Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 16: N)

N

--- 335 ---

na ~ nayawit.

na :

I pc. saèm.lah. II pc: ana. III. [x] gandhul ([x] gandhèl) kn: [...][1] IV kw: mêngkono, mêngkana, mêngkene.

naas :

kn. (dina [x]) dina kang dadi sirikan ora kêna dianggo duwe gawe lsp. (yaiku dina gêblage wong tuwane lsp).

naba :

(S) kw.ak. langit, awang-awang.

nabag :

kn. gawe ut. ngêtrapi tabag; kc. tabag.

nabah :

I kw. nabuh; kc. tabah. II [x]-ake êngg: mbêtahake; kc. tabah.

nabastala :

(S) kw.ak. awang-awang, langit.

nabda :

kw. clathu, gunêman; kc. sabda.

nabêla :

kn. nglêbokake ing tabêla; kc. tabêla.

nabêrèni :

kn. ak. nyrêgêpi; kc. tabêri.

nabêt :

I kn. 1. ana tabête; 2. ana têtilase; kc. tabêt. II kw: nyabêt; kc. sabêt.

nabi :

I (A) kn. wong suci kang pinaringan pêpadhanging Allah bisa mêmêca. II (S) kw. (êngg.ki): wudêl.

nabiki :

kn. kurmat sarana tabik; kc. tabik.

nablasake :

êngg. mbutulake, nêrusake; kc. tablas.

nablêg :

êngg.kn. ngurug sumur lsp; kc. tablêg.

nabuh :

kn. 1. nuthuk gamêlan (bêdhug lsp); 2. êngg. nglêpasake mriyêm (bêdhil lsp); kc. tabuh.

nabur :

kn. mbludir; kc. tabur.

nabok :

(-i) kn. ngêplak êndhas; [x] nyilih tangan pr: mialani nyambat wong liya; kc. tabok.

nabrak :

êngg.pc. 1. numbuk; 2. nunjang, nrajang; kc. tabrak.

nabrang :

kn. ak. nyabrang; kc. sabrang.

nabrèni :

kn.ak. nyrêgêpi; kc. tabêri. nada (S) kw. 1. swara; 2 nywara, muni.

nadamah :

(A) kn.ak. piduwung, kêduwung, gêtun.

nadar :

(A) kn.ak. kaul, kasaguhan kang bakal dilakoni samangsa kang disêdya wis kêlakon.

nadi :

kw. kali.

nadpada :

kw. ngabêkti, sungkêm.

nadyan :

kn. sênadyan.

nadya :

br. aja.

najam :

(A) kn.ak. lintang.

najan :

pc. sênadyan.

najèni :

kn. sêsaji marang; kc. saji, sajèn.

naji :

kn. namakake taji; kc. taji.

najin :

I (ut. [x] -i) kn. ngiling tajin saka ing kêndhil; kc. tajin. II kn: mèh awoh (tmr. gêdhang).

najis :

(A) kn. 1 rêgêd (mungguhing agama Islam); 2 êngg. sêsukêr; 2 êngg. jijik, ora sudi; di-[x]-ake ak: 1 dianggêp najis; 2 dirêgêdi; 3 diêmohi.

najug :

kn. nakoni (ndakwa, ngunjêri); kc. tajug.

nadhah :

kn. 1 kw. mangan; 2 ak. manuh, matuh; 3 ak. kurang mayat (tmr. payon); kc. tadhah.

nadhong :

êngg. pc. nyadhong.

naèk :

I pc. ks. bêbanyu; kc. tai. II êngg. pc: munggah.

naga :

1 kw. ak. gajah; 2 kw. ula; 3 kn. ula gêdhe; 4 ak. ula siluman kang njaga keblat (ana kang alihan sabên dina, sasi, tahun, dianggo petungan).

naga-banda :

kn. ar. têmbang gêdhe.

nagagini :

kw. ula wadon.

nagakusuma :

1 kn. ar. têmbang gêdhe; 2 (ut. -puspa, -puspita) kw. nagasari.

nagara :

n. nagari k. 1 kutha kang didalêmi ing ratu; 2 kutha papaning panggêdhening karesidhènan, kabupatèn lsp; 3 tlatah kang kawêngku ing ratu (ut. presidhèn) 4 tanah; 5 pamarentah.

nagasantun :

k. ak. nagasari.

nagasari :

kn. 1 ar. wit; 2 ar. panganan (kang digawe gêdhang); 3 ar. bathikan.

nagasasra :

kn. ar. dhapuring kêris luk têlulas.

nagih :

kn. 1 njaluk supaya disauri, njaluk apa kang wis disaguhake; [x]-i: njalari pêtagihan;[2] kc. tagih.

nagih pati :

br. nêdya malês pati.

nagna :

(S) kw. ak. wuda.

nagur :

kn. intên tiron.f

nagri :

kw. nagara.

nah :

I pc. saèm. lah. II pc: nonah. III [x] anggèr kw: panyêluk marang wong nom kang dhuwur pangkate.

nahan :

I kn. mêkak. mbêtahake; kc. tahan. II kw: 1 mêngkono; 2 tumuli, banjur (tmr. crita).

nahas :

kn. ak. kc. naas.

nahên :

kw. nahan.

nahidi :

br. nêksèni; kc. said.

nahlilake :

kn. maca tahlil kanggo nyêmbahyangake; kc. tahlil.

nahmi :

(A) kn. ak. tuladha.

nahwu :

(A) kn. ak. paramasastra (Arab).

nai :

n. ninja k. 1 anak kucing, manak (tmr. kucing); 2 ak. kaya tai; 3 mêtu têtaine (tmr. wêsi); 4 ak. kaya têtai; 5 ks. bêbanyu; [x] lalêr pc. tansah madoni; kc. tai.

naib :

(A) kn. pangkating punggawa mêsjid sêsulihing pangulu.

naim :

(A) kn. ak. turu.

nain, naing :

êngg. kn. nanging.

naya :

I (S) kw. ak. 1 pratingkah; 2 kawicaksanan; 3 pangrèh (ing praja), pulitik. II ut. nayana kw. 1 ulat, polatan; 2 ak. mata.

nayab :

kn. nyolong mlêbu ing omah ing wayah awan; kc. sayad.

nayadake :

ak. ngawadake; kc. sayad.

nayadi :

kw. sumèh.

nayaga :

kn. ak. niyaga.

nayaka :

(S) L 1 kw. panuduh, panuntun; pangarêp; 2 juru rêmbug (pangkat sadhuwuring bupati); 3 kn. ak. ministêr.

nayana :

(S) kw. 1 ak. mata; 2 ulat, polatan.

nayang :

kn. ak. dadi sayang.

nayawit :

(S) kw. ak. wasis, pintêr.

--- 336 ---

nayub ~ namu.

nayub :

kn. njogèd ngibing tlèdhèk; [x]-an: njogèdake tlèdhèk diibing; kc. tayub.

nayuh :

kn. ak. 1 ngudi supaya diprimpèni (ing wêsi aji, jago kang arêp diêdu lsp); 2 (ut. [x]-i) mrimpèni; kc. tayuh.

nayukake :

kn. ngrukunake; kc. sayuk.

nayum :

kn. ak. jamurên, saya suwe saya gapuk; kc. tayum

nayung :

pc. mayung.

nayut :

kn. ak. 1 ngrangkul; 2 mulêt, nggubêd; 3 (ut. [x]-i) kw. nyandhêt; kc. sayut.

nayogyani :

kn. ak. mupakati, cocog; kc. sayogya.

nayoh :

kn. ak. nayuh.

nayom :

êngg. kn. ngajak; kc. sayom.

nak :

pc. anak.

naka :

(S) kw. kuku.

nakadake :

mbêtahake; kc. takad.

nakal :

kn. 1 ndhugal, ala atine; 2 ora manutan (tmr. jaran).

nakar :

kn. ak. riyaya tanggal 10 sasi Bêsar.

nakbiri :

kn. maca takbir; kc. takbir.

nakdir :

kn. ak. nêtêpake lêlakoning manungsa; kc. takdir.

nakjir :

kn. ak. nibani paukuman; kc. takjir.

nak-dulur :

n. nak-dhèrèk k; pc. nak-sanak.

nakèni :

nakèkakên k. nakoni, nakokake.

nakêr :

(-i) kn. ngukur nganggo takêran; kc. takêr.

nakir :

kb. gawe takir; kc. takir.

nakyinake :

kn. ak. mriksa; kc. takyin.

nak-kumanak :

kn. 1 turun-têmurun. tangkar-tumangkar; 2 anakane manak manèh (tmr. motangake dhuwit); kc. anak.

nakur :

(-i) kn. ngêruki nganggo sikil (tmr. jaran lsp); kc. thakur.

nakodha :

(Prs) kn. ak. sudagar palayaran.

nakoni :

n. nakèni k. ndangu k. takon marang; kc. takon.

nak-sêdulur :

n. nak-sadhèrèk k. sêdulur tunggal êmbah.

nak-sanak :

kn. kc. nak-sêdulur.

naksatra :

(S) kw. lintang.

naksihakên :

k: ngisihake.

naksir :

kn. ak. ngira-ira; kc. taksir.

nal :

kn. ak. ênal.

nala :

kw. ati, pangrasaning ati.

naladi :

naladake kn. ak. ngombèri wêktune; kc. talad.

nalak :

kn. ak. mêgat; kc. talak.

nalangi :

kn. 1 ngêtrapi talang; 2 nukokake dhisik; kc. talang.

nalangsa :

kn. ak. nlangsa.

nalar :

kn. 1 panggagas; 2 angên-angên, gagasan; 3 budi, bênêring pamikir; 4 pc. prakara; 5 ak. jalaran, sêbab; di-[x]-ake ak: ditêrangake jalarane.

nalendra :

kw. ratu; kc. narendra.

nalèni :

n. nangsuli k: ningsêti nganggo tali; kc. tali.

nalêrake :

kn. ak. nurut talêre; kc. talêr.

nalês :

êngg. kn. plikêt kaya talês (tmr. sêga).

nalêsi :

kn. ndhasari; kc. talês.

nalib :

kn. nêkuk, nglêmpit; kc. talib.

nalika :

I kw. nêlik. II kn: ing wêktu: [x] samana: ing wêktu iku; sa-[x]: ing wêktu iku uga.

naling :

(-tarung) kn. ngêtrapi sandhangan taling(-tarung).

nalirah :

(A) kn. ak. katêrangan bab jalaraning prakara; kc. nalar.

nalnalan, nalnilan :

pc. tansah mloka-mlaku mrana-mrana (tmr. bocah wadon).

naluhi :

êngg. ak. njêlèhi, mbosêni; kc. taluh.

naluri :

I kn. ak. miturut kang uwis-uwis; kc. luri. II kn. ak. darah, turun; 2 lêluhur kang nurunake.

nam :

kn. kc. anam, ênam.

nama :

k. jênêng; dipunnamani k. ak. diarani.

namakake :

kn. nandukake gêgaman lsp ing; kc. tama.

namar :

kn. ak. nyamur; kc. samar.

namaskara :

(S) kw. ak. panyêmbah, pangabêkti.

namatake :

kn. mandêng (ngingêtake) supaya tamat; kc. tamat.

nambahi :

kn. muwuhi; kc. tambah.

nambak :

(-i) kn. ndokoki tambak, mampêti; kc. tambak.

nambal :

kn. nutup jarit lsp. kang amoh; kc. tambal.

nambani :

I n. njampèni k. namakake tamba supaya mari; kc. tamba. II kn. ak: nindakake lsp. kalawan tamban; kc. tamban.

nambang :

I kn. ak. 1 ora ngomahi marang bojone (durung dipêgat); 2 nunggang prau ing kali; [x]-ake: nyabrangake sarana prau; kc. tambang. II (sa-[x]) kw: 1000.

nambang :

aksi kw. sawang-sawangan.

nambarake :

êngg. ak. njalari ngabar; kc. tambar.

nambèni :

êngg. k. nambani.

nambêli :

kn. muwuhi kakurangane; kc. tambêl.

nambêm :

(-ake) kn. ak. mêpêti.

nambêng :

(-ake) kn. ak. mêpêti.

nambêng :

I kn. 1 mêpêti ilining banyu; 2 êngg. mandhêg (tmr. banyu); kc. tambêng. II kn: 1 mbudhêg; 2 êngg. ngewuhake; kc. tambêng.

nambêr :

(-i) kn. ak. nyambêr; kc. sambêr.

nambêti :

k. ak. nambuhi.

nambi :

I kn. ak. nyambi; kc. sambi. II kw: mblela ing ratu.

nambuh :

(-i) n. nambêti k. ak: ora nggape marang; kc. tambuh.

nambung :

(-i) I n. nambêt k. ak. nyambung(-i); kc. sambung. II ([x] laku) kw: ethok-ethok ora wêruh.

nambur :

kn. ngunèkake tambur.

nambut :

kw. nampani, nyêkêl; [x] silaning akrama kw: laki, rabi; kc. sambut.

nambong :

kn. ethok-ethok ora wêruh.

namèk :

(-an, -na) êngg. pc. nanging.

nami :

êngg. k. jênêng.

namik :

(-na) êngg. pc. nanging.

naming, namong :

êngg. k. 1 mung; 2 nanging.

namnam :

(-an) kn. ar. wit sarta woh.

namnaman :

kn. barang-barang kang dinam; kc. anam, ênam.

namu :

I êngg. kn. slamêtan nylamêti bocah cilik; dinamoni êngg: dislamêti.

