

gêthing :

kn:1 êngg. najis, jênês; 2 sêngit marang pratingkahing liyan; di-[x]-i: disêngiti.

gêthuk :

kn:ar. panganan sing digawe tela didhêplok.

(gêthunu) :

ng-[x] êngg. pc:nggêthini.

(gêthok) :

I di-[x] kn:nuthuk dhêngkule; kc. gêthik. II sa-[x] êngg. kn: sadawaning jêmpol karo driji sing ditêkuk; saèm. cêngkang.

gêthok-tular :

kn:tular-tumularing paomongan (pawarta).

gêthona-gêthunu :

êngg. pc:nggêthingi.

gêwowokan :

êngg. kn:gunêman mbêngok.

gibas :

(Prs) kn:lêmu wêdhus [x]: wêdhus gèmbèl.

(gibêr) :

[x]-[x] êngg. kn:lêmu gimblah-gimblah.

(giblah) :

kn:kc. gimblah.

(gibrah, gidrah) :

[x]-[x] kn: bungah-bungah pating jringklak; kc. kiprah.

gidra-gidro, gidro-gidro :

kn:jingklak-jiklak[7] tangane surawean (binarêngan ing swara kêras).

(gidrang) :

[x]-[x] êngg. kn:kêkitrang.

(gidhang) :

di-[x] êngg.: diundang, disuruhi.

(gidhêr) :

[x]-[x] kn:êmpuk gênyal-gênyal, kithêr-kithêr.

gidhuh :

kn:kisruh, sarwa bingung satandang-tanduke; ng-[x]-i: ngisruhi, ngribêdi.

gigal :

êngg. pc:runtuh, gigol.

gigat :

k:gugat.

gigi :

(M) kn:untu; sikat [x]: sikat untu; gosok [x]: obat dianggo ngrêsiki untu.

gigih :

êngg. kn:liwêt kêtan.

(gigik) :

ng-[x] kn:gumuyu lirih; kc. jêgigik, gligik.

(gigil) :

I ng-[x] kn:watuk ngikil (kêrêp bangêt). II ng-[x] êngg. kn: ndhrodhog; [x]-ên: ndhrodhog marga kadhêmên.

gigir :

êngg. kn:gêgêr.

gigis :

kn:padha gripis tmr. wadhas, untu lsp.

(gigit) :

ng-[x] kn:1 nyokot mung sathithik; 2 nggêgêt; 3 ak. nggilut (marsudi) kawruh lsp; [x]-an êngg. kn: gambir.

(giglag) :

ng-[x] êngg. kn:bawera, banar.

giglok :

êngg. pc:tiba, runtuh.

gigu :

kn:ênêg, jijik; nggigoni: ngênêg-ênêgi.

gigol :

êngg. pc: tiba, runtuh.

gigrig :

kn:1 bodhol tmr. wulu ut. rambut; 2 suda; ora [x] (wulune salamba): ora wêdi, ora nêdya mundur.

gih, nggih :

pc. k:iya.

giha, giya :

kw:guwa.

giya :

êngg. pc: menggok! (ngabani sapi ut. kêbo)

--- 147 ---

(giyak) ~ (gintêl).

(giyak) :

[x]-[x] kn:1 êngg. bêngok-bêngok; 2 surak abungah-bungah.

giyanti :

kn:1 ar. têtuwuhan; 2 ar. desa sawetan Surakarta sing dianggo bêdhamèn Sunan Pakubuwana III karo Pangeran Mangkubumi (Sultan Hamêngkubuwana I); pa-[x]: lêlakon ing babad nalika pêrang ut. bêdhamèn ing Giyanti.

giyao :

êngg. pc:gidhuh, bingung; di-[x]: digêgidhuh.

(giyar) :

kn:gêlar; [x]-[x]: ar. gêndhing; di-[x]-ake: diundhangake, diumumake ing akèh.

giyat :

I (M) kn:nggrêgut, mêmpêng. II ng-[x] êngg. kn:mayat, ora rata, mlèncèng.

(giyêng) :

ng-[x] kn:tansah nangis mbrêngêngêng ora mênêng-mênêng.

(giyêr) :

ng-[x] kn:nggayêr, ora gêlêm lêrèn-lèrèn.

giyu :

I ng-[x] êngg. kn:ngégol, nyongkèl. II kn: ukêl lamba sarta rapêt tmr. corèkan bathikan.

giyuh :

(ut. ma-[x]) kw:sêdhih, susah.

giyung :

I (ut. gêgiyungan) kw:rame, orêg-orêgan. II [x]-an êngg. kn:gumandhul; kc. geyong.

giyota :

kw:prau.

gik :

I êngg. pc:gèk, dhèk (nalika). II êngg. pc: isih. III (nggik) êngg. pc: ing, kaprênah ing.

gil :

(nggil) êngg. pc. k:tunggil (padha).

gila :

I kn:wêdi ndêdulu rêrupan sing mêngkirigake awak; nggilani: 1 mêdèni, njalari gila; 2 (ut. nggêgila, nggêgilani) br. mêdèni bangêt, ... bangêt (kaluwih-luwih); ka-[x]-[x] br: kaluwih-luwih, bangêt; kamigilan: tansah gila bae. II (M) pc: edan, sênêng bangêt marang; [x] hormat: kêladuk njaluk dihormati.

gilang :

I kw:1 sumorot, gilap; 2 (sela [x]) watu lètèr gilap kanggo linggih yèn tapa lsp; [x]-[x], gumilang: sumorot, mawa cahya. II [x]-[x] kn: gumluntung ora kopèn (sumèlèh ing lêmah) tmr. bangke.

gilap :

I kn. rêsik mawa cahya padhang; gumilap: sumorot gilap; payung [x]: payung pradan byur. II (ut. [x]-ên) kn: giras, kagetan tmr. jaran.

(gilar) :

[x]-[x] kn:1 katon rêsik apadhang; 2 (ut. gumilar br) katon padhang, gilang-gilang.

gile :

I pc:iki le! kc. gilo, galo. II kn: ar. jangan lodhèh tanpa lombok.

(gilês) :

ng-[x] kn:1 madhêtake (mlènèt, nglêmbutake) sarana barang sing abot diglundhang-glundhungake; 2 nlindhês, nindhês; 3 êngg. nglinting rokok sigarêt.

gilgilan :

kn:dhildhilan.

gili :

1 kw. punthuk, gumuk; 2 êngg. gigiring gunung, pulo karang sing munggul ing sêgara; 3 êngg. tanggul urut susukan; 4 êngg. dalan; ng-[x]: elur, sêlur tanpa kêndhat.

gilig :

kn:1 wêwangunan sing dawa bundêr kaya dene têkên lsp; 2 ([x] rêmbuge, [x] pikire) wis matêng, wis dadi; ng-[x]-ake rêmbug (pikir): matêngake rêmbug (pikir); wêsi [x]-an (gligèn): wêsi sing gilig; kc. udhêng-gilig.

giling :

kn:1 (sa-[x]) glindhingan sêga dara gêdhe; 2 (mangsa [x]) êngg. mangsa nggiling têbu; ng-[x]: 1 nggilês (ngêpuh, nglêmbutake) nganggo piranti sing diubêngake; 2 êngg. nggulung layar; [x]-an: 1 apa-apa sing digiling; 2 rodha kreta; 3 (ut. pang-[x]-an) piranti (papan) sing dianggo nggiling; ma-[x]-an, mang-[x]-an kw: 1 mubêng; 2 urip matundha-tundha (nitis); cakra mang-[x]-an kw: urip lahir timbal-tumimbal (nitis).

gilir :

kn:gênti-gênti, gêntènan; angin) [x] gumanti: (angin) ajêg gênti-gêntèn têkane; ng-[x]-ake: akon nggêntèni pakaryan lsp; [x]-an: 1 gênti-gêntèn; 2 pranatan gênti-gêntèn sing ajêg.

(gilis) :

di-[x] êngg. kn:digulung, dilinting; kc. gilês.

(gilut) :

ng-[x] kn:1 mamah kalawan suwe; 2 br. ngudi, marsudi kawruh lsp; [x]-an: 1 jamu [x]-an) jamu sing diglintiri banjur diuntal; 2 mamahan.

gilo :

pc. n:iki lo!

gilok :

ut. [x]-[x] êngg. kn:sok, têrkadhang sok; kc. ilok.

gim :

kn:bênang mas sing wis dikluwêr-kluwêrake dianggo gombyok lsp.

gimbal :

kn:1 gèmbèl lan bundhêt tmr. rambut; 2 turahaning pangêrêt (blandar) sing mongol ing omah joglo; 3 ar. panganan saèm. rêmpèyèk.

(gimblah) :

[x]-[x] kn:lêmu bangêt.

(gimblêg) :

[x]-[x] kn:lêmu bangêt.

gimêr :

(ut. [x]-an) kn:ar. mainan nganggo dhadhu (dhuwit) diubêngake banjur ditutupi; ng-[x]: 1 ngubêngake dhadhu lsp. ing mainan gimêran; 2 ngubêngake bathok panitisan supaya gulane bisa coplok.

(gimi) :

aja [x]-[x] êngg. pc:aja kêsusu.

gimik, gimin :

êngg. pc:dhisik.

gimir :

(ut. ke-[x] atine) ng:kakênan, trênyuh, kenyut dening pangiming-iming ut. panggodha.

gina :

k:guna.

ginak-ginuk :

kn:lêmu mêmpuh-mémpuh.

ginau :

êngg. pc:sinau.

ginda :

ki:dadah; ng-[x]: 1 ndadah; 2 ngurut (mijêti).

(ginjal) :

[x]-[x] kn:1 jola-jola; 2 êmoh bangêt, wêdi bangêt.

ginjêl :

kn:peranganing jêroan, sadhuwuring impês wadhah uyuh; lara [x]-e ks: lara atine.

gindhal :

êngg. kn:1 ucul, copot; 2 pisah, pêgatan.

gindhala :

kw: têngara, titir; kc. gundhala.

ginêm :

k:gunêm.

gini :

I kw: wadon; kc. gana-gini. II kn: dinar.

ginuk-ginuk :

kn:lêmu mêmpuh-mêmpuh.

ginonjing :

br:oyag, orêg; kc. gonjing.

(gintêl) :

di-[x] pupune êngg:dicêthot pupune.

--- 148 ---

gintêng ~ gladhag.

gintêng :

êngg. kn. kêsambi.

(gintês) :

ng-[x] êngg. kn. nggitês.

gintung :

kn. ar. wit.

gincu :

kn. bubukan abang sok dianggo nyungging.

(ginyêr) :

ng-[x] kn. ngênêtake sarta diuyêk mawali-wali.

ginggam :

kn. ar. bakal lurik-lurik; kc. ginggang II.

ginggang :

I kn. rênggang, bênggang, pisah sathithik; ng-[x]-ake. mêthal, misahake. II kn. ar. bakal lirik-lirik.

ginggung :

kw. ak. gonjing.

gingsir :

kn. 1 owah, mlèsèt; 2 sumingkir, alihan; ora (owah) [x]. têtêp, ora mingkêd; gumingsir. 1 owah, mingsêt, mingkêd; 3 sumingkir; ng-[x]-i br. nênarik sih; ng-[x]-ake. nyimpangake, nyingkirake, ngowahake.

gingsul :

kn. ora prênah (tata) thukule tmr.untu; kc. gangsul.

gipih :

br. gupuh.

gipit :

êngg. pc. dhisik.

gir :

I (W) kn. obenganing pit. II nggir pc. pinggir.

girah :

êngg. k. 1 gurah; 2 kumbah (wasuh).

girang :

I (ut. [x]-[x] kn. bungah-bungah marga mênang pêrang lsp. II kn. ar. wit; kêmbang [x]. ar. bathikan.

(girap) :

[x]-[x] kn. gundam-gundam (kagèt) kaya yèn gila.

giras :

kn. ringas, ora kêna dicêdhaki tmr. kewan lsp.

giri :

I (S) kw. gunung; cs. 7; [x] lusi janma tan kêna ingina pr. sênadyan katone asor ora kêna diina; ka-[x]-[x]. nggêgirisi, bangêt. II [x]-[x] êngg. kn. kêsusu; di-[x]-[x]. diêkon tumandang rêrikatan; nggirèkake. 1 nggêrêng (nggiring) sapi lsp; 2 ks. dikon, diatag nyambut gawe. III nggêgiri, ng-[x]-[x] êngg. kn. ngagag-agagi, mêmêdèni.

girik :

kn. layang (wilah lsp) minangka pratandha yèn sing nyêkêl iku wênang tampa apa-apa; kuli [x] êngg. kuli baku (sing wênang ndarbèni peranganing sawah desa).

girilaya :

(S) kw. gunung, pagunungan.

Girinata, Girindra, Giripati, Giriraja :

asmane Bathara Guru.

giring :

(wayah) [x] esuk:± jam 11 awan; (wayah) [x] sore. ± jam 6 sore; dara [x]. laki; têmu [x] kn. ar. êmpon-êmpon (têmu sing kuning); ng-[x]. nggêrêg, nggirèkake kewan.

giris :

kn. wêdi lan miris; nggêgirisi. nggêgilani, mêdèni.

girisa :

kn. ar. têmbang têngahan.

(giro) :

[x]-[x] kn. mbêngok njola-jola marga gila bangêt; nggêgiro. ngagètake nganti giro-giro.

gisang :

êngg. k. gêdhang; kc. pisang, kisang.

gisau :

êngg. pc. sinau, ajar.

gisik :

(ut. gêgisik) kn. 1 pawêdhèn ing pinggir kali ut. sêgara; 2 êngg. pêsisir.

gisit :

êngg. pc. dhisik.

gisus :

kn. ak. orêg arane.

gistha :

kw. rêmbug, sêdya; ng-[x]. ngrêmbug, nggunêm. kc. gustha.

gita :

I (ut. [x]-[x]) kn. kalawan rêrikatan, enggal-enggalan anggone nanggapi (mapag lsp). II (S) kw. kidung, têmbang; ginita. dianggit, dikarang, dikidungake.

gitaya :

kw. kidung, têmbang, karangan.

(gitêl) :

di-[x] êngg. dicêthot; kc. gintêl.

(gitês) :

di-[x] kn. dipènyèt (tuma lsp) nganggo kuku jêmpol.

gitik :

kn. gêbung cilik; ng-[x]. 1 nggêbug nganggo gitik; 2 pc. nggêbug racak; 3 ngundhi, nggêbug lotre (dhadhu); 4 êngg. nyabêt nganggo sikil tmr.pitik tarung; 5 êngg. mbanting kêrtu ing nalikane main; ginitik ing prang br. ditêmpuh (disêrang) pêrang; bug-ginitik. gênti unggul, undha-undhi (mêh padha).

gicèng :

êngg. kn. pece.

(gicêl) :

di-[x] êngg. kn. digêcêl.

githang :

êngg. k. gothang.

(githês) :

êngg. kc. gitês.

(githêt) :

di-[x] êngg. dijithêt.

(githi) :

aja [x]-[x] êngg. aja kêsusu (giri-giri).

(githing) :

di-[x] êngg. pc. 1 dipithing; 2 digapit tmr. main lsp.

githir :

êngg. kn. intar, lumayu rikat.

githok :

kn. griwa kn. peranganing gulu sadhuwure cêngêl; ora ngilo [x]-e pc. ora nolèh (ngelingi) marang kaanane dhewe.

giwang :

I kn. gingsir, owah; gumiwang br. 1 mlèsèd, owah; 2 lingsir (ngglewang) tmr. srêngenge; ke-[x]. kêgimir, kepencut, kanyut. II (ut. gêgiwang) êngg. kn. suwêng amata siji; kêcik [x]. kêcik juru. III êngg. kn. mawa mata mutiara.

giwangkara :

kw. srêngenge; kc. diwangkara.

(giwar) :

ng-[x] kn. mlayu (mlumpat, mêncolot) nisih; ng-[x]-i graji. mbêngkêlukake unton-unton graji mêngiwa lan mênêngên; kc. gewar.

gya :

kw. 1 (agya) enggal, rikat; 2 banjur, tumuli.

gya, gyak :

kn. menggok ngiwa! (ngabani sapi ut. kêbo).

gyan :

kw. ênggon; kc. gwan.

gyanggaman :

êngg. pc. kagèt biyayakan.

giat :

ka-[x] kw. kagèt; kc. gèt.

gyuh :

kw. susah, sêdhih; kc. giyuh.

glabad :

êngg. kn. kuliting wowohan sing tipis aputih, up. [x] salak.