--- 337 ---

namudana ~ nangèni

II [x]-[x] kw: 1 ilang; 2 suwung, awang-awang.

namudana :

kw. kalawan sumèh; kc. samudana.

namun :

kn. ak. nyamun; kc. samun.

namung :

k. 1 mung; 2 êngg. nanging.

namur :

kn. ak. nyamur; kc. samur.

namoni :

k. ndhayohi; kc. tamu.

namong :

êngg. k. 1 mung; 2 nanging.

namostu :

(S) kw. ak. mugi pinujia.

nampa :

I kn. ak. nggawa ing tembor lsp. II n. nampi k êngg. ak. nampani n. nampèni k: nadhahi, nrima; kc. tampa.

nampah :

êngg. kn. kurang mayat (tmr. payon).

nampak :

êngg. kn. nyêbar ing pawinihan; kc. tampak.

nampan :

kn. ak. bngs. tembor; kc. panampan.

nampar :

I kn. gawe tampar, mlintir; kc. tampar. II kn. ak: nyampar; kc. sampar.

nampeyan :

êngg. pc. sampeyan (k. kowe).

nampèl :

kn. 1 namplèk; 2 nampik; kc. tampèl.

nampèni :

k. nampani.

nampêk :

kn. 1 napuk ing rai; 2 br. ngênani (tmr. kêsusahan lsp); kc. tampêk.

nampêl :

kn. nyakot lan nèmplèk (tmr. lintah); kc. tampêl.

nampêr :

êngg. kn. nabok nêmpiling; kc. tampêr.

nampi :

k. nampa.

nampik :

kn. ngêmohi, ora gêlêm nampa; kc. tampik.

namping :

kn. nggarap galêngan lsp. digawe mayat; [x]-i ak: ngaling-aling, ngayomi; kc. tamping.

nampyuk :

kn. ak. nyampyuk; kc. sampyuk.

nampu :

kn. ak. namponi; kc. tampu.

nampurnakake :

kw. nyampurnakake; kc. sampurna.

nampol :

êngg. kn. nêgor (kayu).

namponi :

kn. nyiprati (tmr. banyu udan); kc. tampu.

nampong :

êngg. kn. nampêk rai.

namtokake :

ak. nêtêpake; kc. tamtu, têmtu.

nana :

I ut. ora [x] êngg: ora ana. II kw. ak: 1 cangkêm, rai; 2 ilang rusak; 3 warna-warna.

nanah :

kn. banyuning tatu (gudhig lsp) warnane putih; [x] wuk: nanah kang rêgêd (mambu bangêt).

nanakan :

pc. tanak bangêt pangolahe.

nanak-nunuk :

êngg. pc. mlaku alon muk-mukan.

nanangan :

êngg. kn. sangan.

nanas :

kn. ar. têtuwuhan sarta woh.

nanate :

k. ak. nênau.

nandaka :

(S) kw. ak. banthèng.

nandana :

(S) kw. ak. anak.

nandangi :

kn. tumandang nggarap lsp; kc. tandang.

nandêr :

kn. ak. nyandêr; kc. sandêr.

nanduk :

kn. ak. kêna ing, ngênani; [x]-i: 1 nanggapi gunêm lsp; 2 ngimbuhi (pangan lsp); [x]-ake:1 namakake (gêgaman lsp); 2 ngêcakake; 3 êngg. ak. akon miwiti mangan; kc. tanduk.

nandur :

n. nanêm k. 1 mêndhêm têtuwuhan supaya thukul; 2 ndhêdhêr wiji; 3 ks. mêndhêm (ngubur); kc. tandur.

nanjak :

I kn. 1 êngg. ndêdêr (tmr. dalan); 2 saèm. mumbul (nalikane njogèd). II [x]-[x] kn. gronjalan arêp ngadêg; 2 pc. tansah cilaka (ngrêkasa); kc. tanjak.

nanjakake :

I êngg. kn. nyublêsake ing lêmah; kc. tanja. II kn. 1 migunakake dhuwit lsp (dianggo têtuku lsp); 2 pc. ngijir-ijir wêtuning dhuwit; kc. tanja.

nanjani :

kn. ak. sanja mênyang ing; kc. sanja.

nanjangi :

I k. nuturi; kc. sanjang. II êngg. kn. nêsêli (ngganti) tanduran; kc. tanjang.

nanjèhake :

êngg. nanjihake.

nanjihake :

kn. mriksa lan nggênahake, nyatakake; kc. tanjih.

nanjir :

kn. 1 ([x] êndhas) nyunduki êndhas ing tumbak lsp; 2 êngg. ndakwa; kc. tanjir.

nanjuk-nanjuk :

kn. numbuk-numbuk.

nanjung :

I kn. ak. awangun kaya kêmbang tanjung. II (sa-[x]) kn. ak: sacêthing, satenggok (tmr. sêga). III kw: salin (jênêng lsp).

nandhak :

êngg. kn. njogèdi tlèdhèk, ngibing; kc. tandhak.

nandhakake :

kn. ak. mracihnani; kc. tandha.

nandhani :

kn. nyirèni, nèkêni; 2 mracihnani, nêrangake yèn; kc. tandha.

nandhang :

kn. 1 ak. nyandhang, mênganggo (sandhangan); 2 nêmahi (sangsara lsp); [x] dosa (-kêluputan): nglakoni dosa (kaluputan); [x] sangsara: nêmahi sangsara; kc. sandhang.

nandhêg :

kn. ak. nandho, ngênêngake bae nganti akèh; kc. tandhêg.

nandhês :

1 kn. nganti jêro tumamane, têkan ing dhasar; 2 êngg. k. êntèk; kc. tandhês.

nandhing :

kn. madhakake lan nglimbang (nimbang); kc. tandhing.

nandhu :

I kn. mikul (nggawa ing) tandhu; kc. tandhu. II êngg. kn. nggadhe sawah; kc. tandhu.

nandho :

kn. nglumpukake nganti akèh; kc. tandho.

naning-naning :

kn. mantha-mantha dadi taningan; kc. taning.

nantang :

kn. ngajak padu lsp; kc. tantang.

nanting :

kn. 1 nglanting; 2 nimbang sarana kadèkèk ing tangan; 3 takon gêlêm lan orane; kc. tanting.

nantun :

k. nari.

nang :

I pc. mênyang. II êngg. pc. ana ing. III êngg: kêna ing. IV êngg: thole; kc. lanang, kênang.

nangani :

kn. 1 ak. nandangi dhewe; 2 mara tangan (milarani); kc. tangan.

nangèkake :

(ngwungokake ki) 1 nglawani supaya tangi; 2 nggugah; kc. tangi.

nangèni :

kn. tangi arêp mêthukake (maling lsp); kc. tangi.

--- 338 ---

nangga ~ nararya.

nangga :

I kn. sanja mênyang ing tangga; kc. tangga. II n. nanggi k. ak: nyangga.

nanggahi :

êngg. k: nangguhi.

nanggal sapisan :

br. wangune kaya tanggal sapisan (tmr. alis).

nanggap :

kn. 1 nakoni, 2 ngrungokake têmênan; 3 nganakake tontonan sarana opahan; kc. tanggap.

nanggèni :

k. ak. nanggoni.

nanggêl :

k. nanggung.

nanggêm :

kn. masang ing tanggêm; kc. tanggêm.

nanggênah :

kn. ak. matah marang (masrahi pakaryan); kc. tanggênah.

nangguh :

kn. nuju ing mangsa (wêktu) kang prayoga; [x]-i ak: nanggung yèn mêsthi bakal kêlakon; kc. tangguh.

nanggul :

kn. ak. masang (gawe) tanggul ing; kc. tanggul.

nanggulangi :

kn. 1 nyandhêt, ngalang-alangi; 2 nglawan panêmpuhing mungsuh; kc. tanggulang.

nanggung :

I n. nanggêl k. mung têngah-têngah (ora mbabar pisani, durung tutug); kc. tanggung. II n. nanggêl k. ndhadhagi (nyanggêmi) yèn ana pakewuhe, mêsthèkake katêmênane (bêcike lsp) kanthi kasaguhan; kc. tanggung.

nanggung maras :

kw. kuwatir, sumêlang.

nanggoni :

kn. ak. ndhadhagi; kc. tanggon.

nanggori :

kn. 1 kêtanggor ing; 2 êngg. pc. kêprêgok, kêpapag karo; kc. tanggor.

(nangi) :

nênangi kn. nggugah (pêpenginan lsp); kc. tangi.

nanging :

kn. 1 têmbung pangikêt mratelakake kosok balèn; 2 ak. mung.

nangis :

kn. muwun ki. mêdharake (ngêtokake) tangis; kc. tangis.

nangka :

kn. ar. wit sarta wohe; [x] sabrang ([x] wlanda): ar. wit sarta wohe rasane kêcut.

nangkarake :

kn. 1 miyara supaya nak-kumanak (tmr. sapi lsp); 2 ngêpingake; kc. tangkar.

nangkêb :

kn. tumangkêb, tumutup; kc. tangkêb.

nangkêp :

kn. 1 êngg. ak. nyandhak, nyêkêl; 2 nukup durjana lsp; kc. tangkêp.

nangkil :

kw. seba, ngadhêp; kc. tangkil.

nangkis :

kn. mbalèkake (nulak) tibaning gêgaman lsp; kc. tangkis.

nangkoda :

kn. ak. nakoda.

nanglêd :

êngg. k. 1 nagih; 2 nakêr; [x]-i êngg. k. 1 (ut. [x]-akên) nakoni, nakokake; 2 narungi; kc. tanglêd.

nangnangan :

pc. ênggone mênang.

nangsaya, nangsayani :

kw. njalari sangsara; kc. sangsara.

nangsangi :

1 kn. ak. sumangsang ing; 2 ki. ngalungi; 2 ki nyundhuki; kc. sangsang.

nangsarani :

kn. ak. njalari sangsara.

nangsuli :

k. nalèni.

nangtang :

kn. ak. nantang.

nangting :

kn. ak. nanting.

(nau) :

nênau n. nênate k. ak. nglêlantih; kc. tau.

naun :

1 kn. (lunga lsp) nganti têtaunan (suwe bangêt); 2 êngg. k. taun; kc. taun.

nauri, naurani :

kn. ak. nyauri, mangsuli; kc. saur.

naut :

kn. ak. nyokot, nyaut; kc. saut.

napa :

I pc. k. apa. II ([x] aruh) kn. ak: nyapa; kc. sapa.

napak :

kn. 1 tumapak ing; 2 miwiti tumandang; kc. tapak.

napak tilas :

kn. nglari, nulad kang wis linakonan ing liyan.

napakake :

I kn. midakake sikil ing; kc. tapak. II kn. tapa tumrap ing wong liya; kc. tapa. III dipun-[x] pc. k: diapakake, dikapakake.

napal :

êngg. ak. lapal.

napani :

kn. ak. nglakoni tapa marang; kc. tapa.

napas :

I kn. klawu sulak kuning (tmr. ulêsing jaran) II (A) kn: 1 ambêkan; 2 br., roh.

nape :

kn. gawe tape, dadi kêcut (tmr. têbu lsp); kc. tape.

napèni :

êngg. kn. ngilangi lan milihi rêrêgêd kang campur ing bêras lsp. sarana ditintingi ing tampah lsp; kc. tapi.

napêl :

kn. 1 ngrakêtake, matri; 2 nampêl (tmr. lintah); [x]-i: ngêtrapake tapêl ing; kc. tapêl.

napi :

I êngg. kn. napèni; kc. tapi. II êngg. k. apa. III êngg. nanging. IV kw. suwung (tanpa apa-apa).

napih :

kn. ak. misah, nyapih; kc. sapih.

napihi :

kn. ngétrapake tapih ing; kc. tapih.

napis :

(ake) kn. nggolèki lsp. nganti tapis; kc. tapis.

napuk :

kn. nampêk rai; [x]-ake: miwiti; kc. tapuk.

napung :

(ake) kn. ngêsokake bêras karon ing kukusan; kc. tapung.

napsi-napsi :

êngg. kn. 1 warna-warna; 2 walak-walak, mawa-mawa.

napsir :

êngg. pc. ngira-ira (kèhe lsp); kc. tapsir.

napsiri :

kn. ak. nêrangake makna (surasa); kc. tapsir.

napsu :

(A) kn. ak. 1 hardaning ati; 2 muring; kc. nêpsu.

naptu :

kn. angkaning dina (sasi, taun lsp, ing petungan).

naradipa, naradipati, naraji :

kw. ratu.

narah :

kw. nyarah, sumarah marang; kc. sarah.

naraka :

kn. papan paniksaning sukma (ing alam ngakerat).

narakarya :

kw. karerehan.

narakusa, narakuswa :

1 kw. wong-wong ut. palêmahan miji (kagunganing ratu); 2 êngg. wong-wong kang wajib kêna ing pagawean gugur-gunung.

naranata :

(S) kw. ratu.

narang :

kn. nyèlèhake (nggantung) ing papan kang dhuwur (tmr. jagung lsp); kc. tarang.

narapati :

(S) kw. ratu.

narapraja :

kw. priyayi.

narapwan :

kw. supaya.

nararya :

(S) kw. ratu.

--- 339 ---

naraca ~ nawar.

naraca :

(S) kw. panah.

narawantah :

kw. linuwih.

narawara :

(S) kw. senapati, prajurit.

narawata :

kw. sumêbar anjrah, tanpa kêndhat.

narawita :

kn. 1 ak. mung mligi kagêm ing panjênênganing ratu (tmr. sawah, palêmahan lsp); 2 sawah lsp. ing padesan kang dipilih karo panunggalane (dimligèkake); 3 êngg. sawah darbèking padesan.

narbukani :

kn. nêrangake têgêsing impèn lsp. kc. tarbuka.

narjoni :

kn. ak. mupakati, nayogyani; kc. sarju.

narendra, nareswara :

(S) kw. ratu.

narendramahisi, narèswari :

(S) kw. garwaning ratu, ratu putri.

narêngi :

kn. ak. mbarêngi; kc. sarêng.

nari :

I n. nantun k. takon gêlêm lan orane; kc. tari. II (S) kw. ak: wong wadon.

narik :

I kn. 1 nggèndèng, nggèrèd, nyènèng; 2 ngunus, nglulus; 3 njaluk dhuwit pajêg (urunan lsp); 4 nggêbug ing lotre; 5 ngundang marang pangadilan; kc. tarik. II [x]-[x] kn. nata tharik-tharik; kc. tharik.

narima :

n. narimah k. ak. nrima.

naring :

kn. ak. nyoba; kc. taring.

narya :

kw. ratu; kc. nararya.

naryama :

(S) kn. ak. senapati.

narka :

kn. ak. ndakwa, ngira ala; kc. têrka.

narmada :

kw. kali.

narnaran, nar-nir :

pc. tansah sumêlang atine.

narubake :

kn. ak. nglumpukake wadyabala; kc. tarub.

naruh, naroh :

êngg. kn. ndèkèkake, nyèlèhake; kc. taruh.

naruh :

(-i) kw. mbarungi, nêngah-nêngahi ngrigoni; kc. taruh.

naruhake :

êngg. kn. manuhake; kc. taruh.

naruk, narok :

êngg. kn. nyèlèhake, ndèkèkake.

narukrama :

kw. tumindak kang murang tata; kc. saru.

narung bingung :

(-binung) êngg. pc. nrunjêl mèlu gawe rame.

narungi :

n. nanglêdi k. ak. nglawan; kc. tarung.

naros :

êngg. k. nari.

narpa, narpati :

kw. ratu.

nas :

I pc. 1 ora suda saku,[3] 2 wis dianggêp kalah (marga nrajang wêwatoning dolanan lsp). II kn. ak: têtêmbungan (ing kitab).

nasa :

(S) kw. ak. irung.

nasab :

(A) kn. ak. turun.

nasabi :

kn. ak. nutupi; kc. sasab.

nasag :

kn. nrajang; kc. sasag.

nasak :

êngg. kn. nrajang ing têngah (pasukêtan lsp); kc. sasak.

nasaki :

kn. ngêtrapi sasak ing; kc. sasak.

nasar :

kn. ak. mblasar, kliru; [x]-ake: mblasukake; kc. sasar.

Nasarani :

kn. ak. Kristên.

nasdikake :

kn. ak. nyatakake; kc. tasdik.

nasehat, nasekat, nasihat :

(A) kn. ak. pitutur.

nasib :

(S) kn. ak. bêgja-cilaka, pêpêsthèning lêlakon.

nasihakên :

êngg. k. ngisihake.

nasika :

(S) kw. irung.

nasiki :

ki. mupuri; kc. tasik.

nasional :

(W) kn. kabangsan.

nasionalis :

(W) kn. wong kang ngrungkêbi kabangsan.

nasoka :

(A) kn. ak. kêduwung (martobat) têrusing ati).

nasrahi :

kn. ak. mènèhi sasrahan.

Nasrani :

kn. ak. Kristên.

nastapa :

kw. 1 susah, sêdhih; 2 prihatin; 3 mêrtapa.

nastijab :

kn. ak. mandi, sêtijab.

nastika :

(S) kw. ak. wong tanpa agama.

nastiti :

kn. ak. sêtiti.

nastha :

(S) kw. rusak, ilang.

nata :

I kn. ngrakit, masang; kc. tata. II (S) kw. ratu.

natah :

kn. namakake tatah; kc. tatah.

natal :

kn. 1 ak. ninggal tatal (turahan); 2 êngg. ks. mangan; kc. tatal.

natar :

kw. latar.

natas :

kn. 1 mêdhot; 2 (sawêngi [x]) muput; kc. tatas.

nate :

k. tau.

nati :

(S) kw. ak. pasaja.

natkala :

kn. ak. nalika, rikala.

natmata :

I kw. mandêng; kc. satmata. II [x] ing brangta kw. agawe lêganing sêngsêm.

natur :

kn. 1 akon ngadêg jêjêg (tmr. jaran); 2 ngotong[4] bocah kang arêp bêbanyu; kc. tatur.

natoni :

kn. njalari tatu; kc. tatu.

natos :

êngg. k. tau.

natpada :

kw. sumungkêm.

natya :

kw. pasêmoning polatan (praèn).

nacab :

êngg. kn. 1 nyabrang; 2 nganggo lênga cacab; kc. cacab.

nacad :

kn. mada, maoni; kc. cacad.

nacah :

kn. 1 ngirisi (ngrajang) lêmbut-lêmbut; 2 ngrikiti jarit lsp. (tmr. tikus); kc. cacah.

nacahake :

kn. milang pira cacahe; kc. cacah.

nacak :

êngg. kn. miwiti nyoba; kc. cacak.

nacal :

kn. ak. macal; kc. cacal.

nacar :

I kn. nyublik; kc. cacar. II êngg. kn. mancas; kc. cacar.

nacing :

kn. ak. kaya cacing; [x]-i: ngombèni obat cacing; kc. cacing.

nawa :

I n. nawi k. ak. 1 nganyang; 2 tawa, akon tuku; kc. tawa. II (S) kw. 9.

nawala :

(-patra) kw. 1 layang; 2 layang katêrangan.

nawani :

n. nawèni k. tawa marang; kc. tawa.

nawang :

kn. 1 ak. nyawang; 2 (ut. [x]-ake) ndêlêng sarana dipadhangake ing sorot; kc. sawang, tawang.

nawar :

I (ut. [x]-ake) kn. gawe tawar (ing wisa lsp); kc. tawar.

--- 340 ---

nawèkakên ~ netra.

II êngg. kn. nganyang; 2 tawa, nawani; kc. tawar.

nawèkakên :

k. nawakake; kc. tawa.

nawèni :

k. nawani; kc. tawa.

nawêngi :

kw. nglimputi; kc. tawêng.

nawi :

I k. nawa. II kn. êngg: 1 nanging; 2 (ut. nawian, nawin) rak, jêr.

nawu :

kn. ngêsat sarana dicidhuki banyune; kc. tawu.

nawung :

kn. ak. 1 ngumpulake; 2 nata, nganggit; 3 mangsuli; [x] kridha kw: alus pangrasane nganti bisa nanggapi krêntêging liyan; [x] rudatin ([x] turida) kw: nandhang susah (sêdhih); kc. sawung.

nawur :

I (ut. [x]-ake) kn. ak. nyawurake. nyêbar; kc. sawur. II êngg. kn: nibakake jala; kc. tawur.

neje :

êngg. ak. ndhewe; nèjèkake ak. milah ndhèwèkake; kc. seje.

nèdhèng :

I kn. ak. nyèdhèng; kc. sèdhèng. II [x]-[x] pc: ngaton mêtu.

nèdhèngi :

kn. ngalingi nganggo tèdhèng; kc. tèdhèng.

negakake :

kn. tega marang; kc. tega.

negang-negong :

êngg. pc. menggak-menggok; kc. tegongan.

negin :

êngg. kn. isih.

negung, negong :

êngg. pc. menggok, nêkuk; kc. tegongan.

nèh :

I pc. jêrnèh. II pc. manèh. III di-[x]-i pc. diwènèhi.

neyok :

(-i) êngg. kn. ngrauk; kc. ceyok.

neyosakên :

êngg. k. nèjèkake; kc. seje.

nèk :

I (ut. [x]e) pc. 1 yèn, mênawa; 2 (ut. [x]-ne, [x]-[x]-ne) êngg, bok mênawa. II di-[x]-i pc: diwènèhi. III [x]-e êngg: 1 duwèke; 2 ênggone, olèhe. IV êngg. pc. nini.

neka-neka :

kn. ak. warna-warna.

nekad :

kn. 1 tumindak ngukuhi panêmune dhewe; 2 ([x]praya) ora prêduli apa-apa; kc. tekad.

nèkêl :

(W) kn. ar. logam saèm. slaka.

nèkên :

(-i) kn. nandha-tangani; kc. tèkên.

nèkêr :

pc. dhir, sêtin.

nèkêt :

pc. panèkêt.

nekung, nekong :

pc. menggok têtikungan; kc. tikung.

nelad :

kn. nuladha, niru; kc. telad.

nelak :

pc. mbukak kêrtu; kc. telak.

nelakake :

pc. nêrangake, mratelakake, mracihnani; kc. tela.

nèlèri :

pc. ngrêgêdi; kc. tèlèr.

nèlnèlan :

pc. tansah mloka-mlaku (ora jênjêm) tmr. bocah wadon.

nèm :

k. nom.

nemahakên :

êngg. k. nomahake.

nembak :

I êngg. kn. niru, nulad; kc. tembak. II êngg. kn: mbêdhil; kc. tembak.

nèmbèl :

kn. nambal; kc. tèmbèl.

nemblok :

êngg. kn. mopok; kc. temblok.

nembo :

êngg. kn. ngising ditadhahi godhong banjur dibuwang.

nembok :

kn. mopok; kc. tembok.

nempe :

I kn. gawe tempe. II êngg. ikêt-ikêtan mlithit.

nèmpèl :

kn. tumèmpèl ing; kc. tèmpèl.

nèmplèk, nemplok :

kn. rakêt tumèmplèk; kc. tèmplèk, tembplok[5]

nèmpol :

kn. gupak rêrêgêd.

nèmpong :

êngg. kn. napuk pipi; kc. tempong.

nendra :

kw. turu.

nenja :

êngg. k. nai.

nènèk :

pc. nini.

nènèman :

k. nonoman.

nènèr :

êngg. kn. mèmèt.

nènès :

kw. kênès.

nènthèng-nènthèng :

pc. ngatonake pratingkah sajak nantang.

nèng :

I pc. 1 ana ing; 2 mênyang ing. II pc. thèng.

nèngane :

êngg. pc. e dadi mêngkono!

nèngèl :

pc. êndhase mênthungul; kc. thèngèl.

nèngèng :

kn. ngiringake gulune; kc. tèngèng.

nènggane :

êngg. mênawa.

nènglèng :

êngg. mènglèng; kc. tènglèng.

nengok :

êngg. pc. ngungak, ndêlêng; kc. tengok.

nepang :

kn. saèm. nêndhang; kc. tepang.

nepasi :

kn. ngêbuti nganggo tepas; kc. tepas.

neple :

pc. asor (cilik) bangêt.

neploki :

pc. (uripe) nunut ing liyan; kc. teplok.

nepong :

(-i) kn. 1 nggitik (nyabêt) ing tepong; 2 êngg. mopok galêngan; kc. tepong.

nepos :

kn. nyablèk bokong; kc. tepos.

nèrèng-nèrèng :

kn. mlaku sêmu miring; kc. sèrèng.

nèrès, nèrês :

kn. nganggo tèrês; kc. tèrès, tèrês.

nering-nering :

kn. nèrèng-nèrèng.

nèriti :

(S) kw. ak. kidul kulon.

nerok :

êngg. kn. niru; kc. terok.

nèsèg :

êngg. kn. nèsèk.

nèsèk :

I êngg. kn. 1 nasak; 2 ngrèngkèl, ngèyèl; kc. sèsèk. II êngg. kn: njaluk sêmbêt; kc. sèsèk.

nèsèr :

kn. golèk iwak nganggo sèsèr; kc. sèsèr.

nèsèt :

I kn. nglocop kulit lsp; kc. sèsèt. II kn. ak. akèh bangêt (untêk-untêkan).

nèt :

I di-[x] pc. dipènèt. II êngg. kn; trêp. III di-[x] kn. ditulis bêcik bangêt.

netah :

kn. ngajari mlaku bocah cilik; kc. tetah.

nètèg :

I kn. ngêtok-ngêtokake supaya ilang rêgêde; kc. tètèg. II êngg. kn. notog; kc. tètèg.

nètèh :

êngg. kn. bêcik bangêt; [x]-ake: ngucapake kalawan cêtha; kc. tètèh.

nètèk :

pc. nusu; kc. tètèk.

nètèr :

I kn. nyoba kapintêrane lsp; kc. tètèr. II kn. ak. rada mayat.

nètèsi :

kn. 1 tumètès kêna ing; 2 mancurake banyu ing; 3 ak. cocog têmênan karo; kc. tètès.

netra :

kw. mata.

--- 341 ---

netral ~ nêla.

netral :

(W) kn. ora ngiloni sapa-sapa, tanpa agama (tmr. pamulangan).

netya :

kw. pasêmoning polatan (praèn).

nècègake :

êngg. pc. nocogake; kc. cècèg.

nècèk :

(-i) kn. ngiris kulit kayu lsp. ora nandhês; kc. cècèk.

nècèli :

kn. mêcèli kayu lsp; kc. cècèl.

nècês, nècis :

(W) pc. sarwa bêcik (rêsik).

nethe :

pc. tansah gunêman rame (bocah wadon).

nèthèki :

kn. 1 nuthuki kayu lsp; 2 pc. nuthuki untu supaya rampal; kc. thèthèk.

nèthèl :

(-i) kn. 1 nèsèt ut. nyopot kang krakêt; 2 êngg. ak. ngêlèti; kc. thèthèl.

nèwu :

I êngg. kn. nawu. II pc. panèwu.

(nêb) :

I di-[x](-ake) kn. dilèrènake supaya mênêb; kc. ênêb, mênêb. II di-[x](-i, -ake) pc. diinêbi(-i, -ake); kc. inêb.

nêba :

kn. bêbarêngan ambyuk ing (sawah lsp); kc. têba.

nêbah :

I kn. 1 êngg. ak. ndhodhog (lawang lsp); 2 nêpak-nêpak sêru; kc. têbah. II êngg. kn. nrajang bêthèk lsp.

nêbak :

I kn. nubruk tangane katamakake dhisik, ndêkêp kanthi mêncolot; kc. têbak. II êngg. kn: mbabadi; kc. têbak.

nêbal :

I êngg. kn. macul têtuwuhan dikatutake lêmahe; kc. têbal. II kn. ak. nyêbal; kc. sêbal.

nêbang :

êngg. kn. nêgor; kc. têbang.

nêbar :

kn. ak. nyêbar; kc. sêbar.

nêbaruk :

kn. nrambul mèlu kêndurèn lsp; kc. têbaruk.

nêbas :

I kn. 1 tuku wowohan (pari lsp) isih ana ing wit; 2 mborong, ngutangi dhuwit dhisik; kc. têbas. II [x]-[x] êngg. pc: mlayu gêdandapan.

nêbda :

kw. clathu, gunêman; kc. sabda.

nêbêk :

êngg. nêbak; kc. têbêk.

nêbêla :

kn. nglêbokake ing têbêla; kc. têbêla.

nêbêngi :

kn. ak. nglumpuk ing; kc. têbêng.

nêbêrèni :

kn. nyrêgêpi; kc. tabêri.

nêbih :

k. ngadoh; kc. adoh.

nêbit :

kn. ak. nyêbit; kc. sêbit.

nêbu :

I n. ngrosan k. nanduri têbu; [x] sauyun pr: rukun bangêt; kc. têbu. II nênêbu kn: nglêlantih mlaku (tmr. bocah cilik); kc. têbu.

nêbus :

kn. njaluk bali barang lsp. sarana mbayari utange; kc. têbus.

nêbut :

kn. ak. nyêbut; kc. sêbut.

nêbok :

I kn. ngêtrap têbok ing; kc. têbok. II êngg. kn: mbacok; kc. têbok. III êngg. pc: ngelikake.

nêdahakên :

k. nuduhake; kc. tuduh.

nêdayakakên :

k. ak. ngabèhake; kc. kabèh.