(glabèg) :

ng-[x] êngg. kn. wangkod lan kêsèd.

(glabèt) :

[x]-an, globat-glabèt kn. ilate mêtu ndêdilat ngiwa nêngên.

(gladrah) :

ng-[x] kn. 1 ora prêdulèn; 2 (ut. [x]-an) ora kopèn.

gladri :

(W) kn. gadri, èmpèr ngarêp.

(glajês) :

ng-[x] êngg. pc. gumampang pangrêmbuge.

gladhag :

I êngg. kn. 1 pring sigaran minangka pikukuhing pagêr; 2 pring ditata jèjèr-jèjèr minangka glogoring sasak (lumbung lsp); 3 tumbak cêndhak dianggo [di...]

--- 149 ---

gladhe ~ gleyar-gleyor.

[...anggo] mbêburu; omah [x]. 1 omah sing jrambahe pring (kayu); 2 bngs. gudhang; di-[x]. diburu; [x]-an. andhan-andhan pamemean, plawungan. II kn. 1 wong sing pinatah nindakake angkat-junjung ing pakaryan nêgara; 2 abdi-dalêm bau alus (kang nindakake angkat-junjung); ng-[x], gumladhag. 1 gampang diambah ing kreta ut. têtunggangan liyane tmr. dalan; 2 bantêr iline tmr. kali; [x]-an. 1 pc. umbaran, tanpa papan ut. pagawean sing mêsthi; 2 pc. asor dhewe; 3 ks. palanyahan.

gladhe :

êngg. kc. gladhi.

gladhi :

kn. ajar, nglêlantih; ng-[x]. ngajari, nglêlantih, nggêgulang.

(glaèng) :

ng-[x] êngg. pc. nggugu karêpe dhewe.

glagah :

kn. 1 ar. têtuwuhan bngs. têbu; 2 gagange kêmbang têbu.

glagar :

kn. pring (kayu) digapit kukuh dianggo pagêr.

glagat :

kn. sasmita (ngalamat) ing lêlakon..

(glagêp) :

[x]-[x], [x]-an kn. 1 mêgap-mêgap marga kêblêbêg ing banyu; 2 angèl sarta pêdhot-pêdhot anggone gunêman.

(glagut) :

ng[x] êngg. pc. mêmpang tanpa kêndho anggone tumandang.

(glayar) :

ng-[x] kn. 1 (ut. [x]-an, [x]-[x]) sênggoyoran arêp tiba; 2 êngg. ks. nggluyur, lunga klambrangan; 3 gunêman tanpa têgês (nyimpang wosing rêmbug); ng-[x]-i. sênggoyoran arêp tiba.

(glayêm) :

ng-[x] kn. gunêman sêmu aras-arasên tanpa krêkat.

glayung :

êngg. kn. wilangan pari ana 2 ikêt (12 kati).

glalêr :

pating [x] kn. katon gêgalêran; kc. galêr.

glali :

kn. jur-juran gula sing plikêt ana sing digaringake ana sing ora.

glambèr, glambir :

êngg. gèmbèl ing gulu sapi lsp.

(glambyar) :

ng-[x] kn. 1 buyar, udhar, ura; 2 cêmplang ut. ora karuwan rasane tmr. panganan; 3 tanpa têgês tmr. gunêman.

glambrèh :

pating [x] kn. pating klêmbrèh.(glamèh) [x]-an êngg. pc. arêpan, doyanan; kc. glomah-glamèh.

glamit :

kn. nam-naman alus minangka plipidaning klasa, lampit lsp; ng-[x]. 1 mlipit (minggiri) klasa lsp. sarana glamit; 2 pc. sarwa alus gunême (pangarahe).

glana :

(S) kw. angluh, sêdhih.

(glandhang) :

gumlandhang (ut. glandhangan pc) kn. mili bantêr bangêt; di-[x]. digèrèd kanthi pêksa.

glandhang-glandhung :

êngg. pc. klonthang-klanthung (nganggur tanpa pagawean).

(glanuk) :

ng-[x] pc. jênak bangêt.

(glanthang) :

ng-[x] êngg. kn. 1 mepe apa-apa ing panasan; 2 (panas ng-[x]) panas bangêt.

(glanyong) :

ng-[x], [x]-an kn. gunêman clêmongan (tanpa têgês).

(glang) :

[x]-[x]-an êngg. lunga mrana-mrana tmr. wong wadon.

glanggang :

I kn. kalangan, papan sing dianggo adu-adu; tinggal [x] acolong playu br. kêplayu saka ing papêrangan. II [x]-an engg. kn. sawah sing sabakdane ditanduri pari banjur ditanduri têbu.

(glangsar) :

[x]-an kn. têturon glimpangan ing lêmah.

glangsi :

êngg. kn. kanthongan klasa dianggo wadhah gula.

(glangsur) :

ng-[x], [x]-an kn. mêngkurêb banjur obah maju tmr. bocah cilik.

(glape) :

[x]-[x] kn. klewa-klewa.

glaput, glaprut :

, pating [x] êngg. pc. rêgêd pating klaprut.

(glarang) :

[x]-an êngg. kn. klambrangan.

(glarap) :

[x]-an êngg. kn. gragapan.

(glasah) :

ng-[x], [x]-an kn. padha sumèlèh ana ing lêmah (ora tata).

(glathak) :

ng-[x] kn. sênêng mêmangan sing ora patut dipangan.

(glathe) :

ng-[x] kn. nindakake apa-apa mung dianggo sêmbranan; kc. glotha-glathe.

glathi :

kn. bngs. cundrik; kc. blathi.

glathik :

kn. ar. manuk bngs. êmprit rupane biru ênom; [x] sakurungan pr. wis padha nunggal karêp; ng-[x] mungup. mawa pucuk abang sathithik.

(glathuk) :

ng-[x] êngg. kn. 1 ngglanuk; 2 (ut. ng-[x]-[x]) tumandang alon-alonan.

(glawat) :

ng-[x] kn. nyandhak (tumandang) apa-apa.

glebag :

mak [x] kn. katêranganing têmbung malik, mbalik; ng-[x]. malik, mbalik; [x]-an 1 jêmpalikan; 2 anggone nanduri gênti-gêntèn tmr. sawah (pari karo têbu ut. palawija).

(glèbèg) :

ng-[x] kn. 1 êngg. gêdhèg; 2 mlèsèd ênggone namakake wadung lsp; 3 êngg. pc. wangkod.

gledrah :

kn. kc. glidrah, gladrah.

(gledhag) :

ng-[x] kn. ngglethak, têturon.

(gledhah) :

ng-[x] kn. niti priksa prêlu golèk nyina ut. katêrangan; ng-[x]-i. nggêgolèki barang sing ana ing wêwêngkoning liyan.

glèdhèg :

kn. swaraning kreta gumlindhing; gumlèdhèg. 1 nywara glèdhèg-glèdhèg; 2 kc. gêmlèdhèg; [x]-an. 1 mawa glindhingan tmr. lawang lsp; 2 êngg. keseran, grobagan; 3 (sawah) glebagan; 4 êngg. dalan sing anjog ing regol tmr. dalême para luhur.

glègak-glègèk :

kn. 1 tansah antop ut. sêgunên; 2 tansah ngguyu; kc. glègèk.

glègèk :

kn. pêpindhan swaraning antop (sêgunên); ng-[x], [x]-an. 1 tansah antop (sêgunên); 2 tansah gumuyu jêgigikan.

(glègès) :

ng-[x] kn. ngguyu jêgigikan.

(glegot) :

ng-[x] êngg. kn. jênak ora lunga-lunga.

(gleyah) :

[x]-[x] kn. mlaku gliyak-gliyak.

gleyah-glèyèh :

kn. kumudu ngambruk marga sayah bangêt.

gleyang :

mak [x] êngg. kn. mak kleyang.

gleyar-gleyor :

kn. sênggoyongan kumudu ambruk tmr. mlaku.

--- 150 ---

gleyong ~ (glêntêng).

gleyong :

kn. kc. geyong.

gleyor :

[x]-[x] kn. sênggoyoran; kacang [x]. kacang lanjaran.

glelang-glèlèng :

kn. lumaku gêmbèlèngan.

(glèlèng) :

ng-[x] kn. 1 (ut. [x]-an) lumaku gêmbèlèngan; 2 umuk; 3 êngg. nglêgèyèh sakêpenake.

(glelo) :

ng-[x] pc. dhêklak-dhêkluk ngantuk..

glemang-glèmèng :

êngg. kn. ênjah-ênjahan, molah-malih.

glembyar-glembyor :

kn. pating blèngkrèh ora tata tmr. klambi lsp.

(glemboh) :

[x]-[x] êngg. pc. katon gêdhe lan lêmu.

(glembong) :

[x]-[x] pc. gêdhe lan lêmu ginuk-ginuk.

glembos, glêmbos :

kn. gêdhe nanging kapês-kapês.

(glempang) :

ng-[x] êngg. pc. ngglimpang.

glempo :

êngg. kn. bngs. kacu amba; kc. gempo.

glèndèr :

êngg. kn. pring (kayu) dianggo sanggan apa-apa sing arêp disodhokake; ng-[x]. mlèsèd ngglindhing; kc. blèndèr.

(glenjor) :

[x]-[x] kn. kêndho (ora manthêng).

(glendhang) :

ng-[x] êngg. kn. 1 tanpa nggawa (momot) apa-apa; 2 lêlungan tanpa sêsangu; kc. glondhang.

(glèndhèng) :

ng-[x] êngg. kn. 1 ngglandhang, nggèrèd; 2 rancag, rikat; kc. glandhang.

(glenoh) :

[x]-[x] kn. lumaku katon gagah.

(glèntèr) :

ng-[x] kn. 1 dolanan dhewe ora nangis tmr. bocah cilik; 2 tansah kolehan tmr. wong nyambut-gawe.

(glènggèng) :

! ng-[x] êngg. kn. ura-ura sêru. II di-[x](i) êngg. mung kari nanduri tmr. sawah.

(glengsor) :

ng-[x], [x]-an êngg. kn. linggih ana ing lêmah.

glepat-glèpèt :

êngg. kn. tumandang sakêpenake (ora ngati-ati sarwa kasar).

glepot :

êngg. kn. rêgêd pating klaprut.

(glèsèh) :

ng-[x] êngg. kn. ngglasah.

(glèsèk) :

ng-[x]-[x] êngg. kn. golèk-golèk turahan.

(glesor) :

[x]-an êngg. pc. gulungan ing lêmah.

gleca-glece :

kn. ora antêpan, sêmbrana.

(glethak) :

gumlethak, ng-[x] kn. sumèlèh ing lêmah lsp (sajak ora kopèn); di-[x]-ake. disèlèhake.

(glèthèk) :

[x] pêthèle pc. cêkak aose, gênahe, têrange; ng-[x] êngg. kn. 1 cêtha bangêt, (gênah bangêt); 2 ngglethak, sumèlèh; 3 (asat ng-[x]) asat nggêring (nggêrèng).

glethot :

êngg. pc. gethot.

(glewang) :

ng-[x] kn. 1 njomplang, ora pênêr (miring mêngiwa ut. mênêngên); 2 wis nisih mêngulon tmr. srêngenge (bakda têngange); 3 pc. rada gêndhêng, rada nyimpang saka paugêrane; di-[x]-ake. dijomplangake, diiringake sasisih.

(glèwèng) :

[x]-an êngg. pc. slewengan.

(glewo) :

[x]-[x] êngg. pc. lêmu ginuk-ginuk tmr. bayi.

glêbêg :

êngg. kn. glindhingan sing digawe blabag dibundêr; 2 keseran mawa glindhingan kasêbut; ng-[x]. 1 nggèsèr nganggo glêbêg; 2 nggêjêg, mbladhêg, nywara ajêg aruntut; [x]-an. 1 rapêt tmr. nam-naman lsp. 2 (rodha [x]-an) rodha (glindhingan) sing digawe blabag dibundêr; 3 mbladhêg tanpa lèrèn ut. tanpa antan-antan.

(glêbyar, glêbyur) :

pating [x] kn. katon glêbyar-glêbyar akèh; kc. gêbyar.

glêdrug :

pating [x] kn. padha gêdrug-gêdrug.

glêdhêg :

kn. pêpindhaning swara saèm. glèdhèg; 2 êngg. bngs. lêmari cilik kanggo wadhah panganan; gumlêdhêg. nywara glêdhêg-glêdhêg; [x]-an. 1 pc. saya ndadi tmr. gêni; 2 êngg. tanpa growongan, padhêt, tanpa sêla-sêla.

glêga :

êngg. k. glugu.

glêgêk :

[x]-[x], glêgak-[x] kn. katêrangan ut. swarane wong ngombe.

glêgêr :

kn. pêpindhan swaraning mriyêm.

glêgês :

I ng-[x], glêgas-[x] kn. gumuyu lirih. II kn. kêmbang têbu.

(glêgut) :

ng-[x] êngg. kn. tumêmên ênggone tumandang.

(glêlêng) :

ng-[x], [x]-[x] kn. antêng bangêt sarta pamandênge tajêm.

(glêlêr) :

ng-[x] êngg. kn. lunga tanpa sabawa.

(glêlês) :

ng-[x] kn. 1 lunga dhêdhêmitan (tanpa pamit); 2 sêmaput mak lês.

(glêmbuk) :

di-[x] kn. dirêrimuk supaya gêlêm, dibujuk.

(glêmbus) :

ng-[x] kn. katon lêmu nanging pucêt marga lêlaranên

glêmbor :

pating [x] kn. padha gêmbor-gêmbor.

glêmbos :

kn. kc. glembos.

glêmpêng :

êngg. kn. mêmpêng, srêmpêng; ila-ila [x]. ila-ilane yèn ngomah-omahake kêtêmu misan ut. nak-sanak, besan sakarone padha gêlut.

(glêndêm) :

I glêndam-[x], ng-[x] kn. 1 nywara lirih ulêm; 2 êngg. pc. ngglênggêm, njêjupuk (kanggonan) baranging liyan mênêng bae. II kn. pupus arèn.

(glêndhèh) :

I [x]-[x], glêndhah-[x] kn. lumaku alon sakêpenake. II kn. kacang cina sing isih ênom.

(glêndhêng) :

[x]-[x] kn. 1 nywara grênggêng-grênggêng (grênêngan lsp); 2 kèli bantêr; di-[x]-i. digrênêngi; [x]-an. 1 grênêngan; 2 (pring [x]-an) pring wutuhan.

(glênèh) :

ng-[x] êngg. kn. nylênèh, nganèh-anèhi.

(glênêng) :

ng-[x] êngg. kn. nglênêng (mili antêng).

(glênês) :

ng-[x], glênas-[x] êngg. kn. lunga tanpa sabawa (pamitan).

glênik :

[x]-[x] kn. gunêman lirih; ng-[x]. 1 ngglêmbuk (ngandhani) sarana lirih calathune; 2 (ut. ngglênuk êngg. pc) omong-omongan lirih-lirihan.

(glêntêng) :

ng-[x] êngg. pc. têrusan bae anggone tumandang.

--- 151 ---

(glênggêm) ~ glundhung-sêmprong.

(glênggêm) :

ng-[x] kn. olèh (kanggonan) apa-apa mênêng bae, ngglêndêm.

glênggêng :

mak [x] kn. katêranganing ngombe.

glêpang :

êngg. k. glêpung.

(glêpuk) :

di-[x] êngg. kn. digutuk, dibalang.

glêpung :

kn. bubukan gandum lsp. sing lêmbut bangêt; ng-[x]. 1 mbubuk agawe glêpung; 2 ak. kaya glêpung.

(glêrêk) :

[x]-[x] kn. klêrêk-klêrêk (nywara jêro ana ing gorokan).

glêrêng :

pating [x] kn. padha gêrêng-gêrêng, padha nggêrêng; kc. gêrêng.

glêrit :

pating [x] kn. padha nywara gêrit-gêrit.