nêdya :

kn. sumêdya, niyat; kc. sêdya.

nêjarahake :

kn. ak. ngandharake; kc. sêjarah.

nêjujungake :

kn. ak. nggêjojorake sikil; kc. sêjujung.

nêdha :

k. 1 njaluk; 2 mangan; 2 ak. ayo.

nêdha nrima :

kn. ak. matur nuwun.

nêdhak :

k (êngg. kn). nurun, [x]-i ki: 1 nuruni; 2 marani; kc. têdhak, turun.

nêdhani :

I k. 1 njaluki; 2 makani; 3 mangani. II kw: mènèhi; kc. patêdhan.

nêdhas :

kn. (kulite) padha thithal lsp. marga kêtaman sabun kang kêras lsp; [x]-i ak: ngênani; kc. têdhas.

nêdhêng :

kn. mbênêri, lagi tumêka ing mangsane; kc. sêdhêng.

nêdhi :

êngg. k. 1 njaluk; 2 mangan; kc. têdha, têdhi.

nêgal :

n. nêgil k. 1 ndadèkake (gawe) têgal; 2 nandur ing têgal; kc. têgal.

nêgale, nêgalo :

êngg. pc. k. kae lo!

nêgar :

kn. mlayu bantêr (tmr. jaran); kc. têgar.

nêgara :

n. nêgari k. kc. nagara.

nêgêl :

êngg. kn. muni nggantêr (tmr. manuk); [x]-i, nêgêni ak. nindakake (nggarap lsp) kalawan têgêl; kc. têgêl, têgên.

nêgês :

I kn. takon mungguhing karêp (têgêse); [x]-i: njarwani, nêrangake têgêse; kc. têgês. II kn: udud têgêsan (ing liyan); kc. têgêsan.

nêgi :

êngg. pc. ([x] lawang) nginêb lawang; kc. têtêg.

nêgil :

k. nêgal.

nêgile, nêgilo :

êngg. pc. k. iki lo!

nêguhi :

(-ake) kn. ak. ngukuhi, nyêntosani; kc. têguh.

nêgule, nêgulo :

êngg. pc. k. iku lo!

nêgor :

I kn. ngêbrukake wit lsp. sarana dikêthok pokoke; kc. têgor. II êngg. kn: ngaruh-aruhi; kc. têgor.

nêhêr :

kw. tumuli, banjur.

(nêka) :

nênêka kn. ak. lagi bae têka ana ing sawijining panggonan; kc. têka.

nêkaburake :

kn. ak. ngumukake; kc. têkabur.

nêkak :

kn. ngênêtake gulu; kc. têkak.

nêkani :

n. ndhatêngi k. (ngrawuhi ki) têka ana ing; 2 nyêmbadani, nglêksanani; kc. têka.

nêkdir :

pc. mêsthèkake lêlakon; kc. takdir.

nêkèk :

kn. 1 wis tuwa bangêt (ent. tumuwa); 2 êngg. wis matêng bangêt (tmr. wowohan).

nêkerah :

kn. ak. ngrekani; kc. têkerah.

nêkêk :

êngg. kn. nêkak.

nêkêl :

êngg. ak. nyêkêl; kc. cêkêl.

nêkêm :

kn. nggêgêm, nyêkêl pangawasa lsp; kc. têkêm.

nêkêni :

kn. mènèhi têkên (ent. nulungi); kc. têkên.

nêklèk :

pc. putung; kc. cêklèk.

nêkuk :

kn. 1 ngukêl (mbêkuk) banjur dilêmpit; 2 awangun tikungan; kc. têkuk.

nêkung :

kw. 1 sidhakêp ngêningake cipta (sêmadi, nênuwun); 2 mêlêng, mindêng; kc. sêkung.

nêksa :

kn. ak. mêksa; kc. têksa.

nêksèni :

kn. dadi sêksi mungguhing (prakara lsp); kc. sêksi, saksi.

nêksihakên :

k. ngisihake.

nêksir :

kn. ngira-ira rêgane lsp; kc. têksir.

nêla :

kn. mblêgag (bêngkah) tmr. lêmah; kc. têla.

--- 342 ---

nêladha ~ nênga.

nêladha :

kn. ak. nulad, nelad.

nêlag :

êngg. kn. pinuju ora ana (tmr. wowohan); [x]-i(-ake) ak: nglowongi, nglowoki; kc. têlag.

nêlahi :

kw. sumorot, sumunar; kc. têlah.

nêlani :

kn. ak. nyêlani; kc. sêla.

nêlas :

k. ngêntèk; [x]-i ak: ngrampungi (matèni); [x]-akên k: ngêntèkake; kc. êntèk.

nêlês :

kn. ak. njarag supaya têlês; [x]-i: nyiram lsp. supaya têlês; kc. têlês.

nêlih :

kn. ak. bakul pitik; kc. têlih.

nêlik :

kn. ndingkik mungsuh lsp; kc. têlik.

nêluh :

(-i) kn. ak. ngguna-gawe; kc. têluh.

nêlukake :

kn. ngalahake mungsuh nganti têluk; kc. têluk.

nêlungake :

kn. niyungake lsp. nganti tumêlung; kc. têlung.

nêloni :

n. nigani k. ngganêpi dadi têlu; kc. têlu.

nêm :

kn. 6; di-[x]-i: diganêpi dadi nêm; kc. kanêm.

nêm wang :

kn. ak. 50 sèn.

nêmah :

kn. ak. njarag nêmpuh kacilakan lsp; [x]-i: 1 nandhang; 2 ing wasanane; kc. têmah.

nêmaha :

kn. njarag; kc. têmaha, maha.

nêmang :

êngg. kn. 50 sèn.

nêmbadani :

kn. ak. nyêmbadani; kc. sêmbada.

nêmbah :

kn. ak. nyêmbah, ngajèni; kc. sêmbah.

nêmbahyangi :

(-ake), nêmbayangi(-ake) ka. ak. nyêmbahyangi(-ake); kc. sêmbahyang.

nêmbako :

n. nyata k. ak. nanduri têmbako.

nêmbalang :

kw. ambyuk ing (marang).

nêmbang :

I kn. 1 ak. nabuh (têngara lsp); 2 ngrêmbang (têbu lsp); kc. têmbang. II n. nyêkar k: maca têmbang (ent. ngarang têmbang); kc. têmbang.

nêmbaruk :

pc. nêbaruk.

nêmbe :

kn. lagi bae; kc. têmbe.

nêmbêlang, nêmbêlong :

kn. ak. katon blêntong-blêntong; kc. têmbêlang.

nêmbêlèk :

êngg. ak. nêlèk; kc. têmbêlèk.

nêmbing, nêmbir :

kn. ak. minggir, nêpi; kc. têmbing.

nêmbung :

I ki. nyêmêthi; kc. têmbung. II êngg. kn. nggêbug, nggitik; kc. têmbung. III kn: ngucap njaluk; [x]-ake: 1 ngucapake ing têmbung (têtêmbungan); 2 njalukake; kc. têmbung. IV êngg. kn: nggathukake, ngêtrap; kc. têmbung.

nêmbur :

kn. ak. nyêmbur; kc. sêmbur.

nêmbrama, nêmbrami :

kw. mbagèkake; kc. sambrana, sêmbrana.

nêmbranani :

kn. ak. nyêmbranani; kc. sêmbrana.

nêmên, nêmênani, nêmênèni :

êngg. pc. kalawan têmên-têmén, bangêt; kc. têmên.

nêmu :

n. manggih k. 1 olèh apa-apa ora dijarag; 2 ngonangi; kc. têmu.

nêmu gawe :

pc. olèh karibêtan.

nêmu kaluputan :

([x] luput) ak: kêluputan.

nêmu kelangan :

pc. olèh apa-apa kang minangka gantine kang ilang.

nêmu kuwuk :

pc. nyandhak nalikane kêpêngkok (kêtêmu).

nêmokake :

n. manggihakên k. 1 nggathukake, njalari kêtêmu; 2 nggathukake pangantèn; kc. têmu.

nêmoni :

n. manggihi k. 1 kêtêmu karo, kêpapag karo; 2 ngajak omong lsp. marang dhayoh; kc. têmu.

nêmpah :

I kw: nêmpuh; kc. têmpuh. II [x]-i, [x]-ake k. nêmpuhi, nêmpuhake; kc. têmpuh.

nêmpak :

êngg. k. numpuk; kc. tumpuk.

nêmpakake :

kn. mapakake nganti têmpak; kc. têmpak.

nêmpati :

êngg. kn. têka têtulung; kc. têmpat.

nêmpelang :

kn. mungkus (gawe) têmpelang; kc. têmpelang.

nêmpeling :

êngg. kn. nêmpiling; kc. têmpeling.

nêmperong :

êngg. kn. napuk rai; kc. têmperong.

nêmpil :

kn. 1 tuku sathithik; 2 mèlu nunut; kc. têmpil.

nêmpiling :

kn. ngantêm ing pilingan (êndhas); kc. têmpiling.

nêmpyok :

kn. nyêmpyok; kc. sêmpyok.

nêmplik :

êngg. kn. nyuwil; kc. têmplik.

nêmpuh :

I kn. nrajang, nyêrang; kc. têmpuh. II [x]-i m. nêmpahi k. ngijoli kapitunan; kc. têmpuh.

nêmpur :

kn. tuku (kulak) bêras; kc. têmpur.

nêmtokake :

kn. mêsthèkake; kc. têmtu.

nênangi :

kn. nggugah (pêpenginan lsp); kc. tangi.

nênjata :

(-ni) k. ak. mbêdhil(-i); kc. bêdhil, sênjata.

nêndhagi :

kn. ak. nglowongi, nglowoki; kc. têndhag.

nêndhang :

kn. ndugang sêru; kc. têndhang.

nênêd :

êngg. pc. mênêt, ngênêtake; kc. tênêd.

nênêp :

êngg. kn. ndhêlik.

nêni-nêni :

êngg. pc. ngêmi-êmi, ngupakara kalawan bêcik; kc. têni.

nênun :

kn. nganam bakal (lurik); kc. tênun.

nênung :

kn. ngguna-gawe, namakake tênung; kc. tênung.

nêntrêmake :

kn. nyarèhake, agawe têntrêm; kc. têntrêm.

nêncêm :

kn. ngêkum ing barang cuwèr; kc. cêncêm.

nêng :

I kw. tanpa obah (tanpa swara); di-[x]-ake n. dipunkèndêlakên k: 1 ora diobahake (digarap, diunèkake); 2 ora diaruh-aruhi, dijothak; kc. ênêng, mênêng. II mak [x] pc. katêranganing apa-apa kang didudut (ditarik).

nênga :

kn. ak. 1 ndêlêng; 2 tumênga; kc. tênga.

--- 343 ---

nêngah ~ nêt.

nêngah :

kn. mênyang ing têngah; kc. têngah.

nêngah-minggir :

pc. mangga-mara, gojag-gajêg.

nêngarani :

kn. ak. mènèhi têngara; kc. têngara.

nêngên :

kn. mênyang ing têngên; kc. têngên.

nêngêri :

kn. ndèkèki têtêngêr; kc. têngêr.

nêngga :

k. nunggu.

nênggak, nênggèk :

kn. ak. nglênggak mêmburi; kc. tênggak.

nênggak waspa :

kw. mbrêbês mili (ngampêt luh).

nênggala :

kw. bngs. tumbak gêgaman.

nênggalani :

kn. ak. nyêgah; kc. tênggalang.

nênggani :

k. nunggoni; kc. tunggu.

nênggar :

êngg. kn. ngèrèk manuk ing kurungan; kc. tênggar.

nênggèk :

kn. ak. ndêdêr (tmr. dalan lsp); kc. nênggak.

nênggêl :

kn. 1 nibakake jêjêg; 2 ngarah (ngênani, nrajang lsp) ing têngah bênêr; 2 êngg. ndêdêr bangêt; kc. tênggêl.

nênggênah :

kn. ak. matah, masrahi pagawean lsp; tênggênah.

nênggih :

kw. yaiku.

nênggulangi :

kn. nglawan, ngayomi; kc. tênggulang.

nêngguluk :

êngg. kn. mikul.

nêngkar :

kn. ak. njênggar, sumêbar; kc. têngkar.

nêngkêl :

kn. ngêthoki têtêngkêlan; kc. têngkêl.

nêngkêr :

I kn. nêngkêl. II [x]-i kn. ak: mligèkake kanggo sudhiyan; kc. sêngkêr.

nêngkêr ing awiyat :

(-dirgantara) kw: mumbul ing awang-awang.

nêngsêmi :

kn. 1 ak. sênêng marang; 2 (ut. nêngsêmake) njalari sêngsêming ati; kc. sêngsêm.

nêpa :

(-nêpa), nêpakake kn. nggagas yèn ta ditumrakake marang awake dhewe; kc. têpa.

nêpak :

kn. 1 êngg. namakake tangan dijêbèbèhake; 2 pc. mêkak, nyandhêt; kc. têpak.

nêpangi :

k. nêpungi.

nêpdal :

k. ak. nêptu.

nêpi :

(ut. nênêpi) kn. mênyang ing panggonan kang sêpi (nglakoni tapa lsp); kc. sêpi.

nêpyu :

kw. nêpsu bangêt.

nêpung :

êngg. kn. ngêtrap (masang) salêraning nam-naman; kc. têpung.

nêpungi :

n. nêpangi k. mêmitran (têpung) karo; kc. têpung.

nêpus :

kn. ngukur (dawane, antarane lsp); kc. têpus.

nêpsir :

pc. ngira-ira; kc. têpsir.

nêpsu :

kn. 1 ak. dêrênging ati; 2 (duka ki) muring; kc. napsu, nêsu.

nêptu :

kn. (nêpdal k. ak) ajining angka ing dina lsp. (ing petungan); kc. naptu.

nêr :

pc. ênêr; di-[x]-ake pc. diênêrake.

nêrahake :

kw. masrahake; kc. srah.

nêrak :

kn. nrajang, nyêrang; kc. têrak.

nêraka :

pc. naraka.

nêrang :

I kn. 1 ([x] udan) ak. nulak udan; 2 njaluk katêrangan, mitêrang; [x]-i kw: madhangi; kc. têrang. II kw: nrajang, nêmpuh; kc. sêrang.

nêrapake :

kw. ngêtrap, nata; kc. trap.