(glêsêr) :

[x]-[x] kn. mingsêt (nlosor) alon-alonan kaya ula yèn mlaku.

glêthêk :

mak [x] kn. 1 dumadakan nywara kaya swaraning barang tiba; 2 dumadakan olèh kabêgjan (dhuwit lsp).

glibêd :

kn. katon satleraman tmr. wong lsp. sing mlaku; ng-[x]. 1 (ut. [x]-an) tansah mubêng (katon) ana ing sawijining panggonan; 2 pintêr bangêt ngubang-ubêngake têmbung; di-[x]-i. tansah diklintêri (disaba).

glibrah :

kn. kc. gibrah, gidrah, glidrah.

glidrah :

pating [x] kn. padha lincak-lincak jêjogèdan.

(glijad) :

ng-[x].êngg. kn. rêsk sarta wrata.

(glidhah) :

êngg. kn. kc. gledhah.

glidhig :

I (ut. ng-[x], [x]-an êngg) kn. 1 nyambut-gawe bêburuh; 2 êngg. sinoman; ng-[x]. kumudu-kudu nyênyêkêl (ngrêrusak); di-[x]-ake. diburuhake. II ng-[x], gumlidhig kn. kêpenak ambah-ambahane tmr. dalan, bantêr iline tmr. kalèn lsp.

(gligap) :

[x]-an, [x]-ên kn. gragapan, kagèt.

gligat-gligut :

kn. jligat-jligut.

gligèn :

kn. 1 êngg. kayu awangun gilig ing panênunan; 2 (wêsi [x], gêlang [x]) giligan; kc. gilig.

(gligik) :

[x]-[x], gligak-[x] kn. gumuyu lirih.

(gligir) :

ng-[x] kn. nggalêr mawa abuh (kaya dene tatu mêntas disabêti); kc. gigir.

(gliyak) :

[x]-[x] kn. lumaku (nyambut-gawe) alon nanging têrus tumandang (ora nyêngka).

(gliyêng) :

êngg. kc. gliyêr.

(gliyêr) :

ng-[x] kn. 1 kontal alihan; 2 mumêt, yêr-yêran pandêlênge.

glimbang-glimbung :

êngg. pc. bligang-bligung, mbligung.

(glimpang) :

ng-[x] kn. tiba mbalik (ngglewang, nggledhag); di-[x]-ake. 1 ditibakake nganti ngglimpang; 2 (ut. di-[x]-[x]-ake) diwêlèh-wêlèhake, dikalahake tmr. padu lsp.

(glimpung) :

ng-[x] pc. têturon sêmu njingkrung.

glindhang-glindhung :

êngg. pc. `klonthang-klanthung.

glindhing :

kn. 1 êngg. bngs. grobag sing rodhane tanpa ruji; 2 (ut. [x]-an) glintiran cilik-cilik; ng-[x], gumlindhing. mubêng (mlaku) kaya dene rodha, kênèkêr lsp; ng-[x]-i. nglintiri; ng-[x]-ake. ngubêngake sarta gumulung; [x]-an. rodha.

glindhung :

kn. glindhang-glindhung.

glinuk :

[x]-[x], glinak-[x] êngg. kêlêmon lan wagu.

(glinting) :

ng-[x],gumlinting kn. ngglangsar (gumluntung) ing lêmah; kc. gluntung.

glintir :

(ut. [x]-an kn. glindhingan cilik-cilik tmr. tike, jamu lsp; di-[x]-i. diglindhingi.

(gling) :

rada [x]-[x] êngg. pc. rada edan.

glinggang :

êngg. kn. kayu mati.

glingsêng :

irêng [x] êngg. kn. irêng bangêt.

gliput :

êngg. kn. glaput.

(glirih) :

ng-[x] êngg. kn. ngrintih, gêrêng-gêrêng lirih; kc. gluruh.

glis :

(ut. a-[x]) kw. gêlis, rikat.

(glisik) :

di-[x]-i êngg. kn. dibisiki.

(glithak) :

ng-[x] êngg. pc. ngglethak.

(glithik) :

I ng-[x] êngg. kn. nglithih, ngglidhig. II pating [x] êngg. pc. pating klithik. III ng-[x] êngg. kn. njupuki keyong ut. krikil.

glithu :

êngg. kn. ulêg-ulêg, munthu.

(glitho) :

ng-[x] êngg. kn. nothok sarana jêmpole kapidihake banjur dikluwêrake.(gliwang) ng-[x] êngg. kn. ngglewang.

(glubud) :

ng-[x] êngg. kn. mblubud (ora isinan).

gludhug :

kn. 1 (mak [s]) pêpindhaning swara kêbêntus ing pêthi lsp; 2 swaraning blêdhèg sing gumlêgêr; kakehan [x] kurang udan pr. akèh kasaguhane (omonge) nanging sathithik nyatane; gumludhug. nywara gludhug-gludhug.

gluga :

kn. ar. têtuwuhan sing kêna dianggo cèt abang; [x] salusur sari pr. wis bêcik kawuwuha bêcik; ng-[x]. kaya gluga (abang sumringah).

glugu :

kn. wit (kayune) krambil; [x] kêtlusuban luyung pr. kêlêbon ing têlik sing mowor sambu.

glugur :

êngg. kn. glogor.

glugut :

êngg. kn. lugut.

(gluyur) :

ng-[x] kn. lunga saparan-paran; [x]-an. 1 lunga saparan-paran; 2 gloyoran, sênggoyoran.

glumut :

êngg. pc. gluput (rêgêd gupak blêthok lsp).

glundhêng :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning barang ut. katêranganing barang sing kêcêmplung ing kêdhung, luwêng lsp.

glundhung :

kn. gluntung; ng-[x]. 1 nggluntung, ngglindhing gumulung; 2 sumèlèh ora kopèn; 3 ent. asrah pati urip, masrahake awake; ke-[x]. tiba ngglundhung; kc. gluntung.

glundhung-sêmprong :

kn. 1 (wong wadon) laki tanpa nggawa gawan; 2 masrahake apa-apa tanpa nganggo wuwuhan.

--- 152 ---

glundhung-suling ~ gudêr.

glundhung-suling :

kn. (wong lanang) rabi tanpa tukon lsp.

glunêk :

êngg. kn. grunêk.

gluntung :

kn. 1 glundhung; 2 wilanganing krambil (sing isih wutuhan); gumluntung; gumlundhung, sumèlèh ing; ng-[x], [x]-an. têturon satiba-tibane bae.

glupak-glupuk :

êngg. pc. bêgita-bêgitu.

gluput, gluprut :

kn. rêgêd gupak blêthok lsp.

glura :

kn. ora têtêp, ora panggêng; kc.ura.

(gluruh) :

ng-[x] kn. gêrêng-gêrêng lirih.

(glusur) :

ng-[x] êngg. kn. 1 mlorod, mlèsèt; 2 nggrayangi; 3 ngurut-urut (mijêti).

gluthèh :

êngg. kn. rêgêd; kc. bluthèh.

gluthêk :

kn. pêpindhan swaraning tikus ing kothak lsp; [x]-an. tansah nywara pating gluthêk.

gluthik :

I ng-[x] pc. trampil, prigêl. II pating [x] pc. akèh sêsinggêtane, ora kêpenak ambah-ambahane tmr. dalan lsp.

gluthuk :

kn. saèm. gluthêk.

(gluwèh) :

gluwah-[x], gumluwèh kn. ora ngati-ati, sêmbrana.

gluwêr :

pating [x] kn. pating kluwêr.

(globag) :

[x]-an êngg. kn. koming, gulungan tmr. jaran.

globat-glabèt :

kn. ilate ndilat-dilat; kc/ glabèt.

globê :

(W) kn. pêpêthan jagat.

(globod) :

ng-[x] kn. mênganggo sarwa lawas.

globroh :

pc. kêlandhungên, kegêdhèn tmr. klambi lsp; kc. klombroh.

glodro :

mak [x] pc. mlotrok.

glojo :

êngg. pc. lêgojo.

glodhag :

pating [x] kn. pêpindhaning swara kaya jaran ana ing gêdhogan.

glodhog :

I kn. 1 bumbung dianggo masangi glathik supaya nusuh ing kono; 2 kothak ut. kêthokan glugu disigar sarta digrowong banjur ditangkêbake kanggo ngingu tawon; 3 êngg. pêthi dianggo wêwadhah; 4 êngg. pring wutuhan dianggo pagêr lsp; 5 êngg. pring tlundhaging gêdhogan; [x]-an êngg. growongan, gronggongan. II ng-[x] kn. nglèthèk kulite ayam; ng-[x]-i. padha nglèthèk kulite ayam marga lara panas lsp.

glogok :

mak [x] kn. katêranganing ngêsokake barang cuwèr.

glogok-sok :

kn. gunêman (ngandhakake) apa-apa wantahan bae.

glogor :

I kn. 1 kayu ut. pring tutuping kluwat; 2 kayu ut. pring sangganing plangitan, jrambahing jogan lsp. II [x]-[x] êngg. kn. klokor-klokor (erak tmr. swara).

gloyam-glayêm :

kn. gunêman sakêpenake; kc. glayêm.

(gloyor) :

ng-[x]-i, [x]-an kn. sênggoyoran, mlaku kumudu arêp tiba.

(glolo) :

ng-[x] kn. nangis sêru bangêt.

glomah-glamèh :

pc. kêpengin bangêt arêp mêmangan.

glombyar-glombyor :

kn. 1 kakehan duduh tmr. jangan; 2 lêmu nanging kêndho tmr. pawakan.

glompong :

kn. 1 (ut. [x]-[x]) katon lêmu tmr. bocah cilik; 2 ar. gêndhing.

(glondor) :

ng-[x] kn. mblèndèr,ngglèndèr, mlorot.

(glondhang) :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning blèg tiba; ng-[x]. suwung, tanpa momotan; [x]-an. nywara glondhang-glondhang.

glondhang-glandhung :

kn. klonthang-klanthung.

glondhong :

kn. 1 (ut. [x]-an) kayu isih bulugan (durung diprèjèngi); 2 êngg. lêlurahing para lurah desa; [x]-an êngg. wêwêngkoning glondhong.

(glontor) :

di-[x] êngg. kn. 1 disêntor ing banyu; 2 ks. dipangan, diombe.

glong :

mak [x] pc. sanalika lêga.

glonggong :

kn. 1 gagange godhong katès; 2 bngs. glagah.

glongsor :

mak [x] kn. sanalika têturon (ora nganggo diprênahake); mondhok [x] êngg. mondhok ing omahe liyan.

glopot :

êngg. kn. gluput.

(glorok) :

[x]-[x] kn. klêrêk-klêrêk.

(gloso) :

ng-[x] kn. têturon satiba-tibane.

gloco :

êngg. kn. lêgojo.

(glotha) :

ng-[x] êngg. kn. suwung blung.

glotha-glathe :

kn. ora kalawan sêngaja ut. mung dianggo sêmbranan.

glothak :

mak [x] kn. pêpindhaning swara kaya dene têkên tumapak ing kayu lsp; [x]-an. tansah nywara glothak-glothak.

gubab :

êngg. goroh.

gubah :

kn. langse, gêbêr dianggo aling-aling; di-[x]. 1 dironce, dipêthil banjur dironce tmr. kêmbang; 2 (ut. di-[x]-i) ditutupi tmr. gubah; 3 br. dikarang; [x]-an. 1 (ut. pa-[x]-an) paturon sing tinutupan ing gubah; 2 rêrênggan awujud oncèn kêkêmbangan ut. gêgodhongan; 3 br. karangan (kasusastran).

gubar :

kn. bngs. bèri.

(gubêd) :

ng-[x] kn. mbulêt, tumuli ningsêti.

gubêg :

(ut. [x]-an) kn. tanpa pinggiran ut. tanpa plisir tmr. tênunan (sandhangan lsp); di-[x] ak. dibêlok, dirante.

gubêl :

kn. tukang ngêlèti (mbêdhagal) sapi lsp. sing arêp dibêlèh; ng-[x]. tansah nggulêt (njêjaluk) ora lunga-lunga.

gubis :

êngg. kn. kobis.

gublug :

êngg. pc. goblog.

gubug :

kn. omah cilik ana ing sawah ut. têgal kanggo tunggu tanduran.

gubug-pèncèng :

kn. ar. lintang papat kang mangun pêsagi mèncèng.

gubrah, gubras, gubrat :

êngg. kn. rêgêd ut. gupak; up. [x] gêtih.

gubrês :

êngg. pc. udrêg arame.

(gudag) :

ng-[x] kn. 1 ngoyak, mblêdig; 2 ngoyak karo mbijig.

gudèl :

kn. anak kêbo; kêbo nusu [x] pr. wong tuwa njaluk wulang wong ênom; ng-[x] bingung pc. mung ela-elu bae.

gudêr :

ut. [x]-an kn. gumêdêr, rame-rame.

--- 153 ---

gudir ~ gule.

gudir :

kn. slèi, agêr-agêr sing wis diolah.

gudu :

êngg. pc. dudu.

gudrah :

kn. gupak ing gêtih lsp; kc. gubrah.

(gujêg) :

ng-[x] kn. nyêkêli kêncêng bangêt supaya aja lunga; 2 ngujêg, njaluk kalawan ngujêg.

gujêng :

I ng-[x]-i kn. nyêkêli, nggocèki; [x]-an. gocèkan. II k. guyu; gêgujêngan k. gêguyon.

(gujêr) :

ng-[x] êngg. kn. nyêkêli kêncêng.

gujig :

êngg. kn. 1 juwèh. sênêng nyruwe; 2 [x]-wêtênge) bêncirih, gampang larane.

gudhal :

kn. rêrêgêding palanangan; kc. gadhul.

gudhang :

I kn. omah gêdhe dianggo nandho barang-barang; 2 kamar panyimpênan barang-barang. II (ut. [x]-an) kn. 1 janganan; 2 janganan sing diolah dikrawu krambil; ng-[x]. olah gudhangan.

gudhas :

êngg. pc. enak bangêt

gudhe :

kn. ar. wit wohe saèm. kara sok digawe tempe.

gudhêg :

kn. ar. olah-olahan sing digawe gori ut. bung.

gudhêr :

sêpur [x] (W) kn. sêpur momotan barang-barang.

gudhig :

kn. ar. lêlara kulit; [x]-ên. nandhang lara gudhig.

gudhis :

êngg. pc. enak bangêt; kc. gudhas.

(gugah) :

ng-[x] kn. mungu ki. 2 agawe supaya tangi; 2 nangèkake prakara sing wis sirêp.

gugat :

n. gigat k. lapur marang pangadilan nêrangake yèn ora trima; ng-[x]. nglapurake marang pangadilan.

(gugu) :

ng-[x] n. nggêga k. ndhahar ki. 1 pracaya marang kandhaning liyan; 2 miturut marang pitutur; kc. gugon, gugun-tuhon.

guguh :

êngg. kn. wis ompong kabèh (tuwa bangêt).

(guguk) :

ng-[x] kn. gumuyu (nangis) sing sêmu diampêt

gugup :

kn. gragapan (gita) marga ana prakara sing ngêgèt.

gugur :

I kn. 1 runtuh; 2 jugrug, ambrol sarta jugrug; 3 batal, ora absah tmr. sêmbahyang; di-[x]. dijugrug; ng-[x]-i. 1 njugrugi; 2 (ut. ng-[x]-[x]-i, ng-[x]-ake) mbatalake (ngrigoni) wong sêmbahyang. II êngg. kn. kêsusu, gugup.

gugur-gunung :

kn. pakaryan nêgara kang sarana ngêrigake wong padesan tanpa opahan.

gugus :

kn. gogos, padha gripis (marga gropok).

gugut :

kn. 1 wanguning praèn sing janggute luwih maju tinimbang untu ing dhuwur; 2 (sa-[x]) sacokotan cilik; ng-[x]. nggêgêt apa-apa kaplèpèt ing untu ngarêp, up. ng-[x] tuma.

(gugon) :

[x]-an, [x]-[x]-ên kn. gampang bangêt nggugu; kc. gugu.

gugon-tuhon :

kn. ngandêl marang prakara sing dianggêp duwe kadayan ngungkuli kodrat, mangka sanyatane ora.

gugrag :

kn. rusak padha coplok; kc. gograg.

gugrug :

kn. jugrug, gugur.

guha :

(S) kw. guwa; cs. 9.

guhya :

(S) kw. gaib, sinamun, winadi.

(guyang) :

ng-[x] kn. ngêdusi kewan (bayi, mayit).

guyêng :

êngg. pc. gayêng.

(guyêr) :

ng-[x] kn. ngginyêr

guyu :

n. gujêng k. wêtune rasa bungah (sênêng) sing kawahya ing cangkêm; ng-[x], gumuyu n. gumujêng k. nglahirake rasa bungah (sênêng) sarana swara ing cangkêm; nggêguyu. ngguyu sêmu ngewani; guyon, gêguyon. 1 padha sênêng-sênêng gênti ngguyu; 2 sêmbranan ora têmênan; gêguyon dadi tangisan pr. maune mung sêmbranan dadi prakara gêdhe.

guyub :

kn. rukun sarta padha ngumpul. ng-[x]-i. ngrujuki, mèlu ngombyongi; (pa)-[x]-an. pirukunan, pakumpulan.

(guyur) :

ng-[x] êngg. kn. nyilêm ing banyu.

guyon :

kc. guyu.

guk :

pc. ambung (têtêmbunganing bocah).

gul :

I kn. kc. êgul. II (Inggris) kn. gawang ing dolanan bal-balan; ngê-[x]-ake. nglêbokake bal ing gul; kê-[x]-an. gule kêlêbon bal.

gula :

n. gêndhis k. lêlêgi sing digawe kênthêling kilang; ngalêm lêgining [x] pr. ngalêm marang wong sugih (pintêr); ngêmut [x] krasa lêgi pr. pinasrahan apa-apa barêng krasa enak banjur diêngkoki dhewe; sêmut marani [x] pr. golèk kamelikan; sok ana [x] akèh sêmute; ana [x], ana sêmut pr. anggêr ana kamelikan, mêsthi akèh wonge sing padha têka.

gula-arèn :

n. gêndhis-arèn k. gula sing digawe kilang arèn.

gula-batu :

n. gêndhis-sela k. gula têbu sing pêprikilan[8] atos.

gula-drawa :

kw. (gula jêmèk) têmbang dhandhang-gula.

gula-jawa :

n. gêndhis-jawi k. gula sing digawe kilanging lêgèn.

gula-gêsêng :

kn. (warna) abang irêng.

(gulak) :

[x]-[x] êngg. kn. mulak-mulak.

gula-klapa :

kn. 1 gula krambil; 2 corak abang putih (gêndera, pêndhok êmas karo salaka).

gulali :

kn. glali.

gulan :

ut. gêgulan kn. bedhengan (lêmah diunthuk-unthuk) arêp ditanduri.

(gulang) :

I ng-[x], nggêgulang kn. ajar, nglêlantih. II [x]-[x] êngg. kn. (prajurit) tukang jaga.

gulang-gulung :

kn. 1 tansah gulungan; 2 tansah awor (nunggal).

gulat) :

di-[x]-i êngg. digolèki.

(gula-wênthah) :

ng-[x] kn. ngupakara (momong sarta mêmuruk) bocah.

guldhên :

(W) 1 êngg. kn. ringgit; 2 pc. rupiyah.

gule :

kn. ar. olah-olahan sing diolah iwak wêdhus nganggo duduh.

--- 154 ---

gulèk ~ gumludhug.

gulèk, guli :

êngg. kn. nuli.

gulêt :

kn. (ut. gêgulêtan) pêpulêtan, ulêng, gêgubêdan; 2 êngg. gêlut, ulêng; 3 bêcik bangêt pamitrane; ng-[x]. nggubêl.

guli :

êngg. pc. olèhe; kc. gole, gulèk.

guliga :

(S) kw. bandhêm, sawat.

guling :

kn. 1 bantal guling dawa; 2 kw. turu; 3 êngg. bngs. kranjang arang diisèni watu dianggo mbêndung kali; gumuling br. 1 têturon gumlundhung ing lêmah; 2 gumulung, mubêng; ng-[x]. 1 nggulung, koming, gumlundhung mawalikan; 2 kw. turu; pa-[x]-an kw. paturon; kc. goling.

gulma :

I (S) kn. ak. 100 yuta. II (S) kw. grumbul, thêthukulan.

gulu :

kn. jangga ki. 1 peranganing badan antarane êndhas karo gêmbung; 2 uga tmr. gêndul, kêndhi lsp. yaiku perangan sing mêrit; 3 larasing wilahan gamêlan sing kapindho (panunggul); pang-[x] kn. panênggak ki. anak kang kapindho (adhi pambarêp); kc. gulon.

gulu-ancak :

kn. guluning kewan iwèn perangan ngisor; 2 peranganing kudi sadhuwure wêtêngan.

gulu-banyak :

kn. gaganing jantung gêdhang.

(gulud) :

di-[x] êngg. kn. diurug, diunthuk-unthuk; [x]-an. gulan, bedhangan.

guluh :

êngg. kn. rêgêd.

gulung :

kn. lintingan (lunthungan) gêdhe; [x]-[x] gêgulungan; 1 nggoling-nggoling ing lêmah; 2 katon kaya digulung; up. ombak gêgulungan. ng-[x]. 1 gumlundhung; 2 nglunthung dluwang lsp; ke-[x]-[x]. kêglundhung-glundhung; [x]-an. lunthungan, apa-apa sing wis digulung.

gulung-koming :

kn. 1 nggulung mawalikan; 2 bingung bangêt.

gulo :

pc. iku lo.

gulon :

kn. peranganing klambi sing kêpênêr ing gulu.

gumablug :

kn. tiba nywara mak blug; kc. gablug, blug.

gumadul :

kn. mêndat; kc. gadul.

gumajang-kèwèr :

kn. bayi nganti umur 4 taunan; kc. bajang.

gumagah :

kn. ambêk gagah; kc. gagah.

gumagus :

kn. ambêg bagus; kc. bagus.

gumaib :

kn. umuk; kc. gaib.

gumampang :

n. gumampil k. nganggêp gampang; kc. gampang.

gumandhul :

kn. gumantung nggandhul; kc. gandhul.

gumanti :

n. gumantos k. nyulihi; kc. ganti.

gumantung :

kn. 1 gumandhul; 2 isih diêndhêg (ditahan); [x] marang. purbawisesa marang.

gumarang :

kn. ar. sapi (ing crita kuna).

gumati :

n. gumatos k. ngrêmbug kanthi têmên-têmên; kc. gati.

gumathok :

kn. maton, têtêp; kc. gathok.

gumawang :

kn. têrang (cêtha) bangêt; kc. gawang.

gumawul :

kn. gumadul.

gumbala :

ki. 1 brêngos; 2 êngg. jenggot.

gumbêng :

êngg. kn. 1 bêdudan; 2 bngs. gamêlan ding[9] digawe bumbung kulite dibêsèt sarta diganjêl.

gumblis :

êngg. kc. gamblis.

gumbrêg :

kn. ar. wuku sing kaping 6.

(gumbrêng) :

di-[x] êngg. kn. disrêngêni kanthi gumrêmêng.

gumela :

kn. katon cêtha; kc. wela.

gumèndhêl :

kn. krasa abot; kc. gèndhêl.

gumêbyar :

kn. katon sumorot gêbyar-gêbyar; kc. gêbyar.

gumêdêr :

kn. rame bangêt; kc. gêdêr.

gumêdhe :

kn. umuk, pambêkan; kc. gêdhe.

gumêdhêg :

kn. 1 grêgêtên bangêt; 2 bungah banget; kc. gêdhêg.

gumêlar :

kn. jumèrèng; kc. gêlar.

gumêmblang :

êngg. kn. padhang trawangan; kc. gêmblang.

gumêmplang :

kn. panas bangêt tmr. srêngenge; kc. gêmplang, kêmplang.

gumêndhung :

kn. gumêdhe, umuk; kc. gêndhung.

gumênyal, gumênyol :

kn. êmpuk sarta mêndat; kc. gênyal, gênyol.

gumêr :

kn. gumêdêr, gumuruh arame; kc. gêr.

gumêrèt, gumêrit, gumêrot :

kn. nywara gêrèt (gêrit, gêrot).

gumêtêr :

kn. ndhrêdhêg, rasaning badan yêr-yêran; kc. gêtêr.

gumilang :

kn. sumorot; kc. gilang.

gumilap :

kn. sumorot agilap; kc. gilap.

gumilir :

kn. ganti-ganti; kc. gilir.

gumintah :

êngg. pc. gêmintê.

gumisa :

n. sumagêd k. kumintêr; kc. bisa.

gumiwang :

kw. 1 miring mêngulon tmr. srêngenge; 2 ndhoyong marang (kêpengin marang.; kc. giwang, glewang.

gumyah :

kn. 1 umyung arame; 2 wis kasumurupan ing akèh; di-[x]-ake; diwratakake tmr. kabar lsp.

gumyak, gumyêk :

êngg. pc. rame, umyung.

gumyur :

kn. 1 campuring sorot padha sorot, padha dene gumêbyar; 2 bingung atine marga kagèt lsp.

gumladhag, gumèdhèg,[10] gumlidhig :

kn. 1 gampang ambah-ambahane tmr. dalan; 2 bantêr tmr. lakuning banyu lsp. kc. gladhag, glèdhèg, glidhig.

gumlandhang :

kn. bantêr tmr. ilining banyu; kc. glandhang.

gumlawang :

êngg. kn. cêtha bangêt; kc. gumawang, gawang.

gumlèthèk :

kn. sumèlèh; kc. glèthèk.

gumlêdhêg, gumlodhog, gumludhug :

kn. nywara glêdhêg-glêdhêg tmr. kawah, wedang lsp; kc. glêdhêg, glodhog, gludhug.

gumlêgêk :

kn. nywara glêgêk-glêgêk (wong ngombe); kc. glêgêk.

gumlêgêr :

kn. nywara mak glêgêr; kc. glêgêr.

gumlêthêk :

pc. olèh akèh (kabêgjan); kc. glêthêk.

gumlindhing :

kn. 1 ngglindhing; 2 mili bantêr; 3 pc. manutan; kc. glindhing.

gumlinting :

kn. sumèlèh ing lêmah; kc. glinting.

gumlithik :

êngg. pc. ngglidhig.

gumludhug :

kn. nywara gludhug-gludhug; kc. gludhug.

--- 155 ---

gumlundhung ~ gundhil.

gumlundhung :

kn. ngglundhung; kc. glundhung.

gumluntung :

kn. sumèlèh ing lêmah; kc. gluntung.

gumluwèh :

kn. sêmbrana, ora ngati-ati; kc. gluwèh.

gumlontor :

kn. santêr iline; kc. glontor.

gumlonggong :

kn. nywara sêru (tmr. nêmbang).

gumuyu :

n. gumujêng k. ngguyu; kc. guyu.

gumuk :

kn. gunung cilik; [x] diumpuk-umpuk pc. sing wis sugih wuwuh sugih.

gumul :

kw. gêlut.

gumulak :

êngg. kn. mulak-mulak.

gumuling :

kn. 1 nggulung gêgulingan; 2 mubêng-mubêng; kc. guling.

gumulung :

kn. gêgulungan; kc. gulung.

gumun :

I kn. eram, gawok; ng-[x]-i. gumun marang; ng-[x]-ake. ngeram-eramake. II kn. lêgokan ing lambe dhuwur (antarane bolongan irung).

gumuntang :

êngg. kn. kêprungu têrang bangêt; kc. guntang.

gumunggung :

kn. umuk, sênêng digunggung; kc. gunggung.

gumuruh :

kn. nywara rame bangêt; kc. guruh.

gumoh :

kn. mutah tmr. bayi suson.

gumolong :

kn. 1 dadi siji; 2 wis mupakat; kc. golong.

gumpês :

pc. 1 êntèk kabèh; 2 mêndhak dhêkok tmr. irung.

gumping :

êngg. kn. pèrènging gunung sing ndêdêr.

gumrabyas :

kn. sadhela bae banjur êntèk tmr. gêni lsp; kc. grabyas.

gumrajag :

kn. mili (mancur) bantêr; kc. grajag.

gumragèh :

kn. arêp nyênyêkêl (ngranggèh); kc. gragèh.

gumrah :

I êngg. kn. lumrah, njlanah. II (gumrêh êngg.) kn. nywara gumuruh arame; kc. gêrah.

gumrayah :

kn. 1 katon akèh bangêt tmr. sêmut lsp; 2 krasa gatêl bangêt; kc. grayah.

gumrambyang :

kn. sêru lan cêtha tmr. swara; kc. grambyang.

gumrangsang :

kn. panas bangêt; kc. grangsang.

gumrawah :

kn. mili bantêr tmr. kalèn ing jêjurang; kc. grawah.

gumregah :

kn. njênggirat tangi; kc. gregah.

gumrènjèng :

kn. nywara grènjèng-grènjèng; kc. grènjèng.

gumrèwèl :

kn. 1 gampang copot (udhar). 2 gampang malih (malik).

gumrêbêg :

kn. nywara mbrêbêgi kuping; kc. brêbêg.

gumrêdêg :

kn. gumrudug (wong akèh mlaku bêbarêngan).

gumrêg :

kn. rame bangêt (wong gunêman bêbarêngan).

gumrêgut :

kn. mêmpêng; kc. grêgut.

gumrêmêng :

kn. gunêman lirih ora lèrèn-lèrèn.

(gumrêng) :

di-[x] pc. disrêngêni kanthi swara gumrêmêng.

gumrênggêng :

kn. nywara lirih bêbarêngan; kc. grênggêng.

gumridig :

kn. lumaku urut-urutan (wong akèh); kc. gridig.

gumriyêng :

kn. krasa abot angkat-angkatane; kc. griyêng.

gumriming :

kn. krasa pating griming (rada gatêl); kc. griming.

gumrining :

kn. rêsik bangêt ngrêsêpake.

gumriwis :

kn. 1 lumaku urut-urutan (wong akèh); 2 tansah gunêman (criwis).

gumrubyug :

kn. têka bêbarêngan wong akèh; kc. grubyug.

gumrubug :

kn. nywara grubug-grubug tmr. angin, gêni lsp.

gumrubul :

kn. katon (mêtu) bêbarêngan akèh; kc. brubul.

gumrudug :

kn. têka (mlaku) bêbarêngan wong akèh; kc. grudug.

gumrujug :

kn. mancur bantêr, nywara grujug-grujug.

gumrumung :

kn. nywara bêbarêngan; kc. grumung.

gumrunggung :

kn. nywara anggrung; kc.grunggung.

gumrobyag :

kn. nywara mak grobyag; kc. grobyag.

gumrojog :

kn. mancur sarta nywara grojog-grojog; kc. grojog.

gumropak :

kn. nywara kropak (kayu putung lsp).

gun :

kn. surining tênunan sing dianggo misah salêran lawe; 2 êngg. ks. dhêmênan.

guna :

(S) 1 kw. watak, kaluwihan, kapintêran; 2 kn. panggawe, krenah, paeka; 3 n. gina k. paedah; [x]-bisa ([x]-gawe, [x]-piranti, [x]-sarana, [x]-sêkti) kn. daya kang ngungkuli kodrat ginawe krenah (maeka) ing liyan; gumuna br. kumintêr; nggunani. maeka (mênggawe) ing liyan sarana guna-gawe lsp; ng-[x]-gawe kn. maeka, mênggawe; kc. kagunan, piguna, adi-guna, mandra-guna.

gunah :

êngg. kn. wis mangêrti têmênan; kc. gonah.

guna-kaya :

kn. pamêtune wong lanang kang kawènèhake marang bojo.

gunaman, gunawan :

(S) kw. sugih kapintêran, pintêr bangêt.

(gundam) :

ng-[x]-[x] kn. mbêngok marga kagèt ut. gila.

gundêm :

êngg. kn. canthèl.

gunjara :

êngg. kn. kunjara.

gundha :

kn. ar. têtuwuhan sing thukul ing sawah; gumundha lêmara. umur-umuraning pari ngarêpake gumadhung.

gundhal :

êngg. kn. gamêl; kc. gondhal, bêgondhal.

gundhala :

I (S) (ut. [x] titir) kw. (têtêg, kêndhang lsp) digawe têngara. II kw. anting-anting, ali-ali; kc. kundhala.

gundhik :

kn. 1 sêlire bangsa ngamanca (wong pribumi sing diêpèk bangsa ngamanca); 2 êngg. sêlir; 3 ratuning laron (laron wadon); di-[x]. disêlir.

gundhil :

kn. 1 tanpa wulu tmr. pari; 2 tulisan Arab (basa Jawa) kang tanpa têtêngêr sandhangan. ng-[x]. 1 wis êntèk wulune; 2 mlarat bangêt.