nêras :

kn. 1 mlaku kang sapisanan; 2 nganyari; 3 isih jaka ut. prawan tulèn; kc. têras.

nêrat :

kw. nulis; kc. sêrat.

nêrbang :

kn. nabuh têrbang.

nêrbuka :

pc. 1 ([x] ati) njalari mangêrti; 2 (ut. nêrbukani) njarwani, nêrangake; kc. têrbuka.

nêrjang :

kn. ak. nrajang, nêmpuh; kc. têrjang.

nêrjoni, nêrdoni :

kn. ak. ngrujuki, nayogyani; kc. sêrju.

nêrêg :

kn. ak. nêsêg, mêksa; kc. sêrêg.

nêrêh :

kw. mili; kc. têrêh.

nêrêng :

kn. ak. nindakake kalawan sêrêng; kc. sêrêng.

nêrês :

(-i) kn. nggêthaki wit kang arêp ditêgor; kc. têrês.

nêrka :

kn. ndakwa; kc. têrka.

nêrus :

êngg. kn. mbanjur bae, têrusan, mbacut; [x]-i: nggambar mbanjurake ngèngrèngan, mbathik kang suwalike; [x]-ake: mbanjurake; kc. têrus.

nêrod :

kn. ak. ngoyak; kc. sêrod.

nêrpa, nêrpati :

kw. ratu.

nêrpas :

kn. migunakake têrpas.

nêrsandhani :

êngg. kn. mracihnani, mêrtandhani; kc. têrsandha.

nêrtamtokake :

kn. ak. mêsthèkake; kc. têrtamtu.

nêrtibi :

kn. ak. nyimpên kalawan têrtip; kc. têrtib.

nêrcêb :

kn. ak. rumêsêp ing; kc. têrcêb.

nêrcêl :

pc. akèh bangêt (anake lsp); kc. cêrcêl.

nêrwacakake :

n. nêrwaosakên, nêrwelakakên k. nêrangake, nyêthakake; kc. têrwaca.

nês :

kn. ak. sêdhih bangêt; kc. ngênês.

nêsah :

êngg. k. nusuh.

nêsa-nêsa :

k. nusu-nusu.

nêsdikake :

kn. ak. nyatakake; kc. têsdik.

nêsèni :

pc. nêksèni.

nêsêg :

(-ake) kn. 1 ak. ngangsêg, ngenggalake; 2 ngrikatake wilêde (tmr. panabuhing gamêlan); kc. sêsêg.

nêsêli, nêsêlake :

kn. nglêbokake ing sêla-sêla; kc. sêsêl.

nêsêp :

I kn. nyêrot; 2 nusu; kc. sêsêp. II [x]-ake kn. ak. nlusupake ing; kc. sêsêp. II (ut. [x]-i) kn: 1 ak. nglembatake (giliran); 2 pc. nêsêg; kc. sêsêr.

nêsihaken :

k. pc. ngisihake.

nêsir :

pc. ngira-ira; kc. têsir.

nêsu :

kn. duka ki. muring; dinêsoni n. didukani ki: diuring-uring, disrêngêni.

nêstiti :

kn. ak. sêtiti, nastiti.

nêstha :

kn. ak. wangun kaya; [x] wolu lsp; maju wolu lsp.

nêsthil, nêsthip :

êngg. ak. rèmèh, nistha.

nêt :

di-[x]-[x], di-[x]-ake kn. diênêt-ênêt, diênêtake; kc. ênêt.

--- 344 ---

nêtah ~ nimbang.

II [x]-ing ati êngg. kn: niyat.

nêtah :

k. nutuh; kc. tutuh.

nêtaki :

kn. nyupiti ki. ngislamake; kc. têtak.

nêtêg :

(-i) I kn. ngancing lawang lsp. nganggo palang lsp; kc. têtêg. II kn: 1 êngg. ak: nuthuki; 2 br. ngunèkake têtêg; kc. têtêg.

nêtêk :

êngg. kn. ngêthok, mancas; kc. têtêk.

nêtêl :

kn. ngênêtake; kc. têtêl.

nêtêp :

kn. manjing (mlêbu) kêncêng; [x]-i: nuhoni; kc. têtêp.

nêtêr :

I êngg. kn. nggaru; kc. têtêr. II kn: ngujêg, tanpa lèrèn; kc. têtêr.

nêtês :

kn. 1 pêcah lan mêtu kewane (tmr. êndhog); 2 ent. kêlakon têmênan (tmr. kasaguhan lsp); [x]-ake: 1 ki. nyunatake; 2 ngêngrêmake êndhog supaya bisa nêtês; kc. têtês.

nêca :

kn. pasêmoning polatan (praèn).

nêcaki :

kn. ak. nêcêki.

nêcêki :

kn. 1 nggambari (mbathik lsp) cêcêk; 2 nyublêsi; kc. cêcêk.

nêcêlake :

êngg. nêsêlake; kc. cêcêl.

nêcêp :

kn. nêsêp, nucup; kc. cêcêp.

nêcêr :

êngg. kn. nêtêr; kc. têtêr.

nêwêkali :

pc. kanthi têwêkal; kc. têwêkal.

ni :

I kn. ak. panyêbut marang wong tuwa; kc. nini. II di-[x] êngg. ak: diênèni; kc. êni. III kw: ing.

(niaya) :

di-[x] kn. 1 dipilara; 2 disiya-siya; kc. aniaya.

niba :

n. ndhawah k. njarag tiba; nibani: tiba ing; kc. tiba.

niba-tangi :

kn. ngolang-ngaling (marga susah bangêt lsp).

nidikara :

kw. ndongani; kc. sidikara.

nidra :

I (S) kw. turu. II kw: nyidra; kc. cidra.

niji :

n. nyatunggal k. siji-sijine siji; kc. siji.

nidhana :

(S) kw. ak. simpênan, bandha.

nidhokake :

êngg. nuduhake, mintokake; kc. tidhok.

nigan :

k. 1 ngêndhog; 2 êngg. ak. nginang; kc. tigan.

nigani :

k. nêloni.

nigas :

kn. ngêthok, nugêl; kc. tigas.

nihan :

kw. mêngkono, mêngkene.

niya :

I pc. mrenea! II [x]-[x] kn. ak: nyiya-nyiya; kc. siya.

niyaga :

kn. tukang nabuh gamêlan.

niyah :

êngg. kn. niyat.

(niyaya) :

di-[x] kn. dianiaya, dikaniaya.

niyayi :

kn. nyai.

niyaka :

kn. ak. nayaka.

niyangi :

I kn. ak. masang tiyang (ing prau); kc. tiyang. II k. ak: nguwongi.

niyangake :

kw. ngincêng (ngênêrake) panah ing.

niyasat :

kn. ak. milara; kc. siyasat.

niyat :

(A) kn. 1 tujuning sêmbahyang (nglakoni kabêcikan lsp. ing agama Islam); 2 pc. karêp, maksud; 3 pc. sêdya; 4 êngg. (ut. [x]-e) prasasat; di-[s]-i pc: dikarêpake, dijarag, disêdya.

niyata :

kw. ak. nyata, têmênan.

niyèng :

êngg. pc. mêtu taiyènge; kc. tiyèng.

niyungake :

êngg. nêlungake; kc. tiyung.

niyup :

kw. 1 ndamu, nyêbul; 2 nylorod mêdhun; 3 nyuwuk (bocah lsp); kc. tiyup.

niyuta :

(S) kw. sayuta.

nik :

(-an) êngg. kn. mung.

nika :

(nikaên êngg) k. pc. kae; kc. ika.

nikah :

kn. ak. ningkah.

nikanang, nikang :

kw. têmbung panyilah; kc. kang, kanang.

nikara :

kw. nyikara; kc. sikara.

nikèn :

kw. 1 panyêbut marang wong wadon, 2 wong wadon.

nikêl :

kn. 1 ak. mutung, nugêl; 2 nangkarake (ngêpingake) loro; kc. tikêl.

nikêl alis :

br. njêngkêrutake alis.

nikêl asta :

[x] wêrti kw. nêkuk tangan (nyêmbah).

nikêp :

êngg. kn. nyêkêl, ndêkêp, nyikêp; kc. sikêp, tikêp.

niki :

(nikiên êngg) pc. k. iki.

nikmat :

(A) kn. kêpenak (ing ati, pangrasa).

(niknik) :

di-[x] pc. digarap lsp. kalawan titi (saka sathithik).

niku :

(nikun êngg) pc. k. iku.

niksa :

kn. ngukum, milara; kc. siksa.

nil :

mak [x] pc. kêdumuk (kêsenggol) sathithik.

nila :

. 1 kw biru; 2 kw. intên biru; 2 kn. godhong tom kang wis dimangsak (dianggo mêdêl lsp).

nilad :

kn. ak. nelad.

nilak :

kn. ak. nilas.

nilakrama :

kw. takon (ngaruh-aruhi) kanthi urmat; kc. sila.

nilanggu :

(S) kw. ak. cacing.

nilapake :

kn. nglimpèkake; kc. tilap.

nilap-nilap :

kn. ak. tansah nglungani; kc. tilap.

nilapracandha :

kw. prahara, angin bantêr.

nilar :

k. ninggal.

nilas :

kn. ak. 1 (ut. nilak) napak tilas; 2 nglacak; kc. tilas.

nilawarsa :

kw. udan angin.

nila-wêrdi :

kn. nila batan kang bêcik dhewe.

nilêm :

I kn. ak. nyilêm; kc. silêm. II ([x]-ake) kw: mblêbêgake; kc. tilêm. III [x]-i k. nuroni; kc. turu.

nilêp :

êngg. kn. njêrokake panggarape (sawah); kc. tilêp, silêp.

nilib :

kw. ora barès; kc. silib.

niliki :

n. nuwèni k. 1 têka (mara) ngungak; 2 êngg. nyoba; kc. tilik.

nilingake :

kn. ngrungokake têmênan; kc. tiling.

nilnilan :

pc. nèlnèlan.

nimah-nimahake :

kn. ak. marèkake tatu lsp; kc. timah-timah.

nimangake :

kn. ngêtrap timang.

nimba :

kn. njupuk banyu sarana timba; kc. timba.

nimbak :

êngg. kn. niru; kc. nembak.

nimbalake :

kn. ak. nglembatake, nundhakake; kc. timbal.

nimbali :

ki. ngundang; kc. timbal.

nimbang :

kn. 1 nyumurupi bobote

--- 345 ---

nimbis ~ nirantara.

sarana timbangan; 2 nandhing; 3 (ut. [x]-[x]) nglimbang-nglimbang, nggagas; kc. timbang.

nimbis :

pc. nimblis kn. ngêjlogi saka ing dhuwur; kc. timblis.

nimbul :

kn. 1 ak. ndongani lsp. supaya atos (digdaya); 2 êngg. eling manèh (tmr. wong kêranjingan); kc. timbul.

nimbrah :

kn. mêtu timbrahe; kc. timbrah.

nimbrung :

pc. mèlu nrambul; kc. timbrung.

nimita :

(S) kw. 1 jalaran, sêbab; 2 têtêngêr, tandha.

nimna :

(S) kw. ak. jêro.

nimnaga :

(S) kw. ak. kali.

nimpah :

kn. ak. tumumpang nutupi; [x]-i: numpangake sikil ing; kc. timpah.

nimpal :

kn. 1 ngiris nganti timpal; 2 ngêsud sêsukêr nganggo godhong lsp. banjur dibuwang; 3 êngg. nundhung; kc. timpal.

nimpang :

(-i) kn. ak. nyimpang(-i); kc. simpang.

nimpar :

kn. ak. nyimpar; kc. simpar.

nimpuna :

kw. pintêr, wasis.

ninang :

tan(ora-) [x] kw. ora beda (padha, trêp).

ninda :

kw. ak. 1 panyampah, pisrêngên; 2 (ut. a-[x]) nyampahi, nyrêngêni.

nindaki :

1 kn. ak. ngukur sarana jangkah; 2 ki. marani; 3 ki. ak. nglakoni (pagawean); nindakake: ngêcakake, nandangi, nggarap; kc. tindak.

nindita :

kw. tanpa cacad, linuwih, pinunjul.

nindya :

kw. linuwih, pinunjul.

ninja :

k. 1 êngg. ngising; 2 nai; kc. nai, tai.

ninjang :

êngg. misah, milah, ndhèwèkake; kc. sinjang.

ninjoni :

êngg. ak. niliki; kc. tinjo.

nindhês :

kw. mênêtake, ngênêtake; kc. tindhês.

nindhihi :

kn. numpangi mênêt; kc. tindhih.

nindhik :

kn. mbolong godhoh kuping; kc. tindhik.

ninèk :

pc. nini.

nini :

kn. 1 êmbah wadon; 2 br. panyêbut marang anak (bocah) wadon; [x]-among: roh kang momong manungsa; [x]-[x]: wong wadon kang wis tuwa; [x]-[x] paès pr: nganyarake barang kang wis lawas.

nini-êntèh :

kn. ar. kewan ibêr-ibêran.

ninis :

kn. ak. ngisis.

ninting :

(-i) kn. milihi bêras lsp. kang kurang bêcik sarana diêntrog-êntrog ing tampah lsp; kc. tinting, tingting.

nincingake :

kn. nyilakake jarit lsp; kc. cincing.

ninthing :

I kn. nggathukake (nuthuk) dhuwit lsp. supaya muni thing; kc. thingthing. II pc: ciyut singsêt (tmr. klambi lsp).

ning :

I pc. 1 ana ing; 2 mênyang. II êngg. pc: nanging. III êngg.kn. yèn, mênawa. IV pc. 1 kuning; 2 êngg. panyêbut marang bocah wadon. V êngg: sing, kang. VI kw. wêning, padhang (bêning); kc. êning. VII pc: tanpa wuwuhan (tmr. bêras kang ditakêr lsp). VIII kw. ak: panambang nelakake pandarbe (-e, -ne).

ninga :

kn. ak. wêruh; kc. uninga.

ningali :

k. 1 ndêlêng; 2 nonton; kc. tingal.

ningan :

pc. nanging.

ningane :

êngg. pc. mêningane.

ningar :

êngg. ak. nyolong raja-kaya; kc. tingar.

ningas :

kw. magas, mègès; kc. tingas.

ninggal :

n. nilar k. 1 ngèrèkake apa-apa ana ing; 2 ora mèmpêr karo; 3 ora migunakake (tata krama lsp); kc. tinggal.