--- 156 ---

gundhul ~ gurah.

gundhul :

kn. 1 ora ngingu rambut (dicukur) tmr. êndhas; 2 buthak (tanpa têtuwuhan) tmr. gunung; [x] pronthos. gundhul dicukur kabèh; sawah [x] êngg. sawah lungguh sing ora ana desane; suruh [x]. suruh tuwa sing wis ilang sêmprite; êndhas [x] dikêpêti pr. wis kêpenak dikêpenakake manèh; ng-[x]. 1 (ut. [x]-an) ora nganggo ikêt ut. topi; 2 (ut. ng-[x]-i) nyukur.

gunêm :

n. ginêm k. catur, rêmbug; ng-[x]. ngrêmbug sawijining prakara, nyatur; [x]-an. caturan, clathu; pa-[x]-an. paomongan.

guni :

I êngg. k. guna. II êngg. kn. goni.

gunita :

(S) kw. 1 kagunan, kapintêran; 2 rêmbug; kc. guna.

gunung :

I n. rêdi k. pêpunthuk sing gêdhe lan dhuwur; sri [x] kn. wêwujudan yèn saka kadohan bêcik, saka cêdhakan ala; kêrubuhan [x] pr. nêmu kasusahan gêdhe; diêlêtana sêgara [x] sap pitu pr. yèn wis tinakdir jodho adoha ênggone ut. dipalangana dikaya ngapa iya bakal kêtêmu. katepan ngrangsang [x] pr. njangka prakara sing nglêngkara; kêjugrugan [x] mênyan (kêmbang) pr. nêmu kabêgjan gêdhe; ngontragake [x] pr. asor (ringkih)bisa ngalahake sing luhur (kuwasa); ng-[x]-i. patrap-pratingkahe kaya wong gunung; [x]-an. 1 (n. rêdèn k) têtironing gunung; 2 (kn. parêdèn k) têtironing gunung kang digawe janganan lsp, kanggo ajad dalêm yên pinuju grêbêg; 3 kn. kayon (wayang kang awangun kaya gambar gunung ana gambarane gapura lan kêkayon); 4 kn. (bathuk [x]-an) awangun kaya gunungan wayang yaiku ing dhuwur sêmu lancip; pa-[x]-an. tanah ing gunung-gunung. II kn. panggêdhening distrik ut. kapulisèn (Surakarta); gêgunungan, [x]-an br. panggêdhe, lêlurah.

gunung-gêni :

n. rêdi latu k. gunung kang ngêtokake gêni.

gunung-guntur :

kn. ar. bakal (lurik).

gunung-kêndhêng :

n. rêdi-kêndhêng k. gunung sing dawa lêlarikan.

gunung-sêpikul :

kn. wanguning ali-ali (matane ing têngah kaya suwêng cêplik diapit-apit ing intên loro sing padha gêdhene).

guntang :

êngg. kn. 1 bngs. bumbung wadhah banyu; 2 gêntang, nutu.

guntên :

I êngg. k. guna. II êngg. k. kuli. III dipun-[x] êngg. k. digolèki.

gunting :

kn. ar. piranti awujud kaya lading loro kaya kacip; jagang [x]. pring loro diwangun kaya gunting dianggo sanggan; suduk [x] tatu loro pr. nandhang kasusahan mangro mratêlu; di-[x]. diiris nganggo gunting.

guntur :

kw. 1 jugrug; 2 soking banyu; di-[x]-i. 1 dijugrugi, dilongsori; 2 diêlêbi, diêsoki; gêgunturan. swara rame dening gumrujuging banyu udan lsp.

(guncang) :

ng-[x] êngg. mbuncang, ngontalake.

(gunyêr) :

ng-[x] êngg. kn. ngginyêr.

gung :

I kw. gêdhe; di-[x]-ake. diêndêl-êndêlake, diumukake, kc. agung, mêgung. II kw. tansah; kc. anggung. III êngg. n. durung.

gungan :

kn. ngadi-adi tmr. bocah; kc. ugung.

gunggung :

I kn. olèh-olèhane ngumpulake wilangan (cacah), jumlah; ng-[x]. ngumpulake wilangan dadi siji; [x]-an. 1 olèh-olèhane nggunggung; 2 petungan bab nggunggung. II ng-[x] kn. ngalêm sing kêladuk ngompak, ngonggrong.

gunggung-kumpul :

n. gunggung-kêmpal k. gunggunge kabèh.

gunggrung, gungkrung, gungrung :

êngg. kn. gunung.

(gungsir) :

ng-[x] êngg. ndhungsir.

gupa :

I ng-[x] êngg. kn. ngupa-kara. II kw. kc. gopa.

gupak :

kn. 1 rêgêd marga kêna (nggêpok, kêcipratan) apa-apa; 2 (ut. gêgupak) kungkum ana ing blêthokan tmr. kêbo; [x]-an. luwangan kêbak blêthok dianggo kungkum kêbo.

gupala :

rêca [x] kn. rêca panjaga lawang (gapura); kc. gopala.

gupe :

kw. sêdhih, prihatin.

gupêrmèn :

(W) kn. pamarentah ing Hindiya; [x]-an. wêwêngkon ut. apa-apa sing kabawah ing gupêrmèn.

gupêrnur :

(W) kn. 1 (ut. Gupêrnur Jendral) panggêdhening paprentahan ing Hindiya; 2 panggêdhening propinsi.

gupi :

kw. 1 kocap, crita; 2 dolanan nabuh gamêlan.

gupis :

êngg. kn. gripis tmr. untu.

gupit :

I kw. sênthong paturon; ng-[x]. njêpit (sêsak bangêt, ciyut bangêt); di-[x] êngg. disinggêt-singgêt.

gupita :

I (S) kw. 1 anggitan, karangan kêmbang; 2 têtêmbungan; 3 karangan, rumpakan; di-[x]. dianggit, dikarang. II (S) kw. 1 pingidan; 2 putri.

gupya :

kw. sêdhih; kc. gupe.

gupyuk, gupruk :

kn. rame bangêt (omong ut. tumandang).

gupu :

kw. pangeyuban tmr. kewan ut. wong; kc. gupon.

gupuh :

kn. gita sarta kêsusu arêp mêthukake lsp.

gupur :

kw. wêdi, kagèt.

gupoh :

êngg. kn. gupuh.

gupon :

kn. omah (kandhang) dara.

gupruk :

kn. gupyuk.

gupta :

(S) kw. wadi, samar; ginupta. winadi, ginaib.

gur :

I (ut. nggur) êngg. pc. mung; kc. kur. II kn. pêpindhan swaraning gong.

guragada, guragodha :

kw. diksura, kuma-wani.

gurah :

I 1 kn. kêmu ngrêsiki gorokan; 2 ki.kêmu. II di-[x] kn. digusah; kc. gurak. III êngg. kn. prapèn kanggo ngobong barang kuningan; ng-[x]-i. ngluroni (ngobong) barang kuningan.

--- 157 ---

(gurak) ~ (guthil).

(gurak) :

I di-[x] êngg. kn. digusah, ditundhung. II ng-[x] êngg. kn. cêthèk tmr. lukon lsp.

gurawa :

kw. kc. gorawa.

(gurawal) :

[x]-an kn. gugup gita mêthukake.

gurda :

(S) kw. (êngg). wit wringin.

gurdi :

êngg. kn. uncêg, bur.

gurêm :

kn. tumaning pitik; [x] thèthèl-thèthèl pr. wong cilik njangka dadi luhur.

guri :

êngg. pc. buri.

gurih :

kn. rasa kaya dene rasaning krambil; sêga [x]. sêga wuduk.

gurinda :

kn. grenda.

(guris) :

ng-[x] êngg. kn. ngêruki (ngorèti) intip lsp.

gurisan :

êngg. kn. badhutan, lêlucon.

gurit :

kw. 1 tulisan tatahan; 2 kidung, têmbang; ng-[x]. 1 kw. ngarang têmbang, ngidung, ngrêrêpi; 2 kn. (ut. ng-[x]-ake) ngurak-urakake bocah cilik; [x]-an, gêguritan kn. têmbang (uran-uran) mung awujud purwa kanthi, up. Rujak nanas kêmplung-kêmplung anèng gêlas, tuwas tiwas nglabuhi wong ora waras.

gurita, grita :

kn. ambên bayi nganggo tali.

guritan :

êngg. kn. kêbon.

gurma :

kn. ak. gêrma.

gurna :

(S) kw. umyung, rame bangêt.

gurnadur :

(W) kn. gupêrnur.

gurnang :

êngg. kn. sudi, gêlêm; ora [x]. ora sudi.

gurnat :

(W) kn. bngs. bom.

gurnita :

(S) kw. omyung, nywara rame.

gurniti :

br. gurnita.

guru :

I kn. 1 wong sing mulangake kawruh agama ut. kabatinan; 2 wong sing mulang muruk ing pamulangan; 3 ([x] tawon) ratuning tawon (tawon wadon); ma-[x], nggêguru; golèk kawruh (lumrahe kawruh kasampurnan); ngguroni. 1 tandang-tanduke kaya guru; 2 dadi guru, mulang; digurokake. disinaokake marang guru; paguron. 1 panggonaning guru; 2 prakara-prakara sing winêjangake ing guru. II kn. 1 paugêran, wêwaton, ukuran; up. gamêlanmu dak silihe arêp dakanggo [x] nglaras gamêlanku; 2 kanthi ngèlingi paugêran; ng-[x]. anut, miturut (wêwaton). III [x]-[x] kn. enggal-enggalan, kêsusu.

guru-alêman :

kn. tansah golèk alêm.

guru-bakal, guru-dadi :

kn. barang-barang sing isih wujud bakal karo sing wis dadi dandanan (dianggo bulu-bêkti ut. tukoning pangantèn).

guru-bantu :

kn. guru ing pamulangan angka loro sing dadi pambantu.

guru-dina :

kn. ala bêciking dina.

guruh :

kw. gludhug; gumuruh kn. gumludhug, nywara rame.

guru-lagu :

kn. 1 ak. ukuran abot (dawa) ènthèng (cêndhak) ing swara tmr. dhapukaning têmbang kawi; 2 dhong-dhinging swara ing wêkasaning pada ing têmbang maca-pat, up. têmbang kinanthi pada kapisan ... u, kapindo ... i, katêlu ... a, kapat ... i, kalima ... a, kanêm ... i.

guru-laki :

kn. laki (wong lanang minangka guruning somah).

guru-nadi :

kw. 1 guru; 2 guru-laki.

gurundaya :

kn. ar. manuk bngs. manuk lawèt, sriti.

gurung :

I kn. 1 gorokan, dalan pangan ing gulu; 2 dalan ambêkan saka kêbuk têkan ing cangkêm; sadawa-dawaning lurung isih dawa [x] pr. pawarta iku mêsthi bakal sumêbar. II êngg. pc. durung.

guru-sastra :

kw. purwakanthi sing nunggal sastra (aksara), up. katula-tula katali.

guru-swara :

jkw. purwakanthi sing nunggal swara, up. opor-opor bèbèk, mêntas saka awake dhèwèk.

guru-wilangan :

kn. cacahing wanda ing padaning têmbung maca-pat, up. ing têmbang durma. pada kapisan 12, kapindho 7, katêlu 6, kapat 7, kalima 8, kanêm 5, kapitu 7.

(gurtak) :

di-[x] êngg. kn. digêrtak.

gus :

kn. wc. bagus (sêbutane bocah lanang).

(gusah) :

ng-[x] kn. nundhung akon lunga (marang kewan lsp).

(gusak) :

ng-[x] êngg. kn. nggusah.

gusali :

kw. pandhe; kc. bêsalèn.

gusar :

I (ut. [x]-an) êngg. kn. pasah tmr. untu). II êngg. pc. nêpsu bangêt, muring.

(gusêk) :

di-[x] êngg. kn. dibusêk.

gusi :

kn. daging dununging untu.

gusis :

kn. êntèk nganti rêsik babar-pisan.

guskara :

kw. sumur, blumbang.

gusti :

kn. 1 bêndara; 2 sêsêbutane para luhur tuwin Allah; ng-[x] br. mbêndara, ngabdi.

gusthi :

kw. rêmbug, di-[x]. dirêmbug.

(gut) :

[x]-[x]-an kn. grêgêtên bangêt.

gutuk :

I kn. balang, sawat; di-[x]. dibalang; ng-[x] apilamur pr. mialani ing liyan banjur api-api ora mangêrti; ng-[x] lor kêna kidul pr. nyêmoni. II êngg. kn. 2 sabên 1 rêgane iya 1 (sen, bribil lsp); 2 sambut, kurub; ng-[x]. wis olèh dituku sabên 1 rêga 1 (sèn, bribil lsp). III ki. ompong.

gutuk-api :

kn. ak. gurnat.

(gucêl) :

di-[x] êngg. pc. dicêkêl.

guci :

kn. bngs. gêndul sing digawe lêmpung; kc. goci.

(guco) :

ng-[x], ngguconi êngg. pc. nggocèki.

(guthah, guthèh) :

ng-[x] êngg. kn. gulungan ing blêthokan, gêgupak.

guthaka :

kw. ak. sumur, guwa.

guthang :

êngg. kn. gothang.

(guthêk) :

di-[x]-[x] kn. disinggêt-singgêt (dadi sênthongan lsp); [x]-an sênthongan, kamaran.

guthêng :

, irêng [x] êngg. irêng bangêt.

(guthêt) :

êngg. kc. guthêk.

guthi :

cili(k) [x] êngg. pc. 1 cilik bangêt; 2 asor bangêt.

(guthik) :

[x]-an êngg. kn. bijigan tmr. kêbo.

(guthil) :

ng-[x] êngg. kn. uthil, cêthil bangêt.

--- 158 ---

guthul ~ gograg.

guthul :

I êngg. kn. cèlèng. II êngg. kn. anjog ing; jêbul. III êngg. ks. gathèl.

guthon :

êngg. kn. gêglênikan mung wong loro.

guwa :

I kn. 1 growongan ing gunung-gunung; 2 êngg. babahan; di-[x] êngg. dibabah.II êngg. pc. mungguha (tumrap).

guwab :

êngg. kn. goroh, tanpa têgês; kc. gobab.

guwa-garba :

kw. wêtêng (ing biyung).

guwaya :

kn. 1 cahyaning praèn; 2 mawa cahya (warna) sing nandhakake waras.

(guwak, guwang, guwat) :

di-[x] êngg. dibuwang.

guwan :

kn. 1 têtironing guwa; 2 êngg. babahan; kc. guwa.

(guwèh) :

[x]-ên êngg. kn. lara tatu ing cangkêm.

guwèk :

I kn. ar. manuk saba bêngi. II di-[x] êngg. dicuwèk, dikuwèk.

(guwèl) :

di-[x]-[x] kn. didêmak lan diolag-aligake.

guwing :

kn. 1 suwing; 2 cuwil sathithik; kc. gowèng.

guwul :

êngg. kn. ar. piranti kanggo misaya iwak.

guwowokan :

êngg. kn. gunêman nyênthe-nyênthe.

go :

I (S) kw. ak. sapi; cs. 9. II êngg. pc. kanggo; kc. anggo.

gobab :

êngg. kn. goroh.

gobag :

I kn. ar. dolanan bocah; ng-[x] êngg. ngalang, nyidhat dalan sing luwih adoh; di-[x] êngg. diubêng-ubêngake, ut. diingêr-ingêrake têmbunge. II di-[x] êngg. kn. ditawu kaêsokake ing sawah.

gobag-gabig :

kn. tansah ngobahake êndhas tmr. kewan; kc. gabig.

gobang :

I kn. bngs. bêndho gêdhe kanggo ngrajang têmbako. II kn. 1 ak. ar. dhuwit ing jaman biyèn ajine ana 2 dhuwit (± 1 2/3 sèn); 2 êngg. benggol (2½ sèn); têlung [x]. 5 sèn.

gobèd :

kn. 1 lading sing landhêpe digawe kaya wiron; 2 êngg. bngs. gobang.

gobèr :

kn. 1 tipis lan njêbèbèh tmr. dhuwit sing wis lawas lsp; 2 bngs. lading dawa alandhêp.

gobig :

kn. 1 nggabig; 2 ora gêlêm ngaku.

gobis :

êngg. kn. kobis.

(gobyag) :

ng-[x] kn. 1 ngocak-ocak gêndul lsp; 2 ngagètake, nggugah kanthi ngêgèt.

gobyog :

kn. swara sing nggêjêg (titir lsp).

(gobyos) :

ng-[x] êngg. gêmrobyos kringête.

(goblah) :

[x]-[x] êngg. kn. gomblah-gomblah.

goblêg :

kn. 1 êngg. kêrowanên, kêjênggarên; 2 ngêlu bangêt (nganti kaya budhêg).

goblog :

kn. bodho bangêt, gêblêg.

gobog :

kn. 1 dhuwit Cina ing jaman biyèn ing têngah ana bolongane pêsagi; 2 êngg. dhuwit kêlip (5 sèn); 3 ks. kuping.

gobrah :

kn. gubrah, gudras, kêkuthah.

godag :

ora [x] êngg. ks. ora bisa.

godog :

I êngg. kn. 1 colok sing digawe rentengan jarak; 2 bngs. gandhèn garane dawa. II ng-[x] kn. narik nggondhèli, nggèrèd nggandhuli.

godrah, godrès :

êngg. kn. gupak (mêtu) gêtih.

(gojag) :

ng-[x], ng-[x]-i kn. ngrêsiki gêndul lsp. sarana disèni banyu banjur diocak-ocak.

gojag-gajêg :

kn. ora têtêp pamikire (kaya iya kaya ora); kc. gajêg.

gojag-gajig :

kn. oyag-ayig.

gojèg :

ut. [x]-an gêguyon.

gojèh :

êngg. kn. gujih.

(gojog) :

ng-[x] kn. 1 nggojag, nggojagi; 2 ks. cumbana.

godha :

kn. apa-apa sing njalari dosa (badhar tapane lsp); ng-[x]. ngrêridhu, nandukake pamiluta lsp. supaya badhar tapane (nglakoni dosa).

godhag :

I kn. longkangan sêla-sêlaning barang loro; 2 antara ing sêla-sêlaning kothakan (singgêtan); di-[x]-i. diperang-perang dadi godhagan. II di-[x] êngg. kn. dioyak, diblêdig; kc. gudag.

godhag-gadhig :

kn. tansah nyenggol (obah nyenggol).

godhang :

êngg. pc. gudhang.

godhèg :

kn. 1 rambut ing pilingan (pipi); 2 kuningan rêrênggan pilingan jaran.

godhêg :

[x]-[x] kn. gêdhêg-gêdhêg, gèdhèg-gèdhèg.

godhêm, godhên :

êngg. kn. benggol (2½ sèn).

godhi :

kn. gombal lsp. dianggo nalèni; di-[x]. ditalèni nganggo kacu lsp.

(godhog) :

ng-[x] kn. matêngake (ngêmpukake) sarana kacêmplungake ing banyu banjur digênèni; ng-[x] wedang. nggênèni banyu.

godhoh :

kn. godhonganing kuping.

godhong :

n. ron k. 1 peranganing wit-witan awujud lêmbaran ijo mawa gagang; 2 inêb-inêbing jêndhela ut. lawang; 3 peranganing wêlah sing njêbèbèh; dadia [x] suthik nyuwèk pr. wis êmoh sapa aruh; lawas-lawas kawongan [x] pr. wong ngabdi lawas-lawas mêsthi ora kanggo; ngandhut [x] randhu pc. gunêman mencla-mencle.

gogèt :

êngg. kn. tarung cokot-cokotan.

gogik :

kn. manuk bngs. rangkok; 2 êngg. gaplèk pringkilan.

(goglog) :

ng-[x] êngg. kc. mangan.

(gogo) :

ut. ng-[x] (gogoh êngg) kn. golèk iwak sarana ngrogoh ing rong-rong lsp; [x]-[x] pc. grayah-grayah.

gogoh :

êngg. gogo; ng-[x]-i kn. ngrogoh apa-apa ing.

gogok :

kn. kêndhi kang tanpa cucuk; ng-[x]. ngombe nglangga (têrus saka ing kêndhi lsp).

gogol :

êngg. kn. 1 kayu sing dianggo ngêgol (nyongkèl); 2 wong ing desa kang mbayar pajêg kêpala dadi wênang ndarbèni sawah (kuli kêncêng); di-[x]. 1 digarap tmr. sawah ut. têgal; 2 diojok-ojoki.

gogor :

kn. macan cilik.

gogos :

kn. gigis ut. ngêsong marga kasêntor ing ilining banyu; di-[x]. didhusili ing cèlèng (dipangan).

gogot :

êngg. pc. tarung rame; kc. gogèt.

gograg :

kn. 1 oyag bangêt nganti rusak;

--- 159 ---

gogrog ~ gondhong.

2 sêdhih bangêt marga nêmahi kasusahan kang ngêgèt.

gogrog :

kn. 1 tiba durung mangsane tmr. wowohan; 2 kluron tmr. wong mêtêng; ng-[x]-ake. agawe supaya kluron.

goh :

(S) kw. ak. sapi; cs. 9.[11]

gohpura :

(S) kw. gapura.

goyang :

I kn. oyag, gonjing; ng-[x]. ngêyun, ngobahake. II êngg. kn. ngaso, mulih.

gok :

I (nggok) êngg. pc. kaprênah ing ... II dinggoki êngg. pc. didokoki.

gol :

I kn. antru, kayu dianggo nyongkèl; di-[x], di-[x]-i. 1 disongkèl nganggo antru; 2 digarap tmr. sawah; kc. gogol. II ngê-[x]-[x]-i kn. njalari kandhêg, magoli; kc. kagol.

(golag-galig) :

di-[x]-ake kn. digulang-gulungake wolak-walik.

golak-galik, golak-galok :

kn. nywara sêru cêtha tmr. wong ura-ura; kc. galik.

golang-galing :

kn. ar. bathikan.

golang-goling :

kn. tansah nggoling; kc. goling.

golang-golong :

kn. tansah rukun pamitrane; kc. golong.

gole, goli :

êngg. pc. olèhe.

golèk :

I kn. pêpêthaning wong sing digawe kayu lsp. II n. pados k. ngupaya supaya bisa olèh; di-[x]-i. dilari nganti bisa kêtêmu.

golèng :

I kn. nyanthuk uwange gêdhe tmr. janggut. II ng-[x] êngg. kn. nggoling. III [x]-[x] pc. katon ayu.

(goling) :

ng-[x] kn. ngglimpang, gumulung tmr. prau lsp.

golok :

êngg. kn. bngs. cundrik.

golong :

kn. 1 wis nunggal (kumpul) dadi siji; 2 glundhungan gêdhe, up. sêga [x]; gumolong. ngumpul dadi siji; ng-[x]. ngumpul dadi siji; ng-[x]-i. 1 ngêpêli sêga; 2 ngumpuli; [x]-an. 1 grombolan, perangan; 2 pêpanthan.

gom :

I kn. ar. lêlaraning bocah ilate padha abang; [x]-ên. nandhang lara gom. II kn. bngs. blêndok digawe lim.

goman :

êngg. kn. pawèwèh.

gombak :

kn. rambut turahan ing buri (kaya kuncung); ora [x] ora kuncung ambêke kaya tumênggung pr. umuk bangêt.

gombal :

kn. sandhangan sing wis lawas; ng-[x]. 1 nganggo sandhangan sing wis gombal; 2 pc. mlarat bangêt.

gombèl :

kn. 1 glambir ing gulu tmr. jago ut. clarat; 2 êngg. anting-anting.

gombèng :

kn. nisih, ora timbang, bot-sih; ng-[x]. 1 mrèjèngi kayu (kayu bulugan didadèkake pêsagi); 2 ngurugi guludan; 3 mbêndhèng, mbênggang; [x]-an. wilahan kayu sing mêntas digombèng.

gombing :

kn. gombèng.

(gombyak) :

gêgombyakan pc. gêgêmbyakan; kc. gêmbyak.

gombyok :

kn. 1 bolah sutra lsp. sing digawe rompyo-rompyo kanggo rêrênggan; 2 oncèn kêmbang ing kêris; di-[x]-i. dirêngga nganggo gombyok.

gombyong :

êngg. kn. gombyok.

gomblah-gamblèh :

kn. saèm. gèmblèh-gèmblèh.

(gombol) :

gêgombol êngg. kn. grumbul; ng-[x]. nggrombol, ngumpul; [x]-an. grombolan, kêkumpulan.

gombong :

I kn. 1 (watu [x]) watu sing kropos; 2 (gêdhe [x]) gêdhe nanging ora rosa. II di-[x] kn. dikêmbong ing banyu; kc. gêmbong, kêmbong.

(gombrang) :

di-[x] êngg. dibabad, dipagas.

gombrèk, gombrik :

êngg. kn. mlarat bangêt.

gompèl :

êngg. kn. gopèl.

gon, nggon :

pc. ênggon.

gonah :

êngg. kn. mangêrti (wêruh) kalayan gênah.

gonas-ganès :

kn. sarwa mrak-ati satandang-tanduke tmr. wong wadon; kc. gonès.

gondar-gandir :

kn. tansah obah.

gondêm :

êngg. kn. canthèl.

gondrong :

kn. ar. gêndhing.

(gonjak) :

di-[x] êngg. kn. 1 disêmbranani; 2 didhêmêni; gêgonjakan. dhêmênan.

gonjang-ganjing :

kn. tansah gonjing, nggolang-nggoling.

ganjat-ganjit :

kn. oyag-oyag ora kukuh.

gonjèh :

êngg. kn. genjah.

(gonjèng) :

ng-[x] kn. 1 nggèrèd, narik, tansah nggondhèli; 2 ngujêg, nêmbung njaluk ora lèrèn-lèrèn.

gonjing :

kn. 1 oyag-oyag kaya nggoling; 2 br. ora têntrêm, kadunungan rasa kapengin.

gonjit :

kn. oyag-ayig ora kukuh.

gonjol :

kn. kapal ing pundhak ut. ing gulu.

gonjong :

kn. brunjung, bronjong.

gondhal :

kn. gamêl (wong sing nuntun jaran sing ditunggangi); kc. bêgondhal.

gondhal-gandhul :

kn. katon obah gumandhul;kc. gandhul.

gondhang :

I kn. têlak, gorokan. II kn. ar. têtuwuhan; keyong [x]. keyong gêdhe; pitik [x]. babon ulêse kuning rada klawu. III ng-[x] êngg. kn. kothong, tanpa isi (momotan); kc. glondhang. IV ng-[x] êngg. mbijig, nyundhang.

gondhang-gandhung :

êngg. kn. pit.

gondhang-kasih :

kn. 1 barang loro sing ora jodho (beda rupane); 2 anak loro sing siji kuning sijine irêng.

gondhèl :

kn. êngg. bngs. anting-anting; gêlung [x]. gêlung têkuk sing saparo kaklawèrake; lading [x]. bngs. lading panyukuran cêndhak; na [x]. na gandhul ...; ng-[x]-i. 1 nyêkêli sarta nggandhuli; 2 ngelikake aja mbacut; [x]-an. cêkêlan sarta nggendholi.

gondhil :

kn. gundhil.

(gondho) :

di-[x] êngg. kn. dibandhêm.

gondhok :

I kn. 1 lêlara ing gulu mblêndhuk êmpuk; 2 cêndhak sarta gedhe tmr. barang, up. gêndul [x]; [x]-ên. duwe lara gondhok. II [x]-[x]! êngg. sabawaning gumun.

(gondhol) :

ng-[x] kn. 1 nggawa sarana kacokot; 2 pc. ngiwat wong wadon.

gondhong :

I kn. lêlara abuh ing gulu; [x]ên. lara gondhong.

--- 160 ---

gonès ~ gotong-royom.

II kn. peranganing panênunan awujud kayu gilig.

gonès :

kn. mrak ati sarta kênès (patrape wong wadon).

goni :

kn. luluping wit kang digawe karung, uga karunge iku.

gonor :

êngg. kn. kuwur, bingung atine.

gontèng :

I kn. rayap sing êndhase gedhe; cèlèng [x]. bngs. cèlèng cilik. II êngg. kn. timun.

(gontor) :

ng-[x] kn. ngglontor.

(goncèk) :

êngg. kc. goncèng.

(goncèng) :

ng-[x] kn. boncèng, nunut nunggang ing buri.

gonyak-ganyuk :

kn. tandang-tanduk sing ora urus; kc. ganyuk.

gonyèh :

kn. 1 gampang mlècèt tmr. kulit; 2 ora mêmpur tmr. tela lsp.

gong :

kn. ar. princèning gamêlan rupane kaya bèri mawa pêncu; [x] lumaku tinabuh pr. wong sing njaluk (kumudu-kudu) ditakoni; [x] muni sasêle pr. mriksa wong pêpadon lagi ngrungokake paturane wong sing siji; ngê-[x]. nabuh gong; ngê-[x]-i 1 nabuh gong ngêtrêpi padaning gêndhing; 2 ngiyani, mupakati gunêming liyan; sa-[x]-an. sagêndhing.

gong-bonjor :

kn. bumbung mawa sêbulan kanggo ngêgongi gamêlan angklung.

gonggang :

kn. rênggang, ora rapêt, bênggang.

gonggo :

kn. bngs. kêmangga gêdhe.

gonggong :

I ng-[x] êngg. kn. 1 njugug; 2 ora têntrêm atine, tansah ora marêm. II kn. ar. mainan nganggo kêrtu cilik mung wong têlu.[12]

gonggos :

êngg. kn. gogos.

(gonggrong) :

di-[x]-ake êngg. dianggrongake, ditumpuk.

gongsèng :

êngg. kn. gêlang sikil nganggo klinthing.

gongsor :

êngg. kn. longsor; ng-[x]-i. nglongsori.

gopa :

(S) kw. panjaga, pangon.

gopala :

(S) kw. panjaga, pangon.

gope :

wedang [x] pc. wedang komboran.

gopèl :

kn. cuwil sathithik tmr. grabah ut. bala-pêcah.

gopès :

pc.ks. gripis.

gopura :

(S) kw. gapura.

gopok :

kn. 1 akèh campurane tmr. mas lsp; 2 kasar tmr. sêrating kayu; 3 êngg. ringkih tmr. pawakan; 4 ks. bodho; kc. gapuk.

goprak :

I kn. pring kapasang ing wit krambil lsp. didokoki dudutan saka ing ngisor (kanggo nggusah bajing, manuk lsp). II (ut. goprèk, goprèkan, goprok êngg) kn. jinis sing ala dhewe.

gopracara :

(S) kw. ak. pangonan.

(gor) :

di-[x]-ake, [x]-[x]-an êngg. ora diopèni tmr. tanduran.

gora :

(S)kw. 1 gêdhe, nggêgirisi, mêmêdèni; 2 kuning, êmas.

gora-godha :

kw. diksura, kumawani, ambêk sawênang-wênang.

goraya :

kw. gora.

gorawa :

(S) kw. urmat, kalawan urmat, ngajèni.

gordhèn :

(W) kn. gubah, klambu tutup cêndhela lsp.

gordhèl :

(W) kn. sabuk wlulang.

gordhên :

êngg. kn. ringgit (f 2,50).

gorèh :

kn. 1 ora jêjêg, tansah goyang tmr. prau lsp; 2 têntrêm (jênjêm) atine.

(gorèk) :

di-[x]-i êngg. kn. dijupuki (diosak-asik) barang-barang kang wis ora bêcik; [x]-an. apa-apa sing wis turahan (wis ora becik ut. ora aji).

gorèng :

kn. sing dikongsèng ut. diratêngi ing lênga, up. sêga [x], kacang [x]; di-[x]. diratêngi sarana dikongsèng ut. digodhog ing lênga; [x]-an. apa-apa sing digorèng (gorèng-sangan) di-[x] kn. digorèng tanpa lênga.

gori :

kn. nangka ênom.

goring :

tahu [x] êngg. kn. tahu gorèng.

goroh :

n. dora k. 1 kandha sing ora nyata; 2 ora katon cêtha ayang-ayangane tmr. pangilon; ng-[x]-i. 1 goroh marang; 2 ngapusi; pang-[x]-an, gêgorohan kn. prakara apa-apa sing goroh.

gorok :

kn. (graji [x]) graji sing tanpa dhalangan; di-[x]. 1 disêmbêlih 2 digraji nganggo gorok; [x]-an. pucuking gurung saburining têlak; pang-[x]. pajêg nyêmbêlèh kewan.