ninggil :

kn. 1 ngumbulake; 2 nibakake lsp. saka ing dhuwur dikênakake ing têngah bênêr; kc. tinggil.

ningid :

(-ake) kn. ak. ndhêlikake, ngumpêtake; kc. singid.

ningkah :

I kw. nata, ngêtrap; kc. tingkah. II kn: 1 têtêp absahing laki rabi kang sinêksèn ing pangulu (ut. pangarêping agama); 2 (ut. [x]-an) pc. ijab; di-[x]: diêpèk bojo sarana disêksèkake ing pangulu lsp; kc. nikah.

ningkêbi :

kn. nylamêti lsp. nalikane mêtêng 7 sasi; kc. tingkêp.

ningkêm :

kn. 1 nutup layang (amplop); 2 nutup (ngrapêti) wadi lsp; kc. tingkêm.

ningkês :

êngg. kn. ngringkês; kc. tingkês.

ninglingake :

êngg. kn. nilingake.

ningnang :

êngg. kn. kc. ninang.

ningningên :

pc. ora kênthêl (tmr. puhan, santên lsp).

ningrat :

pc. (para [x]) para luhur.

ningsalake :

kn. ak. mbuwang (mbuncang) adoh; kc. singsal, kêsingsal.

ningsêti :

(-ake) kn. nalèni kêncêng; kc. singsêt.

ningsoti :

kn. awèh sasmita sarana singsot; kc. singsot.

nipah :

kn. ar. wit bngs. palêm ing rawa (godhonge digawe payon, rokok lsp).

nipar :

êngg. kn. 1 ngrêsiki; 2 ngrata; kc. tipar.

nipas :

kn. (adus [x]) rêrêsik adus sabakdane duwe anak (lêt 40 dina); gêtih [x] ak: gêtih kang mêtu sabakdane nglairake jabang bayi.

nipis :

pc. suda-suda dadi tipis; kc. tipis.

nipkah :

(A) kn. guna-kaya (pamêtu kang kawènèhake marang kang wadon).

nipuna :

kw. wasis, pintêr.

nipral :

êngg. kn. ngrata; kc. tipral.

nir :

i kw. 1 ilang; 2 tanpa. II pc. dhuwit totohan. III êngg. pc: mênir (panyêbut).

nira :

I (-nireka, -nirèki, -nirèku) kw: -e, -ne. II (S) kw. ak. banyu.

nirada :

(S) kw. ak. mêndhung.

niradara :

(S) kw. ak. tanpa tata-krama, dêksura.

nirahi :

I k. nurahi; kc. turah. II kn. ak: dianggo tirah, tirah ing; kc. tirah.

niraya :

(-pada) (S) kw. ak. 1 alam kamuksan; 2 naraka.

nirakati :

kn. ngêlèki wong lara lsp; kc. tirakat.

nirantara :

kw. ora lêt suwe banjur.

--- 346 ---

nirasa ~ nlasak.

nirasa :

kw. tanpa rasa.

nirat :

êngg. kn. èmpèr; kc. paningrat.

nirbaya, nirbita :

(S) kw. ora ana sing diwêdèni (kêndêl, nekad).

nirbawa :

kw. krungu (pawarta lsp).

nirdaya :

kw. tanpa daya (lungkrah, lêmês).

nirdon :

kw. ora ana katêmahane (cabar, wurung, tanpa tanja).

nirmala :

(S) kw. tanpa cacad, suci.

nirna :

kw. ngilangake; [x] dhustha kw: mitulungi durjana; [x] patra kw: ngowahi layang prajangjian lsp; kc. sirna.

nirniran :

kn. ak. dhêgdhêgan (kuwatir, sumêlang bangêt).

niru :

kn. nulad; kc. tiru.

nirok :

êngg. pc. niru.

nirwa :

I kw. nirua (akon niru); kc. tiru. II (S) kw. ak: tanpa guna, rèmèh.

nirwana :

kw. jaman kailangan (wis sêpi ing rasa rumangsa).

nirwèsthi :

kw. ora wêdi ing bêbaya.

nirwikara :

kw. tanpa owah gingsir (têtêg, nekad, kêndêl bangêt).

nis :

kw. lunga, ilang.

nisab :

(A) kn. saperanganing pamêtu (raja-darbe) kang wajib dianggo jakat (tmr. agama Islam).

nisahi :

êngg. k. nusahi.

nisakake :

I êngg. pc. mbabar-pisanake; kc. sisan. II kn: nurahake; kc. sisa.

nisakara :

(S) kw. rêmbulan.

nisani :

kn. nurahi, ninggal sisa; kc. sisa.

nisbat :

kn. ak. isbat; [x]-e êngg. ak: mungguh ing, mênawa; kc. isbat.

nisèni :

kn. 1 ngrêsiki umbêl ing irung (ing bocah lsp); 2 sisi ngênani; kc. sisi.

nisèti :

êngg. kn. nèsèti; kc. sisèt.

nisigi :

kn. ngirêng untu; kc. sisig.

nisih :

kn. mênyang ing sisih (pinggir), nyimpang; [x]-i: 1 nyimpangi; 2 nimbangi, nandhingi, njodhoni; kc. sisih.

nisik :

I kn. ndondomi jarit lsp. kang bolong; kc. tisik. II [x]-i kn: ngêlus pring lsp. sarana dikêsrik ing lading lsp; kc. sisik.

nisil :

(-i) kn. nucuk karo ngoncèki; kc. sisil.

nisip :

kn. ak. kliru, mèncèng; kc. sisip.

nisir :

kn. 1 ngirisi gula lsp. tipis-tipis; 2 êngg. mluku; kc. sisir.

nisita :

(S) kw. ak. 1 landhêp; 2 linuwih, pintêr.

niskala :

kw. 1 tanpa sambe-kala, slamêt; 2 rêsik, suci; ing [x] kw: ing jaman kalanggêngan; pindha [x] kw: kaya roh, ora kasatmata (rohani).

niskara :

sa-[x] kw: samubarang kabèh.

niskarana :

kw. tanpa sabab.

nisnani :

pc. nrêsnani; kc. tisna.

nispu :

(A) kn. ak. têngah-têngahan (ing sasi Ruwah).

nistanya :

kw. ak. sênadyan.

niscaya :

(S) kw. ak. mêsthi.

niscala :

(S) kw. ak. ora obah, kukuh bangêt.

nistha :

kn. asor (tmr. bêbudèn), rèmèh.

nisthip :

kn. ak. rèmèh, tanpa aji; kc. nistha.

nisthura :

(S) kw. ak. ambêk siya, bêngis.

niswasa :

(S) kw. ak. napas, ambêkan.

nit :

(-senggotan lsp) kn. ar. mainan (lotrèn).

nitahake :

kn. 1 br. nakdirake; 2 nganakake tanpa bêbakal; kc. titah.

nitakake :

kn. ak. nguntarakake waktune; kc. tita.

nitèni :

kn. 1 nggatèkake; 2 nêngêri; 3 ndokoki titi-mangsa; kc. titi, titi-mangsa.

niti :

I (ut. nitipriksa) kn. mriksa; kc. titi. II (S) kw: iguh (ing pangrèh), pranatan.

nitih :

I êngg. kn. ngluwihi; kc. titih. II (ut. [x]-i) ki: nunggang(-i); kc. titih.

nitik :

I kn. 1 nglari (barang ilang lsp); 2 nyumurupi têngêrane; kc. titik. II kn: ar. bathikan.

nitiman :

(S) kw. ak. wicaksana, pintêr.

nitimangsani :

kn. nyirèni titimangsa; kc. titimangsa.

nitipi :

(-ake) kn. titip apa-apa marang; kc. titip.

nitir :

I kw. tansah, nggêjêg; kc. titir. II kn. ngunèkake titir (têngara); kc. titir.

nitis :

I (ut. [x]-i) kn. nyithak gula krambil lsp; kc. titis. II kn: manjalma (rumasuk) ing; kc. titis. III [x]-ake pc: maspadakake, namatake, mriksa; kc. titis, patitis.

nitnitan :

kn. mainan (lotrèn).

nitra :

kw. nulis; kc. citra.

nitya :

I kw. pasêmoning praèn; kc. nêca. II pc: panitya. III (S) kw. ak: kêrêp, sabên-sabên.

nityasa :

(S) kw. tansah, tanpa kêndhat.

nicil :

kn. nindakake (nyaur lsp) saka sathithik; kc. cicil.

nicipi :

êngg. ak. ngicipi; kc. cicip.

nicril :

êngg. kn. mriksa saka siji; kc. cicrik.

nithik :

pc. nuthuk lirih; kc. thithik.

nithil :

(-i) kn. nèsèti lsp. saka sathithik; kc. thithil.

niwah :

kw. nyimpang; kc. siwah.

niwanda :

kw. ak. sabab, jalaran.

niwasi :

kn. njalari tiwas; kc. tiwas.

nlabung :

kn. ngabruk. nladhung; kc. tladhung.

nlajaki :

êngg. kn. mathoki, ngêtrapi tlajak; kc. tlajak.

nladhung :

kn. ngabruk (tmr. pitik lsp); kc. tladhung.

nlakup :

kn. nutup, mbuntêl; kc. tlakup.

nlanjêrake :

kn. nyêbabake (nganggêp kang dadi sêbabe); kc. tlanjêr.

nlanyak-nlanyak :

kn. mlêbu ing omah lsp. tanpa tata-krama; kc. tlanyak.

nlangke :

kn. ak. tlompe; kc. tlangke.

nlangkupake :

pc. nutup, nangkêbake; kc. tlangkup.

nlangsa :

kn. 1 nggêtuni lêlakone kang wis-wis; 2 ngrumangsani apêsing lêlakon.

nlasab :

(-ake) kn. ak. nlêsêbake ing; kc. slasab.

nlasah :

I pc. ndokoki slasah; kc. slasah, srasah. II kn. ak. nglari, mriksa; kc. slasah, tlasah.

nlasak :

kn. nasak; kc. slasak, tlasak.

--- 347 ---

nlasar ~ nukêrta.

nlasar :

I kn. ak. mblasar, mblasuk; kc. sasar. II [x]-i êngg. ak. nglèmèki, nglambari; kc. tlasar.

nlasih :

kn. ak. kaya kêmbang tlasih.

nlatèni :

n. nlatosi k. nindakake kalawan tlatèn; kc. tlatèn.

nlacap :

kw. murang tata.

nlacar :

kn. katon mêncungul dawa; kc. clacar.

nlawungake :

kn. ak. ndokokake ing tlawungan; kc. tlawung.

nlèdhèk :

kn. dadi (mbarang) tlèdhèk; kc. tlèdhèk.

nledhoni :

kn. ak. tledho ênggone nandhingi lsp; kc. tledho.

nlecani :

pc. mlèncèng, nyimpang, kliru; kc. tlèncèng.

nlepaki :

kn. ak. nggupaki; kc. tlepak.

nlèsèr :

kn. 1 nlasar; 2 njlèmpèr.

nlètèhake :

kn. ak. ngandharake, njlèntrèhake; kc. tlètèh.

nlètèk :

kn. mili mêtu; kc. tlètèk.

nlècèk :

pc. ana ing êndi-êndi (pating tlècèk); kc. tlècèk.

nlethong :

kn. ngêtokake tlethong; kc. tlethong.

nlêkim :

kn. ndongani nganggo donga tlêkim; kc. tlêkim.

nlênjêr :

pc. mung ijèn, ngadêg njêjêr.

nlêningi, nlênongi :

kn. mantha pêpunthukan; kc. tlêning.

nlênyêk-nlênyêk :

kn. ak. mlaku alon-alon; kc. tlênyêk.

nlêngsêng :

pc. lunga mrana-mrana nggêgolèki; kc. tlêngsêng.

nlêpong :

pc. nlethong; kc. tlêpong.

nlêsêp :

pc. nlusup ing; kc. tlêsêp.

nlêsihake :

kn. nggênahake; kc. tlêsih.

nlêtah :

êngg. k. nlutuh; kc. tlêtah, tlutuh.

nlêluh :

pc. manuh ala; kc. tlêtuh.

nlêcêr :

kn. ngadêg njêjêr; kc. tlêcêr.

nlika :

kw. nêlik, mriksa; kc. tlika.

nlikung :

kn. nalèni ing sikil; kc. tlikung.

nlikuri :

êngg. kn. nggape, nggatèkake, mêrduli; kc. slikur, tlikur.

nliktik :

êngg. kn. namatake, maspadakake; kc. tliktik.

nlimpang :

kn. ak. nyimpang.

nlisib, nlisip :

kn. kliru; kc. slisib.

nlisik :

I êngg. pc. niti-priksa; kc. tlisik. II pc. nisik; kc. tisik, tlisik.

nlisir :

kn. ak. nyimpang saka ênêre (kang bênêr); kc. slisir.

nliti :

kn. nitipriksa têmênan; kc. tliti.

nlitik :

kn. ak. nitik; kc. titik.

nlungsumi :

êngg. kn. nyulami ut. mbênakake (payon lsp); kc. slungsum.

nlungtik :

êngg. kn. namatake, ngawasake; kc. tlungtik.

nlusubi :

kn. nyoblos ing; kc. slusub.

nlusuh :

(-i) kn. ak. nutu pari; kc. tlusuh.

nlusup :

kn. nlêsêp, mlêbu ing (gêgrumbulan lsp); kc. slusup.

nlusur :

kn. nggrayangi ngurut, nggolèki; kc. tlusur.

nlutuh :

I kn. mêtu tlutuhe; kc. tlutuh. II pc: manuh, nlêtuh; kc. tlutuh, tlêtuh.

nluthuk :

êngg. kn. ndhrêdhêg, ndhrodhog; kc. tluthuk.

nlobèhi :

kn. ak. ngombèri, nglunggèni; kc. tlobèh.

nlole, nlolèr :

kn. katon dawa; kc. tlole.

nlolor :

kn. nlosor, mulur dawa (tmr. ula lsp); kc. tlolor.

nlompe, nlompèni :

kn. ak. rêmbên; kc. tlompe.

nlonjorake :

kn. nggêjojorake sikil (nalikane linggih); kc. slonjor.

nloncong :

êngg. pc. mlaku lsp. nggugu karêpe dhewe; kc. tloncong.