(gorong) :

[x]-[x] êngg. kn. urung-urung; [x]-an êngg. gurung.

(gos) :

[x]-[x]-an pc. gas-gasan.

gosana :

(S) kw. ak. undhang, pawarta.

gosang :

êngg. kn. gosong.

(gosèk) :

ng-[x] êngg. kn. babad alas, nêgori kayu ing alas.

gosita :

(S) kw. ak. pawarta, rêmbug, gunêm; ng-[x]. ngrêmbug, nggunêm.

(gosok) :

ng-[x] kn. 1 ngêlus ut. nggilapake sarana diusêk mawali-wali; 2 nyara-wèdi intên; 3 nggiring buron alas kang arêp diburu; 4 êngg. pc. nggêgasah supaya muring; ng-[x]-i. 1 nggosok mawali-wali; 2 êngg. pc. nuturi ala, nggêgasah; [x]-an. 1 kang wis digosok; 2 tular-tularan kawruh lsp.

gosong :

I kn. irêng marga kêbrongot ing gêni. II ng-[x]-i kw. nggotong, ngusung. III kn. punthukan wêdhi ing sêgara.

gosthi :

(S) kw. pangrêmbung; ng-[x]. ngrêmbug, nggunêm.

got :

(W) kn. kalenan.

gotèk :

êngg. kn. ujar, kandha; [x]-e êngg. ujare, kandhane; ng-[x] êngg. ngrêmbug, ngandhakake, ngomongake (nglamar); [x]-an êngg. omong-omongan.

(gotong) :

ng-[x] kn. 1 nggawa apa-apa kajunjung ing wong akèh; 2 mèlu mitulungi.

gotong-mayit :

kn. ak. 1 lêlungan ngambah dalan gawat mung wong têlu; 2 kaanan (pasang-rakiting omah, petungan dina lsp) sing njalari pati (sangsara).

gotong-royom :

kn. tumandang ing gawe bêbarêngan.

--- 161 ---

gotra ~- (grayung).

gotra :

(S) kw. sanak sêdulur, brayat.

gotrah :

kn. sanak sêdulur, brayat, krandhah.

gotram :

êngg. pc. omong-omongan arane.

gotri :

kn. mimis cilik.

gotrok :

êngg. kn. lèri, lori.

(gocèk) :

ng-[x]-i n. nyêpêngi k. 1 nyêkêli; 2 êngg. nggondhèli, nggujêngi; [x]-an. 1 cêkêlan, gondhelan; 2 garan sing digocèki.

(gocèl) :

êngg. gocèk.

goci :

kn. guci; tali [x]. talining layangan.

(goco) :

ng-[x] kn. nyuduk (nyongkol) wêtêng.

gothak-gathuk :

kn. bola-bali gathuk; digothak-gathukake. dicocog-cocogake, diêtrap-êtrapake; kc. gathuk.

gothang :

kn. 1 ora ganêp (pêperangane); 2 ilang siji sikile; 3 êngg. pc. suwung, durung diênggoni; ora [x], ora tau [x]. ora kêndhat, ora tau lowong, sampurna (wutuh).

gothèk :

I êngg. kn. gèntèr dianggo nggêpyok woh; di-[x]-i. digêpyoki. II [x]-ku êngg. pc. duwèkku.

gothil :

I êngg. kn. gothang. II êngg. pc. apus-apusan; di-[x]-i. diapusi.

gotho :

kn. 1 ar. kewan bngs. kutis cilik; 2 êngg. montit (êndhas-êndhasan lèri).

gothok, gothol :

êngg. kn. gethokan, apus-apusan.

gothot :

kn. kêncêng sarta kiyêng tmr. pawakan, di-[x]-i êngg. diêpêng, ditandangi kanthi karosan.

gowah :

kn. ar.manuk saba bêngi; kc. guwèk.

gowak-gowèk :

ks. kumudu-kudu mutah.

gowal-gawèl :

kn. 1 tansah nyakot; 2 tansah maoni; kc. gawèl.

gowal-gawil :

kn. oklak-aklik arêp copot (coplok).

gowang :

kn. cuwil sathithik ing landhêping lading lsp.

gowèh :

kn. lara tatu ing padoning cangkêm; [x]-ên. nandhang lara guwèh.

(gowèk) :

[x]-[x] ks. kumudu mutah.

gowèng :

kn. cuwil sathithik ing lambene (pinggire); kc. gopèl.

gowok :

I kn. ar. wit sarta wohe, wohe rupane wungu; [x]-an. ar. dolanan bocah. II kn. growongan ing kayu lsp; ng-[x]. nusuh ing gowok.

gowong :

I kn. abdi-dalêm tukang kayu. II pa-[x] êngg. kn. coblong (grahana srêngenge nganti ilang).

gra :

kw. 1 pucuk, puncak; 2 bangêt kc. agra.

grabad :

ut. [x]-an kn. bumbu-bumbu lan uba rampene wong olah-olah; ng-[x] êngg. adol grabadan.

grabag :

êngg. kn. bngs. garu sing amba antarane unton-untone di-[x], di-x]-i. 1 digaru, diadhuk nganggo grabag; 2 dibakali, gawe apa-apa mung diwangun dhisik; 3 digêbug racak.

grabah :

I kn. barang-barang sing digawe lêmah (kuwali lsp). II ng-[x] kn. nggarap apa-apa mung kasar-kasaran dhisik, nggrabagi.

grabyag :

ng-[x], [x]-[x] kn. mung sadhela nanging bantêr tmr. ombak, banjir lsp; [x]-an. 1 ombak (banjir) sing ngêlêbi; 2 nindakake apa-apa ora kalawan titi; sa-[x]-an. ora suwe, satleraman.

grabyas :

kn. sayadan iwak sing ana gajihe; sa-[x]-an. mung sadhela bangêt; kc. gumrabyas.

grad :

(W) kn. gêrêt-gêrêtaning termotetêr; 2 urut-urutaning dharahing ratu.

graja :

(S) kw. (ut. grahaja) sêdulur.

grajag :

[x]-[x] kn. pêpindhan swaraning banyu kang mancur; ng-[x]. mili mancur; ng-[x] gêtih. ngêtokake gêtih akèh tmr. wong wadon; kc. gumrajag.

grajèn :

kn. 1 bubukan kayu sing digraji; 2 (ut. panggrajèn) papan sing dianggo nggraji; kc. graji.

graji :

kn. piranti dianggo nyigar (mrèjèngi, ngêthok lsp) kayu awujud wilahan wêsi mawa unton-unton; ng-[x]. 1 migunakake graji; 2 pc. wis mbathi isih njaluk ujuran tmr. blantik lsp.

gragal :

I êngg. kn. krakal. II ng-[x](-i) êngg. mluku garingan.

gragap :

mak [x] kn. katêrangan solahe wong kagèt (tangi kagèt); ng-[x]. kagèt (tangane kaya mek-mekan; di-[x]-i êngg. digagapi; [x]-an. tangi turu kagèt.

(gragas) :

I ng-[x] kn. mêmangan barang sing ora patut dipangan; kc. granyah, glathak. II [x]-an êngg. kn. bêbalungane ula ut. kodhok; kc. ragas.

gragèh :

kn. pucuking pang sing ênom tmr. têtuwuhan sing mrambat; [x]-[x]. grayah-grayah arêp nyênyêkêl.

grag-grêg :

kn. mondhag-mandhêg; kc. grêg.

grag-grog :

pc. swarane wowohan tiba, watuk lsp.

grago :

I êngg. kn. urang cilik. II kn. mangga-mara, gojag-gajêg.

grah :

kn. gêrah.

graha :

I (S) kw. bojo; kc. garwa. II (S) kw. lintang. III (S) kw. baya.

graham :

êngg. ki. bam.

grahana :

(S) kn. katon growah (pêtêng) tmr. srêngenge (rêmbulan.

grahita :

(S) kn. (ut. pang-[x]) pangêrti, panyananing batin; ng-[x]. mangêrti, nyana.

(grayah) :

[x]-[x], [x]-an kn. 1 gagap-gagap. mek-mekan arêp nyênyêkêl; 2 mangsuli bantahan lsp. mung golèk-golèk bae; kc. gumrayah.

(grayang) :

ng-[x] kn. 1 ngêmèk-êmèki; 2 nggêpok, nyêkêl; 3 ndakwa, ngira ala marang; ng-[x]-i. 1 ngêmèk-êmèki; 2 ndakwa, ngira ala marang; [x]-an. 1 cêkêl-cêkêlane, dumuk-dumukane; 3 (ut. pang-[x]-an) pandakwa ala.

(grayas) :

[x]-ên êngg. kn. tansah ora jênjêm atine.

grayêng :

pêtêng [x] êngg. pc. pêtêng ndhêdhêt.

(grayung) :

isih [x]-an êngg. pc. isih grayahan (durung têrang pamikire).

--- 162 ---

graksa ~ (grèsèk).

graksa :

kw. ak. gêlap.

gralapa :

kw. (agra-lapa) sayah (ngêlih) bangêt.

gram :

(W) kn. ukuran bobot sing abote padha karo bobote banyu rêsik 1 cm².

grama :

I êngg. k. gêni. II ora (durung) [x]-[x] êngg. durung paja-paja. III (S) kw. desa.

gramang :

kn. (sêmut [x]) sêmut abang; ng-[x] 1 nggrêmêt brangkang-brangkang arikat tmr. kewan gêgrêmêtan lsp; 2 mindhoni coraking bathikan (tulisan mangsèn sing wis lamat-lamat lsp); 3 nêrangake isining crita kalawan cêkakan.

(grambyang) :

ng-[x] kn. nyoba nabuh gamêlan nggolèki kêpenaking larase; [x]-an pc. rancangan.

gramblèh :

pating [x] kn. padha katon gamblèh-gamblèh; kc. gamblèh,

gramèh :

kn. ar. iwak bngs. sêpat; ng-[x] êngg. rada cênthula.

gramèn :

êngg. k. dagangan; gêgramèn êngg. k. dêdagangan; kc. grami.

grami :

êngg. k. dagang.

(grambyang) :

ng-[x] êngg. pc. ora katon cêtha, ngrambyang; kc. ramyang.

gramopun :

(w) kn. somprèt muni dhewe.

grana :

(s) ki. irung.

grandaka :

kw. (gora andaka = banthèng gêdhe) galak, wêngis.

(grandhah) :

ng-[x], [x]-an pc. krandhahan (kêgêdhèn ut. kakehan gawan).

grandhèl :

tela [x] kn. tela gantung (katès) sing gagange dawa-dawa,

grantang :

I kn. ar. rêricikaning gamêlan bngs. gambang; sambate kaya [x], ng-[x] br. sêsambat ngaru-ara tanpa kêndhat. II êngg, kn. bubuk (ulêr) pring.

(grantês) :

ng-[x] kn. sêdhih (lara ati, gêtun) bangêt.

grantil, granting :

, pating [x] kn. katon gumantil akèh tmr. woh-wohan.

grantos :

êngg. k. graji.

grancêng, granthêng :

pating [x] kn. padha katon nggancêng tmr. kawat, bolah lsp.

(granyah) :

I ng-[x] kn. sênêng mêmangan apa-apa. II di-[x]-i êngg. disrêngêni.

(granyam) :

di-[x]-i êngg. digranyahi (disrêngêni).

(granggam) :

ng-[x] êngg. ganggam, tidha-tidha.

granggang :

kn. pring dilancipi kaya tumbak.

(grangsang) :

ng-[x], [x]-an kn. ngangsa-angsa kêpengin mêmangan lsp.

(graut) :

ng-[x] kn. nggaruk (nyuwèk) nganggo kuku.

graok :

, pating [x] kn. padha nywara gaok-gaok tmr. gagak.

(graong) :

ng-[x], [x]-an êngg. 1 mbaung tmr. asu; 2 ks. nêmbang, ura-ura.

graos :

êngg. k. graji.

grapyak :

kn. sênêng aruh-aruh; kc. gapyak.

grasak :

kn. wêdhi sing kasar.

grasi :

(W) kn. pangapura ut. sudaning siksa paukuman.

grat :

I êngg. kn. gêrat. II (W) kn. kc. grad.

grati :

kn. brati.

gratis :

(W) kn. lêlahanan (tanpa mbayar).

(grathil) :

ng-[x] pc. 1 gawe pitunaning liyan; 2 maeka ing liyan.

(grathul) :

[x]-[x], ng-[x] kn. ora lancar tmr. gunêman, maca lsp; kc. grothal-grathul.

grawah :

jurang [x] kn. jurang sing ana kaline (kalène); [x]-[x]. swara ilining banyu ing jêjurang lsp; gumrawah.

(grawal) :

[x]-an kn. gita sarta kêsusu; kc. gurawal.

grawil :

I pating [x] kn. gampang copote, gowal-gawil.II ng-[x] êngg. pc. nggrathil.

grawira :

(S) kw. (agrawira) sena-pati.

grawul :

pating [x] kn. ora alus pating bradhil.

grebyag :

kn. blebekan tipis tmr. têmbaga; 2 kang digawe blebekan têmbaga tipis mung dipatri, up. kêndhil [x].

greja :

(prt) kn. 1 omah dianggo papan pasêmbahyangan tmr. agama Kristên; 2 êngg. bngs. regol ing dalan cilik sing lumêbu ing desa; 3 (manuk [x]) ar. manuk kalêbu bngs. êmprit.

(grejah) :

ng-[x] kn. ngetung wêtuning dhuwit lsp.

(gredhah) :

di-[x] êngg. kn. digledhah.

grèg :

mak [x] kn. pêpindhaning swara saèm. krèk.

gregah :

mak [x] kn. tangi dadakan banjur njênggèlèk; gumregah. tangi njênggèlèk.

grègèl :

mak [x] kn. tiba mrucut saka ing tangan; ng-[x]-i. tiba mrucut saka ing tangan.

greyang, greyong :

pating [x] kn. padha katon gumandhul; kc. geyong.

grèk :

kn. pêpindhaning swara kc. grèg.

grembyang :

kn. katêranganing malik (diwalik kang ngisor dadi ana ing dhuwur).

(grèmèng) :

ng-[x], [x]-an kn. ndlêming;, kêkandhan tanpa têgês.

grenda :

I kn. watu pangasahan bundêr diubêngake; sisaning [x] br. gêgaman landhêp; di-[x]. diasah ing grenda; kc. gurinda. II di-[x] ki. didadah.

(grenjal) :

ng-[x] êngg. kn. nggronjal.

grènjèng :

I [x] mas (slaka lsp)kn. lêmbaran mas lsp. sing tipis. II kn. pêpindhan swaraning tibane banyu; kc. gumrènjèng.

grèndhèl :

kn. kancing ing lawang ut. jêndhela.

grendhol :

pating [x] kn. katon padha gumandhul; kc. gendhol.

grènèng :

kn. 1 saèm. ganthol cilik; 2 bngs. unton-unton ing rêrênggan.

(grèng-gèntèng) :

pc. kc. gèrèng-gèntèng.

grèpès :

kn. gripis bangêt.

grès :

kn. gès (katêranganing pangiris); anyar [x]. anyar bangêt (tigas); [x]-e. anggone nêtaki.

(grèsèk) :

[x]-[x] kn. 1 (ut. ng-[x]) golèkturahan ing sawah ut. têgal sabakdane diênèni; 2 golèk-golèk sakatêmune bae.

--- 163 ---

grètèh ~ grig.

grètèh :

kn. tlatèn ut. ora kêmba-kêmba anggone nênuturi lsp; di-[x]-i. dituturi kalawan tlatèn.

(grècèk) :

ng-[x] kn. sugih gunêm, dhêmên omong.

(grecok) :

ng-[x]-(i) kn. 1 ngajak gunêman arêp ngglêmbuk; 2 nyêngèsi.

grèthèl :

kn. gèthèl, gèyèt; ng-[x]. nggèthèl, nggèyèt.

grewal :

mak [x] kn. gêmpal sanalika; ng-[x]. nggêmpal wadhas lsp.

grewal-grèwèl :

kn. gampang mrucut (nggrègèli); kc. gumrèwèl.

grèwèng :

pating [x] kn. kakehan cangkingan gawan.

grêba :

pc. kc. garba.

grêbêg :

I kn. kc. garêbêg. II [x]-[x] kn. brêbêg bangêt (ing kuping).