nlorong :

kn. nylorot ngênêr; kc. tlorong.

nlosor :

kn. mlaku dhadhane nggangsur (ula lsp); kc. tlosor.

nlotok :

kn. 1 êngg. tiba mlorod; 2 ks. bêbanyu; 3 ks. manak; kc. tlotok.

nlocor :

êngg. pc. kurang ajar; kc. tlocor.

nu :

kw. dalan.

nuba :

kn. golèk iwak nganggo tuba; kc. tuba.

nubyah-nubyah :

êngg. kn. nyuba-nyuba; kc. suba.

nubras :

pc. numbuk; kc. tubras.

nubruk :

kn. nyêkêl sarana mêncolot; kc. tubruk.

nuding :

kn. ak. akon nindakake; [x]-i: ngênêrake driji ing, nuduhi; kc. tuding.

nuduh :

kn. ak. akon nindakake; [x]-i n. nêdahi k. awèh wêruh; kc. tuduh.

nudur :

kn. ak. alangan.

nujanani :

kn. ak. sujana marang; kc. sujana.

nujèni :

kn. nyunduki nganggo sujèn; kc. suji, sujèn.

nuju :

kn. 1 ngênêr ing; 2 (ut. nujoni) mbênêri, pinuju; kc. tuju.

nuju ari :

kw. ing dina.

nujum :

(A) kn. 1 ak. lintang-lintang; 2 (juru [x]) juru pêthèk sarana nitik lakuning lintang-lintang.

nujus :

(A) kn. ora manut marang kang lanang; di-[x]-ake: dianggêp luput dening ora nggugu kang lanang.

nugar :

kn. 1 ndhangir; 2 nandur pari ing pagagan; kc. tugar.

nugêl :

kn. ngêthok ing têngah; kc. tugêl.

nuguri :

kn. tugur ing; kc. tugur.

nugraha :

kw. ganjaran, pêparing; kc. kanugrahan.

nuhu, nuhoni :

kn. ak. sêtya marang; kc. tuhu.

nuhun :

. 1 êngg. nyuwun; 2 ki. nuwun; kc. nuwun, suhun.

nukani :

k. ak. mènèhi; kc. nyukani, suka.

nukang :

kn. nindakake pakaryan tukang; kc. tukang.

nukari :

I êngg. kn. ngajak padu (kêrêngan); kc. tukar. II êngg. pc. ngijoli; kc. tukar.

nukêl :

kn. ndadèkake tukêlan (tmr. lawe lsp); kc. tukêl.

nukêri :

kn. ak. ngrêgêdi, njênêsi; kc. sukêr.

nukêrta, nukêrtani :

kw. maoni, nyruwe, ngrigoni.

--- 348 ---

nukil ~ nunggal.

nukil :

I kn. ak. nyukil; kc. cukil. II (ut. [x]-an) kn. ak. ringkêsaning surasa; di-[x](-i) ak: dijupuk surasane, diringkês.

nuklun :

pc. 1 mlaku tumungkul (ndhungkluk); 2 ora royal.

nukma, nuksma :

kw. rumasuk ing, manjing ing; kc. sukma.

nuknukan :

pc. cênunukan.

nuku :

n. numbas k. ngêpèk barang lsp. kanthi nglironi dhuwit; kc. tuku.

nukulake :

kn. 1 njalari thukul; 2 njalari, marakake; kc. thukul.

nukung :

kw. mburu; kc. tukung.

nukup :

kn. ndêkêp, nangkêp; kc. tukup.

nukoni :

n. numbasi k. 1 tuku ing; 2 mènèhi tukon; kc. tuku, tukon.

nul :

I mak [x] pc. saèm. mak nil. II (W) kn: das.

nulad :

kn. niru, nelad; kc. tulad.

nuladhani :

kn. nyontoni; kc. tuladha.

nulahi :

êngg. kn. ndayani, tumama ing; kc. tulah.

nulayani :

kn. ak. nyulayani; kc. sulaya.

nulak :

kn. mbalèkake, nampik; kc. tulak.

nular :

kn. mrèmbèt marang, tumular; kc. tular.

nuli :

n. nuntên k. enggal, banjur.

nulis :

n. nyêrat k. nggambar aksara; kc. tulis.

nulya :

kw. nuli.

nuluhi :

kw. madhangi; kc. suluh.

nulung :

kn. 1 ngênêng-ênêngi bocah nangis lsp; 2 (ut. nulungi) mènèhi pitulungan marang; kc. tulung.

nulup :

kn. migunakake tulup; kc. tulup.

nulusake :

kn. ak. nglêstarèkake; kc. tulus.

numani :

kn. njalari tuman; kc. tuman.

numbak :

n. maos k. namakake tumbak; kc. tumbak.

numbak tambuh :

kn. ak. api-api ora wêruh, mitambuhi.

numbali :

kn. ak. ndèkèki tumbal; kc. tumbal.

numbas :

k. nuku.

numbêng :

kn. ngêtrêpi tumbêng (ing bolonganing wrangka lsp); kc. tumbêng.

numblêg :

êngg. kn. nyudhang, nggudag; kc. tumblêg.

numbuk :

I kn. mbêntus ing; kc. tumbuk. II êngg. kn. nutu; kc. tumbuk.

numbras :

kn. ak. sumrambah, lumrah, umum.

numbruk :

êngg. kn. nubras, numbuk; kc. tumbruk.

numusi :

kn. 1 ngêtokake daya lsp. kang tumular marang; 2 kêlakon têmênan (tmr. pangajap lsp); kc. tumus.

numoni :

n. ningali k. êngg. ak. wêruh; kc. tumon.

numpa-numpa :

kn. ak. numpuk-numpuk; kc. tumpa.

numpak :

(-i) k. nunggang(-i); kc. tumpak.

numpal kèli :

pr. lêlungan nunut-nunut (tanpa jujug); kc. tumpal.

numpang :

êngg. kn. 1 tumumpang ing, nindhihi; 2 mênang; 3 mondhok ing; kc. tumpang.

numpang karang :

([x] karas) êngg. kn. wong ngindhung ing pomahaning liyan.

numpang nusup :

êngg. kn. wong kang manggon ing omahing liyan.

numpang rêmbug :

kn. ak. mênang padune.

numpêk, nuplêk :

êngg. kn. numplak.

numpêng :

kn. 1 gawe tumpêng; 2 awangun kaya tumpêng; kc. tumpêng.

numpêr-numpêr :

kw. nêmpuh wani.

numpês :

kn. nyirnakake (matèni) kabèh; kc. tumpês.

numplak :

kn. 1 wutah wadhahe mbalik; 2 êngg. ngêsokake kabèh; kc. tumplak.

numpu :

kn. ak. mbêburu; kc. tumpu.

numpuk :

kn. nyèlèhake undhung-undhung (tumpang tindhih); kc. tumpuk.

numpur :

kw. numpês, ngrusak.

numrapake :

kn. ngêcakake ing, ngênakake ing; kc. tumrap.

nun :

pc. kula nuwun, nuwun.

nunakake :

n. nunèkakên k. ak. ngêdol tuna; kc. tuna.

nunasi :

êngg. kn. nêgori (ndhongkèli) tunggak lsp; kc. tunas.

nundaka :

kn. nrajang, numbuk; kc. tunjang.

nunjêl :

kn. ak. ndhêsêl, ndhosok saka buri; kc. tunjêl.

nunjêm :

kn. tumancêb jêro; kc. tunjêm.

nunjung :

kw. kaya kêmbang tunjung.

nundha :

I kn. 1 nungsun, nglapis-nglapis; 2 nututake; kc. tundha. II nundhakake kn:1 nyêdiyakake (nyêpakake) jaran, kuli lsp; 2 nampani nuli dilantarake (dilembatake); kc. tundha.

nundhung :

kn. akon lunga; kc. tundhung.

nunu :

êngg. kn. ngobong, mbakar; kc. tunu.

nunut :

kn. mèlu mbarêngi nunggang (nganggo, tuku lsp); di-[x]-i: diiloni (dibarêngi) ênggone nênunggang (lêlungan lsp).

nuntak, nuntêk :

1 kn. ak. wutah marga wadhahe mbalik; 2 k. mutah; kc. tuntak.

nuntasake :

kn. ngêpuh nganti tuntas; kc. tuntas.

nuntên :

k. nuli.

nuntumake :

kn. mulihake tatu lsp; kc. tuntum.

nuntun :

kn. ngirid (ngajak mlaku) sarana dicêkêli tangane (tmr. kewan dicancang ing tampar ing gulune); kc. tuntun.

nuntung :

kw. mucuk têkan ing pungkasan; kc. tuntung.

nunggak :

kn. nandhêg pambayaraning cicilan lsp; kc. tunggak.

nunggal :

n. nunggil k. 1 dadi siji; 2 (ut. [x]-i) barêng (padha) nindakake; 3 mèh padha; [x] gawe n. nunggil damêl k: pagaweane padha; [x] misah: mèh padha (têgêse lsp); [x] rasa, [x] turu br: sanggama; kc. tunggal.

--- 349 ---

nunggang(-i) ~ nutut.

nunggang :

(-i) n. numpak(-i) k. nitih(-i) ki: linggih (tumumpang) ing apa-apa kang mlaku; kc. tunggang.

nunggangtaya, nunggêngtaya :

êngg. ak. nyêpèlèkake, ngêsorake; kc. tunggangtaya.

nunggu :

n. nêngga k: ngrêksa, njaga; kc. tunggu.

nungguki :

kn. ak. tungguk ing, nyulihi tungguk; kc. tungguk.

nungguli :

kw. dadi têtunggul, kang monjo dhewe; kc. tunggul.

nunggoni :

n. nênggani k. ngrêksa, njaga; kc. tunggu.

nungka :

kn. ak. nututi (nêkani) dadakan; kc. tungka.

nungkak krama :

pc. ngungkak krama.

nungkêb :

kn: 1 êngg. ak. nutupi nganggo tenggok lsp. dikurêbake; 2 nukup, nyêkêl sarana dikêpung; kc. tungkêp.

nungkêmi :

kw. nyungkêmi; kc. sungkêm.

nungku :

kw. mêlêng puja; kc. tungku.

nungkul :

kn. ak. 1 ndhungkluk; 2 têluk; 3 nêmpuh sarana nglimpe; [x]-i: nunggoni, nyipati dhewe; kc. tungkul.

nungkul aris :

kw. têluk sarana alus (ora nganggo pêrang).

nungsa :

êngg. ak. pulo; kc. nusa.

nungsang :

kn. njungkir; kc. sungsang.

nungsang njêmpalik :

pc. kanthi rêkasa bangêt.

nungsudake :

kn. ak. njalari susud; kc. sungsud.

nungsun :

kn. ak. numpuk-numpuk; kc. sungsun.

nungsung :

kn. ak. munggah mêthukake ilining banyu, mudhik; kc. sungsung.

nungsung warta :

kn. ak. golèk kabar (katêrangan).

nungtun :

kn. ak. nuntun; kc. tungtun.

nupiksa, nupiksani :

kw. mriksa, maca; kc. tupiksa.

nur :

(A) kn. ak. cahya, sorot.

nuraga :

I kw. kang ngêrèh ut. nguwasani (ent. digdaya, sêkti). II kw: andhap-asor; kc. anorraga.

nurahi :

n. nirahi k. ndèkèki turahan; kc. turah.

nuras :

êngg. kn. nguras, ngêsokake nganti sat; nurasi ki. nguyuhi; kc. turas.

nurat :

kw. nulis; kc. surat.

nurbuwah :

kn. ak. cahyaning kanabean.

(nuru) :

nênuru n. nênilêm k. ngisik-isik lsp. supaya turu; kc. turu.

nuruh :

(-i) kn. nyiram sarana banyu dicurake; kc. turuh.

nurun :

I [x]-i n. nêdhaki k. ngudhuni; [x]-ake: ngudhunake; kc. turun. II [x]-ake n. nêdhakakên k. 1 nganakake; 2 nglantarake (nularake) marang turun-turune; kc. turun. III n. nêdhak k: niru (nulis) layang lsp. kc. turun. IV [x]-i êngg. kn. nguruni; kc. turun.

nurun sungging :

kn. ak. nurun (niru) trêp bangêt.

nurus :

kn. nandur turus; kc. turus.

nurut :

kn. 1 ngambah ing ênêring garis lsp; 2 manut, ora suwala; kc. turut.

nuroni :

n. nilêmi k. 1 turu ing; 2 sanggama; kc. turu.

nus :

kn. bngs. iwak mangsi.

nusa :

kw. pulo.

nusahi :

kn. susah mungguhing bab ...; kc. susah.

nusantara :

kw. kapuloan (Indonesiah).

nusu :

I n. nêsêp k. ngombe banyu susu saka ing susu; kc. susu. II [x]-[x] n. nêsa-nêsa k. ak: akon supaya enggal; kc. kêsusu, susu.

nusudake :

kn. njalari susud; kc. susud.

nusuh :

kn. gawe (manggon) ing susuh; kc. susuh.

nusuki :

I kn. ngilangi (malik, nimpal) ngango susuk; kc. susuk. II kn: njujuli, mènèhi susuk; kc. susuk.

nusul :

kn. nututi; kc. susul.

nusun :

kn. ak. sungsun; kc. sungsun.

nusung :

kn. ak. nungsung.

nusup :

(-i) kn. nlêsêp ing, nlusupi; kc. susup.

nusur :

I êngg. kn. ngusari bolah lsp. nganggo malam lsp; kc. susur. II kn: ngusar nganggo susur; kc. susur.

nusur-tanah :

êngg. kn. surtanah.

nusus :

kn. ora manut kang lanang; kc. nujus.

nusut :

êngg. kn. nglacak (nganggo asu); kc. susut.

nusoni :

n. nêsêpi k. ngombèni banyu susu; kc. susu.

nuswa, nusya :

kw. pulo.

nuswapada :

kw. jagat, donya.

nut :

I di-[x] êngg. diturut; kc. tut. II (W) kn. 1 ciri gambar swara(ning musik, mênyanyi lsp); 2 buku cathêtan; 3 pèngêtan (ing karangan layang kabar lsp).

nutasake :

kn. ak. nuntasake; kc. tutas.

nutfah :

(A) kn. ak. mani.

nutu :

kn. (nggêntang k): ngoncèki pari lsp. sarana disosoh ing alu; kc. tutu.

nutug :

kn. nganti tumêka ing pungkasan; [x]-ake n. ndumugèkakên mbanjurake, nêrusake nganti rampung; kc. tutug.

nutuh :

I kn. nêgor pang-pang ing wit; kc. tutuh. II kn: ngambali nêmpuh (nglawan, nambani lsp) manèh; kc. tutuh. III n. nêtak k: nyrêngêni (nyampahi) dening kliruning tindak lsp; kc. tutuh.

nutul :

(-ake) kn. ndumukake (ndulitake, ngêclupake) sathithik; kc. tutul.

nutup :

kn. nginêp supaya rapêt; kc. tutup.

nuturake :

êngg. ngêtutake, mèlu; kc. tutur.

nuturi :

I n. nanjangi k. ngandhani; kc. tutur. II êngg. kn: ngalap, njupuk, ngopèni; kc. tutur.

nutusi :

kn. nyunduki nganggo tutus; kc. tutus.

nutut :

I kn. manut, ora suwala; kc. tutut.