(grêdèh) :

[x]-[x] kn. tansah kêdhèp marga lêlaranên.

grêdêg :

mak [x] kn. têka bêbarêngan wong akèh.

(grêjèh) :

êngg. pc. kc. grêjih.

(grêjêg) :

di-[x] kn. dijiyat, dipêksa. dirujag; [x]-an. pêpadon, udur.

(grêjih) :

ng-[x] kn. tansah udan bae.

grêdhu :

kn. kc. gêrdhu.

grêg :

mak [x] kn. mandhêg dadakan; ngê-[x]-[x]-i. ngalang-alangi, njalari mandhêg.

grêgas-grêgês :

kn. tansah krasa adhêm (arêp lara); kc. grêgês.

grêgèt :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning lawang diêngakake.

grêgêl :

pating [x] kn. krasa kaya nggrênjêl; ng-[x]. 1 krasa nggrênjêl; 2 rada akèh anggone ngêtokake dhuwit ut. olèh kauntungan.

grêgêlèk :

kn. gêndul cilik wadhah minuman; kc. gêlèk.

grêgês :

I lêmah [x] êngg. lêmah kang kacampuran krikil. II ng-[x]-i kn. krasa adhêm (marga lara ut. arêp lara).

grêgêt :

kn. kamêmpêngan, dêrênging ati arêp tumandang; [x]-[x] suruh. kaya mêmpêng arêp nêpsu nanging ora têgêl; ng-[x]-ake. njalari grêgêtên; [x]-ên. mangkêl bangêt.

grêgêt-saut :

kn. tandang-tanduk kang sarwa cukat lan mêmpêng.

(grêgik) :

ng-[x] êngg. pc. ngrêrêmih.

(grêgut) :

ng-[x] kn. mêmpêng, kanthi kamêmpêngan.

grêha :

(S) kw. 1 omah; 2 somah, bojo.

grêma :

kn. tukang mbêburu.

(grêmbêl) :

ng-[x] kn. katon ngumpul dadi siji ut. akèh godhonge tmr. wit-witan.

(grêmbul) :

ng-[x] pc. nggrombol, ngumpul dadi siji.

(grêmbyêng) :

[x]-[x] kn. grênggêng-grênggêng.

grêmêng :

I kn. rêgêmêng; [x]-[x]. katon gêdhe irêng (ana ing pêtêngan). II [x]-[x] kn. swara lirih bêbarêngan; ng-[x]. nywara grêmêng-grêmêng, nggrumung; kc. grênêng, gumrêmêng.

(grêmêt) :

ng-[x] kn. 1 mlaku tmr. ulêr lsp; 2 (ut. [x]-[x]) mlaku rindhik; kewan gêgrêmêtan. kewan sing nggrêmêt.

grêmis :

êngg. kn. grimis.

(grêmus) :

di-[x] pc. dikrêmus.

(grêndim) :

di-[x] pc. diglênik.

grêndul :

kn. glêpung kêtan diglindhingi kanggo isèn-isèn jênang.

grênjak, grênjêk :

kn. grênjêt (niyat sing têkane dadakan).

grênjêl :

pating [x], ng-[x] kn. krasa kaya ana sing mêndhukul (ngganjêl); ng-[x] atine. rada mangkêl.

grênjêt :

kn. niyat (pêpenginan) sing timbule dadakan; kc. krêjêt, grênjak, grênjêk.

grêndhat-grêndhêt :

kn. bola-bali kandhêg (kêsangkut)(grêndhêl) ng-[x] kn. tansah kèri, ora gancar lakune.

(grênjêng) :

di-[x]-i êngg. kn. diglêndhêngi; [x]-an. glêndhêngan, grênêngan.

(grênêng) :

[x]-[x] kn. gunêman lirih (ora cêtha); di-[x]-i. dicatur, diglêndhêngi; [x]-an. gumrêmêng marga ora kapanujon atine.

grênuk :

pating [x] kn. padha thêthênguk omong-omongan.

(grêncêng) :

ng-[x], [x]-an kn. kêngkêng, cukêng, ngukuhi panêmune.

(grênyang) :

[x]-an kn. cênthula, ugal-ugalan.

grênyêng :

kn. ar. gêndhing.

(grênyih) :

ng-[x] êngg. pc. tansah njêjaluk neka-neka.

grêng :

I kn. katêrangane têmbung mangkat (nggawa); sa-[x]-an. saangkatan, sagawan. II kn. bêbondhotan (dhapuraning) pring ori; alas [x]. alas gêdhe (kêbak ing bêbondhotan); [x]-e. jênggêrênge. III br. gêrêng; ng-[x] br. nggêrêng.

(grênggêng) :

[x]-[x], gumrênggêng kn. nywara jêro ngumandhang kaya swarane wong akèh bêbarêngan.

grêngsêng :

kn. kamêmpêngan (panggrêgut) ing ati arêp nindakake apa-apa; ng-[x]. nggrêgut, mêmpêng bangêt.

grêpak-senthe :

kn. urut-urutaning turun kang kawolu.

grêpêk :

pating [x] kn. swaraning kayu lsp. padha coklèk.

grêpyêk :

mak [x] kn. swaraning athik-athikan lsp. sing ditêkuk; di-[x]. ditêkuk nganti muni mak grêpyêk.

grês :

kn. krês.

(grêsah) :

ng-[x] kn. ngêsah, ngrêsula, sêsambat.

grêtak :

kn. gêtak, gêrtak.

(grêthêl) :

ng-[x] êngg. pc. olèh akèh.

gribig :

kn. 1 pring irat-iratan digandhèng-gandhèng sarana kaikêt ing duk dianggo aling-aling lawang lsp; 2 kêre; 3 êngg. kepang, widhig; di-[x]. 1 digawe gribig; 2 gêdhe cilik diracak padha bae, ora nganggo dibedak-bedakake; [x]-an. 1 nganggo gribig; 2 racakan, carukan.

(gridig) :

[x]-[x] kn. mlaku bêbarêngan wong akèh; kc. gumridig.

grija :

kn. greja.

(grijag) :

ng-[x] êngg. kn. ngidak.

grig :

mak [x] pc. sanalika wêdi; kc. jêgrig.

--- 164 ---

grigah-grigih ~ grobyag.

grigah-grigih :

kn. minggrang-minggring sêmu gojag-gajêg panyêkêle; kc. wigih.

grigah-griguh :

kn. lumaku ora jêjêg tmr. wong tuwa lsp.

grigèh :

êngg. pc. grigih.

grigih :

I kn. kc. grigah-grigih. II sa-[x] kn. êmpu lan ênthike tmr. êmpon-êmpon (jae lsp).

grigis :

êngg. kn. grimis.

grigit :

kn. ar. jamur.

griguh :

kc. grigah-griguh.

griya :

k. omah.

griyak :

pating {x] kn. padha giyak-giyak.

griyal-griyul :

kn. mamah goal-gaul; kc. griyul.

griyêng :

I mak [x] kn. katêranganing ngangkat, njunjung ut. ngusung barang sing abot. II ng-[x] kn. nggiyêng, nangis ora mênêng-mênêng.

griyul :

kê-[x] kn. ngidak (mamah) apa-apa kêtanggor sing atos.

grim :

I (W) kn. ar. bakal warnane irêng. II kn. krakal ing dalan sêpur.

grimah :

êngg. kn. kêbon (buri omah).

(griming) :

[x]-[x], pating [x] kn. krasa kêri sarta rada gatêl.

grimis :

kn. udan kêpyur-kêpyur.

grinda :

kn. kc. grenda.

(grining) :

gumrining kn. rêsik bangêt.

grinting :

kn. ar. sukêt.

gring :

(ut. agring) kw. lara; kc. gêring.

(gringging) :

[x]-[x] kn. 1 krasa kaya gringgingên; 2 minggrang-minggring; [x]-ên. krasa jimpe pating griming (clêkit) upamane sikil sing mêntas ditindhihi.

gringsing :

I kn. ar. bathikan. II êngg. ngapusi.

grip :

(W) kn. piranti dianggo nulis ing sabak.

gripir :

(W) kn. juru panitraning pangadilan.

gripis :

kn. gêrang, cuwil sathithik-sathithik ing pinggire.

grisi :

kn. risi; nggrisèni. njalari grisi.

grita :

kn. ambên bayi nganggo tali.

grita-gritu :

kn. bêgita-bêgitu.

griwa :

(S) ki. githok, cêngêl.

grubyug :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning mlaku bêbarêngan wong akèh, tiba lsp; mèlu [x]. ambyuk, mèlu bêbarêngan ngumpul; [x]-an. bêbarêngan (wong akèh), padha nggrubyug, bêbarêngan tumandang.

(grubug) :

[x]-[x] kn. swaraning gêni ut. angin gêdhe. gumrubug. nywara grubug-grubug; mangsa [x]-an. mangsa akèh angin gêdhe (bakda rêndhêng).

grubuh :

pc. brubuh.

grudag-grudug :

kn. bola-bali bêbarêngan mlaku; kc. grudug.

grudug :

mak [x] kn. têka (mangkat) bêbarêngan wong akèh bangêt; ng-[x]-ake pc. ngurubake gêni (nganti mobyar-mobyar); [x]-an. mlaku bêbarêngan wong akèh bangêt; kc. gumrudug.

(grujug) :

I [x]-[x] kn. swara tumibaning banyu; ng-[x]-(i). nyirami, ngêsoki. II ng-[x] êngg. nggrudug, nglurug ngênèni pari.

grugah-gruguh :

kn. wis ora duwe kêkuwatan, sarwa ringkih tmr. wong tuwa.

(grugak) :

ng-[x] êngg. pc. kuru bangêt.

grugus :

pating [x] kn. padha gugus.

gruyah-gruyuh :

kn. kêcingkrangan bangêt.

grumah-grumuh :

kn. mlaku alon bangêt (marga tuwa ut. lamur).

(grumbyung) :

[x]-an êngg. kn. gêmbyakan; kc. gombyong.

grumbul :

kn. 1 gêgrêmbêlaning wit-witan cilik-cilik; 2 desa cilik; ng-[x]-i. ngumpuli, nggrombol marang.

grumyung :

kn. umyung.

grumuh :

êngg. kn. lêmu wêwêg tmr. bocah; kc. gêmuh, grumah-grumuh.

grumung :

[x]-[x] kn. gumrênggênging swarane wong omong-omong; di-[x]. 1 disrêngêni sarana gumrêmêng ora mênêng-mênêng; 2 digrudug, digropyok; kc. gumrumung.

(grumut) :

[x]-[x] kn. mlaku alon-alonan (mbrangkang) sêmu arêp nglimpe ut. nyolong; ng-[x]. marani sarana mlaku alon-alonan (arêp nyolong ut. nyidra).

grumpung :

kn. sumpung, pothol.

grundaya :

kw. bngs. sriti.

(grundêl) :

ng-[x], [x]-an kn. grênêngan marga diêkon nindakake apa-apa sing dudu mêsthine; di-[x]-i. digrênêngi.

grundung :

ng-[x], gumrundung kn. nywara nggêjêg (kayu tinabuh sêru).

grunêk :

kn. panggrundêl ing ati, niyat; [x]-an, grunak-grunêk. kadunungan rasa-pangrasa ora sênêng, grundêlan ing batin.

(grunêng) :

ng-[x], [x]-an kn. grênêngan, grundêlan.

grunggung :

kn. swara anggrung, grênggêng; rujak [x] kn. rujak sing digawe bngs. kewan êmpuk ing sêgara; kc. gumrunggung.

grup :

(W) kn. golongan, pêpanthan.

grusa-grusu :

kn. sarwa kasar lan kêsusu tmr. tandang-tanduk.

(grusah) :

ng-[x] kn. nggrêsah, sêsambat.

grutnên :

(W) kn. mênganggo dhinês.

gruwa :

pc. garwa.

(gruwak, gruwêk) :

ng-[x] kn. natoni sarana ngêmpakake kuku; kc. kruwêk.

gruwêl :

mak [x] kn. katêranganing nyikêp (ngrangkul); kc. kruwêl.

gruwung :

kn. 1 growong; 2 sumpung (ora ana irunge).

grobag :

kn. 1 piranti dianggo momot mawa glindhingan loro kagèrèd ing wong (ut. sapi); 2 êngg. cikar; 3 engg. sêpur momotan, lèri; 4 êngg. bngs. kranjang dianggo momot kamomotake ing jaran; 5 grobag (pêthi gêdhe wadhah sandhangan lsp); ng-[x]. 1 nglakokake grobag; 2 momot ing grobag; di-[x]-ake. dimomotake ing grobag.

grobag-cèlèng :

kn. grobag arodha siji (surungan).

grobyag :

kn. pêpindhan swarane gêdhèg rubuh lsp; [x]-an. 1 tansah nywara grobyag-grobyag; [grobyag-...]

--- 165 ---

grobyog ~ gwang.

[...grobyag;] 2 pc. bingung anggone golèk butuh.

grobyog :

êngg. kn. amblêg, mlêsêg tmr. payon.

(grobyos) :

kc. gumrobyos.

grobog :

kn. 1 pêthi (kothak) gêdhe dianggo sêsimpên ut. wêwadhah; 2 glêdhêg, lêmarèn wadhah panganan.

groboh :

I kn. 1 ora alus panggarape; 2 kasar, ora nganggo tatakrama. II di-[x] êngg. digledhah.

groda :

br. gurda.

grodên :

êngg. kn. benggol (2½ sèn).

grojog :

[x]-[x] kn. swaraning banyu mancur; [x]-an 1 banyu sing mancur gumrujug; 2 ar. wanguning omah; kc. gumrojog, grujug.

grog-grog :

kn. swaraning cèlèng.

grogol :

kn. 1 pagêr sing kukuh; 2 pasangan kidang mênjangan; ng-[x]. 1 magêri nganggo grogol; 2 masangi kidang mênjangan; (pa)-[x]-an. papan sing dipagêri kanggo mbêburu kidang mênjangan.

groyok :

kn. gunêman sajak kêsusu sarwa cêkak sarta dibolan-balèni.

gromah-gramèh :

êngg. pc. rada cênthula.

grombyang :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning blèg tiba lsp.

grombol :

kn. krompol, kumpul; ng-[x], [x]-an. ngumpul dadi pêpanthan.

grompol :

kn. 1 krompol (klumpukaning barang cilik-cilik); 2 ar. wanguning ali-ali, suwêng, bathikan.

(gronjal) :

ng-[x], [x]-an kn. 1 oyag-oyag, obah-obah; 2 tangan lan sikile njêjak-njêjak; 3 mumbul-mumbul arêp njola (ucul) kc. kroncal.

grontol :

kn. godhogan jagung pipilan.

grong :

kw. jêro; kc. gêrong.

(gronggang) :

ng-[x] kn. mbênggang, nggonggangake.

(gronggong) :

I ng-[x] kn. isih ana lêlowahane ing jêro; [x]-an. lêlowahan (bolongan) ing jêro. II angin [x] êngg. Lawang. angin bantêr saka ing kidul.

gropak :

kn. pêpindhan swaraning pang putung lsp.

gropak-senthe :

kn. grêpak-senthe (urut-urutaning turun kang kawolu).

gropyak :

pating [x] kn. nywara pating grobyag ut. pating gropak.

(gropyok) :

ng-[x] kn. ngoyak (nangkêp) bêbarêngan wong akèh.

grosok :

wêdhi [x] kn. wêdhi kasar (kaworan krikil).

grothal-grathul :

kn. gunêman (maca) ora lancar; kc. grathul.

growah :

kn. 1 kalong akèh dening gêmpal lsp; 2 wis ora wutuh, tmr. grahana rêmbulan ut. srêngenge; 3 kapitunan gêdhe, up. goroh [x] (sing sapa goroh bakal kapitunan gêdhe).

(growak) :

[x]-an êngg. bolongan, krowakan.

growal :

pating-[x], [x]-[x] kn. 1 kasar, pating crowal, ora rata; 2 kasar, kurang tata-krama.

growal-grawul :

êngg. kn. sarwa ringkih.

growong :

kn. 1 ing jêro nggronggong (bolong); 2 êngg. grahana srêngenge; [x]-an. gronggongan ing jêron wit (gunung).

gwaya :

kn. guwaya.

gwan :

kn. ênggon.

gwang :

kw. ak. gung (gêdhe).