--- 350 ---

nutpah ~ nopal.

II [x]-i kn: ngoyak nusul, nyêtut; kc. tutut.

nutpah :

kn. ak. mani.

nucèkake, nucèni :

kn. ngrêsiki supaya suci; kc. suci.

nucudi :

kn. ak. ngluconi; kc. cucud.

nucuh :

kn. ak. 1 natoni numbak, nyakot lsp; 2 êngg. nutuh; kc. cucuh.

nucuk :

I kn. 1 nothol; 2 ks. mangan; kc. cucuk. II [x]-ake êngg. pc: ngetung-etung rêgane sing pantês; kc. cucuk.

nucup :

kn. 1 ngombe sarana ngakêp cucuking kêndhi lsp; 2 nyêrot (nêcêp) sarana lambene ditèmpèlake; kc. cucup.

nucruk :

êngg. kn. nyabrang têrus, nasak.

nucrup :

êngg. kn. nucup.

nuthuk :

kn. ndhêdhêg nganggo barang kang atos; kc. thuthuk.

nuwak :

kn. nyagaki; kc. tuwak.

nuwakake :

n. nyêpuhake k. njalari (marakake, ngundhaki) tuwa; kc. tuwa.

nuwakupake :

kn. sumarah marang; kc. tuwakup.

nuwala :

kw. layang; kc. nawala.

nuwani :

n. nyêpuhi k. êngg: dadi têtuwa: kc. tuwa.

nuwasi :

kn. mènèhi pituwas; kc. tuwas.

nuwawa :

kw. nitipi; kc. tuwawa.

nuwèni :

k. niliki.

nuwêk :

kn. nyuduk; kc. tuwêk.

nuwila-ganda :

kw. nyanak-nyanak marang wong kang luhur.

nuwuhake :

kn. 1 nukulake; 2 njalari; kc. tuwuh.

nuwukakên :

k. marêgake; kc. tuwuk, warêg.

nuwun :

I êngg. ki. njaluk; kc. suwun, nyuwun. II kn: 1 mratelakake pakurmatan; 2 trima kasih.

nuwun mawon :

pc. nuwun (atêgês êmoh, nampik).

no :

I pc. lo! II êngg. ngono, mêngkono.

nobatake :

kn. 1 njalari tobat, ngapokake; 2 pc. mêdèni bangêt, nggêgirisi; 3 pc. njêlèhi bangêt, marakake kapok; kc. tobat.

noblos :

êngg. kn. nyoblos; kc. toblos.

noja :

kn. ar. têtuwuhan godhonge dianggo têtamba.

nojèh :

kn. ak. nyuduk nyoblos; kc. tojèh.

nojoh :

pc. njojoh, nyoblos, nyuduk; kc. tojoh.

nodhêg :

pc. katog bangêt (kang bêcik dhewe).

nodhi :

kn. nyoba kakêndêlan lsp; kc. todhi.

nodhos :

kn. nguncêgi; kc. todhos.

nogog :

pc. mung mênêng bae (ora gêlêm têtulung, tumandang lsp).

nohan :

kn. ar. dina sangawara kang kaping pat.

noyani :

k. mbanyoni; kc. banyu, toya.

nok :

I pc. dhenok. II pc: ana ing.

nokidake :

kn. ngêncêngake bangêt pangandêle (kayakinane); nokidi: ngantêpi pangandêle; kc. tokid.

nokil :

I (ut. [x]-an) kn. ak: nukil(an). II êngg. kn. cidra, ora barès.

nok-lèh :

pc. mêlèhake; kc. thok-lèh.

nokwèl :

kn. ak. dahwèn; kc. thok-wèl.

nolak :

êngg. kn. nulak; kc. tolak.

nolang-nolang :

kn. tholang-tholang.

nolèh :

kn. mengo, mingêr mêmburi; kc. tolèh.

noli :

êngg. nuli.

nolih :

pc. nolèh.

nom :

n. nèm k. timur ki. 1 isih sathithik umure, durung tuwa; 2 durung mangsa, durung matêng; 3 rada sêmu putih tmr. warna; 4 ak. mayat bangêt (tmr. payon); 5 sadurunge tanggal 15 (tmr. sasi, rêmbulan); di-[x]-ake: 1 didadèkake nom; 2 dianyarake manèh (tmr. utang); kc. anom, nonoman.

nomahake :

kn. ak. mêmanuh, ngulinakake; kc. tomah.

nomboki :

kn. 1 muwuhi kakurangane (tmr. wêtuning dhuwit, têtuku), 2 nganggo muwuhi dhuwit (tmr. ijol-ijolan); 3 mènèhi tombok (tmr. janggrungan lsp); kc. tombok.

nomnoman :

n. nèmnèman k. kang isih nom.

non :

I kw. wêruh; kc. anon, ton. II pc: nun.

nonah :

kn. bocah wadon prawan (tmr. bangsa Eropah, Cina).

nonjok :

kn. mènèhi panganan lsp. dianggo sarana ulêm-ulêm; kc. tonjok.

nonjol :

kn. ak. ndhrusul saka buri; kc. tonjol.

noni :

kn. nonah cilik.

nonob :

êngg. kn. 1 ngeyub (ngaso lsp); 2 ndhêlik; [x]-an êngg: pandhêlikan.

nonok :

êngg. pc. pawadonan.

nonol :

kn. bngs. urèt sok mangan kopi.

nonoman :

n. nènèman k. kang isih nom.

nonong :

kn. manyul (tmr. bathuk).

nonor :

êngg. kn. lamur bangêt.

nontok :

êngg. nonton.

nonton :

n. ningali k. mriksani ki: ndêlêng; kc. tonton.

noncong :

kn. nyongat mêngarêp (tmr. tumbak lsp); c[6] concong.

nonthong :

pc. mung mênêng bae.

nonthor :

pc. kêsèd, nganggur bae.

nonyo :

pc. ngantêm, njotos; kc. tonyo.

nonyok :

I pc. nonyo. II [x]-ake êngg: nyunyuk(-ake).

nonyol :

pc. nonjol, nunjêl; kc. tonyol.

nong :

êngg. ana ing.

nongkol :

pc. nikêlake ênggone totohan; kc. tongkol.

nongkrong :

pc. mêthongkrong.

nonglang-nonglang :

kn. thonglang-thonglang.

nongol :

pc. mênthongol.

nongong :

pc. mêndongong.

nongsongi :

ki. mayungi; kc. payung.

nongton :

êngg. ak. nonton.

nopal :

kn. ar. jasad dianggo mulas (marna).

--- 351 ---

nopèng ~ nronyok.

nopèng :

kn. mbarang (njogèd) topèng; kc. topèng.

nora :

n. ak. ora.

nor-raga :

kw. andhap asor.

norap :

êngg. kn. ngêlêbi; kc. torap.

norèhake :

êngg. nêtakake; kc. torèh.

nori :

kn. ar. bngs. bèthèt gêdhe.

norogi :

êngg. kn. nomboki kakurangane; kc. torog.

norong :

pc. mandhêg mêndêlik (gumun lsp); kc. nyorong.

nosog :

I kn. numbak, nojoh lsp; kc. sosoh.

nosor :

kn. nucuk nganggo sosor; kc. sosor.

nosori :

kw. ngêsori; kc. sor, sosoran.

nosotake :

kn. ngunèk-ngunèkake (misuhi lsp); kc. sosot.

notês :

pc. layang cathêtan.

notisi :

pc. cathêtan.

notog :

kn. 1 mantog, têkan ing pantogan; 2 katog; kc. totog.

notohi :

kn. nganakake totohan; kc. toh, totoh.

notol :

kn. sêlak kêpengin bangêt, mantêp bangêt; kc. totol.

notor :

êngg. kn. nêgor kayu; kc. totor.

notyani :

I kw. ngêtrapi sêsotya (intên); kc. sotya. II kw: ngraupi; kc. sotya.

nocani :

kw. ngraupi; kc. sotya.

nocog :

I kn. nyoblos, nojoh; kc. cocog. II [x]-ake kn. nyumurupi cocog lan orane; kc. cocog.

nocoh :

I kn. nglêmbutake kinang ing cocoh; kc. cocoh. II êngg. kn. 1 nacah, nyublêsi; 2 nutuh; kc. cocoh. III êngg. kn. nandur lan mêncarake uritan pari lsp; kc. cocoh.

nocok :

I kn. mangan (tmr. asu). II pc: nglojok (nrajang) ing watêsing bathikan; kc. cocok.

nocol :

I kn. ak. ngrikiti, nucuki (wowohan); kc. cocol. II êngg. kn: nyunduki banjur dipikul; kc. cocol.

nocor :

pc. nosor; kc. cocor.

nocrop :

pc. nucup, nêcêp sêru.

nothok :

kn. nuthuk nganggo gêgêring athik-athikaning driji; kc. thothok.

nothol :

kn. nucuk; kc. thothol.

nowongake :

kn. nyuwungake, nglowongi; kc. towong.

nrabas :

êngg. kn. nrajang têngah; kc. trabas.

nrajaki :

kn. ak. mathoki; kc. trajak.

nrajang :

kn. nêmpuh, nyêrang, nasak; kc. trajang.

nraju :

kn. ak. nimbang nganggo traju.

nraju-mas :

kn. ak. kaya traju-mas (pundhak kang bêcik).

nrahake :

kw. 1 masrahake; 2 nurunake; kc. srah, trah.

nraya :

kn. ak. njaluk tulung; kc. sraya.

nrakcak :

êngg. kn. kurang tata-krama.

nrambahi :

kn. ak. nyrambahi; kc. srambah.

nrambul :

kn. nggrubyug; kc. trambul.

nrami :

êngg. k. nrima.

nrampad :

kn. ak. nyrampad; kc. srampad.

nranang :

êngg. kn. pating pathêthêk, pating jlêmpah.

nrancag :

kn. munggah (mènèk) rêrikatan; kc. trancag.

nrancang, nranthang :

kn. padha bolong-bolong (tmr. barang sêmbêt).

nranyak :

kn. tumindak kurang tata-krama kayata nyêkêl êndhas lsp.

nrang :

I kn. ak. nêrang; kc. têrang. II kw: nêmpuh, nyêrang; kc. sêrang.

nranggal :

kn. mranggal; kc. tranggal.

nrapake :

kn. ak. ngêtrapake; kc. trap.

nrècès :

kn. 1 padha tètès; 2 rikat lan pasèh (ênggone gunêman).

nrêcêl :

pc. kêrêp manak; kc. crêcêl.

nrêcês :

kn. ak. kêkês, adhêm njêkut; kc. trêcês.

nrima :

n. nrimah k. 1 nampa kalawan panuwun; 2 wis marêm; kc. trima.

nrisig :

I (ut. [x]-i) kn. ngêtrapi srisig; kc. srisig. II kn: nyirik (tmr. jogèd); kc. srisig.

nrisik :

pc. nisik (ndondomi); kc. trisik.

nrisnani :

pc. nrêsnani; kc. trisna.

nritik :

kn. gawe tritik (ing kêmbên lsp); kc. tritik.

nrithik :

I kn. tansah nyênyêkêl lsp; kc. thrithik. II pc: urut-urutan kêrêp.

nrithil :

kn. kêrêp bangêt kêdhèp.

nrubus :

kn. ak. thukul trubuse; kc. trubus.

nrukani :

kn. têtruka ing; kc. truka.

nrunjah :

pc. ngrunjah; kc. runjah.

nrunjang :

kn. ak. nunjang; kc. trunjang.

nrunjêl :

kn. ak. nunjêl; kc. trunjêl.

nrunthung :

pc. tansah nywara thung-thung.

nrungku :

kn. ak. ngunjara; kc. trungku.

nrus :

kn. ak. nêrus, têrus; kc. têrus.

nrusi :

êngg. kn. nambani nganggo prusi; kc. trusi, prusi.

nrutuli :

kn. nututi (nusul) nggênahake; kc. trutul.

nrutus :

kn. lunga nggêgolèki; kc. trutus.

nrucuk :

pc. katon akèh sarta padha dhuwure; kc. crucuk.

nrucus :

kn. padha nywara cus-cus.

nruthuk :

kn. 1 mompar-mampir; 2 alon-alon; 3 pc. ndhrêdhêg; kc. thruthuk.

nruthus :

pc. lunga dhêdhêmitan (alon-alonan); kc. thruthus.

nrokcok :

êngg. pc. mangan gas-gasan.

nrombol :

kn. mèlu nrambul; kc. trombol.

nronjol :

kn. nrunjêl, nrênjêl; kc. tronjol.

nronthong :

kn. padha bolong-bolong (tmr. gêdhèg), mbolongi (nylowèki) cagak pring lsp; kc. thronthong.

nronyok :

pc. ngronyok; kc. ronyok.

--- 352 ---

nrocobi ~nyakêti.

nrocobi :

kn. nyampuri; kc. trocob.

nrocohi :

kn. trocoh banyune kêna ing; kc. trocoh.

nrocok :

pc. nrokcok.

nrocop :

pc. nyêrot, ngombe; kc. crocop.

nrocos :

kn. 1 mili padha têlês; 2 pc. mêtu luhe; kc. crocos.

nrotholi :

pc. notholi; kc. thothol.

nrowong :

(-i) kn. ak. mbolong, gawe trowongan; kc. trowong.

nwam :

kw. nom.

nyasa :

(S) kw. ak. kaya.

nyu :

kw. krambil.